PATIËNTENINFORMATIE BEHORENDE BIJ CAIRO 5 ONDERZOEK (V4.0)

Transcriptie

1 PATIËNTENINFORMATIE BEHORENDE BIJ CAIRO 5 ONDERZOEK (V4.0) Titel: Een gerandomiseerde fase 3 studie naar behandelingsstrategieën voor patiënten met darmkanker met uitzaaiingen in alleen de lever, welke (nog) niet in aanmerking komen voor chirurgische behandeling. Een studie van de Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG). Geachte mevrouw/ meneer, Uw behandelend arts heeft u voorgesteld om aan het hierboven genoemde onderzoek deel te nemen en heeft al het een en ander uitgelegd. U beslist zelf of u wilt meedoen. Voordat u de beslissing neemt, is het belangrijk om meer te weten over het onderzoek. Daarom ontvangt u deze schriftelijke informatie, die u rustig kunt (her)lezen en in eigen kring bespreken. In de brochure Medisch wetenschappelijk onderzoek van het ministerie van VWS (VWS brochure) vindt u algemene informatie over medisch-wetenschappelijk onderzoek. Deze brochure ontvangt u van de arts of verpleegkundige. U kunt altijd nog vragen voorleggen aan uw behandelend arts. Als u besluit niet deel te nemen aan dit onderzoek, zal de behandeling of zorg die u krijgt hierdoor op geen enkele wijze beïnvloed worden. Als u besluit om mee te doen aan dit onderzoek, wordt u gevraagd om de toestemmingsverklaring te tekenen die deel uitmaakt van deze informatiebrief. Uw medische situatie en de bestaande behandelingsmogelijkheden U heeft een uitgezaaide vorm van dikkedarmkanker (colorectaal carcinoom) met uitzaaiingen in de lever. Een operatie van leveruitzaaiingen kan genezing bieden, maar bij u is een operatie op dit moment niet mogelijk. Bij een deel van de patiënten (ongeveer 20%-30%) kan een operatie alsnog plaatsvinden als de uitzaaiingen voldoende reageren op een voorbehandeling met medicijnen, en is langdurige overleving of zelfs genezing mogelijk. De standaardbehandeling van deze ziekte is chemotherapie (medicijnen die ervoor zorgen dat kankercellen zich minder goed kunnen vermenigvuldigen) in combinatie met doelgerichte therapie (medicijnen die groeisignalen van kankercellen remmen). Voorbeelden van chemotherapie zijn 5-fluorouracil, irinotecan, en oxaliplatin. Voorbeelden van doelgerichte therapie zijn bevacizumab en panitumumab. Panitumumab is niet werkzaam bij darmkanker waarin een verandering (mutatie) in het RAS oncogen aanwezig is (dit betreft ongeveer de helft van de patiënten). De optimale combinatie van chemotherapie en doelgerichte therapie, die de beste kans geeft om een operatie van leveruitzaaiingen mogelijk te maken, is nog niet bekend. Deze studie probeert op deze vraag een antwoord te vinden. Alle behandelschema s die in dit onderzoek worden toegepast zijn werkzaam gebleken als eerste behandeling voor uitgezaaide dikkedarmkanker (en zijn dus niet experimenteel), maar deze schema s zijn niet eerder rechtstreeks met elkaar vergeleken bij patiënten met alleen uitzaaiingen in de lever. Uit eerder onderzoek is voorts gebleken dat niet alle patiënten bij wie deze operatie zou kunnen worden uitgevoerd hiervoor naar een leverchirurg worden verwezen, voornamelijk door 1

2 onbekendheid met deze mogelijkheid. In dit onderzoek wordt de mogelijkheid van een operatie van de leveruitzaaiingen door een centraal panel van ervaren leverchirurgen op vaste tijdstippen beoordeeld. Doel en opzet van het onderzoek Het doel van de studie is om te onderzoeken met welk van de bestaande behandelingen met medicijnen a) een groei van de uitzaaiingen zo lang mogelijk kan worden uitgesteld, en b) zo veel mogelijk patiënten een operatie van de leveruitzaaiingen kunnen ondergaan. Naast het effect van de behandeling wordt in deze studie ook het optreden van bijwerkingen onderzocht. Tenslotte vragen wij uw toestemming om onderzoek te mogen doen in bloed en tumorweefsel naar factoren die de uitkomst van deze behandelingen beter kunnen voorspellen (dit wordt later verder uitgelegd). Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG). Dit is een netwerk van een groot aantal ziekenhuizen in Nederland die samenwerken op het terrein van onderzoek naar dikkedarmkanker. In totaal zullen 640 patiënten in deze studie worden opgenomen. Als u besluit uw medewerking te verlenen aan dit onderzoek, zal eerst de van u recent gemaakte CT of MRI scan beoordeeld worden door een centraal panel van radiologen en leverchirurgen. Tegelijkertijd wordt een stukje reeds opgeslagen kankerweefsel opgestuurd voor een centrale bepaling van de eerder genoemde oncogen verandering in de tumor. Als er sprake is van een oncogen verandering in de tumor komt u in aanmerking voor behandeling volgens schema 1 of 2 (twee of drie middelen chemotherapie + bevacizumab). Als er geen sprake is van een oncogen verandering in de tumor komt u in aanmerking voor schema 1 of 3. De keuze tussen de 2 behandelingen binnen deze twee groepen gebeurt door middel van loting (randomisatie). Zie ook figuur 1. Als u deelneemt aan dit onderzoek heeft u dus 50% kans dat u behandeld gaat worden volgens één van beide schema s. Deze schema s zijn dus afhankelijk van het al of niet aanwezig zijn van een oncogen verandering. Schema 1 is op dit moment in Nederland het meest gebruikte schema. Tijdens de behandeling zal er elke twee maanden gekeken worden of u alsnog in aanmerking komt voor een operatie van de leveruitzaaiingen. De kans dat een leveroperatie mogelijk wordt, treedt voornamelijk op in de eerste vier tot zes maanden van behandeling. De behandeling zal worden voortgezet zolang u dit goed verdraagt en er geen groei van de uitzaaiingen is opgetreden. Bij ernstige bijwerkingen wordt de dosering van één of meerdere medicijnen aangepast, of wordt de behandeling gestaakt. Indien na een half jaar uw uitzaaiingen niet zijn gegroeid, maar ook geen operatie heeft kunnen plaatsvinden, dan kan de behandeling met minder medicijnen als een onderhoudsbehandeling worden voortgezet. De deelname aan het onderzoek duurt totdat is vastgesteld dat er groei is van uitzaaiingen ten opzichte van de situatie bij de start van het onderzoek. 2

3 Uw weefsel wordt onderzocht Er is sprake van een oncogenverandering Er is geen sprake van een oncogenverandering Loting Loting Schema 1* FOLFOX of FOLFIRI + bevacizumab (meest gebruikte behandeling) Schema 2* FOLFOXIRI + bevacizumab Schema 1* FOLFOX of FOLFIRI + bevacizumab (meest gebruikte behandeling) Schema 3* FOLFOX of FOLFIRI + panitumumab Figuur 1: Schematische weergave van het onderzoek *Schema 1: 5-fluorouracil, oxaliplatin (FOLFOX) of 5-fluorouracil, irinotecan (FOLFIRI), beide in combinatie met bevacizumab. Dit is op dit moment de meest gebruikte behandeling in Nederland. *Schema 2: 5-fluorouracil, oxaliplatin, irinotecan (FOLFOXIRI) en bevacizumab *Schema 3: FOLFOX of FOLFIRI, beide in combinatie met panitumumab In schema 1 en 3 zijn er twee soorten van chemotherapie mogelijk, FOLFOX of FOLFIRI. De keuze tussen deze behandelingen is vrij. Deze schema s hebben een vergelijkbare werkzaamheid maar verschillende bijwerkingen. De keuze voor FOLFOX of FOLFIRI kunt u met uw behandelend arts bespreken. Behandelingsplan Voorafgaande aan de studie zal door lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en een CT scan uw medische situatie worden gecontroleerd. Deze testen dienen er onder andere toe om te beoordelen of de behandelingen veilig aan u kunnen worden toegediend. Omdat chemotherapie een schadelijk effect op een ongeboren kind kan hebben, wordt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd een zwangerschapstest gedaan. Indien u niet aan de voorwaarden tot deelname voldoet