Vergadering van de Provinciale Staten van Groningen d.d. 21 april 2010

Transcriptie

1 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 17 maart Ingekomen stukken van derden Regeling van werkzaamheden C-stukken... 4 B.1 Herinrichting kruisingen N366 met Exloërweg (gemeente Stadskanaal) en Kruisstraat (N975, Stadskanaal) (nummer 6/2010)... 5 B.2 Wijziging Verordening rechtspositie gedeputeerden, staten- en commissieleden provincie Groningen (nummer 7/2010)... 5 B.3 Opheffing van opgelegde verplichtingen tot geheimhouding van documenten inzake de Blauwestad (nummer 8/2010)... 5 A.1 Rol provincie als middenbestuur... 5 A.2 Overgangsbegroting project Blauwestad 2010 (nummer 5/2010)

2 2

3 PROVINCIALE STATEN VAN GRONINGEN VERGADERING VAN 21 APRIL 2010 Voorzitter: de heer M.J. van den Berg, commissaris der Koningin Waarnemend griffier: mevrouw E. Veldman Aanwezig zijn 41 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), J. Batting (PvdA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), B.P.A. Blom (SP), mevrouw L.K. Broekhuizen-Smit (PvdA), P.H.R. Brouns (CDA), D. Bultje (PvdA), L.A. Dieters (PvdA), mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), W. Haasken (VVD), mevrouw O.G. Hartman-Togtema (VVD), F.A.M. Keurentjes (CDA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), R.M. Knegt (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), E.J. Luitjens (VVD), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), J. Meesters (VVD), mevrouw F. Mete (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), IJ.J. Rijzebol (CDA), R. Sangers (SP), mevrouw M.R. Schalij (PvdA), mevrouw K.R. Schraagen (VVD), mevrouw C. Sciacca-Noordhuis (SP), mevrouw J. Siersema-Venema (GroenLinks), mevrouw G. van der Sluis-Huisman (ChristenUnie), H.J.B. Spoeltman (PvdA), H. Staghouwer (ChristenUnie), mevrouw F. Stavast (GroenLinks), H.T. Stavenga (PvdA), R. Stevens (ChristenUnie) C. Swagerman (SP), mevrouw L. van der Tuin-Kuipers (CDA), mevrouw L. Veenstra (SP), J.W. Veluwenkamp (PvdA), P.G. de Vey Mestdagh (D66), mevrouw A.C.M. de Winter-Wijffels (CDA), T.J. Zanen (Partij voor het Noorden). Afwezig: H.J. Flokstra (SP), mevrouw A.A.H. Hazekamp (PvdD). Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: P.M. De Bruijne, J.C. Gerritsen, D.A. Hollenga, W.J. Moorlag. Opening De VOORZITTER: Dames en heren, goedemorgen. Ik open deze vergadering van Provinciale Staten van Groningen en heet u allen, inclusief de gasten van de Staten op de publieke tribune, van harte welkom! Ik hoop dat u een mooie ochtend of dag met ons meemaakt. Fijn dat u aanwezig bent. U boft trouwens want het onderwerp is niet één specifiek onderwerp. Het onderwerp betreft de hele provincie met alles wat er op en er aan zit. Daarmee is het bestuursorgaan zelf aan de orde, het bestaansrecht, de herschikking van taken en alles wat er verder speelt in het licht van de financiële en economische crisis. Volgens mij is het een mooi onderwerp voor u om te volgen. Welkom! Dan hebben wij een bericht van verjaardag van de griffier, John Berkhout, die op dit moment bij zijn kinderen in de VS zit. Ik stel voor dat wij namens de Staten John een welgeslaagde collage met felicitaties namens de gehele Staten doen toekomen. Dan heb ik berichten van verhindering ontvangen van mevrouw Hazekamp (Partij voor de Dieren) en de heer Blom (SP) ontvangen. De heer Rijploeg (PvdA) zal iets later aanwezig zijn. 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 17 maart 2010 Zonder beraadslaging of stemming worden de betreffende notulen vastgesteld. 2. Ingekomen stukken van derden: Voorgesteld wordt het volgende stuk voor kennisgeving aan te nemen: a. van de heer P.C.J. Muijzert, Oude Pekela van 5 april 2010 over de N33. Voorgesteld wordt de volgende stukken in handen te stellen van Gedeputeerde Staten: b. Brief van de griffier van de raad van de gemeente Zuidhorn van 18 maart 2010 met een aanvaarde motie over kernafval; geen opslag in de bodem van de gemeente Zuidhorn; c. Brief van bewoners en liggers Oude Eemskanaal (dhr. K. Koetje) van 2 april 2010 over voortgang ligplaatsen Oude Eemskanaal. 3

4 Voorgesteld wordt de volgende brief in handen te stellen van de commissie Economie en Mobiliteit met het voorstel deze t.z.t. bij de bespreking het onderwerp te betrekken: d. Brief van de heer R.J. Bos, Groningen van 30 maart 2010 over een onderzoek naar de Translohr. Voorgesteld wordt het volgende stuk in handen te stellen van de commissie Omgevingen en Milieu met het voorstel deze te betrekken bij de behandeling van de ontwerpvisie: e. van de heer C. Zijderveld, gericht aan gedeputeerde De Bruijne, met ideeën over de ontwikkeling van de Blauwestad Voorgesteld wordt het volgende stuk te betrekken bij agendapunt A.1 (profiel van de provincies) f. van de heer H. Lahuis, Wehe den Hoorn van 6 april met een uitwerking werkgroep Kalden De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, wij zouden graag brief c willen agenderen voor de commissie Bestuur en Financiën. De VOORZITTER: Dan agenderen wij die brief. Is het goed om daar iets aan toe te voegen door GS? Ik moet overigens de heer Jager verontschuldigen die op dit moment in Den Haag een bespreking voert. Wij hadden dringend behoefte om op bestuurlijk niveau iets te regelen. Dat kwam onverwachts en het moest ook nog gecoördineerd worden met gedeputeerden van andere provincies. Het kon alleen vanochtend. Vandaar dat hij afwezig is. Wij zullen bekijken of GS daar een brief aan toevoegt. De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, wat ons betreft is dat niet per se noodzakelijk. Volgens mij gaat het om een update van het verhaal. Er ligt een aantal stukken. Er is een gesprek met Delfzijl gevoerd en wij willen checken hoe het vervolg is geweest. De VOORZITTER: Akkoord. Het gaat om een update, mondeling of schriftelijk. Dat zullen we op die manier doen. Is het verder akkoord? Zonder beraadslaging of stemming wordt met de overige voorstellen ingestemd. 3. Regeling van werkzaamheden - Behandelvoorstellen Zonder beraadslaging of stemming wordt met de behandelvoorstellen ingestemd. - Vaststelling agenda (A- en B-lijst) De VOORZITTER: U heeft per bericht gehad dat de fractie van de SP heeft gemeld dat zij agendapunt B.2 tot bespreekpunt wilde verheffen. Dat is intussen gebeurd. Het agendapunt is toegevoegd als agendapunt A.2. De nummering van de overige B-stukken wordt aangepast. Zonder beraadslaging of stemming wordt de agenda vastgesteld. 4. C-stukken Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van 2 maart 2010, nr /9/A.11, CW, betreffende beschikkingen Provinciaal Accommodatie Fonds 2009; b. Brief van 9 maart 2010, nr /10/A.14, CW, betreffende reactie op het advies van de Commissie Aanpak huiselijk geweld; c. Brief van 16 februari 2010, nr /7/A.14, CW, betreffende Beleidskader zorginkoop jeugdzorg provincie Groningen; d. Brief van 16 maart 2010, nr /11/A., CW, betreffende Voortgangsrapportage jeugd oktober maart 2010; 4

