VBTB in begrotingen 2002: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 24 januari 2002

Transcriptie

1 VBTB in begrotingen 2002: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 24 januari 2002

2 Inhoud 1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Inleiding Structuur en presentatie Formulering doelen Uitsplitsing beleidsinstrumenten Benoeming prestatiegegevens Vermelding beleidsevaluatieonderzoek Reikwijdte verantwoordelijkheid minister Groeiparagraaf 11

3 1 1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1.1 Inleiding In de beleidsparagraaf van het begrotingshoofdstuk Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zijn zeventien beleidsartikelen opgenomen. Deze beleidsartikelen worden het overzicht hieronder genoemd. De twee artikelen die de Algemene Rekenkamer nader heeft bekeken artikelen zijn grijs gemarkeerd. Beleidsartikelen in de begroting van het Ministerie van SZW 01 Basisdienstverlening Werk in Inkomen 02 Stimulering en kwaliteitsbevordering van arbeidsaanbod 03 Aanvullende werkgelegenheid 04 Aangepast en begeleid werken 05 Algemene inkomensgarantie op minimumniveau 06 Inkomensgarantie voor Jonggehandicapten 07 Inkomensgarantie voor herkeurde arbeidsongeschikten 08 Tijdelijke inkomensgarantie voor kunstenaars 09 Tegemoetkoming in de kosten van kinderen 10 Maatschappelijke participatie van gehandicapten 11 Bevordering van combinatiemogelijkheden van arbeid en zorg 12 Coördinatie emancipatiebeleid 13 Verbetering arbeidsomstandigheden 14 Tegemoetkoming asbestslachtoffers 15 Rijksbijdragen sociale fondsen 16 Rijksbijdragen spaarfonds AOW 17 Structuur uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen 1.2 Structuur en presentatie Indeling beleidsartikelen De opbouw van de beleidsartikelen in de begroting van het Ministerie van SZW is grotendeels in overeenstemming met de Rijksbegrotings- en verantwoordingsvoorschriften (RBV).

4 2 Alle artikelen bevatten algemene doelstellingen die nader uitgewerkt zijn in geoperationaliseerde doelstellingen. Voor geen van de artikelen zijn operationele doelstellingen nader uitgesplitst in subdoelstellingen. De budgettaire gevolgen van het beleid zijn in alle beleidsartikelen uitgesplitst naar apparaatsen programma-uitgaven. In sommige artikelen worden de programma-uitgaven nader uitgesplitst naar instrumenten. Daarbij is de relatie tussen de programma-uitgaven en de operationele doelstellingen niet altijd even duidelijk. Een voorbeeld daarvan vormt artikel 2 Stimulering en kwaliteitsbevordering van arbeidsaanbod. In de Leeswijzer wordt over de niet altijd duidelijke relatie tussen programma-uitgaven en operationele doelstellingen opgemerkt dat een instrument kan bijdragen aan verscheidene doelstellingen. Het ministerie heeft voorts aangegeven dat bij de keuze om de programmauitgaven vooralsnog uit te splitsen naar instrumenten, ook de overweging heeft meegespeeld dat de aanpassing van de budgettaire systemen in samenhang met de conversie naar de euro niet verder gecompliceerd zou moeten worden. In een aantal artikelen is de algemene doelstelling uitgewerkt in één operationele doelstelling. In deze gevallen is de relatie tussen programma-uitgaven en de operationele doelstelling uiteraard wel duidelijk. Onderlinge relaties van artikelen Voor een beperkt aantal beleidsartikelen geldt dat ze een onderdeel vormen van een beleidsterrein dat breder is dan het artikel zelf. Voorbeeld van informatie over relaties tussen beleidsartikelen Artikel 5 Algemene inkomensgarantie op minimumniveau De minister van SZW streeft (..) naar doelgerichte prestatieafspraken met gemeenten om een extra aantal langdurige uitkeringsgerechtigden met tot dusverre slechte arbeidsmarktvooruitzichten te laten uitstromen. De activeringscomponent daarvan is zichtbaar gemaakt in artikel 2 (Stimulering en kwaliteitsbevordering arbeidsaanbod). In dit artikel slaan de verwachte inverdieneffecten van dit beleid in de Abw, Ioaw en Ioaz neer. Bij geen van de artikelen wordt in de begroting aangegeven dat sprake is van een relatie met een van de interdepartementale overzichtsconstructies. Het ministerie heeft aangegeven dat een dergelijke relatie bij artikel 2 Stimulering en kwaliteitsbevordering van arbeidsaanbod wél aan de orde is; dit artikel is gerelateerd aan de interdepartementale overzichtsconstructie Integratiebeleid minderheden. In de beleidsagenda zijn verder integrale overzichten gegeven betreffende reïntegratie en fraudebestrijding, die zijn gerelateerd aan een aantal artikelen uit de begroting van het Ministerie van SZW. Relatie artikelen en beleidsagenda De relatie tussen de individuele beleidsartikelen en de beleidsagenda komt nog niet duidelijk tot uitdrukking.

