Stimulansen+voor+de+ social+enterprise+sector. Ervaringen+en+lessen+uit+Europa

Transcriptie

1 Stimulansen+vr+de+ scial+enterprise+sectr Ervaringen+en+lessen+uit+Eurpa

2 Stimulerenvandescialenterprisesectr ErvaringenenlessenuitEurpavrhetministerievanEcnmischeZaken Nvember2013 Kennisland ScialEnterpriseNL

3 Inhudspgave 1. ONGEKENDEONDERNEMERS Iedereenwinst Missieenndzaakvanscialenterprise Barrières Definitievanscialenterprise Aanpak DEREIKWIJDTEVANBUITENLANDSESTIMULERINGSAGENDA S DeimpactvanscialenterprisesinEurpeselanden DentwikkelingvanscialenterprisesinEurpeselanden Eurpeesbeleid Belangrijkstebeleidsspeerpunten STIMULERINGSMAATREGELENBIJDEBUREN Viertypeninstrumentennaderverkend Rechtspersnen,keurmerkenenlabels CmmunityInterestCmpany(CIC)(VerenigdKninkrijk) SciétéCApératived IntèrêtCllectif(SCIC)(Frankrijk) ScialEnterpriseMark(VerenigdKninkrijk) Fiscalestimuleringsinstrumenten ScialInvestmentTaxRelief(VerenigdKninkrijk) ONLUSAstatus(Italië) BtwAmaatregelenBelgië (Eurpese)aanbestedingeninkp ScialValueAct(VerenigdKninkrijk) Lagmvalfrihetssystem(Zweden) Investeringsfndsen(enaanverwanteinstrumenten) EurpeanScialEntrepreneurshipFund(EuSEF)(EC) Prgrammed Investissementsd Avenir(PIA)(Frankrijk) BigScietyCapital(VerenigdKninkrijk) ScialImpactBnds(VerenigdKninkrijk) VERVOLGSTAPPEN:EENONDERNEMINGMETIMPACT Cnclusies Firstnextstepsvrslimmesturing Ttbesluit 35 APPENDIX1:BETROKKENEXPERTS 37 APPENDIX2:LONGLISTVANSTIMULERINGSINSTRUMENTEN 38 BRONNEN 42 3

4 1. Ongekendendernemers 1.1 Iedereenwinst Taxi sbehrenttdegrtstevervuilersvaneenstad.amsterdammershebben20%meer kansplngkankerenleveneenjaarkrterdandegemiddeldenederlanderdrdeslechte luchtkwaliteit.daarwildendejngendernemersedvardhendriksen(28)enruudzandvliet (27)wataanden.Innvember2011richttenzijTAXIAElectricp,metdemissiemdemeest innvatieve,duurzameenklantgerichtetaxiservicevannederlandtewrden.deelektrische taxi svantaxiaerijden100prcentpgrenestrmenhebbendusgeenenkeleuitsttvan fijnstf.daarmeedraagthetbedrijfbijaanbetereluchtkwaliteitinamsterdam.okp persneelsvlakkiezenhendriksenenzandvlietvreenscialeaanpak.vandeveertig chauffeursdieinmiddelsvrhetbedrijfwerken,zatvrijweliedereenineenlangdurige uitkeringssituatie.prfit,(planet,(peple.eencmmercieelbedrijfmaardemaatschappelijke waardestaatvrp. TAXIAEiseenvandenaarschattingvierAttvijfduizendscialenterprisesdieNederland mmenteeltelt. 1 Hetgaatmeensnelgreiendegrepmetverrassendveelinnvatieve, startendeenjngendernemers. Iedereenwinst Hetzijnndernemersmeteenmissie,vrwiehetrealiserenvanmaatschappelijkedelen handinhandgaatmethetverdienenvangeld.zijgelvendathetkan.eenndernemende, marktgerichteinstellingenhetwerkenaanplssingenvrmaatschappelijkevraagstukken zijngeentegenplen. Impacteerst Hetzijnndernemersvrwiehetverdiendegeldindeeersteplaatseenmiddelismng meerfbeteremaatschappelijkeimpactterealiseren.scialenterprisesstrevenernaar financieelzelfvrzienendtezijn,endusnietafhankelijkvangiftenfsubsidies.winsten wrdengrtendeelsgeherinvesteerdindemaatschappelijkemissie. Stakehlders,nietalleensharehlders Hetzijnndernemersdieghebbenvrdebelangenvandegenenvrwiedescial enterpriseimpactrealiseert.smszijndedelgrepenbijvrbeeldrechtstreeksvrde ndernemingactief,zalsmensenmeteenafstandttdearbeidsmarktdiealspersneelin dienstwrdengenmen.typerendvrscialenterprisesisdatzijtransparantwerkenendat zijallebelanghebbendenactiefbetrekkenbijdewijzewaarpdendernemingwrdt geverd.daarbijgaathetnietalleenmdefinanciersenaandeelhuders,maarmiedereen diebelangheeftfwrdtgeraaktdrdeactiviteitenvandenderneming. Iedereenwinst.Impacteerst.Stakehlders,nietalleensharehlders.Ondernemersmetdeze instellingzijnerinnederlandendelandenmnsheenvlp.maarinnederlandzijnzena gekend.terwijldenederlandseverheidhguitmetnieuwsgierigeinteressenaardeze 1 "Willemijn"Verlp"&"McKinsey"(2011)"Opprtunities"fr"the"Dutch"scial"enterprise"sectr." enterprise.nl/wpccntent/uplads/scial_enterprises_final6.pdfwehantereninditrapprtnadrukkelijkde internatinaletermscialenterpriseenniethetnederlandsescialeafmaatschappelijkenderneming,mdat dezenederlandsebegrippenvaakeenandereladingfinhudhebbendanhierbedeld. " 4

5 5 scialendernemerskijkt,zijndeeuenveelvannzeburenalgeruimetijdbezigmactief stimuleringsbeleidteveren.daarkandenederlandseverheidvanleren.kennislanden ScialEnterpriseNLhebbeninpdrachtvanhetministerievanEcnmischeZakeneen inventarisatiegemaaktvandebeleidsmaatregelendieinandereeurpeselandenwrden ingezettenbehevevanscialenterprises.deaandachtisdaarbijbeperktttmaatregelen diedrdecentraleverheidwrdeningezet;reginaleenlkaleverhedenblijvenbuiten beschuwing. Opbasisvandeverkenning,dieinhfdstuk2en3wrdtgepresenteerd,wrdtinhfdstuk 4eenaantalaanbevlenfirst(next(stepsgefrmuleerdvrhetministerievanEcnmische Zaken.Inderestvandithfdstukgaanwenaderinpdepkmstvanscialenterprisesen pderedenenenmtievenvrverhedenmspecialeaandachtaandezevrmvan ndernemingteschenken. 1.2 Missieenndzaakvanscialenterprise Nederlandstaatnetalsanderelandenvrgrtecmplexemaatschappelijke,eclgischeen ecnmischeuitdagingen.deverzrgingsstaatstaatnderdruk.deecnmischecrisisheeft wereldwijddetchalingezettetrendvanterugtrekkendeverhedenenpublieke bezuinigingenalleenmaarversterkt.deklftussenarmenrijkneemtverderteensteeds meermensenlijkenuitgesltenvanwerk.natuurlijkehulpbrnnenrakengeleidelijkp.ende ecnmieblijftkwakkelen.decnclusievanhetlaatstedecenniummagzijndatdehuidige spelers,deverheid,cmmerciëlebedrijvenengededelen,nggeenbevredigend antwrdhebbenpdezevraagstukken.waardeverheidzulkevraagstukkeninhetverleden ngaleensalshaareigenterreinenverantwrdelijkheidbeschuwde,ntstaatsteedsmeer hetbesefdatnieuweaanpakkenndigzijn,endatdaarbijknieuwespelerseenbelangrijke rlkunnennemen.sterkerng,deverheidissteedsmindergeëquipeerdm verantwrdelijkheidtenemenenkaneennieuwebndgent,diesteltpbetrkkenheid, ndernemerschapenburgerkracht,heelgedgebruiken. Indatlichtkmeninhetbijznderscialenterprisesinhetvizier.Alsndernemingenmet primaireenmaatschappelijkedelstellingdiehetgrtstedeelvanhuninkmstenrealiseren viadeverkpvanhundienstfprduct,zijnscialenterprisesfinancieelzelfvrzienend. Scialenterpriseszijnduseenwaardevllebndgentvrdeverheid,wantdeze ndernemingendienenhetmaatschappelijkbelangterwijlzijgeenfbeperktefinanciële ndersteuningvandeverheidvragen.daarnaastpererenzij(zwelinnederlandsals Eurpeesverband)ineenbrederangevansectren,nderandereindezrg,hetnderwijs, dehrecaendefinanciëledienstverlening. Scialenterpriseszijneenenthusiasteenzeergedrevenbndgent.Vanscialenterprises gaataantrekkingskrachtuit,dieinternatinaalmetnamenderjngestarterszichtbaar wrdt.wellichtdatdecrisisindefinanciëlemarktenextravedinggeeftaanhetideedathet bijndernemenmmeergaatdangeldverdienen.uitsurveyskmtsteedsvakernaarvren datjngendernemershetvanzelfsprekendvindenmnaastfinanciëlewinstk maatschappelijkeimpactnatestreven.datgaatverderdanalleenmaatschappelijk verantwrdndernemen,waarbijhetminimaliserenvannegatievemaatschappelijke effectenvandeactiviteitenvanhetbedrijfcentraalstaat. 2 Dezenieuwegeneratiezietin 2 Maatschappelijkverantwrdndernemen(mv),duurzaamndernemenfmaatschappelijkndernemenis vlgenswikipediagerichtpecnmischeprestaties(prfit),metrespectvrdescialekant(peple),binnende eclgischerandvrwaarden(planet).veruitdemeestecmmerciëlebedrijvenzijnzichsteedsmeerbewustvan hunverantwrdelijkheidendatvertaaltzichinzeercncreteprgramma s.nietalleendrmaatschappelijk

6 6 ndernemendebelangrijksteenmeestkansrijkedriverenhetvehikelvrinnvatie,vrhet vindenvannieuweplssingenvrgrtemaatschappelijkevraagstukkenenvr zelfredzamemdellen. DescialenterprisepastgedbijNederland.Dezevrmvanndernemenverenigtsciaal gevelenndernemerschap,enkanvangrtebetekeniszijnbijhetinnvatiefplssenvan degrtemaatschappelijkevraagstukken.nederlandsesciaalndernemerszijn,netalshun buitenlandsecllega s,ptimisten.vandevrdescialenterprisemnitr2013 ndervraagdescialenterprisesgaf90%aaneengreimetbetrekkingtthun activiteitenntpliingteverwachten.diegreiverwachtingligtaanmerkelijkhgerdanbij hetreguliermkb,waarietsmeerdandehelftgreivrziet. 3 Hetptimismeisngetwijfeld ingegevendrhetverleden.uitdezelfdemnitrkmtnaarvrendat,bijdescial enterprisesdiemeededen,dewerkgelegenheidvrvltijdsemedewerkersinlndienstde afgelpenjarenmet25%tenam. ScialenterprisesinNederlandbeginnenzichalssectrterganiseren.Deprichtingvan ScialEnterpriseNLisdaareenuitingvan,maarkdetenemendeaandachtvanmediaen kennisinstellingenhelpthetcllectievebewustzijnndersciaalndernemerstevergrten. Steedsmeerjnge,nieuwendernemersherkennenzichindezevrmvanndernemenvr maatschappelijkeimpact,entallze(vrmalige)nnaprfitshebbendeambitiemeen scialenterprisetewrden.bijdiezelfrganisatiehrtkeengreiendbesefvan gemeenschappelijkeknelpuntenenkanseneneentenemendebeheftemmetandere partijen waarnderdeverheid ingesprektegaanverbestendigingenversterkingvan scialenterprisesinnederland. 1.3 Barrières Opditmmentlpendezendernemerstegenknelpuntenaandiehenbelemmerenmde impacttecreërendiezijzudenwillengenereren.mckinsey&cmpanyenwillemijnverlp brachteneind2011destudie OpprtunitiesfrtheDutchScialEnterpriseSectr uitenin 2013publiceerdeScialEnterpriseNLdeScialEnterpriseMnitr2013.Vrbeide nderzekenheefteenuitgebreidesurveynderhnderdennederlandsescialenterprises plaatsgevnden.uitdezestudieskmendebelangrijkstebarrièresnaarvrenwaarscial enterprisestegenaanlpen.bijeenaantalhiervanligteenduidelijkeverantwrdelijkheidbij desectrzelf:hetntwikkelenvaninnvatievebusinessmdellenen managementvraagstukken.scialenterpriseslpenechterktegenprblemenaanwaarde verheideenrlkanspelen. Herkenningenerkenning Hetbegintbijherkenning.Watiseenscialenterprisenueigenlijk?Desectrgaatzichpas echtvrmenalshiereengedeeldbeeldvanntstaat.scialenterprisenlhanteertvrde verantwrdndernemen aanderand (d(n(harm),maarksteedsmeerindecrebusiness.tchzijn dergelijkebedrijvengeenscialenterprise,ndermeermdatzijhunfinanciëledelstellingbvenhunsciale delstellingstellen.ditverschillijkteennuance,maarblijktweldegelijkuithetgedragvandenderneming.deze ndernemingenzullenaltijdhgefinanciëledelstellingenhebben,diebepaaldediensteneninnvatiesuitsluiten. MVOisklangnietaltijdalleenmaaringegevendrscialefethischemtieven,gedden,maarndersteunt definanciëledelstellingenpverschillendemanieren.hetisgedvrhetimagenhetiseennderdeelvanhet persneelsbeleid.jngerenwillengraagbijscialeengrenebedrijvenwerken.mvohelptmdebestemensen aantetrekken.hetmeestdirectefinanciëlebelangligtinderelatiemetinvesteerders.eenbedrijfdathgscrt pdesustainabilityindexzietzijnbeurskersstijgen. 3 ScialEnterpriseNL(2013)ScialEnterpriseMnitr.Amsterdam.

