VERSPIL UW ENERGIE NIET BLINDELINGS!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VERSPIL UW ENERGIE NIET BLINDELINGS!"

Transcriptie

1

2 COS PHI VERBETERING ENERGIE MANAGEMENT PASSIEVE FILTERS ACTIEVE FILTERS POWER QUALITY ANALYSERS NETMETINGEN vlgs EN50160 IE3 MOTOREN FREQUENTIE OMVORMERS SERVICE & ONDERHOUD VERSPIL UW ENERGIE NIET BLINDELINGS! 1

3 Power Quality & Energy Efficiency In industriële Laagspanning Netwerken Jos Benneker FraKol Power Quality 2

4 Power Quality & Energy Efficiency Energy Efficiency definitie Energy Efficiency verliezen minimaliseren Power Quality definitie Power Quality Normen en Verantwoordelijkheden Power Quality Problemen Cos phi compensatie Harmonischen Harmonische filters 3

5 Energy Efficiency Definitie Het maximale percentage van de totale energie input in een apparaat of systeem omzetten in nuttige arbeid met behoud van de eigenschappen en kwaliteitseisen, door het minimaliseren van de verliezen 4

6 Energy Efficiency Verliezen minimaliseren Bron: FRAKO afgeleid van Groenboek over energie-efficiëntie van de Europese Commissie COM (2005) 265 definitief. 5

7 Energy Efficiency Verliezen minimaliseren KENGETALLEN Totaal Energie verbuik in EU-25 (2002) TWh Huidige Cos ϕ TVArh TVAh Elektriciteitsverbruik in de EU , Transport en Distributie verliezen 195 Totaal Verbruik 2836 Bron: FRAKO afgeleid van Groenboek over energie-efficiëntie van de Europese Commissie COM (2005) 265 definitief. Industrie , Transport 78 0, Service 620 0, Huishoudens 717 1, Overig 58 0,

8 Energy Efficiency Verliezen minimaliseren KENGETALLEN Totaal Energie verbuik in EU-25 (2002) TWh Doel Cos ϕ TVArh TVAh Elektriciteitsverbruik in de EU , Transport en Distributie verliezen 195 Totaal Verbruik 2836 Bron: FRAKO afgeleid van Groenboek over energie-efficiëntie van de Europese Commissie COM (2005) 265 definitief. Industrie , Transport 78 0, Service 620 0, Huishoudens 717 1, Overig 58 0,

9 Energy Efficiency Verliezen minimaliseren KENGETALLEN Totaal Energie verbuik in EU-25 (2002) TWh Huidige Cos ϕ TVArh TVAh Industrie en service 1, ,73 1,657 2, Huishoudens, Transport en Overig 853 0, Totaal Verbruik 2, ,83 1,759 3, T&D + Interne verliezen : stroomafhankelijk 180 Bron: FRAKO afgeleid van Groenboek over energie-efficiëntie van de Europese Commissie COM (2005) 265 definitief. Doel Cos ϕ Industrie en service ,73 0, Huishoudens, Transport en Overig 853 0,99 0, Totaal Verbruik ,83 0, T&D + Interne verliezen : stroomafhankelijk 132 Besparing / minder verliezen 48 14% 9

10 Energy Efficiency Verliezen minimaliseren Optimaal blindvermogen compensatie verlaagt het energieverlies in de transporten distributienetten, alsmede in de netwerken van klanten van de industrie en de dienstensector met 48 TWh per jaar. Blindvermogen compensatie verlaagt het te transporterende vermogen met 14% 48 TWh besparing per jaar is in overeenstemming met de energie van meer dan 13 miljoen huishoudens meer dan windturbines ongeveer 15 gascentrales ongeveer 4 kerncentrales Bron: FRAKO afgeleid van Groenboek over energie-efficiëntie van de Europese Commissie COM (2005) 265 definitief. 9

11 Power Quality Definitie Power Quality is de kwaliteit van de spanning en de stroom om een elektrisch systeem of apparaat optimaal te laten werken, zonder elektromagnetische invloeden te veroorzaken in haar omgeving of hier zelf gevoelig voor te zijn 10

12 Power Quality Definitie U eff = U max 2 = 0,707 U max U gem = 2 л U max =0,636 U max Crestfactor = Umax Ueff =1.414 RMS (effectieve) waarden worden gebruikt voor de berekening van de Joule verliezen en als waarde bij de meeste meetapparatuur Vormfactor = U eff U gem =1.11 U eff = U max 2 = 1,11 x U gem 11

13 Power Quality Normen & verantwoordelijkheden NETBEHEERDER FABRIKANT GEBRUIKER NEN-EN NETCODE Elektriciteitswet (1998) MEETCODE SYSTEEMCODE TARIEVENCODE CE Richtlijn IEC reeks EMC richtlijnen NEN 3140 ISO EN50001 Energie contract 12

14 Power Quality Problemen Harmonischen Blindvermogen Onbalans Oscillaties (Resonanties) Spanningsvariaties (dips, swells) Flicker Transiёnten (snelle spanningsvariaties) Frakol Power Quality Power Quality & Energy Efficiency 14

15 Power Quality Onbalans OORZAAK Asymmetrische netbelasting GEVOLGEN Stroom door de nul /ongelijke aderbelasting kabels = capaciteitsverlies van de kabels = extra verliezen in de kabel = kans op overbelasting in kabels en fase u U = U 1 = U 2 = de asymmetrie in de spanning de grootte van de normale spanning de grootte van de inverse spanning GEVOLGEN VOOR ELEKTROMOTOREN: Onstaan van asymmetrische spanning = koppelreductie door inverse spanning = lagerproblemen door koppels met hogere frequentie = extra warmte in stator en rotor door inductiestromen tegengesteld aan de rotorbeweging OPLOSSING Actief Filter plaatsen 15

16 Power Quality Blindvermogen Reactief Vermogen of Blind Vermogen Q (Var, kvar, MVAr) Inductief Reactief Vermogen: Motoren en Transformatoren Capacitief Reactief Vermogen: P U I U I P Vermogens Condensatoren = 90 t Spanning- en Stroomcurve zijn 90 verschoven daardoor werkelijk Vermogen P = 0 Bij zuivere reactieve belasting Q = U * I * sin φ (VAr) (V) (A) 15

17 Power Quality Blindvermogen Actief vermogen of Werkelijk Vermogen P (W, kw, MW) Spanning en Stroom zijn gelijktijdig of in Fase Vermogenscurve is altijd positief Vermogenscurve heeft 2 x de lijnfrequentie Actief vermogen wordt omgezet in arbeid. kw vermogen wordt door de kwh meter geregistreerd P U I I P U Bij zuivere Ohmse belasting t P = U * I (W) (V) (A) 16

18 Power Quality Blindvermogen Werkelijk Vermogen (P) en Blindvermogen (Q) In de praktijk bijna altijd beide aanwezig Momentwaarde altijd Negatief als 1 van de factoren negatief is P U I U Blindlvermogen opname I P P gemiddeld Wisselstroom energie is op elk moment het product van spanning x stroom. Het werkelijke vermogen is altijd het = 45 Blindvermogen teruggave t rekenkundig gemiddelde van de wisselstroom Bij Werkelijk- en Blind Vermogen P = U * I * cos φ (W) (V) (A) 17

19 Power Quality Blindvermogen Schijnbaar Vermogen S (VA, kva, MVA) Is bepalend voor het ontwerp van de installatie - Transformatoren en Generatoren - Verdeelinrichtingen, zekeringen en automaten - Kabeldiameters S P Q Het schijnbaar vermogen is het product van de spanning en stroom zonder rekening te houden met fase verschuivingen. Het schijnbaar vermogen kan ook berekend worden op basis van werkelijk vermogen en reactief vermogen S = U * I (VA) (V) (A) S = P² + Q² (VA) (W) (VAr) 18

20 Power Quality Blindvermogen Schijnbaar Vermogen P = actief vermogen, het bier Q= blindvermogen, het schuim S= Schijnbaar vermogen, de capaciteit van het glas Q S S = Schijnvermogen (VA) P = Werkelijk Vermogen (W) Q = Blindvermogen (VAr) S = U * I P = U * I * cos φ Q = U * I * sin φ Meer blindvermogen betekent: > Aansluitcapaciteit nodig > Transformator capaciteit nodig P S P Vermogens driehoek Q I 18

