DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF BIBELEBONS

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF BIBELEBONS Locatie Kinderdagverblijf Plaats Capelle a/d IJssel Reg.nr Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling rapport VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 8

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Capelle a/d IJssel. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Capelle a/d IJssel. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: Werkwijze onderzoek is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprekken met leidsters en/of leerkrachten gesprekken met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op versie 2.2 van het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 8

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 12, waarvan 3 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep b: 11, waarvan 3 doelgroeppeuters VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 8

4 2. HET TOTAALBEELD Op kinderdagverblijf zorgt een team van enthousiaste en ervaren pedagogisch medewerkers voor de opvang van kinderen van 0 tot 4 jaar. Zij werken volgens de principes van Ben ik in Beeld, een VVE-programma. Er zijn in elke groep slechts enkele zogenaamde doelgroepkinderen, maar omdat men ervan overtuigd is dat het programma een goede bijdrage betekent voor de ontwikkeling van ieder kind, nemen alle kinderen er aan deel. Er wordt al vanaf de babygroep gekeken of bepaalde activiteiten als liedjes en spelletjes daar uitgevoerd kunnen worden. In de verticale groep is het thema al echt zichtbaar en draaien ook de dreumesen waar mogelijk mee. In de horizontale peutergroepen wordt het thema helemaal uitgewerkt. De sfeer in de groepen is warm en plezierig. De pedagogisch medewerksters tonen zich oprecht belangstellend en gaan respectvol met de kinderen om. Zij weten daarbij een goede balans te vinden tussen de wensen en behoeften van de kinderen en zaken als het belang van de groep en de algemene veiligheid. Daardoor ontstaat een plezierig en veilig pedagogisch klimaat. Mede doordat IJsselkids beschikt over een intern begeleider is het onderdeel zorg en begeleiding al goed ontwikkeld. De brede ontwikkeling wordt gevolgd en in kaart gebracht en waar nodig worden kinderen extra gestimuleerd. Er wordt dan een individueel handelingsplan opgesteld dat vooral tips en aanwijzingen bevat voor goede extra begeleiding van het kind. Er is op kinderdagverblijf geen duidelijk beleid geformuleerd ten aanzien van de participatie van ouders. Het is in de kinderdagverblijven vaak lastig de ouders te bereiken, maar op weet men, samen met een actieve ouderraad, de ouders toch regelmatig actief te betrekken. Er is op kinderdagverblijf voldoende aandacht voor kwaliteit. Een sterk punt daarbij is het werken met videoanalyse. Regelmatig worden op die manier de kernpunten van Ben ik in Beeld bekeken en besproken. Enkele aspecten van VVE komen nog onvoldoende uit de verf op kinderdagverblijf. De thema s worden gezamenlijk gepland en uitgewerkt, afgestemd op de groep waarin men werkt. Binnen de groep peuters is echter nog geen sprake van een beredeneerd aanbod, afgestemd op de leeftijd en de ontwikkelingsbehoefte van individuele kinderen. De speelomgeving kan aan kracht winnen door daar veel echte materialen in te brengen. De huishoek oogt nu erg kaal en weinig uitnodigend. Ook het geschreven woord en cijfersymbolen kunnen bijdragen aan een uitdagende speel- en leeromgeving. Van een doorgaande lijn van het kinderdagverblijf naar de basisschool is op vrijwel geen sprake. Met de twee aangrenzende scholen is wel een goed contact, maar met de overige scholen loopt met name de warme overdracht, ofwel de informatie-overdracht over zorgkinderen, niet altijd even soepel. VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 8

