Europa 2020 moet ook sociaal en ecologisch

Transcriptie

1 Eurpa 2020 met k sciaal en eclgisch In april met België aan Eurpa een natinaal hervrmingsprgramma vrleggen in het kader van de nieuwe Eurpese middellangetermijnstrategie Eurpa Dat met in het bijznder een cncrete invulling geven aan de vijf (in feite acht) Eurpese kerndelstellingen. Tegen 2020 met: 75 % van de Eurpese bevlking werk hebben; 3 % van het BBP wrden geïnvesteerd in nderzek, ntwikkeling en innvatie; de Eurpese klimaat- en energiedelstellingen (20/20/20) zijn gehaald: 20 % (eventueel 30 %) minder breikasgassen in vergelijking met 1990; 20 % energiebesparing; 20 % energie uit duurzame energiebrnnen; de nderwijsutput zijn verbeterd: minder dan 10 % vrtijdige schlverlaters; minstens 40 % van de jngere generatie met een diplma hger nderwijs; het aantal mensen met risic p armede f uitsluiting (114 miljen in 2009) zijn gedaald met minstens 20 miljen. Het vlstaat uiteraard niet m delstellingen vr te huden als niet het beleid in stelling wrdt gebracht m die delstellingen te halen. Tegelijk begrijpen we dat een federale regering in lpende zaken weinig nieuwe hefbmen kan vrstellen. Dit mag evenwel geen beletsel zijn m niet reeds actief in Gewesten en Gemeenschappen invulling te geven aan een gelfwaardig beleid ver de bijdrage die p dat niveau, maar zeker k p het lkale niveau, kan wrden geleverd. Zmin ntslaat het de federale verheid van de plicht m deze maand in verleg met Gewesten en Gemeenschappen duidelijke natinale delstellingen vast te leggen. Vakbnden, milieubeweging, Nrd-Zuid-beweging en netwerken armedebestrijding, willen daarte samen een aantal signalen uitsturen aan de beleidsverantwrdelijken, p de diverse niveaus. 1

2 We vragen: dat de hervrmingsprgramma s (natinaal en reginaal) zijn gebaseerd p een evenwicht tussen en verstrengeling van ecnmische, sciale en eclgische delstellingen: Eurpa 2020 is p zich al een wankele evenwichtsefening. We willen niet dat dit verder nderuit wrdt gehaald dr nder druk van de ecnmic gvernance de sciale en eclgische delstellingen ng meer te verwaarlzen. Evenmin mag de rganisatie van de ndzakelijke slidariteit tussen Lidstaten (steun aan landen in financiële meilijkheden) ten kste gaan van de slidariteit binnen de Lidstaten; dat vrbereiding en uitvering van die prgramma s gebeurt in nauw verleg met het maatschappelijke middenveld, in het bijznder vakbnden, milieubeweging, Nrd-Zuid-beweging en netwerken armedebestrijding, met een regelmatige ruggespraak ver de vrtgang, met inschakeling van de geëigende verleg- en adviesrganen, en met respect vr de autnmie van het sciale verleg; dat de hervrmingsprgramma s zich inschrijven in het VN-cncept van duurzame ntwikkeling. Een wereldwijde grene ecnmie als basis vr duurzame ntwikkeling en armedebestrijding is truwens een van de twee thema s die het nderwerp uitmaken van de Ri + 20 VN-cnferentie van juni De switch van een ecnmie gebaseerd p fssiele energie naar een lage klstfecnmie, wereldwijd, met dit mgelijk maken. Een vrwaarde hiervr is dat k Eurpa en België nieuwe financiering vrzien vr de eigen interne mmezwaai en vr de uitbuw van deze ecnmie in ntwikkelingslanden. Specifiek inzake de delstellingen vragen we: dat ze zwel gelfwaardig als ambitieus zijn: ambitie is essentieel, maar ze met zijn gesteld p gelfwaardige hefbmen en een gelfwaardige beleidsuitvering; hetgeen k vereist dat z