Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen
|
|
- Fanny Baert
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen enkele aanvullende beschouwingen prof. dr. ir. Patrick Willems K.U.Leuven Afdeling Hydraulica
2 Toekomstig klimaat? huidig klimaat: gematigd zeeklimaat los van antropogene invloed: volgende (en) jaren: overgang naar subtropisch klimaat (Spanje, droge zomers) met natte winters, zeespiegelstijging met 20m ergens volgende tot jaar: overgang naar volgende ijstijd (polair klimaat, tundra, permafrost) door antropogene invloed: waarschijnlijk minder erg dan vorige grote ijstijd jaar geleden (ijskap tot zuid-denemarken) daarna: nieuwe opwarming naar gematigd zeeklimaat BIOCLIM project
3 Toekomstig klimaat? Voorbije jaar (door natuurlijke klimaatschommelingen: zonnestraling, aardrotatie, ): Goodess & Palutikof (1991)
4 Laatste 100 jaar % verandering in extremen Trends en natuurlijke oscillaties in extreme neerslag, Ukkel, , dagneerslag winter: voorbije 20 jaar jaren winter, 10 jaar bewegend venster winter, 15 jaar bewegend venster lange-termijn gemiddelde benaderende cyclische variaties benaderende cyclische variaties + invloed klimaatverandering effect klimaatverandering jaar jaren 1960
5 Laatste 100 jaar en komende decennia? % verandering in extremen Trends en natuurlijke oscillaties in extreme neerslag, Ukkel, , dagneerslag winter: voorbije 20 jaar jaren winter, 10 jaar bewegend venster winter, 15 jaar bewegend venster lange-termijn gemiddelde benaderende cyclische variaties benaderende cyclische variaties + invloed klimaatverandering effect klimaatverandering jaar jaren 1960
6 Klimaatscenario s voor België tot 2100 CCI-HYDR project voor Federaal Wetenschapsbeleid : klimaatscenario s voor hydrologische impactanalyse in België zie poster of:
7 Klimaatscenario s voor België tot 2100 CCI-HYDR project voor Federaal Wetenschapsbeleid : klimaatscenario s voor hydrologische impactanalyse in België Mondiale klimaatmodellen (GCMs) Europese regionale klimaatmodellen (RCMs) zie poster of: Resultaten voor België
8 Klimaatscenario s voor België tot 2100 CCI-HYDR project voor Federaal Wetenschapsbeleid : klimaatscenario s voor hydrologische impactanalyse in België Schaal klimaatmodellen km; seizoen, maand ± 50 km; week, dag zie poster of: ± 25 km; dag rivierbekken; uur riolering; 10min Hydrologische schaal
9 Klimaatscenario s voor België tot 2100 Invloed op Vlaamse watersysteem: Invloed op rivier-overstromingen in het binnenland onduidelijk Verdroging!! Meer lokale wateroverlast rioleringen Hogere overstromingsrisico s langs kust, Schelde, Ijzer, Periode tot : Winter: toename temperatuur en verdamping: +1.5 tot 4 C toename neerslag: 0 tot +60% Zomer: toename temperatuur en verdamping: +2 tot 7 C afname neerslagvolumes: 0 tot -70% aantal natte zomerdagen: 0 tot -50% extreme zomerbuien meer intens: 2-jarige bui: 0 tot +30% 10-jarige bui: 0 tot +50% Kust-polders: gewijzigde neerslag 10% hoger Zeespiegelstijging Belgische Kust: 20cm tot 2m
10 Klimaatscenario s voor België tot 2100 CCI-HYDR project voor Federaal Wetenschapsbeleid : klimaatscenario s voor hydrologische impactanalyse in België zie poster of: Hoog-midden-laag omspant de totale gekende onzekerheid t.g.v.: onzekere evolutie uitstoot aan broeikasgassen onzekerheden klimaatmodellering
11 Hoe omgaan met onzekerheden in de scenario s? Risico-concept: Risico = kans * gevolg Bij zeer erge gevolgen: reken met hoog klimaatscenario Bij minder erge gevolgen: reken met midden klimaatscenario Meer vertrouwde voorbeelden: Ontwerp van een brug (burgerlijke bouwkunde) (Brand)verzekering
12 Aanbevelingen Doorrekenen van scenario s: legt huidige pijnpunten bloot Adaptatie? Neem kosteneffectieve maatregelen (die in ieder potentieel scenario nuttig zijn) -> (climate) proof / low regret Bouw een flexibele strategie uit: een strategie die gaandeweg kan aangepast worden i.f.v. de sterkte van toekomstige evoluties Enkele adaptatiestrategieën: Betere planning regenwaterafvoer lokale/gemeentelijke niveau Meer aandacht voor grondwaterinfiltratie, sensibilisering rationeel watergebruik, sturend waterprijzenbeleid, hergebruik, gebruik en infiltratie van gezuiverd afvalwater, Betere afstemming tussen waterbeheer en ruimtelijke planning / groenbeheer / landbouw Intelligente sturing (wachtbekkens) Voorspellings- en waarschuwingssystemen + onzekerheidscommunic.