zal uw arts bespreken welke andere behandeling gegeven kan worden. Als u wel aan alle voorwaarden voldoet, zal u gevraagd worden om uw toestemming tot deelname schriftelijk te bevestigen door het zetten van uw handtekening op het toestemmingsformulier. Daarna worden het eerder bij u afgenomen tumorweefsel en de CT scan centraal beoordeeld. Deze beoordeling duurt ongeveer 10 dagen. Daarna wordt door loting bepaald voor welk schema u in aanmerking komt. Alle behandelingen kunnen poliklinisch worden gegeven. De duur van elke kuur bedraagt steeds 2 weken, waarbij de medicijnen alleen op de eerste 2 dagen worden toegediend. Voorafgaand aan elke kuur wordt er bloed afgenomen om te controleren of de volgende kuur veilig kan worden toegediend. Na elke 4 kuren (8 weken) 3

4 wordt het effect van de behandeling met behulp van CT scans gecontroleerd. Gedurende de eerste 6 maanden van uw behandeling zal het panel van leverchirurgen uw CT scans beoordelen. Zij zullen kijken of de uitzaaiingen in uw lever goed genoeg hebben gereageerd op de behandeling om een operatie te kunnen uitvoeren. Als dit zo is, zult u hiervoor doorverwezen worden. De kans dat uitzaaiingen na 6 maanden therapie alsnog in aanmerking komen voor leverchirurgie is vrijwel uitgesloten. Als de uitzaaiingen tijdens de behandeling zijn toegenomen zal uw arts, in overleg met u en afhankelijk van uw conditie, een andere behandeling voorstellen. Deze vervolgbehandeling valt buiten dit onderzoek. De medicijnen worden als volgt toegediend: 5-fluorouracil (alle schema s) 5-fluorouracil wordt op de 1 e dag van elke kuur als een kortdurende (< 5 minuten) injectie in de bloedbaan gegeven, gevolgd door een continue infuus in de bloedbaan gedurende 46 uur. Deze medicatie wordt altijd voorafgegaan door een behandeling met het middel leucovorin. Om de 46-uurs toediening mogelijk te maken wordt voorafgaand aan de behandeling onder plaatselijke verdoving een zogenaamde Port-A-Cath ingebracht. Dit is een toedieningssysteem van een metalen kamertje met een dik membraan dat onderhuids onder het sleutelbeen of arm wordt aangebracht en van waaruit via een plastic slangetje een verbinding met een ader wordt gemaakt. Via een naald door de membraan kan het systeem worden aangeprikt en verbonden worden met een draagbaar pompje dat u in een schoudertas meedraagt. Op deze wijze kan de behandeling van 46 uur geheel poliklinisch worden gegeven. Naast mondelinge informatie ontvangt u ook schriftelijke informatie over het gebruik van de Port-A-Cath. Irinotecan (FOLFIRI en FOLFOXIRI schema) Irinotecan wordt op de 1 e dag van elke kuur als infuus in de bloedbaan toegediend in ongeveer 1 uur. Oxaliplatin (FOLFOX en FOLFOXIRI schema) Oxaliplatin wordt op de 1 e dag van elke kuur als infuus in de bloedbaan toegediend in ongeveer 2 uur. Bevacizumab (schema 1 en 2) Bevacizumab wordt op de 1 e dag van elke kuur via een kortdurend infuus in de bloedbaan toegediend gedurende ongeveer minuten. Panitumumab (schema 3) Panitumumab wordt op de 1e dag van elke kuur via een infuus in de bloedbaan toegediend. Omdat er een overgevoeligheidsreactie kan optreden zal het de eerste keer langzamer worden toegediend. De toediening van het infuus duurt de eerste keer daarom ongeveer 60 minuten en vervolgens ongeveer 30 minuten. Voor aanvang van elke kuur zal uw arts vragen naar eventuele klachten. Ook wordt een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek gedaan. Als u last heeft van ernstige bijwerkingen kan uw arts de dosis van de medicijnen verlagen of de behandeling van één of meerdere medicijnen tijdelijk of definitief stop zetten. 4

