B&W-Aanbiedingsformulier

Transcriptie

1 B&W.nr , d.d. 16 september 2008 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Reactie op de Regionale Structuurvisie Holland Rijnland BESLUITEN Behoudens advies van de commissie Bijgaand reactie op de Regionale en structuurvisie aan het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland vast te stellen en naar het DB van HR te sturen. Samenvatting Het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland heeft de ontwerp Regionale structuurvisie (RSV) aangeboden. Het college heeft hierover van gedachten gewisseld in het kader van een informele informatieronde en tevens een reactie op het ontwerp vastgesteld. In een later stadium zal een officiële inspraakreactie worden verstuurd.

2 Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland (versie 27 augustus) 16 september 2008 gemeente Leiden

3 Inhoudsopgave 1 Holland Rijnland inspireert tot ontdekkingen 5 2 Holland Rijnland in (inter)nationaal perspectief 7 3 Holland Rijnland als woon- en leefomgeving 11 4 Ontwikkelingsvisie van het regionaal netwerk Aaneengesloten stedelijke agglomeratie De kustzone De Bollenstreek Veenweide en plassen 21 5 Themagerichte benadering Wonen in stad en land Mobiliteit Economische structuurversterking De sociale agenda in ruimtelijke context Versterken landschappelijke kwaliteiten Recreatie en toerisme 38 6 Uitvoeringsprogramma Regionaal investeringsfonds Afspraken o.b.v. landschappelijke karakteristiek Sectorale afspraken 45

4

5 1 Holland Rijnland inspireert tot ontdekkingen Aantrekkelijke woonmilieus, hoogwaardige werkgelegenheid, uitstekende onderwijsvoorzieningen en sterke landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten. Dat zijn de sterke punten van Holland Rijnland, die de regio zo geliefd maken bij bewoners en bezoekers. Een regio met een internationale uitstraling, want de Bollenstreek, het bio en life science cluster, de Leidse binnenstad en universiteit, het weidse landschap van het Groene Hart en de kust, maken Holland Rijnland bekend tot ver buiten de landsgrenzen. Holland Rijnland heeft gekozen voor verstedelijking in de As Leiden-Katwijk. De realisering van die keuze is echter alleen mogelijk als tegelijkertijd wordt gezorgd voor een goede infrastructuur en een hoog voorzieningenniveau ten behoeve van de te ontwikkelen locatie. Door het aanwijzen van deels gecentraliseerde locaties waar de bouw van woningen en bedrijven mogelijk is, kan het bestaand open landschap in Holland Rijnland grotendeels worden behouden. In de regio zijn tot 2020 naar schatting extra woningen nodig. Holland Rijnland wil die vooral bouwen in de bestaande kernen en met name in het zuidwestelijke deel van de regio, oftewel de As Leiden-Katwijk. Woningbouw op het voormalige marinevliegveld Valkenburg is een onlosmakelijk onderdeel van de plannen. Onder het motto eerst bewegen, dan bouwen, is de daadwerkelijke realisering van deze locatie echter direct afhankelijk van de aanleg van de Rijnlandroute en de Rijn- Gouwelijn. In noord-zuid richting is de regio zowel via de weg als over het spoor goed bereikbaar. Via A4 en A44 en via de Oude Lijn en Schiphollijn heeft de regio uitstekende verbindingen met de grote steden in de Randstad en de luchthaven Schiphol. Filevorming is hierbij een steeds groter wordend probleem. Het westelijk deel van de regio is echter lastiger bereikbaar waardoor het verkeer hier vastloopt. Hier vormen de Rijnlandroute en Rijn-Gouwelijn een noodzakelijke verbetering in bereikbaarheid. Het ontbreken van goede dwarsverbindingen op de A4 en de A44 is hier voelbaar. Holland Rijnland is cultuurhistorisch een rijke regio. Ontwikkeling van het landschap houdt daar rekening mee en is gericht op de zichtbaarheid van de kenmerkende elementen. Indien nodig zal de regio ook actief ingrijpen om die zichtbaarheid te bevorderen. Zo krijgen cultuurhistorische bouwwerken, lijnen en overgangen in het landschap volop plaats. Het water is een verbindend element in de regio. Noordzee, Oude Rijn en Kagerplassen, Leidsevaart, Valkenburgse en Oosterduinse meer, Haarlemmertrekvaart en Vlietlanden bepalen het landschap en zijn essentieel voor recreatie en de kwaliteit van de woonomgeving. Een gezond bedrijfsleven is van groot belang voor Holland Rijnland. Naast de bestaande bedrijvigheid richt de regio zijn aandacht speciaal op enkele speerpuntsectoren. Het Leiden Bio Science Park is een bedrijventerrein van wereldallure. Leiden is daarmee een belangrijk centrum van innovatief Life science onderzoek en voert nationaal de bedrijvigheid voor biomedische Life Sciences aan. De bollenen bloemensector is kenmerkend voor de regio en krijgt in de Greenport uitstekende kansen. Bollen en bloemen, Keukenhof, de kust, de historische binnenstad van Leiden, Rijks- en stedelijke musea en het achtergelegen Groene Hart bieden de recreant volop mogelijkheden. Het weidse agrarische landschap van het Groene Hart en de plassen zijn van belang voor de recreatie. Ook de onderwijssector (w.o. de universiteit, hogeschool en het LUMC) en zorgsector, met diverse instellingen van oudsher sterk vertegenwoordigd in de regio, zijn belangrijke speerpunten van Holland Rijnland. In het streven naar duurzaamheid en kwaliteit kiest Holland Rijnland daarnaast met name voor bedrijvigheid die een beperkte claim op de beschikbare ruimte legt. Hierbij dient meer aandacht

