Beheersovereenkomst 01/01/ /12/2015

Transcriptie

1 Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Intern verzelfstandigd agentschap zonder rechtspersoonlijkheid Beheersovereenkomst 01/01/2011- Tussen de Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand en de Administrateur-generaal van het Intern Verzelfstandigd Agentschap (IVA) Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE)

2 INHOUD A. GENERIEK DEEL 3 I. ALGEMENE BEPALINGEN 3 1. Ondertekende partijen 3 2. Voorwerp van de overeenkomst 3 3. Inwerkingtreding en duur van de overeenkomst 3 II. ENGAGEMENTEN VAN HET AGENTSCHAP 4 4. Relevante beleidsdoelstellingen / beleidskader 4 5. Strategische organisatiedoelstellingen 5 6. Operationele organisatiedoelstellingen 7 7. Interne werking Aanvullende opdrachten 22 III ENGAGEMENTEN VAN DE VLAAMSE REGERING Financiële bepalingen Andere engagementen 25 IV FINANCIËLE BETREKKINGEN TUSSEN DE ONDERTEKENENDE PARTIJEN Herkomst van de financiële middelen van het agentschap Financiële betrekkingen tussen de ondertekende partijen Algemene bepalingen inzake het beheer van de financiële middelen 27 V OPVOLGING, RAPPORTERING EN EVALUATIE Opvolging Rapportering Evaluatie 29 VI AANPASSINGEN BEHEERSOVEREENKOMST OPSCHORTENDE VOORWAARDEN Aanpassing van de beheersovereenkomst opschortende voorwaarden 29 B. SPECIFIEK DEEL Samenwerkingsovereenkomsten Het VIOE als Vlaamse wetenschappelijke instelling Het VIOE als in house -partner van de Vlaamse overheid 34 BIJLAGE 36 2

3 Beheersovereenkomst Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Intern verzelfstandigd agentschap zonder rechtspersoonlijkheid A. GENERIEK DEEL I. Algemene bepalingen 1. Ondertekende partijen Deze beheersovereenkomst wordt opgemaakt tussen de Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand, Arenbergstraat 7, 1000 Brussel en de Administrateur-generaal van het Intern Verzelfstandigd Agentschap (IVA) Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE), een wetenschappelijke instelling van de Vlaamse Overheid, beleidsdomein Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed, Phoenixgebouw - Koning Albert II-laan 19 bus 5, 1210 Brussel. 2. Voorwerp van de overeenkomst Deze beheersovereenkomst kadert in het decreet Beter Bestuurlijk Beleid (BBB) van 18 juli 2003 en het besluit van de Vlaamse Regering van 14 mei 2004 tot oprichting van het IVA VIOE, gewijzigd bij het Besluit van de Vlaamse Regering van 23 juni 2006 en bij het Besluit van de Vlaamse Regering van 5 juni Inwerkingtreding en duur van de overeenkomst Deze beheersovereenkomst treedt na ondertekening in werking op 1 januari 2011 en eindigt (onder voorbehoud van de mogelijkheid tot verlenging, wijziging, schorsing en ontbinding) op 31 december Indien na het verstrijken van deze beheersovereenkomst geen nieuwe beheersovereenkomst in werking is getreden, wordt deze overeenkomst van rechtswege verlengd tot op het ogenblik dat een nieuwe beheersovereenkomst in werking treedt. Als er geen nieuwe beheersovereenkomst in werking is getreden binnen een termijn van één jaar na de verlenging, of wanneer deze beheersovereenkomst werd ontbonden of geschorst, kan de minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed, na overleg met de administrateur-generaal, voorlopige regels en voorwaarden vaststellen waaronder het agentschap zijn taken vervult.het kaderdecreet bepaalt dat een beheersovereenkomst wordt afgesloten voor een periode die eindigt uiterlijk 9 maanden na de beëdiging van een nieuwe Vlaamse Regering na de algehele vernieuwing van het Vlaams Parlement. Dit betekent dat een beheersovereenkomst in principe gebonden is aan een regeerperiode. 3

4 II. Engagementen van het agentschap 4. Relevante beleidsdoelstellingen / beleidskader Het beleidskader voor deze beheersovereenkomst wordt gevormd door : - het regeerakkoord Vlaanderen "Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden - voor een vernieuwende, duurzame en warme samenleving", dat op 15 juli 2009 door het Vlaams Parlement is aanvaard; - de Beleidsnota Onroerend Erfgoed , die bij het Vlaams Parlement is ingediend door de minister bevoegd voor het Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois, Viceministerpresident van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Bestuurzaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand en die op 17 maart 2010 in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement is besproken. In die nota worden de globale beleidsopties van de Vlaamse Regering uit het Regeerakkoord voor het beleidsveld Onroerend Erfgoed verder geconcretiseerd. De beleidsnota Onroerend Erfgoed omvat volgende vier strategische doelstellingen en twaalf operationele doelstellingen, die het kader vormen voor het onroerend erfgoedbeleid tijdens deze regeerperiode : SD1. Naar een geïntegreerde beschermingsstrategie voor onroerend erfgoed OD1.1. De inventarisatie als cruciaal beleidsinstrument op lokaal en Vlaams niveau OD1.2. De erfgoed- en onderzoeksbalans als basis voor het onroerend erfgoedbeleid in Vlaanderen OD1.3. Functioneel inzetten van het beschermings- en beheersinstrumentarium SD2. Meerdere partners zorgen voor het Onroerend Erfgoed OD2.1. Op zoek naar een breed draagvlak OD2.2. Interne staatshervorming OD2.3. Internationale samenwerking SD3. De Vlaamse Overheid schept de noodzakelijke voorwaarden voor de onroerend erfgoedzorg OD3.1. Vernieuwde regelgeving als hefboom voor een adequaat onroerend erfgoedbeleid a) Het onroerend erfgoeddecreet b) Een vernieuwd archeologiebeleid c) Naar een effectieve handhaving OD3.2. Samen investeren in ons onroerend erfgoed a) Herdenken van het premiestelsel b) Alternatieve financiering OD3.3. De Vlaamse onroerend erfgoedzorg wordt zichtbaar en herkenbaar SD4. De onroerend erfgoedzorg speelt in op de maatschappelijke dynamiek OD4.1. Verdere focus op hergebruik en herbestemming OD4.2. Het raakvlak met andere beleidsvelden biedt kansen a) Cultuur b) Onderwijs 4

