Veilingklokje. Noodweer zet domper op positieve oogstverwachtingen. Magazine van Veiling Haspengouw

Transcriptie

1 Noodweer zet domper op positieve oogstverwachtingen Veilingklokje Magazine van Veiling Haspengouw 3. September 2011 Verschijnt driemaandelijks (maart, juni, september en december) V.U. Renaat Kuipers, Tongersesteenweg 152, 3800 Sint-Truiden Afgiftekantoor Gent X Erkenningsnummer P109254

2 Column Inhoud Optimisme sloeg plots om in onzekerheid Als dit Veilingklokje begin september in de brievenbus valt, zitten de peren al in de ULO-cellen. Behalve dan die peren die door het noodweer van 18 augustus vernield werden. Hierbij denken we aan de telers die zwaar getroffen zijn en rekenen erop dat de overheid tegemoet zal komen in een vergoeding van de schade. Hoe groot die schade gaat zijn, is onmogelijk te schatten op het ogenblik van de samenstelling van dit Klokje. Gelieve dus de inhoud ervan ook met de nodige reserves te benaderen. Het seizoen valt dus erg vroeg, zelfs ons informatieblad werd in snelheid gepakt. Wat een lange hete lente dus kan doen. Dergelijk vroeg seizoen is nieuw, de plukdata sloegen alle records. Een optimisme dat gewettigd was gezien de kwantiteit en de kwaliteit van onze eigen oogst voor het noodweer en ook gezien de cijfers elders in Europa. Elke fruitteler weet nu dat het tij snel kan keren in onze sector. 03 Blikvanger Visie van Piet Vanthemsche op een aantal aspecten binnen onze sector 08 Commercieel nieuws België kent de grootste perenoogst ooit 14 Productienieuws Inzet en bewaring van het hard fruit 2011 ULO: denk aan uw veiligheid! Aandacht voor staalnames 19 Nieuws van bij ons In ons vorig Veilingklokje hebben we uitvoerig aandacht besteed aan de relatie tussen Veiling Haspengouw en Baywa AG, onze Duitse partner in EFC en H-Ppack. In deze editie hebben we een uitgebreid interview met Piet Vanthemsche, de voorzitter van de Boerenbond, naar aanleiding van een aantal actuele thema s in de landbouw in het algemeen en de fruitteelt in het bijzonder. Hij geeft zijn visie op een aantal aspecten waarmee de sector te maken heeft. Piet Vanthemsche heeft in dit interview thema s aangeraakt en standpunten ingenomen die voor Veiling Haspengouw belangrijk zijn en waaraan we de nodige aandacht moeten besteden. Tenslotte wil ik iedereen een goede oogst en een vlotte pluk en inzet toewensen. Als veiling zullen we alle middelen inzetten om de oogst dan ook op een zo goed mogelijke manier te vermarkten en bekijken hoe we onze invloed kunnen gebruiken om de ontstane schade te laten vergoeden. Chris Timmermans Voorzitter Veiling Haspengouw Colofon Redactie Renaat Kuipers, Etienne Leclere, Filip Vanaken, Jos Meesters, Chris Timmermans, Bart Wijgaerts, Jos Lacroix cv Veiling Haspengouw Tongersesteenweg 152, 3800 Sint-Truiden T F E info@veilinghaspengouw.be I Niets uit deze uitgave mag worden ver veelvoudigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Veiling Haspengouw. 2 Veilingklokje September 2011

3 Blikvanger Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond Visie op een aantal aspecten binnen onze sector Het Veilingklokje trok in volle vakantietijd naar Leuven, de bakermat van de Boerenbond, voor een lang gesprek met de grote baas van de boeren en ontdekten er een beminnelijk man, met eerlijke standpunten. En die kunnen soms anders zijn, want Piet Vanthemsche is ook een man met een eigen mening die op zijn manier een frisse wind doorheen de Boerenbond liet waaien. Piet Vanthemsche, 55-jarig Kortrijkzaan en veearts van opleiding, is in s lands geschiedenis geen onbekende. Na zijn activiteit in zijn eigen dierenartspraktijk werd hij ambtenaar van de Belgische overheid. Hij werd in 1997 kabinetschef van toenmalig federaal minister van Landbouw Karel Pinxten en maakte er van zeer dichtbij de dioxinecrisis mee. Hij werd in 2006 gedelegeerd-bestuurder van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen, zoals het FAVV voluit heet, om uiteindelijk in 2008 de hoogste landbouwautoriteit in België te worden als voorzitter van de Boerenbond. Wat velen van Piet Vanthemsche niet weten, is dat hij ook lid is van de raad van bestuur van de Koning Boudewijn Stichting. Leden bepalen de lijn Laat me openen met te stellen dat we als Boerenbond de belangen van onze leden verdedigen: dat is onze prioriteit. Maar de Boerenbond heeft ook een bedrijvenpoot en vaak bestaat de perceptie dat we de belangen van die bedrijven laten primeren op die van de land- en tuinbouwers. Maar dat is niet zo. Naar de fruitteelt toe worden binnen de Boerenbond deze belangen verdedigd door de centrale sectorvakgroep Tuinbouw, met Luc Bels als voorzitter, waarbij het dus de fruitproducenten zelf zijn die de prioriteiten bepalen en niet iemand uit een of andere administratie. Hierbij komen we wel in een spanningsveld tussen de belangen op korte termijn en een visie op lange termijn waartussen we een evenwicht moeten vinden. Vaak zijn we enkel met de problemen op korte termijn bezig: gewasbeschermingsmiddelen, tewerkstelling, huisvesting, watergebruik, seizoensregeling en dergelijke. Geen onbelangrijke items, maar we moeten ook op lange termijn durven denken. Hierover hadden we in 2006 een congres en ik zit erover te denken om dat eens over te doen en een antwoord te zoeken op dit niet zo eenvoudig probleem. Maar het zijn onze landbouwers die de standpunten bepalen, met de hulp van consulenten en de studiedienst. t 3

