Federaal Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid De heer Rudy Demotte - Minister Kunstlaan Brussel. Brussel, 30 september 2009

Transcriptie

1 Federaal Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid De heer Rudy Demotte - Minister Kunstlaan Brussel Uw kenmerk : Ons kenmerk : NDG d431 Bijlage(n) : Contact : Nele De Gols Betreft : Brussel, 30 september 2009 Geachte heer de Minister, De programmawet van december jl. veroorzaakt heel wat onrust bij lokale mandatarissen en ambtenaren. Nu vertegenwoordigingsopdrachten in private en publieke instellingen onderworpen kunnen zijn aan het sociaal statuut van zelfstandigen stellen veel betrokkenen zich vragen over het toepassingsgebied van deze maatregel en over de gevolgen voor hun individuele situatie. Een aantal concrete situaties maakt ons duidelijk dat de wetswijziging een aantal ongewenste neveneffecten zal hebben. Wij verzoeken u dan ook deze situaties in overweging te willen nemen bij de uitwerking van de maatregel. De problemen situeren zich op de volgende vlakken : 1 toepassingsgebied van de maatregel. Door afschaffing van de uitzonderingsbepaling wordt het algemeen principe van toepassing. Dit betekent concreet onderwerping van het zelfstandig statuut in volgende situaties : TOEPASBAARHEID VERMOEDEN Voor bestuurdersmandaten in vennootschappen of verenigingen die aan de vennootschapsbelasting onderworpen zijn geldt de regel dat zij onderworpen zijn aan het zelfstandig statuut. Het moet hier uitdrukkelijk gaan om werkelijke bestuurdersmandaten (bestuurder, zaakvoerder, beheerder), hetgeen betekent dat personen die als derde worden uitgenodigd op de raad van bestuur (vb. als expert) niet vallen onder het statuut van zelfstandige (tenzij dit onder het tweede criterium zou vallen). Dit geldt ook wanneer deze personen hiervoor een presentiegeld ontvangen. Deelname aan de algemene vergadering of aan adviserende commissies van deze instellingen wordt hier niet mee bedoeld. Kan u deze interpretatie bevestigen? Door het decreet van 6 juli 2001 over de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zijn deze samenwerkingsverbanden in Vlaanderen niet langer vennootschappen (wat ze wel waren onder de wet op de intercommunales van 1986). Artikel 26 van de wet van 22 december 1986 betreffende de intercommunales (dat niet werd opgeheven door het decreet van 6 juli 2001) stelt de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden vrij van alle belastingen ten gunste van de staat, provincies, gemeenten of enige andere

