Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg Toekomstvisie van de gemeente Beek

Transcriptie

1 Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg Toekomstvisie van de gemeente Beek Toekomstvisie van de gemeente Beek 1

2 Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg Toekomstvisie Inhoud Pagina Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg 3 1. K²: Krimp en kracht Wat is het beleid van Beek tot nog toe? Toekomst: krimp De kracht van Beek 8 2. Ambities en speerpunten Beek Een ondernemende gemeente Aangenaam wonen en leven Dienstverlenend en actief naar de inwoners Uitgangspunten om ambities te realiseren Kracht door veelzijdigheid Proactief in de regio Samen zoeken naar nieuwe kansen Duurzaam in alles Het gebruik van deze toekomstvisie 19 Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg in vogelvlucht 20 Toekomstvisie van de gemeente Beek 2

3 Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg Ondernemend Beek, dat is waar de gemeente Beek de komende jaren voor wil staan. Ondernemend in de zin van een bedrijvige en economisch krachtige gemeente maar ook in bredere zin ondernemend. Het gaat om een grondhouding, de manier waarop wij hier in Beek de wereld in kijken: open voor nieuwe ideeën, open voor (maatschappelijk) ondernemerschap, open naar bewoners, open naar de regio, open naar elkaar. Dat zijn de ingrediënten voor een veelzijdige en vitale gemeente. Een gemeente die met demografische krimp te maken heeft maar daarom niet minder vitaal hoeft te zijn. Met een ondernemende houding kan Beek de grote vraagstukken aan. Vergrijzing en ontgroening stellen Beek voor een grote uitdaging om de vitaliteit de komende 20 jaar te behouden. Vitaal kan alleen door ook economisch krachtig te zijn. Beek is veelzijdig! Dit komt ook naar voren in de ligging van Beek. Bereikbaarheid via spoor, weg en lucht bieden een ideale basis om dit verder te ontwikkelen, mét behoud van de unieke karakteristieken van Beek. Concreet betekent dit dat wij de komende jaren inzetten op de verdere ontwikkeling van het vliegveld en het bedrijventerrein daarom heen. Net zo belangrijk is het stimuleren van ondernemerschap in de kernen van Beek. Daarbij hoort ook een sterk en aantrekkelijk centrum. Ik ben er als burgemeester trots op dat de inwoners van Beek hier graag wonen en werken. We zijn tevreden over de voorzieningen die in Beek te vinden zijn en waarderen onze woonomgeving. Dat moeten we vasthouden! Ook in de komende 20 jaar blijft Beek een aantrekkelijke woongemeente met voorzieningen voor zowel jong als oud. Door het groen, dat onze directe omgeving zo kenmerkt, de wijken in te halen wordt het wonen in Beek nog aantrekkelijker. Ook een afname van het aantal woningen biedt kansen: ruimer wonen in rust en groen. Wat Beek uniek maakt is de combinatie van wonen in het groen én werken in de buurt. Wist u dat er dagelijks meer mensen Beek ingaan, dan er uittrekken om aan het werk te gaan? Bij een vitale gemeente horen ook vitale inwoners. Beek wil de komende jaren nog meer inzetten op sport met aandacht voor gehandicapten en senioren. Beek heeft daar nu al ideale faciliteiten voor en kan deze verder uitbouwen en benutten. Beek heeft veel om trots op te zijn, een levendig verenigingsleven, initiatiefrijke burgers, gevarieerd ondernemerschap, een poortfunctie naar het heuvellandschap, groen, bedrijventerreinen, culturele voorzieningen en een goede bereikbaarheid om maar wat te noemen. Kijkend naar de toekomst van Beek, zijn we vertrokken vanuit de kracht die de veelzijdigheid van Beek biedt. We zijn in gesprek gegaan met bewoners, bedrijven, middenveld en regio én hebben keuzes gemaakt. Beek zet in op bedrijvigheid en kwaliteit van leven. Dit betekent dat Beek niet gaat voor een ontwikkeling tot toeristische trekpleister. Dat past niet bij Beek en het heuvelland biedt daar veel meer en betere mogelijkheden voor. Wel is er ruimte voor verbetering in het aanbod van kleinschalige voorzieningen. Restaurantjes en andere horecavoorzieningen maken Beek voor dagtoerisme een stuk aantrekkelijker. Er zijn mooie en interessante cultuurhistorische gebouwen in de gemeente aanwezig. De gemeente Beek ziet volop mogelijkheden voor private ontwikkeling van deze cultuurhistorische gebouwen en kiest ervoor hier zelf niet actief op in te zetten. Toekomstvisie van de gemeente Beek 3

4 Samenwerking in de regio is essentieel. Beek is onderdeel van de regio Zuid-Limburg en wil samen met andere gemeenten de regio versterken. Grootschalige ontwikkelingen zullen wij altijd in regionaal verband samen oppakken. In een ondernemend Beek gaat het om het zien van kansen in plaats van te benadrukken waarom iets niet kan. Dit biedt nieuwe handelingsperspectieven. Beek wil ideeën van inwoners waar een bepaald ondernemerschap uit spreekt, waar vitaliteit en veelzijdigheid uit spreekt ondersteunen. Als gemeente Beek willen wij dit ondernemerschap omarmen, als leidraad gebruiken. Ook in onze houding naar de regio. Beek kan haar opgaven niet alleen aan en wil actief op zoek naar samenwerking met buurgemeenten en de regio. Beek wil dus niet de concurrentie aangaan maar samen met partners zoeken naar oplossingen voor regionale opgaven. De ontwikkeling van het vliegveld en de bedrijvigheid daarom heen is daar een voorbeeld van. Zowel het vliegveld als de bijbehorende bedrijvigheid zijn niet alleen voor Beek maar voor heel Zuid-Limburg van belang. Aan de bewoners van Beek vraag ik hetzelfde: omarm initiatieven van anderen, doe er aan mee en kom ook zelf met initiatieven. Op die manier houden we Beek veelzijdig én vitaal! (de burgemeester) Toekomstvisie van de gemeente Beek 4