21 Power Quality Blindvermogen Arbeidsfactor of Vermogensfactor cos φ Is de verhouding tussen het werkelijke vermogen (P) en het schijnbare vermogen (S) cos ϕ geldt alleen voor de grond harmonische (50Hz) cos ϕ van motoren geldt alleen bij vollast cos ϕ is niet hetzelfde als de power factor cos φ = P S 20

22 BLIND Waarom cos φ verbetering toepassen? EFFECTIEVER gebruik van COS ϕ = 0,7 Generatoren (opwekking) Transformatoren en kabels MS NETWERK WERKELIJK VERMOGEN BLIND VERMOGEN WERKELIJK VERMOGEN BLIND VERMOGEN M Laagspanningsverdelers ZONDER COS ϕ COMPENSATIE door Verlaagde transport verliezen COS ϕ = 1 Minder spanningsverlies MS NETWERK WERKELIJK VERMOGEN BESPARING WERKELIJK VERMOGEN BESPARING M dus ook: MET COS ϕ COMPENSATIE Lagere energiekosten en BETERE EFFICIENCY 21

23 % VA, W, VAr Waarom cos φ verbetering toepassen? 200% 180% 160% 140% S en Q in % van P Bij cos ϕ = 0,85 zit er 62% blindvermogen (Q) in de installatie 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 0,7 0,65 0,6 0,55 0,5 cos ϕ S P Q Bij cos ϕ = 0,7 zit er evenveel blindvermogen (Q) als werkelijk vermogen (P) in de installatie. Bij cos ϕ = 0,7 is er dus al een verdubbeling van de verliezen in transformatoren en kabels 22

24 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE COMPENSATIE TOEPASSING bij Transformatoren Motoren in continue bedrijf Motoren met lange of te krappe motorkabels TRAFO + - Interne bedrijfsnet wordt ontlast van blindstroom Lage kosten per kvar Hogere Installatiekosten Cosinus phi installatie is verdeeld over het hele bedrijf Een grotere capaciteit nodig ivm de GF Geen cos phi waarde monitoring M M M ~ ~ ~ BELASTING BELASTING BELASTING 23

25 Power Quality Blindvermogen GROEPSCOMPENSATIE TOEPASSING bij Groepen inductieve belastingen die gelijktijdig in bedrijf zijn. TRAFO + Interne bedrijfsnet wordt ontlast van blindstroom Lage kosten per kvar - Alleen met belastingen die gelijk in bedrijf zijn. Geen cos phi waarde monitoring M M M M ~ ~ ~ ~ BELASTING BELASTING BELASTING BELASTING 24

26 Power Quality Blindvermogen CENTRALE COMPENSATIE TOEPASSING bij Kan op elke laagspanningsverdeler zoals hoofd- en onderverdeler. TRAFO + Minder capaciteit nodig dan bij decentrale compensatie door GF Effectief gebruik van de aangesloten capaciteit Installatie overzichtelijk en meestal eenvoudig te realiseren via blindwattregelaar veel informatie van l.s. net beschikbaar - Interne laagspanningsnet achter de gecompenseerde verdeler wordt niet ontlast Er moet een afgaand veld van de laagspanningsverdeler beschikbaar zijn of worden gemaakt M M M M ~ ~ ~ ~ BELASTING BELASTING BELASTING BELASTING COS PHI 25

27 Power Quality Blindvermogen GEMENGDE COMPENSATIE TRAFO PRAKTIJKSITUATIE Combinatie van verschillende methodes om een zo efficiënt mogelijke blindwatt compensatie installatie te ontwerpen Ib Iw M M M M BELASTING BELASTING BELASTING BELASTING COS PHI M BELASTING M BELASTING 26

28 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo Installatiegegevens: Trafo 630 kva 400V-50Hz Uk=4% Pv=1,1% op Halyester Verdeler Bestaande groepen Cutter 90 kw 400V-50Hz 120 m kabel Schredder 132 kw 400V-50Hz 100 m kabel Cutter 90 kw 400V-50Hz 90 m kabel Chiller 37 kw 400V-50Hz 120 m kabel Totaal motoren 349 kw Uitbreiding gewenst Cutter 90 kw 400V-50Hz 80 m kabel Chiller 30 kw 400V-50Hz 80 m kabel Totaal Motoren 469 kw Vraagstelling: Kan de uitbreiding op dezelfde trafo? 27

29 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Berekening van de besparing op blindverbruik gebaseerd op de energie nota. Energie leverancier Kosten per kvarh in 0,0068 ( 2016 ) Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo maand kwh kvarh kw max kvarh verbruik kvarh toegestaan kvar boete cos ϕ kosten compensatie dag & nacht op nota gemeten 62% v.d. kwh in kvarh gemiddeld blindverbruik kvar nodig bij cos ϕ = 0,85 bij kw max jan feb mrt apr mei ,64 185, jun jul aug sep okt nov dec Totaal berekend blindverbruik in 1 maand 185,99 Is per jaar (bij evenredig verbruik als in de opgegeven maanden) 2.231,84 Advies voor de te plaatsen kvar capaciteit voor cosinus phi verbetering naar 0,85 kvar

30 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo Berekening van de stroomverlaging na toepassing cosinus phi verbetering. Gebaseerd op gegeven kw en cosinus phi Netspanning: 400 Volt Huidige kva belasting 528 kva = 762 Ampere Huidige cosinus phi 0,64 Huidige kw belasting 338 kw Huidig inductief blindverbruik 406 kvar Wenswaarde cosinus phi 0,95 kva belasting na compensatie 356 kva = 514 Ampere Blindverbruik na compensatie 111 kvar Benodigd condensatorvermogen 295 kvar Wij adviseren u een Frako installatie: 300 kvar Na plaatsing installatie van 300 kvar is de netsituatie als volgt: KVA belasting 354 kva = 511 Ampere Blindverbruik 106 kvar Cosinus phi na compensatie 0,954 Stroom verlaging na toepassing blindwattcompensatie kva verlaging na toepassing blindwattcompensatie 251 Ampere 174 kva 29

31 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo Transformator informatie Bedrijfstijd per jaar Energiekosten per kwh Trafo vermogen 630 kva Dagen per jaar 260 Energiekosten per kwh 0,050 Trafo vollast verlies 1,1% % Uren per dag 8 Energiebelasting per kwh 0,013 Trafo volast verlies 6,9 kw Uren per jaar 2080 Totaal Energiekosten per kwh 0,063 Huidige cos phi waarde 0,64 Doel cosinus phi 0,95 Boete Blindverbruik per jaar - Benodigde comp. in kvar 200 Installatie info Type belasting Belasting KABELS Huidige Doel Besparing COMPENSATIE DECENTRAAL Bestaand Kabel cos ϕ cos ϕ (verschil) 40% van PM Type Kosten Kosten kw Ø mm² lengte m Pv kw Pv kw Pv kw kvar LKSLT LKSLT Installatie Motor ,86 1,29 1, ,00 580,00 Motor ,29 1,49 1,8 52, ,00 720,00 Motor ,97 0,44 0,53 14, ,00 500,00 Motor ,98 1,35 1, ,00 580, Totaal kw ,1 4,57 5,53 139, , ,00 TRAFO COMPENSATIE Trafo verliezen kw 6,00 4,04 1,96 CENTRAAL Centrale compensatie kvar , ,00 Totaal Compensatie kvar , ,00 Totaal verliezen kw 16,10 8,61 7,4874 Minder Verlies in % 46,5% Totaal verbruik / jaar kwh Besparing op totaal kwh 2,1% Totaal Verbruik / jaar in , , ,44 973,36 Totaal investering ,00 Besparing Boete Blindverbruik per jaar 2.231,00 Totaal besparingen/jaar 3.204,36 Trafo belasting in kva % Terugverdientijd in jaren 4,4 30