5 e. Brief van 4 maart 2010, nr /9/A.24, RP, betreffende Noord-West 380 Kv verbinding Eemshaven Diemen; f. Brief van 2 maart 2010, nr /9/A.7, VV, betreffende uitvraag snelfietsroutes ministerie Verkeer en Waterstaat; g. Brief van 12 maart 2010, nr /10/A.12, VV, betreffende business case sneltrein Groningen - Leer; h. Brief van het presidium van 15 maart 2010 betreffende ontwerpbegroting 2011 Noordelijke Rekenkamer en jaarstukken 2008; brief van de Noordelijke Rekenkamer van 16 februari 2010 betreffende ontwerpbegroting 2011 Noordelijke Rekenkamer, onder de mededeling dat er een zienswijze van de Staten wordt gevraagd. Zonder beraadslaging of stemming worden de voorgaande stukken voor kennisgeving aangenomen. B-stukken B.1 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 1 maart 2010, nr , VV, betreffende de herinrichting van de kruisingen van de N366 met de Exloërweg (gemeente Stadskanaal) en de Kruisstraat (N975, Stadskanaal) (nummer 6/2010) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.2 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 16 maart 2010, nr , PO, betreffende wijziging van de Verordening rechtspositie gedeputeerden, staten- en commissieleden provincie Groningen (nummer 7/2010 Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.3 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 23 maart 2010, nr , ABJ, over opheffing van opgelegde verplichtingen tot geheimhouding van documenten inzake de Blauwestad (nummer 8/2010) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. A-stukken De VOORZITTER: Dan zitten we nu bij onze echte hoofdonderwerpen. We hebben oorspronkelijk 10 minuten voor de fracties afgesproken. Er is nu een tweede onderwerp bijgekomen. Mijn ervaring is dat u dan extra tijd nodig heeft. Ik stel voor dat we in plaats van 10 minuten een spreektijd van 12 minuten hanteren en dat het College 45 minuten ter beschikking staat. Ik moet u erop wijzen dat ik in het Presidium verzocht ben om ervoor te waken dat u uw tijd overschrijdt. Het gevoel was dat als niet strikter toezicht wordt gehouden op de spreektijd, de neiging verslapt om zich daaraan te houden. De een houdt zich er dan wel aan en de ander niet en dat is niet fair. Ik vraag u daarom de spreektijd te respecteren en ik zal u daarbij helpen. A.1 Rol van de provincie als middenbestuur Brief van Gedeputeerde Staten van 31 maart 2010, nr /13/A.16, ABJ, betreffende Profiel van de Provincie; Afschrift brief van Gedeputeerde Staten van 7 april 2010, nr /14/A.13, PP, gericht aan de staatssecretaris van BZK over effectieve samenwerking en decentralisatie rijkstaken naar de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Hierbij wordt ook betrokken: bericht met bijlage van de heer H. Lahuis van 27 februari De beraadslaging wordt geopend. Mevrouw MANSVELD: Voorzitter, de bestuurlijke drukte en de afstand tussen politiek en burger zijn geen sexy onderwerpen, maar wel actuele thema s. In de discussies en de debatten wordt met groot 5

6 gemak gesproken over opheffen van provincies, opschalen en herindelen van gemeenten, het verminderen van het aantal ambtenaren als ook het aantal bestuurders en volksvertegenwoordigers. Dat noemen we dan een lean and mean overheid die dichterbij de burger zou komen te staan, maar van een analyse is nauwelijks sprake. Vorige week nog sprak Tjeenk Willink hier zijn ongenoegen over uit. Hij stelde in zijn jaarverslag dat de voorstellen tot herinrichting van het openbaar bestuur een politieke visie ontberen. De rapportage van de commissie Kalden is hier volgens mijn fractie een uistekend voorbeeld van. Ja, er is bestuurlijke drukte. Ja, er is afstand tussen politiek en burger. Beiden zijn zorgelijk, maar er is meer aan de hand. Statements en geldgestuurde oplossingen klinken leuk, maar voegen weinig toe aan het oplossen van bestuurlijke drukte en die afstand tussen burger en bestuur. Daarvoor is meer nodig. De vraag is: waar komt bestuurlijke drukte op het middenveld vandaan? Daar is volgens mijn fractie niet specifiek één oorzaak voor aan te wijzen. Ten eerste heeft het begrip lokaal een heel andere dimensie gekregen. Spreiding van voorzieningen en woningbouw is niet meer een lokaal vraagstuk. Dit geldt inmiddels ook voor arbeidsmarkt, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, veiligheidszorg, mobiliteit, et cetera. Je ziet dan ook dat gemeenten meer gaan samenwerken. Er wordt breed opgeschaald van lokaal naar regionaal. Daarnaast vindt clustering plaats van maatschappelijke organisaties op bovenlokaal niveau. Veelal publiek gefinancierde private organisaties. Waar burgers verlangen naar meer sturing en controle van deze organisaties is juist vanuit het lokale domein de mogelijkheid hiertoe volledig verdwenen. Daar ervaart de burger de afstand die zij juist niet wil, waar de overheid onzichtbaar is geworden en vage raden van toezicht hun werk doen. Ook vindt er steeds meer overheveling van taken naar het middenniveau plaats vanuit het Rijk. Ook hier is sprake van anonimiteit en gebrekkige democratische controle. Denk bijvoorbeeld aan het fenomeen veiligheidsregio en zorgkantoor. Deze functionele organisaties moeten worden ontmanteld en overgeheveld naar het middenbestuur dat democratisch gelegitimeerd is. Tot slot zijn de provincies zelf verantwoordelijk voor meer drukte op het middenniveau waarbij de provincies de van oudsher schikkende, plooiende en regisserende rol heeft, mondt die uit in samenwerking en dit alles vindt plaats in een omgeving van steeds complexere maatschappelijke vraagstukken. In deze ingewikkelde omgeving moeten we op zoek naar bestendige oplossingen voor verschillende oorzaken. De overheid moet werk maken van herordening van taken met als uitgangspunt het bestuur zo dicht mogelijk bij de burger. Kom niet met nieuwe structuren, maar laat binnen de huidige structuur zien wie welke taken doet, duidelijk en scherp, en bedrijf politieke zelfdiscipline. Natuurlijk moet hierbij worden gekeken waar overheden efficiënter kunnen samenwerken en staan we voor de opgave om overheidsfinanciën weer op orde te krijgen. Maar het idee dat we in een dicht bevolkt land als Nederland de bestuurlijke drukte kunnen uitbannen als oplossing van alle complexe vraagstukken, is erg kort door de bocht. Evenals het wegvagen van een volledige bestuurslaag. Het is op dit moment niet duidelijk wat dat nu precies oplevert, zowel financieel als qua efficiency en effectiviteit. Een aantal discussie lopen op dit moment door elkaar. De bestuurlijke takendiscussie, de discussie over de schaalgrootte van overheden, de bestuurlijke drukte en de noodzaak tot bezuinigingen. Over de noodzaak tot bezuiniging en op welke wijze hebben wij ons op de Statenvergadering van 31 maart al uitgesproken. Op dit moment liggen er twee brieven voor en het stuk Profiel van de provincies. Het stuk Profiel van de provincies spreekt ons aan. Duidelijk is hier dat het profiel van de commissie Lodders weer terugkomt en verder is uitgewerkt. Niet vanuit de structuur, maar vanuit de inhoud. Het stuk komt goed tegemoet aan de visie over de rol van provincies van de PvdA-fractie. Wij hebben al eerder aangegeven dat we drie autonome bestuurslagen ambiëren met een open huishouding en een eigen belastinggebied, waarbij belastingheffing plaatsvindt op basis van solidariteit, duurzaamheid en evenwichtigheid en er daarnaast een beperking van marktwerking op het maatschappelijk middenveld plaatsvindt en de democratisch gelegitimeerde controle op de besteding van publieke middelen voor publieke taken geïntensiveerd wordt. Ook blijft er, wat ons betreft, een rol weggelegd voor het sociaaleconomisch beleid met het oog op maatschappelijke opgaven zoals krimp, maar ook voor het regionaal beleid voor wat betreft de werkgelegenheid. Het stuk Profiel van de provincie heeft een onderbouwde inhoudelijke visie op de rol en taken van het middenbestuur waarbij ruimte bestaat voor verschillen tussen provincies. Groningen is nu eenmaal geen Zuid-Holland. Er is in het voorliggende stuk voldoende speelruimte voor regionaal maatwerk wat ook wenselijk is voor onze provincies. Het stuk Profiel van de provincie sluit dan ook uitstekend aan bij onze eigen uitgangspunten in de financiële kaderstelling. In de begeleidende brief bij het stuk wordt ook gesproken over de herziening van het verdeelmodel van het Provinciefonds. 6