13 Meer info Onderzoeksproject CCI-HYDR over Impact of climate change on hydrological extremes (peak and low flows) along rivers (Scheldt and Meuse basins) and urban drainage systems in Belgium (gefinancierd door Federaal Wetenschapsbeleid): Impactstudies: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO): Vlaamse Overheid: Waterbouwkundig Laboratorium: Vlaamse Milieumaatschappij:
Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland
Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen in het Vlaamse binnenland Patrick Willems, Victor Ntegeka, Omar Boukhris, Thomas Vansteenkiste K.U.Leuven Afdeling Hydraulica & LSUE Emmanuel Roulin,
Nadere informatieInvloed van klimaatverandering op de waterhuishouding in Vlaanderen
Invloed van klimaatverandering op de waterhuishouding in Vlaanderen Patrick Willems K.U.Leuven - Afdeling Hydraulica & Onderzoekscentrum Duurzame Aarde (LSUE) Lopend en recent onderzoek voor Federaal Wetenschapsbeleid
Nadere informatieInvloed van de klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen
Invloed van de klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen Patrick Willems K.U.Leuven - Afdeling Hydraulica i.s.m. Koninklijk Meteorologisch Instituut van België Lopend onderzoek CCI-HYDR
Nadere informatieDe effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater
De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vroegere klimaatscenario
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen
Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse waterlopen P.Willems, O.Boukhris, J.Berlamont K.U.Leuven Afdeling Hydraulica i.s.m. KMI (P.Baguis, E.Roulin, G. Demarée) & IMDC (J.Blanckaert)
Nadere informatieDe effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater
De effecten van verdroging als gevolg van de klimaatwijziging en urbanisatie op oppervlaktewater Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vroegere klimaatscenario
Nadere informatieInvloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen
1 Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen KU Leuven onderzocht voor het Waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse Overheid en de Vlaamse Milieumaatschappij de invloed van de
Nadere informatieInvloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland)
1 Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland) Op 26 augustus 2008 heeft Omar Boukhris een doctoraatsstudie verdedigd aan de K.U.Leuven
Nadere informatieKlimaatverandering en invloed op waterhuishouding
Klimaatverandering en invloed op waterhuishouding Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dep. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Patrick.Willems@bwk.kuleuven.be Toenemende uitstoot aan broeikasgassen
Nadere informatieKlimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding
Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, 26.5.2011, Antwerpen Klimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding Johan Brouwers Dienst Milieurapportering - MIRA, Vlaamse Milieumaatschappij
Nadere informatieUrbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen
Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Departement Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Kasteelpark Arenberg
Nadere informatieEffecten van de klimaatverandering op de laagwaterproblematiek van de Maas
Effecten van de klimaatverandering op de laagwaterproblematiek van de Maas Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Historische trend in temperatuur Jaarlijkse
Nadere informatieWATERPROEF. Impact van de klimaatverandering op Antwerpen. Naar een klimaatbestendig Antwerpen. Prof. Patrick Willems KU Leuven
WATERPROEF Naar een klimaatbestendig Antwerpen Impact van de klimaatverandering op Antwerpen Prof. Patrick Willems KU Leuven Hydrologische extremen Overstromingen: Pluviale overstromingen (extreme neerslag,
Nadere informatieInvloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen
1 Invloed van klimaatverandering op hoog- en laagwater in Vlaanderen In samenwerking met het KMI onderzocht de K.U.Leuven voor het Waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse Overheid de invloed van de
Nadere informatieRuimtelijke klimaatscenario s voor Vlaanderen. & Impact op overstromingen en droogte
Ruimtelijke klimaatscenario s voor Vlaanderen & Impact op overstromingen en droogte Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS KU Leuven - Afdeling Hydraulica Klimaateffecten & -impacten Klimaateffecten & -impacten
Nadere informatieDe impact van de klimaatwijziging op de waterhuishouding in het Scheldebekken: Wat staat ons te wachten?
