Jaarverslag 2011 Meldpunt discriminatie Antwerpen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Meldpunt discriminatie Antwerpen

2 Algemeen Het Meldpunt discriminatie is een dienst die via informatie- en adviesverlening, bemiddeling, en sensibilisering ondersteuning biedt aan slachtoffers van discriminatie en streeft naar gelijke kansen in alle maatschappelijke domeinen. Het Antwerpse Meldpunt maakt deel uit van het netwerk van Vlaamse Meldpunten Discriminatie. Dit netwerk valt onder de bevoegdheid van Vlaams minister voor Gelijke Kansen Pascal Smet, die ook voorziet in een gedeeltelijke financiering van de Meldpunten. De stad Antwerpen engageert zich sinds de start van het Meldpunt in 2008 om dit mee uit te bouwen en te ondersteunen. Antwerpen wilt een stad voor en door iedereen zijn, een stad die geen racisme verdraagt en die voor gelijke rechten voor iedereen staat. Het Meldpunt is ingebed in het kantoor van de Ombudsvrouw van de stad Antwerpen. Op deze manier kan onafhankelijkheid en neutraliteit gegarandeerd worden. Concrete werking Het Meldpunt discriminatie staat open voor personen, verenigingen, organisaties, bedrijven en stads- of gemeentediensten uit het volledige werkingsgebied die een vraag of klacht hebben over elke vorm van discriminatie. Er wordt een eerste intakegesprek gehouden waar de melder zijn vraag of melding in alle vertrouwen kan vertellen en waar er gepeild wordt naar zijn/haar verwachtingen. Het Meldpunt zal samen met de melder de verschillende mogelijkheden overlopen en bespreken welke acties ondernomen zullen worden. Er wordt uitsluitend gehandeld met de goedkeuring van de melder. Het Meldpunt discriminatie werkt via bemiddeling, en zal dus steeds de tegenpartij contacteren om zijn/haar versie van het verhaal te horen. Het uitgangspunt van het Meldpunt is om via bemiddeling naar een overeenkomst of verzoening te streven. Bij de behandeling van meldingen kan het Meldpunt samenwerken met, of doorverwijzen naar meer gespecialiseerde partners binnen zijn netwerk. Indien de verwachtingen van de melder niet overeenstemmen met de mogelijkheden van het Meldpunt Discriminatie, zal het Meldpunt samen met de melder naar een andere oplossing zoeken. Naast klachtenbehandeling heeft het Meldpunt ook een sensibiliserende en preventieve rol waar verder in dit document dieper op ingegaan wordt.

3 1. Cijfers Het registratiesysteem Metis In het kader van de samenwerkingsovereenkomst tussen Gelijke Kansen in Vlaanderen en het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding (hierna CGKR), registreren de Vlaamse Meldpunten Discriminatie sinds januari 2010 in het elektronisch registratiesysteem van het CGKR, Metis. Alle individuele vragen en meldingen over (een aanvoelen van) discriminatie of over de toepassing van de antidiscriminatieregelgeving worden in dit systeem geregistreerd als melding. Als de melder een algemene informatievraag heeft, of een eenvoudige melding wil maken zonder verder gevolg, blijft de contactname als melding geregistreerd. Als de melder een individueel advies of verdere bijstand van het Meldpunt Discriminatie verwacht, dan wordt de melding omgezet in een dossier. Metis laat toe om dossiers over te dragen tussen de Meldpunten en het CGKR. Lokale meldingen ontvangen door het CGKR kunnen doorgegeven worden aan het bevoegde meldpunt. Zij zitten vaak immers dichter op de feiten en hebben een lokaal netwerk uitgebouwd om zulke meldingen te behandelen. Omgekeerd kunnen meldingen op structureel niveau die bij de Meldpunten binnenkomen, behandeld worden door het CGKR. Ook zaken die een juridische afhandeling vereisen, kunnen doorgegeven worden aan het CGKR zodat zij de melders kunnen bijstaan met juridisch advies. Meldingen Het Meldpunt Discriminatie van Antwerpen ontving 277 meldingen in Type melding Type melding aantal % Vraag om bijstand % Eenvoudige melding 92 33% Informatievraag 27 10% % Bij 57 % van de meldingen verwachtte de melder verdere stappen door het Meldpunt of verwachtte hij/zij een persoonlijk advies. 33 % van de melders wilde enkel hun verhaal kwijt, zonder verdere verwachtingen van het Meldpunt. 10 % van de meldingen waren informatievragen, waarbij melders meer informatie wilden over de wetgeving, bepaalde procedures of de werking van het Meldpunt. Type contact Type contact aantal % % Telefoon 86 31% Bezoek 52 19% Brief 6 2% %

