RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF VCO KINDEROPVANG BASISSCHOOL BREDE SCHOOL OVERDINKEL

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF KINDEROPVANG BASISSCHOOL BREDE SCHOOL OVERDINKEL Locatie Brinnr. 07BX Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 9

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Losser. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Losser. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: Werkwijze onderzoek is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprekken met leidsters en/of leerkrachten gesprekken met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: de voorwaarden van VVE. de ouders. de kwaliteit van de educatie. het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden; het pedagogisch klimaat; het educatief handelen. de ontwikkeling, zorg en begeleiding. de kwaliteitszorg. de doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool. de resultaten van VVE. Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 9

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 12, waarvan 5 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 20, waarvan 5 doelgroepkleuters VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 9

4 2. HET TOTAALBEELD en de peuterspeelzaal van Stichting zijn gevestigd in één gebouw. De school en peuterspeelzaal maken samen met de kinderopvanglocatie deel uit van een Spilcentrum. De school maakt na een uitgebreide ouderanalyse gebruik van het continue rooster, afwijkende begintijd (vanaf acht uur) en tevens verzorgt de school een (gezonde) lunch. Het onderzoek heeft plaatsgevonden op de peuterspeelzaal en de basisschool. De voor- en vroegschool werken op een enthousiaste en voorbeeldige wijze met elkaar samen. Het aanbod wordt met elkaar afgestemd, ouders ontvangen dezelfde inhoudelijke informatie over de programma s en op alle niveaus vindt met enige regelmaat inhoudelijk overleg plaats. Naast de inzet van de enthousiaste teams, zijn de directie en intern begeleiders van de school en de coördinerend leidster van de peuterspeelzaal de drijvende krachten achter de kwaliteit van de voor- en vroegschool. Bij twee domeinen is daarbij sprake van een of meerdere indicatoren die van uitstekende kwaliteit zijn en daarmee en voorbeeld zijn voor anderen. Het eerste domein waarvoor dit geldt is de Doorgaande lijn. Hierbij is een goede kwaliteit vastgesteld bij zowel de coördinatie van VVE tussen de voor- en vroegschool als bij de afstemming van het aanbod. De coördinatie van VVE wordt uitgevoerd door de directeur van de school en de coördinerend leidster van de peuterspeelzaal. Vanuit een gedeelde visie en ambitie weten beide partijen elkaar te vinden en zij weten ook inhoudelijk adequaat vorm te geven aan een soepele doorgaande lijn. Een tweede domein is de Kwaliteitszorg. Ook hier is de kracht terug te zien in de adequate coördinatie, zowel binnen de vroegschool als de voorschool. Het belang van VVE voor de kinderen, de constante zorg voor de kwaliteit van de uitvoering van het programma, de zorg voor de verbinding in de zorg en begeleiding tussen de partners zijn herkenbare onderdelen die terug te zien zijn in de wijze waarop de coördinatie wordt vormgegeven. In het pedagogisch handelen is zichtbaar dat de leidsters en leerkrachten op respectvolle wijze met de kinderen omgaan en een responsieve houding tonen. Aandachtspunten in het educatief handelen van de leidsters van de peuterspeelzaal zijn het stimuleren van interactie tussen de peuters en het omgaan met verschillen in ontwikkelingsniveau van de kinderen. De voor- en vroegschool laten zien op diverse indicatoren en domeinen kwaliteit te leveren. Met de aangetroffen kwaliteit en het ontwikkelvermogen kunnen ook de domeinen waar nog winst valt te behalen worden versterkt. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 9