5 1. Krimp en kracht Bij het opstellen van deze toekomstvisie is het huidige beleid van de gemeente als een van de vertrekpunten gekozen. De gemeente doet al veel en deze toekomstvisie sluit daarbij aan. Daarnaast ligt er een vertrekpunt in de kracht van Beek. De toekomstvisie borduurt voort op de huidige kracht van de gemeente. Tot slot gaat deze toekomstvisie in op relevante toekomstige ontwikkelingen, waarvan de belangrijkste is de krimp van de bevolking. 1.1 Wat is het beleid van Beek tot nog toe? Het beleid van Beek is neergelegd in een toekomstvisie uit 2003 en diverse beleidsnota s van de afgelopen jaren. Hierna volgt een korte weergave van de voor deze toekomstvisie belangrijkste elementen. Relatie met burgers en ondernemers Het verbeteren van de relatie met de burger en ondernemers is een strategische opgave voor de gemeente Beek. Dienstverlening bepaalt voor een belangrijk deel de relatie tussen gemeente en burger. De gemeente Beek wil een klantgerichte dienstverlening leveren vanuit de vraag van de burger. Om de gemeentelijke dienstverlening te verbeteren werkt de gemeente (intensief) samen met ketenpartners. Voorzieningen en veiligheid De gemeente investeert in brede scholen, bibliotheek, sportaccommodaties, jongeren- en ouderenbeleid en speelvoorzieningen voor kinderen. Verder streeft de gemeente naar een aantrekkelijke, veilige en schone woonomgeving met een hoge mate van verkeersveiligheid. Ook is er een samenhangend jeugd- en jongerenbeleid en wordt een lokaal sportbeleid uitgevoerd. Wonen, zorg en welzijn Daarnaast zet de gemeente in op een goede samenwerking met woningcorporaties en streven we een optimale invulling van WWb en WMO na. Ook op dit vlak bewaakt de gemeente Beek het voorzieningenniveau. Dit doet ze door te investeren in zorgkruispunten en de ontwikkeling van woon-zorgcomplexen. Duurzame gemeente De gemeente Beek streeft duurzaamheid na. Enerzijds door intern een doorzichtig en verantwoord financieel beleid te voeren. Anderzijds onder andere door duurzaam ontwikkelen en bouwen, een lokale aanpak van het energie- en klimaatvraagstuk, zorgdragen voor een goede bodemkwaliteit en tegengaan van geluidsoverlast. Toekomstvisie van de gemeente Beek 5

6 Goed ondernemersklimaat en bereikbaarheid Een goed ondernemersklimaat en daarmee stimulering van de regionale economie is een belangrijk thema in de gemeente Beek. Hierbij is natuurlijk de luchthaven MAA van belang, maar ook het optimaliseren en revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen. Er is in of in de directe nabijheid van Beek veel werkgelegenheid, zowel in de industrie (DSM/Sabic) als in de detailhandel en MKB. Consequentie hiervan is toegenomen mobiliteit, waar op een goede manier mee moet worden omgegaan. Bereikbaarheid is dan ook een belangrijk thema. Voor het realiseren van de ambities uit de Regiovisie is een goede (inter)nationale bereikbaarheid van de regio van groot belang. Dit kan via lucht, weg, water en spoor, maar ook door de ontwikkeling van de digitale infrastructuur. De OVvoorzieningen in de kernen mogen hier echter niet onder lijden, deze zijn voor de burgers van grote waarde. Regiobranding De gemeente Beek wil een duidelijke positie innemen in de Branding Zuid-Limburg en het beeldbepalende karakter moet behouden blijven. Deze herkenbaarheid is ook essentieel voor het in stand houden van de bedrijvigheid en werkgelegenheid. Beek heeft hier een start mee gemaakt door deel te nemen aan de Stichting Regiobranding Zuid-Limburg. Recreatie en cultuur Beek geeft aan te investeren in recreatie en cultuur. Recreatie door het (mee) vormgeven van de lokale vrijetijdseconomie en het stimuleren van toerisme door bijvoorbeeld een wandelroute- en fietspadennetwerk. Op cultureel vlak is dit het beschermen van monumenten, archeologische en cultuurhistorische waarden en het scheppen van een positief klimaat voor kunstenaars. Dit sluit aan bij het regionale speerpunt work-life balance. Toenemende samenwerking in de regio Beek heeft samenwerkingsverbanden met veel omringende gemeenten en andere partners. De diversiteit aan samenwerkingsverbanden creëert een lappendeken aan samenwerking. De sturing op al deze verbanden, die steeds meer van belang zullen zijn, vraagt in toenemende mate meer van de gemeente. Beek sluit aan bij de Ontwikkelingsagenda Stedelijk Netwerk Zuid-Limburg en de Regiovisie Westelijke Mijnstreek. De belangrijkste thema s die in regionaal verband als speerpunten zijn benoemd en waar Beek een bijdrage aan wil leveren, zijn: - Innovatieve bedrijvigheid als economische motor; - De transformatie van de woningvoorraad; - Sportzone; - Economische structuurversterking; - Euregionale bereikbaarheid en mobiliteit; - Integrale gebiedsgerichte ontwikkeling; - Culturele kwaliteit; - Nationaal Landschap Zuid-Limburg; Toekomstvisie van de gemeente Beek 6