6 besteed te worden aan zgn. meervoudig grondgebruik, waarbij dezelfde ruimte op meerdere manieren tegelijkertijd een functie krijgt. Het vestigen, stimuleren en ontwikkelen van kennisintensieve bedrijvigheid heeft daarbij een hoge prioriteit. Holland Rijnland wil in dit verband ondernemingen op het gebied van life/bio sciences, zorg en ruimtevaart, die ook nu al sterk in de regio vertegenwoordigd zijn, alle kansen bieden. Dit geldt ook voor de kennisintensieve bloemen en bollencomplex waarmee de regio zich nu al als Greenport Bollenstreek onderscheidt van andere gebieden. De in deze structuurvisie neergelegde ambitie van de regio is de resultante van een groot aantal lokaal en regionaal gemaakte keuzes met betrekking tot ons gebied. Om de ambitie waar te maken is echter ook de realisatie van enkele grote projecten nodig. Allereerst betreffen deze de infrastructuur. Holland Rijnland is op een uiterst strategische plek tussen Noord- en Zuidvleugel gelegen, maar de infrastructuur om het belangrijkste stedelijk gebied aan de doorgaande verbindingen te linken ontbreekt. De ontsluiting per spoor/ov en over de weg in het stedelijk gebied van de As Leiden- Katwijk is volstrekt onvoldoende om de strategische keuzes waar te kunnen maken. Rijnlandroute en Rijn-Gouwelijn vormen daarom kernprojecten voor de regio. De Greenport Duin-en Bollenstreek is een belangrijke rol toebedeeld in de economische (agrarisch en toeristisch) en de landschappelijke ontwikkeling van de regio. Ook daarvoor is een adequate ontsluiting op de landelijke infrastructuur noodzakelijk. De noordelijke ontsluiting van de Bollenstreek draagt bij aan de bereikbaarheid van de kust, het greenportcentrum Flora Holland en een aantal woningbouwlocaties. Daarnaast moet geïnvesteerd worden in herstructurering van sector en landschap. Tenslotte vraagt de keus om de landschappelijke kwaliteit maximaal te benutten om forse investeringen in de groenstructuur, zodat het landschap daadwerkelijk in recreatieve en ecologische zin de rol kan spelen die het wordt toebedeeld, mede ten dienste van de stedelingen. Deze vijf hoofdprojecten zijn door de regio aangewezen als doelen van het Regionaal Investeringsfonds, waarvoor 142,5 miljoen Euro door de gemeenten beschikbaar is gesteld. (amendement Jos Wienen)

7 2 Holland Rijnland in (inter)nationaal perspectief De kaart van Zuid-Holland uit de jaren 60 toont een overzichtelijk beeld van veel landschappelijk groen, met daarin overzichtelijke zelfstandige steden die onderling verbonden zijn met spoorwegen en wegen vanuit de centra van de steden. Voorzieningen voor de regio of bovenregionale voorzieningen bevonden zich binnen de stadscentra. Op de kaart staan de stadskernen van Zuid-Holland weergegeven met hun specifieke voorzieningen en kenmerken. Deze mental map zit diep verankerd in ons onderbewuste, maar strookt allang niet meer met de werkelijkheid. Stelling: De feitelijke ruimtelijke structuur van de Randstad is drastisch veranderd, maar het mentale beeld van de Randstad in de hoofden van mensen is nog van de jaren 60. De actuele kaart van 2007 van de Randstad toont een beeld van enorm gegroeide verstedelijking in steden en dorpen tot agglomeraties van ononderbroken bebouwing. Het landelijk gebied is omsloten parkgebied geworden. Nieuwe stedelijke functies en voorzieningen zijn ontstaan in de periferie van de steden en vormen nieuwe internationale centra van innovatie in techniek, wetenschap en economie. Het zijn functies die het Nederlandse speelveld op de internationale markt bepalen. Het nieuwe verkeerswegennet vormt de motor en ruggengraat van deze perifere ontwikkelingen en verbindt deze perifere functies onderling op Randstadniveau. Niet de stad als geheel, maar de onderscheidende functieclusters in de regio s vormen een netwerk. Waar de oude stadscentra de combinatie waren van wonen, werken en recreëren en het ontmoetingspunt zijn voor de grote regio en interstedelijk verkeer (maatschappelijke smeltkroes van cultuur) zijn deze functies in huidige stedelijke structuur gefragmenteerd. En wellicht ook daarom moeilijk in een nieuwe mental map te brengen. Een kaart waarin de oude stad in de periferie ligt van de nieuwe centra. Het zijn echter wel deze steden die de regio hun identiteit, hun smoel en karakter geven en hoogurgent zijn voor een goed woon- en leefklimaat. Het eigen cultuurhistorisch karakter en de toegankelijk daarvan zijn belangrijk bij het aantrekken van kenniswerkers, de creatieve klasse en toeristen. De uitbreiding van de stedelijke agglomeraties heeft twee gevolgen voor het landschap. De grote groene landschappelijk eenheden zijn parkgebieden geworden tussen de stedelijke centra. De functie van het landschap als recreatieruimte voor de stedeling is toegevoegd aan de bestaande agrarische functie. In Holland Rijnland is in tegenstelling tot veel andere agglomeraties het landschap nog op korte afstand van de stad beschikbaar. En er is sprake van een hoogwaardig en divers landschap, zoals duinen-, bollen-, plassen-, veenweide- en coulissenlandschap met landgoederen. De toegankelijkheid hiervan vanuit stad en stedelijke agglomeratie maakt de verschillende functies tot een waardevol geheel. In de ontstane Deltametropool vormen zich nieuwe (inter)nationale centra. De hele regio Amsterdam profileert zich als Amsterdam Metropolitan Area. In het zuidelijke deel van de Randstad vormen Den Haag en Rotterdam een dubbelstad. De snelweg A4 is de hoofdconnector tussen deze metropolitane centra. Dat Holland Rijnland eveneens op deze hoofdconnector aansluit, schept regionale verplichtingen in het doordenken van de kansen van deze positie. De regio vormt het midwesten van de Randstad. Landschappelijk biedt Rijnland, ter weerszijden van de Oude Rijn, het complete panorama van het Hollands landschap: zee, strand, duinen, oude strandwallen met bloembollenteelt, oeverwallen, veenweidegebieden en het hele scala van waterlopen, weteringen, plassen en meren dat bij dit in cultuur gebrachte deltagebied hoort. Stedelijk vervult Rijnland, met de agglomeratie Leiden als belangrijkste centrum en universiteitsstad, een

