Fuiven in Vlaanderen ADVIES 1407

Transcriptie

1 ADVIES 1407 Fuiven in Vlaanderen Datum: 7 mei 2014 Voorzitter: Lander Piccart Aanwezigen: Baetens Jo, Coenen Lotta, Conings Glenn, De Cat Ewout, De Ceulaer Niels, De Grez Nore, De Smet Dries, Degryse Stefaan, Dube Nozizwe, Laporte Farah, Stevens Freek, Van Dinter Finn, Verhaeghe Isaac, Wattiez Marie De Vlaamse Jeugdraad, in vergadering op 7 mei 2014, onder voorzitterschap van Lander Piccart, en met bovenvermelde aanwezigen, adviseert met 14 stemmen voor en 1 onthouding het volgende: Inhoud 1. Zorg voor goede en transparante regelgeving, eenvoudige procedures en beperkte administratieve rompslomp. Elke overheid draagt hiervoor verantwoordelijkheid, en dus zeker ook de lokale Ga lokale reglementeringsdrang en willekeur tegen door een degelijke afstemming van lokale regels op de meest recente wetgeving van het federale en Vlaamse niveau en de beginselen van goed bestuur. 5 Kies als gemeente voor een fuifbeleid dat aandacht heeft voor specifieke noden, maar dat tegelijkertijd alle burgers op een gelijkwaardige manier behandelt, zonder specifieke bevolkingsgroepen of organisatievormen te viseren. 3. Bied als stad of gemeente via een centraal aanspreekpunt (bijvoorbeeld de jeugddienst, het vrijetijds-, of feestloket) directe ondersteuning en informatie aan over (lokale) regelgeving en de praktische organisatie van een fuif Voorzie een bovenlokaal aanspreekpunt en informatieaanbod op maat voor organisatoren, lokale aanspreekpunten en andere actoren die organisatoren ondersteunen en het lokale fuifbeleid vormgeven Blijf investeren in degelijke en toegankelijke fuifinfrastructuur: 8 Integreer en bescherm (bestaande) fuifruimte in stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening. Onderhoud als gemeente bestaande infrastructuur en stel die beschikbaar voor jongeren en hun fuiven. Sensibiliseer, stimuleer en ondersteun privé eigenaars om hetzelfde te doen. Ontwikkel op Vlaams niveau een leidraad voor de ideale fuifruimte. Wees als brandweer en gemeente met een tekort aan fuifruimte voldoende soepel in de toelating voor openlucht- en tentfuiven en onderzoek welke locaties als occasionele fuifinfrastructuur kunnen worden ingericht. Hanteer als gemeente billijke randvoorwaarden en huurprijzen, verhuur zalen niet voor alle fuiven volgens eenzelfde all-in-pakket. 6. Ontwikkel een uniform, transparant en haalbaar richtlijnenkader inzake brandveiligheid op bovenlokaal niveau. 11 Brandweer: ondersteun meer (pro)actief en communiceer tijdig en duidelijk naar organisatoren en zaaluitbaters toe over de mogelijkheden en verwachtingen m.b.t. brandveiligheid. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 1 > 14

2 7. SABAM en de beheersmaatschappijen die instaan voor de inning van de billijke vergoeding: Informeer en communiceer transparant en laagdrempelig over auteursrechten, naburige rechten en tarieven. Hanteer een correcte en redelijke controle- en sanctiepolitiek. 11 Betrek als federale overheid de Vlaamse Jeugdraad in de verdere uitplooiing van de hervormde auteurswet. 8. Neem als federale regering meer of betere maatregelen om woekerprijzen en wanpraktijken in de bewakingssector te bestrijden en te voorkomen. Screen firma s op prijs en kwaliteit Creëer als lokale overheid dialoog tussen alle betrokkenen. Betrek hen bij het lokaal fuifbeleid en treed - indien nodig - op als bemiddelaar. Motiveer beslissingen altijd, voor meer gedragenheid en begrip bij alle betrokken partijen Hanteer als lokaal bestuur een realistisch sluitingsuur en weeg de nadelen van een sluitingsuur af tegenover de voordelen Investeer als gemeente in plakzuilen en zet die op goed zichtbare plaatsen, zoals invalswegen en voorzie makkelijk vindbare en transparante informatie over de eigen en regionale plakreglementen. 14 Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 2 > 14

3 1 Situering Eind 2013 maakte De Ambrassade de resultaten bekend van een grootschalig onderzoek over het actueel fuifklimaat in Vlaanderen. 1 Dit onderzoek peilde naar het belang en de betekenis van fuiven voor jongeren en ook naar de problemen die ze ervaren als fuifbezoeker en -organisator. Het onderzoek werd uitgevoerd tussen 2011 en eind 2013 binnen Steunpunt Jeugd en later De Ambrassade, in opdracht van de Fuifpuntpartners. 2 Centrale onderzoeksvragen waren: Wat is het belang van fuiven voor jongeren? Welke problemen ervaren jonge fuifbezoekers en organisatoren? Welke inspanningen leveren gemeenten en steden om fuiven beter mogelijk te maken? Tussen oktober 2011 en februari 2012 namen mensen deel aan een online bevraging: 949 fuifbezoekers tussen 14 en 30 jaar, 441 fuiforganisatoren en 116 beleidsactoren. 3 In de zomer van 2012 volgden nog drie focusgesprekken waarin beleidsactoren en organisatoren prangende thema s in de diepte bespraken. De deelnemers formuleerden aanbevelingen voor het (overheids)beleid en andere relevante actoren. De Vlaamse Jeugdraad brengt advies uit op basis van de resultaten en aanbevelingen van dit onderzoek. Aanleiding onderzoek Tussen 2000 en 2002 gebeurde al een eerste grootschalig onderzoek naar het fuifgebeuren in Vlaanderen. Omdat steeds meer (jonge) organisatoren erop wezen dat fuiven organiseren alsmaar moeilijker werd. 4 De conclusie toen was in grote lijnen dat fuiven enorm populair en belangrijk zijn voor jongeren, maar dat het fuifklimaat in Vlaanderen lang niet optimaal is. De grootste knelpunten: een gebrek aan geschikte fuifruimte, de negatieve beeldvorming rond fuiven en de veelheid aan complexe regelgeving, afkomstig uit verschillende beleidsdomeinen en overheidsniveaus. De onderzoekers formuleerden beleidsaanbevelingen voor het Vlaamse, provinciale en gemeentelijke beleid. Ze riepen op tot een positieve houding van de politie en het beleid ten aanzien van fuiven en fuifbezoekers. Deze aanbevelingen vielen niet in dovenmansoren. Met steun van de Vlaamse overheid werd Fuifpunt 5 opgericht; het thema fuiven kreeg heel wat aandacht in het tweede Vlaamse Jeugdbeleidsplan ( ) 6 en ook de provincies zetten stevig in op stimulansen voor een positief lokaal fuifbeleid. 7 Veel steden en gemeenten werkten een fuifbeleid uit en investeerden in fuifruimte, maakten werk van een uitleendienst, fuifloket of ander centraal aanspreekpunt voor organisatoren. Toch was op het terrein voelbaar dat nog lang niet alle knelpunten waren weggewerkt. De Fuifpuntpartners namen initiatief om het fuifklimaat opnieuw in kaart te brengen, en zo beter te kunnen inschatten wat er goed en minder goed loopt. 1 GOOVAERTS, A. (2013), Het actueel fuifklimaat in Vlaanderen. Onderzoek naar de betekenis van fuiven voor jongeren en de knelpunten die ze ervaren als fuifbezoeker en organisator, Brussel, De Ambrassade/Fuifpunt. 2 De Fuifpuntpartners op dat moment: Steunpunt Jeugd, de Vlaamse Jeugdraad, Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, de Provinciale Jeugddienst Limburg, de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten, KLJ en Karuur. 3 De groep beleidsactoren bestond uit hoofdzakelijk uit jeugdconsulenten, maar ook een aantal feestloketbedienden, schepenen, brandweerlui en mensen van de politie. 4 HUYBREGTS, I. en VETTENBURG, N. (2002), Onderzoek mogelijkheden van een fuivenbeleid, KU Leuven. Dit onderzoek gebeurde in opdracht van toenmalig Minister van Jeugd, Bert Anciaux. 5 Fuifpunt werd vanaf 2004 gestuurd vanuit Steunpunt Jeugd en is een initiatief van verschillende organisaties die zich in het verleden al individueel inzetten voor het fuifgebeuren in Vlaanderen. Zij bundelden hun expertise in Fuifpunt. Fuifpunt informeert fuiforganisatoren en beleidsverantwoordelijken en biedt tips en inspiratie voor iedereen die van zijn gemeente een feest- en fuifvriendelijke plaats wil maken. Onder meer door een gebrek aan middelen, is het aanbod van Fuifpunt al enkele jaren beperkt tot de ontsluiting van informatie via de website Momenteel beheert De Ambrassade deze website. 6 Het thema fuiven was opgenomen als een van de beleidsrotondes. De strategische doelstellingen binnen deze beleidsrotonde zijn het scheppen van een positief fuifklimaat, de vereenvoudiging van de regelgeving en stimulansen voor lokale fuifzalen. 7 Via bv. het inleggen van fuifbussen, de organisatie van vormingen en fuiffora, begeleidingstrajecten voor de oprichting van een feestloket of voor de optimalisering van fuifinfrastructuur; en dan is de opsomming nog niet af. In de periode organiseerden ze nog samen met De Ambrassade, Formaat en VVJ een samenaankoop van geluidsmeters voor gemeenten, jeugdverenigingen en andere organisaties uit de non-profit. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 3 > 14