4 Blikvanger Verzekeringen komen wel tussen in natuurfenomenen, zoals hagel, maar als het op marktrisico s aan komt, dan geven ze niet thuis ofwel zijn de premies zo hoog dat je je inkomen aan de verzekeraars moet afgeven. t En volgens Piet Vanthemsche zijn de thema s bekend: goede afspraken in verband met tewerkstelling, de huisvestingsproblematiek die niet onbelangrijk is. En alles wat met gewasbescherming en ziektebestrijding te maken heeft, het fytosanitair gedeelte. Hier zien we dat de markt strenger is dan de overheid. We vinden dat uiteraard niet goed, maar we staan machteloos. Het is een evolutie die niet tegen te houden is. In België proberen we de discussie hierover te voeren binnen het ketenoverleg, maar het wordt een realiteit waaraan we ons zullen moeten aanpassen. Wellicht niet evident voor de telers maar noodzakelijk als we geen belangrijke partners willen verliezen. Voor de fruitteelt is dat nog moeilijker: zij werken buiten de beschermde omgeving van een serre met alle gevolgen van dien, aldus de Boerenbondvoorzitter. En tenslotte de promotie en de GMO in het fruit, onderwerpen die in de vakgroep zeer regelmatig aan bod komen. Vlaanderen krijgt jaarlijks 50 miljoen euro uit de pot van de Gemeenschappelijke Marktordening en dat is en blijft een zeer be - langrijk budget dat een onderdeel geworden is van de evolutie van onze sector. Dat geld heeft ons toegelaten dingen te doen in de groenten en het fruit waarbij we er fier mogen op zijn te zeggen dat we dat geld goed gebruikt hebben en gezocht hebben naar een rechtvaardig evenwicht tussen de sectoren. Door het oog van de naald In de landbouwwereld lopen de crisissen als een fil rouge doorheen de geschiedenis. De voorbije decennia hadden we lokaal de dioxinecrisis, de CCC-crisis, en onlangs de EHEC-crisis. Hoe gaat de sector hiermee om, en meer nog, hoe wapent men zich ertegen? Piet Vanthemsche is niet mals voor Europa. De CCCcrisis was een crisis van de vorige eeuw. We gingen toen anders om met de middelen dan nu. Ik durf zelfs beweren dat deze crisis vandaag niet meer zou kunnen gebeuren. Maar een crisissituatie heeft een goede kant: je kan eruit leren. Ik herinner me nog uitspraken als zou je geen peren kunnen kweken zonder CCC. Maar het ging wel. Men heeft zijn tijd genomen. Dat was moeilijk, zelfs pijnlijk voor sommige mensen. Maar we zijn enorm geëvolueerd in onze fruitsector. Anders is de EHEC-crisis in onze groenten. Dat was een totaal nieuw probleem: het was een microbiologisch probleem, geen zaak van residu s. Het was tevens een volksgezondheidscrisis die door de media nog wat opgeklopt werd en die verantwoordelijk was voor een systeemcrisis in de markt. Het gevolg ervan was desastreus: voor de groentesector mogen we zeggen dat het ganse seizoen weg is. En de reactie van Europa was ondermaats, 20% schadevergoeding is een druppel op een hete plaat. Hoe kunnen we ons nu beter indekken tegen deze crisis, want in onze bedrijven zitten we te werken met businessplannen en kleine winstmarges dat we geen ruimte hebben om zo n crisis op te vangen. Er mag weinig fout lopen of we hebben problemen, en we stellen samen vast dat de fruitsector in deze door het oog van de naald gekropen is. De dag na Hemelvaart waren we bijna Rusland kwijt! Volgens Piet Vanthemsche moet deze crisis de sector erover doen nadenken hoe men aan preventie gaat doen, maar ook hoe men zich indekt tegen dergelijke gebeurtenissen. We proberen erover de discussiëren binnen het ketenoverleg want iedereen is gebaat met een zekere vorm van stabiliteit. Stabiele prijzen zijn zowel voor de boer als voor de retail interessant. We hebben erover gepraat om een soort fonds op te richten, een noodfonds en geen rampenfonds dat alleen tegen natuurrampen beschermt en niet tegen rampen als EHEC. Verzekeringen komen wel tussen in natuurfenomenen, zoals hagel, maar als het op marktrisico s aankomt, dan geven ze niet thuis ofwel zijn de premies zo hoog dat je je inkomen aan de verzekeraars moet afgeven. De Boerenbondvoorzitter is voorts van mening dat deze crisis ook de kwetsbaarheid van onze vermarktingsystemen aan het daglicht brengt. Maar die discussie moet volgens Piet Vanthemsche gevoerd worden tussen de coöperaties. Wij verdedigen onze boeren op beleidsniveau, op vlak van het gemeenschappelijke landbouwbeleid. De coöperaties verdedigen de boeren in de markt. Zij moeten erover nadenken. Wij zullen daar wel een mening over hebben, maar zij zijn de specialisten. Het zou ook goed zijn dat we de problemen eens zouden bekijken zonder ideologieën en enkel met het goed voor de boeren voor ogen. Het ketenoverleg In 2008 startte het ketenoverleg na de melkcrisis in Wallonië toen de boeren op straat stonden en miljoenen liters melk op de velden uitgoten. We hebben toen besloten om met alle spelers in de keten rond de tafel te gaan zitten in plaats van op straat te lopen en na te denken over de relatie tussen de landbouw, de voedingsindustrie en de handel, klein- en groothandel. Zo is het begonnen, vertelt Piet Vanthemsche 4 Veilingklokje Juni 2011

5 Blikvanger over de start van het ketenoverleg. Hij vond aan de andere kant van de tafel goede gesprekspartners met wie een weliswaar niet-afdwingbare gedragscode werd gemaakt maar die gestoeld was op principes zoals economische duurzaamheid en kwaliteitssystemen. Vandaag gaat het ook over interprofessionele akkoorden waarbij vooral gekeken wordt naar de zuivel- en vleesmarkt. Voor de plantaardige sector is dit nog een ver-van-mijn-bedshow. Maar het is wel nodig om af en toe over de muur te kijken naar andere sectoren. We doen dat te weinig, ook als we discussiëren over het gemeenschappelijk landbouwbeleid, waarschuwt Vanthemsche. Op dit ogenblik zien, binnen het ketenoverleg, een twaalftal mensen mekaar regelmatig. Er werden al kleine en minder kleine crisissen opgevangen. Maar als sectoren praten we met iedereen en ik voel vooruitgang, ondanks het scepticisme dat er ook binnen de Boerenbond heerste in het begin. Het ketenoverleg heeft een toegevoegde waarde in de relatie tussen de sectoren en moet ertoe leiden dat we nog meer producten van bij ons aan de mensen aanbieden. Belgische producten zitten in de lift, zijn graag gezien, hebben een uitstekende reputatie en zijn gegarandeerd kwalitatief hoogstaand. Daar zijn de mensen gevoelig voor. Vandaag gaat het ook over interprofessionele akkoorden waarbij vooral gekeken wordt naar de zuivel- en vleesmarkt. Voor de plantaardige sector is dit nog een ver-van-mijn-bedshow. Maar het is wel nodig om af en toe over de muur te kijken naar andere sectoren. Onderzoek: verschillende meningen Veiling Haspengouw is er voorstander van om het onderzoek in de fruitteelt te financieren zoals de generieke promotie, namelijk via een oppervlakteheffing, zodat iedereen die van dit onderzoek profiteert er ook mee voor betaalt. Onze leden hebben dit voorstel afgewezen, zegt Piet Vanthemsche hierop. We hebben intern hieraan heel wat discussies gewijd en we zijn bang dat we dan de controle over deze middelen gaan verliezen. Als we deze centen in een fonds stoppen, gaat het niet meer de sector zijn die de onderwerpen bepaalt maar de overheid en dat willen we niet. Er zijn al een aantal federale fondsen zoals het fytofonds (gewasbeschermingsmiddelen kleine teelten) en het fonds in de dierlijke sector. Uiteindelijk hebben we in de Boerenbond, op basis van het standpunt van onze leden, beslist om jaarlijks een miljoen per jaar vanuit de holding te voorzien voor het onderzoek. Hiermee cofinancieren we onderzoeksprojecten en dat is ook geld dat uit onze bedrijven naar het onderzoek gaat. De voorzitter van de Boerenbond is er van overtuigd dat onderzoek van levensbelang is voor de sector. We hebben een uniek netwerk van praktijkcentra dat velen in Europa ons benijden en dat dicht bij de producent staat. Deze praktijkcentra spelen een zeer grote rol als tussenstation tussen de grote onderzoekscentra, zeg maar de universiteiten, en de telers. Die afstand is nog veel te groot daarom vroegen we ook aan de overheid om bijkomende middelen te voorzien voor die praktijkcentra. Als Boerenbond zijn we bijvoorbeeld samen met Veiling Haspengouw actief in Better3Fruit maar een fonds zoals t 5