8 scharnierfunctie in het stedelijk netwerk van de Randstad: op 15 km afstand van Den Haag en Zoetermeer, 30 km van Schiphol en Haarlem, 40 km van Amsterdam en Rotterdam en 50 km van Utrecht. Maar Holland Rijnland biedt cultureel en economisch veel meer dan alleen maar een gunstige ligging en aantrekkelijke omgeving. Centraal daarin staat de Leidse Universiteit met verschillende direct daaraan gelieerde musea van wereldfaam. Een beroemde rechtenfaculteit vervult een eigen rol in de ontwikkeling van Den Haag tot internationaal centrum van rechtspleging. Een cluster van faculteiten onder de verzamelnaam Life Sciences blijkt een belangrijke attractiefactor voor bedrijven in die sector. De universiteit als instituut zorgt voor een constante toestroom van buitenlands en van jong talent. De aanwezigheid van duizenden studenten bevordert het vertier en de gezelligheid van de historische binnenstad. In een tijd dat een begrip als informatiemaatschappij werkelijkheid wordt, is de combinatie van de moderne Life Science en de oude en internationaal bekende universiteit niet alleen voor Leiden zelf, maar voor de Randstad als geheel van grote waarde. De historie is nauw verbonden met kennis in de breedste zin van het woord: Leiden heeft veel monumenten (de grootste historische binnenstad ná Amsterdam), veel musea, de oudste universiteit en de oudste schouwburg van Nederland. Interessant in dit verband is de kaart van Zuid Holland zoals die eind vijftiger jaren van de vorige eeuw nog werd gebruikt op scholen. Deze kaart, die in het onderbewustzijn nog in de psyche zit, laat een heel duidelijk en rustig beeld zien van het landschap. Steden zijn steden en landschap is landschap en die steden staan ruimtelijk nog op zichzelf en kennen een eigen, traditionele identiteit. Die identiteit werd op de kaart ook aangegeven: Leiden wordt op deze kaart aangemerkt d.m.v. een professor (kennis, universiteit) en de veemarkt, als symbool voor het marktcentrum dat Leiden in die jaren was. Wanneer we de sprong maken naar de kaart van de Zuidvleugel met Deltacentra, krijgt de regio ook in 2008 een Euregionale ster, verbonden aan het thema kennis door de Universiteit en het bio science cluster. Dit kennispark maakt tevens deel uit van het Urgentieprogramma Randstad. Het gebied en de hier gevestigde bedrijven verkeren in een groeifase en lopen tegen hun grenzen aan. Om een internationale speler te blijven is groei en ontwikkeling een voorwaarde. Zoals eerder beschreven is de dynamiek in de Randstad tussen de vijftiger jaren en nu sterk vergroot en zijn nieuwe centra ontstaan. Wil de Randstad een Europese speler van belang zijn en meer zijn dan de som der delen, dan dient de samenhang tussen de ruimtelijk functionele systemen van de Randstad te worden verbeterd. Verstedelijking kan hieraan bijdragen door dit te concentreren op locaties die, vanuit hun meerzijdige ontsluiting, voor meer delen van de Randstad kunnen functioneren. De stedelijke agglomeratie van Holland Rijnland kan hierin een rol van betekenis spelen. Deze locatie heeft door zijn ligging, aard en omvang een strategische potentie voor de Randstad. Deze strategische potentie is drieledig: door zijn ligging kan een schakelfunctie worden vervuld in het vervoersconcept Deltanet [kaart], de aanwezigheid van een gerenommeerde universiteit in combinatie met het bio science park kan een extra impuls geven aan de maatschappelijke ontwikkeling als kenniscentrum en door zijn omvang kan de agglomeratie uitgroeien tot een groter deel van de Zuidvleugel en zo het metropoolkarakter van de Randstad versterken en tegelijkertijd de druk op het Groene Hart helpen wegnemen. Verknoping van (inter)nationale infrastructuur en regionale infrastructuur vormt de drager voor een gedifferentieerde stedelijke ontwikkeling van de Leidse agglomeratie binnen de netwerkstad Randstad. Bereikbaarheid op verschillende schaalniveaus en de kwaliteit van de omgeving bepalen in hoge mate het vestigingsgedrag van bedrijven. Ook arbeidsmobiele huishoudens zullen zich meer en

9 meer laten leiden tot een voorkeur voor plaatsen die centraal liggen ten opzichte van meer polen van werkgelegenheid en centra van cultuur, vermaak en bestuur. De opgave op het gebied van de verstedelijking wordt dan ook geconcentreerd op en rondom de knooppunten in dit netwerk. Parallel aan de stedelijke dynamiek op en rondom de knooppunten in het stedelijk netwerk, staat de versterking van de landschappelijke kwaliteiten van de Leidse agglomeratie. In die samenhang en verbinding van harde en zachte functies, kan Holland Rijnland onderscheidend zijn binnen het stedelijk netwerk en daarmee niet alleen op toeristisch vlak excelleren maar vooral ook de hoogste kwaliteit woonomgeving aanbieden (topwoonmilieus). Om de ambities van Holland Rijnland waar te maken, maakt Holland Rijnland keuzes. Allereerst kiest de regio voor het versterken, vergroten en profileren van de aanwezige kwaliteiten van het gebied en vervolgens kansen benutten voor de toekomst. In eerste instantie gaat het daarbij om die kwaliteiten en mogelijkheden die van nationaal belang zijn (Universiteit, LBSP) en in tweede instantie de kwaliteiten die van (boven)regionaal belang zijn, zoals de historische binnenstad Leiden, onderscheidende topwoonmilieus, jachthaven Katwijk, Keukenhof, Greenport en tot slot versterking van de positie van het Groene Hart en het Plassengebied als achtertuin van de regio en als hart van de Randstad. [kaart ]

10

11 3 Holland Rijnland als woon- en leefomgeving Woonregio Holland Rijnland wil een aantrekkelijke woonregio zijn. Niet alleen voor de huidige inwoners, maar ook voor hen die willen verhuizen vanwege hun werk in de groeiende bedrijfstakken zoals bio- en lifesciences. Dat betekent een forse opgave om kwantitatief en kwalitatief voldoende aanbod te realiseren in de sociale sector, maar zeker ook in het topsegment. Voor wat betreft dit laatste onderscheidende aspect wordt zowel ingezet op de nieuwbouwlocatie Valkenburg als op de historische binnenstad van Leiden. Holland Rijnland wil een regio zijn waar alle inwoners (binnen hun financiële mogelijkheden) vrij kunnen kiezen voor een woning met de door hen gewenste kwaliteit. Om die ambitie te bereiken is het allereerst van belang dat het aanbod vergroot wordt, met name in die segmenten waar de spanning op de woningmarkt het grootst is. Om de gewenste dynamiek te krijgen is een ambitieus woningbouwprogramma vereist. Binnen dat programma worden voldoende betaalbare woningen in stand gehouden voor huishoudens met een laag inkomen. Daarnaast is het van belang om de doorstroming op de woningmarkt te verbeteren. Dit draagt tevens bij aan de realisering van bovengenoemde ambitie. Duurzaamheid Holland Rijnland ligt centraal in de Randstad. Deze gunstige ligging, de aanwezige voorzieningen en de landschappelijke kwaliteiten van Holland Rijnland, maken de regio tot een aantrekkelijk gebied om te wonen, te werken en te recreëren. Wonen, werken en recreatie vragen de komende jaren wel steeds meer ruimte in onze dichtbevolkte regio. Niet alles kan, er moeten keuzes worden gemaakt. Het regionale Beleidskader Duurzame Stedenbouw is het uitgangspunt bij het ontwikkelen van ruimtelijke plannen. Duurzame stedenbouw is een vorm van stedenbouw die in alle stadia van het planproces kansen en mogelijkheden benut om een hoge ruimtelijke kwaliteit in combinatie met een lage milieubelasting tot stand te brengen. In een dichtbebouwde regio als Holland Rijnland zijn bij duurzame stedenbouw alle denkbare milieuaspecten in het geding. Niet alleen thema's als water, energie, flora en fauna, bodem, mobiliteit en afval spelen een rol. Daarnaast hebben ook thema's als leefbaarheid, veiligheid, gezondheid, flexibiliteit en ruimtegebruik betrekking op de kwaliteit van een stedenbouwkundig concept. Daarbij wordt in iedere planfase een afweging gemaakt die tot keuzes leidt. Een integrale ontwerpbenadering is daarom essentieel voor het realiseren van duurzame stedenbouw. Duurzame stedenbouw gaat dan ook uit van het maken van integrale afwegingen tussen sociale, economische en milieuaspecten bij het ontwikkelen of herstructureren van buurten, wijken en steden. De keuze voor een ontwikkeling als woonregio houdt in dat migratiesaldo 0 als uitgangspunt gehandhaafd blijft en dat de kwaliteiten die de regio tot een aantrekkelijk gebied maken om te wonen worden beschermd en benut. Naast de binnenstedelijke locaties moet de locatie Valkenburg voor een groot deel in de vraag naar nieuwe woningen voldoen. Daarmee kan Holland Rijnland ook tegemoet komen aan de wens om zoveel mogelijk de openheid en kleinschaligheid elders in de regio te behouden. Holland Rijnland vertaalt kwaliteit in investeringen in groen en cultuurhistorie. Daarnaast zet de regio op het gebied van water in op het zichtbaar maken van de oevers en het verbeteren van de recreatiemogelijkheden. De wateropgave laat zich goed combineren met het ontwikkelen van groene kwaliteiten en het tegengaan van landschappelijke verrommeling: het behoud en de ontwikkeling van een robuust groen raamwerk van duinen, weiden, landgoederen, parken, recreatiegebieden en hun