32 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo Transformator informatie Bedrijfstijd per jaar Energiekosten per kwh Trafo vermogen 630 kva Dagen per jaar 260 Energiekosten per kwh 0,050 Trafo vollast verlies 1,1% % Uren per dag 8 Energiebelasting per kwh 0,013 Trafo volast verlies 6,9 kw Uren per jaar 2080 Totaal Energiekosten per kwh 0,063 Huidige cos phi waarde 0,64 Doel cosinus phi 0,95 Boete Blindverbruik per jaar - Benodigde comp. in kvar 300 Installatie info Type belasting Belasting KABELS Huidige Doel Besparing COMPENSATIE DECENTRAAL Bestaand en Uitbreiding Kabel cos ϕ cos ϕ (verschil) 40% van PM Type Kosten Kosten kw Ø mm² lengte m Pv kw Pv kw Pv kw kvar LKSLT LKSLT Installatie Motor ,86 1,29 1, ,00 580,00 Motor ,29 1,49 1, ,00 720,00 Motor ,97 0,44 0, ,00 500,00 Motor ,98 1,35 1, ,00 580,00 Motor ,65 1,20 1, ,00 580,00 Motor ,79 0,36 0, ,00 500,00 Totaal kw ,54 6,13 7,41 187, , ,00 TRAFO COMPENSATIE Trafo verliezen kw 8,06 5,43 2,63 CENTRAAL Centrale compensatie kvar , ,00 Totaal Compensatie kvar , ,00 Totaal verliezen kw 21,60 11,56 10,04 Minder Verlies in % 46,5% Totaal verbruik / jaar kwh Besparing op totaal kwh 2,1% Totaal Verbruik / jaar in , , , ,25 Totaal investering ,00 Besparing Boete Blindverbruik per jaar 2.231,00 Totaal besparingen/jaar 3.536,25 Trafo belasting in kva % Terugverdientijd in jaren 5,9 31

33 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 1 Uitbreiding Belasting op bestaande Trafo Transformator informatie Bedrijfstijd per jaar Energiekosten per kwh Trafo vermogen 630 kva Dagen per jaar 260 Energiekosten per kwh 0,050 Trafo vollast verlies 1,1% % Uren per dag 8 Energiebelasting per kwh 0,013 Trafo volast verlies 6,9 kw Uren per jaar 2080 Totaal Energiekosten per kwh 0,063 Huidige cos phi waarde 0,64 Doel cosinus phi 0,95 Boete Blindverbruik per jaar - Benodigde comp. in kvar 300 Installatie info Type belasting Belasting KABELS Huidige Doel Besparing COMPENSATIE DECENTRAAL Bestaand en Uitbreiding Kabel cos ϕ cos ϕ (verschil) 40% van PM Type Kosten Kosten kw Ø mm² lengte m Pv kw Pv kw Pv kw kvar LKSLT LKSLT Installatie Motor Motor Motor Motor Motor Motor Totaal kw TRAFO COMPENSATIE Trafo verliezen kw 8,06 5,43 2,63 CENTRAAL Centrale compensatie kvar , ,00 Totaal Compensatie kvar , ,00 Totaal verliezen kw 8,06 5,43 2,63 Minder Verlies in % 32,6% Totaal verbruik / jaar kwh Besparing op totaal kwh 0,6% Totaal Verbruik / jaar in , ,92 705,97 341,95 Totaal investering ,00 Besparing Boete Blindverbruik per jaar 2.231,00 Totaal besparingen/jaar 2.572,95 Trafo belasting in kva % Terugverdientijd in jaren 6,9 32

34 Power Quality Harmonischen Harm. % t.o.v , , , , , , , Grondharmonische: 50 Hz Theoretisch zijn hogere harmonischen omgekeerd evenredig met het ranggetal van de harmonische Bij 6 puls gelijkrichter 6h +/-1 5 e (negatief) 7 e (positief) Bij 12 puls gelijkrichter 12h +/-1 11 e (negatief) 13 e (positief) 33

35 Power Quality Harmonischen Totale harmonische vervorming in % t.o.v. de grond harmonische (50Hz) RMS waarde van de spanning van het harmonische signaal t.o.v. de grond harmonische (50Hz) OORZAAK Niet lineaire belastingen; industrieel voornamelijk Frequentie omvormers (6 pulse) en DC regelaars Vlamboogovens en Lasapparatuur GEVOLGEN Harmonische stromen in het net, die door de netimpedantie harmonische spanningsvervorming veroorzaken. Veroorzaakt extra wervelstroomverliezen en joule verliezen Capaciteitsverlies in trafo s en kabels Rendementsverliezen in motoren Koppelfluctuaties in motoren Resonanties in laagspanningsnetwerken Extra blindvermogen D (Distortion Reactive Power) OPLOSSING Netcapaciteit vergroten Passieve of actieve harmonische filters toepassen 34

36 Power Quality Harmonischen Extra verliezen in kabels, trafo, motoren en schakelmateriaal Verhoogde RMS waarde voor de stroom en spanning Hogere kosten op de energie meter Hoofdverdeler 1 T1 MS ring T2 Hoofdverdeler 2 Harmonische vervorming op andere LS netwerken op dezelfde MS ring Extra verliezen in kabels, trafo, motoren en schakelmateriaal M M M M LOAD LOAD LOAD LOAD 36

37 Power Quality Harmonischen MS ring T1 T2 fr = 50 Ptrafo (Uk Q) Hoofdverdeler 1 Hoofdverdeler 2 C RESONANTIE M LOAD M M M LOAD LOAD LOAD Hoge stromen door de condensatorbatterij met overbelasting van de condensatoren tot gevolg 36

38 Impedantie Power Quality Resonanties R L R L C C Seriekring Parallelkring Resonantie als X L = X C = X 0 1 fr = 2π L C fr = 50 Ptrafo (Uk Q) OORZAAK Net met Inductieve en Capacitieve impedantie Serieresonantie X L = X C = X 0 geeft hoge resonantiestroom Parallel resonantie geeft hoge resonantie spanningen Resonantie geeft opslingering van de harmonischen fh 10% fr=q=4 fh 20% fr=q=2,5 fh 30% fr=q=1,7 GEVOLGEN Extreem hoge harmonische stromen en spanningen die direct tot uitval van een installatie of verkeerd reageren van besturingen kunnen leiden Frakol Power Quality ω 0 Frequentie OPLOSSING Passief resonantiefilter toepassen (De-tunen) Netcapaciteit vergroten Power Quality & Energy Efficiency 37

39 Power Quality Harmonischen Hoofdverdeler 1 T1 MS ring PASSIEF HARMONISCH FILTER Parallel LC filter met gekozen resonantiefrequentie dicht bij de harmonische frequentie die uitgefilterd moet worden. Het filter is een zuigfilter voor deze frequentie. Elke harmonische frequentie krijgt zijn eigen filter. Het filter kan de volledige harmonsiche stroom dissiperen Demping (afzuiging harmonische) tot 90% mogelijk M M LOAD PASSIEF FILTER LOAD 38

40 Power Quality Harmonischen T1 MS ring GESTUURD PASSIEF HARMONISCH FILTER Idem Passief harmonisch filter maar met continue harmonischen meting. Instelbare grenswaarden voor aan en uit van het filter. Hoofdverdeler 1 Filter alleen aktief bij harmonische vervuiling boven de grenswaarde. M LOAD PASSIEF FILTER M LOAD Belangrijk: Voordat passieve filters goed kunnen worden toegepast moet het laagspanningsnet worden gemeten om de harmonische stromen en frequenties vast te stellen. Bij parallelle passieve filters hoeft niet het gehele vermogen door het filter en hebben daarom minder vermogensverlies. 39

41 Power Quality Harmonischen GESTUURD PASSIEF FILTER Werking Power Quality Analyser meet continue de harmonische vervuiling. Bij ingestelde minimale en maximale harmonische vervuiling schakelt het filter in of uit met de ingestelde hysteresis. Filter uit Filter in 40

42 Power Quality Harmonischen ACTIEVE FILTERS Complexe Belastingen ongecompenseerd T1 [Pverliezen] HV/MV GRID LS GRID [P],[Q],[D] [P],[Q] M M LOAD 41 LOAD

43 Power Quality Harmonischen ACTIEVE FILTERS Complexe Belastingen gecompenseerd T1 [Pverliezen] HV/MV GRID LS GRID [Q],[D] [P],[Q],[D] [P],[Q] M ADF M LOAD 42 LOAD