7 - Stedelijke kwaliteit. Om deze thema s in regionaal verband op te kunnen pakken, is intensieve inzet op samenwerking met partners in de toekomst meer en meer noodzakelijk. De gemeente zal zich de komende periode hierop oriënteren en een visie op samenwerking ontwikkelen. 1.2 Toekomst: krimp Krimp Sinds het vaststellen van de toekomstvisie in 2003 is veel nadrukkelijker dan daarvoor naar voren gekomen dat de gemeente Beek, evenals de andere gemeenten in de Westelijke Mijnstreek, te kampen heeft met teruglopende bevolkingsaantallen. Daarnaast zal de samenstelling van de bevolking veranderen. In verhouding zal het aantal ouderen ten opzichte van het aantal jongeren toenemen. De prognose voor de komende 30 jaar is gevisualiseerd in onderstaande grafiek. De ontwikkeling is hierbij als lineair verondersteld. Er komt meer nadrukkelijk beleid inzake het omgaan met krimp, onderdeel hiervan is het bevorderen dat mensen in de vertrouwde omgeving blijven wonen. Bron: Startnotitie Strategische toekomstvisie en strategische visie op samenwerking Toekomstvisie van de gemeente Beek 7

8 Naast het feit dat het aantal inwoners een dalende lijn laat zien, is het ook zo dat de groep ouderen groter wordt én dat ouderen steeds ouder worden. Onderstaande grafiek visualiseert wat dit betekent voor de beroepsbevolking, ook hier is de ontwikkeling lineair verondersteld. Deze ontwikkeling vraagt een passend beleid van Beek. Concentratie van functies én wonen is het uitgangspunt, gezien de belangrijke relatie tussen woningbouw voor senioren en welzijn, voorzieningen en zorginfrastructuur. Bron: Woonmilieuvisie Westelijke Mijnstreek. 1.3 De kracht van Beek Wonen in t groen Beek is een gemeente gelegen in het groen en dat is een belangrijke kracht. Ook de deelnemers aan de Beekscans geven groen aan als belangrijke kracht van Beek. Concreet worden ondermeer de groene kernen, de Projecten Groene Waarden, de variatie van het groen (landbouw, boomgaarden etc.) en bijvoorbeeld rust en ruimte genoemd. Dit groene karakter maakt het aantrekkelijk om in Beek en de omgeving van Beek te recreëren en te wonen. Wonen in het groen is hierbij meer onderscheidend dan recreatie. Recreatie is minder exclusief aan Beek gebonden en kan in regionaal verband goed opgepakt worden. De combinatie met een krimpende bevolking schept verdere kansen voor ruimer en rustig wonen in het groen. Ondernemend Beek In Beek is de bedrijvigheid en de variatie aan bedrijvigheid groot. Zowel in schaal als in aanbod. De kleinschalige ondernemers die dicht bij hun klanten staan worden als kracht naar voren gebracht. Het grote winkelcentrum Makado ook. Daarnaast heeft Beek meerdere bedrijventerreinen. De gemeente voert actief beleid op het activeren van ondernemerschap. Ook dit kan als kracht aangeduid worden en draagt er aan bij dat Beek als werkgelegenheidszone voor de omliggende gemeenten kan gelden. Voor inwoners van Beek en bezoekers van buiten Beek is de Toekomstvisie van de gemeente Beek 8

9 bereikbaarheid van de winkels en bedrijven een groot voordeel. Hier liggen overigens ook nog aanknopingspunten voor verdere verbetering. Het verbeteren van de parkeergelegenheid alsmede het vergroten van de gezelligheid in het centrum werden tijdens de Beekscans meerdere malen als kans genoemd. Een andere kansen ligt in het verbinden van bedrijvigheid aan groen. Bereikbaar Beek Naast de bereikbaarheid van de winkels en bedrijven geldt de algehele bereikbaarheid van Beek als onderscheidend. Zowel via lucht, spoor en weg is Beek goed te bereiken. Dit heeft een positieve invloed op het vestigingsklimaat. Specifiek worden de uitvalswegen naar de snelweg, Euregionale verbindingen (NS, weg, lucht) en parkeergelegenheid bij de stations genoemd. Kansen zijn onder meer het behoud van de luchthaven, passagiersvervoer, de A2-zone (in verband met het fileprobleem), de bereikbaarheid tussen kernen, OV vanuit steden naar industrieterrein en OV tussen Maastricht en Aken. Betrokken Beek Beek is trots op haar verenigingsleven. Er is een actief verenigingsleven en mensen zijn in Beek bij elkaar betrokken. Het belang van verenigingsleven, vrijwilligerswerk, ouderenzorg en mantelzorg is groot in de gemeente Beek. Beek probeert haar burgers te stimuleren om deel te nemen aan de gemeenschap, wat de sociale samenhang in de kernen verder bevordert. Toekomstvisie van de gemeente Beek 9