12 onderlinge verbindingen. De benodigde extra oppervlakte voor water zou kunnen worden gecombineerd met de andere functies van het groen, zowel in het stedelijk groen als in het weidelandschap. Bedrijvigheid In een woonregio wordt ook gewerkt. Zorg voor de werkgelegenheid is dan ook een prioriteit. Het gaat om banen en om het voorzieningenniveau voor de inwoners van de regio. De regio kent per saldo een uitgaande pendel van mensen. De werkgelegenheid neemt ruimte in beslag in de vorm van land- en tuinbouwareaal in met name de Bollenstreek al dan niet onder glas, in de vorm van bedrijventerreinen, kantoor- en winkellocaties, maar ook in de vorm van vaak kleinschalige werkgelegenheid in woonwijken. Uitgifte van nieuwe werkgebieden is nog zij het beperkt - aan de orde. Heel belangrijk is daarnaast de herstructurering en herprofilering van bestaande werkgebieden. Uitgangspunt daarbij is het toepassen van de zogenaamde SER-ladder; een duurzame ontwikkeling van ruimte voor bedrijvigheid. Er worden milieumaatregelen genomen bij bedrijven die hinder veroorzaken of gevaar opleveren voor de woonomgeving. Uitgangspunt is dat eerst wordt nagegaan of maatregelen aan de bron zelf of in de omgeving de overlast of het gevaar kunnen beperken. Pas in tweede instantie is uitplaatsing naar een meer geschikte locatie aan de orde. In de regio zijn bedrijventerreinen waar bedrijven met een verhoogde milieubelasting of verhoogd risico zich kunnen vestigen. Deze terreinen hebben standaard een grotere afstand tot gevoelige functies zoals woningen. Ook hebben de bedrijven meer groeimogelijkheden op deze terreinen. Het milieudoel bij aanleg van nieuwe en herstructurering van bestaande bedrijventerreinen is een duurzame inrichting en intensiever, meervoudig ruimtegebruik (stapelen van functies). Parkmanagement kan daarbij helpen de milieudoelstellingen te verwezenlijken. Bij het zoeken naar locaties voor nieuwe bedrijventerreinen of concentratiegebieden voor glastuinbouw, worden de mogelijkheden van locaties onder aanvliegroutes van Schiphol nadrukkelijk meegenomen. Daarnaast wordt bij de realisatie van nieuwe bedrijventerreinen gelet op een goede bereikbaarheid over de (water)weg, zonder daarbij veel hinder te veroorzaken voor gevoelige functies zoals woningbouw. Milieu Bij optimale milieukwaliteit gaat de aandacht vooral uit naar geluidbelasting, luchtkwaliteit, bodemkwaliteit en externe veiligheid voor gevoelige bestemmingen zoals wonen, scholen, kinderopvang, intensief sporten en recreatie. In gebieden waar de milieukwaliteit van extra groot belang is, moet een betere kwaliteit worden bereikt dan het wettelijke minimum volgens de regelgeving. Een lagere milieubelasting heeft een rechtstreeks positief effect op de volksgezondheid. Het verkeer is de belangrijkste bron van geluidoverlast en luchtverontreiniging. De trend dat de mobiliteit verder toeneemt, heeft onder meer tot gevolg dat er behoefte is aan uitbreiding van het wegennet. Grote bouwprojecten leiden tot nieuwe vervoerstromen en kunnen een bedreiging vormen voor de geluidsituatie en de luchtkwaliteit in de bestaande kernen. Met regionaal geluidbeleid dient invulling te worden gegeven aan de wens een, bij de functie passende, geluidkwaliteit te realiseren. De knelpunten en oplossingsrichtingen in de regio, zoals benoemd in het Actieprogramma luchtkwaliteit, vragen nadere uitwerking in concrete maatregelen. Klimaat

13 Door de verwachte klimaatsverandering zijn bijzondere maatregelen noodzakelijk, wil de regio goed beschermd blijven tegen wateroverlast en watertekorten. Plaatselijk zullen watergangen verbreed moeten worden en zullen (delen van) polders geschikt moeten worden gemaakt voor het tijdelijk bergen van overtollig regenwater. De afweging op welke plek deze bergingsgebieden worden ingericht, geschiedt in de eerste plaats op waterhuishoudkundige gronden. Ook de mogelijkheden voor meervoudig ruimtegebruik of de koppeling aan andere programmaonderdelen spelen een rol in de afweging. De klimaatsverandering leidt ondermeer tot zeespiegelstijging, hogere afvoeren van rivieren en temperatuurstijgingen. Als laaggelegen regio aan de kust is Holland Rijnland extra gevoelig voor de klimaatverandering. Om weerstand te kunnen bieden aan de stijgende zeespiegel en de hogere golven aan de kust, wordt de kustverdediging bij Katwijk en Noordwijk versterkt. Om de ruimtelijke inrichting van Nederland klimaatbestendig te maken, werkt Holland Rijnland aan een klimaat- en energieprogramma waarin kansrijke initiatieven om de CO2-uitstoot door bedrijven, woningen en mobiliteit te beperken en het gebruik van duurzame energie te stimuleren, worden opgenomen. Het gaat daarbij onder andere om warmtekoude opslag en aantakking op het warmtenet zoals in Leiden reeds aanwezig is.