4 Geslacht van de melder Geslacht aantal % Man % Vrouw % Niet gekend 4 1% % Woonplaats melder Woonplaats aantal Aarschot 1 Antwerpen 47 Berchem 12 Berendrecht 1 Beveren-waas 1 Boechout 2 Boom 6 Borgerhout 15 Brasschaat 2 Brecht 1 Buggenhout 1 Desselgem 1 Deurne 12 Duffel 3 Edegem 4 Ekeren 3 Geel 1 Heist-op-den- Berg 2 Herenthout 1 Heverlee 1 Hoboken 7 Hoogstraten 1 Hove 1 Ieper 1 Kontich 2 Leest 1 Lier 1 Lokeren 1 Mechelen 2 Meerdonk 1 Merksem 10 Mol 1 Mortsel 2 Nijlen 1 Olen 1 Putte 1 Puurs 1 Rumst 1 's Gravenwezel 1 Schoten 3 Sint-Genesius- Rode 1 Sint-Niklaas 2 Temse 1 Vosselaar 1 Wijnegem 1 Wilrijk 9 Wolvertem 1 Wommelgem 3 Wuustwezel 1 Zele 1 Zoersel 1 Zwijndrecht 1 Waalwijk (Ned.) 1 niet gekend 97

5 Discriminatiecriterium Van de 277 ontvangen meldingen was het Meldpunt voor 231 meldingen bevoegd. Dit betekent dat de melding handelde over 1 of meerdere discriminatiegronden die opgesomd zijn in het Gelijkekansen- en Gelijkebehandelingsdecreet van 10 juli Bij de overige 46 meldingen kon geen (officiële) discriminatiegrond vastgesteld worden. Hieronder wordt enkel gerapporteerd over de 231 meldingen waarvoor het Meldpunt bevoegd is. Bij deze 231 meldingen werden 296 discriminatiegronden aangeduid. Discriminatiecriterium aantal % Raciaal 84 28% Geloof of levensbeschouwing 64 22% Politieke overtuiging 49 17% Handicap 23 8% Fortuin (vermogen) 20 7% Geslacht 16 5% Seksuele geaardheid 11 4% Leeftijd 9 3% Taal 9 3% Huidige of toekomstige gezondheidstoestand 6 2% Sociale afkomst 3 1% Burgerlijke staat 2 1% % Het totale aantal discriminatiecriteria is hoger dan het aantal meldingen waarvoor het Meldpunt bevoegd is. Dit kan verklaard worden door het feit dat er meerdere discriminatiecriteria kunnen aangeduid worden bij één melding. Dit wordt meervoudige discriminatie genoemd. In de tabel wordt de term raciaal gebruikt. Dit is een overkoepelende term voor de discriminatiegronden nationaliteit, nationale of etnische afstamming, huidskleur, zogenaamd ras en afkomst. Deze criteria worden in de rapportage herleid tot één gemeenschappelijke noemer, omdat het immers niet altijd duidelijk is op basis van welk raciaal criterium er gediscrimineerd wordt. Maatschappelijk domein Maatschappelijk domein aantal % Media 61 26% Goederen en diensten 56 24% Arbeid en werkgelegenheid 36 16% Samenleving 23 10% Onderwijs 18 8% Politie en justitie 15 6% Diverse activiteiten 9 4% Sociale bescherming 6 3% Andere/onduidelijk 7 3% %

6 Opvallend is dat meldingen uit het maatschappelijk domein Media in 2011 het vaakst voorkwamen. Dit type meldingen handelt over kettingmails, en provocerende tekst- of videoboodschappen op het internet of in de geschreven pers, radio of televisie met een mogelijk discriminerende boodschap. Op de tweede plaats staan meldingen uit het domein Goederen en diensten. Hieronder wordt een onderverdeling weergegeven over welk type meldingen het gaat. Subdomeinen Goederen en diensten Goederen en diensten aantal % Huisvesting 30 54% Horeca 6 11% Transport 6 11% Voorzieningen (gezondheid/welzijn) 5 9% Financieel 1 2% Andere/onduidelijk 8 14% % De meerderheid van de meldingen in het domein Goederen en diensten handelen over huisvesting. De meldingen gaan dan vooral over mensen die geweigerd worden om een pand te huren omwille van de vorm van hun inkomen (werkloosheidsuitkering, invaliditeitsuitkering, leefloon) of omwille van hun nationale afstamming, geloof of burgerlijke staat. Gevolg Gevolg aantal % Dossier geopend % Informatie verstrekt 86 37% Zonder gevolg 34 15% Doorverwezen naar partner 6 3% Lopende meldingen 5 2% % Dossiers Een melding waar verdere stappen in ondernomen moeten worden, wordt omgezet in een dossier. Zo kan er meer gedetailleerde informatie geregistreerd worden over de inhoud, de vorm van discriminatie en de interpretatie. Niet elke melding wordt omgezet in een dossier. Eenvoudige meldingen of informatievragen worden op meldingsniveau afgehandeld. De cijfers die hieronder weergegeven worden, zijn dus een onderdeel van het totale aantal meldingen dat hierboven is weergegeven. Van de 231 meldingen waarvoor het Meldpunt bevoegd is, zijn er 100 dossiers geopend.