4 Resultaten Uit het onderzoek blijkt overduidelijk dat fuiven bij de favoriete uitgaansvormen blijven horen en dat de sociale betekenis ervan niet te onderschatten valt. 8 Maar toch toont het onderzoek duidelijk aan dat een fuif organiseren er niet makkelijker op wordt. De belangrijkste knelpunten: de veelheid aan wetten en (lokale) regelgeving, de andere verplichtingen en daaraan gekoppelde kosten (vooral security) en administratie, het gebrek aan geschikte en toegankelijke infrastructuur, brandveiligheidsnormen en de toepassing ervan, onvoldoende participatie in lokaal fuifbeleid en intolerantie van bestuurders en buurtbewoners ten aanzien van fuiven. 9 2 Advies 2.1 Fuifregulitis in zijn geheel inperken Zorg voor goede en transparante regelgeving, eenvoudige procedures en beperkte administratieve rompslomp. Elke overheid draagt hiervoor verantwoordelijkheid, en dus zeker ook de lokale. De regelgeving neemt alsmaar toe [ ]. Als lokale overheidsdienst proberen wij organisatoren zo goed mogelijk te informeren door informatie en formulieren te bundelen. We werkten vroeger met een brochure waarin alles mooi werd uitgelegd, maar die werd zo dik dat sommige organisatoren erdoor werden afgeschrikt en de organisatie van hun fuif zelfs niet meer zagen zitten, zo vat een medewerker van een stedelijke jeugddienst de situatie samen. Regulitis, of de overdaad aan regelgeving, blijft een van de grootste knelpunten voor organisatoren. Ze kreunen onder de veelheid aan regels en administratie. Maar liefst 73,9% van de respondenten vindt het moeilijk om hieraan te voldoen. De drie belangrijkste redenen hiervoor zijn: Ik begrijp de wet- en regelgeving, maar het is gewoon te veel (56.1%), De kosten om in regel te zijn met alle verplichtingen zijn te hoog (54.7%) en Je moet teveel administratie in orde brengen (50.9%). Ook vindt 34.5% van de organisatoren het moeilijk om te voldoen aan alle wet- en regelgeving omdat ze te ingewikkeld is. We zijn tevreden dat de Vlaamse overheid aandacht besteedt aan de regulitis-problematiek. In de operationele doelstelling 21.2 uit het Vlaams Jeugdbeleidsplan lezen we: Overheden op andere beleidsniveaus zijn bewustgemaakt van de impact van hun regelgeving op het verenigingsleven met als doel de globale overlast te verminderen. Maar deze doelstelling is nog lang niet bereikt. De problematiek vraagt om een continue sensibilisering en aanpak. Permanente communicatie en overleg over de regelgeving tussen de verschillende overheden is essentieel. De gemeente kan een centrale rol spelen en een belangrijke partner zijn in het bestrijden van fuif-regulitis. Lokale besturen zijn evenwel niet onderworpen aan een verplichte impactanalyse van hun regelgeving, zoals de reguleringsimpactanalyse (RIA) op Vlaams niveau en de de Kafka-test op federaal niveau. Ze kunnen zich wel laten inspireren door de instrumenten van de federale en Vlaamse overheid om de impact van hun regelgeving op burgers en organisaties te meten. Daarnaast biedt de dienst Wetsmatiging van de Vlaamse overheid (Departement 8 96,4% van de bevraagde jongeren gaat wel eens naar een fuif, 84.2% van de respondenten doet dit graag tot heel graag. Jongeren gaan het liefst met vier of meer vrienden naar een fuif. Ze gaan naar fuiven om zich te amuseren, om vrienden te ontmoeten, voor de toffe sfeer en om te dansen. Middelgrote fuiven met 300 tot bezoekers (48.8%) en kleinere fuiven met minder dan 300 bezoekers (29.2%) zijn het populairst. De meeste jongeren gaan twee tot vijf keer per maand naar een fuif, of streven naar die frequentie. Opvallend is dat discotheken of dancings de minst geliefde uitgaansvormen zijn. 9 Beleidsactoren en fuiforganisatoren kregen een groot aantal gelijkaardige vragen voorgelegd. Het is opvallend dat deze resultaten erg gelijklopend zijn. In heel het onderzoek, waar per thema een pak bijvragen werden geformuleerd, kwamen dezelfde knelpunten boven. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 4 > 14