14

15 4 Ontwikkelingsvisie regionaal netwerk Holland Rijnland kent in grote lijnen vier landschappelijke karakteristieken. Deze zijn De Aaneengesloten Stedelijke Agglomeratie, De Kustzone, de Bollenstreek en De Veenweiden en Plassen, gelegen langs de Oude Rijn, de natuurlijke en historische Oost-Westverbinding. Op het eerste gezicht is dit een geografische verdeling (met overlappingen), maar ruimtelijk gezien is het landschappelijke karakter bepalend voor wat er ter plekke gebeurd is, staat te gebeuren of moet gebeuren. Immers, het landschap verklaart hoe en waar men woont en kan wonen en wat de economische ontwikkelingsmogelijkheden van een gebied zijn. 4.1 Aaneengesloten Stedelijke Agglomeratie Doel: 1. Verstedelijken in de aaneengesloten stedelijke agglomeratie om de omliggende gebieden open te houden. 2. Versterken van de centrumfunctie van Leiden. Dilemma: De aaneengesloten stedelijke agglomeratie is al een zeer dicht verstedelijkt gebied, herstructurering en inbreiding zijn bijzonder dure en ingewikkelde oplossingen. De kwaliteit van het voorzieningenniveau sluit niet aan op de regionale behoefte. Keuze: De Oude Rijn is een structurerend element in de stedelijke agglomeratie. 70% van de nieuw te bouwen woningen realiseren binnen de Aaneengesloten Stedelijke Agglomeratie, tot woningen in de periode Topmilieu realiseren op Valkenburg en Leiden binnenstad Gedifferentieerde woonmilieus bieden die aansluiten op woontypologie die past bij geconcentreerde verstedelijking Concentreren van voorzieningen voor het vergroten van draagvlak De positie van Leiden als centrumstad versterken, door betere inrichting openbare ruimte kernwinkelgebied, door het benutten en versterken van de kwaliteit van de historische binnenstad Leiden en het stimuleren van culturele voorzieningen Station Leiden ontwikkelen als landelijk OV-knooppunt Ontwikkeling van Knoop Leiden West, conform de Samenwerkingsovereenkomst Ontwikkeling van de Knoop Leiden Oost Stedelijke recreatie in de groengebieden grenzend aan het stedelijk gebied. Aanleg nieuwe bedrijventerreinen zoveel mogelijk concentreren in de Aaneengesloten Stedelijke Agglomeratie Uitbreiding van 17 hectare bio science. Realisatie van m2 kantorenoppervlak, inclusief de uitbreiding in Zoeterwoude Het is een bijzonder gebied met bijzondere kwaliteiten. Deze komen voort uit de noord-zuid gerichte structuur van strandwallen en strandvlakte, die wordt doorbroken door de oost-west gerichte benedenloop van de Oude Rijn. In de loop der eeuwen is op dit kruispunt een afwisselend palet van landschapstypen en gebruikspatronen ontstaan. De steden en dorpen langs de rivier vertonen een even grote diversiteit: een historische centrale stad, van oorsprong agrarische dorpen en kustplaatsen gelegen langs de oevers van de Oude Rijn.

16 De stedelijkheid herbergt een grote diversiteit: van gemeenten, die primair een woonfunctie hebben tot de grote historische stad Leiden en de kustplaatsen Katwijk en Noordwijk. De primaire woongemeenten Leiderdorp, Oegstgeest en Voorschoten kenmerken zich door een prettig en gewild woonmilieu, dichtbij uitstekende recreatiemogelijkheden, waarbij Voorschoten als groene bufferzone fungeert en als uitloper van de Veenweide en Plassen kan worden beschouwd. Centrumstad Leiden staat uiteraard bekend als de oudste Universiteitstad in Nederland en heeft naast de universiteit ook een grote naam op het gebeid van Bio Science en Medische wetenschap (LUMC). Katwijk en Noordwijk zijn diverse en succesvolle badplaatsen aan de kust en Noordwijk heeft binnen de grenzen bovendien ESA/ESTEC (space technology) en een bloeiend congreswezen. De veiling Rijnsburg vervult een belangrijke functie als motor van werkgelegenheid in handel en distributie, gekoppeld aan de Greenport Duin- en Bollenstreek. De aard van het gebied als grotendeels stedelijke agglomeratie zorgt ervoor dat de uitdagingen anders liggen dan in de meer open landschappen. Een groot deel van de woningbouwopgave dient door herstructurering en inbreiding plaats te vinden. De geconcentreerde verstedelijking vindt plaatst aan de hand van een gedifferentieerd woonmilieu die aansluit op de woontypologie van dat gebied. Daarnaast wordt een deel van de woningbehoefte (ca. 5000) gerealiseerd op de voormalige vliegbasis Valkenburg; hiervan zijn ca. 500 woningen gepland in het internationaal topmilieu. Een groot deel van de integrale verstedelijkingsopgave is ondergebracht in het Zuidvleugelproject As Leiden Katwijk (ALK), met als doel een aantal gemeenschappelijke doelen te realiseren op de volgende terreinen: leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit, infrastructuur, woningbouw en economische ontwikkeling. De ALK kent het volgende programma: Realisatie van tot woningen in de periode (70% van de totale regionale woningbouwopgave); Ontwikkeling van het merendeel van de in de regio benodigde hoeveelheid hectare bedrijventerrein; Realisatie van m 2 kantorenoppervlak, inclusief de uitbreiding in Zoeterwoude; Realisatie van de Rijnlandroute; Realisatie van de Rijn-Gouwelijn; Ontwikkeling van ca 650 ha groengebieden. De uitgangspunten bij het programma zijn het open houden van de Bollenstreek en het Groene Hart en de handhaving en versterking van een robuuste ecologische zone tussen de duinen bij Katwijk en Wassenaar en het Groene Hart.