5 Bijwerkingen U vindt informatie over de mogelijke bijwerkingen van de verschillende middelen in bijlage 2. Zwangerschap Zowel mannen als vrouwen kunnen mee doen aan dit onderzoek. Alle patiënten dienen, indien van toepassing, een doeltreffend anticonceptiemiddel te gebruiken. Indien u hierover verdere vragen heeft, kunt u deze met uw arts te bespreken. Mogelijke voordelen van deelname aan dit onderzoek U wordt volgens de huidige inzichten behandeld met de best mogelijke behandelschema s. De studie is opgezet om een betere uitkomst van behandelschema 2 en 3 aan te tonen ten opzichte van schema 1, dat in Nederland het meest wordt gebruikt. Doordat uw CT scans niet alleen worden beoordeeld door een radioloog uit uw eigen ziekenhuis, maar ook door een centraal Nederlands panel van ervaren radiologen en leverchirurgen, zal er bij u een optimale beoordeling plaatsvinden van de eventuele mogelijkheid tot operatie van uw uitzaaiingen in de lever. De uitslag van dit panel krijgt u van uw behandelend arts te horen. Mogelijke nadelen van deelname aan dit onderzoek Schema 2 en 3 worden op dit moment in Nederland minder vaak toegepast voor uw ziekte, hoewel hier internationaal wel betrouwbare gegevens van bekend zijn. Het is niet de verwachting dat deze behandelingen een slechtere werkzaamheid hebben dan de standaardbehandeling. Schema 2 kan wat meer bijwerkingen veroorzaken (diarree en koorts), en schema 3 kan andere bijwerkingen veroorzaken in vergelijking met schema 1 (huidafwijkingen in plaats van hoge bloeddruk). Privacy Onderzoeksgegevens kunnen slechts door daartoe geautoriseerde en gekwalificeerde medewerkers worden ingezien. Alle medische gegevens die tijdens deze studie worden verzameld, zullen niet worden voorzien van uw persoonsgegevens, maar van een codenummer. Alleen uw behandelend arts kan het verband leggen tussen uw persoonsgegevens en de code. Uw persoonsgegevens zullen dus niet gebruikt worden op studiedocumentatie, in rapporten of publicaties van dit onderzoek. Wel kan het ter controle van de studie noodzakelijk zijn dat aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg inzage wordt gegeven in het medische dossier van de deelnemende patiënt. Deze inzage zal plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de behandelend arts. Deelname aan deze studie betekent dat u voor deze inzage toestemming verleent. Uw medische gegevens zullen bewaard worden gedurende 15 jaar na afloop van het onderzoek. Uw huisarts zal worden ingelicht over de ingestelde behandeling. Ter controle van de studie kan het nodig zijn dat er toegang tot het medisch dossier gegeven wordt aan vertegenwoordigers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en/of daartoe aangewezen personen vanuit de onderzoeksgroep DCCG. Lichaamsmaterialen die tijdens deze studie worden verzameld, worden tot de persoon herleidbaar opgeslagen onder vermelding van het toegewezen codenummer. Na afloop van 5

6 de studie worden de opgeslagen lichaamsmaterialen, indien u daarvoor toestemming geeft, gedurende maximaal 15 jaar na afloop van de studie bewaard. Weigering van deelname voor en tijdens het onderzoek U bent geheel vrij om wel of niet aan het onderzoek mee te doen, en u kunt hiervoor bedenktijd vragen. Als u weigert, hoeft u geen reden op te geven. Indien u niet deelneemt aan de studie zult u behandeld worden met de standaardbehandeling bestaande uit een combinatie van chemotherapie en bevacizumab. Ook als u nu toestemming geeft, kunt u die toestemming op ieder moment zonder opgave van redenen weer intrekken. U zult dan op de best mogelijke wijze begeleid worden, en uw arts zal met u bespreken welke andere mogelijkheden tot behandeling er bestaan. Wat u ook besluit, het zal geen verandering brengen in de kwaliteit van de verzorging en begeleiding van uzelf en uw familie. Onderzoek met uw lichaamsmateriaal Om welk materiaal en wat voor soort onderzoek gaat het? Vanwege het onderzoek wordt ook uw eerder