6 Blikvanger t Veiling Haspengouw voorstelt, neen daar zijn we als Boerenbond niet van overtuigd. Hiermee wrijft de Boerenbond wel een beetje in tegen de haren van de sectorvakgroep Fruit waar men wel oren heeft naar dergelijke heffing, al is het maar om die 30% telers die niet via de veilingen leveren ook de kans te geven hun financieel deel tot het onderzoek te betalen, horen we daar. Wat de Boerenbondvoorzitter ertoe doet besluiten dat we toch moeten na denken over het probleem gezien de hectareheffing voor de Vlam wel efficiënt en eerlijk werkt en er een duidelijk probleem qua solidariteit is. We moeten nadenken over alternatieven. Huisvesting, heikel punt Een moeilijk dossier is en blijft de huisvesting. De sector is geëvolueerd op dit vlak. Seizoensarbeid is een onmisbaar onderdeel geworden van de bedrijfsvoering op de landbouwbedrijven en heel wat bedrijven hebben zich aangepast met het creëren van huisvesting die 15 jaar geleden zelfs niet denkbaar waren. De tijd van versleten caravans in een tochtige wei is voorbij. Maar het blijft een moeilijke discussie met de overheid die zowel op Vlaams als op federaal niveau over deze materie gaat. Het Kataraktdecreet bijvoorbeeld, 3 jaar geleden, kreeg kritiek van de groentesector waar men stelde dat Vlaanderen wel wat groter was dan Limburg en dat zij ook vaak beroep deden op seizoensarbeiders en die geraakten plots in problemen. We hebben gesprekken gehad met de overheid en die hadden wel een luisterend oor en ook met minister Vandenbossche, nu blijkt dat mogelijk. Na de zomer zullen we proberen de pijnpunten uit het decreet te halen om Na de zomer zullen we proberen de pijnpunten uit het decreet te halen om ook in de huisvesting het gezond verstand te laten primeren en het dossier op een pragmatische manier te benaderen. Mensen die investeerden in een degelijke infrastructuur ga je niet straffen op een foutje van 5 centimeter. ook in de huisvesting het gezond verstand te laten primeren en het dossier op een pragmatische manier te benaderen. Mensen die investeerden in een degelijke infrastructuur ga je niet straffen op een foutje van 5 centimeter. Wij willen ook een redelijke huisvesting, onze bedrijven willen dat naar eigen godsvrucht en vermogen realiseren maar zijn ontgoocheld op een njet van de 6 Veilingklokje Juni 2011

7 Blikvanger Voor de peren is Rusland van levensbelang. Onze peer is daar een luxeproduct. Meer samenwerking in de fruitsector is nodig, maar dat is zowat het monster van Loch Ness in de fruitteelt waarmee we al problemen hadden toen ik nog kabinetschef bij Karel Pinxten was. overheid te stoten als de kamer een paar centimeter te klein is of als de venster 5 centimeter te laag staat. Wij willen aan het decreet geen fundamentele dingen veranderen, wel een aantal verbeteringen. En van de minister kregen we de belofte dat ze open staat voor de discussie met gezond verstand, aldus Piet Vanthemsche. De prijsinformatiesystemen Prijsinformatie is natuurlijk essentieel voor de primaire sector. Goede proactieve prijsinformatie is nodig om zich te positioneren in de markt. Piet Vanthemsche blijft hierover echt voorzichtig en diplomatisch, bijna politiek. Ik ken de prijsinformatiesystemen niet in detail. Ik weet dat het VBT er een heeft en dat Veiling Haspengouw er een ander hanteert en dat daar discussie over is. Toch is het belangrijk dat in de mate dat dit mogelijk is, dat men probeert onze telers zo goed mogelijk te informeren vanuit een belangenverdediging. Ten tweede dat diegenen die ermee bezig zijn met een open geest met mekaar spreken. Het is niet zo dat mijn systeem het beste is en zonder gebreken, elk systeem zal wel zijn goede en minder goede kanten hebben. Er is wel een duidelijk verschil tussen een open systeem zoals in de vakbladen die bladzijden prijzen afdrukken die voor iedereen toegankelijk zijn en de gesloten systemen die binnen de veilingen en hun beveiligde internetsites te raadplegen zijn en bijgevolg ook niet voor iedereen toegankelijk zijn. De rest moeten Philippe Appeltans en Renaat Kuipers onder mekaar oplossen. Ze kennen mekaar goed. Maar het is niet goed dat hierover in de sector spanningen ontstaan. Zou de voorzitterswissel misschien voor een doorbraak kunnen zorgen? Ook de sectorvakgroep Fruit is vragende partij naar een eenvormig systeem. Maar prijzen zijn en blijven iets delicaats, terwijl hetgeen in de vakbladen verschijnt vaak achterhaald is. Samenwerking met Nederland zou misschien soelaas brengen? Residubeleid Er is vorig jaar een nieuwe verordening gestemd waarbij Europa in drie klimaatzones gesplitst werd, maar waarbij Frankrijk wat ongelukkig was met een splitsing in twee zones en dus naar een zone verhuisden. Piet Vanthemsche over producten en residu s: Er zijn op de eerste plaats de erkenningen en alles dat daar rond hangt, en hier komen we terecht in de hoek van de kleinere teelten zoals zachtfruit. Dat zijn niet de grote moneymakers voor de bedrijven die deze producten ontwikkelen. Ik denk dat de weg naar de harmonisering voor die erkenningen een zeer lange weg gaat zijn. Omdat we ons bewegen op het terrein van het commercieel beleid van deze firma s en dat maakt dat producten hier goedkoop zijn en daar duur. Dat is niet normaal, maar op de markt van de geneesmiddelen voor mensen zien we hetzelfde. De discussie daarover is bezig met Fytofar, de beroepsvereniging van de producenten. Het derde luik is het residubeleid van de overheid en daar tegenover de houding van de afnemers. Hier heeft de fruitteelt het moeilijk omdat het een buitenteelt is en die is niet steeds te controleren zoals onder glas of plastiek. Je kan niet steeds ziekten controleren. We zien dat de retail ons stapje voor stapje naar een residuvrije teelt van groenten en fruit aan het dwingen is, en dat klopt niet. We moeten ons het recht blijven voorbehouden om ziekten te genezen, om onze bomen en struiken te beschermen. Net als dokters willen we het recht hebben om medicijnen te gebruiken om zieke mensen te genezen. Hier hebben we vroeger gefaald: we zijn decennia geleden onzorgvuldig omgesprongen met deze middelen, van universiteitsprofessoren tot boeren. De duurzame ontwikkelingen die we nu meemaken zijn een goede zaak. De peren in Rusland Rusland is in het verleden een zegen geweest maar het kan omslaan in een gigantisch fiasco. Daarom dat elke telersvereniging op zoek gaat naar andere afzetmarkten als levensverzekering tegen calamiteiten die kunnen gebeuren in het Oostblok. Veiling Haspengouw zoekt het vooral in Duitsland waar voor een grotere afzet van peren nog een toekomst is. H-Ppack en EFC zijn daar goede tools voor. Maar je moet verder kijken als Rusland ooit zou mis lopen, waarschuwt Piet Vanthemsche. Voor de tuinbouw is het risico beperkter omdat het kwantum dat naar Rusland gaat minder bepalend is maar voor de peren is Rusland van levensbelang. Onze peer is daar een luxeproduct. Meer samenwerking in de fruitsector is nodig, maar dat is zowat het monster van Loch Ness in de fruitteelt waarmee we al problemen hadden toen ik nog kabinetschef bij Karel Pinxten was. Maar die samenwerking, of de wil daartoe, moet vanuit de sector komen. Opgelegde samenwerking bestaat niet. Als er echt behoefte aan is en er zijn mensen met gezond verstand, dan zal dat gebeuren. 7