5 Bestuurszaken) lokale besturen informatie over administratieve vereenvoudiging en kwaliteitsverbetering van de regelgeving op maat van lokale overheden. Promoot dit informatie- en ondersteuningsaanbod. Organisatoren en beleidsactoren die aan het onderzoek hebben deelgenomen, benadrukken het belang van een goede afstemming tussen alle interne diensten in de gemeente. Ook cruciaal is dat al het papierwerk via hetzelfde aanspreekpunt kan worden geregeld. Een belangrijk aandachtspunt: dit mag niet vervallen in een doorgeefluik van administratie. Administratief ontlasten betekent niet gewoon papierwerk centraliseren, maar effectief verminderen. In het volgende punt gaan we dieper in op lokale reglementeringsdrang. 2.2 Lokale reglementeringsdrang en willekeur tegengaan Ga lokale reglementeringsdrang en willekeur tegen door een degelijke afstemming van lokale regels op de meest recente wetgeving van het federale en Vlaamse niveau en de beginselen van goed bestuur. Kies als gemeente voor een fuifbeleid dat aandacht heeft voor specifieke noden, maar dat tegelijkertijd alle burgers op een gelijkwaardige manier behandelt, zonder specifieke bevolkingsgroepen of organisatievormen te viseren. Lokale regels druisen soms in tegen hogere wet- en regelgeving en regels die op federaal niveau werden vereenvoudigd of zelfs afgeschaft, komen terug op lokaal niveau. 10 Maatregelen zijn niet altijd in proportie of viseren soms zelfs enkel initiatieven van jongeren. Het gaat dan bijvoorbeeld over beperkende maatregelen als (vroegere) sluitingsuren of overdreven en nodeloze verplichtingen zoals de inzet van professionele security op fuiven zonder al te veel risico s. Een goed fuifbeleid houdt geen standaardaanpak in, maar een benadering op maat van het georganiseerde evenement. Een kleinschalige fuif in het lokale jeugdhuis en een tentfuif voor 5000 bezoekers vragen een verschillende aanpak. We duiden de problematiek met de belangrijkste voorbeelden uit het onderzoek: Op veel plaatsen is er een vergunningsplicht (of aanvraagplicht) voor fuiven in een afgesloten en/of overdekte plaats. 11 Van de organisatoren en beleidsactoren zegt respectievelijk 43.9% en 37.5%, dat ze altijd toelating moeten vragen voor een zaalfuif. Voor fuiven in tenten liggen de percentages nog veel hoger: maar liefst 79.5% van de bevraagde beleidsactoren duidde aan dat toelating vragen voor tentfuiven altijd verplicht is. (cijfer organisatoren: 65%). Dit is een inperking op de vrijheid van vergaderen, een grondwettelijk recht. Een bestuur kan, mits motivering, wel een meldingsplicht opleggen. 12 Dit laat - indien nodig - tijdige afspraken met veiligheidsdiensten toe en is daarom zeker nuttig voor bepaalde evenementen. Maar: 65.9% van de 10 De problematiek is niet nieuw. In het onderzoeksrapport Mogelijkheden van een fuivenbeleid uit 2002 lezen we: Fuiforganisatoren ergeren zich aan de veelal enge interpretatie van federale (en Vlaamse) wetgeving door de lokale overheden. Niet zelden eigenen lokale beleidsmakers zich bij de toepassing van de wetgeving (nog) meer interpretatieruimte toe dan hen strikt toegelaten wordt, gaan hun bevoegdheden te buiten en leggen fuiforganisatoren bijkomende eisen op die vaak in strijd zijn met de wettelijke bepalingen (vb. meldingsplicht, aanvraagplicht).(huybregts, I. en VETTENBURG, N., op. cit., p. 105.) 11 Een openbare vergadering in een afgesloten en/of overdekte plaats kan nooit aan een voorafgaande toelating worden onderworpen (in tegenstelling tot openluchtfuiven). Fuiven in zalen en tenten worden juridisch immers beschouwd als een vergadering in een gesloten of overdekte plaats en zijn daarmee een grondrecht. Maar dit recht op vergaderen, waar ook fuiven onder vallen, is niet absoluut. De gemeenteraad kan het met haar bijzondere bevoegdheid met betrekking tot de openbare orde beperken. Het verbieden van een openbare vergadering door de bestuurlijke overheid is evenwel enkel mogelijk indien dit de enige mogelijkheid is om de openbare orde te bewaren. Enkel de vrees dat de openbare orde erdoor in het gedrang zou kunnen komen, is evenwel geen legitieme reden om een openbare vergadering te verbieden. Alleen wanneer niet aan de elementaire voorwaarden ( vreedzaam en ongewapend ) om te vergaderen voldaan is, kan de vergadering het voorwerp uitmaken van beperkende maatregelen. Voorbeelden zijn een meldingsplicht en het opleggen van een sluitingsuur (SAERENS, I. (red.), GEERITS, M. et. al. (2011), Handboek manifestaties en evenementen. Integrale veiligheid, hoofdstuk 1, pp , Aflevering 18, Brussel: Politeia. 12 Zie voetnoot 11. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 5 > 14