snel als mgelijk een federale regering tt stand kmt; dat de huidige vrken die zijn vrzien in het ntwerp van prgramma plaats maken vr eenduidige, precieze delstellingen ( puntdelstellingen ); dat de kerndelstellingen per beleidsdmein, waar ndig, wrden aangevuld met subdelstellingen; dat vr elke kerndelstelling f subdelstelling met Gewesten en Gemeenschappen afspraken wrden gemaakt ver he die gezamenlijk met wrden bereikt; dat vr elke kern- en subdelstellingen een nbetwistbaar meetinstrument vrhanden is en z niet p krte termijn wrdt ntwikkeld; dat vanuit die delstellingen vr 2020 tussentijdse delstellingen wrden bepaald, al is het maar m te vermijden dat de beleidsverantwrdelijken de verantwrdelijkheid drschuiven naar de vlgende legislatuur; 2

3 dat jaarlijks een vrtgangsrapprt wrdt gemaakt, vr bespreking met het maatschappelijke middenveld. Elk van de kerndelstellingen vergt een debat ten grnde, maar p hfdlijnen willen we vr elk van de kerndelstellingen reeds vlgende elementen aangeven. 1. Werkzaamheidsgraad Ambitie mag en met, stelden we reeds. Dat geldt zeker vr de werkgelegenheid. Een duurzaam werkgelegenheidsbeleid met eerst en vral zijn gericht p de creatie van duurzame, waardige en kwaliteitsvlle banen. Dit is geheel anders dan de zware fcus, nder druk van de huidige invulling van de ecnmic gvernance, p de hervrming van de arbeidsmarkten waarbij de nadruk wrdt gelegd p luter aanbdgerichte maatregelen (zals hervrming van de werklsheidszekering en flexibilisering van de arbeidsmarkten). Er is nd aan een duurzaam relanceplan gefinancierd dr ambitieuze fiscale maatregelen zals de invering van een belasting p financiële transacties en een minimumtarief inzake venntschapsbelasting. Meer werkgelegenheid is niet geneg. Daarm k zijn subdelstellingen ndig gericht p: betere banen. We hebben in het verlengde van de Lakenindicatren en naar het vrbeeld van bestaande praktijken in binnen- en buitenland, een synthetische index ndig vr de meting van de kwaliteit van de jbs, p basis waarvan dan ambitieuze natinale delstellingen kunnen wrden vastgelegd; een betere cmbinatie van bereps- en privé-leven, met nder meer benchmarks vr de uitbuw van kinderpvang en andere zrgvrzieningen; een betere verdeling van de arbeid, met specifieke subdelstellingen vr de delgrepen die vandaag achtergesteld zijn p de arbeidsmarkt (jngeren, persnen met een handicap, allchtnen, uderen); een duidelijk engagement in het kader van de aanbeveling rnd actieve inclusie, waarbij de aandacht gaat naar een cmbinatie van drie belangrijke pijlers: adequaat inkmen, tegang tt diensten en een inclusieve arbeidsmarkt. 2. Innvatie Vraleer hier adequate keuzes te kunnen maken is eerst en vral nd aan adequate meetinstrumenten. Ter zake stellen we vast: dat de klassieke indicatr van investering in nderzek en ntwikkeling een weliswaar belangrijke, maar ng ruim nvlkmen graadmeter is vr innvatie. Dit wrdt k Eurpees erkend, maar veel vrtgang m tt een betere indicatrenset te kmen, met meer utputindicatren (zals inzake valrisatie f kwaliteitsverbetering van prducten) is er vralsng niet p Eurpees vlak. België met daar dus p vruitlpen dr zelf werk te maken van een verbeterd screbrd, in verleg met Gewesten en Gemeenschappen en met 3