7 Voor 2011 zijn de provincies uit de verdeling gekomen, maar voor 2012 en verder is dat niet gelukt. Dit gaat nu worden bekeken door de fondsbeheerders. Voorzitter, mijn fractie kan hier kort over zijn. Het is een blamage! Hoe serieus nemen wij de provincies, onszelf, als wij niet eens onze eigen verdeling van het provinciefonds kunnen organiseren, oftewel op kunnen komen voor onze eigen club. Hiertoe dienen wij de volgende motie in. De VOORZITTER: De motie luidt als volgt: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 21 april 2010 ter behandeling van de IPO notitie "Profiel van de Provincies", d.d. 24 maart 2010, constaterende dat: - er binnen het IPO géén overeenstemming is bereikt over een nieuw verdeelmodel voor het provinciefonds, gebaseerd op een actualisering van het MRB-tarief, herziening van de uitgavenijkpunten en verevening van inkomsten uit vermogen; - nu geen overeenstemming is bereikt, de verantwoordelijkheid voor een nieuw verdeelmodel bij de beheerders van het provinciefonds is komen te liggen, overwegende dat: - reeds eerder, in lpo-verband, nadrukkelijk is afgesproken dat een nieuw verdeelmodel, inclusief vermogensverevening, tot stand moet worden gebracht; - dat daartoe de commissie Stuiveling is ingeroepen teneinde een zwaarwegend advies uit te brengen; - dat blijvende verdeeldheid de posities van de provincies schaadt zeker in een tijd waarin het middenbestuur ter discussie staat en er ingrijpende bezuinigingen, ook in middenbestuur, moeten worden gerealiseerd, spreken uit dat: - verder uitstel van de introductie van een nieuw verdeelmodel zeer ongewenst is, - de voorstellen van de commissie Stuiveling een goede basis voor een nieuw verdeelmodel bieden, roepen het College op: - in het bestuur van het IPO alles in het werk te stellen om zo snel mogelijk tot een nieuw verdeelmodel te komen, gebaseerd op de voorstellen van de commissie Stuiveling, - deze motie onder de aandacht van het lpo-bestuur, de fondsbeheerders en de statenleden in andere provincies te brengen en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door mevrouw Mansveld (PvdA), de heer Staghouwer (ChristenUnie), de heer Van der Ploeg (GroenLinks) en de heer Luitjens (VVD). De motie krijgt nummer 1, wordt vermenigvuldigd en verspreid. Gaat u voort. Mevrouw MANSVELD: Voorzitter, de procedure. Het stuk was inmiddels al naar de Tweede Kamer gestuurd als reactie op de heroverwegingscommissie Kalden. Jammer, want de juiste weg is in dezen het steeds vroegtijdig betrekken van Provinciale Staten in dit proces, zodat zij haar kaderstellende rol bij uitstek kan invullen. Wij gaan ervan uit dat dit in de toekomst anders zal gaan. Voorzitter, de commissie Kalden. Daar kan ik ook kort over zijn. Er staat een aantal zaken in die voor de provincie uitermate relevant is. Een verdere korting op het Provinciefonds van 200 miljoen, de opheffing van provincies en het ontstaan van 25 of 30 gemeenten, waarbij Friesland één gemeente kan worden. Ik heb zo n beeld van Groot-Leeuwarden. Maar ook opschaling van provincies en opschaling van gemeenten. Afslanking vindt plaats aan de onderkant, dus dichter bij de burger, wat een slechte zaak is. Ook liggen er voorstellen om het ISV op te heffen - en dus komt de dorpsvernieuwing onder druk, het PLS op te heffen waarbij het regie-instrument verloren gaat voor provincies bij woningbouw en er wordt voorgesteld om te korten op de brede doeluitkering mobiliteit waarmee het openbaar vervoer onder druk komt te staan. Tot slot komen de investeringsplannen energie en klimaat op de tocht te staan in de voorstellen, wat een stap terug zou zijn en een gemiste kans in de verdere ontwikkeling van de duurzaamheidsagenda. 7