5 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS 3 Naam gemeente Capelle a/d IJssel A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Nee A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie 3 getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Ben ik in Beeld A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2-2,5 jaar VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 De meeste kinderen van kinderdagverblijf zijn 3 à 4 dagen per week aanwezig. Slechts een enkel kind komt maar 1 dag. In totaal behoort minder dan 20 procent van alle kinderen tot de doelgroep. Alle pedagogisch medewerkers zijn toereikend opgeleid, maar twee medewerkers hebben de training voor VVE nog niet afgerond. Omdat er ook meer ervaren medewerkers zijn, is er voor alle groepen voldoende deskundigheid om het programma goed uit te voeren. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 3 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 Binnen de voorschoolse educatie is de oudercomponent van groot belang. Kinderdagverblijf heeft geen concreet ouderbeleid beschreven waarin te lezen valt wat de ouders van het dagverblijf mogen verwachten en andersom, wat van de ouders wordt verwacht. Het beleid is nog niet specifiek gericht op VVE. Er is bijvoorbeeld geen programma voor thuisactiviteiten. Het kinderdagverblijf verzorgt wel met enige regelmaat ouderavonden waar opvoedingsondersteunende thema s worden besproken. Sinds kort is er de VVE-nieuwsbrief, waarin onder andere het nieuwe thema wordt aangekondigd. Er is een actieve oudercommissie en ouders worden waar mogelijk uitgenodigd mee te werken bij uitstapjes en feestjes. De ouders worden goed geïnformeerd. Dat begint bij een uitvoerige intake. Dagelijks zijn er de mondelinge informatie momenten bij halen en brengen en regelmatig worden de ouders ook meer formeel geïnformeerd over de wijze waarop de ontwikkeling van hun kinderen verloopt. Dat gebeurt tijdens 10-minutengesprekjes als de kinderen 3 jaar en 2 maanden zijn en nog eens wanneer ze 3 jaar en 10 maanden zijn. Voorafgaand aan deze gesprekjes zijn de kinderen geobserveerd en getoetst. VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 8

6 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 3 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 Kinderdagverblijf werkt met een erkend VVE-programma. De thema s worden gezamenlijk uitgewerkt en waar mogelijk worden onderdelen ook voor de allerjongsten passend gemaakt. De uitwerking is al redelijk concreet. De pedagogisch medewerkers hanteren de activiteitenspin om na te gaan of alle belangrijke ontwikkelingsgebieden voldoende worden aangesproken. Ook wordt gewerkt met een woordenschataanbod, passend binnen het thema. De woorden zijn ontleend aan het prentenboek dat in een thema centraal staat. De inspectie heeft aandacht gevraagd voor een vergelijking met bestaande programma s om na te gaan of het woordenschataanbod voldoende is voor een goede taalontwikkeling. Uit de dag- of weekplanning wordt nog niet duidelijk of er in het aanbod voldoende rekening wordt gehouden met de samenstelling van de groep en de ontwikkelingsbehoeften van individuele peuters. Het is daardoor niet duidelijk of er sprake is van een aanbod dat opklimt in moeilijkheidsgraad (C1.2, C1.3 en C1.4). C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol 3 C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische 3 gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de 3 persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 2 De pedagogisch medewerkers creëren een veilig pedagogisch klimaat. Ze gaan respectvol met de peuters om, hanteren heldere gedragsregels en stimuleren de sociale vaardigheden van de peuters. De peuters worden veelvuldig gestimuleerd zelfstandig taakjes uit te voeren. Een aandachtspunt betreft de inrichting van de ruimte. In de peutergroepen kan voor het geschreven woord en voor cijfersymbolen een meer nadrukkelijke plaats worden ingeruimd. Echte materialen kunnen tot meer betekenisvol spel leiden, bijvoorbeeld in de huishoek. Ook kan worden nagedacht over de aankleding en inrichting van de ruimte wanneer een thema is afgerond. In de tijd dat er geen thema is oogt de ruimte erg kaal (C2.5). C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar 3 afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de 3 taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de 3 kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de 2 ontwikkeling van de individuele kinderen VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 8