afgenomen tumorweefsel onderzocht. Bij de meeste patiënten is de diagnose van dikkedarmkanker gesteld op weefsel dat bij de operatie en/of bij een darmonderzoek (scopie) is verkregen. Voor deelname aan dit onderzoek wordt een stukje reeds opgeslagen kankerweefsel opgestuurd voor een centrale bepaling van eventuele oncogenveranderingen in de tumor. Het is bekend dat nader onderzoek van dit weefsel, gegevens kan opleveren over de kansen op succes van chemotherapie en op bijwerkingen daarvan. Naast het bepalen van de genafwijkingen, willen wij uw weefsel graag hierop testen. Voor dit weefselonderzoek hoeft u dus geen extra ingreep te ondergaan. Tevens vragen wij u om vergelijkbaar onderzoek te mogen doen in bloedmonsters. Dit zal worden afgenomen op momenten dat er toch al bloed moet worden afgenomen. Deze bloeden weefselonderzoeken maken deel uit van de CAIRO5 studie, maar heeft voor u geen direct voordeel. Uw toestemming hiervoor dient u op een apart formulier aan te geven (zie bijlage). De gegevens van het weefselonderzoek zullen anoniem worden verwerkt. Indien u zou besluiten u als deelnemer uit het onderzoek terug te trekken, kunt u wel vragen om vernietiging van uw materiaal. U kunt dat dan doen door contact op te nemen met uw arts. Wat gebeurt er met resultaten van dit onderzoek? Soms zijn resultaten van onderzoek van belang voor uw eigen gezondheid. U moet dan vooral denken aan risico s op een aandoening die door medisch ingrijpen kunnen worden verkleind of tegengegaan, of aan een aandoening die behandeld moet worden. De kans dat zo n resultaat bij dit onderzoek op uw weefsel gevonden wordt, is heel klein. Wanneer wij zo iets vinden, zult u hierover door een van ons (en eventueel uw behandelend specialist) worden geïnformeerd. Met uw toestemming brengen we ook uw huisarts op de hoogte. Als u niet over dit soort resultaten geïnformeerd wil worden, kunt u niet deelnemen aan het onderzoek. Een resultaat van onderzoek bij u kan ook voor uw familieleden van belang zijn. Soms gaat het om erfelijke eigenschappen die ook bij uw familieleden kunnen voorkomen. Als dat het geval is, zullen wij u daarvan op de hoogte stellen. Dan zullen we u een brief geven voor uw 6

7 familieleden om hen nader in te lichten. In deze brief staat dan ook met wie familieleden die dat willen, contact kunnen opnemen voor nadere informatie. Uw familieleden beslissen geheel zelf of ze van dit aanbod gebruik willen maken. Wij zullen niet buiten u om contact opnemen met uw familieleden. Toetsing van het onderzoek en schadeverzekering Aan u is gevraagd om deel te nemen aan een medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit onderzoek is getoetst door een erkende medisch-ethische toetsingscommissie. Deze commissie, bestaande uit onafhankelijke deskundigen en leken, heeft geoordeeld, dat het verantwoord is om de medewerking van patiënten te vragen voor dit onderzoek. Verder is het onderzoek goedgekeurd door de Raad van Bestuur van het ziekenhuis waar u onder behandeling bent. Voor iedereen die meedoet aan dit onderzoek is een verzekering afgesloten. De verzekering dekt schade als gevolg van het onderzoek. Dit geldt voor schade die naar boven komt tijdens het onderzoek, of binnen vier jaar na het einde van het onderzoek. In bijlage 1 vindt u de verzekerde bedragen, de uitzonderingen en de adresgegevens van de verzekeraar. 7