7 7 definitievaneenscialenterprisedekadersvandeeurpeseunie.alsscialenterprises eenmaalindiehedanigheidwrdenherkend,isbelangrijkstefcusdeerkenning.uitde ScialEnterpriseMnitr2013blijktdatbijna60%vandendernemershetladenvandeterm scialenterprisealshunbelangrijkstebeheftenemt.herkenningvindtzijnverankeringin separering,viajuridischeeenheden,keurmerkenflabels. StimulerendewetH/regelgeving ScialenterpriseswerkennetalsallebedrijvenbinnendekadersvandewetAenregelgeving pallerleigebieden.algemenewettenenregelszalsdefiscalewetgevingfalgemeen geldendesubsidieskunnendentwikkelingvandesectrbelemmerenfstimuleren.maar kspecifiekewetaenregelgevingheeftzijneffectpbepaaldenderdelenvanhetscial enterpriseveld,bijvrbeelddeparticipatiewetpwerkintegratiebedrijven,deenergiewet vrenergiecöperaties,endewetphetfinancieeltezichtpcrwdfundingen alternatievegeldsystemen. Weinigtegangttgreikapitaal Scialenterpriseshebbenprimaireenmaatschappelijkedelstellingenduskmende financiëledelennietpdeeersteplaats,hewelfinanciëlegezndheidnatuurlijkweleen vrwaardeis.hetisvrscialenterprisesdaarmngmeilijkermkapitaalaantetrekken daneennrmaalbedrijf.desectrheeftbehefteaanfinanciersdiedemaatschappelijke waardemeewegeninhuninvesteringsbeslissingen.uit OpprtunitiesfrtheDutchScial EnterpriseSectr (2011)blijktdatereengrttekrtbestaataangeduldiggreikapitaaldat genegenneemtmeteenlagerrendement,devraagnaargreikapitaalisruimdriekeerz grtalshetaanbd.metnamescialenterprisesindeprfessinaliseringsfasehebbengrte meitemetaantrekkenvangreikapitaal.okgevenndernemerszelf(scialenterprise Mnitr2013)aandatzeweinigtegangttkapitaalhebben.Gebrekaanfinancieringwerd dr38%vandendervraagdenalshetbelangrijkstebstakelttgreigenemd. Crwdfundingstaat,alsnieuwevrmvanfinancieren,bijveelbeleidsmakersindeEurpese Unieindebelangstelling.Bijcrwdfundingwerfteeninitiatiefnemer(vaneennieuwbedrijf, prductfprject)middeleninde crwd,hetbredepubliek.inplaatsvaneenbeperktaantal investeerderswrdtzeengrtegrepvan(relatiefkleine)investeerdersaangetrkken, meestalviaeenspeciaalpcrwdfundinggerichtdigitaalplatfrm.hetamerikaanse Kickstarterishetbekendstevrbeeld.Okvrscialenterprisesiscrwdfundingeen ptentieelinteressantinstrumentvrhetntwikkelenenlancerenvannieuweprductenen diensten.opbeleidsniveauismetnamedewetaenregelgevingeenaandachtspunt. Crwdfundingencrwdfundingplatfrmsbegevenzichphetterreinvanbanken zeker waarhetmcrwdfundingindevrmvaninvesteringenenleningengaat.daarnaastraakt crwdfundinginveelgevallenaanvragenrndintellectueeleigendm.eind2013sluiteeneua bredecnsultatievandeeurpesecmmissiernddeuiteenlpendevraagstukkenrnd crwdfundingenwetaenregelgeving. Uitervaringzienwedatcrwdfundingvrnamelijkeffectiefisindebeginstappenvan ndernemers.hetbiedteen(vaakeenmalige)impulswaarmeendernemerseenideetteen cncreetprductfeencncretendernemingkunnenntwikkelen.daarnaastntvangen particulierefinanciersvaneencrwdfundingsprjectvaakeenprductfeendienstals tegenprestatie.hiermeezijndezekstenvrdendernemersgedekt,terwijlverigeksten zalsexplitatiekstenpdezemaniernietwrdengefinancierd.crwdfundingkanmdeze redenengezienwrdenalseenptiemstartkapitaalteverkrijgen,maardientinderegelniet alsgreikapitaal.welbenadrukkenwegraagdekansendiecrwdfundingbiedtalshetgaat mcmmunityaennetwerkvrmingrndmeennderneming.

8 Kennis,kundeentalent Desectrheeftbehefteaanmeerkennis,kundeentalent.Onderzekennderwijszijn nmisbaarmdescialenterprisesectrplangetermijnverdertehelpen.okpditgebied lptnederlandachterpdeinternatinalentwikkelingen.tpinstitutenzalsharvard, Oxfrd,InseadenStandfrdhebbeninmiddelsvlwassenscialentrepeneurship prgramma s.omdesectrpeenhgerprfessineelniveautebrengenenmtalentin aanrakingtebrengenmetsciaalndernemenishetndigmnieuwepleidingenen specialisatiestentwikkelenbinnenhetnederlandsehgernderwijs. 1.4 Definitievanscialenterprise Scialenterpriseszijnéénvandespelersinhetvernieuwde,pkmendespeelveldvande participatiesamenleving. 4 Scialenterprisesnderscheidenzichdrhunpzakelijk ndernemenwaarbijeenbedrijfmeteenverdienmdelntstaatechtervangededelen, nnaprfits,ngo s.debredeburgerparticipatiebewegingleidtsmsttscialenterprises. Internatinaalleidendieverschillendetermenkngweleensttverwarring. Psitinering(van(scial(enterprises(in(het(speelveld(van(bedrijven(en(gede(delen.(Brn:( Venturesme.( OpEUniveaubestaatinmiddelseenbreedgeaccepteerdedefinitievanscialenterprisewaar inditrapprtbijaangesltenwrdt. 5 Eenscialenterpriseiseennderneming whseprimarybjectiveistachievescialimpactratherthangeneratingprfitfr wnersandsharehlders; whichusesitssurplusesmainlytachievethesescialgals; whichismanagedbyscialentrepreneursinanaccuntable,transparentandinnvative way,inparticularbyinvlvingwrkers,custmersandstakehldersaffectedbyits businessactivity. 4 ParticipatiemaatschappijwerdindeTrnredevan2013geïntrduceerdalstermdieaangeeftdatde Nederlandsesamenlevingveelmeereigenverantwrdelijkheidmetgaandragenvrvrzieningen,faciliteiten enplssingendievrheenalsnderdeelvandeverzrgingsstaatfhetexclusieveterreinvandeverheid werdengezien. 5 "Deze"definitie"wrdt"gehanteerd"vr"het"Scial"Business"Initiative"van"de"Eurpese"Cmmissie"en"is"een"wat"meer" gedetailleerde"uitwerking"van"de"britse"definitie:" A"business"with"primarily"scial"bjectives"whse"surpluses"are" principally"reinvested"fr"that"purpse. " 8

9 InNederlandheeftScialEnterpriseNLdezedefinitievanuithetgpuntvanpraktische werkbaarheidverderuitgewerktentegespitst,zdathetgrijzegebiedwaarveelrganisaties andersinterechtzudenkmenaanmerkelijkwrdtverkleind.scialenterprisenlgebruikt devlgendedefinitie. 6 Eenscialenterprise: heeftprimaireenmaatschappelijkemissie:impactfirst; realiseertdatdelalszelfstandigendernemingdieeendienstfprductlevert; isfinancieelzelfvrzienend,gebaseerdphandelfanderevrmenvanwaardeauitruil, enisdusbeperktafhankelijkfhelemaalnafhankelijkvangiftenfsubsidies; 7 Issciaalindewijzewaarpdendernemingwrdtgeverd: hetbedrijfistransparant; winstmag,maardefinanciëledelenstaantendienstevandemissie,enwinstneming drdeaandeelhudersisredelijk; bestuurenbeleidzijngebaseerdpevenwichtigezeggenschapvanallebetrkkenen; hetbedrijfisfairnaariedereen; hetbedrijfiszichbewustvanzijneclgischevetafdruk. OnderdeEurpeseendeuitgewerkteNederlandsedefinitievallennagenegalletypen ndernemingendieinverschillendeeurpeselanden traditineel alsscialenterprises wrdenbestempeld: werkintegratiebedrijven,gerichtphetactiverenvanmensenmeteenafstandttde arbeidsmarkt; sciale(cöperaties((met(name(in(italië (en(frankrijk,(vaak(gericht(p(lkale(ecnmische enscialeimpactineenbepaaldgebiedfbepaaldegemeenschap); eninnvatieve(startende)ndernemingendiehetwinstgmerkphettweedeplan zetten,endieimpactnastrevendiesciaalen/feclgischgedefinieerdkanzijn. Metnamewerkintegratiebedrijven(wrk(integratin(scial(enterprises(AWISE)zijneengrte subcategrievanscialenterprise,diealjarenlangaandachthebbenvanbeleidsmakers.er bestaaninternatinaalallerleispecifiekebeleidsmaatregelenvrdezebedrijven.zkennen DuitslandenBelgiëeenverlaagdbtwAtariefvrbedrijvenwaarmeerdan25%vanhet persneelbestaatuitwerknemersmeteenarbeidsbeperking.dieuitgebreide beleidsaandachtheeftndermeertemakenmethetfeitdatdeimpactdiedezebedrijven creërennietalleensciaalis,maarkvanfinancieelaecnmischewaarde. 6 Verlp,Willemijn&MarkHillen(2013)Verbeterdewereld,begineenbedrijf.Hescialenterpriseswinstvr iedereencreëren.amsterdam:businesscntact. 7 BijaanvraagvrlidmaatschapvanScialEnterpriseNLdreenbedrijfwrdtmmenteel75%cmmerciële inkmstenalsnrmgehanteerd.ophetgebiedvanarbeidmetdaardelnsuppletievanwrdenuitgeznderd. Internatinaalgeldtmeestaleennrmvan50%maardatisdaninclusiefdelnsuppletie. 9