10 2. Ambities en speerpunten Beek Als belangrijkste ontwikkeling krijgt Beek, net als de andere gemeenten in haar omgeving, de komende jaren te maken met demografische krimp. Beek onderkent deze demografische ontwikkelingen en de financiële beperkingen die dit met zich meebrengt voor de gemeente. Het maken van keuzes is daarom noodzakelijk. Beek gaat niet actief inzetten op het van buiten aantrekken van nieuwe inwoners, maar wil een goede woon- en leefomgeving bieden voor haar huidige en toekomstige inwoners. Echter de leefbaarheid en het voorzieningenniveau, waar inwoners van Beek tevreden over zijn en die ze graag willen behouden, kunnen in de toekomst alleen op voldoende niveau blijven als Beek ook economisch krachtig blijft. Naast het goede woon- en leefklimaat is de bedrijvigheid, in combinatie met de goede bereikbaarheid via weg, spoor én lucht, de belangrijkste kracht van Beek. Om ook in de toekomst goed te kunnen blijven wonen en leven zal Beek haar economische kracht verder moeten versterken. Een economisch krachtige gemeente biedt niet alleen een basis voor een evenwichtige bevolkingssamenstelling, maar daarmee ook een basis om de voorzieningen en sociale cohesie in de kernen op peil te houden. Om die voorzieningen binnen de gemeente te kunnen behouden zal gekozen worden om een aantal voorzieningen de komende jaren meer en meer te clusteren. De drie centrale ambities van Beek zijn: Een ondernemende gemeente Aangenaam wonen en leven Dienstverlenend en actief naar de inwoners 2.1 Een ondernemende gemeente Uitgangssituatie De ligging van Beek in een knooppunt van wegen, spoor en vliegveld maakt dat het een aantrekkelijke vestigingsplaats is voor bedrijven. Beek heeft meerdere bedrijventerreinen en draagt bij aan de werkgelegenheidszone voor de omliggende gemeenten. Er is in of in de directe nabijheid van Beek veel werkgelegenheid, zowel in de industrie (DSM/Sabic) als in de detailhandel en MKB. In Beek is de bedrijvigheid en de variatie aan bedrijvigheid groot. Zowel in schaal als in aanbod. De kleinschalige ondernemers die dicht bij hun klanten staan, is een kracht van Beek. Maar daarnaast ook de grootschalige bedrijventerreinen als TPE en BMAA en het grote winkelcentrum Makado, die een regionale functie vervullen. In regionaal verband stimuleren van de bedrijvigheid en ondernemersklimaat Een goed ondernemersklimaat en daarmee stimulering van de regionale economie is van grote waarde voor Beek. Hierbij is de verdere ontwikkeling van de luchthaven en het bijbehorend bedrijventerrein BMAA een van de prioriteiten, maar ook het optimaliseren en revitaliseren van Toekomstvisie van de gemeente Beek 10

11 bestaande bedrijventerreinen. Voor de stimulering van de regionale economie zoekt Beek actief samenwerking in de regio. Grotere bedrijven en bedrijvigheid realiseert Beek daarom in samenspraak met de regio op de hiervoor beschikbare bedrijventerreinen. Beek sluit in regionaal verband aan bij de ontwikkeling van een beoogde transitie van een productie-industrie naar een kenniseconomie, waarbij er voor de agrarische sector voldoende ruimte moet zijn om schaalvoordeel te kunnen behalen. Een goede balans in landschap en economische ontwikkeling is daarbij van belang. Stimuleren kleinschalige bedrijvigheid in de kernen Voor het versterken van de leefbaarheid wil Beek kleinschalige bedrijvigheid in de kernen stimuleren. Wat in de kernen kan, wil Beek mogelijk maken. Dit betekent dat startende MKB ondernemers zoveel mogelijk gefaciliteerd worden, onder andere door in te zetten op versterking van het ondernemershuis zowel lokaal als regionaal. Het betreft hierbij niet alleen kleine winkels en ambachtelijke bedrijvigheid maar ook ondernemers in de maatschappelijke zorg of andersoortige voorzieningen die de leefbaarheid in de kern vergroten en er voor kunnen zorgen dat inwoners langer in hun vertrouwde buurt kunnen blijven wonen. Beek kan dit niet alleen maar zoekt hiervoor intensief de samenwerking met partners op lokaal en regionaal niveau, zoals het Limburgs Economie versnellingsfonds (L.E.F). Versterken centrum Beek De meeste winkelvoorzieningen, zijn op dit moment in het centrum van Beek aanwezig. In het verlengde van de stimulering van de kleinschalige bedrijvigheid, zet Beek zich in voor het vergroten van de gezelligheid in het centrum van Beek. De Markt van Beek moet naast veel en specialistische winkelvoorzieningen, zoals Heunen en Beurskens, ook een meer gezellig karakter krijgen, waar mensen naast het winkelen voor ontmoeting en vertier komen. Bereikbaarheid op peil Voor inwoners van Beek en bezoekers van buiten Beek is de bereikbaarheid van de winkels en bedrijven een groot voordeel. Een goede bereikbaarheid past daarbij. Voor het realiseren van de ambities uit de Regiovisie is een goede (inter)nationale bereikbaarheid van de regio van groot belang. Beek wil daar op regionaal niveau op inzetten. Daarnaast geldt ook dat de OVvoorzieningen in de kernen hier niet onder mogen lijden, deze zijn voor de burgers van grote waarde. Beek wil de huidige OV-voorzieningen in stand houden. Vrijetijdseconomie Uitgangssituatie Beek is niet bij uitstek de gemeente om voor een langere periode te recreëren of te verblijven. Het Heuvelland in de nabije omgeving biedt hier veel meer mogelijkheden voor. Er zijn in Beek diverse wandel- en fietspaden, cultuurhistorische gebouwen en ateliers. Echter deze voorzieningen zijn nauwelijks met elkaar in verband gebracht en worden niet versterkt door private deelnemingen, zoals ondernemers die een horecagelegenheid of fietsverhuurbedrijf exploiteren. Toekomstvisie van de gemeente Beek 11