8 BIJLAGE 1 INFORMATIE OVER DE VERZEKERING Voor iedereen die meedoet aan dit onderzoek is een verzekering afgesloten. De verzekering dekt schade, die het gevolg is van deelname aan het onderzoek. Dit geldt voor schade die naar boven komt tijdens het onderzoek, of binnen vier jaar na beëindiging van deelname aan het onderzoek. U moet de schade ook binnen die vier jaar aan de verzekeraar hebben gemeld. In geval van schade kunt u zich direct wenden tot de verzekeraar of schaderegelaar. De verzekeraar van het onderzoek is: HDI-Gerling Verzekeringen NV Adres: Postbus 925, 3000 AX ROTTERDAM Telefoonnummer: Contactpersoon: de heer R.Wijnsma De verzekering biedt een maximumdekking van per deelnemer en voor het gehele onderzoek. De dekking van specifieke schades en kosten is verder tot bepaalde bedragen beperkt. Deze vindt u in het Besluit verplichte verzekering bij medischwetenschappelijk onderzoek met mensen. Informatie hierover kunt u vinden op de website van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek: Voor deze verzekering gelden een aantal uitsluitingen. De verzekering dekt de volgende schade niet: schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek (nagenoeg) zeker was dat deze zich zou voordoen; schade aan de gezondheid die ook zou zijn ontstaan als u niet aan het onderzoek had deelgenomen; schade die het gevolg is van het niet (volledig) nakomen van aanwijzingen of instructies; schade aan nakomelingen, als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op u of uw nakomeling; bij onderzoek naar bestaande behandelmethoden: schade die het gevolg is van één van deze behandelmethoden; bij onderzoek naar de behandeling van specifieke gezondheidsproblemen: schade die het gevolg is van uitblijvende verbetering of van verslechtering van deze gezondheidsproblemen. 8

9 BIJLAGE 2: BIJWERKINGEN MEDICIJNEN Hieronder volgt een opsomming van de meest voorkomende bijwerkingen van de in het onderzoek gebruikte medicijnen. Niet alle mogelijke bijwerkingen worden genoemd. Het is ook niet zo dat alle genoemde bijwerkingen met zekerheid bij u zullen optreden. Ook kunnen er altijd nieuwe, nog onbekende bijwerkingen optreden. Mochten er nieuwe gegevens naar voren komen die van belang zijn voor uw verdere deelname aan deze studie, dan zal uw arts u daarover informeren. 5-fluorouracil Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, verminderde eetlust, irritatie van mondslijmvlies, diarree, roodheid van handpalmen/voetzolen en daling van het aantal bloedcellen. Oxaliplatin De meest voorkomende bijwerkingen zijn irritatie van zenuwen, misselijkheid, braken, verminderde eetlust, diarree en een tijdelijke daling van het aantal bloedcellen. De irritatie van zenuwen kan zich uiten in al of niet pijnlijke tintelingen, meestal in handen en/of voeten. Bij koud weer of aanraking van koude voorwerpen kunnen deze klachten tijdelijk verergeren. In ernstige gevallen kan de functie van handen of voeten verminderen. Deze klachten herstellen zich vrijwel altijd vanzelf na het staken of het verminderen van de dosering. Irinotecan Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, braken, verminderde eetlust, diarree, haaruitval, en een tijdelijke daling van het aantal bloedcellen. Als diarree optreedt ten gevolge van irinotecan begint dit meestal rond 5 dagen na toediening. Bij diarree ten gevolge van irinotecan die niet binnen 24 uur reageert op loperamide (Imodium) wordt een antibioticumkuur voorgeschreven. Tenslotte hebben sommige patiënten tijdens of vlak na het infuus met irinotecan last van transpireren, wazig zien, acute diarree, of buikkrampen. Dit verdwijnt meestal snel na een onderhuidse injectie met atropine, en deze injectie kan bij volgende kuren worden herhaald om deze klachten te voorkomen. Leucovorin Dit middel versterkt de werkzaamheid van 5-fluorouracil en kan daarmee ook de bijwerkingen van dit middel doen toenemen. Bevacizumab De meest voorkomende bijwerking is een verhoging van de bloeddruk. Daarom wordt de bloeddruk voor elke toediening gecontroleerd. Ook kan er een eiwitverlies in de urine optreden. Daarom zal uw urine voorafgaand aan elke toediening daarop worden getest. Zeer zeldzame bijwerkingen zijn een tijdelijk