10 De(psitinering(van(scial(enterprises.(Brn:(NSOB((2013)(PpIup(publieke(waarde.(( Descialenterprisesectrisdiversenweleggeninditrapprtgeennadrukpde verschillendetypen,hewelwensrealiserendatspecifiekeaandachtsmsndigzalzijn. 1.5 Aanpak Devrliggendeverkenningisgestartmdatervanuitdesectr,deachterbanvanScial EnterpriseNL,behefteisgeuitaaneenmeeractieveNederlandseverheid,enmdaterbij hetministerievanezinteressebestaatinhetlerenvandeaanpakkeninlandenmnsheen. Inmiddelszijnruim200bedrijvenlidvanScialEnterpriseNLeniseengrtaantalandere rganisatiesaangeslten,vanfinanciersttkennisinstellingen.kennisland,expertphet gebiedvanscialeinnvatie(waarbijscialenterprisesveelalaandebasisstaan),heeftdeze verkenninguitgeverd.deuitkmstenvandezeverkenning(eneennaderevertaalslag daarvannaarnederlanddiegeennderdeelisvanditrapprt)zijntussentijdsdriekeer getetstenbediscussieerddreenexpertgrepbestaandeuit16ledenmeteenachtergrnd inhetbedrijfsleven,bijdeverheidfbijkennisinstellingen.daarnaastzijndebuitenlandse maatregelenbesprkenmeteenaantalnauwbetrkkenbuitenlandseexperts.zieappendix1 vreenverzichtvanallebetrkkenexperts. DeinternatinalevergelijkingindezeverkenningisbeperktttEurpeselanden.Datiseen bewustekeuze,hewelerinlandenalsdeverenigdestaten,australië,canadaenzuidaafrika eveneenszeerinteressantentwikkelingenplaatsvindeninhetverheidsbeleidvrscial enterprises.dielandenstaantchietsverdervandeeurpesecntextaf,enjuistde ntwikkelingenpeurpeesniveaulatenineurpeselandenhunsprenna.vrde tekmstisechterzekeraantebevelenmkbuitendeeurpesegrenzentekijken. EeneersteverkenningvanmaatregelendieeldersinEurpawrdeningezetleverdeeen lnglistpmetruim80maatregeleneninitiatieven,dienaeersteschiftingwerd teruggebrachtttruim40maatregelen(zieparagraaf2.1enappendix2).wepretenderenniet datdelijstvlledigis,maarwedenkendemeestrelevante,actueleendemeestpmerkelijke fvernieuwendemaatregelengevndentehebben.maatregelendiegeendirectefduidelijk indirecterelatiehebbenmetscialenterprises(minfmeerinzinvandeeurpesedefinitie) zijnnietmeegenmenindelijst.generiekemaatregelenvrhetmkbkunnenbijvrbeeld 10

11 welrelevantzijnvrscialenterprises,maarwrdenhierbuitenbeschuwinggelaten. Hetzelfdegeldtvrmaatregelendiepuurpmaatschappelijkverantwrdndernemenzijn gericht.maatregelendieeendeelvandescialenterprisesaangaan(inhetbijznder werkintegratiebedrijven)zijnmeegenmenalszeduidelijknderdeelzijnvrdeinhet betreffendelandbestaandebeleidsstrategievrscialenterprises. Insamenspraakmetdeexpertgrepiseenbeperktaantalbuitenlandsemaatregelenlater meergedetailleerdbekeken(ziehfdstuk3).diebuitenlandsemaatregelenzijngetetstp inhuden vrzvermgelijk peffectiviteit.datlaatstebleeklangnietaltijdeenvudig, mdatsmmigemaatregelenvanzeerrecentedatumzijn.maarkvrlangerbestaande instrumentenisvaakmaarzeerbeperktbetruwbaredatavereffectiviteitbeschikbaar. Erisgezchtnaareenrdedraadinderedenenvr,enindemanierwaarplandenmns heenscialenterprisesstimuleren.dierdedraadstaatinhetvlgendehfdstukcentraalen vrmtdebasisvrdefirst(next(stepsinhfdstuk4. 11

12 2. Dereikwijdtevanbuitenlandsestimuleringsagenda s 2.1 DeimpactvanscialenterprisesinEurpeselanden Hetheeftgeenzinmverstimuleringsmaatregelentespreken,alsnietduidelijkisdatscial enterprisesdaadwerkelijkeenunieke,eigenimpacthebbenpecnmieensamenleving.in anderelandenwrdtdieimpactinmiddels(ttpzekerehgte)gemetenengeanalyseerd. WatbetreftdezeambitiesendemvangvandesectrlpthetVerenigdKninkrijkvrp. Ditzienweterugindebrederangevanstimuleringsmaatregelen,maarkindecijfers. InmiddelszijnerindeBritsescialenterprisesectreenmiljenmensenwerkzaambinnen meerdan70.000scialenterprises.gezamenlijkdragenzij24miljardpndbijaandettale ecnmie 8.Daarnaastvallenenkeleanderezakenp.Hetaantalvruwen(38%tegenver 19%)enetnischeminderheden(28%tegenver11%)dateenscialenterpriseleidtis aanzienlijkhgerdanintraditinelendernemingen.bvendienvalthetinnvatiekarakter vanscialenterprisesp.56%vandescialenterprisesntwikkeldeeennieuwprductfeen nieuwediensthetafgelpenjaar,tegenver43%vanregulierendernemingeninhetmkb. Ditinnvatievekarakterleidtttptimismeindesectr.63%vandescialenterprises verwachtdekmendejarentegreien,vergelekenmet37%vanderegulierendernemingen. Dezeverwachtingenbuwenvrtpeenalbestaandverschilingreiinhetafgelpenjaar (38%tegenver29%). DezecijferszijnvergelijkbaarmetdeFransescialeecnmie,waarin10%vande berepsbevlkingwerkzaamisendievrruim11%bijdraagtaanhetbnp. 9 Desectrgreit met4tt5%perjaar,ndanksdehuidigeecnmischecrisis.hetaantalvruwendat werkzaamisbinnendescialeecnmieispvallend(65a70%vanallewerknemersisvruw). Waardeprivateendepubliekesectrrespectievelijk1.6%en4.2%banenverlrengingen tussen2008en2009,steegdewerkgelegenheidindescialeecnmiejuistmet2.9% 10.Deze banengreizienwekterugindeitaliaansescialeecnmie.tussen2007en2011steegde werkgelegenheidincöperatiesmet8%,terwijldewerklsheidindettaleecnmiejuist met1.2%tenam(2.3%indeprivatesectr). EenEurpeesnderzekwaarinruim600scialenterprisesuitverschillendelandenvijfjaar zijngevlgdgeefteengedbeeldvandeverschillendesectrenwaarinscialenterprises pereren %vanaldezenderzchtendernemingenisactiefina)scial(services,(b)( emplyment(and(training,(c)(envirnment,(d)(educatin(and(e)(ecnmic,(scial(and(cmmunity( develpment.okintrducerenscialendernemingenveelmeernieuwe,innvatieve dienstenenprducteninvergelijkingmetregulierecmmerciëlendernemingen.57%vande nderzchtendernemingenperereninnieuwemarktenwaaranderendernemingenng nietinbetrkkenzijn.dezepinierenderlsluitaanbijdeveelgehrdebeheftenvan sciaalndernemersalshetgaatmhetaantrekkenvanfinancieringen(h)erkenning.ok kmthetgrteaantalvruwelijkeleidersbinnenscialenterprisespnieuwnaarvren. 8 ScialEnterpriseUK(2013).Thepeple sbusiness.statefscialenterprisesurvey2013.lndn. 9 VITAEurpe. 10 EurpeseCmmissie(2013).Scialecnmyandscialentrepreneurship.Scial(Eurpe(Guide((4).(Luxemburg: PublicatinsOfficeftheEurpeanUnin. 11 SELUSI(2011).EurpeanPlicyBrief:scialentrepreneursasleadusersfrserviceinnvatin. 12

13 13 UitgegevensvandeEurpeseUnieblijktdescialeecnmieverantwrdelijkvr14,5 miljenbetaaldewerknemers,watneerkmtpgrfweg6,5%vandeberepsbevlking.dit aantalisteverklarendreenbuitenprprtineelgrtegreitussen2002en2011.deze tenamevanwerkgelegenheidbinnendeeurpesescialeecnmiepastbinnende wereldwijdetrend. Degreientegevegdemaatschappelijkewaardedieweiniederlandbinnendeze verkenningterugziensluitaanbijdenederlandsesectrenhaarambities.uitdejaarlijkse ScialEnterpriseMnitrblijktdewerkgelegenheidbijscialenterprisessinds2010met25% tezijngestegen,tegendealgemenetrendin.bvendienverwacht90%vandesciale ndernemingendatdiegreidekmendejarendrzet.datpercentageligtsignificanthger danbijregulieremkbabedrijveninnederland.hetmerendeelvandenderzchtescial enterprisesnemthetverhgenvanarbeidsparticipatiefinternatinalentwikkelingals vrnaamsteimpactgebied.okhetbijdragenaanscialechesiewrdtgezienalseen speerpuntvanveelscialendernemers.zijpererenbinnenverschillendemaatschappelijke sectren,zalsdegezndheidszrg,milieuaenklimaatveranderingenhetnderwijs.wezien kterugdatdezenederlandsescialenterprisesnetalshuneurpesecllega seen innvatiefkarakterhebben,zwelindentwikkelingvannieuwedienstenengederen,alsin hetaanbrenvannieuwemarktenendelgrepen. Dezecijfersgevenblijkvandegrtekansenende(maatschappelijke)waardediedescial enterprisesectrvertegenwrdigt.hetmagdanknietverbazendatsteedsmeer Eurpeselandendebeleidspijlenpdezesectrrichten. 2.2 DentwikkelingvanscialenterprisesinEurpeselanden TheScialBusinessInitiativeisafirststep,butanimprtantne.( )Scialbusinesscanbe indeedaverypwerfulagendafrchange.tdeliverbetterutcmesfrthecmmngd. Tshwthatitispssibletdthingsmrerespnsiblyandmrefairly,whilststillbeinga successnthemarket.andtbecmearealenginefgrwthintheeu.eurpemustnt nlybepartfthesechanges.eurpeshuldbeinthelead. MetdezewrdengafJséManuelBarrs,vrzittervandeEurpeseCmmissie,eind2011 aandathetdeeurpesecmmissieernstismethetstimulerenvanscialenterprises.het mvattendescialbusinessinitiativebegteenintegralestimuleringsaanpakwaarmee scialenterprisesindegeheleunieeenvudigerensuccesvllerkunnenndernemen.de Eurpeseinzetpscialenterprisesiszwelresultaatvan,alsextrastimulansvrde tenemendeaandachtvrscialenterprisesinallerleieurpeselanden.datwilnietzeggen datdielandenallemaalpdezelfdelijnzittenquaaanpakenzwaartepunten. Uiteenlpendeculturenentradities Erisindetenemendeaandachtvrscialenterprisesngalwatspraakverwarring.Dat heeftveeltemakenmetverschillenintraditiesencultuur.infrankrijkbestaatbijvrbeeldal heellangaandachtvrdescialeecnmie(écnmie(sciale(et(slidaire 12 )maardaarbinnen heeftdescialendernemingzalseurpeesgedefinieerdnageneggeenrl.italiëkenteen langetraditievancrpratievesamenwerkingsvrmenvrscialevrzieningen.indemeer recenteaandachtvrscialenterpriseswrdtvrtgebuwdpdietraditie.debelgische traditielijktinveelpzichtenpdefranse,encncentreertzichvanudsp werkintegratiebedrijven(wise).diebedrijvenrichtenzichphetcreërenvanarbeidsplaatsen 12 Verantwrdelijk"vr"10%"werkgelegenheid"en"10%"van"het"BNP

