LYTS MAR GRUTSK COÖPERATIEVE DORPEN IN EEN MEESLEPEND LANDSCHAP ONTWERPLAB KRIMP FRIESLAND - FRANEKERADEEL
|
|
- Christa Erna Hendrickx
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LYTS MAR GRUTSK COÖPERATIEVE DORPEN IN EEN MEESLEPEND LANDSCHAP ONTWERPLAB KRIMP FRIESLAND - FRANEKERADEEL
2 1 Inleiding 2 Krimp in Friesland 3 Krimp als kans 4 Een meeslepend landschap en coöperatieve dorpen Grootschalige landbouw en energieteelt Natuurontwikkeling en waterberging Kraamkamer van de landbouw De regio als energieproducent De voorzieningenwal van de regio Een kleinschalig netwerk van specifieke dorpen De rijkdom van de geschiedenis 5 Krimp in Peins en Sexbierum Peins Sexbierum INHOUD Colofon 23
3 3 HET STUDIEGEBIED VAN ONTWERPLAB KRIMP IN FRIESLAND
4 GROEI IS TRADITIEGETROUW DE VERTROUWDE BASIS ACHTER DE RUIMTELIJKE ORDENING, DE STEDENBOUW EN DE ARCHITECTUUR. WIJ ONTWERPEN AAN MEER... 1.INLEIDING 45
5 In veel regio s in Nederland is krimp in plaats van groei de conditie waardoor onze steden en dorpen veranderen. Krimp manifesteert zich in een dalend aantal inwoners, een overschot aan woningen, een afname van de werkgelegenheid en minder voorzieningen. Krimp stelt de ruimtelijke disciplines voor een nieuwe uitdaging. Aan de orde is een nieuwe manier van denken. Het gaat om het vinden van een andere houding en om andere wijze van plannen en ontwerpen aan krimp. Voor u ligt het resultaat van het Ontwerplab Krimp Franekeradeel. De studie maakt deel uit van het door Aedes, BNA, KEI, Stagg, Staro en Stawon georganiseerde Ontwerplab Krimp. In dit laboratorium wordt in Limburg, Zeeland en Friesland in zes teams krimp ontwerpend onderzocht. De studie naar krimp in Franekeradeel heeft het karakter van een verkennende studie. Onder de titel coöperatieve dorpen in een meeslepend landschap laat de studie zien, dat het Friese landschap in de toekomst de drager zal zijn van de economie. In de dorpen leidt krimp tot intensieve samenwerking en tot specialisaties. Er ontstaat een perspectief op een bijzondere ruimtelijke relatie tussen het Friese dorp en het omliggende landschap. De studie start met een algemene verkenning van de problematiek van krimp. Vervolgens nemen wij een positie in met de veronderstelling dat krimp kansen biedt. Tot slot lichten wij de ontwerpvoorstellen toe. Dat doen wij op twee schaalniveaus. Op het schaalniveau van de regio, waar de fundamentele keuzes gemaakt moeten worden. En op het concrete schaalniveau van de dorpen Sexbierum en Peins. Hier is de impact van krimp direct ruimtelijk voelbaar en zichtbaar. 5
6 DE ANGST VAN ELKE BURGEMEESTER... 67
7 7
8 ...MAAR KRIMP BIEDT OOK EEN ANDER PERSPECTIEF 89
9 De afbeelding kan niet worden weergegeven. Het is mogelijk dat er onvoldo geheugen beschikbaar is op de computer om de afbeelding te openen of dat afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestan opnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt voorgesteld door een rode X, k afbeelding verwijderen en opnieuw invoegen. 9