bewustzijnsverlies en een perforatie van de darm. Deze bijwerkingen treden bij minder dan 2% van alle patiënten op. Panitumumab De meest voorkomende bijwerkingen zijn huidreacties, die vaak optreden. Deze bestaan uit acne-achtige veranderingen van de huid, en soms ook nagelaandoeningen. Deze huidreacties zijn zelden een reden om de dosering te veranderen of te stoppen. De huidveranderingen zijn niet blijvend, en worden vaak tijdens de behandeling al minder. Bij hinderlijke klachten van de huid zal uw arts u advies geven voor behandeling hiervan. Ook zijn klachten van vermoeidheid en diarree waargenomen. Overgevoeligheidsreacties 9

10 bestaande uit koorts, koude rillingen, misselijkheid, huiduitslag of benauwdheid, meestal tijdens of binnen 1 uur na infusie, zijn zeldzaam. Om klachten van misselijkheid/braken te voorkomen krijgt u voorafgaand aan elke kuur via het infuus anti-misselijkheidsmiddelen. Ook zal uw arts een recept meegeven voor medicijnen die u thuis kunt gebruiken in geval van misselijkheid of braken. Bij een sterke daling van witte bloedcellen is er een verhoogde kans op infectie en van bloedplaatjes op bloedingen. Redenen om contact op te nemen met de arts of verpleegkundige van het ziekenhuis: Koorts boven de 38.5 ºC en/ of koude rilling Een bloedneus (langer dan 30 minuten) Blauwe plekken, zonder dat u bent gevallen of zich hebt gestoten Aanhoudend bloeden van een wondje (langer dan 30 minuten) Bloed in de ontlasting of urine Braken: indien u meerdere malen (3-4 keer) per dag braakt, niet reagerend op de medicijnen tegen de misselijkheid Wanneer u niet voldoende kunt drinken (onder voldoende drinken wordt 1,5 liter per dag verstaan) Diarree, meerdere malen (4-6 keer) per dag en waterdun Obstipatie (darmverstopping) langer dan 2 dagen Huiduitslag En verder kunt u altijd bellen als u twijfelt of zich onzeker voelt over klachten die u hebt, die mogelijk met de behandeling te maken hebben. 10

11 BIJLAGE 3 LOKALE INFORMATIE (centrum naam invullen) Als u nog vragen over dit onderzoek heeft, kunt u die voorleggen aan de verantwoordelijke onderzoeker in het [naam ziekenhuis], [naam arts], internist-oncoloog, telefoon [telefoon direct]. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de dienstdoende specialist via het algemene nummer van het ziekenhuis [telefoon algemeen]. Voor vragen die niet door uw eigen arts beantwoord kunnen worden kunt u contact opnemen met de hoofdonderzoekers van de CAIRO5 studie, Prof. Dr. C.J.A. Punt, afdeling medische oncologie (tel ), of Prof.dr. T. van Gulik, afdeling Heelkunde (tel ) van het AMC te Amsterdam. Als u graag onafhankelijk advies wilt over het meedoen aan dit onderzoek, dan kunt u contact opnemen met Prof. Dr. M.H.J. van Oers, Hematoloog in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam, Telefoonnummer Als u niet tevreden bent over het onderzoek of de behandeling kunt u terecht bij de onafhankelijke klachtencommissie van het [NAAM ZIEKENHUIS]. De klachtencommissie is te bereiken op telefoonnummer XXX-XXXXXXX. Indien u na zorgvuldige overweging besluit deel te nemen aan dit wetenschappelijk onderzoek, dan vragen we u om samen met de onderzoeker het toestemmingsformulier te ondertekenen en te dateren. 11