44 Power Quality Harmonischen ACTIEF FILTER Werking v line load current Het injecteren van een stroom in TRAFO i line i load LOAD tegenfase met de harmonische stroom i compensation POWER PROCESSOR compensation current Vergelijkbaar met tegengeluid om achtergrond geluiden op te control signal line current heffen CONTROL COMPUTER Measurement Reference 43

45 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken 10 kv ring Installatiegegevens: Trafo 1600 kva 400V-50Hz Uk=6% Pv=1,2% T7 [Pverliezen] T6 kabel l = 80 m Hoofdverdeler M LOAD M LOAD Hoofdverdeler belasting DC motor 132 kw doorn 1 DC motor 132 kw doorn 2 DC motor 132 kw doorn 3 Wikkelaar 22 kw 400V-50Hz Diverse klein 10 kw 400V-50Hz Totaal Belasting 428 kw Cos ϕ gemiddeld 0,41 thdu > 12 % Vaste compensatie 70 kvar Vraagstelling: Power Quality verbetering door cos ϕ verbetering en filteren van harmonischen. 43

46 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken S in kva P in kw Q in kvar Cos ϕ 45

47 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken I1 in A I2 in A I3 in A Cos ϕ 46

48 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken thdu L1 thdu L2 thdu L3 thdi L1 thdi L2 thdi L3 Cos ϕ 47

49 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken Har 1 L1 Har 5 L1 Har 7 L1 Har 11 L1 Har 13 L1 Har 17 L1 Har 19 L1 Har 19 L1 Cos ϕ har 1 har 5 har 7 har 11 har 13 har 17 har 19 har A 260 A 54 A 82 A 35 A 40 A 22 A 25 A 48

50 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken Berekening van de stroomverlaging na toepassing cosinus phi verbetering. Gebaseerd op gegeven kw en cosinus phi Netspanning: 400 Volt Huidige kva belasting 829 kva = 1197 Ampere Huidige cosinus phi 0,41 Huidige kw belasting 340 kw Huidig inductief blindverbruik 756 kvar Wenswaarde cosinus phi 0,95 kva belasting na compensatie 358 kva = 517 Ampere Blindverbruik na compensatie 112 kvar Benodigd condensatorvermogen 645 kvar Wij adviseren u een Frako installatie: 670 kvar Na plaatsing installatie van 670 kvar is de netsituatie als volgt: KVA belasting 351 kva = 506 Ampere Blindverbruik 86 kvar Cosinus phi na compensatie 0,969 Stroom verlaging na toepassing blindwattcompensatie kva verlaging na toepassing blindwattcompensatie 691 Ampere 478 kva 49

51 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken Verstemmingsfactor P7 % spoelen fr = 50 1 P fr = 189 Hz 50

52 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken Transformator informatie Bedrijfstijd per jaar Energiekosten per kwh Trafo vermogen 1600 kva Dagen per jaar 260 Energiekosten per kwh 0,050 Trafo vollast verlies 1,2% % Uren per dag 24 Energiebelasting per kwh 0,013 Trafo volast verlies 19,2 kw Uren per jaar 6240 Totaal Energiekosten per kw 0,063 Huidige cos phi waarde 0,41 Doel cosinus phi 0,95 Boete Blindverbruik per jaar ,00 Benodigde comp. in kvar 670 Installatie info Type belasting Belasting KABELS Huidige Doel Besparing COMPENSATIE DECENTRAAL Bestaand Kabel cos ϕ cos ϕ (verschil) 40% van PM Type Kosten Kosten kw Ø mm² lengte m Pv kw Pv kw Pv kw kvar LSFC LSFC Installatie DC motoren 340 3x ,63 1,60 7, Totaal kw 340 8,63 1,60 7, TRAFO COMPENSATIE Trafo verliezen kw 9,95 4,29 5,66 CENTRAAL Centrale compensatie kvar , ,00 Totaal Compensatie kvar , ,00 Totaal verliezen kw 18,58 5,89 12,69 Minder Verlies in % 68,3% Totaal verbruik / jaar kwh Besparing op totaal kwh 3,7% Totaal Verbruik / jaar in , , , ,73 Totaal investering ,00 Besparing Boete Blindverbruik per jaar ,00 Totaal besparingen/jaar ,73 Trafo belasting in kva % Terugverdientijd in jaren 1,8 51

53 Power Quality Blindvermogen DECENTRALE / CENTRALE COMPENSATIE case 2 Cos ϕ verbetering en harmonischen onderdrukken 10 kv ring Installatiegegevens: Trafo 1600 kva 400V-50Hz Uk=6% Pv=1,2% T7 [Pverliezen] T6 NA INSTALLATIE VAN DE COS ϕ INSTALLATIE MET P7 FILTER: kabel l = 80 m Hoofdverdeler Cos ϕ verbetering van 0,41 naar 0,95 gemiddeld thdu van >12% naar < 5% Demping harmonischen 59% M Energiebesparing ca kwh per jaar Energiebesparing ca 3,7 % op jaarverbruik v/d machine COS PHI M LOAD Kostenbesparing op Energie ca 5.000,- per jaar Kostenbesparing op Blindvermogen ca ,- per jaar LOAD 52

54 Power Quality & Energy Efficiency SAMENVATTEND: Een goede Power Quality verbetert de Energy Efficiency Cos ϕ verbetering geeft de volgende besparingen: (Cos ϕ 0,85 naar 0,95) Trafo 0,6 0,9% van het vermogen van de trafobelasting. (Motor)Kabels 0,3 - > 2% van het aangesloten (motor)vermogen. Totaal 0,9 tot 3% van het afgenomen vermogen Kostenbesparing indien boete voor blindverbruik. EIA investeringsaftrek (Bedrijfsmiddelcode Condensatoren) Minder warmteontwikkeling, langere levensduur componenten Lagere onderhoudskosten voor de elektrische installatie 54

55 Power Quality & Energy Efficiency SAMENVATTEND: Een goede Power Quality verbetert de Energy Efficiency Filtering van harmonische vervuiling uit het L.S. net geeft de volgende voordelen en besparingen: Lagere RMS stromen dus lagere verliezen en lagere kostenberekening Trafo minder energieverlies en geen de-rating van kva trafo vermogen (Motor)Kabels minder energieverlies en geen de-rating door skin-effect Totale energie besparingen kunnen oplopen tot >5% van afgenomen vermogen Motoren minder rendementsverliezen, de-rating en koppelfluctuaties Beveiligingen Minder extra opwarming en foutieve afschakelingen Algemeen Langere levensduur en lagere onderhoudskosten voor de componenten in de elektrische installatie 55

56 Dank u voor uw aandacht 56

Power Electronics Event 2018

Power Electronics Event 2018 Power Electronics Event 2018 De impact van vermogenselectronica op de uitvalkans, levensduur en het energieverbruik van elektrische apparatuur De invloed van elektronica op spanning en stroom De invloed

Nadere informatie

(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld!

(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld! (On)voldoende spanningskwaliteit kost geld! De verantwoordelijkheid voor een voldoende kwaliteit van de spanning en de stroom is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van netbeheerders, fabrikanten en

Nadere informatie

Welkom Copyr y igh t HyT Hy EP E S P S B.V. B.V

Welkom Copyr y igh t HyT Hy EP E S P S B.V. B.V Welkom 1 Inhoud Introductie van Hyteps Introductie in Power Quality Verantwoordelijkheden Normen Harmonische vervormingen Waardoor ontstaan harmonische vervormingen Wat zijn harmonische vervormingen Gevolgen

Nadere informatie

Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie!

Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie! Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie! Even voorstellen Jeffrey Jaakke aandrijfspecialist 9 jaar werkzaam bij Hiflex - Trainingen - Telefonische support - Complexere inbedrijfstellingen

Nadere informatie

09 april 2015 Joulz, Utrecht. Maintenance for Energy

09 april 2015 Joulz, Utrecht. Maintenance for Energy 09 april 2015 Joulz, Utrecht Maintenance for Energy Uitdagingen van de Netbeheerder Verantwoord investeren in onzekerheid. (Th.A.M. de Bruin) CAPEX realisatie programma Voorjaar 2015 Vanzelfsprekend, toch?