5 3 Leesbaarheid De Leeswijzer bevat een aantal belangrijke aanwijzingen voor een goed begrip van de beleidsartikelen en de relatie tussen de beleidsartikelen en de beleidsagenda. Er wordt bijvoorbeeld een toelichting gegeven op artikel 17 Structuur uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. Dit tijdelijke artikel is specifiek gericht op de kosten van de ombouw van de uitvoeringsstructuur van de (publieke) arbeidsvoorziening en de sociale zekerheid naar een nieuw uitvoeringsstelsel. Ook gaat de Leeswijzer in op de relatie met de Sociale Nota. De toezegging van het kabinet om het VBTB-gedachtengoed zoveel mogelijk op de Sociale Nota van toepassing te laten zijn, is door het ministerie vormgegeven door in de begroting behalve de beleidsdoelstellingen die vanuit de Rijksbegroting worden gefinancierd, ter informatie ook de premiegefinancierde beleidsdoelstellingen voor 2002 op te nemen. Voorts geeft de Leeswijzer aan op welke punten is afgeweken van de RBV Zo is de opzet van de paragraaf budgetflexibiliteit afwijkend, zijn streefwaarden vaak nog te weinig in termen van effecten geformuleerd en voldoet de tabel met budgettaire gevolgen nog niet geheel aan de RBV Verder gaat de Leeswijzer in het algemeen in op de evaluatie van beleidsartikelen, belastinguitgaven en ESF-middelen, de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van derdeninformatie en de toedeling van de apparaatsuitgaven. 1.3 Formulering doelen De meeste algemene doelstellingen van de beleidsartikelen in de begroting van het Ministerie van SZW zijn geformuleerd in termen van effecten in de maatschappij. Een duidelijk voorbeeld daarvan vormt de algemene beleidsdoelstelling van artikel 1 Basisdienstverlening Werk en Inkomen CWI). Voorbeeld van formulering algemene doelstelling als effect in de maatschappij Artikel 1 Basisdienstverlening Werk en Inkomen (CWI) De Centrale organisatie werk en inkomen (CWI) bevordert de werking van de arbeidsmarkt door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod ten behoeve van werklozen, andere werkzoekenden en werkgevers. Het CWI zorgt voor een zodanige dienstverlening (..) dat werkzoekenden op een zo kort mogelijke termijn aan het arbeidsproces kunnen deelnemen en werkgevers hun vacatures op zo kort mogelijke termijn kunnen vervullen. (..). In een aantal beleidsartikelen is het algemene doel (deels) geformuleerd in termen van een effect in de eigen of aan te sturen organisatie. Een voorbeeld hiervan vormt de algemene doelstelling van artikel 17 Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en inkomen, die luidt: Ondersteuning bieden in en sturing