5 c) Ruimtelijke Ordening d) Natuur, leefmilieu en landbouw e) Toerisme f) Patrimoniumbeleid en facilitair management OD4.3. Aandacht voor maatschappelijke vraagstukken a) Economische crisis b) Energiebesparing en duurzaamheid c) Diversiteit 5. Strategische organisatiedoelstellingen Het directieteam van het VIOE heeft voor deze regeerperiode een visie op de werking van de instelling geformuleerd die als volgt wordt samengevat : Als wetenschappelijke overheidsinstelling nieuwe impulsen geven voor erfgoedonderzoek, erfgoedzorg en erfgoedbeleving in Vlaanderen. Deze visie is gebaseerd op de opdracht en missie van het VIOE, de beleidsopties opgenomen in de Beleidsnota Onroerend Erfgoed , de prioritaire hiaten in het onderzoek van het onroerend erfgoed zoals vastgesteld in de Onderzoeksbalans en Onderzoeksagenda voor het Onroerend Erfgoed in Vlaanderen 1, de actuele beleids- en beheersvragen en de behoeften vanuit de sector (resultaten doelgroepenbevraging i.s.m. INDIGOV). Deze strategische visie is uitgewerkt in drie strategische doelstellingen en tien operationele doelstellingen, die verder concreet worden gemaakt in het Meerjarenprogramma VIOE , dat als bijlage bij deze beheersovereenkomst is opgenomen. De drie strategische doelstellingen zijn: 1. Het onroerend erfgoed in Vlaanderen zoveel mogelijk in kaart brengen en het in zijn landschappelijke en socio-culturele context onderzoeken teneinde meer kennis en inzicht te verwerven in leefomgevingen, menselijk gedrag en artistieke en culturele tradities in het verleden en doorheen de tijd Erfgoed wordt voortdurend bedreigd door natuurlijke degradatie en menselijke ingrepen. Deze evolutie is onomkeerbaar aangezien erfgoed niet regenereerbaar is. Dit erfgoed vormt echter de belangrijkste en noodzakelijke bron voor verder onderzoek, om de belangrijke hiaten die er nog zijn in onze kennis over ons erfgoed en verleden weg te werken (cf. Onderzoeksbalans Onroerend Erfgoed). Daarom moeten wij het onroerend erfgoed dat in Vlaanderen nog beschikbaar is goed inventariseren en evalueren (cf. Erfgoedbalans Vlaanderen). Deze erfgoedinventarissen zijn echter geen doel op zich, maar vormen de basis voor verdere wetenschappelijke analyse van dit erfgoed, niet alleen als individuele erfgoedobjecten maar vooral ook als elementen die deel uitmaken van grotere ruimtelijke structuren of concepten. Bovendien willen wij dit erfgoed via multidisciplinair en vernieuwend wetenschappelijk onderzoek bestuderen in zijn bredere landschappelijke en maatschappelijke context. Die aanpak is niet alleen essentieel voor een integraal onderzoek van ons verleden, maar ook voor de uitwerking van een goed beheer en beschermingsbeleid en voor de afstemming met het beleid in andere 1 De Onderzoeksbalans, waaraan het VIOE in samenwerkte met 180 specialisten, duidt op gewestelijk niveau essentiële hiaten in de kennis aan over ons verleden, maar is ook gericht op het in kaart brengen van het erfgoed dat nog aanwezig is. De Onderzoeksagenda is het resultaat van een screening hiervan door alle onderzoekers van het VIOE en geeft aan welk onderzoek we zelf en in samenwerking met partners zouden kunnen realiseren. Onder krachtlijn 1 van het meerjarenprogramma worden de prioritaire onderzoeksprojecten vermeld die het VIOE de volgende vijf jaren zal uitvoeren. 5

6 sectoren zoals cultuur, ruimtelijke ordening, natuur, landbouw, toerisme en onderwijs. Ten slotte streven wij voor de diverse onderzoeksthema s naar een synthese van de wetenschappelijke analyseresultaten, die in een aangepaste vorm via diverse kanalen beschikbaar wordt gesteld aan beleidsmakers, wetenschappers, het middenveld en het brede publiek. 2. Samen met partners de kwaliteit in het bewaren en ontsluiten van onroerend erfgoed stimuleren om het Vlaamse erfgoed van generatie op generatie zo ongeschonden mogelijk te kunnen overdragen In Vlaanderen zijn vele organisaties en individuele burgers op verschillende niveaus en domeinen actief bezig met onroerend erfgoed (Vlaamse overheid, universiteiten, musea, erfgoedverenigingen, lokale besturen, intergemeentelijke diensten, private ondernemingen,...). Het is echter de taak van de overheid om de kwaliteit van het onderzoek van het Vlaamse onroerend erfgoed te bewaken en te stimuleren en dit erfgoed via goede beschermings- en beheerskaders van generatie op generatie zo ongeschonden mogelijk over te dragen. Om die rol te kunnen vervullen is een goede samenwerking en informatiedoorstroming tussen de Vlaamse overheid en de overige actoren onontbeerlijk. Die permanente interactie moet toelaten om problemen m.b.t. de kwaliteit van de erfgoedzorg (onderhoud en beheer van monumenten, archeologische sites, landschappen, scheepswrakken, historische interieurs, muurschilderingen,...) tijdig te detecteren en hiervoor samen met de betrokken actoren wetenschappelijk en sociaal-economisch haalbare en aanvaardbare oplossingen uit te werken. Om te helpen bij de concrete toepassing van die nieuwe methodes, technieken en procedures, zorgen wij voor een gedifferentieerd ondersteuningsaanbod in de vorm van handleidingen, opleidingen en andere 3. Het ontdekken en beleven van onroerend erfgoed stimuleren teneinde de zorg ervoor bij de bevolking te vergroten Om het onderzoek, de bescherming en het beheer van ons onroerend erfgoed in de toekomst te kunnen vrijwaren onder druk van andere economische en maatschappelijke belangen en prioriteiten, is er nood aan een breed draagvlak en een waardering en zorg voor het erfgoed bij het brede publiek. Dit draagvlak willen we versterken door op een creatieve manier de opportuniteiten voor een zinvolle en aan deze tijd aangepaste beleving en waardering van ons erfgoed aan te grijpen. In dit opzicht wordt de recreatieve functie van het erfgoed steeds belangrijker: recreëren in een mooi landschap, het bezoeken van bezienswaardige gebouwen,monumenten of musea zijn immers populaire vrijetijdsactiviteiten. De beleving van het erfgoed kunnen we stimuleren via sterke, herkenbare verhalen over het verleden en de rol die de mens en het nog aanwezige erfgoed hierin gespeeld heeft. Het erfgoedonderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren tot die beleving, door het erfgoed steeds in zijn ruimere landschappelijke en cultuurhistorische context te plaatsen. Die benadering leidt niet alleen tot meer kennis over het erfgoed zelf, maar tot een breder inzicht in alle aspecten van onze historische leefomgeving. Ook de verspreiding van kennis en informatie over het onroerend erfgoed draagt bij tot een groter draagvlak. Samen met onze partners willen wij de verzameling, verwerking en structurering van de beschikbare kennis en informatie over het erfgoed in Vlaanderen nog beter organiseren. Door een optimale benutting van de nieuwste informatie- en communicatietechnologie kan die informatie dan via diverse kanalen en media nog beter doorstromen naar de verschillende doelgroepen. 6