Nadere informatie

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Ons elektriciteitsnet wordt bedreven met wisselspanning en wisselstroom. Als bij een lineaire belasting een sinusvormige wisselspanning aangeboden

Nadere informatie

Wat is de huidige situatie?

Wat is de huidige situatie? 2 Wat is de huidige situatie? - Groeiende behoefte aan elektrische energiekwaliteit - Nieuwe technologieën verstoren deze kwaliteit - Apparatuur wordt steeds gevoeliger voor verstoringen - Steeds meer

Nadere informatie

Uitleg bij de programma s voor de Casio

Uitleg bij de programma s voor de Casio Uitleg bij de programma s voor de Casio 1. Cos phi compensatie [COSPHI] De berekening van een condensatorbatterij en het bepalen van alle vermogens (werkelijk, blind en schijnbaar vermogen). Hierbij wordt

Nadere informatie

White paper Hogere harmonischen

White paper Hogere harmonischen White paper Hogere harmonischen fortop 2013 White paper Hogere harmonischen auteur: Arjan Pit sales manager energy control fortop inhoud 1 Wat zijn hogere harmonischen? 03 2 Sub- en interharmonischen 05

Nadere informatie

Het bewaken en verbeteren van de netspanningskwaliteit in de energievoorziening

Het bewaken en verbeteren van de netspanningskwaliteit in de energievoorziening Het bewaken en verbeteren van de netspanningskwaliteit in de energievoorziening De decentrale invoeding van duurzame energie en de sterke toename van de toepassing van zuinige elektronische belastingen

Nadere informatie

Nieuwe technologie: Nieuwe ontwerpregels Deel 1. 6 november 2014 Bunnik

Nieuwe technologie: Nieuwe ontwerpregels Deel 1. 6 november 2014 Bunnik Nieuwe technologie: Nieuwe ontwerpregels Deel 1 6 november 2014 Bunnik Nieuwe techniek smart. meter, trafo, building, grid,. Is het allemaal wel zo slim? Programma 13.30 inleiding betreffende Ontwerpcriteria

Nadere informatie

Harmonische problemen bij 1 fase systemen. Danny Langbroek

Harmonische problemen bij 1 fase systemen. Danny Langbroek Danny Langbroek Agenda Introductie Uitleg harmonischen Hoe ontstaan harmonischen Normen Gevolgen van harmonischen Oplossingen netspoel harmonisch filter Praktijk voorbeeld Universiteit Twente Introductie

Nadere informatie

PQ en EMC Deel 1 verhaaltje ZX ronde 19mei 2013

PQ en EMC Deel 1 verhaaltje ZX ronde 19mei 2013 PQ en EMC Deel 1 verhaaltje ZX ronde 19mei 2013 In toenemende mate worden we steeds meer geconfronteerd met S9 aan storing. ( S9 = 50 micro Volt op de antenne ingang ) We hebben het onderwerp EMC al diverse

Nadere informatie

Harmonische vervorming & Netvervuiling

Harmonische vervorming & Netvervuiling Harmonische vervorming & Netvervuiling TT&MS BV René Bos Agenda Netvervuiling (oorzaken) Netvervuiling (gevolgen) Impact op uw ontwerp? Test mogelijkheden(grid emulatie) Meten en analyseren Samenvatting

Nadere informatie

Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties

Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties Bart Verhelst Karybel bvba Inhoud Inleiding: Korte voorstelling Karybel Case 1: Storingen op elektrische installatie door energie-efficiënte

Nadere informatie

Harmonischen: remedies

Harmonischen: remedies Harmonischen: remedies Harmonischen: remedies - De verbruiker - 12 en 24 pulsige gelijkrichters - Active Front End - Passieve filters - Actieve filters - Hybride filters - Het elektrisch net De verbruiker

Nadere informatie

Vergroot de beschikbaarheid door Power Quality Management. Arjan Pit

Vergroot de beschikbaarheid door Power Quality Management. Arjan Pit Vergroot de beschikbaarheid door Power Quality Management Arjan Pit Inhoud Waarom loont permanent meten? Welke meetinstrumenten zijn nodig? Hoe vertalen we meetdata naar managementinformatie? Wat is Power

Nadere informatie

Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties. Bart Verhelst Karybel bvba

Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties. Bart Verhelst Karybel bvba Storingsanalyses en predictieve energielogging in hedendaagse installaties Bart Verhelst Karybel bvba 1 Inhoud Inleiding: Korte voorstelling Karybel Case 1: Storingen op elektrische installatie door energie-efficiënte

Nadere informatie

Duwen en trekken aan het distributienet. 15 december 2010

Duwen en trekken aan het distributienet. 15 december 2010 Duwen en trekken aan het distributienet 15 december 2010 Ontwikkelingen Verduurzaming energie: better city, better life Toename e-vraagkant: Warmtepompen in plaats van gasketels E-auto in plaats van benzineauto

Nadere informatie

Zx - ronde 27 februari 2011

Zx - ronde 27 februari 2011 Zx - ronde 27 februari 2011 Meten van Elektriciteitsverbruik Het elektriciteitsverbruik is het product van elektrisch vermogen en tijd. Het elektrisch vermogen is het product van elektrische spanning en

Nadere informatie

Actieve filters. 1 Power Quality

Actieve filters. 1 Power Quality Actieve filters De ontwikkeling van elektronica zorgt ervoor dat compensatietechnieken steeds intelligenter worden. Sinds een aantal jaren zien we dat een actief dynamisch filter (ADF) steeds vaker wordt

Nadere informatie

Passieve filters: enkele case studies

Passieve filters: enkele case studies Passieve filters: enkele case studies Passieve filters: enkele case studies - Voorbeeld 1: rekenvoorbeeld - Voorbeeld 2: simulatieresultaten - Voorbeeld 3: simulatieresultaten Voorbeeld 1: rekenvoorbeeld

Nadere informatie

ECO-TL besparingset. De belangrijkste voordelen op een rij:

ECO-TL besparingset. De belangrijkste voordelen op een rij: ECO-TL besparingset De belangrijkste voordelen op een rij: 40 tot 50% besparing op uw energiekosten De T5 TL lamp gaat tot 3x langer mee dan de oude T8 TL lamp Zeer korte terugverdientijd Prettiger licht

Nadere informatie

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com For internal use only / Copyright Siemens AG 2006. All rights reserved. Duurzaamheid Life Cycle kosten van AC motor Voorbeeld:

Nadere informatie

Ben niet blind voor de kwaliteit van uw installatie. Voor een heldere blik op Power Quality

Ben niet blind voor de kwaliteit van uw installatie. Voor een heldere blik op Power Quality 1 Ben niet blind voor de kwaliteit van uw installatie Voor een heldere blik op Power Quality Metingen & Advies Opleidingen Power Quality Efficiëntie Continuïteit Veiligheid Energiebesparing Energiemonitoring

Nadere informatie

Harmonischen: gevolgen

Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen - Spanning- en stroomharmonischen - Geleiders: skin en proximiteitseffect - De nulgeleider - Transformatoren - Inductiemotoren - Diversen Spanning en stroomharmonischen

Nadere informatie

BIJLAGE 1 - DEFINITIES EN EENHEDEN

BIJLAGE 1 - DEFINITIES EN EENHEDEN BIJLAGE 1 - DEFINITIES EN EENHEDEN Energie De basiseenheid voor energie is de Joule (J). Bij elektriciteitslevering wordt echter bijna uitsluitend gebruik gemaakt van de eenheid kwh (kilowattuur), gelijk

Nadere informatie

WHITE PAPER WAAROM EEN GOEDE POWER QUALITY ESSENTIËEL IS

WHITE PAPER WAAROM EEN GOEDE POWER QUALITY ESSENTIËEL IS WHITE PAPER WAAROM EEN GOEDE POWER QUALITY ESSENTIËEL IS INHOUD Inleiding 03 1. De kwaliteit van elektrische energie 04 AUTEURS Arjan Pit sales manager energy control apt@fortop.nl Jarno schoen Power Quality

Nadere informatie

Power Factor Cos phi Harmonischen THD-... Iedereen spreekt er over maar weten we waarover we spreken? ECL 2011 LearnShop - 22 september 2011