17 Leiden Centrumstad Leiden is een stad met een grote historie. Het historische centrum van de stad is dan ook een internationale toeristische trekpleister. De nabijheid van Vliegveld Schiphol maakt Leiden tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor internationale bedrijven met bijbehorend topmilieu. Maar de kwaliteiten worden onvoldoende benut. Leiden moet een sterkere positie innemen als centrumstad voor de regio. Door het concentreren van regionale voorzieningen in en rondom Leiden kan het draagvlak worden vergroot. Leiden dient het dienstenknooppunt voor de regio te zijn en het centrum van kunst en cultuur, kennis en innovatie, onderwijs, sport, zorg, recreatie, leisure en onderscheidende detailhandel. Het station van Leiden is een landelijk OV-knooppunt van betekenis. Station Leiden Centraal is gemeten in reizigersaantallen het vijfde station in Nederland. Dat komt onder andere door het grote aantal overstappers van bus op trein en andersom. De Rijn-Gouwelijn en het project Stedenbaan zullen deze positie verder versterken. De universiteit is de oudste van Nederland en heeft een internationale faam door haar onderwijs- en researchinstituten. Het Leids Universitair Medisch Centrum is naast ziekenhuis één van de belangrijkste medische onderwijsinstituten. Het Bio Science Park in Leiden is de toonaangevende life science cluster in Nederland en behoort tot de top vijf meest succesvolle science parken in Europa. Er is een uitbreiding voorzien van bruto 10 hectare in Leeuwenhoek, Leiden en 17 hectare in Nieuw Rhijngeest in Oegstgeest. De lijn van toekomstgerichte wetenschappelijke instituten voortzettend is het European Space Research and Technology Centre (ESTEC), de centrale spil van de European Space Agency (ESA) gevestigd in Noordwijk. De aanwezigheid van deze instituten en organisaties onderscheiden de regio, zowel nationaal als internationaal. De bereikbaarheid van de stedelijke agglomeratie is matig. Zeker in de spits zijn de toe- en afvoerwegen en doorgaande wegen in het gebied verstopt. Leiden werkt hard aan de opgave om de stad op de lange termijn optimaal te kunnen ontwikkelen en bereikbaar te houden. Om de doelstellingen van de autoluwe binnenstad te bereiken zijn aan de rand van de binnenstad (gebouwde of ondergrondse) parkeergarages nodig en dienen de routes door het centrum onaantrekkelijk voor doorgaand autoverkeer te worden. Om het terugdringen van de doorgaande routes door de binnenstad mogelijk te maken, voltooit Leiden een ringweg, niet al te ver van het centrum. Omdat de capaciteit van de Binnenring beperkt is zal het conform recente verkeersprognoses voor het jaar 2020 nodig zijn om de Binnenring aan te vullen met een tweede ring. Deze zogenaamde Buitenring verwerkt het verkeer aan de randen van de stad en ontlast daardoor de stadswijken rondom het centrum. De buitenring

18 4.2 De Kustzone Doel: Behoud en versterking van de landschappelijke en ecologische waarde van het kustgebied en versterking van recreatieve mogelijkheden. Dilemma: Veiligheid voor het achterland in relatie tot zeespiegelstijging. Veiligheidsingrepen kunnen resulteren in minder attractieve kust. Hoe om te gaan met toename van recreatieve druk in relatie tot behoud van kwaliteit van de kustzone. Keuze: Versterking van kustwering bij Katwijk parallel aan de kust met behoud van de kwaliteit van het kustgebied en de leefomgeving. Verbeteren van de bereikbaarheid van de kust Versterken van Katwijk als familiebadplaats en Noordwijk als mondaine badplaats. Bevorderen congrestoerisme in Noordwijk. Versterken van recreatieve routes naar en door het gebied van de kust De binnenduinrand zo inrichten dat de recreatieve druk in de duinen wordt ontlast (zoals Mientkooltuin en Middengebied Noordwijk). Realisatie van een zeejachthaven bij Katwijk met mogelijk een open verbinding met het achterland. De kustzone van Holland Rijnland strekt zich uit over de gehele lengte van de regio. Strand en duinen kenmerken en vormen het landschap. De landschappelijke en ecologische waarde van de kustzone wordt benadrukt door het feit dat de duinen en de binnenduinrand ten zuiden en noorden van Katwijk en ten noorden van Noordwijk en Noordwijkerhout door de Provincie Zuid-Holland zijn aangewezen als natuurgebied waarbij het beheer grotendeels is overgedragen aan Staatsbosbeheer. De duinen vervullen, naast veiligheid van het achterland, bovendien een belangrijke rol voor de regionale recreatie voor de natuurliefhebber en de liefhebber van rust. Tenslotte zijn het belangrijke drinkwaterwinningsgebieden. De twee grote kernen Katwijk en Noordwijk, oorspronkelijke vissersdorpen, hebben zich ontwikkeld tot badplaatsen van niveau, die ten opzichte van elkaar eerder complementair dan concurrerend zijn. De ligging aan zee is niet zonder uitdagingen. Wereldwijd en dus ook in Nederland doet zich een klimaatverandering voor, die zich kenmerkt door een stijgende zeespiegel en hogere golven aan de Nederlandse kust. Bij een aantal badplaatsen is de zeewering te zwak om aan deze verandering op de lange termijn (ca. vijftig jaar) het hoofd te kunnen bieden. In Holland Rijnland behoort de zeewering zowel in Katwijk als Noordwijk tot de zwakke schakels. In Noordwijk is de versterking in 2008 afgerond en in Katwijk zal in 2010 worden gestart met de aanleg. De kustzone kenmerkt zich door een aantrekkelijk woonklimaat, zowel aan zee als in het achterland (Katwijk aan de Rijn, Noordwijk Binnen, Rijnsburg, Valkenburg en de omgeving). Deze aantrekkelijkheid zorgt voor druk op het woningareaal en de eigen karakteristiek van het gebied. Zowel Katwijk als Noordwijk heeft een woningbouwprogramma om aan de vraag, van bestaande inwoners en potentiële nieuwe inwoners, te kunnen voldoen. De uitspringende economische pijlers in de kustzone zijn kustrecreatie en (congres) toerisme.