6 4 geven aan het transformatieproces van de huidige uitvoeringsstructuur van de (publieke) arbeidsvoorziening en de sociale zekerheid ( ). Een ander voorbeeld is de algemene beleidsdoelstelling van artikel 15 Rijksbijdragen sociale fondsen, die luidt: Het medebekostigen van de sociale verzekeringen uit de schatkist ter dekking van de arbeidsongeschiktheidslasten van beroepsbeoefenaren en van gemoedsbezwaarden en ter compensatie van gedaalde premieopbrengsten voor de volksverzekeringsfondsen wegens fiscale wijzigingen. In geen van de beleidsartikelen in de begroting van het Ministerie van SZW zijn de algemene doelstellingen uitgedrukt in meetbare en beïnvloedbare streefwaarden en voorzien van een tijdhorizon. De meeste algemene doelstellingen bevatten wel een duiding van de doelgroep. In alle artikelen zijn de algemene doelstellingen conform de RBV 2001 uitgewerkt in één of meer operationele doelstellingen. Ook zijn de meeste operationele doelen geformuleerd in termen van effecten in de maatschappij. In een aantal artikelen is de algemene beleidsdoelstelling uitgewerkt in operationele doelen die zijn gericht op de uiteindelijke maatschappelijke effecten én operationele doelen die meer zijn gericht op intermediaire effecten. Een voorbeeld daarvan vormt artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden. Voorbeeld van uitwerking algemene doelstelling in operationele doelstellingen Artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden Algemene doelstelling: Bevordering van goede arbeidsomstandigheden, realisatie van effectieve arbobeleidsvoering in arbeidsorganisaties, preventie van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid en reïntegratie bij uitval uit arbeid. Operationele doelen: Uiteindelijke maatschappelijke effect 1. Vermindering van het aantal werkenden dat blootgesteld is aan bepaalde arbeidsrisico s conform vastgestelde streefcijfers. Intermediaire effecten 2. Het scheppen en onderhouden ( ) van voorwaarden voor beleidsvoering door arbeidsorganisaties ( ) 3. Het stimuleren van arbeidsorganisaties tot verbetering van arbeidsomstandigheden, ( ) 4. Ontwikkelen, vaststellen en voorschrijven van basisnormen en handhaving daarvan. In de meeste beleidsartikelen bevatten de operationele doelen een duiding van de doelgroep. Ook zijn de meeste operationele doelen uitgedrukt in in potentie meetbare en beïnvloedbare streefwaarden. In potentie, omdat voor de daadwerkelijke meetbaarheid ook de benoemde prestatiegegevens in de beschouwing dienen te worden betrokken (zie 1.5, Benoeming prestatiegegevens ). Streefwaarden of streefrichtingen die betrekking hebben op de realisering van doelstellingen zijn soms in de operationele doelstellingen, maar veelal in de toelichting daarop vermeld. De operationele doelen zelf zijn veelal geformuleerd in kwalitatieve termen ( daling, afname, stimuleren, bevorderen enzovoort). Sommige van deze streefwaarden zijn geformuleerd in