4 het maatschappelijke middenveld en vrtbuwend p het werk van de CRB i.s.m. de reginale verlegrganen; dat in de huidige meting de verhuding tussen verheids- en particuliere investeringen wrdt scheefgetrkken: vr een belangrijk deel van de particuliere investeringen in nderzek en ntwikkeling zijn er vandaag fiscale tussenkmsten. Deze fiscale uitgaven wrden vandaag evenwel niet meegeteld, waardr er een nderschatting is van de verheidsinvesteringen en een verschatting van de privé-investeringen; dat heel wat technlgische innvaties in bedrijven mislukken mdat de mens aan de machine werd vergeten: daarm met in de subdelstellingen zeker de kwestie van de innvatie van de arbeidsrganisaties (sciale innvatie) wrden meegenmen; dat technlgische innvaties een nderdeel zijn en meten zijn van een bredere innvatie-aanpak en dus k niet ls mgen wrden bekeken van de bredere maatschappelijke en juridische cntext. 3. Onderwijs Een van de belangrijke manc s in het prject Eurpa 2020 is dat, anders dan in de Lissabnstrategie, inzake het levenslange leren ng enkel delstellingen inzake initieel nderwijs naar vr wrden geschven en dus geen recht meer wrdt gedaan aan het leren van vlwassenen. Tegelijk vragen we k aandacht vr de bevrdering vr een betere aansluiting van nderwijs en arbeidsmarkt, dr de uitbuw van het alternerend leren. We vragen daarm: dat de twee delstellingen inzake nderwijs wrden aangevuld met drie cncrete subdelstellingen inzake het levenslang leren van vlwassenen, in het verlengde van vreger bepaalde benchmarks: in 2020 neemt per jaar 1 p 2 van de werknemers deel aan pleiding (cf. Werkgelegenheidscnferentie 2003 en interprfessineel akkrd ); in 2020 is de participatie van vlwassenen aan levenslang leren verhgd tt minstens 15 % (cf. Eurpese strategie ET 2020); in 2020 zit België bij de tp 5 van de Eurpese Unie wat betreft de investering van ndernemingen in pleiding (met 1.9 % van de lnmassa als tussentijdse delstelling, cf. interprfessinele akkrden van en ); dat dit wrdt aangevuld met een subdelstelling inzake het aantal jngeren in frmules van het alternerend leren en werken: in CRB en NAR zijn de besprekingen mtrent een vereenvudigd, sciaalrechtelijk skkelstatuut vr alle vrmen van alternerend leren en werken bijna achter de rug; dit én het hernemen van de arbeidsmarkt met de aanzet zijn vr een herdynamisering van het alternerend leren/werken. 4

5 4. Klimaat en energie Vr een daadkrachtige klimaatbeleid, met er dringend duidelijkheid kmen ver de intra-belgische verdeling van Eurpees pgelegde klimaatdelstellingen. Tegelijk met de delstellingen vr 2020 evenwel wrden ingekaderd in een langetermijnstrategie naar De langetermijnuitdagingen vragen in elk geval meer ambitie dan wat vandaag aan delstellingen vrligt. Ok vr milieu-uitdagingen die niet nmiddellijk vanuit de vraagstukken van klimaat en energie kunnen wrden gevat. Ter zake wensen we vijf cncrete signalen te geven: 2050 met de hrizn zijn vr duurzame ntwikkeling. De Eurpa 2020 strategie begt een structurele hervrming van de Eurpese ecnmie. Structurele hervrmingen vereisen een lange termijnvisie. Hewel de natinale hervrmingsprgramma s ter implementatie van de Eurpa 2020 strategie in de eerste plaats tt del hebben de EU-delstellingen vr 2020 te bereiken, is het aangewezen m het 2050 perspectief te hanteren bij de implementatie van de Eurpa 2020 strategie. De delstellingen vr 2020 wrden hierbij gezien als een afgeleide van de delstellingen vr 2050; de CO 2 -reductiedelstelling met wrden pgetrkken. Op basis van de gegevens in het vierde