7 6. Operationele organisatiedoelstellingen 1. Doelstellingen en indicatoren De drie strategische doelstellingen zijn verder doorvertaald naar tien operationele doelstellingen. Om op het einde van deze beheersovereenkomst te kunnen vaststellen of de vooropgestelde strategische en operationele doelstellingen al of niet bereikt zijn, werden per doelstelling een aantal indicatoren geformuleerd. Daarbij zijn telkens ook streefcijfers voor het VI- OE bepaald voor de periode van deze beheersovereenkomst. Deze indicatoren werden uitgewerkt vanuit de verschillende perspectieven van de Balanced Score Card (BSC) : de belanghebbenden (burger/klant/ ), de interne processen (kwaliteit/efficiëntie/ ), de middelen (personeel, budget, IT, logistiek, ) en de lerende organisaties (kennis/competenties/innovatie/ ). Voor de berekening van de indicatoren worden gegevens uit diverse bronnen gebruikt, waaronder de bevraging van de diverse doelgroepen van het VIOE (o.a. INDIGOV-onderzoek), het jaarlijks outputrapport van het VIOE, het diversiteitsplan, de VLIMPERS-databank (COGNOS-rapportering), de databank samenwerkingsovereenkomsten, webstatistieken, de financiële rapportering, enz Bij het bepalen van de streefcijfers voor 2015 voor die indicatoren, wordt uitgegaan van een status quo van de personeelscapaciteit die het VIOE bij de inwerkingtreding van deze beheersovereenkomst (d.i. op 1 januari 2011) ter beschikking heeft voor de uitvoering van zijn opdrachten, en dit voor de volledige duur van deze overeenkomst (zie ook hoofdstuk 7.2.1). Strategische doelstelling 1 : het onroerend erfgoed in Vlaanderen zoveel mogelijk in kaart brengen en het in zijn landschappelijke en socio-culturele context onderzoeken teneinde meer kennis en inzicht te verwerven in leefomgevingen, menselijk gedrag en artistieke en culturele tradities in het verleden en doorheen de tijd OD 1.1 Opstellen en beheren van erfgoedinventarissen om het verder onderzoek, de bescherming, het beheer en de ontsluiting van het onroerend erfgoed wetenschappelijk te onderbouwen Betrouwbare inventarissen vormen een essentiële basis voor kwaliteitsvol onderzoek, bescherming en beheer van het erfgoed. Het VIOE vervult als overheidsinstelling een centrale rol in het uitbouwen en beheren van onroerend erfgoedinventarissen. Daarom zal de komende vijf jaar élke onderzoeker bijdragen aan de inventarissen en de opmaak van BEWAERkaarten. INDICATOREN nr omschrijving nulmeting streefwaarde 01 Het % van de respondenten uit de op tijdstip x bevraagde doelgroep die de erfgoedinventarissen gebruiken én hierover tevreden zijn: - sector (beroepsmatig) 42 % 50 % - amateur (vrijwillig) 11 % 20 % 7

8 nr omschrijving nulmeting streefwaarde 02 Gemiddeld aantal bezoeken per maand aan de website inventaris.vioe.be in jaar x 03 Het % van de personeelsinzet (VTE) van de onderzoekers in inventarisatie t.o.v. de totale personeelscapaciteit (VTE) van de onderzoekers in jaar x 22,4 op 35,1 (64 %) (*) 04 Het aantal geïnventariseerde erfgoedobjecten op 31/12/jaar x : - Archeologie (BEWAER-zones) - Bouwkundig erfgoed - Landschap 05 Het aantal innovatieve initiatieven op het vlak van inventarisatie op 31/12/jaar x 06 Het aantal gemeenten op 31/12/jaar x waarmee het VIOE een samenwerkingsovereenkomst rond inventarisatie van onroerend erfgoed heeft afgesloten 07 Het aantal instrumenten op vlak van inventarisatie en onderzoek die een directe (digitale) link leggen met bescherming, beheer, beleid of ontsluiting op 31/12/jaar x (**) (2010) (*) Deze indicator heeft tot doel om jaarlijks de noodzakelijke extra personeelsinzet in inventarisatie tijdens deze beheersoverkomst nauwgezet te kunnen opvolgen met het oog op de realisatie van de vooropgestelde prioritaire doelstellingen. Die extra personeelsinzet is echter tijdelijk en niet richtinggevend voor de ingezette capaciteit op langere termijn. (**) Het is niet relevant om voor het aantal jaarlijks te inventariseren objecten streefwaarden te bepalen, omdat dit aantal door diverse factoren beïnvloed kan worden : zo is er op sommige domeinen of thema s nog een sterke tijdelijke inhaalbeweging nodig en wordt het aangroeiritme ook sterk bepaald door de planning van de herinventarisatie. Anderzijds blijft het wel relevant om de jaarlijks gerealiseerde output van de inventarisatie te meten. OD 1.2 We zorgen voor multidisciplinair en vernieuwend onderzoek met oog voor de socioculturele context teneinde een integrale benadering van het erfgoed mogelijk te maken Omdat erfgoed steeds als één geheel én in een ruimere context wordt ervaren, richten we ons op multidisciplinair en vernieuwend onderzoek waarbij we ook de socio-culturele dimensie in ons onderzoek opnemen. We streven naar permanente uitwisseling van kennis en expertise. INDICATOREN nr omschrijving nulmeting streefwaarde 08 Het % van de RELICTA-artikels gepubliceerd in jaar x waaraan auteurs uit verschillende vakgebieden hebben meegewerkt 50 % 65 % OD 1.3 We zorgen voor een meer synthetische benadering in ons onderzoek teneinde beter tegemoet te komen aan de verwachtingen van het wetenschappelijke en het brede publiek Zowel het wetenschappelijke als het bredere publiek vragen naar informatie over erfgoed in synthesevorm. Naast analyserapporten bieden we daarom ook meer gesynthetiseerde informatie aan die we analoog en digitaal ter beschikking stellen. 8