Power Factor Cos phi Harmonischen THD-... Iedereen spreekt er over maar weten we waarover we spreken? ECL 2011 LearnShop - 22 september 2011 Power Factor Cos phi Harmonischen THD-... Iedereen spreekt er over maar weten we waarover we spreken? ECL 2011 LearnShop - 22 september 2011 Wouter Ryckaert Wouter.Ryckaert@kahosl.be 09 265 87 13 KAHO

Nadere informatie

Harmonischen in Vision

Harmonischen in Vision Harmonischen in Vision 8-65 pmo 5 augustus 8 Phase to Phase BV Utrechtseweg 3 Postbus 68 AC Arnhem T: 6 35 37 F: 6 35 379 www.phasetophase.nl 8-65 pmo Phase to Phase BV, Arnhem, Nederland. Alle rechten

Nadere informatie

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Leereenheid 7 Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden

Nadere informatie

+31 (0)900 1200 003 E:

+31 (0)900 1200 003 E: Driefasige harmonische analyser PCE-GPA 62 Netwerk analyser / vermogensmeter en energiemeter (real-time) met data logging, grafisch scherm, interface voor PC en software De driefasige harmonische analyser

Nadere informatie

June 22, 2011. Project Harmonische Vervuiling en Power Quality. Ervaringen in het veld. Even voorstellen. Den Haag, 16 juni 2011

June 22, 2011. Project Harmonische Vervuiling en Power Quality. Ervaringen in het veld. Even voorstellen. Den Haag, 16 juni 2011 Project Harmonische Vervuiling en Power Quality Ervaringen in het veld Den Haag, 16 juni 2011 Even voorstellen Bruis Lodder Deputy General Manager Technical Services APM Terminals wereldwijd: 61 terminals

Nadere informatie

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3)

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat, ISBN 978-90-808907-3-2 1 Theorie wisselspanning 1.1 De inductieve spoelweerstand (X L ) Wanneer we een spoel op een wisselspanning

Nadere informatie

1 september Oplossingen voor het toenemende energieverbruik

1 september Oplossingen voor het toenemende energieverbruik Oplossingen voor het toenemende energieverbruik 1 september 2015 Oplossingen voor het toenemende energieverbruik 1 Toenemend energieverbruik? Oplossingen voor het toenemende energieverbruik 2 Toenemend

Nadere informatie

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning Cursus/Handleiding/Naslagwerk Driefase wisselspanning INHOUDSTAFEL Inhoudstafel Inleiding 3 Doelstellingen 4 Driefasespanning 5. Opwekken van een driefasespanning 5.. Aanduiding van de fasen 6.. Driefasestroom

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: 3-in-1 harmonische analyser PCE-GPA 62 Netwerk analyser / vermogensmeter en energiemeter (real-time) met data logging, grafisch scherm, interface voor PC en software De 3-in-1 harmonische analyser PCE-GPA

Nadere informatie

Uw energieverbruik optimaliseren. www.optivolt.com

Uw energieverbruik optimaliseren. www.optivolt.com Uw energieverbruik optimaliseren www.optivolt.com Goede redenen om contact met ons op te nemen: Verbetering van de stroom en spanningskwaliteit Verbetering van het rendement van alle huishoudelijke apparaten

Nadere informatie

Opgaven bij hoofdstuk 9

Opgaven bij hoofdstuk 9 24 Meerkeuze-opgaven Opgaven bij hoofdstuk 9 9.14 Gegeven de complexe spanning: û = +12 + 5j [V]. Deze komt overeen met een wisselspanning: a: u(t) =!13.cos(Tt! 0,39) [V] b: u(t) = +13.cos(Tt! 0,39) [V]

Nadere informatie

Technisch handboek voor arbeidsfactorverbetering

Technisch handboek voor arbeidsfactorverbetering Technisch handboek voor arbeidsfactorverbetering Actief, reactief en schijnbaar vermogen Nadelen van een slechte arbeidsfactor Verhogen van de arbeidsfactor Compensatiesoorten Dimensionering van automatische

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2015. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2015. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2015 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2015 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers SINDS DE INVOERING VAN DE ELEKTRICITEITSWET 1998 EN

Nadere informatie

Aanwijzingen. Figuur 1 LDR (NORP12) Weerstand - lichtsterkte grafiek (Let op: Logaritmische schaal) Nakijkmodel

Aanwijzingen. Figuur 1 LDR (NORP12) Weerstand - lichtsterkte grafiek (Let op: Logaritmische schaal) Nakijkmodel Rotterdam Academy Tentamenvoorblad Naam: Studentnr.: Groep/klas: Tentamen voor de: Arts en Crafts Officemanagement Opleiding(en): Engineering Maintenance & Mechanic Ondernemen Pedagogisch-Educatief Mw

Nadere informatie

Eco-line hoge-drukunit

Eco-line hoge-drukunit Eco-line hoge-drukunit AT Cleaning systems heeft een hogedruk-unit ontwikkeld die werkt op batterijen/accu s. Wij hebben hiervoor gekozen omdat er alleen maar voordelen mee te behalen zijn. M.V.O. waar

Nadere informatie

Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010

Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010 Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010 1. INLEIDING... 3 2. FACTS... 4 3. NETVERVUILING TEN GEVOLGE

Nadere informatie

Theorie elektriciteit - sem 2

Theorie elektriciteit - sem 2 Theorie elektriciteit - sem 2 Michael De Nil 11 februari 2004 Inhoudsopgave 1 Basisbegrippen 2 1.1 Wisselspanning/stroom gelijkspanning/stroom......... 2 1.2 Gemiddelde waarde effectieve waarde..............

Nadere informatie

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte:

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte: LABO Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen Datum van opgave:.../.../ Datum van afgifte: Verslag nr. : 7 Leerling: Assistenten: Klas: 3.1 EIT.../.../ Evaluatie :.../10

Nadere informatie

Invloed (opslag) op het laagspanningsnet

Invloed (opslag) op het laagspanningsnet Invloed (opslag) op het laagspanningsnet Waar zorgt de netbeheerder voor? Veiligheid van de netten en de aangesloten installaties Betrouwbaarheid van het net (Belastbaarheid van het net) Kwaliteit van

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2014. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2014. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2014 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2014 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers SINDS DE INVOERING VAN DE ELEKTRICITEITSWET 1998 EN

Nadere informatie

Stroomcompensatie bij transformatorregelingen

Stroomcompensatie bij transformatorregelingen Stroomcompensatie bij transformatorregelingen 01-154 pmo 5-6-2001 Phase to Phase B Utrechtseweg 310 Postbus 100 6800 AC Arnhem T: 026 356 38 00 F: 026 356 36 36 www.phasetophase.nl 2 01-154 pmo 1 INLEIDING

Nadere informatie

NEN 1010 over Photo Voltaïc installaties

NEN 1010 over Photo Voltaïc installaties NEN 1010 over Photo Voltaïc installaties Paul Castenmiller NEN 1010 over PV installaties Ontwikkelingen PV installaties. Normen PV installaties. NPR 5310-blad 65 Eigenschappen en risico s Architectuur

Nadere informatie

Eco- TL adapter Vragen & Antwoorden

Eco- TL adapter Vragen & Antwoorden Eco- TL adapter Vragen & Antwoorden De belangrijkste voordelen op een rij: 40 tot 50% besparing op uw energiekosten De T5 TL lamp gaat tot 3x langer mee dan de oude T8 TL lamp Zeer korte terugverdientijd

Nadere informatie

Magneetschakelaars: technische eigenschappen

Magneetschakelaars: technische eigenschappen Magneetschakelaars: technische eigenschappen Elektrische eigenschappen omschrijving modulaire magneetschakelaars voor DIN-rail montage hulpcontact norm IEC 61095 type Magn.schak Magneetschakelaar handbediening

Nadere informatie

Actieve filters. - Inleiding. - Actieve filters. - Hybride filters. - Interne bouw en werkingsprincipes. - Stuurstrategieën

Actieve filters. - Inleiding. - Actieve filters. - Hybride filters. - Interne bouw en werkingsprincipes. - Stuurstrategieën Actieve filters Actieve filters - Inleiding - Actieve filters - Hybride filters - Interne bouw en werkingsprincipes - Stuurstrategieën Inleiding We zagen al eerder dat een passieve RLC-filter in staat