2 publiekrechtelijke rechtspersoon (uitgezonderd de belasting oppervlaktewater en afval), zodat deze niet onderworpen zijn aan de vennootschapsbelasting en dus ook niet vallen onder het vermoeden van het KB nr. 38. Hier zal dus het criterium van de beroepsactiviteit ten volle spelen. De autonome gemeente- en provinciebedrijven vallen daarentegen wel onder de vennootschapsbelasting, hoewel zij in praktijk vaak geen belasting dienen te betalen. Worden zij gezien als een vereniging waarvoor het vermoeden uit art. 3, 1, 4 e lid speelt? BEROEPSACTIVITEIT De meeste problemen rijzen bij mandaten die worden uitgeoefend in instellingen die geen vennootschap zijn of die niet onder de vennootschapsbelasting vallen en waar het criterium ligt in het al dan niet uitoefenen van een beroepsactiviteit. Daar een beroepsactiviteit inkomsten veronderstelt, nemen wij aan dat onbezoldigde mandaten in deze instellingen geen aanleiding zullen geven tot onderworpenheid aan het zelfstandig statuut en dat deze mandatarissen zich op basis van deze mandaten dan ook niet bij een zelfstandigenkas dienen aan te sluiten. (parallel met art 32 WIB 1992, dat deze personen ook uit het toepassingsgebied van de inkomstenbelasting haalt). Mandaten in een openbare of private instelling waarvoor een vergoeding wordt betaald leiden daarentegen wel tot een zelfstandige activiteit. Een hoop raadsleden zal echter op grond van het bedrag van de inkomsten uiteindelijk geen bijdragen dienen te betalen. Kan voor deze betrokkenen niet worden afgeweken van de aansluitingsverplichting in uitvoering van art. 10 van het KB nr. 38? De maatregel leidt voor bepaalde personen tot zeer negatieve gevolgen en een hoop bijkomende administratieve verplichtingen, zodat verwacht kan worden dat deze personen een einde zullen maken aan hun sociaal engagement. Daar de activiteiten van de betrokken instellingen (zeker als het om VZW s gaat) zich vaak situeren in het verlengde van de beleidsdomeinen van het lokaal bestuur, kan het een probleem worden om de lokale besturen in deze instellingen te vertegenwoordigen. Voorbeelden van behartenswaardige gevallen - Een huisvrouw die voor een lokaal bestuur zetelt in een VZW (vb. tewerkstellingsproject, kringloopcentrum, beschutte werkplaats, ) krijgt hierdoor een zelfstandig hoofdberoep : dit betekent dat zij een kwartaalbijdrage van minimum 450 euro zal moeten betalen. Vaak zullen de presentiegelden die zij hiervoor ontvangt dit bedrag lang niet bereiken. - Cumulatieproblemen (zie punt 2 ) Met opmaak: opsommingstekens en nummering - Vallen ook mandaten in algemene vergaderingen hieronder? - wat met zeer beperkte mandaten, zowel in tijdsbesteding als inkomsten? vb de raden van bestuur in de scholen van bestuursrecht die 2 maal per jaar vergaderen Kan er een criterium worden vastgelegd op basis van aantal vergaderingen? bedrag aan presentiegelden? Kunnen bepaalde activiteiten (zoals bijvoorbeeld de algemene vergaderingen, de adviserende commissies, ) niet bijvoorbaat worden uitgesloten? Kan geen uitzondering worden gemaakt voor VZW s (die niet onder de vennootschapsbelasting vallen)?

3 Geldt deze verplichting ook voor de collega s van de mandatarissen die in dezelfde instellingen onder dezelfde voorwaarden maar ten persoonlijken titel hun mandaat uitoefenen? 2 cumulatie Sommige personen mogen geen zelfstandige activiteit uitoefenen. De programmawet zal tot gevolg hebben dat heel wat sociaal engagement in allerhande sociale VZW s (waar de presentiegelden zeer beperkt zijn en als bijberoep vermoedelijk geen aanleiding geven tot betaling van bijdragen) zal verloren gaan. Het gaat meer bepaald om volgende personen : - werklozen met een uitkering - bruggepensioneerden - personen in loopbaanonderbreking of met tijdskrediet - personeelsleden OCMW : mogen geen enkele zelfs onbezoldigde opdracht of dienst in particuliere zaken met winstoogmerk volbrengen. VZW s vallen hier normaal niet onder : maar wat als hun activiteit nu als zelfstandige activiteit beschouwd wordt? Ook volgende personen stellen zich vragen omtrent de mogelijkheid tot combinatie van hun statuut met een zelfstandige activiteit : - studenten (voor wie de ouders nog kinderbijslag genieten) - gepensioneerden - personen met ziekte- of invaliditeitsuitkering - ter beschikking gestelde personeelsleden uit het onderwijs Met opmaak: opsommingstekens en nummering Met opmaak: opsommingstekens en nummering Kan ook aan deze mensen snel zekerheid gegeven worden omtrent de gevolgen van het voortzetten van hun mandaat? Kan voor hen geen uitzondering worden gemaakt voor die mandaten die wel aanleiding geven tot onderworpenheid aan het statuut, maar niet tot betaling van bijdragen? Art. 10 van het KB geeft immers de mogelijkheid om bij KB af te wijken van de verplichting tot aansluiting. Dit zou voor heel wat personen een oplossing betekenen, en geen enkel verlies aan inkomsten tot gevolg hebben. 3 vaststelling netto-inkomsten Indien bijdragen verschuldigd zijn, zullen deze berekend worden op de netto-inkomsten verbonden aan het mandaat. Er zal echter een oplossing moeten gevonden worden om deze inkomsten af te scheiden van andere inkomsten : de inkomsten uit deze mandaten worden steeds samen met de presentiegelden van het politiek mandaat aangegeven, soms zelfs nog samen met andere inkomsten. Wordt een richtlijn uitgewerkt over hoe de inkomsten zullen worden bepaald en welke kosten in mindering kunnen worden gebracht?