9 INDICATOREN nr omschrijving nulmeting streefwaarde 09 Het % van de RELICTA-artikels gepubliceerd in jaar x die 10 % 25 % omtrent een bepaald onderzoeksthema een synthese brengen 10 Het aantal publieksactiviteiten die door het VIOE (al of niet i.s.m. andere partners) in jaar x georganiseerd werden 6 8 OD 1.4 Het VIOE werkt intern aan het vermeerderen van zijn kennis en expertise in het kader van de Onderzoeksagenda teneinde de kennis van het verleden te verhogen en de nodige onderzoeksexpertise daarvoor te waarborgen Het is de fundamentele opdracht van het VIOE om hiaten in de kennis van het verleden aan te pakken en de nodige onderzoeksexpertise daarvoor te waarborgen. Bij de keuze van onderzoek laten we ons leiden door de Onderzoeksagenda die we samen met de Onderzoeksbalans voortdurend actualiseren. INDICATOREN nr omschrijving nulmeting streefwaarde 11 Het aantal door de VIOE-onderzoekers gevolgde vaktechnische vormingsactiviteiten in jaar x t.o.v. het aantal VIOEonderzoekers op 31/12/jaar x 1,5 (78 / 51) 2 Strategische doelstelling 2 : samen met partners de kwaliteit in het bewaren en ontsluiten van onroerend erfgoed stimuleren om het Vlaamse erfgoed van generatie op generatie zo ongeschonden mogelijk te kunnen overdragen OD 2.1 We nemen als overheidsinstelling bevoegd voor onroerend erfgoed een voorbeeldfunctie op om anderen te stimuleren tot professionele en duurzame erfgoedzorg en -bewaring Als overheidsinstelling ondersteunen we bij anderen de zorg en bewaring van het erfgoed. Ons onderzoek zal dan ook passen in het traject onderzoek bescherming beheer- beleid. We zorgen ook voor een professionele en duurzame archief- conservatie- en depotwerking in het VIOE. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 12 Aantal beschikbare VIOE-handleidingen m.b.t. erfgoedzorg en 1 10 bewaring op 31/12/jaar x 13 Aantal systemen die door het VIOE op 31/12/ jaar x worden ingezet voor een professioneel beheer van de erfgoedinformatie (archief, depot en bibliotheek) 1 3 9

10 OD 2.2 Als kenniscentrum onroerend erfgoed organiseren we vorming en bieden we informatie aan in archief, bibliotheek en depot om de portaalfunctie tussen kennisvragers en kennisdragers te vervullen Als overheidsinstelling zullen we op basis van vragen uit de sector al onze kennis over het erfgoed bundelen en delen. We vervullen een portaalfunctie tussen kennisvragers en kennisdragers door het organiseren van vorming en het aanbieden van informatie in archief, bibliotheek en depot. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 14 VIOE-bibliotheek: - aantal fysieke externe bezoekers in jaar x - aantal ontleningen in jaar x - % van de totale collectie dat op artikelniveau ontsloten is op 31/12/jaar x % % 15 VIOE-archief: - aantal fysieke externe bezoekers in jaar x - aantal adviesvragen in jaar x - aantal inschrijvingen op beeldbank.vioe.be op 31/12/jaar x 16 Het gemiddeld aantal bezoeken per maand aan de website 2 in jaar x 17 Het aantal door het VIOE (ev. samen met anderen) in jaar x georganiseerde vormingen / congressen / studiedagen om de interne en externe kennis en expertise inzake het onderzoek van het onroerend erfgoed te verhogen 18 Het gemiddeld aantal bezoeken per maand aan de website Onderzoeksbalans in jaar x OD 2.3 Aftoetsen en invullen van de behoeften van de sector en het beleidsveld om samen de kwaliteit van het onderzoek, het beheer en de beleving van ons erfgoed te verhogen We stellen ons onderzoek ten dienste van alle belanghebbenden en stemmen af met de behoeften van de sector en het beleidsveld om samen de kwaliteit van het onderzoek, het beheer en de beleving van ons erfgoed te verhogen. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 19 Het % van de respondenten uit de op tijdstip x bevraagde doelgroep die het VIOE-onderzoek kwaliteitsvol vinden: - sector (beroepsmatig) 92 % 92 % - amateur (vrijwillig) 77 % 77 % 20 Het % van de respondenten uit het op tijdstip x bevraagde beleidsveld Onroerend Erfgoed (Vlaamse overheid) die tevreden zijn over de samenwerking met het VIOE 23,4 % 50 % 2 OAR staat voor Open Archives Repository en is een website waarop alle wetenschappelijke VIOEpublicaties digitaal geraadpleegd en gedownload kunnen worden 10

11 Strategische doelstelling 3 : het ontdekken en beleven van onroerend erfgoed stimuleren teneinde de zorg ervoor bij de bevolking te vergroten OD 3.1 Samenwerken en overleggen met partners binnen en buiten de Vlaamse overheid om de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het onroerend erfgoed gestalte te geven Vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het erfgoed, wisselen we intern en extern kennis en expertise uit. We sluiten samenwerkingsakkoorden af, werken complementair en lijnen onze rol daarbij duidelijk af. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 21 Het aantal door het VIOE afgesloten raamovereenkomsten op 31/12/jaar x OD 3.2 We zetten in op gerichte communicatie en verbindingen met andere sectoren en we maken onze basisinstrumenten (vb. inventarissen) breed toegankelijk om de invloed van onroerend erfgoed in die sectoren te versterken Omdat acties en beslissingen in andere sectoren een invloed kunnen hebben op erfgoed en omgekeerd, zetten we in op gerichte communicatie en verbindingen met die andere sectoren en maken we onze basisinstrumenten (vb. inventarissen) breed toegankelijk. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 22 Het aantal stuurgroepen 3 binnen andere beleidsdomeinen/sectoren 6 10 waarin een medewerker van het VIOE verte- genwoordigd is op 31/12/jaar x 23 Het aantal entiteiten binnen de Vlaamse overheid waarmee het VIOE een raamovereenkomst heeft afgesloten m.b.t. de uitvoering van onderzoeksopdrachten inzake onroerend erfgoed (in house) op 31/12/jaar x 4 6 OD 3.3 We focussen in onze output op aanknopingspunten met de actuele leefomgeving teneinde het draagvlak voor onroerend erfgoed te vergroten Een positieve erfgoedbeleving is één van de beste garanties voor het ontwikkelen van een erfgoedreflex en zorg. Vanuit onze opdracht rond kennisverspreiding brengen we die kennis in een narratief kader en focussen we op aanknopingspunten met de actuele leefomgeving. 3 Cf. indicatoren draagvlak voor onroerend erfgoedbeleid (departement RWO) : een stuurgroep is een begeleidingsgroep waarin een ambtenaar omwille van zijn expertise/adviesrol uitgenodigd wordt. Het betreft hier stuurgroepen georganiseerd door andere beleidsdomeinen. 11