10 Na 2035 krimpt de bevolking in heel Nederland. In Parkstad Limburg, Zeeuws Vlaanderen en Noordoost Groningen is dat nu al het geval. Ook Friesland krimpt. Vooral in de dorpen in het noorden van de provincie zijn de gevolgen van krimp al voelbaar en zichtbaar. 2. KRIMP IN FRIESLAND Vertrekpunt is een afname van het inwonersaantal in Noordwest Friesland van 15% van de bevolking tot 2035 (conform prognoses van het CBS). Het aantal inwoners van de Gemeente Franekeradeel neemt dan af van in 2008 naar in 2035, een krimp van 3163 inwoners. Inmidddels neemt ook het aantal huishoudens af. Dit vertaalt zich vervolgens in een toenemend woningoverschot. Het CBS berekent voor Noordwest Friesland een krimp van 8 % van de woningvoorrraad op het niveau van de dorpen. Krimp toont zich ook in een veranderende samenstelling van de bevolking. Jonge mensen vertrekken bij gebrek aan perspectief naar elders. De bevolking van Noordwest Friesland vergrijsd in hoog tempo. Ook de werkgelegenheid in de regio neemt af. Agrarische bedrijven produceren op steeds grotere schaal maar doen dat steeds efficienter en met steeds minder arbeidsplaatsen
11 Ook het aanbod van voorzieningen krimpt. Winkels sluiten, (sport)verenigingen hebben moeite met het vinden van nieuwe leden. Culturele voorzieningen verliezen publiek. Nu al is krimp zichtbaar in de dorpen. Zo heeft ieder dorp zijn rotte kiezen, leegstaande en verpauperende woningen die soms een plek hebben in het hart van het dorp. Al deze processen van krimp versterken elkaar bovendien. Ze zijn neerwaarts en cyclisch. De toekomst van Friesland in de context van krimp is in de eerste plaats een maatschappelijke en economische opgave. Maar krimp heeft ook een dimensie in het domein van de ruimtelijke ordening, de stedenbouw en de architectuur. Er is behoefte aan een verkenning van de (ontwerp)strategieën, waarmee het proces van krimp kan worden begeleid. 11
12 woningvoorraad SEXBIERUM WONINGEN gvoorraad
13 woningvoorraad woningvoorraad TZUMARUM -51 WONINGEN
14 woni OOSTERBIERUM woningvoorraad woningvoorraad WONINGEN
15 woni PEINS woningvoorraad WONINGEN 15
16 DORP TE KOOP OP HET INTERNET TOONT ZICH HET OVERSCHOT AAN WONINGEN 16 17
17 17
18 3. KRIMP ALS KANS 18 19
19 19
20 Volgens het Ruimtelijk Planbureau reageren gemeenten die met een krimp te maken krijgen als volgt: eerst is er ongeloof en ontkenning. Daarna volgt de bestrijding van demografische krimp.tot slot volgt er acceptatie. In Limburg is die omslag richting accepteren al gemaakt. In Zeeland bijvoorbeeld nog niet. Op dit moment is de reactie op krimp in de Friese dorpen vooral nog een Pavlov reactie: krimp wordt ontkend of gepareerd met groeiplannen. Nieuwe woningen aan de rand van de dorpen moeten nieuwe inwoners aantrekken. Dat alles onder het motto aanbod schept vraag. We zien een attitude van eigen dorp eerst. Iedere gemeente probeert het inwoneraantal, de woningvoorraad en het voorzieningenniveau in de eigen gemeenschappen op niveau te houden. Maar dat gaat onvermijdelijk ten koste van de buurgemeente of regio. PAVLOV Op de langere termijn is deze attitude niet vol te houden. Bij de Provincie Friesland is dat inmiddels duidelijk. De eenendertig gemeenten mogen tot 2016 bijna de helft minder huizen bouwen dan ze van plan zijn. De geplande bouw van woningen moet van de provincie teruggebracht worden naar woningen
21 DE HUIDIGE REACTIE OP KRIMP VERTOONT GELIJKENIS MET DE TWISTENDE VETKOPERS EN SCHIERINGERS DIE VROEGER DE FRIESE DORPSGEMEENSCHAPPEN VERDEELDEN. 21
22 KRIMP = KEUZES MAKEN 22