8 Dit zijn geen keuzes van de Partij van de Arbeid. Het rapport Kalden is slechts een op financiële bezuinigingen gebaseerde opsomming van selectieve keuzes. Het Rijk en de ZBO s (de Zelfstandige Bestuursorganen) zijn buiten schot gebleven en het advies lijkt een half afgeschreven stuk uitgaande van een financiële- en structuurdiscussie zonder een integrale visie. Wij zullen na de verkiezingen vernemen welke adviezen dan ook blijvertjes zijn. Voorzitter, de tweede brief die voorligt, betreft een brief van de drie GS en over effectieve samenwerking en decentralisatie van rijkstaken naar de drie noordelijke provincies. Hierover is mijn fractie verheugd. Niet afwachten, maar actief richting het Rijk gemotiveerd de discussie van decentralisatie van taken starten en in de loop van de discussie verder inhoud geven. Invoegen in de provinciale kerntaken ligt dan inderdaad voor de hand en sluit uitstekend aan op het afgesloten bestuursakkoord tussen provincies en Rijk, de uitgangspunten van onze financiële kaderstelling en het profiel van de provincie zoals dat nu voorligt. Takendecentralisatie op het gebied van de ruimtelijke ordening, milieu, natuur, water, mobiliteit, infrastructuur en regionaal economische beleid. De PvdA vindt het van groot belang dat hier de integratie van waterschapstaken bij wordt betrokken. Om nu gelijk een volledige opsomming te maken van mogelijk over te nemen taken, zoals fracties al via de media pogen, is wat ons betreft prematuur. Het loopt vooruit op een evenwichtige samenwerking en overdracht van taken, getoetst op inhoud en samenhang. Voorzitter, ook deze brief is verzonden, in dit geval naar BZK, zonder eerst de Provinciale Staten te consulteren. Om haar kaderstellende rol in te kunnen vullen verzoekt mijn fractie Gedeputeerde Staten dringend om vanaf heden met betrekking tot dit onderwerp de Staten vooraf te consulteren in het doen van voorstellen die ingrijpend de taken van de provincie kunnen wijzigen in relatie tot het Rijk, maar wellicht ook ten opzichte van de gemeenten. Hier moet alle zorgvuldigheid worden betracht. De heer VAN DER PLOEG: Ik heb een concrete vraag. In de commissie kwam al naar voren dat het CDA vond dat die brief eigenlijk niet geschreven had moeten worden. Vindt u dat nu ook? Mevrouw MANSVELD: Ik heb u net verteld hoe verheugd wij waren over de inhoud van de brief. Nee, ik vind dat niet. In dit geval is het gebeurd en dan is het zo. Ik vind dat zo n discussie organisch tot stand moet komen tussen GS en PS in de commissie. Om dan keihard te zeggen dat de brief niet verzonden mag worden dan gaan we wat te ver, maar ik vind wel dat een inhoudelijk uitgebreide discussie geagendeerd plaats had moeten vinden voordat zoiets verzonden wordt. De heer VAN DER PLOEG: Ik constateer dat u het onderwerp zo belangrijk vindt dat het College, alhoewel het een onafhankelijk orgaan is en zelfstandig positie in had kunnen nemen en kan nemen en ingenomen heeft, dit eigenlijk niet had moeten doen. Dat is wat ik hoor. Mevrouw MANSVELD: Nou, in dit geval is sprake van een merkwaardige timing van het verzenden van de brief, want gezien de besprekingen die we al over dit onderwerp hebben gehad, hadden GS heel gemakkelijk kunnen zeggen dat zij die brief wilden versturen en dat was dan voldoende geweest, wat ons betreft. De heer VAN DER PLOEG: De vraag is dan wat de urgentie was waarmee de brief wegging op dat moment, namelijk 7 april? Mevrouw MANSVELD: Het is meer de vraag of, als we het al twee of drie keer over hebben gehad, niet even aangegeven had kunnen worden dat dit ook in de pipeline zat. Voorzitter, gezien de agenda dreigt deze Statenvergadering bijna uitsluitend over onszelf te gaan. Dat is niet bepaald de beste manier om de afstand tussen politiek en burger te overbruggen. Zeker niet als je het ook nog uitzendt via het internet, maar ik hoop dat de gasten van deze Staten die op de tribune zitten en ook de kijkers thuis dat we dit ooit nog kunnen zeggen begrijpen dat het soms noodzakelijk is om dit soort fundamentele vraagstukken te analyseren en een visie te ontwikkelen, opdat we vervolgens verder kunnen gaan met hetgeen waartoe we in deze Statenzaal aanwezig zijn, namelijk het dienen van de inwoners van deze provincie. De VOORZITTER: Hartelijk dank. Dan zijn we bij de heer Knegt van de fractie van het CDA. De heer KNEGT: Ja, voorzitter. Het is vandaag een aparte dag. Wij hebben het namelijk over onszelf. Opschaling, decentralisatie, samenvoeging, integratie van taken zijn woorden en zinsneden die onze 8

9 discussie en deze woordvoering vandaag bepalen. We hadden als CDA-fractie, eerlijk gezegd, deze behandeling niet zo snel verwacht. Dat maakt hem echter niet minder belangrijk. Voorzitter, is de houdbaarheidsdatum van het Huis van Thorbecke na 162 jaar verstreken? Dat zou best eens zo kunnen zijn. De tijden zijn veranderd en het speelveld is ook veranderd. De fundamenten van het eerste Huis van Thorbecke zijn dus fors veranderd. Europa heeft het levenslicht gezien en naast dit Huis van Thorbecke zijn diverse gebouwen, aanbouwen en optrekjes ontstaan. De Groningse Welstandscommissie moet vandaag oordelen en onder druk beslissen over onduidelijke verbouwplannen. Voorzitter, het zijn roerige tijden. Er spelen veel discussies en de uitkomsten zijn erg ongewis. Wat betreft de CDA-fractie zijn ze bijna niet meer te volgen en te tellen. Waar gaat het heen? Iedereen roept wat en duikelt over elkaar heen in discussies. Uitkomsten? We weten het niet. We vinden het moeilijk te bepalen. Dit zal ongetwijfeld gedeeld worden in deze Staten door andere fracties. Voorzitter, in dat licht is de discussie over het middenbestuur ook plots opgelaaid. Het is een prangende actualiteit geworden door de val van het kabinet. Dat maakt dit debat ook lastig en haastig. Het dwingt ons ook tot een snelle standpuntbepaling. Voorzitter, onze zorg komt niet in het minst voort uit de ambtelijke heroverwegingsgroepen die met hun rapporten zijn gekomen. De commissie Kalden is heel duidelijk in zijn advies en laat weinig ruimte over voor discussie, debat over de uitkomsten en het vandaag zorgen voor inbreng. Dat benauwt ons. Er is een gezegde, voorzitter, dat zegt: Dag, zei Snel tegen Groet, het is zo zeldzaam dat ik u ontmoet. Doen we de juiste dingen, maken we de goede keuzes, zijn we voldoende geïnformeerd en doen we dingen waar we straks geen spijt van krijgen? Daarnaast spelen natuurlijk de landelijke verkiezingen. Een groot deel van de partijen heeft in zijn landelijk conceptverkiezingsprogramma standpunten opgenomen over het middenbestuur. Het is geen geheim dat een groot aantal partijen in hun bestuurlijke paragraven gaan voor een herijking van taken van de lagere overheden en dat onmiskenbaar wordt voorgesorteerd op verregaande en ingrijpende maatregelen in het middenbestuur. Voorzitter, dat brengt mij bij een belangrijke vraag die voor de uitkomst van vandaag bepalend is. Als wij dit zo allemaal overzien, de commissie Kalden, en natuurlijk in zijn kielzog de ideeën van Geelhoed en Lodders, concept verkiezingsprogramma s, de waterschapsdiscussie en binnen onze eigen partij de commissie Van der Tak, vragen wij ons af hoe zinnig deze behandeling vandaag eigenlijk is. Nou, in de optiek van de CDA-fractie is die zinnig. Om in deze woelige wereld onze identiteit en onze positie niet te verliezen, moeten we onze stem met verheffing en ons geluid breed en luid laten horen. Als iedereen schreeuwt, voorzitter, zit er helaas niets anders op dan harder te schreeuwen. Voorzitter, wij kunnen en willen niet lijdzaam gaan zitten wachten totdat er over ons wordt beslist. Dan kiezen wij als CDA-fractie voor het adagium uit de krijgskunst: de aanval is de beste verdediging. Dat is inmiddels ook door het College gebeurd. Mevrouw Mansveld heeft er net aan gerefereerd. Via een werkgroep van het IPO heeft de minister van Binnenlandse Zaken inmiddels het standpunt van de drie gezamenlijke GS en ontvangen. Ook via een ingezonden brief in het recentste nummer van Binnenlands Bestuur en via diverse andere media hebben we het standpunt kunnen vernemen. Hoewel wij het standpunt delen, voorzitter, zijn wij van mening dat dit de verkeerde weg is. We zijn in de commissie Bestuur en Financiën op hoofdlijnen geïnformeerd over de procesgang en deels over de inhoud en de gewenste uitkomsten van de P14. Onze Staten zijn via de fracties en de deelnemers in die fracties geïnformeerd door de leden over zaken die over dit onderwerp in de commissie zijn besproken. Voorzitter, wij worden geconfronteerd door een gezamenlijke brief die is verzonden aan de minister van Binnenlandse Zaken. Zo zijn we dat in dit huis niet gewend. Voorzitter, ik laat er geen misverstand over bestaan: wij willen er ook niet aan wennen. Als Staten hebben wij in dit huis het primaat en zo hoort het democratisch ook te zijn. Daarom beschouwen we dit standpunt als CDA-fractie als een voorschot op de discussie van vandaag. Vandaag geven we u als Staten meer inhoud en een opdracht mee en we gaan er ook vanuit dat deze visie eensluidend onder de aandacht wordt gebracht. Voorzitter, we willen het zo niet weer. Bij het nadenken over doelmatigheid en efficiency moeten we ons niet laten gijzelen door het denken vanuit bestaande structuren en het denken in bestaande structuren. Geen dogmatiek, geen heilige huisjes. We moeten eerlijk en helder vanuit de democratische legitimiteit kijken naar onze structuur en taken, middelen en doelen. Voorzitter, ook zogenaamde soundbites, als we gaan voor een x percentage minder ambtenaren die in ronkende verkiezingsretoriek voorbij rollen, keuren wij af. De vorm volgt inhoud en het burgerperspectief moet leidend zijn. Dit burgerperspectief, voorzitter, wij voeren deze discussie in de optiek van de CDA-fractie vanuit een verkeerd perspectief. 9