14 vrmensenmeteenafstandttdearbeidsmarktfeenarbeidsbeperking. 13 DekinBelgië waartenemenverschuivinginaandachtvrscialenterpriseskannietlswrdengezienvan dietraditie.okinduitslandkrijgtarbeidsparticipatieveelaandacht,enzijndaarnaastgrte stappengezetphetgebiedvanndernemenvrduurzaamheideneenschnmilieu.in Plenkleeftaandenaamscialendernemingngeenudescialistischeinvullingdiezich slechtverhudtttdeeurpesedefinitieeneenmslagindenkenvraagt.inde Angelsaksischewereldkrijgenscialenterpriseswelveelaandacht.Maardelangetraditievan devs,waarscialenterprisebrederisgedefinieerddannnaprfit,verschiltalweerbehrlijk metdievanhetverenigdkninkrijkfaustralië. Tchisercnvergentiewaartenemen.AanweerszijdenvandeAtlantischeOceaanwrden zweldeaandachtinnderzek,alsmediaenplitiekgeleidelijkmeertegespitstp ndernemingendieviaeenmarktgerichte,bedrijfsmatigemaniervanwerkenprberen innvatieveplssingenvrmaatschappelijkevraagstukkenterealiseren.decnvergentie wrdtviaverschillendekanalenversneld.ineurpaspeelt,zalsgezegd,deeurpese Cmmissieeenbelangrijkerlbijdiecnvergentie indeeurpesedefinitiezijnelementen uituiteenlpendeeurpesetraditiesterugtevinden.binnendelandenvandegemenebestis deinvledvandebrittengrt.opmndiaalniveaujagennetwerkrganisatiesalsashkaen peridiekeplatfrmsalsskllenhetscialenterprisewrldfrumdeaandachtvrscial enterprisesaan. IndevrliggendeverkenningisnzeaandachtvraluitgegaannaarEurpeselandendie eenmeermvattende,integralestimuleringsaanpakvrscialenterprisesnastreven.dat zijnmetnamehetverenigdkninkrijk,frankrijk,belgiëenitalië.indelaarsheefthetbeleid delaatstejarenverigenswelveeltelijdengehadvandeecnmischemalaise,enzijn verschillendestimuleringsmaatregelenweerafgeschaft. 2.3 Eurpeesbeleid ScialenterprisesstaaninBrusselhgpdeagenda.DeinitiatievenvandeEurpese CmmissiezijngrtendeelsgebundeldinhetScialBusinessInitiative(SBI).HetSBIwerdin nvember2011gelanceerddrdeeurpesecmmissie.infeiteisheteenpakketaan delstellingenenmaatregelendatnderdginternalmarketandservicesvalt.methetsbiwil decmmissieeengunstigraamwerkntwerpenvrsciaalndernemen.hetsbibevat11 priritaireacties,diesamentegreperenzijnnderdriehfddelstellingen: Maatregelenmdetegangttkapitaalteverbeteren Maatregelenmdezichtbaarheidvansciaalndernementevergrten Maatregelenmdejuridischcntextwaarbinnensciaalndernemenplaatsvindtte verbeteren Eengrtaantalvandebegdeactiesisnet(fngniet)gestart.Indeverkenningzijnde drdeexpertgrepalsmeestrelevantgeachteactiesnaderbekeken(ziehfdstuk3) DatzijnkinNederlandnietteverwaarlzengrepen.Nederlandtelt1,7miljenvlwassenmensenmeteen afstandttdearbeidsmarkten0,5miljenmensenmeteenarbeidsbeperking(medischeindicatie). 14 Eencmpleetverzichtistevindenp: 14

15 Belangrijkstebeleidsspeerpunten Ondanksverschillenisindeaanpakkenvanlandenmnsheeneengemeenschappelijke, rdedraadteherkennen.inappendix2iseenverzichtpgenmenvanmaatregelenvr scialenterprisesdieinverschillendeeualandenbestaanfindepijplijnzitten.eenaantalvan debuitenlandsebeleidsmaatregelenisdaarmeerindetailbeschreven.nadrukligtzals gezegdpdevierreferentielanden,maardelijstisernietttbeperkt.inhetverzicht hiernderzijndegevndenmaatregelenindeeersteplaatsgeclusterdtthettypeinstrument datwrdtgehanteerd(tweedeklm).decijfersindederdeklmcrrespnderenmetde nummersvaninstrumentenindelnglistvangevndenmaatregeleninappendix2. Daarnaastzijndemaatregelenteclassificerennaarhetbegdedelervan,vaakaangeduid als beleidsspeerpunt.internatinaalkmenwegrfwegvijfspeerpuntentegen: Beleidsspeerpunt Wat"kan"de"verheid"den?" Lnglist"" Erkenningenlegitimering: prmtiebijhetbredepubliekfbij bepaaldedelgrepenvanhet fenmeenscialenterprise,de maatschappelijkeenecnmische impactervan,envandeurgentiett verheidsactie. Plitieke"agendering,"agendering" nderzeksagenda s" Participatie"in"internatinale"debatten" Subsidies"vr"nderzek,"netwerken," platfrms"en"cmpetities" Subsidies"en"supprt"vr"sectrC rganisaties,"innvatielabs/denktanks"" Mnitring,"meten"van"impact" Bewindspersn"vr"scial" enterprises" Natinaal"(publiekCprivaat)" verlegrgaan" Rechtspersn,"label"f"keurmerk" Lketfunctie"verheid"vr" ndernemers"(.m."m.b.t."eurpese" regelingen)" " 1,2" " 1,2" 1" " " " 1" 16" " 16" 3,10,11,15,16,19" " 39" Business'skills:cnditiescreërendie sciaalndernemersinstaatstellen mkennis,vaardighedenen relevantecntacten(netwerken)p tedenvrhetverenvaneen scialenterprise. Eisen"aan"curriculum"vrtgezet" nderwijs"f"bepaalde" (bedrijfskundige)"pleidingen"in"het" hger"nderwijs" (Financiële)"ndersteuning" incubatrs,"acceleratrs"en"centres"f" expertise" 16" " " " 22" Balansmaatschappelijkeen cmmerciëlebelangen:eisenaan debedrijfsveringmdevrscial enterprisesuniekecmbinatievan maatschappelijkeencmmerciële belangentewaarbrgen. Rechtspersn,"label"f"keurmerk" " 3,10,11,15,16,19"

16 16 Tegangttkapitaal:wijzewaarp deverheiddebeschikbaarheidvan, entegangttfinanciëlemiddelen reguleertenstimuleert.daarnder valtkhetwegnemenvan bstakelsvrscialeinvesteerders ( impactinvestrs ). Rechtspersn,"label"f"keurmerk" Label"vr"investeringsfndsen" Overheidsdeelname"aan" investeringsfndsen" Opdrachtgever"vr" investeringsfndsen" Sciale"impact"tests"&"assessments" Prestatiecntracten"(Impact"Bnds" mdel)" Lketfunctie,"drverwijzer"vr" ndernemingen"en"investeerders" Belastingvrdelen"vr" investeerders" x%cbestemmingsnrm."fiscale" maatregel."x%"van"de" inkmstenbelasting"gaat"naar"fnds" dat"in"startende"scial"enterprises" investeert" 3,10,11,15" 1,16" 1,4,9,16,29,34,35," 36" 9,16" " 4" 5" " 6,38" " 8" " 12,28" " Tegangttafzetmarkten:creëren vaneenlevel(playing(field,het aanmedigenvancnsumentenm deprductenendienstenvanscial enterprisesaftenemen.hiernder valtkhetgedragvandeverheid zelfalspdrachtgever. Kader"vr"meewegen"sciale"impact" bij"aanbesteding/inkp" Rechtspersn,"label,"keurmerk"" Prestatiecntracten" Belastingvrdelen"vr" afnemers/klanten" Belastingvrdelen"vr"scial" enterprises" 1,7,22" " 3,10,11,15,16,19" 5" 12" " 18,20" Hetbvenstaandeverzichtgeefteengedeindrukvandereikwijdtevan stimuleringsagenda sdieinhetbuitenlandbestaanvrscialenterprises.inveellandenstart debetrkkenheidvanbeleidsmakersbijheteerstespeerpunt,methetstimulerenvan businessskillsennetwerkvrmingalsafgeleiden,enkmenvervlgensmetnamedetegang ttkapitaalentegangttafzetmarkteninhetvizier.datzijndeterreinenwaarpcentrale verhedenverhetalgemeendebelangrijkstetegevegdewaardevan verheidsbetrkkenheidzien.hetspeerpuntmdebalanstussenmaatschappelijkeen cmmerciëlebelangentewaarbrgenkmtmetnameterugindiscussiesverdeaardvan eenaparterechtsvrmvrscialenterprises. Opbasisvandebvenstaandelijstendelnglist,isindeexpertsessieseenselectiegemaakt vanenkelecncretestimuleringsinstrumentenvrnadernderzek.dieinstrumenten wrdeninhetvlgendehfdstukuitgewerkt.

17 3. Stimuleringsmaatregelenbijdeburen 3.1 Viertypeninstrumentennaderverkend Opbasisvanselectieuitdelnglistindeexpertsessieswrdtindithfdstukeenaantal gevndenstimuleringsinstrumentennaderbeschreven.dezezijnnderteverdelenineenvier typeninstrumenten: 1. rechtspersnen,labelsenkeurmerken; 2. fiscalestimuleringsinstrumenten; 3. aanbestedingsaeninkpinstrumenten; 4. investeringsfndsenenaanverwanteinstrumenten Dezeviertypenvalleninhetbijznderpmdatzeinhetbuitenlandpgrteschaalingezet fverwgenwrdenenmdatzehethartvrmenvanhetpscialenterprisesgerichte stimuleringsbeleid.deinfrmatieperspecifiekbeleidsinstrumentisgebaseerdp deskresearchencntactmetlkaleexperts,maarpretendeertnietvlledigtezijn.waar mgelijkwrdendeaanleiding,deinhudendeeffectiviteitvandeinstrumentenuiteengezet. Overeffectiviteitvanveelvandezeinstrumentenisngweinigbekend,mdatzetejngzijn mdeeffectentekunnenmeten. 3.2 Rechtspersnen,keurmerkenenlabels SpecialerechtspersnenvrscialenterpriseshebbeninEurpaeenallangeregeschiedenis, enzijngewrteldindeverschillendeculturenftraditiesvaneurpeselanden.infrankrijken Italiëbestaanbijvrbeeldalgeruimetijdcöperatieverechtspersnenvrallerleitypen activiteitendiezichphetgrensvlakvancmmerciële,scialeenlkalewaardecreatie bevinden.uitdelijstmetinstrumentenindevrigeparagraafvaltalptemakendatde rechtsvrmbvendienalseennuttiginstrumentwrdtgezienmmeerderespeerpuntenvan stimuleringsbeleidmgelijktemaken: a) eenrechtsvrmkanhelpenmscialenterpriseseennderscheidende smel te geven,endaarmeeerkenningenlegitimiteit, b) eenrechtsvrmiseigenlijkhetenigevehikeldatwetegenkmenmdebalanstussen maatschappelijkeencmmerciëlebelangentewaarbrgen.inderegelgaathetm: destatutaireverankeringvandemaatschappelijkedelstelling; eenasset(lck,waarbijhetkapitaalvandendernemingvrijweluitsluitendten gunstevandemaatschappelijkedelstellingmagwrdeningezet; vrwaardenvrdegvernance(samenstellingenbevegdhedenvanbestuur, vertegenwrdigingvanstakehldersinplaatsvansharehlders,enzalsin België,eisenaanjaarverslaglegging). c) eenrechtsvrmwrdtsmsals(indirect)middelgezienmtegangttkapitaalte verbeterenenmafzetmarktentestimuleren.vaaklptdatviafiscalemaatregelen diespecifiekfmedebedeldzijnvrndernemingenmeteenspecifieke rechtsvrm. d) rechtsvrmen,labelsfkeurmerkenvervullenpditmmentvaakdeenigemanier mhetveldinkaarttebrengenendeecnmischeenmaatschappelijkewaardep natinaalniveautemeten. Devraagisfeenaparterechtsvrmaltijddebesteplssingismdiedelennatestreven. Bvendienblijkendeaparterechtsvrmenlangnietaltijdevenintrektezijnbijndernemers. 17