23 Krimp accepteren betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden: - OP WELKE PLEKKEN WILLEN WE NOG BOUWEN? - EN WAAR STOPPEN WE MET BOUWEN? - EN WAAR SLOPEN WE? Voorzieningen kunnen niet in ieder dorp op peil gehouden worden. Niet elk dorp kan een eigen winkel, een eigen school en een eigen sportveld hebben en houden. Ook hier zijn keuzes nodig: - IN WELKE DORPEN HOUDEN WE VOORZIENINGEN OP PEIL? - EN WAAR VERDWIJNEN VOORZIENINGEN? - IS ER MISSCHIEN EEN SPECIALISATIE VAN DORPEN TEN OPZICHTE VAN ELKAAR MOGELIJK? 23
24 VOORZIENINGEN HOUDEN WE SLECHTS OP ENKELE PLEKKEN IN STAND 24 25
25 25 GEEN NIEUWE UITBREIDINGEN AAN DE RAND VAN DE DORPEN
26 Friesland is een provincie van elf steden maar vooral ook een provincie van vierhonderd dorpen en van een magnefiek landschap. Vanoudsher is er in Friesland een directe economische relatie tussen de agrarische activiteiten en de dorpen. En naast een economische relatie is er ook een hechte sociale en culturele band tussen het dorp en het landschap. De vraag naar een plan voor krimp heeft in de eerste plaatsbetrekking op de leefbaarheid in de dorpen. Maar een strategie voor krimpende dorpen kan niet zonder een perspectief voor het Friese land. Wij zien in krimp een kans voor een zowel de dorpen als het omringende landschap. KRIMP ALS KANS De landbouw is ook in de toekomst de drager van het landschap, een productieve activiteit die het landschap kleurt. Met slechts een verdergaande schaalvergroting van de landbouw zijn het landschap noch de dorpen geholpen. We doen daarom voorstellen voor een gevarieerde landschapsontwikkeling in Noordwest Friesland. Het landschap wordt economisch meer vitaal en bovendien meer gedifferentieerd. We zien in krimpend Friesland aanleiding en ruimte voor schaalvergroting maar ook voor schaalverkleining van de landbouw. Met kennisintensieve teelten, biologische landbouw en ruimte voor slimme energieproductie. Met ruimte voor natuurontwikkeling en voor recreatie en ontspanning
27 In de dorpen is een geregiseerde krimp aanleiding voor een intensieve onderlinge samenwerking. Dorpen zullen voorzieningen met elkaar gaan delen. Wij stellen voor de voorzieningen planmatig te concentreren in de grotere dorpen Sexbierum, Oosterbierum, Tzummarum en Minnertsga. De dorpen specialiseren zich in relatie tot hun postie in het landschap en hun eigen karakteristiek. Daarbij wordt een aanspraak gedaan op particulier initiatief en gedeelde creativiteit van de bewoners van de dorpen. In een ruimtelijk scenario zien we in krimp de mogelijkheden voor een nieuwe visule relatie tussen de dorpen en het landschap en voor de herwaardering van het cultuurhistorisch erfgoed. Er vinden geen dorpsuitbreidingen meer plaats aan de randen van de dorpen. Eerder is een geleidelijke sloop van woningen aan de orde. Daar zien we een kans op een kwalitatieve groei. De samenwerkende dorpen maken contact met een rijk en meeslepend landschap. 27
28 4. COOPERATIEVE DORPEN IN EEN MEESLEPEND LANDSCHAP 28 29
29 29
30 4.1 GROOTSCHALIGE LANDBOUW EN ENERGIETEELT 4.2 NATUURONTWIKKELING EN WATERBERGING STRATEGIEEN 4.3 KRAAMKAMER VAN DE LANDBOUW 4.4 DE REGIO ALS ENERGIEPRODUCENT 30 31
31 4.5 DE VOORZIENINGENWAL VAN DE REGIO 4.6 EEN NETWERK VAN KLEINE DORPEN 4.7 DE RIJKDOM VAN DE GESCHIEDENIS 31