7 5 termen van een verandering in een bepaalde (maatschappelijke) situatie en zijn relatief eenvoudig te meten. Bij wijze van voorbeeld kunnen enkele operationele doelen worden genoemd van artikel 2 Stimulering en kwaliteitsbevordering arbeidsaanbod : - daling aandeel werkenden en werklozen zonder startkwalificatie in de beroepsbevolking van jaar ; - vergroten van de netto-arbeidsparticipatie van etnische minderheden. Andere operationele doelen lijken lastiger meetbaar te maken, zoals het stimuleren van werkgevers om eenvoudige, laagbetaalde banen te creëren (artikel Aanvullende werkgelegenheid) of het voorkomen van fraude ( ). Voor zover operationele doelen programma-uitgaven hebben, zijn deze uitgaven toegelicht per instrument met prestatiegegevens (volume- en prijsgegevens). Voorbeeld van relatie streefwaarde/prestatie per instrument Artikel 4 Aangepast werken Uitgaven (in miljoen euro) WSW-decentraal (2002: 1 968) WSW-centraal (2002: 6,3) Volume-taakstelling Gemiddelde prijs (in euro) Kosten per standaardeenheid Bij veel beleidsartikelen zijn de operationele doelen niet voorzien van een tijdhorizon. Een aantal artikelen heeft betrekking op het bieden van een inkomensgarantie of inkomensvoorziening, respectievelijk het voorzien in rijksbijdragen aan sociale fondsen. Bij deze artikelen lijkt door de aard van het beleidsartikel een tijdhorizon minder van toepassing, bijvoorbeeld bij artikel 15 Rijksbijdragen sociale fondsen of artikel 16 Rijksbijdrage Spaarfonds AOW. Bij veel van de operationele doelstellingen die voorzien zijn van een tijdhorizon, ligt deze in 2002 of Een van de operationele doelen van artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden kan dienen als voorbeeld van een operationeel doel voorzien van een tijdhorizon die verder ligt dan het jaar 2002.

8 6 Voorbeeld van operationele doelstelling met tijdhorizon Artikel 13 Arbeidsomstandigheden Operationeel doel: Vermindering van het aantal werkenden dat blootgesteld is aan bepaalde arbeidsrisico s conform vastgestelde streefcijfers. Streefcijfer en realisatiejaar: Werkdruk - 10% in 5 jaar, ultimo 2003 Tillen - 30% in 7 jaar, ultimo 2005 Geluid - 50% in 5 jaar, ultimo 2002 RSI-klachten - 10% in 4 jaar, ultimo Uitsplitsing beleidsinstrumenten In alle beleidsartikelen zijn de budgettaire gevolgen van het beleid uitgesplitst naar apparaatsen programma-uitgaven. In veel van de artikelen zijn de programma-uitgaven globaal uitgesplitst naar financiële instrumenten (subsidies, bijdragen aan lagere overheden/sociale fondsen enzovoort). In enkele artikelen loopt die uitsplitsing parallel aan de indeling naar operationele doelstellingen. De programma-uitgaven zijn over het algemeen niet expliciet uitgesplitst naar operationele doelen. In de Leeswijzer wordt opgemerkt dat de doelstellingen in een aantal gevallen nog niet concreet genoeg zijn geformuleerd om een uitsplitsing van de programma-uitgaven naar financiële instrumenten binnen de operationele doelen te maken. Gesteld wordt dat hierin de komende jaren verbetering komt. De Leeswijzer meldt dat getracht is de belastinguitgaven bij de beleidsartikelen 2, 3, 11 en 13 zichtbaar te maken in de toelichting bij de operationele doelstellingen. De betreffende tabel bij deze artikelen is op dit punt echter nog voor verbetering vatbaar. In de Leeswijzer wordt gesteld dat verdere uitbouw hiervan voor de komende jaren een groeiproces is. Artikel 15 Rijksbijdragen sociale fondsen is een voorbeeld van een artikel waarin de programma-uitgaven zijn uitgesplitst naar financiële instrumenten en waarin de relatie met de operationele doelstellingen eenvoudig te leggen is. In de tabel met de budgettaire gevolgen worden overigens niet de operationele doelstellingen zelf, maar de instrumenten van deze operationele doelstellingen genoemd.