7 Hoewel er geen duidelijke taakverdeling op papier bestaat, vullen beide pedagogisch medewerkers die de groep begeleiden elkaar uitstekend aan. Ze nemen spontaan initiatief als het gaat om gesprekjes met peuters, het meespelen en het verrijken van het spel waar dat dreigt stil te vallen, maar ook de meer verzorgende taken worden als vanzelfsprekend wisselend uitgevoerd. Het educatief handelen, met name de wijze waarop naar de kinderen wordt geluisterd, serieus wordt ingegaan op spontane reacties en de voortdurend geïnitieerde korte gesprekjes met kinderen, is al goed ontwikkeld. Er is echter ook ruimte om het educatief handelen verder te versterken. In de eerste plaats kan er meer aandacht worden besteed aan het doel van een activiteit en wat men daarmee wil bereiken. In de tweede plaats kan meer rekening worden gehouden met de ontwikkelingsbehoeften van individuele peuters. Dit betekent dat activiteiten niet altijd met de totale groep worden uitgevoerd. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 2 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 3 het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg 3 nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer 3 de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 3 zorg bijhouden Op kinderdagverblijf worden de kinderen regelmatig geobserveerd. Tot nu toe gebruikt men hiervoor een observatie-instrument dat hoofdzakelijk het welbevinden van het kind in kaart brengt. Op een van de andere kinderdagverblijven voert IJsselkids een pilot uit met een instrument dat al vanaf de start de brede ontwikkeling meer benadrukt. Het is de bedoeling dit instrument in de toekomst op alle locaties in te voeren. Wanneer de peuters 3 jaar en 2 maanden zijn neemt de intern begeleider een eerste toets af om na te gaan of met name de taalontwikkeling voldoende op gang komt. Wanneer de ontwikkeling achterblijft wordt een individueel handelingsplan opgesteld met aanwijzingen voor de begeleiding binnen de groep. Voor kinderen die zorg nodig hebben, die de voorschool niet kan leveren zijn er voldoende mogelijkheden binnen de bredere zorgketen. Voor deze kinderen kan een medewerker van het CJG of consultatiebureau worden ingeschakeld. Zij voeren extra observaties uit en ondersteunen de pedagogisch medewerkers met adviezen voor een goede begeleiding. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 3 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 3 E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 2 E4 De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties 3 verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 3 Er is op kinderdagverblijf voldoende aandacht voor de kwaliteitszorg. Er wordt gewerkt met een jaarplan. De actie- of verbeterpunten worden regelmatig geëvalueerd. Elke 6 weken is er een VVE-overleg waarin ook de lopende zaken worden besproken. Binnen IJsselkids zijn inmiddels VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 8

8 een tweetal video-interactie trainers opgeleid. Zij maken regelmatig opnamen van pedagogische en/of educatieve momenten in de groep die worden bekeken en besproken en kunnen dienen als input voor verbeteractiviteiten. De videoanalyse levert tevens een goede bijdrage aan het borgen van bereikte vaardigheden en kwaliteiten. Er zijn nog geen doelen geformuleerd voor wat men bijvoorbeeld aan het einde van de verblijfsperiode met de kinderen wil bereiken. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 3 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar 2 een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht 2 F3.1 Wanneer sprake is van een zorgkind, is er een warme overdracht 3 F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar 2 afgestemd Van een doorgaande lijn tussen en de basisscholen in de omgeving is nauwelijks sprake. Dit is voor IJsselkids Kinderopvang een belangrijk aandachtspunt. Er is wel een goed contact met de twee aangrenzende basisscholen, maar ook dit contact blijft beperkt tot een zorgvuldige overdracht van (zorg)kinderen. Met andere scholen is er nauwelijks contact en van een soepele doorgaande lijn is dan ook geen sprake. Het kinderdagverblijf zorgt waar mogelijk voor een goede overdracht van informatie maar krijgt daarover geen feedback. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport 8098 Onderzoeksdatum: Pagina 8 van 8