32 GROOTSCHALIGE LANDBOUW EN ENERGIETEELT Een groot deel van het Westfriese landschap bestaat uit open kleiweidegebied, de kweldervlakten. Aan de kust vinden we de landaanwinning met opstrekkende verkavelingen. De bodem bestaat uit vruchtbare zeeklei. Het is een uitgestrekt en open gebied met landbouw en met verspreid liggende boerderijen. Het gebied is zeer geschikt voor een verdere schaalvergroting van de landbouw. Met ruimte voor een moderne en economisch rendabele bedrijfsvoering. Het landschap bestaat uit bijvoorbeeld uitgestrekte graaslanden voor vee, forse kavels voor akkerbouw en mogelijkheden voor energieteelt. Ook is er in het gebied ruimte voor ontwikkeling van de kassenbouw, gebruik makend van de goede lichtsituatie. In Sexbierum is daarmee een begin gemaakt. De impact hiervan op de ruimtelijke kwaliteit van het open landschap is echter groot. De infrastructuur in dit gebied schaalt op. Een grotere maaswijdte van wegen die geschikt zijn voor grote landbouwvoertuigen is het gevolg en welllicht ook het downgraden van de kleine wegen
33 LOCATIES VOOR GROOTSCHALIGE LANDBOUW EN ENERGIETEELT 33
34 DE REGIO MET DE MIDDELZEE, DE WADDEN EN HET KWELDERWALLEN LANDSCHAP 34 35
35 RUIMTE VOOR GROOTSCHALIGE MODERNE BOERENBEDRIJVEN MOGELIJKHEDEN VOOR EEN NIEUW ENERGIELANDSCHAP NIEUWE GROOTSCHALIGE ENERGIETEELT EN WINNING VOLGENS NOORDERBREEDTE 35 UITGESTREKTE GRASLANDEN VOOR VEELTEELT
36 NATUURONTWIKKELING EN WATERBERGING Naast de grootschalige landbouw op de kweldervlaktes is er in Noordwest Friesland ook alle ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe natuur. Het zijn vooral de lager gelegen en nattere delen van Noordwestfriesland waar nieuwe natuur kan ontstaan. Hier kan de noodzakelijke waterberging in de nieuwe natuur worden gerealiseerd. Dit landschap heeft aantrekkelijke mogelijkheden voor recreatief medegebruik. Er kan een kleinschalig netwerk van wegen (fiets-voet) aangelegd worden. Dat netwerk doet ook de dorpen aan en maakt nieuwe onderlinge relaties mogelijk. Anders dan de grootschalige landbouw kan de nieuwe natuurontwikkeling zowel economisch als ruimtelijk een sterke betekenis krijgen voor de krimpende dorpen. Een direct contact met het landschap is een aantrekkelijke kwaliteit voor het wonen in de dorpen. En dorpen kunnen zich wellicht toeristisch-recreatief hierop specialiseren
37 RUIMTE VOOR NATUURONTWIKKELING EN WATERBERGING IN DE LAGER GELEGEN GRONDEN 37
38 DE ONDERGROND BIEDT AANLEIDING VOOR MEER DIFFERENTIATIE IN HET LANDSCHAP
39 NATUURONTWIKKELING EN RUIMTE VOOR WATERBERGING...TOT AAN DE RAND VAN HET DORP NIEUWE NATUURGEBIEDEN......MET RUIMTE VOOR EEN RECREATIEF NETWERK 39
40 KRAAMKAMER VAN DE (BIO)LANDBOUW Kenmerkend voor Noordwest Friesland zijn de lineaire kwelderwallen evenwijdig aan de kust. Op deze hogergelegen delen van Noordwest Frieslandvond de eerste occupatie van het land plaats. Hier vinden we het karakteristieke Friese landschap van terpdorpen, kreken en (op) vaarten, weelderige beplanting, lange wegen en vruchtbare landbouwgronden. Op de kwelderwallen is in relatie met de dorpen ruimte voor een kleinschaliger landbouw. Dit gebied wordt de kraamkamer van de landbouw. Op proefvelden en op kleine kavels wordt gewerkt aan kennisontwikkeling, bijvoorbeeld op het terrein van de veredeling van gewassen en teelten. Deze agrarische activiteiten zijn arbeidsintensief. Dorpen kunnen daarvan direct profiteren. Ook zien we goede mogelijkheden voor biologische landbouw in het gebied. Boeren verbouwen er kwalitatief goede streekproducten. De dorpen kunnen een rol spelen in de afzet van verbouwde producten. Deze boerenbedrijven kunnen tevens een rol spelen in de recreatieve dienstverlening. Te denken valt aan verblijfsmogelijkheden op de boerderij, aan recreatie, educatie en revalidatie