12 Dagrecreatieve voorzieningen Beek kiest voor het verder uitbouwen van dagrecreatie. Beek zet dan ook niet in op grootschalige recreatieve voorzieningen. Op regionaal niveau sluit Beek aan bij lopende initiatieven op toeristisch gebied, zoals de regiobranding, maar vervult daarin geen actieve rol. Het ondersteunen van horeca initiatieven en het verder ontwikkelen van de wandel- en fietsroutes zijn voor Beek kansen. De totstandkoming hiervan is primair een zaak van particulier initiatief. De gemeente zal initiatieven vanuit bevolking en ondernemers aanmoedigen en ondersteunen. Op het thema economie zijn de speerpunten voor de toekomst: a) in regionaal verband stimuleren van economie (BMAA, bedrijvigheid luchthaven) b) inzetten op kleinschalige bedrijvigheid in de kernen c) optimaliseren van bestaande bedrijventerreinen d) inzetten op kleinschalige (dag)recreatievoorzieningen 2.2 Aangenaam wonen en leven Uitgangssituatie Beek is een gemeente gelegen in het groen en dat is een belangrijke kracht. De groene kernen, de Projecten Groene Waarden, de variatie van het groen (landbouw, boomgaarden etc.) en rust en ruimte zijn kenmerkend voor Beek. Dit groene karakter maakt het aantrekkelijk om in Beek en de omgeving van Beek te wonen en te recreëren. Daarnaast kent Beek een uitgebreid voorzieningenaanbod waar inwoners zeer tevreden over zijn. Een aantrekkelijk woonmilieu voor jong en oud Beek wil haar aangename woon- en leefklimaat verder versterken, door in te zetten op projecten als de Groene Waarden, het openmaken van de Keutelbeek en het verkennen van de rol die agrariërs kunnen spelen in het beheer en behoud van groen. De kwaliteit van duurzaam wonen staat in Beek voorop. De kwaliteit van wonen gaat daarbij boven kwantiteit en Beek hanteert het beginsel van één erbij, één eraf. De combinatie met een krimpende bevolking schept nieuwe kansen voor ruimer wonen in groen en rust. Dit betekent dat er geen uitbreiding van het huidige woningaanbod zal zijn, op termijn juist een afname, en het uitgangspunt is dat er meer ruimte is voor groen in de wijken. Voor nieuw te bouwen woningen geldt duurzaamheid als belangrijk criterium ook in de openbare ruimte. Door de vergrijzing zal er in de toekomst meer behoefte zijn aan woningen voor senioren. Beek wil een plek zijn waar ouderen kunnen wonen en de zorg krijgen die ze nodig hebben. Beek stimuleert daarom de ontwikkeling van nieuwe woon-zorg combinaties. Beek staat open voor (startende) ondernemers die met innovatieve oplossingen komen, zoals de ontwikkeling van een zorgboerderij. Kleinschaligheid is hierbij het leidende principe. Toekomstvisie van de gemeente Beek 12

13 Duurzame ontwikkeling van het buitengebied Beek wil een leefbare woonomgeving in de kernen en de economische bedrijvigheid concentreren op enkele bedrijventerreinen. Dat geeft de mogelijkheid om daarnaast prioriteit te (blijven) geven aan duurzame ontwikkeling van het buitengebied. De gemeente Beek ziet zichzelf als het groene verbindingsstuk tussen stedelijk en landelijk gebied. Men heeft ook aandacht voor dit groene karakter door te investeren in het groene buitengebied en natuur- en landschapsontwikkeling. In een meer regionale context is de kracht van de regio een groene inbedding in combinatie met een sterke economische motor. De groene inbedding is aantrekkelijk en gevarieerd en sluit aan alle zijden van de regio aan. Het Limburgse landschap is tastbaar aanwezig en biedt de mogelijkheid om te recreëren, fietsen en wandelen. Dit gaat hand in hand met de ontwikkeling van de beoogde ecologische structuur. Beek zet in op behoud en versterking van het landelijke karakter van het buitengebied. Voor beheer en behoud van het groene buitengebied wil Beek de rol die agrariërs daar in kunnen spelen verder verkennen en vormgeven. Uitgangspunt van Beek is dat agrariërs meer zeggenschap en daarmee ook verantwoordelijk, krijgen voor het buitengebied. Daarnaast sluit Beek aan bij kleinschalige nevenactiviteiten vanuit de agrarische sector en faciliteert ondernemers wanneer zij een andere bestemming voor hun gebouw wensen. Clustering van voorzieningen Het streven van de gemeente Beek is om van centrum tot kerkdorpen minimaal een basis voorzieningenniveau aan te bieden. Beek ziet in dat een afname van de bevolking ook een verandering van het voorzieningenaanbod met zich meebrengt. Voor voorzieningen is onderscheid te maken in vier typen: cultureel-maatschappelijke voorzieningen, zorgvoorzieningen, sportvoorzieningen en detailhandelsvoorzieningen. In de toekomst moeten al deze voorzieningen binnen de gemeente bereikbaar zijn, maar niet noodzakelijk in elke kern. Leidend in de verandering van het aanbod van voorzieningen is dat Beek per voorziening en per kern of buurtschap wil kijken hoe vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar afgestemd kunnen worden. Clustering van verschillende functies op één locatie is op termijn onvermijdelijk. Beek staat hierbij open voor initiatieven vanuit bewoners en partners om zoveel mogelijk aan te kunnen sluiten bij de behoefte. Voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de Brede scholen waar verschillende functies zoals ontmoetingscentrum en sport gecombineerd kunnen worden. Wij willen een discussie starten over wat een basisvoorzieningenniveau is per kern of buurtschap. Wij zijn ons er overigens van bewust dat een degelijke basis in de loop van de jaren zal veranderen. Vitale en betrokken inwoners Aangenaam leven betekent ook aandacht voor de sociale infrastructuur. Gelet op de veranderende bevolkingssamenstelling is het van belang om in te spelen op de gevolgen hiervan voor o.a. het verenigingsleven, de mantelzorg en het vrijwiligerswerk. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat verenigingen hun aanbod gaan aanpassen en dat verenigingen onderling meer (moeten) gaan samenwerken. De kennis en kunde van de groter wordende groep ouderen kan waar mogelijk ingezet worden binnen het vrijwilligerswerk. Andersom heeft het bedrijfsleven een Toekomstvisie van de gemeente Beek 13