De impact van de klimaatwijziging op de waterhuishouding in het Scheldebekken: Wat staat ons te wachten? Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Klimaatscenario
Nadere informatieKU Leuven Dep. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica
KU Leuven Dep. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Waterhuishouding staat onder druk door 2 belangrijke trends: urbanisatie klimaatverandering Waterhuishouding staat onder druk door 2 belangrijke
Nadere informatieKlimaatverandering? En hoe er nu al mee omgaan in het rioleringsbeheer?
Klimaatverandering? En hoe er nu al mee omgaan in het rioleringsbeheer? Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dep. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Patrick.Willems@bwk.kuleuven.be Is de klimaatverandering
Nadere informatieKlimaat in de 21 e eeuw
Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke
Nadere informatieGevolgen van extreme regenval Iedereen heeft zijn verantwoordelijkheid burger, overheid en landbouw
Gevolgen van extreme regenval Iedereen heeft zijn verantwoordelijkheid burger, overheid en landbouw Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vlaanderen, 27
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieOverstromingsbeleid en de stroomgebiedsbenadering: Knelt het schoentje?
Overstromingsbeleid en de stroomgebiedsbenadering: Knelt het schoentje? Prof. dr. ir. Jean Berlamont Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven, Hydraulica Wateroverlast, oorzaken 100 neerslagintensiteit
Nadere informatieklimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk
Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten
Impact van klimaatverandering op hydrologie en de gevolgen voor overstromingen en watertekorten Katrijn Holvoet, Thomas Vansteenkiste, Wouter Vanneuville, Patrick Willems 09-03-2010 Gent Inhoud Situering
Nadere informatieNieuwe KNMIklimaatscenario s. Janette Bessembinder e.v.a.
Nieuwe KNMI klimaatscenario s Nieuwe KNMIklimaatscenario s 2006 2006 Janette Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Klimaatverandering Waargenomen veranderingen Wat zijn klimaatscenario s? Huidige en nieuwe
Nadere informatieSCIENCE FOR A SUSTAINABLE DEVELOPMENT (SSD)
SCIENCE FOR A SUSTAINABLE DEVELOPMENT (SSD) Climate FINAL REPORT PHASE I CLIMATE CHANGE IMPACT ON HYDROLOGICAL EXTREMES ALONG RIVERS AND URBAN DRAINAGE SYSTEMS IN BELGIUM «CCI-HYDR» SD/CP/03A Promotors
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Stof tot nadenken? Opzet presentatie Klimaatverandering en het (versterkte) broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering De nieuwe KNMI-klimaatscenario s Mogelijke effecten 1
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieCrop Water Productivity. concept & relevance. Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019
Dr. Eline Vanuytrecht - Lab Bodem & Waterbeheer, KU Leuven 22 Maart 2019 Crop Water Productivity concept & relevance Eline Vanuytrecht & Dirk Raes - - September 2017 Inhoud Klimaat Impact -- oogst Impact
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieAdaptatie aan meer hydrologische extremen in België. Prof. dr. ir. Patrick Willems Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica
Adaptatie aan meer hydrologische extremen in België Prof. dr. ir. Patrick Willems Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Climate scenarios for Belgium for impact analysis on hydrological extremes
Nadere informatieLSUE Thema Water Workshop Duurzaam water in een veranderende wereld
Thema WATER LSUE Thema Water Workshop Duurzaam water in een veranderende wereld Patrick Willems: inleiding en duurzaam waterkwantiteitsbeheer Nina Moelants: duurzame afvalwatertechnologie Jan Diels: nitraatuitspoeling
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Neerslag en neerslagextremen
De KNMI 14 klimaatscenario s Neerslag en neerslagextremen Geert Lenderink KNMI 26 mei 2014: presentatie KNMI14 scenario s De Basis: het 5de IPCC rapport van WG1 (2013) 1. Kennis m.b.t. globale klimaatverandering
Nadere informatieStedelijke wateroverlast & oplossingen. Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica
Stedelijke wateroverlast & oplossingen Prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Dept. Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Vlaanderen, 27 mei 6 juni 2016 Herhalingstijd neerslag Andere recordneerslag
Nadere informatietijdreeksen voor de toekomst