6 beleidsactoren en 56.8% van de organisatoren geven aan dat zaalfuiven in hun gemeente altijd onderworpen zijn aan de meldingsplicht, ook al betreft het kleinschalige fuiven of fuiven van permanente organisatoren, zoals het jeugdhuis. Bovendien zijn meldingsformulieren soms ontzettend uitgebreid en moeten ze veel te lang op voorhand worden ingediend. Vier op de tien bevraagde organisatoren zeggen dat ze voor elke fuif security moeten voorzien. Ook een op de vijf beleidsactoren geeft aan dat dit een structurele verplichting is bij alle fuiven. Vaak verplicht de gemeente de organisatoren ook nog eens om professionele bewaking in te zetten. Veel gemeenten gaan er blijkbaar van uit dat ze zelf mogen beslissen welke verplichtingen ze opleggen inzake security, omdat veiligheid een lokale materie is. Maar deze redenering klopt niet. De organisatie van security valt onder toepassing van de wetgeving op de bewakingsactiviteiten: de Wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid. De wet stelt dat inzet van security slechts onder bepaalde voorwaarden kan worden verplicht. 13 Daarnaast staat ze uitdrukkelijk toe om met vrijwilligers te werken. En toezicht door jeugdverantwoordelijken (bijvoorbeeld leerkrachten, de leiding in jeugdbewegingen en verantwoordelijken van jeugdhuizen) valt niet onder de wetgeving. Het toezicht dat zij uitoefenen, ook met betrekking tot de veiligheid, is onlosmakelijk verbonden met hun opdracht of beroep, aldus de wetgever. Daarmee laat die uitdrukkelijk de nodige ruimte voor een soepele organisatie van toezicht bij de vaak niet-commerciële evenementen die verenigingen organiseren. 14 Sommige gemeenten verbieden organisatoren om min-16-jarigen toe te laten op niet-commerciële fuiven. Dit is een discriminerende maatregel zonder wettelijke grondslag. 15 De afgeschafte tapvergunning komt terug op lokaal niveau. Uit de enquêteresultaten blijkt dat maar liefst een op de vijf organisatoren nog altijd een tapvergunning voor het schenken van bier moet aanvragen bij de gemeente % van de organisatoren (en 14.8% van de beleidsactoren) zegt dat het niet mogelijk is om voor een fuif een sterkedrankvergunning te bekomen. 17 Dit betekent dat er bv. geen cocktails kunnen geschonken worden. Deze vallen immers onder de noemer sterkedrank, ook al bevatten ze evenveel of minder alcohol dan een pintje of een glas wijn. 18 Uit de focusgesprekken kwam naar voren dat organisatoren graag cocktails verkopen omwille van de extra inkomsten Ook bleek dat sommige gemeenten alleen de jongerenfuiven onderwerpen aan dit soort verbod. Gemeenten koppelen nodeloos ingewikkelde verplichtingen aan de wetgeving m.b.t. het schenken van alcohol aan minderjarigen (bv. verplicht werken met drie ingangen en drie soorten polsbandjes, verplichte identiteitskaartcontroles ). Dit vraagt veel mankracht en veroorzaakt lange wachtrijen aan de ingang. Twee 13 Er kan bij Koninklijk besluit worden bepaald dat bij bepaalde categorieën van inrichtingen, evenementen of activiteiten bewakingsactiviteiten moeten worden georganiseerd. Deze verplichting kan slechts worden opgelegd indien cumulatief aan drie voorwaarden is voldaan: 1. de verplichting kan enkel worden opgelegd om redenen van veiligheid of het voorkomen van misdrijven; 2. indien er geen bewaking zou worden georganiseerd, zou de politiecapaciteit voor het uitvoeren van de essentiële opdrachten in het gedrang kunnen komen; 3. de beoogde bewakingsactiviteiten vinden plaats op de openbare weg of op voor publiek toegankelijke plaatsen. (Regelgeving: artikel 1, 1, zesde lid van de Wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid) 14 Omzendbrief betreffende de toepassing van de Wet van 10 april 1990 op de bewakingsondernemingen, de beveiligingsondernemingen en de interne bewakingsdiensten bij de organisatie van evenementen, 7 maart 2001 en Rondzendbrief SPV05 van 1 maart 2011 betreffende bewaking in het uitgangsleven. 15 De gemeente mag geen discriminerende maatregelen invoeren. Toch geeft 16.2% van de organisatoren en 11% van de beleidsactoren aan dat er een gemeentelijk verbod is op het toelaten van -16-jarigen op niet-commerciële fuiven. De wetgever zegt nochtans dat een jongere, ongeacht zijn leeftijd, naar evenementen zonder winstgevend doel mag, zoals een schoolbal, fuiven van verenigingen, het jeugdhuis... (zie Lid 3 van artikel 1 van de Wet van 15 juli 1960 op de zedelijke bescherming van de jeugd) 16 Er is geen vergunning meer nodig voor bieren, wijnen, mousserende en andere gegiste dranken en tussenproducten zoals porto, sherry en Martini. De wetswijziging kwam er uitdrukkelijk om organisatoren uit het verenigingsleven administratief te ontlasten. (De wetswijziging is opgenomen in de wet van 15 december 2005 houdende administratieve vereenvoudiging II) 17 De aangepaste wetgeving (zie voetnoot 16) legt ook geen vergunning meer op voor het schenken van sterke drank. De wetgever legt niets meer op, maar laat de gemeentelijke overheden anderzijds de mogelijkheid om zelf autonoom te bepalen in hoeverre zij nog voorafgaande toelatingen of voorwaarden (zelfs betreffende moraliteit) oplegt inzake het schenken van sterke dranken. Zo is het dus de gemeente die beslist of en onder welke vorm ze het schenken van sterke drank op fuiven onderhevig maakt aan een vergunning. 18 Als limonades en andere niet-alcoholische dranken worden gemengd met gedistilleerde alcoholische dranken, worden deze eveneens als sterke drank beschouwd (zie Artikel 16 van de Accijnswet' van 7 januari 1998). Dit betekent dat alle alcoholpops en zelf-gemixte cocktails met bovenvermelde dranken, bijna altijd in de categorie sterke drank vallen. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 6 > 14

7 soorten bandjes zijn voldoende (+16 en +18) en de leeftijdscontrole gebeurt best niet aan de ingang maar aan een aparte stand binnen de fuiflocatie. 19 Sinds 1 januari 2013 zijn fuiven en andere elektronisch versterkte muziekevenementen aan de nieuwe geluidsnormen onderworpen. Uit het onderzoek blijkt dat zeer veel gemeenten en steden niet waren voorbereid op de nieuwe regelgeving en dat de kennis hierover zeer beperkt was. Deze resultaten waren vrij onrustwekkend aangezien de nieuwe regelgeving enkele maanden later al van kracht werd. Organisatoren én beleidsactoren vreesden dan ook dat gemeenten niet op de juiste manier zouden gaan controleren en dat de interpretatie van de regelgeving overal weer anders of niet correct zou gebeuren. Deze problematiek heeft een enorme impact op het fuifgebeuren. We vragen de hogere overheden om de lokale reglementeringsdrang en willekeur te helpen tegengaan. De Vlaamse Jeugdraad dringt er daarom bij de Vlaamse overheid op aan om: lokale besturen te sensibiliseren omtrent de (grenzen) van hun bevoegdheden en beginselen van behoorlijk bestuur. Stimuleer en ondersteun hen bijvoorbeeld om de regelgeving m.b.t. fuiven te inventariseren en te toetsen op de beginselen van goed bestuur 20 en juridische correctheid (bv. hiërarchie der normen), en waar mogelijk te vereenvoudigen. Dit grijpt niet in op de gemeentelijke autonomie. Integendeel: de Vlaamse overheid toont hiermee verantwoordelijkheidszin en bewaakt zo het goed functioneren van de instellingen 21 ; lokale besturen te sensibiliseren om voorzichtig om te springen met hun bevoegdheid voor openbare ordehandhaving en het bestrijden en voorkomen van overlast, om het evenwicht tussen veiligheid en het recht op vergadering te garanderen; erover te waken dat lokale besturen voldoende geïnformeerd zijn omtrent de nieuwe geluidsnormen zodat ze deze correct interpreteren en toepassen. Ze moeten organisatoren, in de mate van het mogelijke, toelaten en mogelijk maken om te kiezen voor de geluidscategorie die het meest geschikt is voor hun evenement. De Vlaamse Jeugdraad dringt er daarom bij de federale overheid op aan om: lokale besturen er (nogmaals) op te wijzen dat de federale wetgever geen verplichtingen oplegt inzake tapvergunningen en moraliteitsattesten. Benadruk hierbij de achterliggende bedoeling, nl. de organisatoren uit het verenigingsleven administratief ontlasten. (nogmaals) te verduidelijken aan lokale besturen dat de federale wetgever geen verplichtingen oplegt inzake de organisatie van security en dat ook vrijwilligers mogen instaan voor de veiligheid bij fuiven en andere evenementen. Maak daarbij ook duidelijk dat de gemeente alleen onder bepaalde voorwaarden een organisator kan verplichten om security te organiseren. Daarnaast stellen wij dat lokale besturen verantwoordelijkheden niet mogen doorschuiven naar organisatoren en jonge vrijwilligers. Als bepaalde fuiflocaties, steden of regio s te kampen hebben met amokmakers of andere problemen, is het de plicht van de politie om extra maatregelen te nemen om de openbare orde en veiligheid te garanderen, de organisatoren te ondersteunen en de fuifbezoekers te beschermen. 19 Sinds 10 januari 2010 is deze strikter geworden, vanaf dan is opgenomen in de wetgeving dat men de leeftijd mag opvragen van personen die alcohol willen kopen. De wetgever legt evenwel geen expliciete verplichting tot leeftijdscontrole op. Hoewel geen enkel systeem helemaal sluitend is, geven organisatoren zelf ook aan dat het bandjessysteem de beste manier is om te kunnen voldoen aan de wetgeving. Als het op een correcte manier wordt toegepast, loopt het systeem bovendien vrij vlot, aldus veel organisatoren. 20 Voorbeelden zijn het gelijkheidsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel, het redelijkheidsbeginsel, het motiveringsbeginsel en het fair-play-beginsel. 21 De Vlaamse Jeugdraad is er zich van bewust dat jonge organisatoren en jeugdverenigingen die worden geconfronteerd met de toepassing van onwettige reglementen, de mogelijkheid hebben om een klacht in te dienen bij de Gouverneur van hun provincie of naar de Burgerlijke Rechtbank te stappen. Dit is echter verre van evident. Jeugdwerkers willen zich zinvol inzetten voor kinderen en jongeren in plaats van zich bezig te houden met allerhande administratieve procedures. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 7 > 14