19 Katwijk is bij uitstek een badplaats voor de hele familie, maar kent ook een bloeiende en enthousiaste beoefening van kustzeilen en surfen. Er bestaat een potentie om ook voor het zeezeilen een functie te vervullen door bij de monding van het Uitwateringskanaal een Zeejachthaven met de daarbij behorende voorzieningen aan te leggen. Een dergelijke ontwikkeling kan leiden tot zeeregatta s met als basis Katwijk en daarmee spin-off voor de dag- en verblijfsrecreatie en de detailhandel. Daarnaast heeft Katwijk een binnenjachthaven aan de start c.q. eind van de binnenwaterrecreatieroutes. Een verbinding tussen de recreatieve zeevaart en binnenvaart zal een belangrijke meerwaarde kunnen bieden. Noordwijk kenmerkt zich als badplaats door een grootschaliger en mondaine uitstraling, aantrekkelijk voor de strandtoerist, maar vooral ook en in steeds grotere mate voor het congrestoerisme, waardoor Noordwijk zich ontwikkeld heeft en verder zal ontwikkelen tot één van de belangrijkste spelers op dit terrein. De bereikbaarheid van de kustzone voor zowel inwoners als recreanten en toeristen is niet optimaal. In de zomer staan er soms lange files richting het strand en de kwaliteit en frequentie van het openbaar vervoer is ontoereikend. In het deel over mobiliteit zijn enkele projecten met een direct belang voor deze problematiek opgenomen om de bereikbaarheid sterk te verbeteren. Daarnaast staan de duinen onder druk door toename van het aantal recreanten en toeristen. Door aanpassingen aan de binnenduinrand als aantrekkelijk verblijfsklimaat voor recreanten en toeristen kunnen de kwetsbare duinen worden ontzien. 4.3 De Bollenstreek Doel: Herstructureren en versterken van een vitaal bollencomplex en de landschappelijke kwaliteit. Het instandhouden van dorpenmilieu en sociale structuur. Dilemma: Druk van woningbouw en overige ruimteclaims op het open gebied, zoals bedrijventerreinen, veeteelt, perifere detailhandel kunnen een bedreiging vormen van de bollenteelt en de bereikbaarheid verslechteren. Keuze: Ruimte bieden voor het herstel van cultuurhistorische landschappelijk waarde (dorpenmilieu). Ontwikkeling van de Greenport heeft het primaat bij afweging van ruimtelijke ontwikkeling. Bevestiging afspraak gebiedsuitwerking: hectare bollengrond. Ruimte voor Greenport gerelateerde bedrijvigheid. Geen ruimte voor overige bedrijvigheid zoals veeteelt. Glastuinbouw in concentratiegebieden (Rijnsburg, Zijlhoek, Roversbroekpolder). Oprichting van de Greenport OntwikkelingsMaatschappij. Maximaal woningen buiten de rode contouren geclusterd. Graslanden met grote natuurwaarden behouden (Polder Elsgeest en polder Hogeweg). Investeren in het open landschap met nadruk op de open vensters en tegengaan van de verrommeling. Bereikbaarheid Bollenstreek verbeteren. Betere profilering van recreatieve en toeristische mogelijkheden in de Bollenstreek. Investeren in de ecologische verbindingszone Kaag - kust

20 In de Bollenstreek zijn economie en landschap van oudsher nauw verbonden. Het bollencomplex is bepalend voor het cultuurlandschap. De zandgrond is bepalend voor de bollenteelt en occupatiepatronen. De kern van de kwaliteit van het landschap in de Bollenstreek ligt in het samenspel van cultuurhistorisch gegroeide afwisseling van landschappen. Behoud en herstel van het historisch gegroeide landschap van het open bollenlandschap en de herkenbare cultuurhistorie van het landschap is belangrijk, zowel vanuit verbetering van de landschappelijke kwaliteit als vanuit economisch oogpunt. De streek kent een aantrekkelijk en waardevol woonmilieu: de kleinschalige kernen, het bloeiende verenigingsleven, brede maatschappelijke voorzieningen en de voorzieningen in de grotere kernen. De kwaliteit van het wonen en werken in de Bollenstreek mag niet worden aangetast door eventuele toename van geluidhinder van Schiphol. De Bollenstreek is in de Nota Ruimte, samen met vier andere gebieden, aangewezen als Greenport. Een Greenport is een tuinbouwgebied met een economische dynamiek welke, vanuit het perspectief van de internationale concurrentiepositie, belangrijk is voor heel Nederland. De Bollenstreek vervult binnen de Greenports een bijzondere positie. Naast de centrale rol die ze heeft voor de handel en export, de kennisontwikkeling en de teelt van bijzondere bolgewassen, speelt in deze greenport ook toerisme een belangrijke rol. De Keukenhof en de kleurige bollenvelden zijn de belangrijkste toeristische trekkers in het gebied. Daarnaast is er een zelfstandige glascluster, verbonden met de bloemenveiling Rijnsburg, één van de vestigingen van de grootste bloemenveiling van Europa: Flora Holland. Internationaal en nationaal gezien is de keten van het bollen- en bloemencomplex dan ook van bijzonder groot belang. De aanwezige netwerken en potenties bestaan vooral uit de (inter)nationaal belangrijke elementen als de Flora Holland met handel en export, de teelt van bijzondere bolgewassen/vaste planten en bloemen, de kennisontwikkeling en innovaties op het vakgebied, de Keukenhof en het bollentoerisme en de spin-off daarvan. Echter: de groei en ontwikkeling van de teelt, handel en export, die nodig zijn om de centrale positie te behouden, kunnen ook leiden tot verdere aantasting van de openheid van het gebied. Op het kwetsbare landschap rusten veel claims; ruimte voor bijvoorbeeld woningbouw, bollen-, handels- en exportbedrijven, reguliere bedrijven, gespecialiseerd glas en infrastructuur. Een evenwichtige inpassing van deze claims is nodig. De ontwikkeling van de Greenport is leidend. Het woningbouwprogramma is afgewogen en vastgelegd in de Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer-Bollenstreek. Gekozen is voor een evenwicht tussen het minimaal benodigde bollenareaal van ha met behoud en versterking van de landschappelijke karakteristiek en kwaliteit en het voldoen aan de wateropgave. Dit vraagt om maatwerk en een goede landschappelijke inpassing. De opgave uit de Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer Bollenstreek omvat woningen binnen de rode contouren van de kernen in de Bollenstreek. Bovendien zullen er daarbuiten moeten worden gerealiseerd, plus 500 Greenport woningen en 100 op landgoederen. Dat zijn dus in totaal in het buitengebied. De afspraken met betrekking tot de differentiatie zijn hierop van toepassing, inclusief de 500 Greenport woningen, die in de dure sector worden gerealiseerd. Om de aantasting van het landschap tegen te gaan dienen deze woningen geclusterd te worden. Vraag aan HR: Hoe verhouden deze aantallen zich tot het woningbouwprogramma par ?