9 7 Voorbeeld van uitsplitsing van programma-uitgaven Artikel 15 Rijksbijdragen sociale fondsen Programma-uitgaven (voor 2002: f 2.748,8 miljoen) - Rijksbijdragen aan het arbeidsongeschiktheidsfonds Zelfstandigen (f 51,3 miljoen) (instrument voor operationele doelstelling 1). - Premiebijdragen gemoedsbezwaren (f 1,1 miljoen) (instrument voor operationele doelstelling 2). - Premiebijdragen Bijdrage in de Kosten van Kortingen (f 2.696,4 miljoen) (instrument voor operationele doelstelling 3). Opgemerkt kan worden dat dit artikel financieel-technisch van aard is en daarmee wat atypisch ten opzichte van andere artikelen. 1.5 Benoeming prestatiegegevens De Algemene Rekenkamer heeft het hieronder weergegeven kader gehanteerd voor de analyse van de in de begrotingen opgenomen prestatiegegevens. In het kader is met grijs aangegeven op welke typen prestatiegegevens volgens de Algemene Rekenkamer in de begroting van het Ministerie van SZW het accent ligt. Dat wil zeggen welk type prestatiegegeven het meest voorkomt. Wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken? Middelen rijksoverheid Activiteiten rijksoverheid Prestaties rijksoverheid Intermediaire effecten Effectindicatoren Aantal geïdentificeerde prestatiegegevens Prestaties lokale overheden, RWT s/zbo s Prestaties bedrijven, burgers, instellingen Finaal effect in de maatschappij SZW % 45% 15% In de begroting van het Ministerie van SZW zijn bij een aanzienlijk deel van de artikelen prestatiegegevens benoemd die zijn te typeren als gegevens over intermediaire effecten. Daarbij gaat het vooral om prestaties van lokale overheden. In veel gevallen zijn ook expliciet begrotingsgelden aan deze prestaties gerelateerd. Bij een beperkt aantal artikelen zijn ook gegevens benoemd die zijn te typeren als indicatoren voor finale effecten in de maatschappij.

10 8 Voorbeeld van gegevens over prestaties van de rijksoverheid Artikel 4 Aangepast werken Operationeel doel: Bevorderen van arbeidsparticipatie van arbeidsgehandicapten door hen op zo kort mogelijk termijn aangepaste arbeid te bieden ( ) en zo mogelijk te laten doorstromen naar een reguliere, niet-gesubsidieerde arbeidsplaats. Prestatiegegeven: - Subsidies aan gemeenten voor de realisatie van werkplekken (Volume taakstelling en gemiddelde subsidie per standaardeenheid). Voorbeeld van gegevens over prestaties van lokale overheden Artikel 4 Aangepast werken Operationeel doel: Bevorderen van arbeidsparticipatie van arbeidsgehandicapten door hen op zo kort mogelijk termijn aangepaste arbeid te bieden ( ) en zo mogelijk te laten doorstromen naar een reguliere, niet-gesubsidieerde arbeidsplaats. Prestatiegegevens: - werken in een dienstbetrekking bij de gemeente, al dan niet in een SW-bedrijf of bij een aangewezen werkgever (uitgedrukt in aantal standaardeenheden (volume taakstelling en prijs per standaardeenheid); - detachering vanuit een dienstbetrekking bij de gemeente, al dan niet via een SW-bedrijf, bij een reguliere werkgever (uitgedrukt in aantal standaardeenheden); c) begeleid werken (werken in dienst van een reguliere werkgever) (uitgedrukt in aantal standaardeenheden) en d) de maximale wachttijd voor een Wsw-plaats en de omvang van de wachtlijst voor een Wsw-werkplek. Deze indicatoren voor finale en intermediaire effecten vormen de basis voor het antwoord op de vraag Wat willen we bereiken?. De basis, omdat bij sommige van deze artikelen ook de noodzaak wordt aangegeven om in de komende jaren aanvullende of betere prestatiegegevens te benoemen. Een voorbeeld daarvan is artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden. Voor het operationele doel Vermindering van het aantal werkenden dat blootgesteld is aan bepaalde arbeidsrisico s (..) zijn reeds eerder vastgelegde streefcijfers opgenomen voor werkdruk, tillen, geluid en RSI-klachten. Daarbij wordt onder meer aangegeven dat een landelijk monitorinstrument voor RSI in ontwikkeling is, als basis voor nieuwe streefcijfers. Ook wordt gewerkt aan streefcijfers voor de reductie van arbeidsongevallen. Verder is een beperkt deel van de in de begroting opgenomen prestatiegegevens te typeren als gegevens over de prestaties van het ministerie ( Wat gaan we daar als ministerie voor doen? ). In veel gevallen zijn aan deze prestaties ook expliciet begrotingsgelden gerelateerd. Artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden is ook een duidelijk voorbeeld van een artikel waarin enerzijds prestatiegegevens zijn benoemd die betrekking hebben op de inspanningen van de (rijks)overheid, en anderszijds gegevens die betrekking hebben op effecten in de maatschappij.