12 INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 24 Het gemiddeld aantal bezoekers op de publieksactiviteiten die door het VIOE (al of niet i.s.m. andere partners) in jaar x georganiseerd werden 25 Het aantal VIOE-publicaties (ev. in samenwerking met andere partners) bestemd voor het brede publiek uitgebracht in jaar x 26 Het aantal door het VIOE (mee) georganiseerde acties m.b.t. erfgoededucatie in jaar x Projecten : het Meerjarenprogramma VIOE De tien operationele organisatiedoelstellingen zijn verder in projecten uitgewerkt in het Meerjarenprogramma (MJP) VIOE (zie gedetailleerd programma als bijlage). Dit meerjarenprogramma beschrijft alle projecten die invulling geven aan de beleidsnota Onroerend Erfgoed en aan de prioriteiten bepaald in de Onderzoeksagenda. Die projecten worden ingedeeld volgens de drie strategische organisatiedoelstellingen. Bij elk project wordt verwezen naar het resp. onderzoeksthema in de onderzoeksagenda en/of naar de doelstelling in de beleidsnota. Hierbij worden volgende afkortingen gehanteerd : - MJP : Meerjarenprogramma VIOE BN : Beleidsnota Onroerend Erfgoed OA : Onderzoeksagenda Onroerend Erfgoed VIOE Projecten afgeleid uit de Beleidsnota Onroerend Erfgoed (BN) verwijzing projecttitel MJP Van de Centrale Archeologische Inventaris (CAI) een betrouwbaar instrument maken (aanvullen, redactie, controle) en dit digitaal ontsluiten BEWAER-zones voor heel Vlaanderen verkennen, waarderen, afbakenen en digitaal ontsluiten Opvolgen, stimuleren en evalueren van de ontwikkeling en toepassing van niet-destructief geofysisch onderzoek om preventief archeologische sites te detecteren bronverwijzing BN - p.11 BN - p.11,12 BN - p.22 OA - Arch M De inventaris bouwkundig erfgoed verder uitbouwen en actualiseren BN - p Herinventarisatie van bouwkundig erfgoed BN - p Inventarisatie historische tuinen en parken en digitale ontsluiting inventaris Inventarisatie van houtige beplantingen met erfgoedwaarde op basis van proefprojecten en digitale ontsluiting inventaris BN - p.12 BN - p De Landschapsatlas actualiseren en verbeterd ontsluiten BN - p Inventariseren, onderzoeken en ontsluiten van erfgoedrelicten in natuur- en bosgebieden Opmaken en ontsluiten van thematisch-typologische en geografische inventarissen - de maritieme databank BN - p.31 BN - p.12 OA - Arch R1.1 12

13 verwijzing projecttitel MJP Opmaken en ontsluiten van thematisch-typologische en geografische inventarissen - varend erfgoed bronverwijzing BN - p Interdisciplinair en methodologisch onderzoek in alluviale gebieden BN - p.15 OA - Arch R3.1;M4.7;P Onderzoek van het erfgoed van de "Groote Oorlog" BN - p Behoud ex situ: een effectieve oplossing voor de depotproblematiek BN - p Praktische handleidingen en richtlijnen maken met betrekking tot restauratie en conservatie Onderzoek van innovatieve en/of erfgoedvriendelijke maatregelen in functie van de verbetering van energieprestaties van monumenten Ondersteunen van het behoud en de ontwikkeling van technische expertise en vakmanschap Zoeken naar een oplossing voor de uitvoering van de Wrakkenwet en het probleem van de bevoegdheden m.b.t. de Noordzee Handleidingen opstellen en samenwerkingsakkoorden afsluiten voor opmaak van inventarissen BN - p.29 OA - Arch M3.2;M3.3; OA BE 4.1.1;4.2.2;4.2.3; BN - p.35 BN - p.29 BN - p.19 BN - p Toegankelijkheid van onroerend erfgoedsites BN - p Een erfgoedbalans van het onroerend erfgoed in Vlaanderen opmaken BN - p De Onderzoeksbalans Onroerend Erfgoed optimaliseren BN - p Implementatie van erfgoededucatie in onderwijs BN - p EPICS : E-learning Platform in the Cultural Heritage Sector (IBBT- ICON) BN - p Samenwerken met jeugdverenigingen en jongerenwerkingen BN - p Ideeën aanreiken voor het ontsluiten van archeologische vindplaatsen om het maatschappelijk draagvlak te vergroten Bouwen aan een online community rond het thema onroerend erfgoed met behulp van sociale netwerken en media Voorbereiden en uitwerken van proeftuinen rond de ontsluiting van de digitale inventarissen naar niet-sectorgebonden doelgroepen Organiseren van het ACE-colloquium "Cultural and social dimensions of early medieval migration and colonisation" BN - p.22 BN - p.17 BN - p.12 BN - p.37 Projecten afgeleid uit de Onderzoeksagenda Onroerend Erfgoed (OA) verwijzing projecttitel MJP Opgraving Avelgem-Kerkhove (opdrachtgever W&Z): een gaaf bewaarde prehistorische nederzetting Opgraving Aalter-Woestijne (opdrachtgever W&Z): een uitzonderlijk rijke meerperiode-site bronverwijzing OA Arch P2;M1.5 OA Arch P4.4;P5;P7.2 13

14 verwijzing projecttitel bronverwijzing MJP Opgraving Mechelen-Dossin (opdrachtgever DAR): een historisch OA Arch P6.4 gevoelige plek Lommel Maatheide: steentijdbewoning in een paleolandschap OA Arch P1.2;P De Romeinse stad: Tongeren OA Arch P5.4;P Archeologie uit de O.L.V.- Basiliek van Tongeren: de oudste bisschopskerk OA Arch P5.4;P6.5 van Vlaanderen? Gallo-Romeinse vici: onderzoek van regionale centra OA Arch P Een nieuwe kijk op de inheems-romeinse landelijke bewoning OA Arch P5.7;P Romeinse militairen aan zee: het castellum van Oudenburg OA Arch P Landelijke middeleeuwse nederzettingen OA Arch P6.1;P Vroegmiddeleeuwse grafvelden: interdisciplinaire studie van het Merovingisch grafveld van Broechem OA Arch P Gebouwen en bewoners van het Karmelietenklooster in Aalst: bouwhistorisch OA Arch M5.3 en antropologisch onderzoek na de opgravingen op de Hopmarkt De Koggen OA Arch R Onderzoek naar het bouwen met baksteen in het graafschap Vlaanderen, OA BE ca Branchestudie industrieel erfgoed: mouterijen OA BE 3.2 Andere projecten verwijzing projecttitel MJP Restauratieprojecten Digitale terreinregistratie van archeologische sites De zichtbaarheid van het VIOE op grote evenementen zoals OMD en Erfgoeddag vergroten Kenbaarheid geven aan het depot, haar werking en het belang van erfgoedzorg Wetenschappelijke publicaties De bestaande bibliotheekcollectie die al meer dan een halve eeuw bewust gevormd wordt, blijven uitbreiden om de onderzoekers van morgen inzicht te bieden in de actualiteit van het onroerend erfgoed van vandaag De functionaliteit van de bibliotheekcatalogus aanpassen aan de noden van een vernieuwd onderzoekslandschap Bewerken van de door het VIOE beheerde statische archieven, zodat ze in optimale omstandigheden kunnen worden bewaard en ontsloten worden Het potentieel van het VIOE op het gebied van post-excavationonderzoek helpen realiseren door de samenhang van de over de verschillende collecties versnipperde informatie te herstellen De middeleeuwse koggen Het werk van architect Renaat Braem - Uitwerken van publieksactiviteiten naar aanleiding van het Braemjaar