7 Discriminatiecriterium Discriminatiecriterium aantal % Raciaal 43 38% Handicap 15 13% Geloof of levensbeschouwing 13 12% Fortuin (vermogen) 11 10% Geslacht 10 9% Leeftijd 7 6% Seksuele geaardheid 4 4% Taal 4 4% Burgerlijke staat 2 2% Huidige of toekomstige gezondheidstoestand 2 2% Sociale afkomst 1 1% % Net zoals op meldingsniveau, kunnen ook hier meerdere discriminatiegronden aangeduid worden bij één dossier. Maatschappelijk domein Maatschappelijk domein aantal % Goederen en diensten 37 37% Arbeid en werkgelegenheid 20 20% Onderwijs 9 9% Samenleving 9 9% Politie en justitie 7 7% Diverse activiteiten 6 6% Sociale bescherming 5 5% Media 4 4% Andere/onduidelijk 3 3% % Het lage aantal dossiers in het domein Media in verhouding tot het aantal meldingen in dit domein kan verklaard worden door het feit dat de meerderheid van deze meldingen gebundeld werden en gekoppeld zijn aan een dossier dat behandeld werd door het CGKR. Het aantal dossiers in de overige maatschappelijke domeinen is grotendeels in verhouding met het aantal meldingen dat voor deze domeinen ontvangen werd. Discriminatievorm Discriminatievorm aantal % Directe discriminatie 56 48% Intimidatie 18 16% Indirecte discriminatie 13 11% Belediging 12 10% Weigering redelijke aanpassingen 9 8%

8 Aanzetten tot haat, discriminatie of geweld 4 3% Ontoegankelijk gebouw 4 3% % Per dossier kunnen meerdere discriminatievormen aangeduid worden. Beoordeling Beoordeling aantal % Onvoldoende elementen 43 43% Vermoeden van discriminatie 14 14% Gegrond 12 12% Ongegrond 24 24% Lopende dossiers 7 7% % De ongegronde dossiers zijn dossiers waarbij na behandeling blijkt dat de vermeende discriminatie manifest ongegrond is (7), of dossiers waarbij het gaat om een onderscheid dat door een wet of decreet is opgelegd (5). Daarnaast kan het ook gaan om een gerechtvaardigd onderscheid (4), dossiers waar uiteindelijk geen onderscheid kan vastgesteld worden (4), of dossiers die nog onder de vrijheid van meningsuiting vallen (4).

9 2. Preventie Naast klachtenbehandeling heeft het Meldpunt discriminatie ook een preventieve opdracht. Campagne In 2011 hebben de Meldpunten van Antwerpen, Mechelen en Turnhout in samenwerking met de woondienst en de minderhedenambtenaar van de provincie Antwerpen een campagne gevoerd rond discriminatie op de huisvestingsmarkt. De campagne Knibbel knabbel knuisje, wie mag er in dit huisje richtte zich zowel op huurders en intermediaire organisaties, als op verhuurders en immobiliënkantoren. Er werd een studiedag georganiseerd voor het middenveld, een informatieve folder werd opgesteld voor kandidaat-huurders en de immokantoren ontvingen een sensibiliserende brief met informatie over welke persoonlijke gegevens ze wel en niet mogen opvragen om het risico op inbreuk op de privacy en het vermoeden van discriminatie te vermijden. Daarnaast zijn de meldpuntmedewerkers samen met de medewerkers van de provincie de straat opgegaan om de mensen op een ludieke manier te informeren over discriminatie op de huurmarkt en tenslotte werd er nog een training rond onderhandelen ingericht voor begeleiders die hun cliënten bijstaan bij de zoektocht naar een huurpand. Infosessies Het Meldpunt discriminatie heeft in 2011 ook verder ingezet op zijn informerende en sensibiliserende opdracht rond discriminatie. Zo heeft de meldpuntmedewerker op vraag van het team arbeid van Samenlevingsopbouw infosessies over arbeidsdiscriminatie gegeven voor hun belangengroepen. Daarnaast heeft het Meldpunt samen met het CGKR een bijdrage geleverd over de antidiscriminatieregelgeving voor het Antwerpse politiekorps tijdens de opleiding Omgaan met diversiteit. Netwerken Zoals de voorgaande jaren reeds het geval was, is ook in 2011 het netwerk arbeidsgerelateerde discriminatie voortgezet. Gezien de voordelen van samenwerking en uitwisseling tussen relevante partners die dit netwerk met zich meebrengt, is er in 2011

10 een vergelijkbaar netwerk opgericht in samenwerking met het Antwerps Minderhedencentrum de8 en het CGKR rond onderwijs en discriminatie. Hierin worden zowel belanghebbende middenveldorganisaties, doelgroepenvertegenwoordigers, als partners vanuit het onderwijsbeleid, de verschillende onderwijskoepels en CLB s vertegenwoordigd. Door in deze netwerken aan anonieme casebespreking en themavoorstellingen te doen, vindt er een waardevolle expertise-uitwisseling plaats en kunnen structurele knelpunten gesignaleerd en besproken worden.