14 belangrijke betekenis voor de maatschappij (maatschappelijk ondernemen). Om de vitaliteit van de Beekse bevolking zo veel mogelijk op peil te houden is aandacht voor verschillende leefstijlen en het ondersteunen van sociale initiatieven van groot belang. Inzet op sport met aandacht voor gehandicapten en senioren. Daarnaast zet Beek in op de ontwikkeling van sport met speciale aandacht voor gehandicapten, chronisch zieken en senioren. De Haamen biedt hiervoor de nodige faciliteiten. Beek sluit aan bij de regionale ontwikkeling van een sportzone en wil voor de regio het centrum zijn waar senioren en gehandicapten optimaal kunnen sporten. Om dit te realiseren zet Beek in op de ontwikkeling van De Haamen tot een regionale sportcampus waarin meerdere functies bij elkaar komen en elkaar versterken. Op het thema leefbaarheid zijn de speerpunten voor de toekomst: a. kwaliteit van woon- en leefomgeving staat centraal b. duurzame ontwikkeling van het buitengebied met grotere rol voor agrariërs. c. op termijn een clustering van voorzieningen; multifunctioneel gebruik van bestaande voorzieningen d. vergroten van participatie van vitale en betrokken inwoners e. inzet op sport, met speciale aandacht voor gehandicapten en senioren 2.3 Dienstverlenend en actief naar de inwoners Uitgangssituatie Beek scoort relatief goed op dienstverlening naar de burger. Omdat in de dienstverlening naar inwoners de komende jaren veel in zal veranderen hebben wij de relatie met de inwoners ook als ambitie in deze toekomstvisie opgenomen. Dienstverlenend De gemeente wordt de komende jaren meer en meer het eerste loket van de overheid als geheel, inclusief provincie en rijk. Dienstverlening is voor Beek een wezenlijk onderdeel van de relatie met haar inwoners. De gemeente ziet klantgerichte effectieve dienstverlening als een belangrijk doel om een goede relatie met inwoners te realiseren. Beek zet daarom in op dienstverlening die aansluit op de behoefte van de burger en de relatie met de burger versterkt. In haar dienstverlening geeft de gemeente helder aan wat men van de gemeente mag verwachten en wat de gemeente van de inwoners verwacht. Bij contactmomenten wil Beek overkomen als snel, vriendelijk, deskundig en volledig. Informatie die de gemeente geeft is maar op één manier te duiden. Beek gaat voor verbetering van kwaliteit, toegankelijkheid en beveiliging van gemeentelijke gegevens. Hierbij hoort ook een verdere digitalisering van de dienstverlening via internet. Toekomstvisie van de gemeente Beek 14

15 Actief naar de inwoners Deze dienstverlenende houding geldt ook voor de samenwerking met bewoners en partners. Beek stelt zich op als een betrouwbare partner en wil een faciliterende rol spelen voor bewoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen. Beek wil haar beleid samen met haar gemeenschap ontwikkelen én uitvoeren. Wij willen inspelen op initiatieven van inwoners die binnen deze toekomstvisie passen en die ook stimuleren. Beek heeft een proactieve houding ten aanzien van het verbeteren van het ondernemingsklimaat van de gemeente. De gemeente wil bedrijven faciliteren en nieuwe bedrijvigheid stimuleren. Op het terrein van wonen en welzijn ontwikkelt de gemeente in samenspraak met ondernemers en inwoners beleid dat aansluit op de behoeften en wensen van de Beekse gemeenschap. De gemeente handelt daarbij niet alleen vraaggericht, maar ook aanbodgericht. Een goede vertrouwensrelatie tussen gemeenschap en gemeente is daarbij essentieel. Beek zoekt daarom naar nieuwe vormen van sturing waarbij initiatieven van onderop zoveel en zo goed mogelijk gestimuleerd en benut kunnen worden. Op het gebied van de relatie met de burger zijn de speerpunten voor de toekomst: a) proactieve houding richting ondernemers en inwoners; b) stimuleren van actieve betrokken inwoners en ondersteunen van initiatieven die binnen deze toekomstvisie passen. Toekomstvisie van de gemeente Beek 15

16 3. Uitgangspunten om ambities te realiseren Bij het realiseren van deze ambities zijn voor Beek vier uitgangspunten van belang: Kracht door veelzijdigheid Proactief in de regio Samen zoeken naar nieuwe kansen Duurzaam in alles Wij werken die in de volgende paragrafen verder uit. 3.1 Kracht door veelzijdigheid Een belangrijke kracht van Beek is haar woon- en leefomgeving. Er is veel groen in en om Beek en de kwaliteit van het wonen wordt in belangrijke mate bepaald door de kleinschaligheid van de kernen. Mensen zijn onderling betrokken en er is een levendig vrijwilligersleven. Kijkend naar de toekomst vertrekt Beek vanuit de kracht van die kleinschaligheid. Beek wil deze kracht behouden en versterken. Beek wil een woon- en leefomgeving bieden waar mensen graag wonen en recreëren. Waar mensen bij elkaar betrokken zijn, elkaar helpen en steunen. Een omgeving waar jong en oud met elkaar leeft, waar kleinschalige bedrijfjes zijn die passen in de kernen. Waar voorzieningen optimaal benut worden, zoals een school die ook gebruikt wordt voor vergaderingen, muziek en andere activiteiten voor de wijk. Waar bewoners die ziek zijn worden opgevangen en gesteund, ouderen er bij horen en kinderen de ruimte hebben om te spelen. Daarnaast biedt Beek ruimte voor grootschalige ontwikkelingen. Alleen inzetten op kleinschalige bedrijvigheid is voor Beek onvoldoende om haar goede ondernemersklimaat te behouden en ook in de toekomst grootschalige bedrijvigheid naar Beek toe te halen. Optimaliseren van bestaande bedrijventerreinen en ruimte bieden voor grote ondernemers om zich te vestigen vormen een belangrijke basis voor Beek om haar positie als werkgever voor de regio te behouden. Met haar luchthaven, bedrijventerreinen en innovatieve bedrijven trekt Beek mensen van buiten Beek die in Beek komen werken. Deze ontwikkeling wil Beek niet alleen behouden, maar ook verder versterken. Daarom moet er ook voldoende ruimte zijn om grootschalige bedrijvigheid aan te trekken en deze te faciliteren. De Makado, Mondial en de bedrijventerreinen Beekerhoek, TPE en BMAA bieden voldoende gelegenheid om ook grootschalige initiatieven een plek in Beek te geven. Deze kracht van veelzijdigheid wil Beek behouden en versterken. 3.2 Proactief in de regio Grootschalige ontwikkelingen kan en wil Beek niet alleen oppakken. Een actieve rol in regionaal verband is erg belangrijk voor Beek. Niet alleen als toehoorder maar als een actieve stem die graag Toekomstvisie van de gemeente Beek 16