5 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Losser A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Ja A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 - A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse 3 - educatie getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Puk en Ko Schatkist, voorheen Piramide en Ko-totaal. A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 - A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 2 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor VVE? twee jaar 3 - A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd 3 (opleiding) A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVEprogramma) A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 De condities waaronder VVE plaatsvindt zijn grotendeels op orde. Er is een GGD rapport aanwezig waaruit blijkt dat ook de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie zijn getoetst. In de vroegschool is geen dubbelbezetting aanwezig, wel vindt er ondersteuning plaats op organisatorisch vlak, bij het eet en drink moment en tijdens de lunch (A3). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 2 2 B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te 2 2 doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 2 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind Op basis van een ouderanalyse heeft de school recent gekozen voor een continue rooster en een vroegere begintijd van de dag. De school start nu om acht uur vanwege het feit dat er veel werkende ouders zijn die vroeg met het openbaar vervoer moeten vertrekken. Ook de peuters kunnen eerder naar de voorschool gebracht worden. Daarnaast ontvangen alle kinderen de (gezamenlijke gezonde) lunch van school, dit ook naar aanleiding van een analyse van de ouderen kindpopulatie. Tijdens de gesprekken die de inspectie met enkele ouders heeft gevoerd, blijkt dat ouders hier zeer tevreden over zijn. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 9

6 Er ligt voor de voor- en vroegschool een aandachtspunt in de informatievoorziening. Bij het aanbieden van voor- en vroegschoolse educatie is het van belang dat de ouders vooraf adequaat geïnformeerd worden over het belang en inhoud van VVE. Uit gesprekken met de ouders blijkt dat deze informatie niet als zodanig door alle ouders herkend wordt (B2). De kenmerken van de ouder- en (VVE)kindpopulatie vragen een stimulerende en speciale aanpak van de leidsters en leerkrachten. Voor alle ouders is een digitale themabrief en woordenlijst beschikbaar. De ouders van doelgroepkinderen gaan niet allemaal ook daadwerkelijk aan de slag met ontwikkelingsstimulerende activiteiten. Het is van belang regelmatig met ouders terug te koppelen wat hun ervaringen zijn en waar knelpunten liggen (B4). De ouders van de voor- en vroegschool worden gestimuleerd om deel te nemen aan ouderactiviteiten, zoals inloopspreekuren van Loes, themabijeenkomsten en informatieavonden. De opkomst is echter laag, de school beraamt zich op hoe zij het educatief partnerschap kan uitbreiden (B5). C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spelen taal-uitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen De inspectie heeft geconstateerd dat de voorschool werkt met een integraal programma. Het aanbod is gepland in een jaarrooster en uitgewerkt in een weekplanning. Deze uitwerking blijft voor de voorschool echter globaal waardoor niet gesproken kan worden van een doelgerichte planning. Het accent ligt op het benoemen van de activiteiten van het VVE-programma. De onderliggende doelen, gericht op de groep en op individuele kinderen dan wel kleine groepen, zijn niet aangegeven. Daardoor is ook niet te achterhalen in hoeverre het aanbod is afgestemd op VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 9

7 verschillen in ontwikkeling van kinderen en welke gerichte interventies plaatsvinden aansluitend op ontwikkelingsbehoeften van peuters (C1.2, C1.4). Op de vroegschool is dit op orde. De voor- en vroegschool hebben meegedaan aan een taalpilot vanuit de gemeente Enschede. Dit was volgens de directie succesvol. Tijdens de observaties is zichtbaar dat de leidsters en leerkrachten respectvol handelen naar kinderen. Er is sprake van een positief pedagogisch klimaat waarin duidelijke en herkenbare regels en routines zijn. Ook is er in de vroegschool voldoende ruimte voor zelfstandigheid van kinderen. Een ontwikkelpunt voor de voorschool is de inrichting van de leeromgeving. De voorschool beschikt over een relatief grote en lichte ruimte. In de inrichting is tevens aandacht voor de motorische ontwikkeling. In de overige hoeken is sprake van een basale inrichting waarin concrete materialen ontbreken en de inrichting van de hoeken te weinig mogelijkheden biedt aan peuters om hun spelervaringen te verbreden en te verdiepen. Ook kan meer functionele verbinding gelegd worden tussen de verschillende hoeken. Een reflectie op de inrichting is wenselijk (C2.5). In het educatief handelen is een vergelijkbaar beeld aangetroffen in de voor- en vroegschool. Kenmerkend in het gedrag van leidsters en de leerkracht is de responsiviteit die zij naar kinderen laten zien en ook zijn zij in de omgang gericht op taalontwikkeling van de peuters en kleuters. Tegelijkertijd liggen er voor de voorschool bij enkele educatieve vaardigheden ontwikkelpunten. Zo kunnen zij meer dan momenteel het geval is hun vaardigheden uitbreiden in het stellen van open vragen, en het op gang brengen van interactie tussen kinderen (C3.3). Ook de aandacht voor de kinderen die meer aankunnen, evenals het hebben van aandacht voor het bevorderen van aanpakgedrag, mag nog een impuls krijgen. De oudste peuters kunnen meer uitgedaagd worden door hen meer na te laten denken over hoe zij een opdrachtje of activiteit gaan aanpakken. Vervolgens kun je napraten of het gelukt is en hoe ze het de volgende keer (anders) zouden doen. Het bedenken hoe je tot je aanpak bent gekomen en wat je de volgende keer anders zou kunnen of willen doen, is nog te weinig teruggezien (C3.5). D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden De leidsters en leerkrachten volgen de ontwikkeling van de kinderen met een observatieinstrument van het VVE-programma. Op de peuterspeelzaal worden het Ontwikkelingsvolgmodel en de observatielijst Welbevinden ingevuld voor de VVE-kinderen. De school gebruikt naast het OVM ook de landelijk genormeerde toetsen om de ontwikkeling van de kleuters te volgen. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 9