4 4 Gemeentelijke vestigingstaks, provinciebelasting of andere lasten Zelfstandigen dienen naast belastingen en sociale zekerheidsbijdragen vaak ook provincie- of gemeentelijke belasting te betalen op hun zelfstandige activiteit. Vaak zijn hier minimumbijdragen vastgelegd, die variëren afhankelijk van het vigerend reglement (in Antwerpen een 200 euro). Indien het gaat om een belasting verbonden met het uitoefenen van een zelfstandige activiteit, zal dit ook betaald moeten worden door die mandatarissen met een kosteloos mandaat of met beperkte inkomsten. Ook hier bestaat een mogelijke oplossing erin om die betrokkenen die op basis van hun inkomsten geen bijdragen moeten betalen vrij te stellen van de verplichting om aan te sluiten bij een zelfstandigenkas. 5 suppletief statuut uitvoerende mandatarissen Uitvoerende mandatarissen (burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters) die niet sociaal beschermd zijn als werknemer, zelfstandige of ambtenaar vallen, zijn sinds 1 januari 2001 verplicht om zich te onderwerpen aan het suppletief statuut van mandataris. Zij betalen sociale zekerheidsbijdragen op hun wedde in ruil voor terugbetaling medische kosten, kinderbijslag en een uitkering in geval van ziekte, invaliditeit of werkloosheid. Is een mandaat in een instelling voor deze mandatarissen een hoofd- of een bijberoep? 6 administratieve verplichtingen Is het voor mandatarissen die uiteindelijk toch geen bijdragen zullen moeten betalen (zelfstandig bijberoep met nettoinkomsten lager dan euro) wel nodig om zich aan te sluiten bij een sociale verzekeringskas voor zelfstandigen? Dit zal een hoop administratief werk met zich meebrengen, zonder dat hier opbrengsten zullen tegenover staan. In het kader van de administratieve vereenvoudiging, is dit een schoolvoorbeeld van een overbodige verplichting : veel administratief werk en geen enkele opbrengst. 7 overgangsmaatregel? Kan een overgangsmaatregel worden uitgewerkt tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen? Zijn er overgangsmaatregelen voor mandatarissen die hun mandaat onder deze voorwaarden niet willen voortzetten maar toch in afwachting van een opvolger bereid zijn om nog enkele vergaderingen te zetelen? Wat met vergaderingen die nu in januari / februari zijn bijgewoond?

5 8 Hoe gaan we ervoor zorgen dat voldoende mensen nog bereid zijn mandaten op te nemen in al deze instellingen? De prijs voor sociaal engagement wordt nu wel erg hoog gesteld. VVSG en VVP vragen om de voorgenomen maatregel te herbekijken, vooral in het licht van die mandaten met beperkte inkomsten, en zeker wanneer dit mandaat gecumuleerd wordt met bepaalde uitkeringen. De lasten die nu voor betrokkenen verbonden zijn aan dit zelfstandig statuut, wegen niet op tegen de mogelijke voordelen ervan (die nihil zijn, vermits deze categorie geen bijdragen zal betalen). Een strikte uitvoering van de maatregel zal het sociaal engagement afremmen, en bepaalde lovenswaardige initiatieven zullen problemen ondervinden met het vinden van vertegenwoordigers uit lokale en provinciale besturen. Kan hiervoor een oplossing gevonden worden? Uiteraard zijn wij steeds bereid het gesprek hierover aan te gaan. Met oprechte hoogachting, Jef Gabriels, Voorzitter VVSG. Jan Durnez, Voorzitter VVP.

6