41 DE KWELDERWALLEN ZIJN DE KRAAMKAMER VAN DE (BIOLOGISCHE) LANDBOUW 41
42 DE HOGERGELEGEN KWELDERRUG IS VANOUDSHER DE PLAATS VAN OCCUPATIE 42 43
43 PROEFVELDEN INNOVATIE IN DE TEELTEN BOERENBEDRIJVEN HEBBEN EEN RECREATIEVE BETEKENIS BIOLOGISCHE LANDBOUW EN GEMEENSCHAPSVORMING 43
44 In de provincie Friesland is er veel aandacht voor het energievraagstuk. Zo loopt Leeuwerden voorop in het gebruik van duurzame (niet fossiele) energie bij haar stadsontwikkeling. In de duurzame energieopgave kan de agrarische bedrijvigheid van de regio een belangrijke bijdrage leveren. De landbouw levert restwarmte, biogas en biedt plek voor windmolens. Gemeenschappen voorzien in de toekomst in hun eigen energie met hun lokale energiestations. DE ENERGIE-EFFECTIEVE REGIO In de eerste plaats gaat het om de productie en distributie van biogas. Het biogas is afkomstig van de boerenbedrijven in de vorm van mest, methaan en plantaardige afval.op dit moment is bijna 35 kilometer biogasleiding in aanleg of al gerealiseerd. De regio verdient haar geld met de productie en distributie van duurzame energie. Naast het biogasnetwerk is bijvoorbeeld restwarmte en windenergie zeer kansrijk. Nu al voorzien een aantal dorpen in een deel van hun eigen energievraag via windmolens. Op de kweldervlaktes is er ruimte bovendien ruimte voorzien voor energieteelt en voor solar fields
45 EEN NETWERK VAN BIOGASLEIDINGEN, WINDMOLENPARKEN EN SOLARFIELDS MET DE DORPEN ALS CENTRALE PLEKKEN IN HET NETWERK. 45
46 46 47
47 WINDMOLENS KRIJGEN EEN PLEK IN HET FRIESE LANDSCHAP BIOGAS WORDT LOKAAL GETANKT ENERGIETEELT EN SOLAR FIELDS 47
48 Demografische krimp en de veranderende bevolkingssamenstelling maken het handhaven van het huidige voorzieningenniveau in de dorpen onhaalbaar. Hier zijn in de context van verdergaande krimp rigoreuze keuzes nodig. Het gaat daarbij om het in aantal en/of omvang terugbrengen van bijvoorbeeld de winkels, de scholen en de culturele -, sport- en maatschappelijke voorzieningen. DE VOORZIENINGENWAL VAN DE REGIO Wij stellen voor de voorzieningen planmatig te concentreren in de vier grotere dorpen Sexbierum, Oosterbierum, Tzummarum en Minnertsga. Die vormen in de toekomst de voorzieningenwal van de regio. In de kleine dorpen verdwijnen de (meeste) voorzieningen volgens plan. De grotere dorpen zijn goed gesitueerd in het regionetwerk. Zij zijn voor alle inwoners relatief goed te bereiken. Diensten en voorzieningen hebben in de dorpen hun uitvalsbasis. De infrastructuur blijft op peil. De vier dorpen specialiseren zich bovendien in hun aanbod op basis van hun huidige profiel. Zo specialiseert Sexbierum zich met voorzieningen op sportief terrein en Tzummarum wordt het zorgcentrum van de regio. Deze voorzieningen worden niet alleen geconcentreerd maar kunnen ook binnen de specialisatie verder uitbreiden met meer bijzondere functies
49 IN DE VIER GROTE DORPEN OP DE KWELDERWAL WORDEN VOORZIENINGEN PLANMATIG GECONCENTREERD. 49
50 DETAILHANDEL HEEFT EEN PLEK IN DE VIER GROTE DORPEN SPORTVERENIGINGEN DELEN ACCOMODATIES 50 51
51 SCHOLEN FUSEREN OOK OUDERENVOORZIENINGEN CONCENTREREN ZICH 51