10 Het bezuinigingsperspectief is weliswaar nu relevant, maar het geld, de euro s, moeten niet ons uitgangspunt zijn. Onze burger heeft recht op goed bestuur en een betrouwbare overheid. Efficiency is belangrijk, maar deugdelijk bestuur moet uitgangspunt zijn. Ook hier volgt vorm de inhoud. Zo hebben we de discussie in onze fractie intern ook gevoerd. Voorzitter, wij hebben als CDA-fractie geconcludeerd dat wij staan voor de provincie als bestuursentiteit en dat wij absoluut een rol, een taak en meerwaarde zien. Dit weliswaar met een aantal zogenaamde indikkingen, maar daar kom ik later op terug. Wij zijn als CDA overtuigd van het nut van de provincie, omdat wij vinden dat de provincie een bredere scoop heeft en het vermogen heeft om zaken vanuit een abstracter niveau te bezien en te besturen. Daartoe zijn we als democratisch orgaan onafhankelijker en komen we in onze optiek tot een meer afgewogen oordeel. Wij zijn ervan overtuigd dat deze vorm van besturen, gezien het takenpakket en de voorliggende opgaven, de juiste vorm is. Voorzitter, een tweede en in onze ogen minstens zo belangrijk instrument om te gaan voor de provincie Groningen is onze cultuur en onze identiteit. U kunt het aan ieder hier in de zaal vragen en ook aan iedereen in het provinciehuis: wij voelen ons allemaal Groninger. De landschappelijke karakteristiek van Ommeland en Stad en de rijke Groninger cultuur en taal bepalen wie wij zijn. Dit verbindende element willen wij behouden. Wij zijn Groningers, daarmee zijn we gelukkig en dat willen we ook gewoon blijven. Voorzitter, daartoe dien ik de volgende motie in. De VOORZITTER: Dank u. De motie luidt als volgt: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 21 april 2010 ter behandeling van de lpo notitie "Profiel van de Provincies" d.d. 24 maart 2010, constaterende dat: - er binnen politiek bestuurlijk Nederland een beweging ontstaat die tendeert naar samenvoeging en herijking van de taken en doelen van de Provincies via onder andere: - landelijke concept verkiezingsprogramma's van verschiilende partijen; - opiniërende stukken in onder andere landelijke- en regionale dagbladen en ledenmagazines van werkgeversverenigingen; - de publicatie van de adviezen van de ambtelijke heroverwegingsgroepen en dan met name die van de cie. Kalden, overwegende dat: - de Provincie Groningen als bestuursorgaan een brede scope heeft en daarom in staat is om meer afgewogen en onafhankelijke beslissingen te nemen; - de zogenaamde "bestuurlijke drukte" een Randstedelijk fenomeen is en dat problemen opgelost moeten worden daar waar zij spelen, spreken uit dat: - wij als Provinciale Staten staan voor onze Provincie als bestuurorgaan omdat dit de juiste vorm is voor het voorliggende takenpakket en de opgaven waarvoor we staan; - wij tegen één noordelijke Provincie zijn en samenvoeging met Drenthe en Friesland afwijzen, roepen het College op: - zich actief tegen een samenvoeging op te stellen en daarna te handelen: - dit standpunt via alle beschikbare kanalen uit te dragen, en gaan over tot de orde van de dag. De motie krijgt nummer 2, zal worden vermenigvuldigd en verspreid. Gaat u voort. De heer KNEGT: Dank u. Voorzitter. Dat brengt mij bij de meer praktische zaken: de taken zoals verwoord in de diverse discussies en uw brief. De decentralisatie van de N-wegen. Daar zijn wij gewoon voor. Te vaak hebben we nu te maken met landelijke prioritering die absoluut niet is gericht op het Noorden. Als voorbeeld dragen wij hierbij aan de discussie en de gang naar Den Haag rond de ZZL De heer DE VEY MESTDAGH: Voorzitter, ten aanzien van de motie die net is ingediend begrijp ik dat uw hoofdargument is dat wij Groninger zijn? 10

11 De heer KNEGT: Nee. Dat was ons tweede argument. Dat heeft de heer De Vey Mestdagh daarnet ook gehoord. Ons eerste argument was dat wij vinden dat wij vinden dat de provincie beschikt over de juiste schaal, de juiste scoop en de juiste manier van werken om boven de dagelijkse waan van de dag te staan. De heer DE VEY MESTDAGH: Dat is het argument, begrijp ik. Prima. De heer LUITJENS: Als ik daarbij aan mag sluiten, voorzitter. Heeft u ergens in de voorstellen gelezen dat zij gaan over het opheffen van de provincie Groningen? De heer KNEGT: Nee. De heer LUITJENS: U doet in uw motie een uitspraak namens uw fractie. U heeft aangegeven dat er in vele landelijke verkiezingsprogramma s andere toespelingen worden gemaakt. Ik heb ook gezien dat in uw concept programma ook toespelingen worden gemaakt over het opschalen van provincies. Bent u met mij van mening dat u intern in het CDA nog een behoorlijke discussie heeft te voeren om uw Groningse standpunt er door te krijgen? De heer KNEGT: Ja, voorzitter, dat is correct. De heer LUITJENS: En wat is dan de geldigheidsduur van de uitspraak die u hier namens uw fractie doet. Wij hebben binnenkort verkiezingen en volgend jaar Statenverkiezingen. Voor hoeveel Statenperiodes wilt u deze uitspraak laten gelden? De heer KNEGT: Het liefst onbeperkt, voorzitter. Wij hebben aanstaande zaterdag een partijcongres en daar zal fors worden geamendeerd op de betreffende zinsneden uit het concept verkiezingsprogramma. Dus De VOORZITTER: Wij wachten met spanning af. Gaat u voort. De heer KNEGT: Ik was bij de decentralisatie van de N-wegen. Ik had net gerefereerd aan de discussie over de ZZL en de N33 die door de actualiteit wederom ongewis is en waarvoor onze gedeputeerde vandaag op pad is, zo begreep ik. Voorzitter, als CDA-fractie staan wij voor baas in eigen provincie. Daardoor kunnen we zaken niet alleen beter regelen qua inpassing, maar ook qua beheer en onderhoud. We kunnen versnellen en efficiënter omgaan op basis van de investeringsagenda. Hierdoor boeken we niet alleen efficiencywinst maar kunnen we onze N-wegen ook veiliger maken. Dat noemen wij een win-win-win-situatie. In de proeftuinsituatie kunnen we de case Eigen Beheer N-wegen in praktijk brengen. Als dit naar tevredenheid van de deelnemende partijen blijkt te gaan, dan willen wij als CDA-fractie voorstellen om de natte taken van Rijkswaterstaat op het gebied van waterwegen over te nemen. Ik refereer hierbij als onderbouwing aan het uitdiepen van het Winschoterdiep. DLG en ILG. Vanuit de mantra decentraal wat kan en centraal wat moet pleiten wij voor het overnemen van deze taken. Als CDA hebben we altijd gestaan voor integraal maatschappelijk beleid en het voorkomen van dubbelingen in takenpakketten. Wellicht ten overvloede, maar wij staan voor het overnemen van deze drie voornoemde taken, maar we willen aan u meegeven dat we met het Rijk duidelijke afspraken moeten maken over de frictiekosten van met name de landelijke burelen van deze diensten. Deze kunnen en mogen niet worden afgewenteld op de provincie. Dat brengt mij bij mijn tweede motie. De VOORZITTER: De motie luidt als volgt: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 21 april 2010 ter behandeling van de IPO notitie Profiel van de Provincies, d.d. 24 maart 2010, constaterende dat: - de Provincie Groningen in een zogenaamde "Proeftuin" ervaringen kan gaan opdoen met het overnemen van taken van het Rijk op het gebied van DLG / ILG en de N-wegen van RWS / het Rijk, 11