IPCC rapprt meten de wereldwijde de emissies van de ntwikkelde landen tegen 2050 met 80-95% verminderen ten pzichte van 1990 en met 25-40% verminderen tegen Nieuwe studies geven aan dat sinds de ecnmische crisis de kstprijs van deze reducties gedaald is. Studies tnen k aan dat de klimaatverandering harder en sneller gaat dan verwacht. Grtere reducties zullen waarschijnlijk ndzakelijk zijn m de gevlgen van de klimaatverandering, die het sterkst velbaar zijn in de ntwikkelingslanden, maximaal te beperken. Daarm met België, net zals de andere ntwikkelde landen, zich vrbereiden p reducties die zich minstens aan het hgste eind van de range zullen bevinden en die vr het vergrte deel intern gebeuren. het aandeel hernieuwbare energie met mhg. In België staat de kstprijs van het hernieuwbare energiebeleid zwaar in discussie. Dit neemt niet weg dat de bijdrage van hernieuwbare aan de duurzame ecnmie absluut ndzakelijk is. Daarm is het ndig dat het debat gekaderd wrdt binnen een lange termijnperspectief dat bij vrkeur gericht is p 100% hernieuwbare energievrziening tegen Bijzndere aandacht met er gaan naar het gebruik van bimassa. Deze grndstf met z efficiënt mgelijk wrden ingezet en er meten dringend duurzaamheidscriteria vr wrden pgesteld. het is ntelaatbaar dat de greiende vraag naar bibrandstffen in e Eurpese Unie de vedselzekerheid en de ntwikkeling in de ntwikkelingslanden verder zu ndermijnen. 20% energiebesparing tegen Het ntbreken van een bindende energiebesparingsdelstelling vertaalt zich in het uitblijven van resultaten. De EU zit niet p schema wat betreft haar delstelling m tegen % energieefficiënter te zijn. Een belangrijke stap in de richting van meer energie-efficiëntie bestaat erin het juridisch kader ter zake te versterken, net zals dit met betrekking tt hernieuwbare energie is gebeurd dr middel van de richtlijn hernieuwbare energie waarvan een sterke sturing blijkt uit te gaan p het beleid 5

6 van de lidstaten. Een ambitieuze energiebesparingsdelstelling, gekaderd in een Eurpese strategie, zal een belangrijke stimulans zijn m de actie inzake energieefficiëntie p te veren. zuiniger mgaan met natuurlijke hulpbrnnen. Het kerninitiatief van de EU inzake efficiënt gebruik van hulpbrnnen wrdt te beperkt ingevuld. Er meten structurele hervrmingen drgeverd wrden met uitdrukkelijk aandacht vr het beheer van en het zuinig mgaan met natuurlijke hulpbrnnen zals water en bidiversiteit. Dit zijn twee hulpbrnnen die in België sterk nder druk staan. 5. Armede en uitsluiting Eurpa 2020 breidt de algemeen aanvaarde indicatr rnd armede en sciale uitsluiting, zijnde 60% van het natinaal mediaaninkmen (de zgenaamde Eurpese armedegrens), uit met twee extra indicatren: materiële deprivatie en geen f beperkt arbeidsinkmen in het gezin. Het spreekt p die basis niet enkel meer ver persnen met risic p armede, maar ruimer ver persnen met risic p armede f uitsluiting. In België gaat het vandaag m persnen. In het ntwerp van natinaal hervrmingsprgramma wrdt vrgesteld dit tegen 2020 met à te verminderen. We stellen vr: het ambitieniveau in elk geval vldende hg te stellen: is een strikt minimum; dat elk Gewest zich k minstens verbindt tt een daarmee evenredige daling; dat dit wrdt aangevuld met een specifieke subdelstellingen inzake inkmensarmede: tegen 2020 met het aantal persnen beneden de Eurpese armedegrens (60 % van het mediaaninkmen) zijn