8 2.3 Inhoudelijke en directe ondersteuning voor organisatoren en aanspreekpunten Bied als stad of gemeente via een centraal aanspreekpunt (bijvoorbeeld de jeugddienst, het vrijetijds-, of feestloket) directe ondersteuning en informatie aan over (lokale) regelgeving en de praktische organisatie van een fuif. Het beleid rond fuiven is bij uitstek een lokale aangelegenheid. Veel fuifgerelateerde zaken hebben dan ook betrekking op de lokale regelgeving of context. Die verschilt erg van gemeente tot gemeente, en dat maakt het moeilijk om vanuit bovenlokaal niveau directe ondersteuning op maat te voorzien. Daarnaast geven verschillende organisatoren aan dat ze ook met vragen terecht moeten kunnen bij de koepelorganisatie van de jeugdbeweging of jeugdhuizenfederatie. 22 Maar lang niet elke organisator is aangesloten bij een overkoepelende structuur. Organisatoren vinden een lokale partner of aanspreekpunt voor informatieverstrekking en eerstelijnshulp daarom onontbeerlijk. Die rol zien zij in de eerste plaats weggelegd voor de jeugddienst, het vrijetijds- of feestloket. 23 Ook de beleidsactoren onderstrepen het belang van een lokaal aanspreekpunt voor organisatoren. Dit zou alle nodige kennis en expertise rond wet- en (lokale) regelgeving en de praktische kant van een fuif organiseren beschikbaar moeten stellen. Dit feestloket kan zowel ondersteunen als responsabiliseren. Voorzie een bovenlokaal aanspreekpunt en informatieaanbod op maat voor organisatoren, lokale aanspreekpunten en andere actoren die organisatoren ondersteunen en het lokale fuifbeleid vormgeven. Lokale beleidsactoren en aanspreekpunten voor fuiforganisatoren hebben zelf nood aan inhoudelijke ondersteuning en uitwisselingsmomenten. Jeugdconsulenten en andere lokale dienstverleners uit de focusgroep geven aan dat ze vaak de website raadplegen om zich te informeren. Ze verwijzen er ook naar wanneer ze vragen krijgen van organisatoren. Toch is dit niet voldoende. Lokale dienstverleners willen immers ervaringen kunnen delen en op hun beurt ook ergens terecht kunnen met hun vragen rond fuiven en het fuifbeleid. Ze hebben dit nodig om organisatoren (beter) te kunnen ondersteunen en om een goed fuifbeleid te helpen uitbouwen. Naast een aanspreekpunt, kan ook intervisie hieraan tegemoet komen. De focusgroep van beleidsactoren wees op het belang van één centraal aanspreekpunt met een gebundeld ondersteuningsaanbod op maat voororganisatoren, beleidsactoren en iedereen die fuiforganisatoren ondersteunt. Verschillende deelnemers gaven aan dat ze meer dan eens een beroep deden op de Fuifpunt-helpdesk, maar die bestaat niet meer. 2.4 Fuifinfrastructuur Blijf investeren in degelijke en toegankelijke fuifinfrastructuur: Integreer en bescherm (bestaande) fuifruimte in stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening. Onderhoud als gemeente bestaande infrastructuur en stel die beschikbaar voor jongeren en hun fuiven. Sensibiliseer, stimuleer en ondersteun privé eigenaars om hetzelfde te doen. 22 Het is bijvoorbeeld erg belangrijk dat lokale afdelingen van jeugdwerkorganisaties weten dat ze zich moeten informeren bij hun koepelorganisatie omtrent de eigen verzekeringspolis en wat die al dan niet dekt. 23 Uit het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid blijkt dat 53% van de gemeenten in Vlaanderen beschikt over een fuif- of feestloket. In 2007 beschikte maar 41% van de gemeenten hierover, wat wijst op een belangrijke stijging. (Ilse HOLVOET, op. cit., 2012, p. 95.) Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 8 > 14

9 Ontwikkel op Vlaams niveau een leidraad voor de ideale fuifruimte. Wees als brandweer en gemeente met een tekort aan fuifruimte voldoende soepel in de toelating voor openlucht- en tentfuiven en onderzoek welke locaties als occasionele fuifinfrastructuur kunnen worden ingericht. Hanteer als gemeente billijke randvoorwaarden en huurprijzen, verhuur zalen niet voor alle fuiven volgens eenzelfde all-in-pakket. Hoewel veel steden en gemeenten de afgelopen jaren geïnvesteerd hebben in fuifinfrastructuur, blijft het aanbod aan geschikte fuifruimte beperkt. Uit het onderzoek blijkt dat een gebrek aan toegankelijke en kwaliteitsvolle fuifruimte nog altijd een groot probleem is. De bevraagde beleidsactoren bevestigen dit. 24 Enkele cijfers uit het onderzoek: 46.4% van de organisatoren geeft aan dat er onvoldoende fuifinfrastructuur is in de gemeente waar ze meestal fuiven organiseren (cijfer beleidsactoren: 35.1%). Bijna een kwart zegt daarbovenop dat de bestaande infrastructuur ook niet (meer) in goede staat is. Volgens 11.3% van de bevraagde organisatoren is er helemaal geen fuifinfrastructuur aanwezig (cijfer beleidsactoren: 9.6%). Erg opvallend is dat 40% van de beleidsactoren aangeeft dat, wanneer er in de gemeente geschikte fuifinfrastructuur (privé en/of gemeentelijk) aanwezig is, deze niet als fuifzaal dient. Blijf investeren in degelijke en toegankelijke fuifinfrastructuur: Integreer en bescherm (bestaande) fuifruimte in stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Bij de opmaak van ruimtelijke structuurplannen en stadsontwikkelingsprojecten moet er voldoende aandacht zijn voor plaatsen die voor jonge mensen belangrijk zijn, waaronder fuifruimte. Bescherm deze plaatsen en kijk er als gemeentebestuur op toe dat ontwikkelaars ze op een goede manier integreren in nieuwe ruimtelijke planningspraktijken. Zij moeten de isolatiegraad van nieuwbouw in de mate van het mogelijke aanpassen aan de bestaande omgeving en de activiteiten die er plaatshebben (en dus niet omgekeerd). Onderhoud als gemeente bestaande infrastructuur en stel die beschikbaar voor jongeren en hun fuiven. Sensibiliseer, stimuleer en ondersteun privéeigenaars om hetzelfde te doen. Breng als gemeente de huidige beschikbare infrastructuur in kaart en evalueer ze. De algemene bevraging voor dit onderzoek wees ook op een grote nood aan klein zalen. Indien zalen overbevraagd zijn, kan een voorrangssysteem voor lokale, niet-commerciële organisaties opgezet worden. Op verschillende plaatsen stimuleren lokale besturen private eigenaars om hun infrastructuur open te stellen voor jonge organisatoren. Uiteraard moeten deze zalen kwaliteitsvol zijn en aan de veiligheidseisen voldoen. De gemeente of stad kan private eigenaars hierin ondersteunen, bijvoorbeeld door een subsidiesysteem voor aanpassingen en verbeteringswerken. Op deze manier voorziet en investeert de gemeente in infrastructuur voor jongeren zonder zelf het beheer op zich te moeten nemen. Wel bouwen lokale besturen best een garantie in 24 Andere bronnen tonen de problematiek eveneens aan. In de voorlaatste editie van het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid lezen we dat ongeveer 62% van de Vlaamse gemeenten in 2007 over een eigen (gemeentelijke) fuifzaal beschikt. Een mooie evolutie, want in 2004 was dit maar 50%. De meest recente versie van het Cijferboek toont evenwel dat in de gemeenten met minder dan inwoners het gemiddeld aantal fuifzalen (particulier of in eigendom van het gemeentebestuur) per gemeente gedaald is in vergelijking met Een omgekeerde evolutie laat zich dan weer optekenen bij de grotere gemeenten. Maar de daling in de kleinere gemeenten is zodanig groot dat het gemiddeld aantal fuifzalen in heel Vlaanderen gedaald is: in 2007 was er in 20.67% van de Vlaamse gemeenten geen fuifzaal, in 2010 is dat percentage 23.64%. (Bronnen: HOLVOET, I., Cijferboek lokaal Jeugdbeleid , Brussel, 2009, p. 64. en HOLVOET, I., Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid , s.l., 2012, pp.93 en 94.) Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 9 > 14

