Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid

Transcriptie

1 Benigne Paroxysmale Positie Duizeligheid Mark Vongehr Fysiotherapeut Manueeltherapeut

2 Wat is BPPD? Benigne paroxysmale positieduizeligheid Goedaardig. Aanvalsgewijs optredend. Geprovoceerd door bepaalde posities van het hoofd in de ruimte. Draaiduizeligheid.

3 Incidentie - 64 per per jaar. - 2 maal zoveel bij vrouwen dan bij mannen. - 90% van mensen met draaiduizeligheid bij positieveranderingen = BPPD.

4 evenwichtsorgaan

5 evenwichtsorgaan Otolietorganen Sacculus Utriculus Semicirculaire kanalen Posterior kanaal Horizontaal kanaal Anterior kanaal

6 Evenwichtsorgaan

7 evenwichtsorgaan

8 otolietorganen

9 otolietorganen Otolietorganen registreren lineaire verplaatsingen van het hoofd.

10 otolietorganen

11

12 Semicirculaire kanalen

13 Semicirculaire kanalen registreren hoekveranderingen van het hoofd.

14 Cupula

15 evenwichtsorgaan

16 Pathofysiologie BPPD Canalithiasis Cupulolithiasis

17 Pathofysiologie BPPD

18 Pathofysiologie BPPD

19 Pathofysiologie BPPD Posterieure kanaal: 81% van de gevallen Horizontale kanaal: 18% van de gevallen Anterieure kanaal: 1% van de gevallen -Dizziness, A practical approach to diagnosis and management, Bronstein, 2009

20 Natuurlijk beloop PC-BPPD (posterior kanaal) Gemiddeld 39 dagen HC-BPPD (horizontale kanaal) Gemiddeld 16 dagen (geotrope type) Gemiddeld 13 dagen (ageotrope type) Natural course of positional vertigo in patients with apogeotropic variant of horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo, Amai, Auris Nasus larynx, 2010 Natural course of the remission of vertigo in patients with benign paroxysmal positional vertigo, Imai, Neurology, 2005

21 Predisponerende factoren Leeftijd: hoeveelheid otoconia in de utriculus en sacculus verminderen met het toenemen van de leeftijd.

22 Predisponerende factoren Tabel van leeftijd invoeren

23 Predisponerende factoren Trauma: zelfs tijdens een mild hoofdtrauma kunnen otoconia loslaten van de gelatineuze oppervlakte van de macula van de utriculus.

24 Predisponerende factoren Binnenoor aandoening: neuritis vestibularis of andere perifere vestibulaire aandoeningen kunnen BPPD veroorzaken door schade aan de utriculus. Migraine: mogelijk door schade aan binnenoor tijdens aanvallen.

25 Predisponerende factoren Osteoporose: gestoord calcium metabolisme leidt tot afwijkende otolietvorming, die gemakkelijk van de macula loslaat. Chirurgie: BPPD manifesteert zich vaak in de postoperatieve fase bij alle typen chirurgie door reclinatie van het hoofd tijdens intubatie waardoor otoconia het posterior kanaal in kunnen gaan.

26 Anamnese: posterieure kanaal (PC-BPPD) Uitgelokt door: te gaan liggen zich op te richten vanuit liggende houding Keren in bed (meestal één zijde) Omhoog en omlaag kijken

27

28 PC-BPPD Diagnostiek Test van Dix-Hallpike

29 Test van Dix-Hallpike Criteria: Optreden van een rotatoire verticale geotrope nystagmus. (eerste wet van Ewald) Latentietijd: nystagmus begint na enkele seconden, dan crescendo-decrescendo Duur: zelden langer dan 30 sec. Reversal: Optreden van een tegenovergestelde rotatoire nystagmus bij het gaan zitten. Draaiduizeligheid en nystagmus verminderen bij herhaald testen.

30 eerste wet van Ewald De as van de nystagmus komt overeen met de anatomische as van het semicirculaire kanaal, dat de nystagmus genereert. Posterior semicircular canal nystagmus is conjugate and its axis is parallel to that of the canal, P. D. Cremer, MBBS, 2000

31 Belangrijkste criteria bij het stellen van de diagnose BPPD is niet de typische anamnese, maar een positieve Dix-Hallpike (met bril van Frenzel). Het blijkt dat de nystagmus niet op elk moment provoceerbaar is. Diagnostic problems in patients with benign paroxysmal positional vertigo, Norré M.E.,Laryngoscope, 1994

32 Behandeling PC-BPPD CRT (Canalith Repositioning Technique) Epley manoeuvre

33 Behandeling PC-BPPD CRT heeft als doel om de otolieten weer in de utriculus te manoeuvreren. Effectiviteit: klachtenvrij met één manoeuvre in 50%-70%. Wanneer na één manoeuvre nog draaiduizeligheid en nystagmus aanwezig is en Epley wordt herhaald 80%-90% klachtenvrij.

34 Behandeling PC-BPPD Sémont manoeuvre

35 Effectiviteit van CRT en Sémont is gelijk.

36 Zelfmanagement PC-BPPD

37 Zelfmanagement PC-BPPD Brandt-Daroff huiswerkoefeningen zijn minder effectief dan CRT en Sémont: 24% was verbeterd met Brandt-Daroff.

38 Recidieven PC-BPPD Recidief kans is groot. Dagelijks oefenen, wanneer er geen duizeligheid meer bestaat, reduceert niet de kans op recidieven. (Helminski, 2005)

39 chirurgie Canal plug procedure: 90% succesvol (pre-crt behandeling) 4% kans op gehoorverlies. Neurectomie van de n. vestibularis: 97% volledig klachtenvrij.