gedaald met minstens 25 % (cf. initiële delstelling van het Eurpese ntwerpprgramma); dat tegelijk k, vertrekkend van het Belgische wetenschappelijke materiaal rnd de budgetstandaarden, werk wrdt gemaakt van een adequatere nrm vr inkmensarmede, vertrekkend van een rechtenbenadering; dat tegelijk k subdelstellingen wrden vastgelegd inzake: werkende armen: 0% in 2020; energiearmede, gekppeld aan de delstellingen inzake klimaat en energie (zie hger): het bvenvermelde beleid inzake energiebesparing met k de mensen in armede bereiken. dat de armededelstelling, zals k werd vrgesteld dr de Federale Raad vr Duurzame Ontwikkeling (werkgevers inbegrepen) wrdt aangevuld met een delstelling inzake sciale ngelijkheid, p basis van de Gini-cëfficiënt. Deze gegevens zijn vrhanden, laten we ze ptimaal gebruiken als instrument, niet in het minst k mdat ze internatinale vergelijkingen telaten; 6

7 Delstellingen vlstaan niet. Daarachter met een batterij aan instrumenten staan, p verschillende levensdmeinen, via het Natinaal Actieplan sciale inclusie en het Federaal plan armedebestrijding. Tegelijk met de Belgische regering er bij de Eurpese cmmissie p aandringen m een natinaal prces in elke Lidstaat mee p te nemen in de structuur van het Eurpees Platfrm tegen armede en sciale uitsluiting, met actieve betrkkenheid van het maatschappelijke middenveld, in het bijznder k van de netwerken armedebestrijding. We herhalen dat armede en sciale uitsluiting niet duurzaam kan wrden bestreden, wanneer men het niet plaatst binnen het grtere vraagstuk van de ngelijkheid. Er is nd aan sterke en versterkte herverdelingsmechanismen m ngelijkheid, armede en sciale uitsluiting te bestrijden. Dit ntbreekt in het ntwerp van natinaal hervrmingsprgramma. Dit raakt aan een ruimere uitdaging: het risic dat de stelsels van sciale bescherming die drheen de financiële crisis nchtans afdende hun nut en effectiviteit als autmatische stabilisatr hebben bewezen wrden herleid tt luter hun functie van armedebestrijding. Dit nder druk van de budgettaire sanering en de ecnmic gvernance. De nduidelijke tekmst van de pen methde van cördinatie (OMC) dreigt dit alleen maar te versterken. Daarm k met België naar Eurpa het vrtuw nemen m: de hrizntale sciale clausule in de Verdragen (art. 9 van het Verdrag van Lissabn) effectief in werking te laten treden, pdat de sciale delstellingen (hge werkgelegenheid, adequate sciale bescherming, strijd tegen sciale uitsluiting ) verwerven wrden in alle nderdelen van het EU-beleid; de OMC te versterken, in het bijznder k dr verruiming tt alle vervangingsinkmens (werklsheid, arbeidsngeschiktheid ) en uitwerking van cncrete delstellingen (maximale dekking en adequate uitkeringniveaus); het activeringsbeleid te laten evalueren en bijsturen, pdat het effectief leidt tt kwaliteitsvlle transities, p basis van aangepaste begeleiding en vldende pleidingsmgelijkheden; een Eurpees reglementair kader ter vrijwaring en versterking van de sciale diensten van algemeen belang in te veren, in het bijznder k als beveiliging tegen de privatisering van de publieke diensten en de vermarkting van de nnprfit p natinaal vlak. Cntactpersnen vr de ndertekenenden rganisaties (+ GSM): ACV: Chris Serryen ( ) ABVV: Luc Vets ( ) ACLVB : Diana Van Oudenhven ( ) BAPN : Karlien Schepens ( ) BBL: Lieze Clts ( ) : Crine Van Kelecm ( ) IEW: Marie Crs ( ) CNCD: Niclas Van Nuffel ( ) 7