Klimaatverandering, klimaatscenario s en tijdreeksen voor de toekomst J. Bessembinder J. Beersma, KNMI Opzet presentatie Definitie klimaat en klimaatscenario s Mondiale en regionale klimaatscenario s Relatie
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieKlimaatveranderingen in België. Patrick Willems
Klimaatveranderingen in België Patrick Willems op basis van Klimaatscenario s i.s.m. KMI: Federaal Wetenschapsbeleid & INBO Invloed op rivieren binnenland & kust: Waterbouwkundig Laboratorium Invloed op
Nadere informatieDe kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling
De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieDe KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden
De KNMI 14 klimaatscenario s Ontwikkelingen De scenario s Voorbeelden Bart van den Hurk KNMI 2006 2009 2011 2014 KNMI 06 8 jaar verder IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007 IPCC, 2013 IPCC 2007 en 2013 IPCC, 2007
Nadere informatieSAMENVATTING. Waargenomen klimaatverandering. MIRA Klimaatrapport 2015
SAMENVATTING 2 In welke mate is de klimaatverandering nu al zichtbaar in Vlaanderen en België? en Wat zijn de verwachtingen voor de toekomst?, dat zijn de belangrijkste onderzoeksvragen waarop dit MIRA
Nadere informatieKlimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger
Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil
Nadere informatieDE UITDAGING GROEIT: OMGAAN MET EXTREME NEERSLAGEN EN KLIMAATVERANDERING
DE UITDAGING GROEIT: OMGAAN MET EXTREME NEERSLAGEN EN KLIMAATVERANDERING Hoe het komt, daarover is nog niet iedereen het eens. Maar dát het klimaat verandert, staat intussen voor zowat elke wetenschapper
Nadere informatieDe hydrologische en hydraulische impactresultaten. Tijdens het congres Water en Klimaatverandering
Tijdens het congres Water en Klimaatverandering op 14 en 15 oktober 2008 in Antwerpen werden concrete resultaten gepresenteerd over de invloed van klimaatverandering op hydrologische en hydraulische extremen
Nadere informatieEvolutie van het klimaat in België
Hans Van de Vyver Koninklijk Meteorologisch Instituut 11 januari 2013 Introductie wetenschappelijke activiteiten MERINOVA-project: Meteorologische risico s als drijfveer voor milieukundige innovatie in
Nadere informatieKlimaat, -verandering en -scenario s
Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1 Wat is klimaat?
Nadere informatieDe eerste resultaten. dr. ir. Vincent Wolfs prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven
De eerste resultaten dr. ir. Vincent Wolfs prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Nood aan innovatieve oplossingen om klimaatverandering op te vangen 3 HYDROACTIV Intelligent groendak 1 NEERSLAGAFVOER
Nadere informatie-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer-
Klimaatverandering; wat komt er op ons af? -Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer- Het klimaat in Nederland gaat veranderen. Op dit moment is dat nog niet te merken. De
Nadere informatieKlimaatverandering en riolering
Klimaatverandering en riolering Samenvatting Hoe beïnvloedt de toekomstige klimaatverandering de extreme neerslag boven de stedelijke omgeving? En hoe verhoudt deze klimaatverandering zich ten opzichte
Nadere informatieZaal KLEINE POST 5.2. Een adaptatieplan voor de historische Brugse binnenstad
Zaal KLEINE POST 5.2. Een adaptatieplan voor de historische Brugse binnenstad Klimaatadaptatie en water Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS MIRA Klimaatrapport 2015 Over waargenomen en nog verwachte klimaatveranderingen,
Nadere informatieKlimaatverandering en water: impact en adaptatienoden. Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS
Klimaatverandering en water: impact en adaptatienoden Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS Twee grote uitdagingen voor het huidig & toekomstig waterbeheer: Klimaatverandering & Toenemende urbanisatie Klimaatverandering
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieSamenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop
Nadere informatieWater in Vlaanderen: van integraal beleid naar beheer
Water in Vlaanderen: van integraal beleid naar beheer Didier D hont Afdelingshoofd Integraal Waterbeleid VMM Juridisch kader: Europees aangestuurd Kaderrichtlijn Water (2000) Goede toestand 2015 / uitstel
Nadere informatieKlimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat
Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat WATER AAN DE LIPPEN? IMPACT VAN HET KLIMAAT OP WATERBEHEER Ann van Griensven, Hydrology and Hydraulic Engineering, VUB WATER AAN DE LIPPEN? IMPACT VAN
Nadere informatieAlbert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI
Klimaatverandering in Nederland Aanvullingen op de KNMI 06 scenario s Albert Klein Tank, Geert Lenderink, Bernadet Overbeek, Janette Bessembinder, KNMI De KNMI klimaatscenario s voor Nederland uit 2006
Nadere informatieVan klimaatscenario's naar klimaatverwachtingen: hoe betrouwbaar zijn klimaatmodellen? Geert Jan van Oldenborgh
Van klimaatscenario's naar klimaatverwachtingen: hoe betrouwbaar zijn klimaatmodellen? Geert Jan van Oldenborgh Inhoud Scenario's versus verwachtingen Betrouwbaarheid Seizoensverwachtingen Klimaatmodellen
Nadere informatieResultaten CLIMAR onderzoek Veilig wonen aan de Kust tot 2100
Resultaten CLIMAR onderzoek Veilig wonen aan de Kust tot 2100 Symposium Knokke-Heist 9 januari 2010 Toon Verwaest, Johan Reyns Waterbouwkundig Laboratorium Veilig wonen aan de Kust tot 2050 tot 2050 ~
Nadere informatieSlim waterbeheer 2.0. Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS. KU Leuven, Departement Burgerlijke Bouwkunde, Afdeling Hydraulica
Slim waterbeheer 2.0 Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS KU Leuven, Departement Burgerlijke Bouwkunde, Afdeling Hydraulica Uitdagingen Klimaatverandering Urbanisatie Droogte Pluviale overstromingen Fluviale
Nadere informatieNaar een robuust, veerkrachtig (water)systeem
Klimaatverandering & waterbeheer: Naar een robuust, veerkrachtig (water)systeem Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS Departement Burgerlijke Bouwkunde, Afdeling Hydraulica Twee grote uitdagingen voor het huidig
Nadere informatieKlimaatadaptatiestrategie Hellendoorn
Klimaatadaptatiestrategie Hellendoorn Actueel: wateroverlast in Limburg Bron vermelding: NOS Klimaatadaptatiestrategie Hellendoorn Toelichting Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) Wat doet Hellendoorn
Nadere informatieWees spaarzaam met kraantjeswater
www.protos.ngo Voorstelling Protos Water: de lasten delen Water: de lusten delen: jouw watervoetafdruk? Wees spaarzaam met kraantjeswater Doe Duurzaam Academie beweging.net 28 mei 2018 Protos Protos? 1
Nadere informatieWorkshop Klimaatverandering. Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel
Workshop Klimaatverandering Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel Landbouw & Klimaatsverandering, is er wat aan de hand? Indeling Klimaatsverandering:
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse rivieren - testcase Dender
P. Willems 1, O. Boukhris 1, J. Berlamont 1, J. Blanckaert 2, K. Van Eerdenbrugh 3 en P. Viaene 3 Impact van klimaatverandering op hydrologische extremen langs Vlaamse rivieren - testcase Dender 1 Katholieke
Nadere informatieKlimaatscenario s. Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) HOVO klimaatscenario s
Klimaatscenario s Bart van den Hurk (KNMI/IMAU) Kijken in de toekomst? Een greep uit de onzekerheden Het klimaatsysteem is te complex om te bevatten waarnemingen van alle relevante processen en feedbacks
Nadere informatieWateropvang in groenzones aan de bron versus end-ofpipe buffering afwaarts in riolen of waterlopen. Patrick Willems Afdeling Hydraulica, KU Leuven
Wateropvang in groenzones aan de bron versus end-ofpipe buffering afwaarts in riolen of waterlopen Patrick Willems Afdeling Hydraulica, KU Leuven Beheer van overstromingen: Duurzaam stedelijk waterbeheer
Nadere informatieKlimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs
Klimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs Inhoud 1. Klimaatportaal Vlaanderen: https://klimaat.vmm.be 2. Enkele boodschappen uit het portaal effecten
Nadere informatieToepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015
Toepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015 M.A.Amatali, M.Sc. (Hydrology) Hoofd Waterloopkundige Dienst Belang van deze presentatie
Nadere informatie9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink
9:30 Inleiding ochtendvoorzitter Gerbrand Komen 9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s Bart van den Hurk 10:15 Constructie van scenario s voor temperatuur, neerslag en potentiele verdamping Aad
Nadere informatieKlimaatscenario s, bandbreedtes en gebruik daarvan. Janette Bessembinder e.v.a.