8 De contacten met de externe zorgketen zijn voldoende gewaarborgd. De directie en de internbegeleider weten waar en hoe zij voor ouders een schakel naar externe zorgketens kunnen bevorderen (D2.2). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 4 4 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de VVE-resultaten van alle kinderen E4 De voor- c.q. vroegschool werkt planmatig aan VVEverbetermaatregelen E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar VVEeducatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken 3 De directie van de voor- en vroegschool geeft met veel overtuiging en enthousiasme vorm aan de aan haar toevertrouwde taken. Dit doet zij uitermate adequaat. Hiermee zijn de voor- en de vroegschool een voorbeeld voor anderen (E1). Het evalueren van de opbrengsten van de kinderen op basis van vooraf gestelde meetbare doelen is een belangrijke stap die in de evaluatiesystematiek inmiddels zijn beslag heeft gekregen. De school voorziet in het stellen van doelen voor de kinderen eind groep 2 en het evalueren van de opbrengsten van alle kinderen. Bij het interpreteren van de resultaten wordt onderscheid gemaakt naar niet-doelgroepkinderen en de doelgroepkinderen en rekening gehouden met hun voorschoolse periode (geschiedenis). Hierdoor hebben de voor- en vroegschool zicht op hoe deze laatste groep heeft geprofiteerd van het VVE- aanbod. In het geheel gezien, is de kwaliteitszorg van de basisschool op orde en zijn de specifieke VVEonderwerpen ook opgenomen. Door groepsbezoeken, kwaliteitskaarten en video interactie wordt vormgegeven aan de borging van VVE. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 4 4 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten 3 - doorstromen naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F3.1 Wanneer sprake is van een zorgkind, is er een warme 3 overdracht F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar afgestemd Met visie, passie en bevlogenheid weten de voor en de vroegschool, samen met alle actoren waaronder de kinderopvang, elkaar binnen het Spilcentrum te vinden. Het geheel vormt een bruisende samenwerking waarbij men vooral denkt in kansen en mogelijkheden. De coördinatie VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 8 van 9

9 tussen de voor- en vroegschool is een sterk element dat zorgt voor een doorgaande lijn op alle indicatoren. De inspectie beschouwt dit als een voorbeeld voor anderen (F1). Met enige regelmaat komen de diverse partijen in kleiner en groter verband bijeen, plegen zij overleg en zetten zij op basis van afspraken de nodige veranderingen in gang. Het resultaat is een doorgaande lijn die op alle onderdelen als vanzelfsprekend overeenkomstig en op elkaar is afgestemd. G OPBRENGSTEN VAN VVE n.v.t. G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken G2 De resultaten zijn van voldoende niveau n.v.t. G3 Verlengde kleuterperiode 3 De inspectie beoordeelt de resultaten niet omdat op gemeentelijk niveau nog geen afspraken zijn vastgelegd (G1 en G2). 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 9 van 9