52 In de kleinere dorpen in de regio voltrekt zich een geregisseerde krimp van de voorzieningen. Langzaam verdwijnen bijvoorbeeld scholen, winkels, sportverenigingen en culturele voorzieningen uit de kleine dorpen. EEN KLEINSCHALIG NETWERK... Voor sommige voorzieningen biedt de ontwikkeling van de een fijnmazig infrastructureel netwerk een oplossing voor de inwoners van de dorpen (de schoolbus, de zorgtaxi op afroep, de boodschappenbezorgdienst...). Er ontstaat een mobiele vloot van voorzieningen, bediend vanuit de vier grote dorpen op de voorzieningenwal. Ook zijn er goede mogelijkheden voor het gebruik van het internet voor services. Nu al vinden veel doktersconsultaties op afstand plaats en worden ouderen via internet begeleid. Ook diensten zijn steeds vaker via internet te verkrijgen. Het dorpshuis is en blijft de alledaagse en vertrouwde ontmoetingsplek van de dorpsbewoners (en bezoekers). De kleine dorpen zijn verbonden door kleinschalige netwerken van smalle wegen en paden. Grotere infrastructuren kunnen downgraden
53 EEN KLEINSCHALIG NETWERK MET GEDIFFERENTIEERDE KERNEN 53
54 54 55
55 DE MOBIELE VLOOT: DE BEZORGSERVICE VIA INTERNET WORDEN VEEL VOORZIENINGEN OP AFSTAND BESCHIKBAAR EEN KLEINSCHALIG NETWERK VAN WEGEN DE JONGERENBUS, EEN HANGPLEK OP AFROEP 55
56 In Noorwegen maken dorpen die krimpen afspraken over samenwerking en specialisatie. Dorpen zijn er specifiek gericht op het bijvoorbeeld sport, cultuur of zorg. Zo zijn de Friese dorpen in de toekomst eveneens aangewezen op samenwerking. Wie heeft wat te bieden? Wij kunnen ons voorstellen dat de dorpen zich onderling onderscheiden op basis van een eigen karakteristiek. Zo kunnen zij bewoners en bezoekers aan het dorp binden. Daarbij kan de aandacht zich richten op bijvoorbeeld de ouderen, de paardenliefhebbers, de kunstenaars, de liefhebbers van tuinieren....van SPECIFIEKE DORPEN De inwoners van de Friese dorpen zijn ondernemend en bijzonder zelfredzaam. Een goede basis voor een krimpend maar tegelijkertijd vitaal dorp. In de dorpen pleiten wij voor een geregisseerde sloop van woningen. Vooral de minder courante huurwoningen komen dan in aanmerking voor sloop. Ruimtelijk is er de kans op het versterken van de relatie tussen de dorpsbebouwing en het omliggende landschap. Karakteristieke bebouwing verdient een nieuw leven. Dat vergroot de identiteit van het dorp en het wonen wint aan kwaliteit
57 PEINS ALS SLOW RESORT 57
58 HET RECREATIEVE EN LANDSCHAPPELIJKE POTENTIEEL VAN DE VERTRAGING MANIFESTEERT ZICH IN DE KLEINE DORPEN, MET RUIMTE VOOR SPECIALISATIES EN VERBONDEN MET HET OMLIGGENDE LANDSCHAP 58 59
59 59
60 DE RIJKDOM VAN DE GESCHIEDENIS In de regio is een grote rijkdom aan cultuurhistorisch waardevolle dorpskernen, kerken en andere monumenten en archeologische plaatsen aanwezig. Deze plekken zijn gelinkt aan cultuurhistorische patronen en de karakteristieken van het onderliggend landschap, bijvoorbeeld die van de kwelderwallen. Krimp kan het cultuurhistorische landschap weer leesbaar maken. De geregiseerde sloop van woningen rondom de dorpskernen en de ontwikkeling van een gedifferentieerd landschap maken het mogelijk de geschiedenis ruimtelijk te versterken en te benadrukken. Plaatselijk kan er een nieuw perspectief ontstaan op het subtiele relief van het landschap. Monumenten tonen zich weer als bakens in het Friese landschap
61 CULTUURHISTORISCHE HIGHLIGHTS 61
62 DE CULTUURHISTORIE HEEFT EEN DIRECTE RELATIE MET DE GEOMORFOLOGIE
63 MONUMENTALE TERPEN KNOESTIGE KERKEN BAKENS IN HET LANDSCHAP PERSPECTIEVEN OP SUBTIEL RELIEF 63