8 Commercieel nieuws Van de voorbije maanden onthouden we: Veel aardbeien en een vroege oogst maar slechte prijzen. Veel kersen en een vroege oogst met betere prijzen. Veel krieken met fatsoenlijke prijzen maar met vraagtekens naar volgend jaar. Een moeizamer einde van de appelverkoop ondanks de kleine stock. En lege frigo s om een nieuw seizoen te beginnen. Een blik achteruit en vooruit België kent grootste perenoogst ooit We blikken in dit commercieel overzicht zowel achteruit als vooruit, naar het voorbije seizoen en naar het komende seizoen. Want begin deze maand vond in het Sloveense Ljubljana het 35ste congres Prognosfruit plaats, een plek waar niet alleen over oogstvooruitzichten en commerciële strategieën gepraat werd, maar waar de Europese fruitsector mekaar ontmoette en ideeën uitwisselde. We vestigen evenwel de aandacht van de lezer erop dat deze cijfers uiteraard geen rekening konden houden met de stormschade van 18 augustus Waarvoor onze excuses. Aardbeien Het aardbeienseizoen heeft ons in snelheid genomen: eind mei begin juni waren zelfs de aardbeien uit de teelt in vollegrond verkocht. De aardbeienoogst was goed met een stijging van 40% als we de kilo s bekijken. De middenprijs was een ander verhaal: die lag bedroevend laag in vergelijking met vorig jaar. Het weer, zaligmakend voor de ene teelt, was er de oorzaak van dat de aardbeien uit de verwarmde teelt, de koude teelt, de tunnelteelt of de teelt in vollegrond mekaar in de weg liepen. Onze eigen teelten die normaal zorgen voor een gespreide aanvoer, overlapten mekaar. Bovendien kregen we nog de concurrentie van aardbeien uit het Zuiden tijdens de oogst in België. Dus kregen we veel en kwalitatief goede aardbeien, maar tegen een lamentabele middenprijs. Kersen De kersen deden het dan weer goed, dankzij het goede weer dat zorgde voor een schitterende bloei en een kwalitatief goede oogst: de kersen waren van een superieure kwaliteit. Ondanks het feit dat het weer tijdens de pluk niet steeds ideaal was, bleef de kwaliteit goed en dat 8 Veilingklokje Juni 2011

9 Commercieel nieuws We mogen spreken van een schitterend kersenseizoen met 10% meer opbrengst en een middenprijs die 20 eurocent boven die van vorig jaar lag. In de kersenplantages dus niks dan tevreden gezichten. zorgde dan weer voor een groot consumentenvertrouwen. Samengevat mogen we spreken van een schitterend kersenseizoen met 10% meer opbrengst en een middenprijs die 20 eurocent boven die van vorig jaar lag. In de kersenplantages dus niks dan tevreden gezichten. Krieken De opbrengst van de krieken lag een stuk lager in Hongarije, Polen en andere landen uit Oost-Europa die traditioneel zorgen voor het gros in de teelt van industriekersen. Die mindere oogst zorgde ervoor dat onze krieken een betere prijs maakten. Nochtans stelden we ook vast dat krieken, die niet tijdig verkocht werden, afgezet moesten worden tegen een lagere prijs. We moeten echter waarschuwen voor een volgende oogst: we houden namelijk ons hart vast als de traditionele landen met industriekersen volgend jaar wel eens een normale oogst zouden hebben. Wat gaat de prijs dan doen? Appelen oude oogst De appelen van de pluk van vorig jaar zijn allemaal de deur uit. Ondanks het feit dat er midden juni nog maar een kleine stock oude oogst was, hebben we de laatste partijen met moeite verkocht gekregen. De reden hiervoor is te vinden bij de import uit het zuidelijk halfrond die ons toch wel parten gespeeld heeft, maar ook bij de andere fruitsoorten die op hetzelfde ogenblik de markt begonnen te veroveren, zoals nectarines en perziken. Dit fruit kwam ook een stuk vroeger op de markt door het goede weer dat er niet alleen bij ons was, maar ook in Zuid-Europa. Hardfruitoogst 2011 Als dit Veilingklokje in de brievenbus valt is de oogst van peren bijna gedaan en die van appelen volop bezig. We maken wellicht het vroegste seizoen uit t Tabel 1 Appelproductie per land (x 1000 ton) Land F2011 (1) (2) België Bulgarije Denemarken Duitsland Frankrijk Griekenland Groot-Brittannië Hongarije Italië Letland Litouwen Nederland Oostenrijk Polen Portugal Roemenië Slovakije Slovenië Spanje Tsjechië Zweden Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van

10 Commercieel nieuws Tabel 2 Europese appelproductie per variëteit (x 1000 ton) Variëteit F2011 (1) (2) Annurca Boskoop Braeburn Bramley Cortland Cox Orange Cripps Pink Elstar Fuji Gala Gloster Golden Delicious Granny Smith Idared Jonagold Jonagored Jonathan Lobo Morgendurf Pinova Red Delicious Red Jonaprince Reinette Grise Shampion Spartan Stayman Andere nieuwe variëteiten Andere Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van Tabel 3 Belgische appelproductie per variëteit (x 1000 ton) Variëteit F2011 (1) (2) Boskoop Braeburn Cox Orange Elstar Gloster 4 Golden Delicious Jonagold Jonagored Pinova Andere nieuwe variëteiten Andere Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van Veilingklokje Juni 2011

11 Commercieel nieuws t de fruitgeschiedenis mee door het weelderige weer dat we kregen vanaf maart en dat enkele maanden duurde. Fruit gedraagt zich als bij een zwangerschap: hoe eerder de bevruchting, hoe eerder de geboorte. Dus hoe vroeger de bloei, hoe vroeger de oogst. Bij de peren kenden we een extreem vroege pluk en de oogst leverde ons een kwalitatief hoogstaand product op. De peren zijn mooi groen, maar dat hield ook in dat we voorzichtig moesten plukken en voor hetgeen nu komt, namelijk de sortering, dat we ook niet voorzichtig genoeg kunnen zijn omdat de gevoeligheid van de schil enigszins anders ligt. We raden aan om de pluk op de bedrijven goed te organiseren. Daarmee bedoelen we niet meer of niet minder dan: zorgen voor voldoende plukkers om tijdig de variëteiten volgens de plukdata geplukt te krijgen; zorgen voor voldoende leeggoed en palloxen of palletboxen zodat de pluk niet stremt door leeggoedgebrek; zorgen voor een snelle inkoeling om de kwaliteit van ons fruit optimaal te houden tot juni volgend jaar. Prognosfruit 2011 Het jaarlijkse congres Prognosfruit vond begin augustus plaats in het Sloveense Ljubljana. De oogstramingen die daar worden vrijgegeven zijn een belangrijke indicator, maar mogen geenszins als evangelie beschouwd worden omdat de betrouwbaarheid van de cijfers niet steeds 100% is. Maar ja, daarom zijn het ook ramingen en geen vaststellingen. Fruit gedraagt zich als bij een zwangerschap: hoe eerder de bevruchting, hoe eerder de geboorte. Dus hoe vroeger de bloei, hoe vroeger de oogst. Appeloogst De Europese appeloogst ( ton) wordt dit jaar 5% hoger geraamd dan vorig jaar (en 5% lager dan het gemiddelde van de jaren 2008, 2009 en 2010). Voor België ( ton) bedragen deze cijfers respectievelijk +3% en -8%. De stijging is zeer variabel in gans Europa en het valt op dat Tsjechië, Hongarije, Letland en Roemenië zelfs verlies boeken. Zijn dat nu niet net die landen die voornamelijk industriefruit produceren zodat op dat vlak zich wel perspectieven openen. De grote appellanden boeken winst, zoals Italië ( ton) met +2% en +1%, Polen ( ton) met +24% en -10% en Frankrijk ( ton) met +5% en +4% respectievelijk in vergelijking met vorig jaar en met het gemiddelde. Golden op kop De belangrijkste variëteiten blijven de Golden ( ton en nog steeds stijgend tot bijna een recordjaar), de Gala ( ton en ook bijna een recordjaar), de Red Delicious (met ton het vierde jaar op rij afne- mend qua opbrengst) en de Jonagold (met ton een stuk beter dan het slechte jaar 2010, maar toch nog 13% onder het gemiddelde). Opvallend is ook de grote stijging bij de andere nieuwe variëteiten waarbij Kanzi, Greenstar, Junami, Rubens, Wellant en andere nieuwe variëteiten gerekend worden: 20% meer dan in 2010 en zelfs 58% meer dan het gemiddelde op Europees niveau en hier scoort België (+8% en +12%) beduidend lager dan de Europese confraters. Algemene vaststellingen Soms is het ook interessant om even verder te kijken dan de grenzen van de Europese Unie. En dan zien we dat bijvoorbeeld Oekraïne een zeer sterke groeier is op de markt en dat de Oekraiense fruittelers dit jaar goed zijn voor meer dan 1 miljoen ton appelen. Zij worden een te duchten concurrent op markten in Oost-Europa. Algemene vaststelling was ook het vroege seizoen: in alle fruitregio s zal de oogst van 4 tot 14 dagen vroeger zijn t 11