17 meedenkt over de ontwikkeling van de regio. Beek zet zich actief in binnen de Westelijke Mijnstreek. Daarnaast zijn er steeds meer ontwikkelingen die in grotere regionaal verband opgepakt worden, zoals veiligheid, Brandweer, GGD en volksgezondheid. In de toekomst zal Beek de regionale samenwerking verder verbreden naar de omvang van Zuid-Limburg. Eén van de krachten van Beek is haar unieke ligging aan spoor, weg en luchthaven. Het vliegveld en de daarbij behorende bedrijvigheid zijn niet alleen van Beek, maar hebben een regionale functie. Dagelijks zijn er meer mensen die in Beek komen werken dan mensen die vanuit Beek forenzen om elders in de regio te werken. Het vliegveld biedt kansen voor Zuid-Limburg. Beek wil actief meedenken en meedoen om deze kansen in samenwerking met de regio te benutten. Dit kan variëren van het branden ván het vliegveld tot het verbinden van de bedrijvigheid op de bedrijventerreinen van Beek mét het vliegveld. Ook op onderwerpen als woningbouw, sport en ontwikkeling van bedrijventerreinen wil Beek in samenspraak met de regio haar opgaven realiseren. Beek wil deze positie in de regio verder versterken door in samenspraak met de regio te komen tot afspraken over de luchthaven en bedrijvigheid daarom heen. Beek ziet zichzelf als nadrukkelijk onderdeel van Zuid-Limburg en pleit voor een krachtige profilering van de regio. Dit betekent dat Beek niet meegaat in de concurrentie tussen de gemeenten en tussen de drie subregio s (Westelijke Mijnstreek, Parkstad Limburg en Maastricht-Heuvelland) maar streeft naar complementariteit. Beek staat voor het samen sterk staan voor een krachtige regio. Een regio die veel te bieden heeft, zowel stedelijk als landelijk. Beek kan daar een belangrijke bijdrage in leveren door voldoende bedrijvigheid die de basis vormt voor toekomstige ontwikkeling. 3.3 Samen zoeken naar nieuwe kansen Demografische krimp is een gegeven en de komende jaren zullen de gevolgen daarvan steeds meer zichtbaar worden. Dat betekent ook een aanslag op allerlei voorzieningen. Beek laat deze ontwikkelingen niet gelaten over zich heen komen maar wil in een voortdurende dialoog met bewoners, bedrijven en middenveld zoeken naar de mogelijke kansen die krimp biedt. Kansen zitten in het slim verbinden en clusteren van voorzieningen in de (omliggende) kernen. Het combineren van functies in bestaande ruimte en infrastructuur kan voorzieningen robuuster maken, waardoor ze langer in stand gehouden kunnen worden. Dit vergt een open houding van zowel de gemeente als de bewoners: een open vizier voor initiatieven van onderop. Niet beginnen bij waarom iets niet kan maar juist bij waarom het wel kan: draai het om! De gemeente wil niet alles dicht regelen, bewoners kunnen zich soms wat toleranter opstellen als er iets nieuws in hun buurt gerealiseerd wordt: van niet in mijn achtertuin naar welkom in mijn achtertuin! Een open dialoog tussen gemeente en bewoners is telkens leidend voor het nemen van belangrijke beslissingen. Of het nu gaat over onderwijs of veiligheid, door het gesprek aan te gaan en gebruik te maken van de kennis die er wederzijds bestaat, ontstaat een vitale gemeenschap die met grote vraagstukken om kan gaan. Toekomstvisie van de gemeente Beek 17

18 3.4 Duurzaam in alles Duurzaamheid is voor de gemeente Beek een belangrijk begrip. In de realisatie van haar ambities wil de gemeente Beek duurzaam zijn in elke vorm van dienstverlening en beleidsontwikkeling. Voor de inrichting van het gebied en het realiseren van een aangename woon- en leefomgeving is duurzaamheid een sleutelwoord. Dit komt tot uitdrukking in levensloopbestendige woningen en investeren in gebouwen die door een fraaie esthetische vormgeving en materiaalkeuze energiezuiniger en milieuvriendelijker zijn. Duurzaam ontwikkelen en bouwen levert gebouwen en woningen op met een langere levensduur die beter bestand zijn tegen ontwikkelingen zoals bevolkingsdaling. Aandacht voor duurzaamheid van woon- en leefomgeving past binnen de inspanningen om kansen uit de bevolkingsdaling te halen. Het combineren van functies in bestaande ruimte en infrastructuur sluit aan op de behoefte om op een duurzame wijze vorm te geven aan woon- en leefomgeving en voorzieningen voor langere periode in stand te houden. Onderdeel van een duurzame leefomgeving is investeren in het openbaar gebied, zodat ook in de toekomst het aangenaam vertoeven is in de omgeving van Beek. Investeren in dagrecreatieve voorzieningen, behouden van het landelijk karakter, een schone, veilige leefomgeving waarborgen met voorzieningen die de samenlevingskwaliteit versterken dragen hieraan bij. De gemeente waarborgt continuïteit en kwaliteit in de producten en diensten die ze aanbiedt. Door een transparant en verantwoord financieel beleid te voeren kan de gemeente Beek dit garanderen. De gemeente Beek zet in op zowel kleinschalige als grootschalige bedrijvigheid. Voor de vestiging van bedrijven en behoud van bedrijvigheid hanteert de gemeente als uitgangspunt dat deze passen in hun omgeving. De voorzieningen voor bedrijfsterreinen, zoals energie en water moeten duurzaam zijn en geen verstoring van de bestaande omgeving tot gevolg hebben. De komst van nieuwe bedrijvigheid wordt in intensieve dialoog met burgers en belanghebbenden afgestemd op de bestaande wensen en behoeften van de inwoners van Beek. Hierdoor kan het ondernemende karakter van Beek langdurig duurzaam behouden blijven in harmonie met overige kernwaarden van Beek. Economische bedrijvigheid wordt vooral geconcentreerd op enkele bedrijventerreinen om het buitengebied duurzaam te kunnen ontwikkelen. Beek investeert hiervoor in natuur- en landschapsontwikkeling die aansluit bij ontwikkelingen in de regio en ontwikkeling van de beoogde ecologische structuur. Toekomstvisie van de gemeente Beek 18