12 overwegende dat: - deze "Proeftuin" een positief effect zal hebben op het streven om meer "baas in eigen Provincie" te zijn; - in het geval van de N-wegen door het eigen beheer een beter onderhouden, veiliger en state of the art N-wegennet in onze Provincie ontstaat; - in het geval van DLG en ILG een integraal landschappelijk beleid ontstaat zonder dubbelingen; - frictiekosten van het opheffen van landelijke organen van deze uitvoeringsagenten niet op de provincie worden afgewenteld, spreken uit dat: - het realiseren van een zogenaamde "Proeftuin" in de Provincie Groningen gewenst is; - als de ervaringen met de "Proeftuin" positief zijn binnen een periode van 2 jaar het overnemen van de vaarwegen van RWS / het Rijk gewenst is, roepen het College op - om actief te gaan bewerkstelligen dat de Provincie Groningen "Proeftuin" wordt voor het overnemen van Rijkstaken op het gebied van DLG / ILG en N-wegen; - om actief te gaan zorgen dat voornoemde frictiekosten niet op de provincie worden afgewenteld; - om, als de uitkomsten van deze "Proeftuin" positief zijn binnen 2 jaar, actief te gaan bewerkstelligen dat de vaarwegen in onze provincie ook worden overgenomen van RWS / het Rijk, en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Knegt van het CDA. De motie krijgt nummer 3, wordt vermenigvuldigd en verspreid en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer VAN DER PLOEG: Wij hadden deze motie al eerder toegestuurd gekregen, waarvoor dank. Wat is nu de toegevoegde waarde ten opzichte van de brief die we al van het College hebben gekregen? Vindt u niet dat men al actief bezig is met al die elementen die in deze motie worden genoemd? De heer KNEGT: Voorzitter, ik heb aan het begin van mijn betoog gerefereerd aan alle discussies, ingezonden stukken, de publicaties in de landelijke media over dit onderwerp. Wij willen als CDA een heel duidelijk geluid maken en dat hier neerzetten. Dat is de toegevoegde waarde. De heer VAN DER PLOEG: Ooh, dus het ultieme dualisme is gewoon het bevestigen van het beleid van het College. Begrijp ik dat goed? De heer KNEGT: Zo zou u dat kunnen noemen. Daarnaast beschouwen wij natuurlijk en dat heb ik ook in het begin van mijn betoog gezegd de brief van het College als een eerste aanzet en als voorschot op de discussie. Wij hebben net wat gesproken over de procesgang en wij willen nu meer inhoud geven aan die brief. De heer VAN DER PLOEG: Nu zijn wij een controlerend orgaan van het College. Nu doet het College iets en dus bevestigen wij gewoon hetgeen het College doet. Het zal wel wat hebben, maar bij mij is het dubbeltje nog niet gevallen. Wellicht kunt u ons nog overtuigen. Mevrouw MANSVELD: Voorzitter, ik heb een vraag. Er wordt nadrukkelijk in de motie aangegeven proeftuin voor de provincie Groningen. De brief van de drie GS en geeft aan dat Noord-Nederland de proeftuin zou moeten zijn en dat samengewerkt zou moeten worden bij decentralisatie van taken met Friesland en Drenthe. Heeft u die provincies vergeten of bedoelt u dat dit specifiek voor Groningen telt of wilt u het wel of juist niet landsdelig? De heer KNEGT: Wij willen het in eerste instantie zien op zijn merites. Wij willen hier een kaderstellende uitspraak doen. Wij zouden het goed vinden om te kijken of het mogelijk is om die proeftuin hier te realiseren en als dat betekent dat dit eventueel landsdelig zou moeten, dan moeten we daar naar kijken. 12