10 bijvoorbeeld via een protocolovereenkomst tussen de eigenaar en gemeente opdat de infrastructuur effectief als fuifzaal en aan een gunstig tarief ter beschikking staat voor jongeren. 25 De gemeente kan ook een beurtrolsysteem organiseren dat zaaleigenaren aanmoedigt om hun infrastructuur minstens een paar keer per jaar te ontsluiten voor fuiven. Het beurtrolsysteem dat ook gemeentelijke zalen opneemt kan er ook voor zorgen dat de overlast voor buurtbewoners gespreid wordt. Ga bij plannings- en bouwwerken (meer) doordacht te werk: Ontwikkel op Vlaams niveau een leidraad voor de ideale fuifruimte. Vat grote fuifzalen en polyvalente ruimtes modulair op en betrek jongeren en andere gebruikers bij nieuwbouwprojecten. Er is sprake van een gebrek aan bouwtechnische kennis rond fuifruimte, ook bij architecten. Bij (nieuw)bouwprojecten gaan ze te vaak ondoordacht te werk: zalen zijn te groot en ongezellig, er is sprake van afgelegen grote betonnen bunkers. Ze zijn bijvoorbeeld vooraf onvoldoende aangepast aan milieu- en geluidsnormen (VLAREM), hebben een slechte binnen-akoestiek, en andere essentiële voorzieningen ontbreken: er is onvoldoende bergruimte voorzien, de vloerbekleding is ongeschikt, er zijn te weinig toiletten In de focusgroepen klonk een grote nood aan een leidraad voor de ideale fuifzaal. Deze leidraad moet toepasbaar zijn op infrastructuur in alle vormen en maten en komt idealiter tot stand door een adviescommissie met experten: architecten, ruimtelijke planners, specialisten inzake brandveiligheid, geluidsdeskundigen maar zeker ook de (jonge) gebruikers. We vragen aan de Vlaamse overheid om hierin een trekkende en regisserende rol in op te nemen, bijvoorbeeld via de Vlaamse Bouwmeester. De toepassing van een modulair model of blokkensysteem kan grote fuifinfrastructuur gezelliger en meer op maat van verschillende gebruikers maken. Jongeren en andere ervaringsdeskundigen vooraf consulteren, kan sommige problemen voorkomen. Jammer genoeg blijkt uit het onderzoek dat inspraak bij het lokaal fuifbeleid een van de belangrijke knelpunten is. Vermijd overlast en voorkom dat mensen de straat op moeten om even aan de muziek te ontsnappen, te roken of babbelen. Voorzie indien mogelijk een chill-outruimte en/of rookplaats binnen het fuifterrein. Zorg ervoor dat deze zelf geen geluidsoverlast creëert (door bvb. voldoende geluidisolatie en/of juiste ligging binnen terrein). Wees als brandweer en gemeente met een tekort aan fuifruimte voldoende soepel in de toelating voor openlucht- en tentfuiven en onderzoek welke locaties als occasionele fuifinfrastructuur kunnen dienen. Tentfuiven en fuiven in open lucht kunnen het tekort aan beschikbare infrastructuur (gedeeltelijk) opvangen. Op sommige plaatsen vormen ze zelfs de enige mogelijkheid voor de organisatie van fuiven. Bovendien kan in heel wat gebouwen die in de eerste plaats niet als fuifruimte bedoeld zijn occasioneel toch worden gefuifd. Mits veiligheidsmaatregelen, kunnen fuiforganisatoren parkeerruimten (na de sluitingsuren), loodsen en andere (leegstaande) panden af en toe of tijdelijk als fuiflocatie inrichten. Deze opties krijgen te snel, en soms zelfs zonder vooronderzoek, een negatief advies van de brandweer. Deze kan organisatoren en zaaleigenaren net begeleiden en informeren zodat fuiven er op een veilige manier kunnen plaatsvinden. Huurprijzen en randvoorwaarden moeten billijk zijn, verhuur zalen niet voor alle fuiven volgens eenzelfde all-in-pakket De verhuur van fuiflocaties houdt vaak geen rekening met de grootte en aard van de fuif of het evenement. Grote zalen moeten ook betaalbaar zijn voor organisatoren van kleinere fuiven, ze kunnen immers niet altijd elders 25 Een project dat beleidsactoren tijdens het focusgesprek als zeer positief hebben ervaren, is het Antwerpse Netwerk Ontmoetingsruimte. Het netwerk brengt alle panden en zalen van de stad, het OCMW, andere openbare diensten en private eigenaars in kaart en stimuleert zaaleigenaars en verenigingen om hun beschikbare ruimte te ontsluiten. Het netwerk neemt het beheer niet over, maar is tussenpersoon voor mensen die een zaal zoeken en zaaleigenaars. De uitbater van de zaal en de gebruiker sluiten zelf een huurovereenkomst af. Om (privé-)eigenaren te ondersteunen, werkt het systeem met sleuteldragers. Zij kunnen bijvoorbeeld de zaal openen en sluiten, de drank aanvullen en een oogje in het zeil houden. Met het project sleuteldragers creëert de stad bovendien jobs voor kansengroepen binnen de sociale economie. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 10 > 14