Klimaatscenario s, bandbreedtes en gebruik daarvan Janette Bessembinder e.v.a. Opzet Waarom klimaatscenario s Bandbreedte extreme neerslag Transformatie Gebruik klimaatscenario s Klimaatscenario s Klimaatscenario
Nadere informatieOptimalisaties rioleringsstelsel zuiveringsgebied Neeroeteren. Els Lodewijckx
Optimalisaties rioleringsstelsel zuiveringsgebied Neeroeteren Els Lodewijckx Quick win Verhogen drempel overstort Dorpsplein Oudsbergen (Opglabbeek) met 50 cm overstortwater stroomt naar Kleinebeek Quick
Nadere informatieDe kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort. Johan Bogaert
De kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort 1. Het Vlaams Klimaatplan. 2. De studie: Adaptatie aan klimaatverandering: globale kosten en praktische voorbeelden Literatuurstudie
Nadere informatieInfo-sessie VLAGG-project. Vlaamse Afstromingsgevoelige Gebieden
Info-sessie VLAGG-project Vlaamse Afstromingsgevoelige Gebieden Programma 1. Welkom en situering - Kris Cauwenberghs, VMM 2. Voorstelling inhoud en resultaten van het VLAGG-project Tom Feyaerts, Hydroscan
Nadere informatieInfo-sessie VLAGG-project. Vlaamse Afstromingsgevoelige Gebieden
Info-sessie VLAGG-project Vlaamse Afstromingsgevoelige Gebieden Programma 1. Welkom en situering - Kris Cauwenberghs, VMM 2. Voorstelling inhoud en resultaten van het VLAGG-project Tom Feyaerts, Hydroscan
Nadere informatieModel 706/10-1 OPSTELLEN VAN EEN METHODE VOOR HET INREKENEN VAN DE KLIMAATSVERANDERING IN DE COMPOSIETHYDROGRAMMETHODE ALGEMEEN RAPPORT
06-25 Vlaamse Overheid Departement Mobiliteit en Openbare Werken Waterbouwkundig Laboratorium Model 706/10-1 OPSTELLEN VAN EEN METHODE VOOR HET INREKENEN VAN DE KLIMAATSVERANDERING IN DE COMPOSIETHYDROGRAMMETHODE
Nadere informatieHet klimaat verandert, wat nu?
Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1
Nadere informatie11 Klimaatverandering en waterhuishouding
milieuverkenning 2030 283 11 Klimaatverandering en waterhuishouding Johan Brouwers, Bob Peeters, mira-team, vmm Patrick Willems, Afdeling Hydraulica, K.U.Leuven Pieter Deckers, Philippe De Maeyer, Vakgroep
Nadere informatieKlimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector
Klimaatinformatie op maat De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie voor adaptatie De Nederlandse overheid, kennisinstellingen en bedrijven werken hard aan klimaatadaptatie: het aanpassen aan de
Nadere informatieKlimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/
Nadere informatieNaar een evenwaardige beoordeling van ecologische, economische en sociale effecten van de toename aan overstromingen door de klimaatsverandering:
Naar een evenwaardige beoordeling van ecologische, economische en sociale effecten van de toename aan overstromingen door de klimaatsverandering: het ADAPT verhaal Studiedag 31-05-07: Watersysteemkennis
Nadere informatieImpact van klimaatverandering op hydrologische en hydraulische extremen in de Schelde- en Seine-rivierbekkens en langs de Noordzeekust
1 Impact van klimaatverandering op hydrologische en hydraulische extremen in de Schelde- en Seine-rivierbekkens en langs de Noordzeekust Patrick WILLEMS 1, Pierre BAGUIS 4 voor het CCI-HYDR team Agnès
Nadere informatieKLIMAATEFFECTSCHETSBOEK. Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 16A
KLIMAATEFFECTSCHETSBOEK Tabel 2.1 Schematisch overzicht van de trends in klimaatvariabelen, behandeld in dit hoofdstuk 16A Hoofdstuk 2 Primaire klimaateffecten 2 PRIMAIRE KLIMAATEFFECTEN Tabel 2.1 geeft
Nadere informatieThe Day After tomorrow... Waarom wachten
The Day After tomorrow... Waarom wachten als we vandaag kunnen reageren? The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek.