13 Mevrouw MANSVELD: Dus wel samenwerken, niet samenvoegen. Waar houdt, wat u betreft, de samenwerking op? De heer KNEGT: Samenwerken op basis van taken en niet samenvoegen. Voorzitter, in goed Gronings genoemde shared services: daar zijn wij voor, zo lang dat maar over beleidsarme onderwerpen gaat. Het primaat van beleid ligt te allen tijde bij de Staten. Last but not least: de waterschappen. Een veelbesproken onderwerpen en daarom maar gelijk de kogel door de kerk. Als CDA willen wij de waterschappen in een gedepolitiseerde vorm ik herhaal: gedepolitiseerde vorm behouden. Wij staan dus voor een aangepast vorm, maar wij staan ook voor behoud. Daarvoor hebben wij de volgende argumentatie. Wij willen depolitiseren omdat wij vinden dat waterschappen uitvoeringsorganen zijn met een duidelijk doel en een duidelijk taakgebied. Wij vinden dat de waterschappen een aparte plek in ons bestel verdienen, omdat de taken en doelen van waterschappen een eigen aandachtsgebied vereisen. Met name is veiligheid daarbij het belangrijkste argument. Wij kiezen voor deugdelijk en degelijk waterbeheer en een goede infrastructuur en wij zijn bang dat, als waterschappen worden gevoegd bij provincies, deze taken in de strijd met andere beleidsonderwerpen aan aandacht verliezen. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, ik vind het een vreemd betoog. Depolitiseren van de waterschappen. Als ik mij de laatste waterschapsverkiezingen goed kan herinneren heb ik toch diverse lijsten gezien waarop de naam CDA voorkwam. Waarom zou u niet gewoon kiezen voor formalisering van politisering via Provinciale Staten. Dan bent u van het hele probleem af en dan heeft u ook niet de noodzaak om als CDA twee verschillende lijsten in één waterschap te gaan voeren. Het lijkt mij helder, ook voor de burger. Ik kan mij voorstellen dat u die mening deelt. De heer KNEGT: Nee, voorzitter. Die mening deel ik niet. Wij zijn voor depolitisering, zoals gezegd, en het belangrijkste argument voor een eigen plek van de waterschappen in ons bestel is veiligheid en het feit dat door bestuurlijke drukte en verschillende beleidsonderwerpen, de waterschappen onvoldoende tot hun recht komen in de strijd tussen die beleidsonderwerpen. De heer VAN DER PLOEG: Ik had ook een dergelijke interruptie willen plegen, maar ik heb ook nog een vraag ter verheldering. Depolitiseren, maar er blijft een orgaan over. Wie stuurt dan in de optiek van het CDA de waterschappen aan? De heer KNEGT: Die discussie moeten we dan voeren, voorzitter De heer VAN DER PLOEG: Ik dacht dat we daar nu mee bezig waren. Er ligt toch een voorstel van het College De heer KNEGT: Wat hier voorligt, is of waterschappen moeten worden toegevoegd aan de provincies en wij vinden van niet. De heer VAN DER PLOEG: Waar ze dan wel onder moeten hangen, is dan nog niet bekend bij het CDA? De heer KNEGT: Die discussie moeten we dan voeren. Vandaag voeren we de discussie of waterschappen bij de provincie moeten komen. De heer VAN DER PLOEG: Het is een standpunt, maar erg helder is die niet. Mevrouw MANSVELD: Voorzitter, ik heb een vraag. U heeft net een motie ingediend die bevestigt wat het College doet. Het is actief de boer op voor de proeftuin. U zegt dat u daarmee het College bevestigt. Maar in dit geval zegt u iets anders dan dat een lid van het College zelf naar buiten heeft gebracht. Kunt u toelichten waarom u nu niet het College steunt? De heer KNEGT: Kunt u specifieker aangeven waarop u doelt? Mevrouw MANSVELD: Op uitspraken van de heer Hollenga over de waterschappen. 13

14 De heer KNEGT: De heer Hollenga heeft de uitspraken over de waterschappen gedaan vanuit het veiligheidsperspectief, maar ik ga hier niet voor de heer Hollenga antwoorden. Mevrouw MANSVELD: Dan is de vraag aan de heer Hollenga of hij namens het College heeft gesproken. Ik denk dat de heer Hollenga namens het College spreekt. Dus, blijft mijn vraag aan u staan. U heeft net een motie ingediend die over de proeftuin gaat en daarmee bevestigt u het College. U zegt dat ook. Nu neemt u een ander standpunt in dan wat een collegelid heeft uitgedragen over de waterschappen. Ik wil daar graag van u een verklaring over. De heer KNEGT: Ik denk toch dat het beste het antwoord van de heer Hollenga kunt afwachten. Gedeputeerde Hollenga heeft gepubliceerd. Hij heeft een opiniestuk geschreven in het Dagblad voor het Noorden en daar refereert u aan. Dat staat los van ons standpunt. De heer SANGERS: Voorzitter, ik wil de eerdere vraag van de heer Swagerman over de depolitisering van de waterschappen nog wat verder toespitsen. Betekent uw pleidooi voor het depolitiseren van de waterschappen nu ook dat u de waterschapsverkiezingen wilt afschaffen? De heer KNEGT: Ja, als er geen politiek valt te bedrijven, zijn er ook geen verkiezingen nodig. De heer VAN DER PLOEG: Voorzitter, nog een vraag dan. Betekent dit dat het CDA dan eindelijk af wil van de geborgde zetels? De heer KNEGT: Nu gaan we weer terug van wat ik net heb gezegd, voorzitter. Wij voeren hier vandaag de discussie of we waterschappen willen toevoegen aan de taken van de provincie. Daar zijn wij niet voor. Depolitiseren moet nader worden uitgewerkt. De heer VAN DER PLOEG: Maar begrijpt toch wel dat juist die geborgde zetels politiek is. In optima forma! De heer KNEGT: Dat snap ik. De heer LUITJENS: Voorzitter, ook van mij nog een vraag ter verduidelijking naar aanleiding van uw uitspraken over de waterschappen, gecombineerd met die over de proeftuin. Onderdeel van de proeftuin is integratie van watertaken van verschillende overheden. Vindt u dat ook dat spoor verder bewandeld moet worden? Daar hoort dan ook bij de integratie van watertaken van waterschappen die gaan over kwantiteit en kwaliteit op noordelijk niveau. De heer KNEGT: Nee, als die proeftuinen goed blijken te gaan, willen wij als CDA graag kijken en dat is een richtinggevende uitspraak of we de waterwegen van het Rijk kunnen overnemen. De heer LUITJENS: Dus wat dat betreft wijkt u af van het standpunt van GS op dit moment. De heer KNEGT: Dat klopt. De heer DE VEY MESTDAGH: Voorzitter, begrijp ik het nu goed dat het CDA ervoor pleit om de watertaken uiteindelijk niet te laten besturen door democratisch gekozen organen? De heer KNEGT: Voorzitter, wederom, dat staat vandaag niet ter discussie. We praten over.. De heer DE VEY MESTDAGH: U zegt er wel wat over. De heer KNEGT: Ja, ik zeg dat we moeten depolitiseren. De vraag hoe we daar dan verder mee gaan, moeten we in een aparte discussie voeren. De heer DE VEY MESTDAGH: Maar goed, ik stel u een concrete vraag. Vindt u dat de bevolking van Nederland mee moet kunnen besturen met betrekking tot de watertaken en daarop invloed moet kunnen uitoefenen? De heer KNEGT: Misschien wel, voorzitter, alleen is de vraag: hoe? Die vraag maakt onderdeel uit van een andere discussie. 14