11 9 Voorbeeld van gegevens over finaal effect in de maatschappij Artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden Operationeel doel: Vermindering van het aantal werkenden dat blootgesteld is aan bepaalde arbeidsrisico s conform vastgestelde normen. Prestatiegegevens: - streefcijfers per arbeidsrisico (werkdruk, tillen, geluid, RSI-klachten), - wanneer die gerealiseerd moeten zijn; - welk percentage werknemers in blootgesteld stond aan de risico s; - bij welk percentage blootgestelde werknemers de streefcijfers zijn bereikt. Bij veel van de in de begroting opgenomen prestatiegegevens zijn de voor 2002 verwachte waarden opgenomen. Voor sommige prestatiegegevens zijn voor geen enkel jaar verwachte waarden opgenomen. Voor een aantal prestatiegegevens zijn de in vorige jaren gerealiseerde waarden opgenomen. Illustratief zijn ook hier de prestatiegegevens van artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden (streefcijfers beperking arbeidsriciso s en aantallen interventietrajecten). In de begrotingen is lang niet altijd de term streefwaarde gebruikt in gevallen waarbij bepaalde prestatiegegevens worden benoemd. De streefwaarde wordt dan gepresenteerd als raming/verwachting of is opgenomen in een tekst over het beleid. Behalve het hiervoor al enkele malen genoemde artikel 13 is ook artikel 1 Basisdienstverlening Werk en Inkomen (CWI) een duidelijk voorbeeld van een beleidsartikel waarin de operationele doelstelling is uitgewerkt in prestatiegegevens die in kwantificeerbare grootheden zijn geformuleerd, reproduceerbaar zijn en voor een langere periode leverbaar. Voorbeeld van uitwerking operationele doelstelling in kwantificeerbare, reproduceerbare en voor een langere periode leverbare prestatiegegevens Artikel 1 Basisdienstverlening Werk en Inkomen (CWI) Operationeel doel: Iedere bij het CWI ingeschreven werkzoekende krijgt passende dienstverlening aangeboden in de vorm van bemiddeling naar werk (en indien nodig uitkering) zodat werkzoekenden op een zo kort mogelijke termijn aan het arbeidsproces kunnen deelnemen. Prestatiegegevens: - plaatsingspercentage -na actieve bemiddeling- naar werk van fase-1-cliënten binnen zes maanden; - plaatsingspercentage na actieve bemiddeling- naar werk fase 1 cliënten binnen twaalf maanden; - gemiddelde verblijfsduur van een fase-1-cliënt in de CWI-registratie; - rapportcijfer klanttevredenheid werkzoekenden; - aandeel etnische minderheden in het aantal plaatsingen binnen zes en twaalf maanden. Overigens wordt (onder verwijzing naar de groeiparagraaf) aangegeven dat sommige van deze streefwaarden nog niet voor handen zijn. In de groeiparagraaf wordt gesteld dat, op het moment dat meer inzicht bestaat in het resultaat van de betreffende bemiddelingsactiviteiten, de betreffende streefwaarden worden ingevuld.