64 5. KRIMP IN PEINS EN SEXBIERUM 64 65
65 65
66 Peins is een van de kleinere dorpen van de regio. Het dorp heeft 270 inwoners. Er zijn 117 woningen. Het aantal inwoners neemt af en er is sprake van structurele leegstand. De school is gesloten en dorpsverenigingen zien hun ledenaantal teruglopen. Het kost moeite om de toneelvereniging, de kaatsvereniging en de voetbalclub draaiende te houden. KRIMP IN PEINS Welke ruimtelijke mogelijkheden biedt verdergaande krimp voor de kleinere dorpen? Om dit zichtbaar te maken is de krimp in omvang door ons uitvergroot van 8% naar 20% van de woningvoorraad. Daarmee wordt de ruimtelijke impact op de kaart zichtbaar, tastbaar en bespreekbaar
67 GEREGISSEERDE SLOOP WORDT INGEZET OM RELATIE TUSSEN DORP EN LANDSCHAP TE VERSTERKEN 67
68 P E I N S EEN GESTRUCTUREERDE KRIMP IN STAPPEN 68 69
69 DE WONINGVOORRAAD VAN PEINS. SLOOP VAN DE MINDER COURANTE (HUUR)WONINGEN LIGT VOOR DE HAND. 69
70 PEINS IN
71 AAN DE OOSTRAND VAN PEINS KAN DE RELATIE MET HET LANDSCHAP LANGZAAM AAN VERBETEREN. INCOURANTE BEBOUWING WORDT GESLOOPT 71
72 HET DORP KRIMPT VERDER DOOR AAN DE NOORD- EN OOSTKANT. ER ONTSTAAT DIRECT CONTACT MET HET LANDSCHAP VANUIT DE OUDE KERN 72 73
73 RONDOM DE HISTORISCHE TERP DUNT PEINS VERDER UIT, DE RELATIE MET HET LANDSCHAP WINT AAN KWALITEIT, HET DORP AAN LUCHTIGHEID 73
74 DE DOORGAANDE ROUTE VERDWIJNT UIT PEINS, WAT REST IS EEN RELAXTE DORPSSTRAAT. HET DORP VERTRAAGT
75 HET FRIESE LANDSCHAP RAAKT DE KERN VAN HET DORP. PEINS 2030? 75
76 KRIMP IN SEXBIERUM Sexbierum is een van de grotere dorpen. Het heeft 1750 inwoners, er staan 742 woningen. Gelegen op de voorzieningenwal is het een plaats voor een geregiseerde concentratie van voorzieningen, bijvoorbeeld de sportvoorzieningen. De huidige sport- en spelvoorzieningen kunnen gekoppeld worden aan de recreatieve mogelijkheden van de tuinbouw, bijvoorbeeld een evenementenkas voor feesten en partijen. Ook kan Sexbierum zich specialiseren als agrarisch centrum, gerelateerd aan kassen en tuinbouw. In het dorp vinden we ook de directe verkoop van producten uit de tuinbouw. De Sexbierumse supermarkt is een versmarkt in de kas. Ook voor Sexbierum brengen we de excercitie van krimp van inwoners en woningen (20%) ruimtelijk in beeld
77 VOOR SEXBIERUM STELLEN WIJ EEN GEDIFFERENTIEERDE STRATEGIE VAN GERICHTE SLOOP, HOOGWAARDIGE VERVANGING EN SPECIALISATIE VOOR 77
78 78 79
79 79 DE WONINGVOORRAAD VAN SEXBIERUM. SLOOP VAN DE MINDER COURANTE (HUUR) WONINGEN LIGT VOOR DE HAND
80 SEXBIERUM
81 SEXBIERUM
82 2009: MET CULTUURHISTORISCHE WAARDEN 82 83
83 2030: HET DORP IN EEN MEESLEPEND LANDSCHAP 83
84 KLEINER MAAR STERKER 84 85
85 SEXBIERUM MAAKT CONTACT MET HET LANDSCHAP 85
86 SEXBIERUM NU 86 87
87 SLOOP BIEDT HET DORP EEN PERSPECTIEF OP HET OPEN LANDSCHAP 87
88 De afbeelding kan niet worden weergegeven. Het is mogelijk dat er onvoldoende geheugen beschikbaar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand opnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt voorgesteld door een rode X, kunt u d afbeelding verwijderen en opnieuw invoegen. PERSPECTIEF OP HET OPEN LANDSCHAP 88 89
89 De afbeelding kan niet worden weergegeven. Het is mogelijk dat er onvoldoend geheugen beschik baar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand e opnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt v oorgesteld door een rode X, k un afbeelding v erwijderen en opnieuw inv oegen. 89 PERSPECTIEF OP DE KERK