15 De heer DE VEY MESTDAGH: OK. Dan zie ik uw probleem eigenlijk niet. De heer VAN DER PLOEG: Een kleine aanscherping dan. Vindt u de watertaken een publieke taak? De heer KNEGT: Ja, in principe is dat een publieke taak, maar nogmaals, hoe we daarmee omgaan De heer VAN DER PLOEG: Maar publieke taken worden ook publiek aangestuurd. Dus door democratisch gelegitimeerde organen. Zo simpel is het. De heer KNEGT: Tja. Voorzitter, als uitsmijter... De VOORZITTER: U moet enigszins afronden, want u bent over de 10 minuten heen gegaan. De heer KNEGT: Het efficiënter inrichten van waterschappen is een zaak waar we wel vóór zijn. Wij willen daar verder nog geen inhoudelijke invulling aan geven, om vragen voor te zijn. Wij willen kijken of we waterschappen kunnen organiseren naar stroomgebieden. Dit is het einde van mijn betoog, voorzitter. De VOORZITTER: Hartelijk dank. Dan zijn we bij de heer Sangers, fractie SP. De heer SANGERS: Voorzitter, kent u de uitdrukking De mensheid is gebaat bij het eten van tomaat? De VOORZITTER: Ik ken in ieder geval de Actie tomaat. De heer SANGERS: De mensheid is gebaat bij het eten van tomaat. Voorzitter, ik wilde onze spreektijd vandaag graag gebruiken om u enigszins wegwijs te maken in de culinaire voorkeuren van mijn fractie. U zult begrijpen dat mijn fractie en daarin elk lid afzonderlijk, houdt van een pittig gerecht. Kruidig, een extra pepertje? Graag! Maar, voorzitter, toen wij de stukken van vandaag onder ogen kregen en ons aan het beraden waren hoe daarop te reageren, was de algemene opvatting dat een mosterdbavarois na de maaltijd voor ons niet echt smakelijk is. Daarom wil ik voor onze reactie op de stukken graag verwijzen naar onze bijdrage in de vorige Statenvergadering. Dank u, voorzitter. De VOORZITTER: Dank u, dat smaakt naar meer. De heer Luitjens, fractie van de VVD. De heer LUITJENS: Voorzitter, het agendapunt waarover wij vandaag spreken heeft als titel Profiel provincie en dat valt wat mijn fractie betreft in tweeën uiteen. Allereerst even kort over het verdeelmodel voor het Provinciefonds en daarna de provincie nieuwe stijl. Op 31 maart hebben wij al wat langer stil gestaan bij hoe wij naar provincies kijken. Het verdeelmodel voor het Provinciefonds is een discussie geweest waar het IPO-bestuur niet uit is gekomen. Er is een oplossing voor 2011 die u ons presenteert bij de Voorjaarsnota. Voor 2012 en verder wordt het zoeken naar een oplossing aan de fondsbeheerder overgelaten. Een blamage! Een smet op het imago van het IPO! Hoe serieus worden wij als IPO, als provincies, in Den Haag nog genomen?! Niet voor niets is er een commissie Stuiveling door het IPO zelf ingesteld om hierover te adviseren. Het lijkt ons dat haar voorstellen een goede basis vormen om tot een voorstel voor 2012 en verder te komen. Maar ik ken natuurlijk ook het verhaal van de kalkoen en het zichzelf opdienen voor het Kerstdiner. Ik vraag mij af hoe onze provincie Groningen geacteerd zou hebben in deze discussie als wij de rijkste onder de kalkoenen geweest zouden zijn. Onze opvatting moge blijken uit het feit dat wij motie 1 mede hebben ondertekend. De provincie nieuwe stijl, hetgeen hier ook wel aangeduid wordt met profiel provincies en het IPO-standpunt omtrent een beperkt takenpakket. Deze discussie wordt gevoerd met als uitgangspunt de aanbevelingen van de commissie Lodders die ook als basis heeft gediend voor het akkoord Rijk-IPO. Voorzitter, u kent ons standpunt hierover. De VVD-fractie heeft ondertussen twee jaar geleden de voorstellen van Lodders ondersteund om tot een compacte, krachtige provincie nieuwe stijl te komen waarbij er ook van wordt uitgegaan dat slechts twee overheden zich met één onderwerp bemoeien. 15

16 Tjeenk Willink werd al aangehaald vanmorgen. Hij hanteert daarbij het motto Decentraal wat moet, centraal wat niet anders kan, hetgeen ook het motto van de VVD-fractie was bij de discussie over het provinciale omgevingsplan in Voorzitter, wat opschudding heeft veroorzaakt en waarom wij dit agendapunt nu bespreken is de offensieve houding van de drie SNN-provincies bij brief van 7 april waarbij zij het Rijk aanbieden om als proeftuin te gaan fungeren voor verdergaande provinciale samenwerking op een aantal huishoudelijke taken. Ik noem expliciet de drie SNN-provincies in verband met de noordelijke samenwerking waar wij een groot voorstander van zijn. Dit is een belangrijke brief die het verdient om in de Staten besproken te worden. Achteraf vraagt mijn fractie zich af, net als sommige anderen, waarom die brief zo snel op de post moest. Wij begrijpen aan de andere kant ook dat GS als zelfstandig orgaan haar eigen verantwoordelijkheid mag nemen. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, ik kan het betoog van de heer Luitjens niet geheel volgen. Ik ken de VVD als een partij die staat voor minder en weinig bestuurlijke drukte. Ik ondersteun natuurlijk zijn standpunt als het gaat om het rapport Lodders en de steun die de VVD daaraan gaf. Dat deden ze in navolging van de SP, volgens mij. De heer LUITJENS: Ja, wij waren de vierde spreker en u de derde. De heer SWAGERMAN: Tja, dat is nu eenmaal de consequentie van ons democratisch bestel. Soms komt de VVD na de SP. Hoe kunt u hier dan evengoed met droge ogen verklaren dat u voorstander bent van een bestuurlijk orgaan als het SNN? Hoe kunt u hier met droge ogen verklaren dat u voorstander bent van een bestuurlijk orgaan dat blijkbaar zijn taak ook nog eens slecht uitvoert, te weten het IPO? U vraagt om een verhevigde inzet van een paar bestuurlijke organen die we naar de mening van de SP kunnen missen en dat zou u misschien ook kunnen steunen. De heer LUITJENS: Voorzitter, als ik mijn betoog vervolg, dan heb ik daarbij een aantal vragen die deels ingaan op de vragen die de heer Swagerman op dit moment stelt. Waar het gaat om het SNN hebben wij ingezet op het terugbrengen van de discussie over inhoudelijke onderwerpen die het SNN betreffen naar deze Statenzaal, zodat de Staten daarbij betrokken zijn en er niet een vierde laag tussen zit. In die zin is uw vraag wat overtrokken, meneer Swagerman. Mijn fractie is voorstander vaneen verdergaande noordelijke samenwerking om tot een efficiëntere uitvoering van overheidstaken te komen en, wat ik net al aankondigde, vraagt zich daarbij een aantal zaken af. Wat is de reden voor dit plotselinge, verdergaande voorstel? Visie? Ervaringen met samenwerken in het SNN? Bezuinigen via de vlucht naar voren? Of jezelf figuurlijk opblazen à la Klaartje Peters? Ik herhaal nogmaals mijn vraag omtrent de positie van de provincie Friesland omdat die toch vaak andere opvattingen heeft over samenwerking. Hoe moeten we het huidige SNN in deze discussie positioneren? Geven deze voorstellen geen aanleiding voor het opzetten van extra bestuurlijke hulpstructuren? Onze grote vrees! Dus nog meer drukte en minder democratische controle, hetgeen mijn fractie van groot belang vindt. Voorzitter, hoe ver is fuseren nog van ons verwijderd? De discussie daarover staat wat de VVD-fractie gelijk aan het verkeerd besteden van onze energie. Hoe zien de GS en de toekomst van de waterschappen waar goed werk wordt verricht en waar veel kennis zit over hun taken, kwantiteit en kwaliteit van water. Dat realiseren we ons misschien niet altijd even goed. Volgens mijn fractie mag ook met waterschappen, evenals met gemeenten, best samen worden gewerkt door provincies. Integratie van watertaken van deze overheden is een prima aanvulling in de proeftuin. Wat gaan de drie provincies doen als de minister het aanbod, het verzoek om een diepgaand onderzoek met een gezamenlijke taskforce niet honoreert? Gaat u verder met die oefening of staakt u hem? Kortom, wat gaat er dan gebeuren? Voorzitter, de VVD-fractie is voorstander van samenwerking van de vier overheden, zeker waar het beleidsarme huishoudelijke zaken betreft, om mee te beginnen. Het is per slot van rekening een medicijn wat wij onze gemeenten ook voorschrijven en onszelf niet mogen onthouden, maar het moet wel op een reële basis gebeuren. Of voorzitter, sprekend met een Groninger internetcourant van afgelopen maandag, is het toch gekkenwerk? Ik wacht de reactie van GS af. Dank u wel. De VOORZITTER: Hartelijk dank. De heer Staghouwer, ChristenUnie. 16