Nadere informatieMIRA 2009 & NARA 2009
MIRA 2009 & NARA 2009 Wetenschappelijk rapport Klimaatverandering en waterhuishouding Milieurapport Vlaanderen Vlaamse Milieumaatschappij Van Benedenlaan 34 2800 Mechelen tel. 015 45 14 61 fax 015 43 32
Nadere informatieErosie in Vlaanderen. Gert Verstraeten. 15 Maart 2012
Erosie in Vlaanderen Gert Verstraeten 15 Maart 2012 Inhoud Wat Intensiteit Kaderen in ruimte en tijd Toekomst (klimaatverandering, landgebruik) Erosie in Vlaanderen: wat? Erosie = losmaken, verplaatsen
Nadere informatieBevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen
Bevaarbare waterlopen beheerd in functie van mogelijke klimaatveranderingen Katrien Van Eerdenbrugh Waterbouwkundig Laboratorium discussienamiddag Global Change en Watersystemen Woensdag 26 mei 2004 "De
Nadere informatieImpact van de betonstop op rioleringen. Prof. dr. ir. Patrick Willems dr. ir. Vincent Wolfs dr. ir. Victor Ntegeka
Impact van de betonstop op rioleringen Prof. dr. ir. Patrick Willems dr. ir. Vincent Wolfs dr. ir. Victor Ntegeka Situatie Vlaanderen Ruimtebeslag: 32,6% Verharding: 14,4% Huidige toename in ruimtebeslag:
Nadere informatiePROJECT SMARTROOF 2.0
1 Dr. ir. Gijsbert Cirkel Amsterdam, 8 sept. 2017 PROJECT SMARTROOF 2.0 VOOR EEN KOEL HOOFD EN DROGE VOETEN 2 Marineterrein Amsterdam GRONDLEGGERS Project SMARTROOF 2.0 3 Klimaatverandering: meer extreme
Nadere informatieInnovatief grachtenconcept met geïntegreerd fietspad comfortabel fietsen op het water
Innovatief grachtenconcept met geïntegreerd fietspad comfortabel fietsen op het water Wat is Vélonɛt? de gracht doet op onzichtbare wijze zijn werk verder Flexibel ontwerp: bovenplaat eenvoudig te vervangen
Nadere informatieDijkversterking Wolferen Sprok. Veiligheidsopgave 29 augustus 2017
Dijkversterking Wolferen Sprok Veiligheidsopgave 29 augustus 2017 Welkom! 19:00 19:10: Welkom WSRL 19:10 20:10: Interactief gastcollege veiligheidsopgave door Matthijs Kok (TU Delft) 20:10 20:25: Toelichting
Nadere informatieEffect van klimaatwijziging op de afvoerdebieten in hoog- en laag watersituaties en op de globale waterbeschikbaarheid. Thomas Vansteenkiste
Effect van klimaatwijziging op de afvoerdebieten in hoog- en laag watersituaties en op de globale waterbeschikbaarheid Thomas Vansteenkiste Methodologie NEERSLAG/ EVAPORATIE HYDROLOGISCH MODEL STROOM-
Nadere informatieIs er in 2019 een verhoogd risico op droogte?
Is er in 2019 een verhoogd risico op droogte? Een analyse met de landelijke toepassing van het NHI het Landelijk Hydrologisch Model (LHM) Huite Bootsma (Deltares) Janneke Pouwels en Timo Kroon 1. Het LHM,
Nadere informatieIJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass
IJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass Prof. dr. ir. Matthijs Kok hoogleraar Waterveiligheid 14 mei 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Risico van overstromingen 3. Wat is acceptabel? 4. IJsseldijken; wat is er aan
Nadere informatieToestand van het watersysteem september 2017
Toestand van het watersysteem september 217 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Toestand van het watersysteem - september 217 Samenstellers VMM, Afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Hoogwaterbeheer,
Nadere informatieSamen naar een robuuste zoetwatervoorziening
Ruud Bartholomeus, 21 maart 2019, Utrecht 1 Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Balans tussen watervraag en wateraanbod Ruud Bartholomeus, namens collega s 2 Balans tussen watervraag en wateraanbod
Nadere informatie