Veerkrachtconcepten voor bioproductieve ruimte Frederik Lerouge, KU Leuven

Transcriptie

1 Veerkrachtconcepten voor bioproductieve ruimte Frederik Lerouge, KU Leuven

2 Veerkracht van sociaal-ecologische systemen Sociaal-ecologisch systeem (SES) (o.a. Glaser et al 2008): bio-geo-fysische eenheid + geassocieerde sociale actoren en instituten wederzijdse wisselwerking tussen deze eenheden en actoren, en eenheden onderling complex en adaptief afgebakend door ruimtelijke of functionele begrenzingen

3 Veerkracht? Klassieke visie: Absorberen van schokken met behoud van functie How fast a variable that has been displaced from equilibrium returns to it. Engineering resilience, Pimm (1991)

4 Stabiliteitsdomein Resilience is the capacity of a system to continually change and adapt yet remain within critical thresholds Stockholm Resilience Centre Uitgesproken dynamische benadering, zowel ruimtelijk als temporeel Genest begrip, op en over verschillende schaalniveau s Niet-normatief

5 Ruimtelijke veerkracht Koppeling tussen ruimte en activiteit Wat (systeem) is veerkrachtig ten opzichte van wat (schok)? Fysisch Trage verschuivingen Wijziging gemiddelde temperatuur Erosieprocessen Snelle verschuivingen (schokken) Extreme overstromingen Bosbranden Socioeconomical Verburgering agrarische ruimte Wijzigingen CAP Veranderingen in consumentengedrag Plotse toename voedselprijzen BTW toename (Internationale) conflicten

6 Ruimtelijke veerkracht een praktische definitie Ruimtelijke veerkracht kan omschreven worden als de capaciteit van sociaal-ecologische systemen om ruimtegebonden functies en diensten te bufferen tegen interne en externe schokken, door adaptieve vormen van ruimtegebruik en inrichting.

7 naar een modelconcept Bioproductieve ruimte als een fundamenteel goed van diensten geleverd door landbouw en ecosysteemdiensten naar diensten geleverd door (elke) bioproductieve ruimte Cultureel Regulerend BIOPRODUCTIEVE RUIMTE Ondersteunend Provisioneel

8 Bioproductieve ruimte als een fundamenteel goed Oppervlaktetemperatuur ( C) gebufferd door Hoge vegetatie (>3m) regulerende bioproductieve dienst

9 naar een modelconcept Vereisten: Toelaten bioproductieve diensten te kwalificeren en kwantificeren Bioproductieve diensten ruimtelijk duiden, op verschillende schaalniveaus Ruimtelijke en temporele dynamiek toelaten Schok- en responsdynamieken toelaten Ruimte voor veerkrachtcomponenten In communicatie: eenvoudig maar niet simplistisch

10

11 Hypothetisch scenario: Schok beïnvloed bioproductiviteit 1.Schok productiviteit daalt (veerkrachtcomponent) 2.Deels gecompenseerd door intensificatie, of door alternatieve ruimtelijke configuratie, (veerkrachtcomponent) 3.Om voormalige niveaus te halen dient hier bijkomende landoppervlakte in gebruik genomen te worden, of ruimtelijk efficiënter georganiseerd worden (trade offs? veerkrachtcomponent)

12 Hypothetisch scenario: Schok beïnvloedt zowel productiviteit als oppervlakte Herstel/respons kan focussen op intensificatie, areaaluitbreiding of herinrichting. Inertie systeem? Omkeerbaarheid landgebruik?

13 Voorbeeld: provisionele bioproductieve dienst vs. oppervlakte Sectorele benadering Verlaten mono-dimensionele (sectorale) ruimtelijke typologie 100% van de oppervlakte is potentieel bioproductief

14 Voorbeeld: provisionele bioproductieve dienst vs. oppervlakte Alternatieve typologie: barcode van Vlaamse ruimte Veerkrachtkarakterisiteken kunnen fundamenteel verschillen tussen types landgebruik Belang van context vb. complementair landgebruik

15 Vertaling naar ruimtelijke veerkracht

16 Conclusies Veerkracht: Dynamisch! 1. Wat is de impact van een verschuiving/schok? - kwetsbaarheid 2. Welke drempels worden hierbij overschreden? 3. Wordt dit gedetecteerd? 4. Welke terugkoppeling bestaat er in het systeem? 5. Is er een adequate respons? adaptatie?

17 Bedankt voor uw aandacht