12 PATIËNTENINFORMATIE OVER EXTRA BLOED- EN WEEFSELONDERZOEK BEHORENDE BIJ CAIRO 5 ONDERZOEK (V4.0) Titel: Een gerandomiseerde fase 3 studie naar behandelingsstrategieën voor patiënten met darmkanker met uitzaaiingen in alleen de lever, welke (nog) niet in aanmerking komen voor chirurgische behandeling. Een studie van de Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG). Geachte mevrouw/meneer, Als u besloten hebt om mee te doen aan het bovengenoemde hoofdonderzoek, willen wij u ook vragen om deel te nemen aan extra bloedonderzoek en extra onderzoek op uw weefsel. Dit extra onderzoek heeft geen direct voordeel voor uzelf, maar kan gegevens opleveren die van belang zijn voor de behandeling van toekomstige patiënten met de vorm van kanker zoals u die heeft. Wij zijn op zoek naar stoffen en cellen in bloed en tumorweefsel die een voorspellende waarde kunnen hebben voor de werkzaamheid van de behandeling. Dit onderzoek verkeert nog in een de wetenschappelijke onderzoeksfase en is nog niet geschikt om uitspraken te doen voor deelnemende patiënten. Wij hopen dat deze informatie in de toekomst gebruikt kan worden bij het kiezen van de beste behandeling voor iedere individuele patiënt. De informatie kan in de toekomst ook van nut zijn voor het ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor mensen die onvoldoende baat hebben bij de huidige behandeling(en). Voor deze extra bloed- en weefsel onderzoeken wordt u apart om toestemming gevraagd. Hiervoor vindt u een aparte toestemmingsverklaring aan het einde van deze informatiebrief. U bent geheel vrij in uw beslissing om wel of niet mee te doen aan het extra bloedonderzoek en extra onderzoek op uw weefsel. Als u niet wilt dat uw weefsel voor toekomstig onderzoek wordt bewaard, of geen extra bloed wilt afstaan, dan kunt u dat op het toestemmingsformulier aangeven. U bent vrij om op ieder moment uw toestemming voor het bewaren en gebruiken van uw bloed/ weefsel voor toekomstig onderzoek in te trekken. Dit heeft tot gevolg dat uw lichaamsmateriaal zal worden vernietigd. Als u dit wilt kunt u contact opnemen met uw arts. Opslag van uw bloed/ weefsel voor toekomstig onderzoek Uw weefsel kan ook belangrijk zijn voor later onderzoek naar dikkedarmkanker. Daarom willen wij het weefsel dat na afronding van het onderzoek over is nog voor 15 jaar bewaren en gebruiken voor onderzoek naar dikkedarmkanker. Het bloed dat voor deze extra bloedonderzoeken wordt afgenomen zal hoogstwaarschijnlijk volledig worden gebruikt voor onderzoek. Wanneer er na het onderzoeken van de bloedmonsters nog bloed over is, zal dit maximaal 15 jaar worden bewaard. De onderzoekers zullen niet kunnen zien van wie het bloed/ weefsel afkomstig is omdat het voorzien is van een code en niet van gegevens zoals uw naam, geboortedatum of uw patiëntnummer waaraan men u zou kunnen herkennen. 12

13 Wat gebeurt er met resultaten van toekomstig onderzoek? Heel soms zijn resultaten van onderzoek met uw weefsel direct van belang voor uw gezondheid. Wij willen u daarover dan graag informeren. Omdat het soms vele jaren kan duren voor verder onderzoek verricht wordt, zal er in zo n uitzonderlijk geval tevoren in een brief aan u gevraagd worden of u nog steeds over nieuwe bevindingen wilt worden geïnformeerd. U beslist dan zelf of u hierover in meer detail wil worden geïnformeerd. Ook besluit u zelf over eventuele medische behandeling of preventie. Bloedafnames Uw toestemming wordt gevraagd om tijdens het onderzoek op een aantal momenten extra bloed af te nemen. De eerste keer dat er extra bloed wordt afgenomen, voor het starten van de chemotherapie en doelgerichte therapie, worden er eenmalig twee buisjes bloed van 10ml afgenomen, daarna iedere twee maanden 1 extra buisje bloed van 10ml. Na een eventuele operatie van de leveruitzaaiingen wordt er iedere 3 maanden 1 extra buisje bloed (10 ml) afgenomen. Alle extra bloedafnames zullen gebeuren bij een reguliere bloedafname tijdens uw behandeling. U hoeft dus niet apart nog eens bloed te laten prikken. De resultaten van het onderzoeken worden u niet meegedeeld, tenzij deze van belang zijn voor uw eigen behandeling. Voor deze extra onderzoeken zijn dezelfde algemene regels van kracht als voor het hoofdonderzoek met betrekking tot vertrouwelijkheid, verzekering en goedkeuring door de medisch-ethische toetsingscommissie. 13