Nadere informatie

Spanningsverlies in kabels ZX ronde 8 november 2015

Spanningsverlies in kabels ZX ronde 8 november 2015 1 Spanningsverlies in kabels ZX ronde 8 november 2015 Spanningsverlies leid tot vermogensverlies en daarbij energieverlies. Met het berekenen van kabels moet hier rekening mee gehouden worden. Als de doorsnede

Nadere informatie

Energiemeter PCE-PA 8000 Driefasige energiemeter en energiemeter (realtime) met opslag in SD-kaart, interface

Energiemeter PCE-PA 8000 Driefasige energiemeter en energiemeter (realtime) met opslag in SD-kaart, interface Energiemeter PCE-PA 8000 Driefasige energiemeter en energiemeter (realtime) met opslag in SD-kaart, interface Met de energiemeter PCE-PA 8000 is het mogelijk om het vermogen van een monofasig of een driefasig

Nadere informatie

1. Langere vraag over de theorie

1. Langere vraag over de theorie 1. Langere vraag over de theorie Maak gebruik van de methode van de fasoren (teken ook het betreffende diagramma) om het verband tussen stroom en spanning te bepalen in een LC-kring die aangedreven wordt

Nadere informatie

VeriteQ. Power Quality. Inhoud van de presentatie:

VeriteQ. Power Quality. Inhoud van de presentatie: Inhoud van de presentatie: - de normen; - veiligheid bij het meten; - gevolgen door Power Quality problemen; - meten van (inter)harmonischen - meten van momentele gebeurtenissen - dataverwerking en rapportage

Nadere informatie

Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening

Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening Auteur: ir M. van der Starre, ISSO Gevaar van nieuwe lichtbronnen wordt onderschat Een hoger energiegebruik, sterke warmteontwikkeling

Nadere informatie

White paper Meetnauwkeurigheid

White paper Meetnauwkeurigheid White paper Meetnauwkeurigheid fortop 2013 White paper Meetnauwkeurigheid auteur: Arjan Pit sales manager energy control fortop inhoud 1 Meetcircuit xx 2 Meetnauwkeurigheid meettransformatoren xx 3 Meetnauwkeurigheid

Nadere informatie

Slimme woningen & power quality SmartgridNL 4 juni 2013 Hoofddorp

Slimme woningen & power quality SmartgridNL 4 juni 2013 Hoofddorp Slimme woningen & power quality SmartgridNL 4 juni 2013 Hoofddorp Ron Visser Movares Energy Contactgegevens: Ron.Visser@movares.nl, 030-2654576, www.movares.nl/energy Slimme woningen & power quality Kenmerken

Nadere informatie

UMI96E. Universeel meetinstrument

UMI96E. Universeel meetinstrument Universeel meetinstrument UMI96E Metering Protection Lighting Compacte energiemeter met communicatie Geschikt voor 1 fase- en 3 fasen netten met nul Modbus, Profi bus en Analoog uit Digitaal in Harmonischen

Nadere informatie

Gelijkstroomnet in Nederland

Gelijkstroomnet in Nederland CONCEPT TER DISCUSSIE Gelijkstroomnet in Nederland Publieke gelijkstroomdienst mogelijk maken Plan van Aanpak AM Realisatie & Aanbesteding Programma Gelijkstroom CONCEPT TER DISCUSSIE Again a war of currents?

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT TARIEVEN Aansluiting en transport voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT TARIEVEN Aansluiting en transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2018 Aansluiting en transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2018 Sinds de invoering van de Elektriciteitswet (1998) en de Gaswet bestaat er een onderscheid tussen

Nadere informatie

INHOUD INLEIDING 19. Metingen en thermografie - 13

INHOUD INLEIDING 19. Metingen en thermografie - 13 INLEIDING 19 1 NEN 1010 ALS ACHTERGROND 21 1.1 VOEDINGSBRONNEN 22 1.1.1 Aansluiting op net: diverse stroomstelsels 22 1.1.2 Voedingsbronnen voor veiligheidsdoeleinden 25 1.2 BESCHERMINGSMAATREGELEN 25

Nadere informatie

The first microgrid in the Netherlands

The first microgrid in the Netherlands The first microgrid in the Netherlands Prof. dr. ir. J.F.G. (Sjef) Cobben Het (mogelijk) autonoom draaiende net van recreatiepark Bronsbergen 16 november 2011 1 Microgrid in Japan The first microgrid in

Nadere informatie

Het belang van Netkwaliteit...ZX-ronde 10 mei 2015

Het belang van Netkwaliteit...ZX-ronde 10 mei 2015 Het belang van Netkwaliteit...ZX-ronde 10 mei 2015 De laatste tijd wordt ik nogal eens geconfronteerd met apparatuur die defect raakt waarvan men de oorzaak toedicht aan een slechte netkwaliteit. Door

Nadere informatie

Leereenheid 6. Diagnostische toets: Gemengde schakeling. Let op!

Leereenheid 6. Diagnostische toets: Gemengde schakeling. Let op! Leereenheid 6 Diagnostische toets: Gemengde schakeling Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met: J O. Sommige

Nadere informatie

1.3 Transformator Werking van een dynamo

1.3 Transformator Werking van een dynamo zekering. b. Je gaat twee weken met vakantie en laat al die lampen aanstaan. Hoeveel gaat die stommiteit je kosten? 1 kwh kost 0,12. 1.3 Transformator Magnetische flux (f) is een maat voor het aantal magnetische

Nadere informatie

PCE-PA 8300 / 3000 A AC

PCE-PA 8300 / 3000 A AC Vermogens- en Netwerktester PCE-PA 8300 3-fasen vermogens en netwerktester, harmonische tester / tot 3000 A AC / met SD-Dataopslag/ Grafiek display / Verschillende stroomtangen De vermogens- en netwerktester

Nadere informatie

Tarieven 2013. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers

Tarieven 2013. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT Tarieven 2013 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers elektriciteit TARIEVEN 2013 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers Sinds de invoering van de Elektriciteitswet 1998 en

Nadere informatie

T: +31 (0) E:

T: +31 (0) E: Stroomsterktemeter serie F400 Stroomsterktemeter tot 1000 A / TRMS meting / stroommeting / harmonische analyzer / Inrush meting / 10000 digit display met verlichting / Bluetooth / data geheugen De stroomsterktemeter

Nadere informatie

Oefeningen Elektriciteit II Deel II

Oefeningen Elektriciteit II Deel II Oefeningen Elektriciteit II Deel II Dit document bevat opgaven die aansluiten bij de cursustekst Elektriciteit II deel II uit het jaarprogramma van het e bachelorjaar industriële wetenschappen KaHo Sint-ieven.

Nadere informatie

Basic Creative Engineering Skills

Basic Creative Engineering Skills Spanning, Stroom en Vermogen Augustus 2015 Theaterschool OTT-1 1 Lichtketen - Spanning Controle (bijv. via DMX) S p a n n i n g s b r o n n e n S t r o o m v e r d e l i n g Dimmerpack 1 Dimmer 1 Dimmer

Nadere informatie

Besparing elektrische energie door ketenoptimalisatie. 26-4-2012 Kennisdag voor technici.

Besparing elektrische energie door ketenoptimalisatie. 26-4-2012 Kennisdag voor technici. Besparing elektrische energie door ketenoptimalisatie. 26-4-2012 Kennisdag voor technici. Besparing elektrische energie door ketenoptimalisatie. Agenda: 1) Lezing door Jo Huppertz ca. 45 minuten 2) Vragen

Nadere informatie

Passieve filters. - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring. - De serie RLC-kring. - Het gebruik van de serie RLC-kring

Passieve filters. - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring. - De serie RLC-kring. - Het gebruik van de serie RLC-kring Passieve filters Passieve filters - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring - De serie RLC-kring - Het gebruik van de serie RLC-kring - Het ontwerp van de serie RLC-kring - Passieve hoogdoorlaatfilter

Nadere informatie

ENERGIEZUINIGE BEDRIJVENTERREINEN. 18 april 2013

ENERGIEZUINIGE BEDRIJVENTERREINEN. 18 april 2013 ENERGIEZUINIGE BEDRIJVENTERREINEN 18 april 2013 EUROPESE DOELSTELLING tegen 2020 en tov 1990 CO2-uitstoot verlagen met 20% energieverbruik met 20% verlagen aandeel hernieuwbare energie +20% STEUNMAATREGELEN

Nadere informatie

TCO omlaag? Betrouwbaarheid niet!