15 7. Interne werking 1. Het verhogen van de maturiteit van de eigen organisatie Voor het uitbouwen van een gedocumenteerd systeem van interne controle / organisatiebeheersing vormt de beslissing van de Vlaamse Regering van 30 mei 2008 het (VR/2008/30.05/DOC.0501) referentiekader. Elke entiteit van de Vlaamse overheid heeft de opdracht gekregen om in zijn beheersovereenkomst m.b.t. organisatiebeheersing volgende generieke doelstelling op te nemen en verder te specificeren: Iedere entiteit verhoogt verder de maturiteit van de eigen organisatie aan de hand van een verbetertraject. Om de maturiteit van het VIOE op het vlak van organisatiebeheersing verder te verhogen en efficiënter, effectiever en klantgerichter te kunnen werken, zal het VIOE zijn verbetertraject tijdens de periode van deze beheersovereenkomst toespitsen op volgende thema s: - human resources management (inclusief diversiteit) - integriteit Human resources management M.b.t. dit thema heeft het VIOE onder begeleiding van het agentschap voor Overheidspersoneel van het beleidsdomein Bestuurszaken een traject opgestart voor de opmaak van een HRbeleidsplan. Vanuit de globale strategische visie van het VIOE is voor de periode volgende strategische HR-doelstelling vooropgesteld : Afdelingshoofden en teamcoördinatoren ondersteunen in de aansturing van kennis en expertise van het VIOE in functie van de onderzoeksagenda en als bijdrage tot de ontwikkeling tot kennis- en portaalcentrum inzake onroerend erfgoed. Deze doelstelling sluit rechtstreeks aan bij volgende operationele organisatiedoelstellingen (zie hiervoor): - vermeerderen van kennis en expertise in het kader van de Onderzoeksagenda; - ontwikkelen tot een kenniscentrum met aandacht voor een positieve zichtbaarheid. De strategische HR-doelstelling is verder vertaald in onderstaande operationele HRdoelstellingen: 1. Inventariseren van de interne kennis en expertise 4 (behoeften en beschikbare capaciteit: kloofanalyse) binnen een lange termijn perspectief teneinde gerichte keuzes te kunnen maken m.b.t. aanwerving, inzetbaarheid en ontwikkeling 4 materiekennis, kennis over innovatieve en IT-ondersteunde onderzoekstechnieken en methodieken en expertise rond het vertalen en uitdragen van de kennis over het onroerend erfgoed naar de verschillende doelgroepen, andere competenties, 15

16 HR activiteiten: 1.1. kenniscompetentiematrix opmaken (wat hebben we in huis en wat hebben we nodig) en beheren 1.2. bepalen welke kennisgebieden het VIOE zelf moet invullen en welke gebieden door partners uit de wetenschappelijke wereld kunnen ingevuld worden 2. Ontwikkelen van de kennis en expertise van de medewerkers HR activiteiten: 2.1. ontwikkelplan voor het VIOE uitwerken 2.2. ontwikkelplan uitwerken op het niveau van de afdelingen 2.3. ontwikkelplan uitwerken op het niveau van de teams 2.4. opstellen van een IOP (Individueel Ontwikkelplan) voor de medewerkers 3. Overdragen van de beschikbare kennis en expertise binnen het VIOE HR activiteiten: 3.1. uitwerken en implementeren van maatregelen voor het behoud van de kennis en expertise binnen het VIOE wanneer medewerkers met een specifieke kennis of expertise de entiteit verlaten 3.2. invoeren van de rol van mentor met het oog op een structurele kennisoverdracht op het einde van de loopbaan 3.3. invoeren van doorgroeiloopbanen in functie van de verworven kennis en expertise (junior senior) Om de realisatie van deze strategische HR-doelstelling te kunnen meten en opvolgen, zijn volgende indicatoren gedefinieerd: Nr omschrijving nulmeting Streefwaarde 27 De gemiddelde tevredenheid van afdelingshoofden en teamcoördinatoren n.n.b. 5 3,5 op 5 over de HR-ondersteuning m.b.t. de aansturing van kennis en expertise van het VIOE 28 Het % van de personeelsleden die een individueel ontwikkelplan hebben, geïntegreerd in de PLOEG cyclus n.n.b. 70 % Integriteit In 2009 heeft het VIOE in overleg met de centrale integriteitscoördinator en het agentschap voor Overheidspersoneel een intern integriteitstraject opgestart, dat intussen resulteerde in een specifieke deontologische code voor het VIOE. Die code is via de interne overlegorganen op de verschillende niveaus naar alle VIOE-medewerkers gecommuniceerd en in een praktische brochurevorm verspreid. In de planningsgesprekken die in het voorjaar van 2010 in het kader van PLOEG met alle medewerkers plaatsvonden, zijn indien relevant specifieke persoonlijke afspraken over de toepassing van die deontologische code gemaakt en opgenomen in het planningsdocument. 5 n.n.b. = nog niet beschikbaar 16

17 Tijdens de duur van deze beheersovereenkomst zal die code verder geïmplementeerd worden in de dagelijkse werking van het VIOE. Zo zal er o.a. een aanbod uitgewerkt worden van dilemmatrainingen rond specifieke situaties waarmee VIOE-medewerkers regelmatig geconfronteerd worden en die dus voor hen zeer herkenbaar zijn. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 29 Het % van alle VIOE-medewerkers die een dilemma-training 0 60 % hebben gevolgd op 31/12/jaar x 30 Het aantal in jaar x door de leidinggevenden vastgestelde inbreuken op de deontologische code van het VIOE n.n.b. 0 Gelijke kansen en diversiteit Het agentschap engageert zich met, betrekking tot het beleid inzake gelijke kansen en diversiteit, tot een inspanningsverbintenis met het oog op het behalen van de volgende generiek vooropgestelde streefcijfers op niveau van de Vlaamse overheid: Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 31 Het % allochtonen in het totaal personeelsbestand van het 0,00 % 1,32 % VIOE op 31/12/jaar x 32 Het % personen met een arbeidshandicap in het totaal personeelsbestand 3,95 % 3,95 % van het VIOE op 31/12/jaar x 33 Het % vrouwen in het middenkader van het VIOE op 31/12/jaar x 33,00 % 33,00 % Het diversiteitsplan van het beleidsdomein RWO geeft aan dat de streefcijfers zullen moeten geplaatst worden tegenover het wervingspotentieel dat aanwezig zal zijn binnen de onderscheiden entiteiten van het beleidsdomein. Bij het bepalen van de strategie en het groeipad, zal uiteraard ook rekening gehouden worden met de leeftijdspiramide en met de verwachte uitstroom in desbetreffende perioden. De vooropgestelde streefcijfers lijken op het eerste zicht niet echt ambitieus, maar moeten gezien worden binnen de actuele context van besparingen. Gezien de grote inspanningen die op het vlak van de personeelskredieten door de Vlaamse Regering van de Vlaamse administratie worden verwacht, zal het VIOE de komende jaren geen bijkomende aanwervingen kunnen uitvoeren. De huidige medewerkers op niveau D die tot één van de kansengroepen behoren en die omwille van hun pensioen of een andere reden het VIOE tijdens de duur van deze beheersovereenkomst zullen verlaten, zullen bovendien niet vervangen worden omdat het personeelsplan van het VIOE een aanzienlijke personeelsvermindering op dat niveau voorziet. 2. Het realiseren van meetbare efficiëntiewinsten 1. Personeelsomvang Gegeven de afspraken in uitvoering van het Vlaams regeerakkoord - om de totale personeelsomvang en kost niet meer te laten aangroeien, wordt hieronder concreet weergegeven 17