11 terecht. Bovendien zijn niet aan elke fuif dezelfde risico s verbonden. De beleidsactoren en organisatoren formuleerden ook hier de aanbeveling aan zaaleigenaren (zowel privé als gemeentelijk) om meer op maat te werken. Leg voor de huur van (gemeentelijke) infrastructuur niet voor elke organisator dezelfde en evenveel verplicht te nemen maatregelen op. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de inzet van (professionele) security. 2.5 Brandveiligheid Ontwikkel een uniform, transparant en haalbaar richtlijnenkader inzake brandveiligheid op bovenlokaal niveau. Brandweer: ondersteun meer (pro)actief en communiceer tijdig en duidelijk naar organisatoren en zaaluitbaters toe over de mogelijkheden en verwachtingen m.b.t. brandveiligheid. Vanzelfsprekend is brandveiligheid belangrijk. Maar alle bevraagde partijen in het onderzoek hebben moeite met de huidige manier van werken bij de brandweer: de regels zijn onduidelijk, het beslissingsproces is niet transparant, besluiten vallen als eenzijdige verdicten en verschillen van controleur tot controleur, mensen worden kort voor de fuif geconfronteerd met nieuwe, en soms onhaalbare voorwaarden. Organisatoren weten niet wat te verwachten. Soms zijn zalen of tenten maar half gevuld omdat de brandweer maar een erg beperkt aantal fuifbezoekers toelaat. De brandweer legt het maximaal aantal toegelaten personen vast op basis van de beschikbare oppervlakte en van het aantal en de breedte van de nooduitgangen. Voor het criterium oppervlakte hanteert zij blijkbaar erg verschillende richtwaarden. Uit een vraag aan de gemeentelijke medewerkers (in de focusgroep en online-enquête) blijkt dat het maximum aantal toegelaten personen per vierkante meter netto beschikbare oppervlakte varieert van een tot vier. Daarom geloven we in het belang van een voor alle gemeenten uniform, maar voldoende flexibel, richtlijnenkader. Verder willen we dat de brandweer zich minder rigide opstelt en meer proactief ondersteunt. 2.6 SABAM en de billijke vergoeding SABAM en de beheersmaatschappijen die instaan voor de inning van de billijke vergoeding: Informeer en communiceer transparant en laagdrempelig over auteursrechten, naburige rechten en tarieven. Hanteer een correcte en redelijke controle- en sanctiepolitiek. Betrek als federale overheid de Vlaamse Jeugdraad in de verdere uitplooiing van de hervormde auteurswet. De enquêteresultaten tonen aan dat 35.7% van de respondenten recentelijk problemen ondervond met SABAM. Van de organisatoren die problemen hadden, zegt de helft dat ze rechten moesten betalen voor niet-beschermde muziek. Drie op de tien gaf aan dat SABAM een te hoge gemiddelde inkomprijs berekende en ongeveer evenveel organisatoren zegden dat SABAM een te grote oppervlakte aanrekende. Twee op de tien organisatoren kenden recentelijk problemen met de billijke vergoeding. Drie op de tien organisatoren die problemen hadden, geven aan dat SABAM klachten over een verkeerde factuur niet of erg laat opvolgt. Ruim twee op de tien respondenten stelden dat er controle kwam terwijl de zaaluitbater al een jaartarief dans betaalde. Bijna twee op de tien gaf aan dat het probleem het aankrijgen van een dubbele factuur was. Organisatoren vinden de online berekeningssystemen en aangifteformulieren voor SABAM en de billijke vergoeding veel te ingewikkeld en omslachtig, onder meer door de vele parameters. Wie nog niet alle details van Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 11 > 14

12 zijn fuif kent, kan geen prijsschatting maken op de websites. 26 Tarieven zijn volgens organisatoren hoog en de facturatiesystemen onvoldoende transparant. Organisatoren willen dan ook graag weten of en hoe hun bijdrage wordt verdeeld onder de artiesten. Het doorgeven van volledige speellijsten aan SABAM is omslachtig en niet evident als er verschillende dj s hebben gedraaid. Wie er uiteindelijk geen doorstuurt, krijgt in veel gevallen geen vragen van SABAM. Daarom rijst de vraag of de speellijsten effectief gecontroleerd worden. Zowel SABAM als de beheersmaatschappijen die de billijke vergoeding innen, geven te vaak snelle en onterechte of te hoge boetes. Absurde voorvallen - zoals dansende kindjes op een eetfestijn, waarvoor geen tarief met dans werd betaald - werden in het verleden al beboet. De Vlaamse Jeugdraad beveelt aan: dat SABAM en de beheersmaatschappijen die instaan voor de inning van de billijke vergoeding zich klantvriendelijker opstellen. We vragen dat ze op een transparante en duidelijke manier communiceren over tarieven en facturen en een redelijke controle- en sanctiepolitiek hanteren; dat de beheersmaatschappijen makkelijk vindbare, correcte en hanteerbare tariefsimulatoren voorzien; dat SABAM en de billijke vergoeding met één en hetzelfde (online) aangifteformulier in orde kunnen worden gebracht omdat organisatoren twee keer ongeveer dezelfde gegevens moeten invullen; de speellijsten af te schaffen als ze geen nut hebben, of een gebruiksvriendelijk alternatief te ontwikkelen voor (occasionele en niet-commerciële) organisatoren; dat de Vlaamse Jeugdraad, als belangenbehartiger van de honderden jonge organisatoren en jeugdwerkorganisaties die fuiven en andere muziekactiviteiten organiseren, betrokken wordt in de verdere uitplooiing van de hervormde auteurswet (zie verder). De ministerraad van 14 februari 2014 heeft groen licht gegeven voor de hervorming van het auteursrecht, deze zal van kracht gaan op 1 januari Met deze nieuwe wet beoogt men meer transparantie te creëren over het auteursrecht dat door de consument wordt betaald, evenals duidelijkheid te scheppen over de vergoedingen die auteurs, producenten, etc. krijgen voor de exploitatie van hun werk. De nieuwe wet voorziet onder meer in de oprichting van een Dienst Regulering van het auteursrecht en de naburige rechten binnen de FOD Economie. 27 De reeds bestaande Controledienst van de vennootschappen voor het beheer van auteursrechten en naburige rechten zal daarenboven meer slagkracht krijgen. 28 Ook zal een uniek platform worden opgericht voor de aangiften en inning van zowel het auteursrecht als de billijke vergoeding. Deze nieuwe voorzieningen zullen er ten vroegste begin 2015 komen. De praktische kant ervan moet immers nog worden uitgewerkt, een taak door de volgende regering. De Vlaamse Jeugdraad vraagt om hierbij betrokken te worden. 26 Als je overweegt om een fuif te organiseren ook al weet je nog niet precies wanneer, of in welke zaal en je wil vooraf toch al eens berekenen hoeveel je ongeveer aan SABAM of de billijke vergoeding zal moeten betalen, dan moet je op de betrokken websites ook altijd alle vragen (kunnen) beantwoorden, zoals bij een echte aangifte (o.m. welke zaal, datum, contactpersoon, enz.). Als je deze niet allemaal of correct invult, geraak je niet verder in de tools. 27 Binnen de FOD Economie wordt een Dienst Regulering van het auteursrecht en de naburige rechten opgericht. Elke betrokkene, beheersvennootschap of beroepsvereniging kan hieraan vragen om na te gaan of de toegepaste innings-, tariferings-, en verdelingsregels van de beheersvennootschappen wel billijk en niet discriminatoir zijn. Na onderzoek kan die regulator vervolgens een waarschuwing geven en wanneer deze niet wordt opgevolgd naar het Hof van Beroep in Brussel stappen die dan met volle rechtsmacht beslist. Ook kan aan de regulator worden gevraagd om tussen de verschillende partijen te bemiddelen om zo tot een overeenstemming te komen. Tot slot heeft de regulator ook een belangrijke advies- en studieopdracht. 28 Terwijl de controledienst (bij de FOD Economie) vroeger enkel kon opsporen en vaststellen, kan ze nu administratieve boetes opleggen tot euro. De controledienst kijkt na of een bepaalde regel wel wettelijk is. Daarnaast doet ze ook een controle van de interne, boekhoudkundige en administratieve organisatie van de beheersvennootschappen. Zo kan ze bijvoorbeeld nazien of een regel die vastgesteld is door de algemene vergadering van een beheersvennootschap inderdaad zo wordt toegepast door de beheersvennootschap. De regulator zal kunnen kijken of die regel wel billijk en niet-discriminatoir is. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 12 > 14