12 Commercieel nieuws Voor ons land ( ton) mogen we spreken van de grootste perenoogst van de geschiedenis, groter dan die van En dat record wordt nog groter want wij gaan uit van de veronderstelling dat deze ramingen in kilo s nog onderschat zijn. t dan normaal. Maar ja, wat heet normaal, rekening houdend met de klimatologische veranderingen die we meemaken. Ook werd overal in Europa een goede kwaliteit gespot: blijkbaar zijn tal van regio s minder door hagel getroffen dan in het verleden, of heeft men de aanplantingen beter beschermd door hagelnetten of -kanonnen. Maar dat maakt tevens dat er minder industriefruit op de markt zal komen en meer tafelappelen. Hierdoor kunnen we normaliter verwachten dat de prijs voor dat industriefruit goed zal worden en dat is toch de basis in de markt. Nochtans moeten we beducht zijn voor enkele addertjes onder het gras: vandaag, medio augustus, worden we geconfronteerd met een moeilijke markt waarbij al partijen uit het Zuiden vernietigd werden; de markt kan plots erg gedestabiliseerd worden door externe factoren, denk maar aan de EHEC-crisis; prijs en afzet blijven afhankelijk van factoren die niet gekend zijn en die we niet in de hand hebben; de start kan nog bemoeilijkt worden door de nectarines en perziken die de markt nog overspoelen en de inlandse consumptie afremmen. Vooruitzichten voor appelen Er heerst in de appelsector een gematigd optimisme zonder euforisch te worden. En dat optimisme wordt ingegeven door drie factoren: we hebben voor het eerst geen oude stocks meer die in het vaarwater van de nieuwe oogst kunnen komen; we hebben een seizoen dat, door de vroege pluk, ook enkele weken langer zal worden: op die manier zal het fruitjaar niet 52 weken maar 55 weken tellen, en dat scheelt een slok op een borrel in de verkoop; we zullen geen last hebben van import uit het zuidelijk halfrond want daar is men ook leeg. Perenoogst De Europese perenoogst ( ton) neemt de vlucht vooruit: de ramingen spreken van een stijging met 12% in vergelijking met 2010 en van 8% in vergelijking met het gemiddelde van de jaren 2008, 2009 en Voor ons land ( ton) mogen we spreken met een stijging van respectievelijk 8% en 21% van de grootste oogst van de geschiedenis, groter dan die van En dat record wordt nog groter want wij gaan uit van de veronderstelling dat deze ramingen in kilo s nog onderschat zijn. Uiteindelijk zullen we nog meer peren moeten commercialiseren dan we vandaag denken te oogsten. Die stijging komt bijna volledig op het conto van de Conférence die met ton in 2011 meer dan het dubbele opbrengt dan in België produceert momenteel meer peren dan appelen. En zeggen dat in 2002 de perenproductie nauwelijks de helft van de appelproductie bedroeg! Kijken we even naar de concurrentie? Italië kende vorig jaar een misoogst van de Abate, maar dit jaar zijn ze er terug ( ton, respectievelijk +30% en +16%) met een Abateoogst die hoger ligt dan de volledige Belgische productie. De Italianen organiseren elk jaar een goede afzet richting Duitsland en vorig jaar konden we met onze Conférence daar wat markten veroveren. We zullen dus moeten vechten om de Conférencemarkt die we vorig jaar in Duitsland opbouwden te bestendigen. Vooruitzichten We starten het perenseizoen al met een zekere prijsdruk op Guyot en William. Vertellen dat de afzet van onze peren probleemloos gaat verlopen, is een fout understatement van formaat gezien de oogst vergelijkbaar is met die van 2009 en we ervan uitgaan dat het aantal ton peren dat we gaan oogsten onderschat is. Maar er zijn lichtpunten: de oogst is een halve maand vroeger waardoor de afzettijd met evenveel dagen verlengd wordt; de kwaliteit van de peren is zeer goed; Spanje had in 2003 nog ton peren in de aanbieding en sedertdien is dat aanbod elk jaar verminderd tot ton dit jaar: op 10 jaar tijd verminderde het areaal met hectare en dat opent perspectieven voor de Belgische export; we mogen ook niet blind zijn voor de economische crisis die er misschien staat aan te komen als gevolg van de schuldencrisis: duur fruit wordt dan wel eens overgeslagen bij de wekelijkse aankopen. 12 Veilingklokje Juni 2011

13 Commercieel nieuws Tabel 4 Perenproductie per land (x 1000 ton) Land F2011 (1) (2) België Bulgarije Denemarken Duitsland Frankrijk Griekenland Groot-Brittannië Hongarije Italië Letland Nederland Polen Portugal Roemenië Slovakije Spanje Tsjechië Zweden Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van Tabel 5 Belgische perenproductie per variëteit (x 1000 ton) Variëteit F2011 (1) (2) Conférence Doyenné Durondeau Andere Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van Tabel 6 Europese perenproductie per variëteit (x 1000 ton) Variëteit F2011 (1) (2) Abate F Blanquilla Conférence Coscia Doyenné Durondeau Guyot Kaiser Passacrassana Rocha William BC Andere Totaal (1) Percentageverschil tussen F2011 en (2) Percentageverschil tussen F2011 en het gemiddelde van