18 hoe het VIOE wil bijdragen aan het onder controle houden van de personeelsomvang en -kost, behoudens de beleidskeuzes rond overheidstaken en het steeds garanderen van een kwaliteitsvolle dienstverlening. Het VIOE engageert zich om het reëel aantal medewerkers, uitgedrukt in VTE, maximaal gelijk te houden en bij voorkeur te verlagen ten opzichte van het reëel aantal VTE in de entiteit op het moment van het ingaan van het Vlaams Regeerakkoord , nl. september Op dat moment bedroeg de totale personeelscapaciteit van het VIOE 139 VTE. In dit cijfer zijn de tijdelijke contractuele personeelsleden opgenomen die het VIOE in het kader van de gedeeltelijke vrijstelling van de door te storten bedrijfsvoorheffing voor wetenschappelijk personeel verplicht is in dienst te nemen. Telkens wanneer die federale maatregel gewijzigd wordt, heeft dit een impact op de personeelsbezetting van het VIOE. Het VIOE engageert zich tevens om de totale personeelskost tijdens de duur van deze overeenkomst niet meer te laten aangroeien. In navolging van de beslissing van de Vlaamse Regering van 2 april 2010 over de aanpak van de tweede generatie beheersovereenkomsten heeft het VIOE de vaststelling van het personeelsbehoeftenplan niet als onderdeel van deze beheersovereenkomst opgenomen omdat een gedetailleerde personeelsplanning een dynamisch gegeven is dat verankerd zal worden in het jaarlijks ondernemingsplan. Dit ondernemingsplan zal de eventuele nood aan bijsturing van de personeelsbehoeften aangeven. De koppeling van het personeelsplan met het ondernemingsplan moet toelaten om op een zo efficiënt en effectief mogelijke wijze de dienstverlening te organiseren, met aandacht voor de beheersing van de personeelsomvang en de personeelskost. Het VIOE zal dus in het jaarlijks ondernemingsplan een geactualiseerd compensatie- en besparingsplan voor het personeel en de personeelsuitgaven opmaken, rekening houdend met de opgelegde besparingen en de opdrachten/doelstellingen die in dat jaar aan het VIOE zijn toegewezen. 2. Organisatiedoelstellingen in het kader van het meerjarenprogramma efficiëntiewinsten Elke entiteit van de Vlaamse overheid heeft de opdracht gekregen om - in uitvoering van het regeerakkoord - in zijn beheersovereenkomst m.b.t. efficiëntiewinsten volgende generieke doelstellingen op te nemen en verder te specificeren: - in functie van een efficiënte en effectieve overheidsorganisatie zal het agentschap proactief en constructief meedenken en meewerken aan eventuele hervormingen en herstructureringen binnen de entiteit zelf en/of binnen het beleidsdomein met het oog op een optimale en toekomstgericht dienstverlening en de verwezenlijking van de beleidsdoelstellingen; - elke entiteit definieert een verbetertraject om meetbare efficiëntiewinsten te realiseren. Het VIOE wenst aan deze doelstellingen tijdens de looptijd van deze beheersovereenkomst bij te dragen via volgende projecten: - de medewerking aan een collectief verbetertraject dat tot doel heeft om een betere samenwerking en afstemming en een grotere externe zichtbaarheid voor het beleidsveld Onroerend Erfgoed te realiseren en waaraan alle OE-entiteiten participeren. Dit project wordt opgevolgd door de beleidsveldraad Onroerend Erfgoed (project 1); - een entiteitspecifiek project waardoor via een nauwere samenwerking rond de inventarisatie van het onroerend erfgoed in Vlaanderen een efficiëntiewinst wordt gerealiseerd (project 2). 18

19 Beide projecten zijn ook gelinkt aan doelstellingen uit de beleidsnota Onroerend Erfgoed. Project 1 : een meer transparante en efficiënte organisatie van het beleidsveld OE In de beleidsnota Onroerend Erfgoed is onder de operationele doelstelling OD3.3 - Vlaamse onroerend erfgoedzorg wordt zichtbaar en herkenbaar (BN_P25) het volgende opgenomen: Sinds de hervormingen van Beter Bestuurlijk Beleid is de onroerend erfgoedadministratie verdeeld over verschillende entiteiten: beleidsvoorbereiding (Departement RWO), beheer en bescherming (Agentschap R-O Vlaanderen), inventarisatie, ontsluiting en wetenschappelijk onderzoek (VIOE) en handhaving (Inspectie RWO). Tussen deze entiteiten bestaat er nog te weinig interactie en wisselwerking. Ik heb de ambitie om via een nauwere en geïntegreerde samenwerking tussen de verschillende entiteiten de eenheid van optreden inzake onroerend erfgoed te verhogen. Hierbij streef ik naar een transparante structuur waarin duidelijk is wat de bevoegdheid is van de verschillende administratieve entiteiten. Ook zal de integratie en samenwerking ertoe leiden dat de middelen efficiënter worden ingezet. Deze doelstelling beantwoordt volledig aan de filosofie en objectieven van het meerjarenprogramma Efficiëntiewinsten. Aandachtspunten die in dit project aan bod kunnen komen zijn: - betere afstemming/integratie van het publicatiebeleid : afstemming van de bestaande dienstverlening en processen op de taakafbakening die voor het beleidsveld OE bestaat (o.a. tijdschrift Relicta (VIOE) versus tijdschrift M&L (Ruimte en Erfgoed)); - betere afstemming/integratie van de diverse activiteiten binnen het integraal traject van de zorg voor het onroerend erfgoed : inventarisatie onderzoek waardering bescherming beheer (o.a. afstemming inventarisatie- en beschermingskalender); - betere afstemming/integratie van de activiteiten inzake publiekswerking en erfgoededucatie (o.a. samenwerking tussen VIOE en OMD); - betere benutting/inzet van de schaarse personele en budgettaire middelen (o.a. geen dubbele investeringen in hooggespecialiseerde vaktechnische kennis en expertise over de bestaande entiteiten en processen heen); - betere samenwerking rond en integratie van de archieven m.b.t. de inventarisatie, het onderzoek, de bescherming en het beheer van onroerend erfgoed. Gezien de scope (nl. het beleidsveld Onroerend Erfgoed) is dit project afhankelijk van de participatie van alle entiteiten uit dit beleidsveld. Project 2 : samenwerken met lokale besturen en andere partners rond de verdere inventarisatie van het Vlaams onroerend erfgoed De belangrijkste focus van dit project is om de bestuurlijke drukte te verminderen en partnerschappen op alle niveaus uit te bouwen. Kwalitatieve baten De inventarisatie van het Vlaams onroerend erfgoed (bouwkundig, landschap en archeologie) is een zeer omvangrijke, permanente opdracht die niet door het VIOE alleen kan uitgevoerd worden. Anderzijds vormt een kwaliteitsvolle, betrouwbare en voortdurend geactualiseerde inventaris de essentiële basis voor kwaliteitsvol onderzoek, bescherming, beheer en ontsluiting van het erfgoed. Enkel door een goed gestructureerde inhoudelijk afgestemde en gecoör- 19