18 18 Innzeverkenningkmenwenaastderechtspersnvrscialenterprisesngtwee variantentegen,diewehiernderkrtbespreken. 1:(Mdaliteitvaneen)rechtspersn VrzvererinEurpasprakeisvanaparterechtspersnenvrscialenterpriseszijndat vaakvrmendiealgeruimetijdbestaan;finelkgevallangerdandehuidige(eurpese) discussieverscialenterprises.indezuidaeurpeselandenzijnhetvaakmdaliteitenvan cöperaties.zbestaatinfrankrijkdesciétécapératived IntèrêtCllectif,welkegezien kanwrdenalseenvariantpderegulierecöperatie.descicinfrankrijkgeldtalsde juridischebelichamingvanhetideevaneenscialenterprisevanwegehaarvrnamelijk lkaleimpact.okinitaliëzienweeenrechtsvrmvrscialenterpriseswelkegebaseerdis pdevanudsheraanwezigeprincipesvaneencöperatie(cperativesciale).deze ndernemingenhebbenkdemgelijkheidmgederenfdienstenteleverenaannieta leden,integenstellingttregulierecöperaties.zijzijnptedelenin2typen:scial enterprisestenbatevandegemeenschapenscialenterprisesphetgebiedvan arbeidsintegratie.vaneenandereaardisdebritsecmmunityinterestcmpany(zie Appendix2),dieeenvariantispwatweinNederlanddeBesltenVenntschapzuden nemen. 2:Publieklabelfkeurmerk Naastdeaparterechtsvrmishetkdenkbaarmmeteenkeurmerktewerken.Waarbij eenrechtspersndestatutaireverankeringhetstartpuntis,beweegteenkeurmerkzichinde randvrwaardelijkesfeer.andersgezegd:eenkeurmerkwrdtverkregen(enbehuden)p basisvanmanierenvanwerken,gerealiseerdeimpact,etc.,dieinprincipemetregelmaat aangetndfgecntrleerdmetenwrden.aandevereistenvaneenrechtspersnwrdt inderegelbijprichtingvldaan. InEurpaiseentussenvrminpkmstdiezichhetbestalslabellaatmschrijven.Bijlabels gaatmeenbetitelingdieeenndernemingmagverenalsaaneenaantaleisenisvldaan. Eenlabelismeestaleensrt wrapper dievrbedrijvenmetverschillenderechtsvrmen beschikbaaris,waarpaanvankelijkeentetswrdtuitgeverd,maarwaarbijde kwaliteitscntrlenietheelstriktis.hetlaatzichinwerkwijzewellichtnghetbeste vergelijkenmetdeanbiastatusinnederland. DeBelgenhebbenbijvrbeeldeenlabelgeïntrduceerdvrscialenterprises.Okin Frankrijkwrdtermmenteelnderzekgedaannaarhetimplementerenvaneenscial enterpriselabel.metditlabelzudenkandererganisatiesdancöperatiesenassciaties erkendwrdenbinnendescialeecnmie.ditzienwekteruginhetitaliaanselabelen pastindeeurpesetrenddatrganisatiesberdeeldenerkendwrdenpbasisvanhun del,inplaatsvanphunrechtsvrm. 3:Privaatlabelfkeurmerk. Labelsenkeurmerkenzijnnietperdefinitiepubliekeinitiatieven.Bijscialenterprisesishet bestevrbeeldvaneenprivaatlabelfkeurmerkdescialenterprisemarkinhetverenigd Kninkrijk.Ditkeurmerklijktvrnamelijkbijtedragenaanerkenningvandescialemissie enbegtawarenesstecreërenbijdecnsument.ditprivateinitiatiefwrdtngniet duidelijkgeadpteerdengefaciliteerddrdeverheid,bijvrbeeldbijaanbestedingfinde vrmvanfiscalevrdelenvrhudersvanz nkeurmerk.hierndervlgteenaantal variantenvanrechtspersnen,keurmerkenenlabelsdieweineurpazijntegengekmen.

19 CmmunityInterestCmpany(CIC)(VerenigdKninkrijk) Aantal(maart2013):7670 Afgelpenjaar:2055nieuweaanmeldingen,766gestpt Aanleiding DeCICisntwikkeldin2005vanuitdebehefteaaneenrganisatiestructuurvrnnI charitable(scial(enterprises.regulierecharitiesvldedennietaandebeheftenvanveel sciaalndernemersmdathetjuridischnietmgelijkisénbestuurdertezijnéneensalariste ntvangen.daarnaastntbrakbijandererechtspersnen,zalsdelimited(liability(cmpanyde mgelijkheidtteenasset(lck( (zals(hetbeperkenvandividenduitkeringtteenmaximum mzekertestellendatwinstengrtendeelstenbehevevandemaatschappelijkedelstelling vandescialenterprisewrdeningezet. Uitvering EenCICiseenndernemingdieprimairscialedelennastreeftenverplichtishaarwinstte investerenindezescialedelenen/findegemeenschap.dezezgenaamdedividend(cap vrkmtdatwinstenprimairaanaandeelhuderswrdenuitgekeerd.overigensisde dividend(capinhetverledenaleenkeerverhgdmdecicaantrekkelijkertemaken.in verbandmetmgelijkefiscalevrdelen(ziehiernder)speeltmmenteeldediscussiefde capnietngverderverhgdmetwrden,danwelvllediglsmetenwrdengelaten. CIC szijneenmdaliteitvandriebestaanderechtspersnen:limited(by(guarantee,(limited(by( shares((vergelijkbaarmetbv)fpublic(limited(cmpany.eencickanindiezingezienwrden alseenvariantpeenbestaanderechtspersn.charities(enrganisatiesmeteenplitiek delzijnuitgeslten.eenaanvraagwrdtingediendbijdezgehetencicregulatr.deze berdelingbegt licht tezijn,teneindehetaanvragenvaneencicastatuslaagdrempeligte huden.deaanmeldingverlptverdernetalsbijandererechtspersnen,metalsextra vereisteeenfficiëleverklaringwaarineencicaangeefteensciaaldelnatestreven.cic s zijnverplichtjaarlijkseencmmunity(interest(reprtptestellen.ditrapprtdientgegevens tebevattenverdebelningenvanbestuurders,deuitkeringvandividend,derentep leningenenmetvermeldenhedecicdegemeenschapheeftgediendenstakehldersheeft betrkken.alseencicwrdtpgehevendienendevergeblevenmiddelentewrden uitgekeerdaaneenrganisatiemeteensrtgelijkemissie. EenCICisnderhevigaandezelfdevrwaardenalsanderelimited(cmpaniesmetbetrekking tthetaangaanvanleningenenanderefinanciëleverplichtingen.integenstellingttcharities zijneraaneencicgeenbelastingvrdelenverbnden(zie2.2).verderzijnerrestrictiesvr watbetrefthetuitkerenvandividendaanaandeelhuders: The(maximum(dividend(per(share(limits(the(amunt(f(dividend(that(can(be(paid(n(any( given(share.(the(limit(fr(shares(in(issue(between(1(july(2005(and(5(april(2010(is(5%( abve(the(bank(f(england(baseilending(rate(f(the(paidiup(value(f(a(share.(the(limit(fr( shares(issued(n(r(after(6(april(2010(is(20%(f(the(paidiup(value(f(a(share.(( The(maximum(aggregate(dividend(limits(the(ttal(dividend(declared(in(terms(f(the( prfits(available(fr(distributin.(currently,(the(limit(is(35%(f(the(distributable(prfits.(( The(ability(t(carry(frward(unused(dividend(capacity(frm(year(t(year,(currently(limited( t(5(years.(

20 20 Effectiviteitenactuelentwikkelingen VlgensdeCICAssciatinheefthetgebruikvandeCICdeverwachtingenvertrffen.Het aantalgeregistreerdecic sisin2012gestegennaar7.600(20%grei).inhetzelfdejaarzijner 766CIC spgeheven.vr25%vandecic swasditndzakelijkdreengebrekaan financiëlemiddelen,20%heeftgeenhandelgedrevenen15%gafaandatdendernemingm andereredenennietlangerlevensvatbaarwas. Erzijngeenfficiëlecijfersbekendverdettalemzetfhetaantalwerknemersbinnen CIC s.welneemtdecicassciatinjaarlijksvragenlijstenaf.hieruitblijktdattegangtt kapitaalhetgrtstebstakelvrmtvrcic s.naastdenzekerheidvandeinvesteringisdit kdeelsteverklarenvanuitdepsitievancic szelf,inhetbijznderdaarwaarhetgaatm investment(readiness(enhetntbrekenvanbendigdefinanciëlevaardigheden. Schattingenwatbetreftdettalemzetvariërenvan1,4miljardtt2,5miljardpnd,terwijl dettalescialenterprisesectrinhetvkp24miljardpndwrdtgeschat,viaruim scialenterprises.demeestecic shudenzichbezigindevlgendesectren:cmmunity( services,(educatinal(services,(healthcare,(scial(care(and(arts/cultural.(hetgrtstegedeelte vandebegunstigden((beneficiaries)(bevindtzichlkaal(48%),reginaal(25%),natinaal(16%) eninternatinaal(11%). Alswespecifieknaardehealthcare(sectrkijkenvalthetvlgendep.IndeBritseBigSciety Agendastimuleertdeverheidsindsdeintrductiein2010deeigenkrachten ndernemingskrachtvanburgersenlkalegemeenschappen.dezeagendagaathandinhand metdedecentralisatievanverheidsdiensten.eénvandebelangrijkstespeerpuntenishet uitbestedenvansmmigevrmenvanpubliekedienstverleningaanwrker(cperatives(en scialenterprises(publicservicemutuals).degezndheidszrg(natinal(health(service)was deeerstesectrwaarditgebeurde.persneelsledenwerdengestimuleerdzelfscial enterprisestevrmen.90%vandezespinutshebbendecicastatusaangevraagdenhebben gezamenlijkcntractenterwaardevan886miljenpnd. EenheikelpuntbijdeCIC sisdatergeendirectefiscalevrdelenaanverbndenzijn.decic vrzietineenbeheftephetgebiedvangvernance,enbiedteenwaarbrgvrdesciale delstellingvandenderneming,maarwrdtnietgebruiktalsvehikelmscialenterprises viafiscalewegtestimuleren.afgelpenmaartheefthetbritseministerievanfinanciëneen scial(enterprise(tax(relief (ziekc.2)aangekndigd.dezewetdientbijtedragenaanhet stimulerenvanprivateinvesteringeninscialenterprisesmiddelsbelastingvrijstellingvr investeerders.opditmmentisdewetinntwikkeling,waarbijnadrukkelijkinputvanuitde sectrwrdtgevraagdviacnsultatierndes.dewetmetin2014vankrachtzijn. HetministerieheeftiniedergevaldeCICaangemerktalséénvandegeaccepteerde rechtspersnen(naastcharitiesencöperaties)minaanmerkingtekmenvrdeze belastingvrdelen.eenvandevragendiebijhetntwerpvandescialenterprisetaxrelief aanderdeis,isinheverrededividend(capvaninvledispdebereidheidvaninvesteerders mineencicteinvesteren.criticibetgendatdefiscalevrdelenweinigzdenaandedijk zetten,alsinvesteerderseigenlijkgewneenhgerrendementnastreven.