12 Vermelding beleidsevaluatieonderzoek In de beleidsartikelen zijn de lopende of recent afgeronde beleidsevaluaties vermeld. Daarvan is sprake bij ongeveer de helft van de beleidsartikelen. De Leeswijzer vermeldt dat er nog geen meerjarige planning is voor de verdere evaluatieactiviteiten voor de periode 2002 tot en met 2006 (evaluatie binnen vijf jaar). Gesteld wordt dat in de komende begrotingen nader zal worden aangegeven wanneer de evaluaties worden verricht en dat voor de begroting 2003 zal worden toegewerkt naar een dekkende evaluatiekalender. Bij eenvijfde van beleidsartikelen wordt melding gemaakt van monitorrapportages als bron voor reguliere prestatiegegevens. Voorbeeld van verwijzing naar andere bronnen van prestatiegegevens Artikel 3 Aanvullende werkgelegenheid Algemene doelstelling: vergroten van aanbod van laagbetaalde arbeidsplaatsen voor (langdurig) werklozen die (vooralsnog) geen andere baan op de reguliere arbeidsmarkt kunnen krijgen. In de groeiparagraaf wordt het volgende vermeld: Per 1 juli 2001 is de monitor ID-banen ingevoerd die gegevens op persoonsniveau levert. Met de nieuwe monitor komt informatie beschikbaar over achtergrondkenmerken van instromers, verblijfsduur, aard en sector van de dienstbetrekking en reden en bestemming van uitstroom. 1.7 Reikwijdte verantwoordelijkheid minister In de beleidsartikelen is geen aparte paragraaf gereserveerd om de aard van de verantwoordelijkheid van de minister voor het behalen van de beleidsresultaten uiteen te zetten. In de tekst bij de algemene doelstelling, de operationele doelstelling en de toelichting daarop wordt wel uiteengezet wat de minister doet en zij het in mindere mate wat anderen (overheden, ZBO s) doen. Hiermee wordt meer impliciet de aard van de verantwoordelijkheid benoemd. De termen systeemverantwoordelijkheid en resultaatverantwoordelijkheid worden niet gebruikt. Het ministerie heeft aangegeven dat de termen systeemverantwoordelijkheid en resultaatverantwoordelijkheid bewust niet zijn gebruikt. De minister is volgens het ministerie altijd aanspreekbaar op het totaal van de resultaten, ook al wordt het beleid door anderen veelal decentraal uitgevoerd. Bovendien is een scherp onderscheid tussen beide verantwoordelijkheden in veel artikelen volgens het ministerie niet te maken. Zo is bij artikel 4 Aangepast werken niet alleen sprake van systeemverantwoordelijkheid, maar ook van resultaatverantwoordelijkheid voor het realiseren van arbeidsplaatsen. Dit temeer omdat

13 11 politieke afspraken over uitbreiding zijn gemaakt. In artikel 13 Verbetering arbeidsomstandigheden is het onderscheid nogal diffuus. Het vaststellen van basisnormen voor het arbobeleid is weliswaar een verantwoordelijkheid van de bewindspersonen, maar gebeurt bij voorkeur na tripartiet overleg. De website voor kennisinfrastructuur wordt in tripartiet verband uitgevoerd. Er is hier dus volgens het ministerie ook sprake van systeemverantwoordelijkheid. 1.8 Groeiparagraaf Voor alle beleidsartikelen is een groeipad opgenomen. Deze groeipaden gaan vooral in op de acties om betrouwbare prestatiegegevens (van derden) te krijgen. Vaak wordt daarbij gesteld dat op basis daarvan betere of nieuwe streefcijfers worden benoemd. Voorbeeld van een groeipad Artikel 13 Verbeteringarbeidsomstandigheden Operationele doelstelling: Reductie van arbeidsrisico s Een landelijk monitorinstrument voor RSI is in ontwikkeling, ook als basis voor nieuwe streefcijfers. ( ) Het voornemen is een streefcijfer te ontwikkelen over reductie van arbeidsongevallen. Vermindering van blootstelling aan gevaarlijke stoffen is aan de orde in enkele arbeidsconvenantstrajecten. Oogmerk is meer en bredere reductiedoelstellingen, primair over kankerverwekkende stoffen, door haalbaarheidsonderzoek en globale gegevens uit CBS-enquêtering van de beroepsbevolking.