20 dineerde samenwerking met de lokale besturen kunnen de groeiende verwachtingen ten aanzien van de beschikbare informatie over onroerend erfgoed en de kwaliteit van die informatie, voor de diverse gebruikers en doelgroepen blijvend gegarandeerd worden. Door die samenwerking kunnen tevens sneller gebiedsdekkende inventarissen voor heel Vlaanderen aangeboden worden. Via goed ontsloten inventarissen bereikt de Vlaamse overheid een ruime en zeer diverse gebruikersgroep, waaronder overheidsdiensten van diverse sectoren en op alle bestuurlijke niveaus, de OE-sector en amateurs, leerkrachten, individuele burgers, architecten, notarissen, Uit de praktijk blijkt dat heel wat overheidsdiensten uit andere sectoren (soms zelfs op wettelijke basis) gebruik maken van informatie uit de onroerend erfgoedinventarissen bij de voorbereiding of uitvoering van hun beleid. Tenslotte verhoogt de samenwerking rond inventarisatie de betrokkenheid van de lokale overheid bij het globaal onroerend erfgoedbeleid en wordt het draagvlak hiervoor versterkt. Uiteraard levert die samenwerking ook een kwalitatieve meerwaarde op voor de inventarisatie van het lokaal onroerend erfgoed, als basis voor het uitwerken van een eigen erfgoedbeleid. Kwantitatieve baten Door de samenwerking met de lokale besturen en verenigingen kan het basisinventarisatiewerk, nl. het vergaren van basisgegevens door veldwerk en literatuur- en kadasteronderzoek voor het VIOE verminderd worden, waardoor de VIOE-onderzoekers zich meer kunnen toeleggen op het onderzoek (integratie, analyse, synthese en socio-economische situering) en de ontsluiting van de beschikbare informatie in de inventarissen. Door preventief goede en duidelijke handleidingen rond de inventarisatie van het onroerend erfgoed aan te bieden op basis van de eigen praktijkervaring van het VIOE, wordt een dubbele winst gerealiseerd: - enerzijds kan de registratie op het terrein door anderen beter voorbereid, met meer kennis van zaken en bijgevolg efficiënter verlopen; - anderzijds leiden die handleidingen en de standaarden en richtlijnen die daarin opgenomen zijn tot een hogere kwaliteit van de aangeleverde en/of ter beschikkinggestelde gegevens. Hierdoor kan aanzienlijk tijd bespaard worden op de verdere kwaliteitscontrole en afstemming van de gegevens bij de integratie van die informatie in de centrale databanken. Tijdens de duur van deze beheersovereenkomst zullen door het VIOE handleidingen ontwikkeld worden voor de inventarisatie van het bouwkundig erfgoed, van de houtige beplantingen met erfgoedwaarde en van de gekende archeologische sites (de zgn. BEWAER-zones). Daarnaast vergemakkelijken kwaliteitsvolle, betrouwbare inventarissen de opmaak van beschermingsvoorstellen en dossiers door het agentschap Ruimte & Erfgoed. Hierbij is het de bedoeling om de inventarisatie- en beschermingskalenders beter op elkaar af te stemmen. Anderzijds zal het VIOE moeten zorgen voor een goede begeleiding (sturing en kwaliteitsbewaking) van de inventarisatietaken die door de lokale overheden worden uitgevoerd en voor de verdere verwerking van de gegevens. De integratie van de gegevens in de centrale databanken zal nog altijd een aanzienlijke tijdsinvestering van het VIOE blijven vergen. Volgende taken dienden hierbij ondermeer uitgevoerd te worden : georefereren, foto s aan de erfgoedobjecten koppelen, de objecten aan de thesaurus koppelen, het redactiewerk op de beschrij- 20

21 vingen van de erfgoedobjecten, de onderlinge koppeling van informatie en de controle op de omzetting van de gegevens naar het gewenste formaat. Mogelijke risico s die de realisatie van deze doelstelling kunnen bemoeilijken De lokale besturen zitten niet te wachten op bijkomende taken en zullen overtuigd moeten worden van de meerwaarde van de samenwerking rond de inventarisatie van hun onroerend erfgoed. Die samenwerking wordt daarom best gekoppeld aan het uitwerken van een lokaal erfgoedbeleid, waarbij de entiteiten bevoegd voor het beleidsveld Onroerend Erfgoed ondersteuning kunnen aanbieden. Anderzijds zijn provincies en gemeenten zelf vragende partij voor een goede inventaris van het onroerend erfgoed in hun werkgebied en wensen ze ook voldoende inspraak en betrokkenheid in de opmaak en het beheer ervan. Een kritische factor vormt de kwaliteitsbewaking op de inventarisatie wanneer medewerkers van de lokale besturen worden ingeschakeld. De uniformiteit in de beschrijving en waardering van het erfgoedobject vormt immers een cruciale voorwaarde voor een kwaliteitsvolle inventaris. Die uniformiteit moet daarom goed bewaakt worden. Wanneer op het terrein meer menskracht in de inventarisatie wordt ingezet, kan de doorstroming van de informatie van het basisinventarisatiewerk naar de centrale digitale databank de bottle-neck worden. Om een vlotte doorstroming van die informatie te bekomen, zullen maximaal nieuwe technologische middelen en toepassingen ingeschakeld moeten worden. INDICATOREN Nr omschrijving nulmeting streefwaarde 34 Het aantal gemeenten op 31/12/jaar x waarmee het VIOE een 0 10 samenwerkingsovereenkomst rond inventarisatie van onroerend erfgoed heeft afgesloten 35 Het aantal handleidingen rond inventarisatie van onroerend 0 3 erfgoed die het VIOE aanbiedt op 31/12/jaar x 36 De winst aan personeelsinzet (VTE) die het VIOE per gemeente gemiddeld in jaar x gerealiseerd heeft door met lokale overheden samen te werken rond inventarisatie van het onroerend erfgoed 0 0,5 VTE 21