19 4. Het gebruik van deze toekomstvisie Deze toekomstvisie is voor de gemeente leidend bij het verder ontwikkelen van beleid en bij het nemen van tal van dagelijkse beslissingen. Met deze toekomstvisie wil de gemeente haar burgers ook uitdagen om initiatieven te nemen om de ambities die in deze toekomstvisie zijn verwoord, verder in te vullen en mogelijk te maken. Ondernemerschap in de brede zin van het woord zal worden gestimuleerd en de toekomstvisie zal gebruikt worden als toetsingskader om initiatieven te beoordelen op hun bijdrage aan Beek als ondernemende, veelzijdige en vitale gemeente. Na vaststelling van de toekomstvisie zal een beleidsagenda opgesteld worden met een horizon van vijf jaar om uit te werken hoe we de komende vijf jaar invulling kunnen geven aan deze toekomstvisie. De eerste beleidsagenda zal voorjaar 2011 verschijnen en vervolgens elke twee jaar geactualiseerd worden. Daarnaast zullen wij de komende maanden een visie op samenwerking ontwikkelen die in een later stadium zal worden toegevoegd aan deze toekomstvisie. Toekomstvisie van de gemeente Beek 19

20 Ondernemend Beek: veelzijdig en vitaal in Zuid-Limburg in vogelvlucht Beek gaat zich in de komende jaren tot 2030 in hoofdlijnen richten op de volgende ambities en speerpunten die 2-jaarlijks nader uitgewerkt en geactualiseerd worden in uitvoeringsplannen, beginnend in het voorjaar 2011: * Het actief stimuleren van bedrijvigheid en het ondernemersklimaat en daarmee de regionale economie. Hierbij worden grootschalige bedrijven gefaciliteerd om zich te vestigen bij de luchthaven en het bijbehorend bedrijventerrein BMAA of op een van de andere bedrijventerreinen; * (Startende) MKB ondernemers worden gefaciliteerd om kleinschalige bedrijvigheid passend in de kernen te vestigen in de kernen. Het betreft hierbij niet alleen kleine winkels en ambachtelijke bedrijvigheid maar ook ondernemers in de maatschappelijke zorg of andersoortige voorzieningen die de leefbaarheid in de kern vergroten en er voor kunnen zorgen dat inwoners langer in hun vertrouwde buurt kunnen blijven wonen; * Het centrum van Beek moet naast een gevarieerd winkelaanbod tevens een aanbod krijgen voor ontmoeting en vertier om zodoende de levendigheid en de gezelligheid van het centrum te versterken; * De bereikbaarheid van en in Beek moet in stand gehouden worden en zo mogelijk verbeterd; * Geen grootschalige recreatievoorzieningen in Beek maar uitsluitend kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen worden gefaciliteerd; * Het woon-en leefklimaat wordt zodanig versterkt dat dit voor alle leeftijdsgroepen en voor zowel de huidige als toekomstige nieuwe inwoners aantrekkelijk is, waarbij kwaliteit boven kwantiteit gaat en groen in de leefomgeving een belangrijk uitgangspunt is; * Het landelijke karakter van het buitengebied wordt behouden en versterkt, waarbij samenwerking met en het faciliteren van agrariërs belangrijk is; Toekomstvisie van de gemeente Beek 20

21 * Cultureel-maatschappelijke voorzieningen, zorgvoorzieningen, sportvoorzieningen en detailhandelsvoorzieningen moeten binnen de gemeente bereikbaar zijn, maar niet noodzakelijk in elke kern. Het op termijn clusteren van voorzieningen op één locatie en multifunctioneel gebruik van voorzieningen is hiervoor noodzakelijk; * Inwoners worden gestimuleerd en gefaciliteerd om actief te participeren in de samenleving, o.a. op het gebied van mantelzorg en vrijwilligerswerk; * Sportontwikkelingen, in het bijzonder op het gebied van gehandicapten, chronisch zieken en senioren, worden gestimuleerd; * Ingezet wordt op een klantgerichte effectieve dienstverlening richting de burgers waarbij de gemeente een betrouwbare partner en een facilitator is die zowel vraaggericht als aanbodgericht handelt; * Bovenstaande ambities en speerpunten zullen gerealiseerd worden door middel van een proactieve rol in de regio en in een open dialoog tussen gemeente en inwoners, waarbij duurzaamheid een belangrijke kernwaarde is. Toekomstvisie van de gemeente Beek 21