TCO omlaag? Betrouwbaarheid niet! TCO omlaag? Betrouwbaarheid niet! Kan ik de TCO van mijn noodstroom installatie verlagen, zonder de risico s te vergroten? Wie is ABB? 145,000 medewerkers in meer dan 100 landen $38 miljard omzet (2011)

Nadere informatie

Leereenheid 9. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten

Leereenheid 9. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten Leereenheid 9 Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen

Nadere informatie

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit 1. Gelijkstroomkringen (DC) De verschillende elektrische grootheden bij gelijkstroom zijn: Elektrische spanning (volt) definitie: verschillend potentiaal

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT TARIEVEN Aansluiting en transport voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT TARIEVEN Aansluiting en transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2017 Aansluiting en transport voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT TARIEVEN 2017 Sinds de invoering van de Elektriciteitswet (1998) en de Gaswet bestaat er een onderscheid tussen

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT Tarieven 2015 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT Tarieven 2015 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT Tarieven 2015 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers Dit is het overzicht van de tarieven voor de aansluit- en transportdienst voor onze klanten met een aansluitwaarde

Nadere informatie

Intelligente stroomtransformatoren

Intelligente stroomtransformatoren Intelligente stroomtransformatoren Besparen in montagetijd en ruimte Nauwkeuriger dan losse trafo en omvormer combinatie Hoge stromen kunnen direct gemeten worden Minder bedrading, dus minder kans op storing

Nadere informatie

Your added value provider

Your added value provider Energiebesparing Presentatie Energiebesparing waarom? Meer netto winst Efficient proces Energie besparen Minder CO2 beter milieu Minder onderhoud Energiebesparing: Energieverbruik Wereldwijd Rendement,

Nadere informatie

Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11). Bakeliet kent talloze toepassingen, zoals:

Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11). Bakeliet kent talloze toepassingen, zoals: Toepassingen Fig 11 Radiotoestel Fig 12 Lampen Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11) Bakeliet kent talloze toepassingen zoals: A Tussenlaag in geleiders als elektrische isolatie bijvoorbeeld

Nadere informatie

Leereenheid 4. Diagnostische toets: Serieschakeling. Let op!

Leereenheid 4. Diagnostische toets: Serieschakeling. Let op! Leereenheid 4 Diagnostische toets: Serieschakeling Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met: J O. Sommige van

Nadere informatie

Formuleblad Wisselstromen

Formuleblad Wisselstromen Formuleblad Wisselstromen Algemeen Ueff = U max (bij harmonisch variërende spanning) Ieff = I max (bij harmonisch variërende stroom) P = U I cos(φ) gem eff eff U Z = I Z V = Z + Z + (serieschakeling) Z3

Nadere informatie

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS Amplitude Harmonischen: een virus op het net? FOCUS In het kader van rationale energieverbruik (REG) wordt steeds gezocht om verbruikers energie efficiënter te maken. Hierdoor gaan verbruikers steeds meer

Nadere informatie

Industrie in combinatie met windenergie 2.0

Industrie in combinatie met windenergie 2.0 ENERCON Industrie in combinatie met windenergie 2.0 Thijs A. Afman Sales Engineer ENERCON Benelux B.V. Vrijdag 14 juni 2013 Geïnstalleerd vermogen in Benelux door ENERCON 2 Locaties windparken: 295 windturbines

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT Tarieven 2014 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers

ELEKTRICITEIT Tarieven 2014 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers ELEKTRICITEIT Tarieven 2014 Aansluit- en transporttarieven elektriciteit voor grootverbruikers Dit is het overzicht van de tarieven voor de aansluit- en transportdienst voor onze klanten met een aansluitwaarde

Nadere informatie

Hoeveel energie steekt U in uw pompsystemen??????? Consulting & Sales Engineer Drives & Controls. Bij voorkeur de juiste!!!!

Hoeveel energie steekt U in uw pompsystemen??????? Consulting & Sales Engineer Drives & Controls. Bij voorkeur de juiste!!!! Hoeveel energie steekt U in uw pompsystemen??????? Consulting & Sales Engineer Drives & Controls Bij voorkeur de juiste!!!! ELEKTRICITEITSVERBRUIK Onderzochte en bewezen stellingen: Besparingen op het

Nadere informatie

Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC. 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul

Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC. 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul Vooraf : expectation management 1. Verwachtingen van deze presentatie (inhoud, diepgang) U = R= R. I = 8 Ω. 0,5 A =

Nadere informatie

P ow er Quality metingen: Harmonischen

P ow er Quality metingen: Harmonischen P ow er Quality metingen: n Focus Power Quality is een begrip dat de laatste decennia enorm aan belangstelling heeft gewonnen. Power Quality behelst het garanderen van een sinusvormige spannings en stroomgolfvorm,

Nadere informatie

Tarieven 2009. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers. Stedin. De nieuwe naam van Eneco NetBeheer

Tarieven 2009. Aansluiting en Transport voor grootverbruikers. Stedin. De nieuwe naam van Eneco NetBeheer ELEKTRICITEIT Tarieven 2009 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers Stedin. De nieuwe naam van Eneco NetBeheer elektriciteit TARIEVEN 2009 Aansluiting en Transport voor grootverbruikers OP DIT TARIEFBLAD

Nadere informatie

Schermstromen en hun oorzaken

Schermstromen en hun oorzaken Schermstromen en hun oorzaken Hans Korpel En Ewout de Ruiter Stabiele buscommunicatie door minimalisatie van EMC-invloeden 1 U1 V1 W1 U2 V2 W2 abc 2 PE U1 V1 W1 PE U2 V2 W2 Wat doet Prokorment EMC filters

Nadere informatie

Energy Efficiency - Monitoring

Energy Efficiency - Monitoring Energy Efficiency - Monitoring HET JUISTE GEREEDSCHAP IS BEPALEND VOOR HET RESULTAAT, OOK BIJ POWER QUALITY METINGEN Roy Hali Product Specialist T&M Inhoud IEC61000-4-30 standaard EN50160 norm Power Quality

Nadere informatie

VeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen

VeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen - Power Quality metingen - Trillingsmetingen Power Quality Analyse Gestart in 1985 Research UK USA Werkt o.a. samen met - Scottish Power= Green power - National Grid UK, - PQE Ltd., 2009 Award Innovative

Nadere informatie

Gelijkt. factor Cosinus Phi. Bestaand. Lengte. Vast

Gelijkt. factor Cosinus Phi. Bestaand. Lengte. Vast Rapportage Totaaloverzicht Invoer: 03- Voorbeeld Berekend: Van Naar Omschrijving Ontwerpstroom (Ib) Vermogen (P) Gelijkt. factor Cosinus Phi Lengte Bestaand Vast Ontwerpstroom (Ib) Cosinus Phi Selectief

Nadere informatie

frequentie regelaars In deze gids: voor- en nadelen toepassing op elektromotoren energiebesparing

frequentie regelaars In deze gids: voor- en nadelen toepassing op elektromotoren energiebesparing frequentie regelaars In deze gids: voor- en nadelen toepassing op elektromotoren energiebesparing en Europese richtlijnen parameters aandachtspunten onderhoud en meer... Recreated PMS www.schippertechniek.nl

Nadere informatie

elektrotechniek CSPE KB 2009 minitoets bij opdracht 11

elektrotechniek CSPE KB 2009 minitoets bij opdracht 11 elektrotechniek SPE KB 2009 minitoets bij opdracht 11 variant d Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld 2 of 3.

Nadere informatie

Gebruikshandleiding V2.6. SDM120-Modbus. Enkelfase multifunctionele DIN-rail meter

Gebruikshandleiding V2.6. SDM120-Modbus. Enkelfase multifunctionele DIN-rail meter SDM120-Modbus Enkelfase multifunctionele DIN-rail meter Meet kwh, Kvarh, KW, Kvar, KVA, PF, Hz, dmd, V, A, etc. Bidirectionele meting, import en export Twee pulsuitgangen RS485 Modbus DIN-railmontage 17,5

Nadere informatie