21 3.2.2 SciétéCHpératived IntèrêtCllectif(SCIC)(Frankrijk) Aantal(2011):190 ( Aanleiding DeSCICisin1982hetlevengerepenmeenrganisatiestructuurtecreërenwaarin meerderegrepenstakehldersgezamenlijkkunnendeelnemenenkunnenmeebeslissen.dit kunnenbijvrbeeldbetaaldewerknemers,vrijwilligersengebruikerszijn.descictekent daarmeedefransecöperatievetraditiemetscialenterprisesendescialeecnmie.de SCICstatusisntstaanuitaanpassingenaanderegulierecöperatiealsrechtspersn,en geldtalsdejuridischebelichamingvanhetideevaneenscialenterprise. ( Uitvering EenSCICiseenvariantvaneencöperatie,inditgevalmetmeerderesrtenstakehlders. WateenSCICnderscheidtvaneenregulierecöperatieishetverplichteminimumvan3 verschillendegrepenstakehlders:a) prducenten,zalswerknemers;b)vrijwilligers, mensenuitdedelgrepwaarderganisatiezichpricht,afnemersenc)eenderdelkale partij,zalsdelkalegemeenschapfdelkaleverheid.geenvandezepartijenkande meerderheidbezitten.gedeeldeigenaarschapstelteenscicinstaatecnmischeactiviteiten tentpliensamenmetlkaleautriteiten,diekapitaalkunneninbrengenenmeebeslissen verhetbeleidvandecöperatie.delkaleautriteitenmgenmaximaal20%vande stemmenindescichebben.bijruim40%zijndelkaleautriteitenvertegenwrdigd. DegeldenderegelsenkenmerkenvaneencöperatiezijnkpeenSCICvantepassing. Cnfrmdewettenvaneencöperatieishetmanagementvaneenrganisatiedemcratisch gerganiseerdvlgenshet ne(persn,(ne(vte Aprincipe.Demgelijkheidtthetbetrekken vanverschillendestakehlders,waarnderlkaleverheden,stelteenrganisatieinstaat scialedeleneneencmmn(interest(vrptestellen.daarnaastishetmgelijkvr externen(znderpartnershipinderganisatie)gebruiktemakenvandedienstenvandescic, integenstellingttregulierecrpraties.iedere5jaardientereenrapprtteverschijnenm destatusalsscicteverlengen,watgetetstwrdtmiddelseenaudit. SCIC shebbendemgelijkheiddividenduittekerenaandeaandeelhuders.minimaal57,50 %vandewinstmetechtergereserveerdwrdenvrdescialedelstelling.overdit gereserveerdebedragismengeenvenntschapsbelastingverschuldigd. ( Effectiviteitenactuelentwikkelingen OndanksdegrttevandescialeecnmieinFrankrijk(verantwrdelijkvr10%vanhet BNPvlgensdeminister)hebbenweinigrganisatieszichttphedengeregistreerdalsSCIC: 190in2010.Eénvanderzakenlijkthetuitblijvenvanverderebelastingvrdelentezijn. OrsprnkelijkzudenSCIC svrijgesteldzijnvandezgehetentaxe(prfessinelle((lkale belastingvrbedrijven)maarditisindeuiteindelijkewetgevingnietdrgeverd. SCIC szijnterugtevindeninverschillendesectreninfrankrijk.delaatstejarenzijnzevral actiefbinnendemilieubeweging(22%)enlandbuw(19%).enkeleanderekerncijfers: Lkaleautriteitenzijnsharehlderinmeerdan40%vanalleSCIC s 52%vandeSCIC szietlkalentwikkelingalsbelangrijkstescialewaarde EenSCICheeftgemiddeld78leden 17%vandeledenzijnmedewerkers,35%andere(begunstigden 48%pereertlkaal,35%reginaal,14%natinaalen11%internatinaal 21

22 22 Degemiddeldemzetisin2010gestegentt DeaanstellingvaneenministervrScialeEcnmiein2012heeftgeleidtteenaantal ntwikkelingenindesectr.erisnderandereeenlabel(aangekndigdvrrganisaties binnendescial(and(slidarity(ecnmy.opditmmentvallen,vanuitdefransegeschiedenis indesectr,alleenassciaties,cöperatiesenmutual(scietiesnderdescialeecnmie. Metdettstandkmingvanhetlabelvallenkandererganisatiesbinnendesectr.De fcusbinnendescialesectrverschuifthiermeenaarhetscialedelvaneenrganisatie,in plaatsvanpderechtspersn. Daarnaastwrdtmethetlabeleengrtererlvrscialenterprisesin aanbestedingsprceduresbegt.in2010waserinmaar4%vanalle aanbestedingsprcedureseenscialeclausulepgenmen.okzuhetlabelsciale rganisatiesinstaatmetenstellenmmeetedingenfinancieringvanuiteurpesefndsen enwrdtdezichtbaarheidvanscialenterprisesnaarinvesteerdersencnsumentenvergrt ScialEnterpriseMark(VerenigdKninkrijk) Aantal(2012):462 Aanleiding Onderzekin2008(inpdrachtvanthe(Office(f(the(Third(Sectr)lietziendatdeterm scial enterprise vrijwelnietherkendwerdindebevlkingfzelfsrnduitsceptischwerd ntvangen.vervlgnderzekweesuitdatviaeen scial(enterprise(brand dezichtbaarheid knwrdenvergrt.napiltsinhetzuidwestenvanengelandispprivaatinitiatief uiteindelijkdescialenterprisemark(2010)ttstandgekmen.descialenterprisemark CmpanyiseigenaarenwilzichhetkmendejaarregistrerenalsCIC. Uitvering Iederezelfstandigerganisatiemeteenduidelijksciaaldelkanzichzelfaanmeldenmin aanmerkingtekmen.erzijngeenrestrictiesvrwatbetrefthettyperechtspersn.eris eenaantalcriteriawaaraanrganisatiesmetenvlden,welkegetetstwrdendreen nafhankelijkpanelvanexpertsbestaandeuit vertegenwrdigersuithetbedrijfsleven, scialenterpriseexpertsenjuristen. Omhetkeurmerkteverkrijgenmeteraaneenaantalcriteriawrdenvldaan: Des(it(have(scial(and/r(envirnmental(aims?( Des(it(have(its(wn(cnstitutin(and(gverning(bdy?( Are(at(least(50%(f(cmpany(prfits(spent(n(scially(beneficial(purpses?( Des(it(earn(at(least(50%(f(its(incme(frm(trading?( Can(it(demnstrate(that(scial/envirnmental(aims(are(being(achieved?( If(the(cmpany(ceased(trading(wuld(remaining(assets(be(distributed(fr( scial/envirnmental(purpses?(( OrganisatiesdienenbijaanmeldingenkeledcumententeverhandigenaandeScial EnterpriseMarkCmpany,zalsstatutenenhetmeestrecentejaarverslag.Binnen2weken wrdtereenbeslissinggenmenfeenrganisatieinaanmerkingkmtvrhetkeurmerk. Jaarlijksdientereenlicence(feetewrdenbetaald,afhankelijkvandebehaaldemzet.Deze feebedraagtminimaal350pndenmaximaal4.500pnd.jaarlijkswrdtgecntrleerd(via

23 23 hetpsturenvandcumenten)feenrganisatiengaandecriteriavldet,meteen grndigecheckperdriejaar. Hetdelistweeledig.Enerzijdsmkennisenherkenningverscialenterprisesbijhetgrte publiekvertebrengen.anderzijdswrdtereennetwerkgecreëerdenwrdtiedere rganisatiepgenmenindescialenterprisemarkdirectryengetndpdewebsite. Effectiviteitenactuelentwikkelingen Sindsbegin2012ishetkeurmerkkinternatinaalbeschikbaar,enerkendalseen cmmunity(trademarkindeeu.sindsdeprichtinghebbeneenkleine500rganisatieshet keurmerkntvangen. Eenpuntvandiscussiezijndepditmmentgehanteerdecriteria.Dezelijkenvralgericht pscialenterprisesmeteenspecifiekedelgrepenzienhandelalseenbelangrijke cmpnent.nietiedereenbinnendescialeecnmielijktzichindezecriteria vertegenwrdigdtevelen: scial(enterprise(as(a(participative(frm(f(enterprise(based(n(the(integratin(f(mutual(and( charitable(principles. (The(SEM(criteria,,(suggest(there(is(a(clear(rientatin(twards(charityIlike( (nniprfit)(criteria(based(n(an(external(purpse,(rather(than(participative(demcracy,(ci perative(management(and(scial(inclusin.(the(pursuit(f(demcratic(wnership,(inclusive( management(practices(and(demcratic(cntrl(f(capital,(are(nt(in(themselves(recgnised(as(a( scial(r(cmmunity(benefit. (( Vralcöperatiesvelenzichndervertegenwrdigd,zekermdatzijaandebasisstnden vandescialeecnmieinhetverenigdkninkrijk.omalsscialenterprisemarkvrde helescialeecnmiewaardevltezijnwrdeneenaantalwijzigingenaanbevlen: ( Including(criteria(n(participatry(demcracy(t(evidence(that( thse(affected(by(the( enterprise (can(participate(in(decisins(abut(its(strategic(directin(and(peratin,(and( influence(the(distributin(f(its(surpluses.( Relaxing(criteria(n(asset(and(prfit(distributin(t(fcus(n(evidencing(whether( distributins(f(assets(and(prfits(supprt(the(scial(and(envirnmental(gals(f(the( enterprise.( Making(the(applicatin(f(the(abve(criteria(cntingent(n(the(principles(that(guide(the( enterprise s(apprach(t(scial(enterprise((i.e.(philanthrpy(and/r(mutuality).( 3.3 Fiscalestimuleringsinstrumenten Fiscalestimuleringsmaatregelenzijnerinvelesrtenenmaten.Metbetrekkingttscial enterpriseszijnzegrfwegteverdelenpbasisvandebelastingvrmenaanwiehetvrdeel tekmt. Typebelasting InhetVerenigdKninkrijkzijnbelastingvrijstellingenvralvantepassingpreguliere charities.dezehebbennderanderevrijstellingvan(bepaaldedelenvan)inkmstenbelasting integenstellingttcic s,welkeaandezelfde(belasting)eisenmetenvldenalsreguliere ndernemingen.vrscialecöperatiesinitaliëwasttphedeneenbreedpakketaan fiscalevrdelenbeschikbaar,met.a.vrdelentenaanzienvaninkmstenbelastingeneen verlaagdbtwatarief.dezemaatregelenzijnmmenteelaanhetafbrkkelendrstrenge bezuinigingen.

24 24 Hetntbrekenvanspecifiekebelastingvrdelenwrdtvaakgenemdalsrzaakvan achterblijvendesuccessen,zalshetgeringeaantalscic sinfrankrijk. Begunstigde Aandeanderekantleverenenkeleinstrumentenvrdelenpvrinvesteerdersinscial enterprises.zkmeninhetvkcrprateinvesteerdersdieinvesterenintussenpersnen,die phunbeurtweerinvestereninscialerganisatiesinachtergeblevengemeenschappenin aanmerkingvrvrijstellingvaninkmstenbelastingviahetcmmunity(investment(tax(relief( Scheme.Ditinstrumentblijftechterachterbijdeverwachtingen.Mmenteelwrdtnderzek gedaannaarbelastingvrijstellingenvrparticuliereinvesteerders,viadescial(investment( Tax(Relief ScialInvestmentTaxRelief(VerenigdKninkrijk) Naastbelastingvrijstellingenvrinstitutinelebeleggersdie(indirect,viaCmmunity( Develpment(Finance(Institutins)(investereninscialenterpriseswrdtpditmmenteen wetsvrstelbesprkenwelkebelastingvrijstellingenvrparticuliereinvesteerdersmgelijk maakt.dezescial(investment(tax(relief(dientalsaanvullinginhethuidigebeleidrndm investeringeninscialenterprises.in2010werdendettaleinvesteringengeschatp165 miljenpnd.deverheidambieertmethaarscialeinvesteringsmarktwereldwijdeen leidendepsitieintenemen. Opditmmentwrdthetwetsvrstelmiddelseenrndgangvrgelegdaanbetrkkenen. Deimplementatiewrdtverwachtinhettweedekwartaalvan2014.Hiermeevalthet instrumentndereurpeseregelgevingmtrentstate(aid,watindepraktijkeen investeringsplafndvan eurbetekent.debelemmeringendieditplafndmetzich meebrengenwrdenkgenemdineerstereactiesuitderndgang. Verderishetpvallenddaterinhetvrstelnadrukkelijkwrdtverwezennaardendzaak vaneenverankeringvan scialenterprises indewet t(create(a(clear(categry waarscial enterprisesaanmetenvldenminaanmerkingtekmenvrdetaxrelief.dezedefinitie metvrtbuwenphuidigerganisatiestructuren.opditmmentheeftdeverheidcic s, Bencmsencharitiesaangewezenalseerstegegadigdenvrdetax(relief.Ditleverdekritiek pvanuitdehekvandecöperatieven;zijvelenzichnieterkend ONLUSHstatus(Italië) VanudsherbestaaterinItaliëeensterketraditievancöperaties,dieaandebasisstaanvan descialeecnmiesectr.mededrdezelangetraditieendeingewikkeldeitaliaanse wetgevingzitdesectrcmplexinelkaar.datgeldtzekervrhetfiscalestelsel,dat bvendiennderhevigisaanveelrecenteveranderingen.debelangrijkstewetgevingstamt uit1991.hierinwerdenscialecöperatieserkendenndersteundinhetleverenvanpublieke dienstentenbatevandesamenleving.scialecöperatieswerdenpgedeeldin A cöperaties(leverenpubliekediensten,zalsindezrg,scialefnderwijssectr)en B cöperaties(creërenwerkgelegenheidvrmensenmetafstandttdearbeidsmarkt).viaeen amendementin2008zijnscialenterprisesverdergedefinieerdenkunnenzijaanspraak makenpdelegalecategrie ScialEnterprise(Impresa(Sciale),wanneerzijvldenaan eenaantalcriteriaenbepaaldeprincipeshanteren.dezestatusvereistgeenspecifieke rechtspersn;.a.cöperaties,assciatiesenstichtingenkunnenhieraanspraakpmaken. Naastdezelegalecategriekunnenscialenterpriseszichaanvullendkwalificerenvrde