14 Productienieuws Vroegste plukdata ooit! Inzet en bewaring van het hard fruit 2011 Het recordjaar 2007 sneuvelde dit seizoen. De metingen die het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) dit seizoen deed, geven een extreem vroege pluk aan. Met een Conférencepluk die startte rond 15 augustus zijn we bij de vroegste plukdata sinds de metingen. Vanuit VCBT is sterk aangedrongen om vooral de einddatum te respecteren. Het tijdig geplukte fruit dient nu op een correcte manier ingezet en bewaard te worden. Misschien werd niet alle fruit op tijd geplukt: bestem dat fruit dan voor korte bewaring en loop geen onnodige risico s. Verder dient er zich dit jaar nog een nieuwigheid aan, namelijk de behandeling van peren met Smartfresh: deze peren zullen op een iets andere manier bewaard en ingezet moeten worden. Zorg dat je klaar bent! Zijn de koelcellen schoon, lekdicht en zijn de palloxen ontsmet? Is alle materiaal aanwezig? Plan de bewaring: het tijdig geplukte fruit is bestemd voor de lange bewaring en kan eventueel behandeld worden met Smartfresh. Te laat geplukt fruit moet een andere bestemming krijgen, bijvoorbeeld korte bewaring of directe verkoop. Neem hier geen onnodige risico s. Een aantal telers hebben hun Conférenceperen niet geplukt vóór de advies-einddatum. Op zich is dat geen probleem: vroeger of later plukken kan, maar de vruchten die geplukt worden buiten het aangegeven plukvenster zullen dan vroeger moeten afgezet worden en niet weggezet worden voor lange bewaring! Conférenceperen die enkele dagen na het optimaal plukvenster geplukt worden zullen perfecte vruchten zijn om te vermarkten tot Nieuwjaar. Wanneer je dergelijke later geplukte vruchten langer gaat bewaren, zullen ze bewaarproblemen vertonen, zoals bruin en zacht. Voor Greenstar en Jonagold geldt: respecteer de einddatum zodat de groene achtergrond behouden blijft en de vruchten niet vettig worden. Bewaarcondities 2011 De optimale bewaarcondities staan vermeld in de tabel. Enkele punten verdienen extra aandacht. Koel de lege koelcellen al vooraf: dat scheelt inkoeltijd nadien. Koel de vruchten goed in. Controleer bij de inzet de vruchten op hardheid, rijpheid: te rijpe en te zachte vruchten horen niet thuis in ULO en lange bewaring. Neem vruchtstalen voor kwaliteitsmetingen bij de oogst en tijdens bewaring en plaats deze op een goed bereikbare plaats in de koelcel. Deze stalen moet je tussentijds kunnen nemen zonder gevaar voor eigen leven. Zorg voor geijkte gasmeters en voelers. Voor wie bewaart bij (voor) derden: maak duidelijke afspraken rond bewaarcondities e.d. en neem monsters voor kwaliteitsmetingen bij de inzet. Zorg er ook voor dat de bewaarcondities frequent opgevolgd en geregistreerd worden: dat scheelt discussies indien nadien iets misloopt Aandachtspunten voor Conférence Snelle inkoeling: Onmiddellijk naar -1 C en niet getrapt inkoelen: proeven hebben vorig jaar aangegeven dat vertraagde inkoeling (eerst bij +1 C en pas na 1 week naar -1 C) meer kwaliteitsverlies en kans op bruin geeft. Zorg voor onmiddellijke inkoeling: peren waarmee gewacht werd met de inkoeling zijn niet bestemd voor lange bewaring in ULO. Controleer de vruchttemperatuur met een vruchtthermometer. Deze moet -0,5 C zijn voor er afgebrand mag worden. Voldoende verluchting bij de inkoeling: zorg voor 3 weken inkoeling vooraleer de vruchten op ULO-condities gebracht worden. Overdrijf hierin ook niet: na maximaal 4 weken inkoeling moeten de vruchten op ULO-condities gebracht worden. Te lang wachten verhoogt dan weer het risico op hol en bruin! Zorg voor zeer goede ventilatie tijdens de inkoeling: ventilatoren op volle kracht, deur en luik geopend Let ook op een goede stapeling, zodat nergens toch gasopstapeling ontstaat (teveel CO 2 of te weinig O 2). Brand af tot slechts 10% O 2, niet lager! Laat de rest door natuurlijke ademhaling dalen. Let op met het inpakken van Conférence in de palloxen: zorg voor voldoende gasuitwisseling en ventilatie 14 Veilingklokje September 2011

15 Productienieuws Tabel Optimale bewaarcondities 2011 Cultivar Temperatuur O2 CO2 Wachttijd vóór ULO (dagen) ( C) (%) (%) vanaf bereiken van optimale bewaartemperatuur Golden 0,5 1,0 2,0 2,0 2,5 1 Gloster Gala Mutsu Elstar 1,0 2,0 2,5 < 1,0 1 Idared Kanzi 4* 2 0,8 14 Jonagold 0,8 1,0 1,0 2,5 3,0 1 Jonagoldmutanten Pinova Greenstar Belgica Cox s O.P. 3,0 3,5 2,0 2,5 < 0, Boskoop Braeburn 1,0 2,5 3,0 < 0,8 21 Granny 0,5 1,0 1,0 1,0 1 Conférence -1,0-0,5 2,5 3,0 < 0,8 21 Doyenné -0,5 0,0 2,0 2,5 < 0,8 21 Durondeau 1,0 * Kanzi geleidelijk afkoelen van oogsttemperatuur in 1 week naar 4 C (koeling) naar het centrum van de pallox. Zakken in palloxen, maar ook rondom beschermen met inlegvellen en bovendien bovenop afdekken zorgt voor een bijna hermetisch gesloten pallox met extra risico op bruine peren. Dek alle perenpalloxen af met plastic na de inkoeling. Houd het O 2-niveau in de perencellen het hele jaar tussen 2,5% en 3%. Houd het CO 2-gehalte gedurende de gehele bewaarperiode zo laag mogelijk, 0,8% of lager. (Dit is soms moeilijk realiseerbaar. Een CO 2-niveau van 0,9% gedurende een dag is geen probleem indien het zuurstofgehalte nog boven 10% ligt). Streef naar een eindconditie van maximaal 0,8% CO 2. Houd de vruchttemperatuur op -1 C. Let op: Conférenceperen die behandeld werden met Smartfresh moeten 8 weken wachttijd krijgen vooraleer op ULO gebracht te worden. Dergelijke perencellen moeten zeer traag zakken in zuurstofgehalte. Bovendien is hun bewaarregime licht gewijzigd t.o.v. het standaardregime. Raadpleeg de firma of vraag advies. Aandachtspunten voor appel (Jonagold) Zorg voor onmiddellijke inkoeling: appels waarmee gewacht werd met de inkoeling zijn niet bestemd voor lange bewaring in ULO. Begin, vooral met Jonagold, onmiddellijk met zuurstofverlaging: brand af tot 4% O 2 en laat de rest door natuurlijke ademhaling dalen. Voor Braeburn eerst 3 weken inkoelen, dan pas afbranden. Vruchten die behandeld werden met Smartfresh SM kunnen best niet te snel op ULO-condities gebracht worden. Voor deze vruchten is het minder dringend en misschien zelfs een risico om snel af te branden. Ze moeten uiteraard wel op de optimale bewaar- temperatuur gebracht worden! Wacht na de Smartfresh SM -behandeling enkele dagen met afbranden en brand dan af naar 4% O 2 en laat de zuurstofconcentratie verder dalen door de ademhaling van de vruchten. Controleer na 2 weken wel of de vruchten hun optimale O 2-concentratie bereikt hebben, want behandelde vruchten ademen zeer traag waardoor de daling langer duurt. In kalkcellen waar de CO 2-concentratie 0% is, verliest Jonagold snel zijn groene achtergrondkleur. Deze cellen moeten ten laatste in maart-april geruimd en afgezet zijn. Zet alleen Jonagold van eerste en tweede pluk in de bewaring. Indien Jonagold en Golden in 1 cel gezet worden, moeten de condities voor Jonagold gehanteerd worden. Indien Jonagold en Granny in 1 cel gezet worden, moet het CO 2-gehalte op 1% gezet worden: Jonagold zal in deze situatie sneller vergelen. Appelen zijn gevoeliger voor scald (schilbruin) als men ze te vroeg plukt. Houd het O 2-niveau in de Jonagoldcellen het hele jaar op 1% en niet hoger. Houd het CO 2-niveau op 3% bij Jonagold. Houd de vruchttemperatuur voor Jonagold op 0,8 C tot 1 C, niet hoger. Rijpere vruchten moeten bij iets mildere condities bewaard worden, d.w.z. de temperatuur en O 2-concentratie moet iets hoger en de CO 2- concentratie moet iets lager zijn. Ann Schenk Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten 15