21 De woningbouwopgave uit de Gebiedsuitwerking is gekoppeld aan voorwaarden: het areaal bollengrond (2.625 ha) moet behouden blijven en verlies van bollengrond moet worden gecompenseerd. Daarnaast moet de infrastructuur op orde zijn door uitbreiding of aanpassing, niet alleen binnen het gebied maar ook in aansluiting op de aangrenzende regio s 4.4. Veenweide en plassen Doel: Behoud en versterking van de karakteristieken van de Veenweide en Plassen. Dilemma: Sluipende verstedelijking van het landschap en druk op de agrarische bedrijven Primaire functie van het Groene Hart, spanning tussen agrarische functie en stedelijke recreatie. Keuze: Kernkwaliteiten moeten worden behouden en versterkt. Nieuwe ontwikkelingen moeten hierop worden afgestemd. De veehouderij is de drager van het open landschap Planologische zekerheid bieden aan de veeteelt in de Veenweide en Plassen Mogelijkheden bieden voor herstructurering, schaalvergroting en/of verbreding van grondgebonden agrarische bedrijven, waarbij de openheid en het karakter van het Groene Hart gewaarborgd blijft. Ruimte bieden voor uitbreiding recreatie en (agro)toerisme. Het landelijk gebied bereikbaar maken middels langzaamverkeersroutes en OV De Grote Polder blijft open Investeren in de ecologische verbindingszone Groene Hart naar de duinen ten zuiden van de as Leiden Katwijk Diverse toevoeging van woningbouw op kleinschalig niveau Concentratie van woningbouw in Braassemerland door transformatie van (een deel van het) glas naar woningen Veenweide en Plassen strekken zich uit van Warmond in het westen tot Roelofarendsveen in het oosten en Zoeterwoude in het zuiden en maakt onderdeel uit van het Groene Hart. Aan de zuidkant is de groene verbinding van het Groene Hart via de Horsten naar duinen van groot belang. Dit is onderdeel van de groene schil van Leiden. Door de status van het Groene Hart (en daarmee dus de Veenweide en Plassen) als Nationaal Landschap wordt extra aandacht gegeven aan dit gebied en daarmee extra financiële middelen ingezet door het Rijk en provincie om de kernkwaliteiten van het gebied te behouden en te versterken. De kernkwaliteiten van dit onderdeel van het Groene Hart zijn onder meer openheid met weidse vergezichten, verkavelingpatronen, open veenplassen, dijken, molens, kleine (lint)dorpen en historische kernen, en koeien in de wei, kortom het Hollandse landschap in optima forma. Water speelt daarbij een dominante en samenhangende rol. Deze kernkwaliteiten zijn de dragers van het landschap en moeten in dit gebied stand gehouden worden en versterkt. Dit deel van het Groene Hart vormt een groene contramal voor het naastgelegen stedelijke gebied dat deel uitmaakt van de Deltametropool. De komende jaren zal hier fors geïnvesteerd worden in infrastructuur en op enkele specifieke locaties in nieuwe woon- en werkmilieus. Deze nieuwe

22 ontwikkelingen moeten worden afgestemd op de kwaliteiten van het landschap en op de eisen van duurzaam waterbeheer. Op deze wijze wordt tevens aangesloten bij de benadering van het Groene Hart als landschapspark (mede) ten dienste van de stedelijke agglomeratie. De Veenweide en Plassen dienen als een Groene Gordel van Smaragd een grotere bekendheid te krijgen voor zowel de stedeling binnen Holland Rijnland als daarbuiten. Vanwege het unieke karakter van de Veenweide en Plassen zou er meer aandacht moeten komen voor wonen. Mensen die nu al in het gebied wonen, waarderen de openheid van het gebied evenals de historie. Dit kan ook voor nieuwe inwoners een aantrekkelijk leefklimaat vormen, en juist deze nieuwe inwoners kunnen een stimulans vormen voor de leefbaarheid (afnemen voorzieningenniveau, toenemende vergrijzing, slechtere bereikbaarheid e.d.) van de kleinere kernen maar ook voor het gebied als geheel. Om dit te bereiken moet worden ingezet op toevoeging van woningbouw binnen het bestaand bebouwd gebied op een kleinschalig niveau in een variëteit aan woonmilieus, prijzen en typologie.

23 5 Themagerichte benadering Om de ambities van de gezamenlijke gemeenten in Holland Rijnland te realiseren, is een groot aantal met elkaar samenhangende en onderling afhankelijke ruimtelijke opgaven onderkend. Realisatie van deze opgaven vraagt dan ook om onderlinge afstemming en gezamenlijke aanpak. In dit hoofdstuk worden de sectorale ambities en opgaven en de wijze van gezamenlijke aanpak beschreven. 5.1 Wonen in stad en land Doel: Holland Rijnland zet in op behoud en versterking van het aantrekkelijke woon- en leefklimaat voor uiteenlopende doelgroepen. Dilemma: Beperkte ruimte om de variatie aan woonmilieus te realiseren. Binnenstedelijke bouwlocaties kennen een lange ontwikkelingsperiode en zijn naar verhouding duurder. De productie blijft achter op het afgesproken programma. Keuze: Concentratie van nieuwbouw in de aaneengesloten stedelijke agglomeratie door middel van inbreiding en herstructurering (70% van de nieuwbouw) Concentratie van nieuwbouw binnen de rode contour (zoals gedefinieerd in het Streekplan 2003 en haar herzieningen) (70% van de nieuwbouw) De regio realiseert in de periode woningen. Er komt geen extra claim voor woongebieden om de daling van het bevolkingsaantal eerder om te buigen. Kwaliteit van leefomgeving harde randvoorwaarde. Per gemeente gemiddeld 30% sociale woningbouw. De gemeente Leiden en de oude gemeente Katwijk minimaal 20% sociale woningbouw 10% van de regionale opgave goedkope koopwoningen realiseren Realiseren van de Rijksopgave woningen topmilieu Valkenburg (500 woningen) Realisatie van woningen buiten de rode contouren in de Bollenstreek. Hiervan worden 500 woningen (dun/duur) ter medefinanciering van de Greenport gerealiseerd, 100 woningen op landgoederen, 100 tot 200 woningen herstructurering en verdichting bij Noordwijkerhout, 600 woningen op Bronsgeest in Noordwijk en woningen nabij station Hillegom. Realisatie van woningen tot 2020 vanuit de gebiedsopgave Haarlemmermeer Bollenstreek binnen de rode contour en woningen binnen de rode contour in de periode Gedifferentieerd woonmilieu realiseren met voldoende recreatieve voorzieningen Goede en veilige bereikbaarheid voorzieningen Duurzaam en levensloopbestendig bouwen Concentratie van woningbouw in het Groene Hart op de locatie Braassemerland door transformatie van glas. De woningmarkt in de regio Holland Rijnland is gespannen. Stagnatie in de doorstroming in de sociale sector en steeds verder stijgende koopprijzen zijn hier het gevolg van. Uit een analyse van de woningmarkt van Holland Rijnland blijkt: Het bouwtempo is de afgelopen jaren achtergebleven bij het afgesproken woningbouwprogramma, wat heeft geleid tot een verhoging van de druk op de woningmarkt. Dit heeft zich gemanifesteerd in een gat tussen huur en koop en het in de knel komen of wegtrekken van vooral starters en jonge gezinnen. Het aantal huishoudens in de regio Holland Rijnland is de afgelopen jaren wel gegroeid, maar achtergebleven bij de landelijke ontwikkelingen.