25 25 zgehetenonlusastatus.dezestatusisprimairgerichtpnnaprfitrganisaties.hetligt buitendemachtvandezeverkenningmallecriterianadertebeschrijven,maar.a. the( abscence(f(any(frm(f(persnal(gain(and(the(scial(utility(as(final(scpe (zijnbelangrijke vrwaarden.deitaliaanseverheidnderscheidt5typenrganisatiesdieaandeze vrwaardenvlden:ngo s,vrijwilligersrganisaties,scialecöperaties,vrmaligebanki fundatinsenassciatiesvrscial(prmtins. MetinachtnemingvandecmplexiteitvandesectrkanwrdengestelddatScial enterprisesgeneriekgezienenkelefiscalevrdelengenten.hiergaathet.a.mvrijstelling vaninkmstenbelasting,eenverlaagdbtwatariefenaftrekbaarheidvandnaties.deze vrdelenzijnechternietdirectgerelateerdaanhetbvengenemdelabel.organisatiesmet deonlusastatuskwameninaanmerkingvrngeenaantalaanvullendevrdelen, waarnderbelastingvrijstellingvrhetntplienvannietacmmerciëleactiviteiten. Dezevrdelenwrdenmmenteelinraptempafgebuwd.Vr2013staathiervreen bezuinigingvan20%pdeagenda.dezegeldt.a.vrdevrijstellingvan inkmstenbelastingenvrdeaanvullendebelastingvrdelenaangaanderganisatiesmet deonlusastatus.daarnaastwrdtkbezuinigdpdeaftrekbaarheidvandnatiesenishet btwatariefverhgd. Verdersneuveldebegin2013eenwetsvrsteldathetvrscialecöperatiesvrheteerst mgelijkzumakenwinstenuittekerenaanaandeelhuders(max50%).vrstandersvandit vrstelhptendatditscialenterprisesmeercmmercieelzulatenpereren,endatzij hierdreenbeterecncurrentiepsitienaasttraditinelebedrijvenzudenkunnen verwerven.okwerderkritiekgeleverdpditvrstel;deitaliaanseverheidzuhetbritse mdelkpiërenznderrekeningtehudenmetdecultureleencntextueleverschillenin Italië BtwHmaatregelenBelgië VanudsherheeftBelgiëeenlangetraditievancöperatieven,scialebewegingenensciale rganisaties.nadetweedewereldrlgzijndezeinitiatieveninhetkadervanhetcreëren vanwerkgelegenheiddrdeverheidenrmgestimuleerd.defcusbinnensciale ecnmieinbelgiëkwamhierdrvreengrtdeelparbeidsparticipatieteliggen.de mensstaatcentraal,nderandereindetewerkstellingvanmensenmetafstandttde arbeidsmarkt. Omdescialeecnmieinhaarverschillendeuitingsvrmennaderteverenigenisin1995het VenntschapmetSciaalOgmerk(VSO) inhetlevengerepen.ditisgeenaparte venntsvrm,maarfungeerteerderalslabel.iedervenntschapdateenaantaladditinele criteriainhaarstatutenpneemt,kmtinaanmerkingvrditlabel.hierbijgaathetvral mhetvrpstellenvanmaatschappelijkewaardetenpzichtevanmnetairewinst.het labelkentechterweinigsucces,ndermeervanwegehetntbrekenvanspecifieke belastingvrdelenennduidelijkheidverbepaaldecriteriawaaraanmenmetvlden.in feitefungeerteenvsoalseenfraprfitrganisatiemeteenrestrictiepwinstuitkeringen. DaarnaastbestaanerinBelgiëenkelefiscaleinstrumententenbehevevandesciale ecnmie.hierdientngmaalstewrdenvermelddatdezespecifiekgerichtzijnpeendeel vanhetveld;debedrijvendiezichrichtenparbeidsparticipatie Vrbedrijvenmeteensciaalgmerkdiegratisverkregengederenvanparticulierenf ndernemingenleverenbestaatereenverlaagdbtwatariefvan6%.instellingenmetenaan eenaantalvrwaardenvldenminaanmerkingtekmenvrhetverlaagdetarief,waar

26 26 werkzekendentewerktestellendieuitdetraditinelearbeidscircuitszijnuitgeslten er1 vanis.indelijstmetinstellingendieaanaldezevrwaardenvldenstaanvrnamelijk scialewerkplaatsen,kringlpcentraeninvegbedrijven.(daarnaastgenietenfederale( inschakelingsbedrijvenbelastingvrijstelling,wanneerwrdtvldaanaaneenaantal vrwaarden. Naastdezetweeprimaireinstrumentenbestaanerngaantalkleineremaatregelengerichtp instellingentenbehevevanarbeidsparticipatie.ditzijnnderandereadviespremies,enhet Sciaal(Investeringsfnds.Mmenteelwrdtditndersteuningsaanbdmgevrmd pbasis vandendenvanscialendernemersenmethetgpdendersteuningvaninnvatiein descialeecnmie. DitiseenvandeactieterreinenvanhetWerkgelegenheidsAen InvesteringsplanvandeBelgischeverheidenwrdtalsvlgtgefrmuleerd: (de(transitie(en(vernieuwing(waarin(de(ecnmie(in(het(algemeen(zich(bevindt(heeft(k(zijn( effecten(p(de(sciale(ecnmie.(er(zullen(inspanningen(ndig(zijn(m(de(sciale(ecnmie(mee(te( laten(evlueren(m(ze(een(vlwaardige(plaats(te(geven(in(de(vernieuwende(ecnmie.(daarm( zullen(de(sciale(partners(met(de(sectren(van(de(sciale(ecnmie(nderzeken(waar(er(lacunes( in(de(ndersteuning(zijn(en(he(deze(meten(aangepakt(wrden. ( Heweldeaandachtngsteedsvrnamelijkgerichtisparbeidsparticipatielijktheterp alsfdebelgischeverheidmmenteelnadrukkelijkbeleidaanhetfrmulierenisbinnende scialeecnmie. 3.4 (Eurpese)aanbestedingeninkp InveelEurpeselandenneemtdeaandachtvrmaatschappelijkaanbestedente.We nemenhetverenigdkninkrijkenzwedenalsmeestprminentevrbeelden.vlgensde ScialValueActinhetVerenigdKninkrijkzijnautriteitenverplichtkwaliteitscriteriameete wegendieverbandhudenmetscialeeneclgischeimpact.heweldescialewaardevan belangwrdt,isdezewetnietuitsluitendrelevantvrbijvrbeeldcic s. AanbestedingsbeleidgerichtpspecifiekerechtspersnenisniettegestaanvanuitEurpese wetgeving.inzwedeniseenmdelvankrachtwaarinverschillenderganisatieskunnen meedingennaarbepaaldevrmenvandienstverleningaanburgers.organisatiesdieaaneen aantalcriteriavldenkmenhiervrinaanmerking,waardrhetreguliere aanbestedingsprceswrdtgepasseerd ScialValueAct(VerenigdKninkrijk) DrdeecnmischecrisishebbendeBritseverhedentemakenmetteruglpende budgettenenwrdtersteedsmeergekekennaarhetbedrijfslevenalsmgelijkepartnerinhet plssenvanmaatschappelijkevraagstukken.inreguliereaanbestedingsprcedureswerd vrnamelijkgekzenvrdeecnmischmeestvrdeligeaanbieding.viadescial(value( Actwrdtscherpernadrukgelegdphetmeewegenvankwaliteitscriteriadiemetscialeen eclgischeimpactverbandhuden. Uitvering Hetisnueenwettelijkeverplichtingmnaastecnmischemtievenkscialewaardein verwegingtenemeninpubliekeaanbestedingsprcedures. Under(the(new(legislatin,(lcal(authrity(prcurers(must(nw(cnsider(hw(they(can(imprve(the( scial(impact(f(their(public(service(cntracts(befre(they(start(the(prcurement(prcess.((

27 27 The(Act(als(requires(cmmissiners(t(cnsider(cnsulting(n(the(services(t(be(prcured.(The( gvernment(believes(that(wider(cnsultatin(will(nt(nly(develp(strnger(relatinships(between( service(prviders(and(the(authrities(but(will(als(enable(peple(t(say(what(they(want(frm(a( particular(public(service.(this(will(result(in(the(best(service(fr(the(lcal(cmmunity.( Dezescialewaardewrdtalsvlgtgedefinieerd: ( The(additinal(benefit(t(the(cmmunity(frm(a(cmmissining/prcurement(prcess(ver(and( abve(the(direct(purchasing(f(gds,(services(and(utcmes.( Dezewaardendienenrelevanttezijnvrdespecifiekeaanvraag.Hetisechternietverplicht tekiezenvreen scialeaanbieder.alleendeverwegingisverplicht.vlgenseua wetgevingmtrentaanbestedingsprceduresisdescialvalueactalleenvantepassingp cntractenbveneenbepaaldedrempelwaarde.vrcntractenvanuitdecentraleverheid fdenatinalhealthservicesisdezedrempel pnd,vrlkaleverhedenisdit pnd. DewetstaatnietalleeninhaarambitiesensluitaanbijhuidigentwikkelingenvanuitdeEU, zalshetscialbusinessinitiative. ( Effectiviteitenactuelentwikkelingen DeScialValueActisvankrachtgewrdenp1januari2013.Eénvandeuitdagingenvande sectrwrdthetuitdragenenvermarktenvanhunscialemeerwaardealsunique(selling(pint. Geziendeverschuivingvancriteriavaltngnietteverwachtendatiedereautriteitpdit mmentervaringheeftmethetberdelenvanscialenterprises.gezienderecente implementatieishetngnietmgelijkuitsprakentedenverheteventuelesuccesvande wet.daarnaastvindterpditmmentdiscussieplaatsmdeeurpesedrempelwaardevan decntractenteverlagen,zdatdewetgeldtvralleaanbestedingscntractenenkleine rganisatiesmeerkansmakenmeetedingen.welvaltpdatineenrecentesurveymaar43% vandendervraagdescialendernemingenbekendismetdewet Lagmvalfrihetssystem(Zweden) Zwedenheeftvanudshereentraditiealssterkeverzrgingsstaat,waargezndheidszrg geleverdkanwrdendrpublieke,fraenntafraprfitpartijen.metdewensmeensterk maatschappelijkmiddenveldtecreëren,endemachtvanplitiekenbestuurnaardeafnemers vanzrg(zrgpmaat,meerkeus)teverschuivenisdeactffreechicevankracht gewrden.sinds2010isdezewetverplichtvrprimary(care. Uitvering DeActfFreeChicemaakthetvrzrgaanbiedersmgelijkdienstenteverlenenznder reguliereaanbestedingsprcedures.iedereaanbiederdievldetaaneenaantalcriteriakan zichlatenregistrerenalserkendengekwalificeerddienstverlener.dezewetbiedt(lkale) verhedeneenalternatiefttreguliereaanbestedingsprceduresentestdeeffectiviteitvan lkaledienstverleners.inditsysteemcncurrerenalledienstverlenersmdezelfdegebruikers. Devraagprijsvandedienstisgelijknderdeaanbieders,waardrdegebruikerkankiezen welkeaanbiederhetbestebijhemfhaarpast.dienstverlenerszijnverplichtalleklantente acceptereninvlgrdevanaanmelding. 15 ScialEnterpriseUK(2013).Thepeple sbusiness.statefscialenterprisesurvey2013.lndn.