16 Productienieuws Enkele aandachtspunten ULO: denk aan uw veiligheid! Elk jaar weer laten mensen zich verrassen door lage zuurstofgehalten in en rond ULO-cellen. Een laag zuurstofgehalte is voor onze hersenen zeer gevaarlijk. Onoplettendheid hieromtrent heeft dus soms erg akelige gevolgen zoals hersenletsel of zelfs overlijden. Voor fruittelers en fruitveilingen is omgaan met lage zuurstof (ultra low oxygen) bijna routine. Routine maakt ons echter roekeloos, waardoor ongelukken gebeuren. Bij de start van de nieuwe oogst is het daarom helaas geen overbodige luxe om een overzicht te geven van de gevaren én de veiligheidsmaatregelen die telers kunnen treffen. Tabel Effecten van zuurstofgehalten in de lucht op de mens Zuurstof (volume %) Effecten en symptomen bij de mens Geen effecten of symptomen Verminderde lichamelijke en intellectuele prestaties, zonder dat het slachtoffer het beseft. Een sigaret dooft uit Flauwvallen binnen enkele minuten: risico op dood onder 11%. 6 8 Snel flauwvallen, reanimatie mogelijk indien het slachtoffer onmiddellijk wordt naar buiten gebracht. 0 6 Vrijwel onmiddellijk flauwvallen. Hersenbeschadiging, zelfs bij redding. maar die weegt nooit op tegen de prijs van een mensenleven. Opening van koelcel in relatief smalle, slecht geventileerde gang Wanneer de deur van de koelcel wordt geopend, stroomt de meestal koudere lucht naar buiten via de deur. Na een jaar wachten op het geoogste en bewaarde fruit is de nieuwsgierigheid vaak groot en is men geneigd om te blijven hangen voor de geopende celdeur om een kijkje te nemen bij het fruit. Maar de naar buiten stromende zuurstofarme lucht, die bovendien nog eens kouder is dan de ganglucht, blijft als een koude wolk voor de deur hangen. Hierdoor komt men in de gang, die vaak niet goed geventileerd is, soms wel eens in ademnood Gevaarlijke situaties Betreden van onvoldoende beluchte koelcellen ULO-koelcellen moeten volop gelucht worden vooraleer te worden betreden. Concreet betekent dit dat de deur van de koelcel én van de loods volledig open moeten staan met de ventilatoren op volle kracht draaiend. Het is zelfs gevaarlijk om een gewone koelcel (niet- ULO) snel na opening te betreden. Door de ademhaling van het fruit is het koolzuurgehalte er opgelopen en het zuurstofgehalte gedaald. Koolzuurgas is zwaarder dan lucht en gaat zakken: hierdoor ontstaat onderaan in de koelcel een gevaarlijke situatie. Tussentijds betreden van ULO-cel Tussentijds een ULO-koelcel betreden zonder ze belucht te hebben is helemaal uit den boze, ook wanneer je een persluchtmasker draagt. Wanneer je genoodzaakt bent om tussentijds een ULO-cel binnen te gaan, dan moet deze cel eerst goed belucht worden en nadien weer zo snel mogelijk afgebrand. Het fruit dat in dergelijke cellen staat heeft hiervan weinig last: het duurt toch 1 à 2 dagen vooraleer fruit zich aanpast aan de ge - wijzigde gassamenstelling, met andere woorden: als je snel bent dan is de cel al weer op conditie voor het fruit het ge - merkt heeft. Beluchten en weer afbranden heeft uiteraard een prijs (stroomkosten stikstofmachine ± 50 euro) Opening van koelcellen bij extreem koud weer Bij zeer koud weer kan het zijn dat de loods waarop de koelceldeur uitgeeft kouder is dan de koelcellucht. De warmere lucht uit de koelcel zal, zelfs bij opening van de deur, niet makkelijk ontsnappen omdat warme lucht stijgt. 16 Veilingklokje September 2011

17 Productienieuws Hierdoor zal bovenaan in de koelcel zuurstofarme lucht blijven hangen. In deze situatie is er extra gevaar wanneer men het fruit bovenin wil controleren en zo in de zuurstofarme lucht terechtkomt. Volop ventileren en het luik bovenaan openen kan helpen. Lekken van een ander gas dan zuurstof Dit leidt automatisch tot een tekort aan zuurstof in de lucht, omdat het ene gas de zuurstof verdringt. Een dergelijke situatie kan voorkomen bij een lekkende stikstofleiding, long... vooral wanneer deze zich bevindt in een tamelijk afgesloten plaats met weinig verluchting. Hierdoor kan er onverwachts in de loods of machineruimte een tekort aan zuurstof zijn. Openen van het luik voor tussentijdse controles Productcontrole via het luik is nooit zonder gevaar. Meestal is de cellucht kouder dan erbuiten, waardoor de zuurstofarme cellucht via een luik in de vertikale wand vlot naar buiten zal stromen (koude lucht is zwaarder). Bij een dergelijke plaatsing van het luik krijg je bij opening de zuurstofarme lucht rechtstreeks in je gezicht geblazen. Bovendien zijn veel van deze verticale luiken enkel bereikbaar per ladder. Het risico zit er dus in dat je even onwel wordt en van de ladder tuimelt. Zorg voor een loopbrug onder de verticale luiken! Een luik in het plafond heeft dan weer als nadeel dat men er makkelijker in tuimelt. Ann Schenk Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten Veiligheidsmaatregelen Een ULO-cel moet op slot zijn. De hendel moet verwijderd zijn. Tevens moeten op alle deuren en luiken duidelijke waarschuwingsstickers wijzen op het gevaar van zuurstoftekort. Het luik moet op slot zijn (sleutel niet voor het grijpen hangen). Zorg ervoor dat niemand via het luik naar binnen kan kruipen: breng daarom tralies aan, zodat inklimmen, ook door een klein kind, verhinderd wordt. Een koelcel, zelfs een niet-ulo-cel, dient voldoende te worden belucht, vooraleer men er binnengaat. Controle van het zuurstofgehalte gebeurt via de gasmeetapparatuur, een draagbare zuurstofmeter en zelfs een brandende aansteker (die uitdooft onder 18% zuurstof). Betreding van de cel mag pas wanneer het zuurstofgehalte al een tijdje boven 18% is. Gebruik een korte ketting bij de opening van de deur, zodat verhinderd wordt dat iemand nietsvermoedend de betreffende koelcel binnenloopt. Houd kinderen uit de buurt. Draag zelf ook steeds een zuurstofalarm dat aangeeft wanneer je je in een gevaarlijke (onder 18% O 2) bevindt. Je zal er verwonderd van zijn hoe vaak dit alarm afgaat. De cel moet voldoende zuurstof bevatten vooraleer ze mag worden betreden. Vertrouw niet op een persluchtmasker! Beluchten en weer afbranden is geen onoverkomelijke kost. Let ook op het aanwezige CO 2-gehalte. Dit moet beneden 0,3% zijn voor betreding van de cel. Geef het goede voorbeeld aan kinderen en onbevoegden: wanneer ze merken dat u zelf zeer voorzichtig bent, zullen ze zich beter bewust zijn van het gevaar. Zorg ervoor dat een aantal vruchtstalen in zakken makkelijk bereikbaar zijn via het luik. Voorover hangen in het luik om vruchten uit de kist te grijpen is gevaarlijk. Doe productcontrole via het luik of in een pas geopende cel steeds met twee personen, niet met een ladder maar staand op een loopbrug of in een pallox op een heftruck. Zorg voor een detectiesysteem voor zuurstoftekort in de loods, waarin de koelceldeuren opengaan en de ruimte, waarin de long en de stikstofleidingen zich bevinden. Via een zwaailamp of een hoorbaar signaal kan dan een alarm gegeven worden bij eventuele gevaarlijke situaties. 17

18 Productienieuws Aandacht voor staalnames Certificeren is commerciële noodzaak Wat als er in de voedingssector calamiteiten voorvallen? Neem nu de EHEC-crisis, waarbij we als fruitteelt door het oog van de naald kropen en geen noemenswaardige problemen mee gekregen hebben. De groentesector daarentegen kreeg klappen, eerder mokerslagen en het duurde tot augustus alvorens de Russen hun import van verse groenten opnieuw normaliseerden. Jaren geleden maakten we het ook mee met de CCC-crisis. Normaal gezien kan zo n crisis nu niet meer voorvallen indien elke fruitteler zijn fruit produceert volgens de gangbare lastenboeken. En daar mogen we anno 2011 toch van uit gaan. Daarom dat we in deze rubriek, en we weten dat we soms tot in den treure toe in herhaling vallen, vaak op dezelfde spijkers hameren. Dat zal in de loop van het nieuwe seizoen niet anders zijn. Verplichte staalname Wie appelen of peren wil verkopen moet, alvorens hij levert, een staal laten nemen. Hij mag dat niet zelf doen, iemand van de fieldwerking of van de commerciële dienst komt dat staal nemen. Dat moet minstens een week voor de geplande verkoop gebeuren want die week heeft het labo nodig om het onderzoek te doen. Geen staal, dus geen verkoop! We doen ook nog een meer dan warme oproep tot alle producenten om hun spuitschema s elektronisch aan te leveren op Veiling Haspengouw. Het kan zijn dat er problemen opduiken waardoor deze transfer niet gerealiseerd kan worden. Neem dan onmiddellijk contact met Ingrid Schoels ( ) om deze problemen alsnog te verhelpen of een oplossing te zoeken. Globalgap De controles voor Globalgap verlopen vlot en goed. Producenten die voor de eerste keer de controleurs over de vloer krijgen raden we aan om contact op te nemen met de fieldwerking, kwestie van de controle zo vlot mogelijk te laten verlopen. Een beetje hulp kan er trouwens ook voor zorgen dat men achteraf 18 Veilingklokje September 2011