13 2.7 Prijs en kwaliteit van professionele security Neem als federale regering meer of betere maatregelen om woekerprijzen en wanpraktijken in de bewakingssector te bestrijden en te voorkomen. Screen firma s op prijs en kwaliteit. Veel organisatoren hebben negatieve ervaringen met het inhuren van professionele security. Agressie en uitdagend gedrag zijn veel vernoemde problemen, en soms komt het securitypersoneel zelfs niet opdagen. De kwaliteit en prijs van erkende firma s in de securitysector verschillen enorm, organisatoren spreken van woekerprijzen. Professionele bewakingsdiensten zijn sinds enkele jaren onderworpen aan strengere verplichtingen. Sindsdien is het volgens respondenten nog moeilijker geworden om betaalbare en kwaliteitsvolle security te vinden. Betere maatregelen om woekerprijzen en wanpraktijken te bestrijden, dringen zich op. Daarnaast zijn organisatoren en bezoekers niet altijd op de hoogte van hun rechten als slachtoffer van tussenkomsten van bewakingspersoneel. Dit geldt ook voor wat de leden van de securityploeg al dan niet mogen tijdens de uitoefening van bewakingsopdrachten. Bezoekers en organisatoren hierover informeren is essentieel. We zien hierin een belangrijke rol weggelegd voor de lokale en bovenlokale aanspreekpunten voor organisatoren (zie 2.3 Inhoudelijke en directe ondersteuning voor organisatoren en aanspreekpunten). 2.8 Een breed draagvlak voor jongeren en hun fuiven: het belang van inspraak en betrokkenheid van alle betrokken actoren Creëer als lokale overheid dialoog tussen alle betrokkenen. Betrek hen bij het lokaal fuifbeleid en treed - indien nodig - op als bemiddelaar. Motiveer beslissingen altijd, voor meer gedragenheid en begrip bij alle betrokken partijen. De verschillende focusgroepen stelden dat de hardnekkige klagers, de hardste roepers of actoren met een zekere politieke invloed soms onterecht hun gelijk halen. Al te vaak kiezen lokale overheden eenzijdig de kant van de klager, waardoor initiatieven en fuifruimte onder druk komen te staan. Een beleidsactor uit de focusgroep noemt dit de macht van de klacht. De meeste fuiforganisatoren leveren nochtans op eigen initiatief inspanningen om de relatie met de buurtbewoners positief te houden. De beleidsactoren bevestigen dit. Communicatie en overleg zijn essentieel, ervaring wijst uit dat mensen hierdoor positiever staan tegenover initiatieven. De gemeente kan hierin een belangrijke rol spelen door alle betrokkenen (ook de veiligheidsdiensten) samen te brengen en dialoog te creëren. Wanneer relaties verzuurd zijn, kan de gemeente als bemiddelaar optreden en actief helpen zoeken naar een oplossing waarin alle partijen zich zo goed mogelijk kunnen vinden. Kies dus niet eenzijdig de kant van de klager en durf steun geven aan jongeren en hun initiatieven. Luister naar hen en betrek hen - als ervaringsdeskundigen - bij de uitwerking en uitvoering van het fuifbeleid. 2.9 Sluitingsuren Hanteer als lokaal bestuur een realistisch sluitingsuur en weeg de nadelen van een sluitingsuur af tegenover de voordelen. Opvallend: de organisatoren en beleidsactoren uit de focusgroepen kwamen unaniem tot de conclusie dat een te vroeg sluitingsuur meer na- dan voordelen heeft. Uit de enquêteresultaten bleek ook al dat onrealistische sluitingsuren bij organisatoren voor veel ongenoegen zorgen omdat ze problemen genereren. Een van de belangrijkste argumenten tegen een (te vroeg) sluitingsuur is dat alle bezoekers gelijktijdig op straat terechtkomen, Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 13 > 14

14 wat overlast veroorzaakt. Daarnaast creëert een te vroeg sluitingsuur ook een gespannen sfeer omdat mensen nog in volle feeststemming verkeren en niet naar huis willen. Wanneer de fuifzaal goed geïsoleerd is en dus zelf geen geluidsoverlast creëert, kan er volgens alle beleidsactoren uit de focusgroep beter geen sluitingsuur worden opgelegd. Mensen verlaten dan druppelsgewijs en op eigen initiatief de fuiflocatie. Als het laat, of beter gezegd, vroeg genoeg is, kunnen fuifgangers bovendien gebruik maken van het openbaar vervoer. De meeste organisatoren sluiten zich hierbij aan of vinden dat een sluitingsuur in ieder geval voldoende laat moet zijn zodat de fuif kan uitdoven. Jongeren fuiven vandaag langer dan tien jaar geleden. Een uitdoofscenario bij een sluitingsuur van bijvoorbeeld 3 uur is volgens de meeste organisatoren moeilijk haalbaar. Want dan moeten organisatoren al om 2 uur of vroeger beginnen afbouwen, terwijl er nog veel volk aanwezig is op de fuif. Als de omgeving dat toelaat (bv. geen stiltebehoevende instellingen of zones), is sluiten rond 4 à 5 uur realistischer Publiciteit: voorzieningen Investeer als gemeente in plakzuilen en zet die op goed zichtbare plaatsen, zoals invalswegen en voorzie makkelijk vindbare en transparante informatie over de eigen en regionale plakreglementen. Flyers en affiches blijven, na sociale media en vrienden, een belangrijk promotiekanaal. Vooral bij grotere fuiven en evenementen wordt flink geïnvesteerd in printreclame. Veel organisatoren klagen over te weinig plakplaatsen in de gemeente. Soms zijn ze er wel, maar hebben ze geen effect omdat niemand ze ziet. Op sommige plaatsen mogen organisatoren uit andere gemeenten niet flyeren, geen borden plaatsen of geen gebruik maken van plakplaatsen. Organisatoren hebben daar problemen mee, want hun wervingsgebied strekt zich vaak uit tot voorbij de buurgemeenten. Bovendien worden affiches van meer kleinschalige en niet-commerciële initiatieven vaak overplakt door professionele plakploegen. Daarom het is het belangrijk dat organisatoren uit het verenigingsleven de mogelijkheid hebben om promo te voeren in de eigen en naburige gemeenten en op plaatsen die enkel zijn voorbehouden voor niet-commerciële evenementen. Lokale reglementen rond affiches plakken, borden plaatsen en flyeren zijn momenteel ook erg verschillend. Het is daarom veel te moeilijk om te weten waar wat kan en onder welke voorwaarden. We citeren een organisator: Het is in elke gemeente anders: in de ene gemeente mag je plakken of bordjes plaatsen, in de andere niet, in weer een andere mits een vergunning en enkel op bepaalde plaatsen, soms mag het ook enkel tegen betaling Dat moet je dus allemaal maar weten. Voorzie daarom als gemeente makkelijk vindbare en transparante informatie over de eigen plakreglementen. Bundel op regionaal niveau eventueel de verschillende reglementen en stel ze ter beschikking via de jeugddienst of ander lokaal aanspreekpunt voor organisatoren. Advies 1407: Fuiven in Vlaanderen 7 mei 2014 pagina 14 > 14