40 medicatie Resultaten van studies laten geen verschil zien tussen lorazepam, diazepam en placebo. Resultaat van één studie laat zien dat flunarizine effectiever is dan geen behandeling, maar minder effectief is dan het Sémont manoeuvre. Resultaten studies aangaande effect betahistine moeilijk te interpreteren. Het schijnt, dat de duizeligheid gemaskeerd wordt, maar betahistine lost het probleem niet op (mechanisch). Practice parameter: Therapies for benign paroxysmal positional vertigo (an evidence based review), Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology, Fife T.D, 2009

41 Andere studies Onderzoeken met vibratie tegen rotsbeen geen betere outcome. Post-therapeutische restricties (rechtop in stoel slapen ) geen betere outcome. Na Epley of Semont, kan een migratie optreden van otolieten naar horizontale kanaal zie horizontale kanaal. Practice parameter: Therapies for benign paroxysmal positional vertigo (an evidence based review), Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology, Fife T.D, 2009

42 Anamnese: horizontale kanaal Uitgelokt door: (HC-BPPD) In liggende houding het hoofd draaien. (meestal beide zijden)

43 HC-BPPD diagnostiek Supine roll test: (Pagnini-McClure)

44 Horizontale BPPD

45 Supine roll test Criteria: Optreden van horizontale geotrope nystagmus (canalithiasis) (tweede wet van Ewald: in een horizontaal kanaal veroorzaakt een ampullopetale endolymfestoot een sterkere nystagmus dan een ampullofugale ). - Implications of Ewald s second law for evaluation of vestibular function, Kim Y.S., Otolaryngol Head Neck Surg., 1979

46 Supine roll test Latentietijd: nystagmus begint na enkele seconden, dan crescendo-decrescendo. Duur: Soms langer dan 30 sec. Draaiduizeligheid en intensiteit van nystagmus neemt af na herhaling.

47 Geotrope nystagmus

48 HC-BPPD therapie Lempert manoeuvre: (BBQ rotation) bij canalithiasis

49 HC-BPPD therapie Optreden van een apogeotrope nystagmus bij de supine roll test: Cupulolithiasis (nystagmus >30 sec.) Canalithiasis voorste arm onderste oor (nystagmus <30 sec.)

50 Apogeotrope nystagmus

51 HC-BPPD therapie Gufoni manoeuvre

52 Anamnese: anterior kanaal (AC- Uitgelokt door: BPPD) Het hoofd laten hangen

53 AC-BPPD diagnostiek Test van Dix Hallpike

54 Test van Dix Hallpike Criteria: Vertikale down-beating nystagmus of gemengd rotatoir- down-beating. Latentietijd: nystagmus begint na enkele seconden, dan crescendo-decrescendo Duur: zelden langer dan 30 sec. Reversal: Optreden van een tegenovergestelde rotatoire nystagmus bij het gaan zitten. Draaiduizeligheid en nystagmus verminderen bij herhaald testen.

55 AC-BPPD behandeling Deep Dix Hallpike

56 strategy of minimum stimulus

57 strategy of minimum stimulus Patient compliance beter door: Minste duizeligheden geprovoceerd. Minder neuro-vegetatieve verschijnselen.

58 Strategy of minimum stimulus Asprella single manoeuvre Bril van Frenzel of Blessing Horizontale nystagmus Up-beating rotatoire nystagmus

59 Strategy of minimum stimulus Up-beating rotatoire nystagmus Dix- Hallpike Nystagmus <30 sec. PCan BPPD Nystagmus 30 sec. PCup BPPD

60 Strategy of minimum stimulus Nystagmus <30 sec. PCan BPPD Nystagmus 30 sec. PCup BPPD CRT (Epley) Semont liberatory manoeuvre

61 Strategy of minimum stimulus Horizontale nystagmus Supine roll test(in nystagmus richting Nystagmus dooft uit of apogeotroop Nystagmus neemt toe in intensiteit

62

63 Strategy of minimum stimulus Nystagmus dooft uit of apogeotroop Nystagmus neemt toe in intensiteit HCan Apogeotroop HCan geotroop

64 Strategy of minimum stimulus HCan BPPD apogeotroop HCan BPPD geotroop Gufoni manoeuvre Lempert BBQ roll

65 Strategy of minimum stimulus Resultaten n= 196 geotrope type HC-BPPD 166 (85%) Vannucchi Asprella manoeuvre: 50%, na 3-4 manoeuvres klachtenvrij 25%, na 5-6 manoeuvres klachtenvrij 25%, na 8-10 manoeuvres klachtenvrij 30 (15%) Vannucchi Asprella manoeuvre: Ontstond apogeotrope nystagmus Lempert BBQ rotation 100% klachtenvrij

66 Strategy of minimum stimulus Resultaten n=67 apogeotrope type HC-BPPD: 65% na Vannucchi Asprella omkering naar geotroop. 35% moest de Gufoni manoeuvre, met aansluitend de Lempert BBQ roll ondergaan om klachtenvrij te zijn.

67 Strategy of minimum stimulus Resultaten: 98% van de HC-BPPD was klachtenvrij in de eerste behandeling. 2% moest meerdere behandelingen ondergaan om klachtenvrij te zijn. Alle patienten werden na 3,7,15 en 30 dagen teruggezien en er werd geconstateerd dat er een oplossing van de HC-BPPD was.

68 samenvattend Diagnostiek BPPD: Dix- Hallpike (posterior kanaal en anterior kanaal) Supine roll test (horizontale kanaal)

69 Bedankt voor de aandacht