19 Nieuws van bij ons Evenement Oogstfeesters overrompelen Sint-Niklaashoeve in Metsteren niet meer een hoop informatie naar het controleorganisme moet sturen gewoon omdat die info niet tijdig ter beschikking was. Het belang van deze certificering wordt nog maar eens benadrukt door de vraag van sommige verdelers om het GGN (Globalgap-nummer) op het etiket aan te brengen. Zonder certificaat is er geen nummer, en zonder nummer word je fruit geweigerd. De meeste controles verlopen zonder noemenswaardige problemen. Dat heeft uiteraard te maken met het feit dat we er beginnen mee te leven maar dat is uiteraard ook te danken aan de professionaliteit waarmee onze fruittelers hun stiel beoefenen. Geslaagde audit Wie ook verdienen om even in de bloemen gezet te worden, dat zijn de personeelsleden en dienstverantwoordelijken in Veiling Haspengouw. Tijdens de jaarlijkse audit werden zowel H-Ppack als H-Apack onderworpen aan de controles voor BRC, IFS en de Gids Autocontrole. Dankzij de inzet van velen werd deze audit tot een goed einde gebracht en kregen we nagenoeg geen opmerkingen meer. Hiervoor een proficiat aan iedereen die zijn steentje bijdroeg tot het welslagen. Correcte identificatie Tenslotte doen we een oproep om bij de inzet de palloxen goed te identificeren. Die identificatie moet een vlotte traceerbaarheid mogelijk maken en die tracebility is in de moderne handel een noodzaak. Breng daarom op elke pallox je telersnummer, het perceel vanwaar het fruit afkomstig is, de plukdatum en de variëteit aan. Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart mocht, ondanks de sombere zomer, genieten van de zon. En met die zon kwamen ook enkele duizenden dagjesmensen naar de Sint- Niklaashoeve in Metsteren. Ze kwamen er voor roofvogels en paarden, een labyrint in het maïsveld en kunst uit Melveren, en voor de vele standhouders en de gezelligheid. Veiling Haspengouw was er als de kippen bij om het initiatief te steunen. Evenement De KVLV bestaat 100 jaar en dat werd uitbundig gevierd in Leuven. De Boerinnenbond werd universele vrouwenbeweging De KVLV bestaat 100 jaar en dat werd voor de grote vakantie meer dan uitbundig gevierd in de bakermat van de koepelorganisatie Boerenbond, Leuven. De KVLV, die in 1911 geboren werd onder de naam Boerinnenbond, is op dit ogenblik al lang geen vereniging meer voor landbouwersvrouwen, maar profileert zich als beweging voor vrouwen die op het platteland wonen. Het eeuwfeest werd bijgewoond door enthousiaste KVLV-vrouwen, en als er op zo n schaal gefeest wordt; is Veiling Haspengouw niet ver weg! Het Veilingklokje wenst de stoere eeuwelinge in elk geval een gelukkige verjaardag en nog een erg lange, zinvolle werking. We hadden ze allemaal drie kussen willen geven, maar ze waren met te veel jarigen in Leuven op het Ladeuzeplein! Dus bleef het beperkt tot een lekker stuk fruit uit Haspengouw. 19

20 Nieuws van bij ons Bedrijfsbezoek Evenement Kersendag: zoeken naar nieuw elan Fruitmasters op bezoek in Haspengouw De directie en de Raad van Commissarissen van Fruitmasters (Nederland) kwamen op bezoek in Veiling Haspengouw. Het was voor de nieuwe algemeen directeur Kees de Kat en de nieuwe leden van de Raad van Commissarissen een eerst kennismaking met Veiling Haspengouw met wie ze samen aan de wieg van EFC gestaan hebben. Kees de Kat uit Zetten (Nederland) is eind april aangesteld als opvolger van Rian Verwoert. De nieuwe directeur was sinds eind vorig jaar werkzaam bij het Geldermalsense handelscentrum van fruit als directeur van de afdeling Fruitmasters-Telers. Het werd in Veiling Haspengouw een aangename kennismaking tussen de besturen en directies van beide veilingen. Personeel Tweede zoontje voor Geert en Ilse Geert Kerkhofs en Ilse Driesen mochten op 6 juli de kleine Mathias verwelkomen in hun gezinnetje in Neerpelt. Mathias, 52 cm maar nu al een stuk groter en 3,2 kilo en nu al een stuk zwaarder; moet het nieuwe speelmaatje worden van grote broer Michiel. Het Veilingklokje feliciteert langs deze weg de gelukkige ouders en de 4-jarige Michiel die, volgens het geboortekaartje, de ooievaar zou gebeld hebben. De werkgroep Fructuaria organiseerde de jaarlijkse Dag van de Kers aan het Kasteel van Rijkel (Borgloon). Deze traditie is gestart in 1994 en werd dit jaar voor de achtste maal ingericht. Vorig jaar waren er nog bezoekers in Rijkel en dat aantal verminderde dit jaar wel tot een goeie Ook een aantal exposanten, die vroeger de laan aan beide kanten invulden, liet het afweten. Op dezelfde dag, zondag 10 juli, organiseerde de Nationale Boomgaardenstichting namelijk ook een Dag van de Kers in Alden Biesen (Bilzen) en dat lijkt toch een beetje van het goede te veel. Samenwerking, streven naar één organisatie en vooral een nieuw elan, daarmee is de kersenteelt gebaat. Dat men daarbij ook aandacht heeft voor de oude kersensoorten zal wellicht de nostalgische zielen aanspreken, maar in de moderne kersenteelt gaat het niet meer over Bruine Bigarreau en Hedelfinger of Franse en Krakers, maar over Kordia, Sweetheart en Lapin rassen die dikker, harder en barstresistenter zijn. En vooral lekkerder! Evenement Special Olympics 2011 in Hasselt en Genk Hasselt was in 2001 al gaststad voor de Special Olympics Belgium, 10 jaar later organiseerde de stad van de speculoos het evenement opnieuw, samen met buurgemeente Genk. Beide steden uit Midden-Limburg werden even het sportieve hart van de provincie. Voor duizenden mentaal gehandicapten die er tijdens het verlengde weekend van Onze- Lieve-Heer Hemelvaart een imposant spektakel van maakten, was dit het hoogtepunt van heel lang sporten, oefenen, leren winnen en vooral leren niet winnen. Meer dan 3200 atleten uit 250 clubs van over heel het land namen deel aan dit sportief hoogtepunt, waarbij elke deelnemer beloond werd voor zijn of haar prestatie, naast de gouden, zilveren en bronzen plak. Naast het terrein waren er dan nog eens 1200 coaches en 1000 vrijwilligers om de wedstrijd en de organisatie in goede banen te leiden. De 17 sporten werden op 6 plaatsen in Hasselt en Genk beoefend, waaronder de Grenslandhallen, Sportcentrum Kiewit, manege Woutershof, bowling Olympia en de voetbalaccommodatie van Racing Hades. En Veiling Haspengouw, met een oog voor organisaties met een sociale dimensie, was er uiteraard ook bij. 20 Veilingklokje September 2011