28 Scialenterprisesdieviaditmdelhundienstenkunnenleverenhevennietmeermetelkaar tecncurrerenineenreguliereaanbestedingsprcedure,maarcncurrerenmdegunstvan deafnemer. Effectiviteitenactuelentwikkelingen Hetgrtstegedeeltevandegemeentesheeftdezewetinmiddelsingeverd,enerzijn ntwikkelingengaandemdewetuittebreidennaaranderetypenzrgfanderepublieke diensten.erisdiscussieverdehgtevandevergeding(hewrdtdezebepaaldenwie bepaaltwatzrgmagksten?).daarnaastkanhetprblemenpleverenvrnieuwe aanbiedersdienietbekendzijnnderafnemers. 3.5 Investeringsfndsen(enaanverwanteinstrumenten) Ophetterreinvanhetvergrtenvantegangttkapitaalvrscialenterpriseszienwedat verhedenvralptweetypeninstrumenteninzetten:(a)fiscalevrdelenvr investeerdersinscialenterprisesen(b)investeringsfndsen.overhedeninvestereninde regelnietrechtstreeksinscialenterprises,maarstellenwelvaakfinanciëlemiddelenter beschikkingviafndsendieinmeerfminderematedrdeverheidwrdengecntrleerd finpdrachtvandeverheidwerken.diefndsenzijnlangnietaltijdexclusiefpscial enterprisesgericht.vaakisersprakevaneenspeciaal luik vrdattypebedrijvigheid.zis ervanuithetfranseprgramme(d Investissements(d Avenir100miljeneurbeschikbaarvr descialeecnmie. VanuitEurpaisrecentelijkeenkeurmerkvrscialeinvesteringsfndsenpgestart. Daarmeewrdteennieuwedimensiegegevenaanmaatregelenmtegangttkapitaalte verbeterenvrscialenterprises EurpeanScialEntrepreneurshipFund(EuSEF)(EC) Op22juli2013traddeEurpeseverrdening inzakeeurpese sciaalndernemerschapsfndsen inwerking.eusefisgeennieuwfnds,maareenkeurmerk datnderbepaaldecnditiesgeverdmagwrdendrinvesteringsfndsen,endathetvr diefndsengemakkelijkermaaktmverlandsgrenzenheentepereren( EUAbreed pasprt ).InvesteringsfndsenhevenvrhetEuSEFAmerkslechtslangséénlket(inhet EUAlandvanherkmst)enkunnenvervlgensinalleEUAlandenpererenznderdaareerst telkensdenatinaleprceduresdrtemeten.eusefbegtpdiemaniereenaantal belangrijkebarrièresvrinvesteringsfndsenwegtenemen.ofeusefdaadwerkelijk(p grteschaal)ineenbeheftevrzietisngnietduidelijk.opditmmentisnederlandse betrkkenheidbinnenheteusefalabelngnietbekend.okzijnernggeennederlandse fndsenactiefnderditkeurmerk. Deverrdeningbenemteenreeksaanvereistenwaaraanfndsenmetenvldenmhet EuSEFAmerktemgenveren.Debelangrijksteisdathetfndsvrnemensmetzijnm minimaal70%vandettalekapitaalinbrengennietagestrttegezegdkapitaaltebeleggenin scialenterprises.okscialenterpriseswrdenindeverrdeninggedefinieerd,waarbijeen enigszinsafwijkendedefinitiewrdtgebruiktdandegebruikelijkeeurpese. 16 Daarbijkaneen 16 Deverrdeningdefinieertscialenterprisesalsvlgt: Scialenterprisesmvatteneenuitgebreidgammavan ndernemingenmetuiteenlpendejuridischevrmen,diescialedienstenfgederenleverenaankwetsbare, gemarginaliseerde,benadeeldefuitgesltenpersnen.dergelijkedienstenhebbenbetrekkingptegangtt 28

29 29 grtscalaaaninvesteringsinstrumentenwrdeningezet(aandelen,leningen,enhybride instrumenten(quasiiequity) Prgrammed Investissementsd Avenir(PIA)(Frankrijk) VanuithetFuture(Investment(Prgramme(( 35miljardvrinnvatie)is 100miljen beschikbaarvrdescialeecnmie.ditfndswrdtbeheerddrde investeringsmaatschappijcaissedesdepts.hetprimairedelisbestaandescialenterprises verdertentwikkelenenz60.000banentecreërenentebehudenbinnen2.000 rganisaties.dezemiddelenwrdenverstrektindevrmvaneenlening,dieuiterlijkin2019 dienttewrdenterugbetaald.succesvlleprjectenkmeninaanmerkingvreenfinanciële bijdragemeteenlptijdtussende7en15jaar.injanuari2013isdeeerstecall(pgezetinde sectrenhealth(and(scial(services,(selficnstructin(and(ciperative(husing,(digital(and( sustainable(mbility.(demiddelenzijntt2014beschikbaar.invergelijkingttdedrns gehanteerdedefinitievanscialenterprisesmetwrdengecnstateerddatdefranse investeringsregelingeenveelbrederscalaaanrganisatiesuitdescialeecnmiephetg heeft BigScietyCapital(VerenigdKninkrijk) BigScietyCapitalalsprgrammaisntstaanvanuitdebeheftemeenverbeteringinde financiëlemgelijkhedenteneindemeerecnmischegrei,werkgelegenheid,sciale chesieterealisereninachterstandswijkenen gemeenschappen.in2008isdedrmant(bank( and(building(sciety(accunts(actaangenmen.dezewetmaakthetmgelijktegedenvan slapendebankrekeningen(minimaal15jaar)tebestedenaandezeambitie. mney(frm(drmant(accunts(available(fr(spending(in(england(must(be(used(fr(ne(r(mre( f:(prvisin(f(services(fr(yung(peple;(financial(capability(and(inclusin;(r(a( scial( investment(whlesaler. ( ( DezetegedenwrdenpgenmenindeBigScietyCapitaldiefungeertalssciale investeringsbank.inapril2012isdebankfficieelgepend,meteenttaleverwachte prtefeuillevan600miljenpnd.400miljenpndkmtvanuitdedrmant(accunts,(de verige200miljenpndvanuitinvesteringenvande4grtstebankeninhetverenigd Kninkrijk. Inhud DeBigScietyCapitalfungeertalsscialeinvesteringsbankviainvesteringeninScial( Investment(Finance(Intermediairies.Dezeinvesterenvervlgensinscialenterprises.Hetdel vandebigscietycapitalistweeledig: As(an(investr:'T(have(a(transfrmative(impact(n(the(scial(investment(market(in(the(UK(by( supprting(scial(investment(finance(intermediaries(t(becme(financially(rbust(and(able(t:( Attract(greater(and(mre(diverse(surces(f(investment;(( Effectively(and(efficiently(channel(apprpriate(and(affrdable(capital(t(the(scial(sectr;(( huisvesting,gezndheidszrg,hulpvruderefgehandicaptepersnen,kinderverzrging,tegangtt werkgelegenheidenpleidingalskverslavingszrg.scialenterprisesmvatteneveneensndernemingendie eenprductiemethdevrgederenfdienstenhanterendiehunscialedelstellingdient,maarwaarvande activiteitenbuitenhettepassingsgebiedvanhetleverenvanscialegederenfdienstenkunnenliggen.daarte kanscialeenprfessineleintegratiebehrendrmiddelvantegangttwerkgelegenheidvrpersnendiein hetbijznderbenadeeldwrdenwegensnvldendekwalificatiesfscialefprfessineleprblemendie leidenttuitsluitingenmarginalisering.dezeactiviteitenkunnenkmilieubeschermingmeteenmaatschappelijk effectbetreffen,zalsmaatregelentegenverntreinigingftenbehevevanrecyclingenhernieuwbareenergie.

30 30 and(prvide(effective(financial(and(business(supprt(services(t(the(scial(sectr.( ( As(a(champin:'T(increase(awareness(f(and(cnfidence(in(scial(investment(by:( Prmting(best(practice(and(sharing(infrmatin;( Imprving(links(between(the(scial(investment(and(mainstream(financial(markets;( Wrking(with(ther(investrs(t(embed(scial(impact(assessment(int(the(investment( decisinimaking(prcess.( Effectiviteitenactuelentwikkelingen Indeeerste8maanden(ttjanuari2013)iser56,6miljenpndgeïnvesteerdin20 intermediairies.ditzijnzwelgespecialiseerdethematischefndsen,generiekefndsenen ScialImpactBnds.Dezeintermediarieshebbenditbedragttnutegeïnvesteerdin23 ndernemingen. OkindediscussierndmBigScietyCapitalkmtdebalanstussenecnmischeensciale waardeterug.hierdrisdevraagfkleineeninnvatievescialenterpriseskin aanmerkingkmenvrdezefndsen,vanwegehunrisicfhetntbrekenvaneentrack recrd ScialImpactBnds(VerenigdKninkrijk) AantallpendepiltsmetScialImpactBndsinhetVK:4 Ttalemetdepiltsgemeideinvestering:±20miljenpnd( Aanleiding Veelmaatschappelijkeprblemenvragenmnieuwe,innvatieplssingenwaarhuidige systemenendehuidigespelerstekrtschieten.dezenieuweprgramma szijnvanuit verheidswegeechtervaaklastigtefinancieren,mdathuneffectiviteitngnietbewezenis. ViahetaantrekkenvanexterneinvesteerdersvrzienScialImpactBndswellichtindeze behefte.innederlandisphetmmentvanschrijvenverigenshetplatfrmscietyimpact gestartmetsteunvanhetministerievanbzkenhetministerievanscialezaken.het platfrmrichtzichndermeerpintrductievanscialimpactbndsinnederland. Uitvering ScialImpactBndszijninengezingeenbligaties.DegedachteachterScialImpactBnds isgesteldpn(cure,(n(pay.inplaatsvanvraffinancieringfsubsidieterbeschikkingte stellenaanpartijenmeteenplssingfprductvrbepaaldemaatschappelijke vraagstukken,geeftdeverheiddegarantiemmeetebetalenalserbewezensuccesis. Daarbijmaaktdeverheidgeengeldvernaardeuitverendepartij,maarnaardefinanciers vandeuitverendepartij.indezecnstructiemaaktdeverheideenprestatiecntractmet eenserviceaaanbieder,welkeeenscialenterprisekan(zijn.ditisechtergeenvrwaarde, waardrdeimpactpdescialenterprisesectrnietpersegegarandeerdis.deze rganisatientvangtgeldvanprivateinvesteerders,enmgelijkerwijsvanfndsen, lbbybewegingenetc.dezegeldenwrdenbeheerddreenfinanciëletussenpersn.de verheidmaakt,viahetprestatiecntract,afspraken(induidelijkmeetbareeenheden)metde scialenterprise.eenveelgebruiktvrbeeldishetaanpakkenvancriminaliteit,waarbijeen scialenterpriseindezecnstructieverantwrdelijkwrdtvrbijvrbeeld het terugbrengenvanrecidivemet10%.

31 BetalinggeschiedtvlgenseenbnusAmalusregeling.Wanneerdetargetswrdenbehaald betaaltdeverheiddeinvestering(metrente)terugaandeinitiëleinvesteerders.de gedachtegangisdatdeverheiduiteindelijkgedkperuitis.drdegederesultaten, maaktdeverheidnuenindetekmstminderksten(mindercriminaliteit,minder plitieksten,mindercelksten,etc.).bijnietbehaalderesultatenverliestdeinvesteerderzijn inlegendraaitdebelastingbetalerhiernietvrp. OpdezemaniercreërenScialImpactBndseenmaniermprivateinvesteringenin maatschappelijkeprblemenaantetrekken.daarnaastgaranderendeprestatiecntracten eencmmitmentvreenlangereperide,watvrdeverheidvaaklastigte bewerkstelligenis.dezecnstructiesspelendaarnaastinppreventievanprblemen,waar uiteindelijkdehelemaatschappijmeegebaatis. Iedere(partij(in(dit(diagram(kan(een(SIB(pzetten,(bijvrbeeld(een(investeerder,(een( dienstverlener(f(een(pliticus.(( ( Effectiviteitenactuelentwikkelingen VanuitdeeerstegrteSIBinEngelandisereenaantalkanttekeningenptemerken: ( Investeringenkmenvrnamelijkuitfndsenengededelen.Devraagisin heverresib sdaadwerkelijkeenvehikelkunnenzijndatandereinvesteerders aantrekt,inplaatsvan the(usual(suspects zalsdiefndsen. Hetisngnduidelijkfdezecnstructiekdaadwerkelijkfinancieringpdelange termijnbiedt,inplaatsvaneeneenmaligefinanciëleprikkelaandebetrkkenservice prvidersinhetspecifiekeprjectrndmeensib. Heberekenjealsverheiddebehaaldekstenreductie?AlsSIB spgrteschaal wrdeningezetbinnenéénsciaalprbleemisditnietmeermeetbaar. 31