90 PERSPECTIEF OP NIEUWE NATUURGEBIEDEN 90 91
91 e afbeelding kan niet worden weergegeven. Het is mogelijk dat er onvoldoende eheugen beschikbaar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de beelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand pnieuw. Als de afbeelding nog steeds wordt voorgesteld door een rode X, kunt u d beelding v erwijderen en opnieuw inv oegen. 91 PERSPECTIEF OP EEN WATERRIJK LANDSCHAP
92 COLOFON KRIMPATELIER FRANEKERADEEL Opdrachtgevers: Aedes BNA KEI Stagg Staro Stawon Deelnemers: Maartje Berenschot Bardo Heeling Klaas Kingma Mike Korth Jochem Koster Paul Salomons Doeke van Wieren Contactpersonen Atelier Krimp: Mechtild Linssen Jan van Rijn onderzoek,bouwen-voor-krimp/ ontwerplab-krimp DEURBANISTEN Dirk van Peijpe FLorian Boer Rotterdam Februari
93
1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid,
Transformatie van de woningvoorraad Een afname van het aantal huishoudens heeft gevolgen voor de woningvoorraad. Dit geldt ook vergrijzing. Vraag en aanbod sluiten niet meer op elkaar aan. Problemen van
Nadere informatieRuimtelijk strategische visie Regio Rivierenland
Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;
Nadere informatieKrimp in Fryslân. Inwonertal
Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige
Nadere informatieStellingen Provinciale Staten
Stellingen Provinciale Staten Thema s en onderwerpen Toelichting... 2 Algemene informatie... 3 Thema: Economie... 3 1.1 Samenwerking Duitsland *... 3 2.1 Landbouw... 3 3.1 Recreatie en toerisme... 4 Thema
Nadere informatieDorpsportret Beuningen Dorpsplan Beuningen 2025 gemeente Losser
Dorpsplan Beuningen 2025 gemeente Losser Beuningen 23 september 2013 1 Introductie Onder de titel Dorpsplan Beuningen 2025 geven we een overzicht van de gewenste activiteiten voor de komende 10 jaar. Dit
Nadere informatieErfgoed als krachtvoer. Tips voor een nieuwe toekomst voor dorpen, steden en regio s
Erfgoed als krachtvoer Tips voor een nieuwe toekomst voor dorpen, steden en regio s U wilt nieuw leven blazen in uw dorp, stad of regio? Als alles tegen zit, is er altijd nog het erfgoed. Het DNA van het
Nadere informatieDuiven. Introductie. Bron:
Duiven Duiven Introductie Duiven is een levendige gemeente, bestaande uit het dorp Duiven en de kleinere kernen Groessen en Loo, respectievelijk ten zuidoosten en zuidwesten van het dorp Duiven. De gemeente
Nadere informatieSamen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie
Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal
Nadere informatieTytsjerksteradiel (Hardegarijp) (Bron: stadsregioleeuwarden.nl)
Tytsjerksteradiel (Hardegarijp) (Bron: stadsregioleeuwarden.nl) Introductie De Friese gemeente Tytsjerksteradiel ligt pal ten oosten van de provinciehoofdstad Leeuwarden. De gemeente bestaat uit 17 kernen;
Nadere informatieRuimtelijk strategische visie Regio Rivierenland. Ben Brink, wethouder Dennis Kramer, adviseur Ruimte
Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ben Brink, wethouder Dennis Kramer, adviseur Ruimte Inleiding Doel vanavond: beeldvorming eerste reacties Reactiebrief Inleiding: ambitiedocument 3 speerpunten:
Nadere informatieDe Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting
De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd
Nadere informatieMenselijke maat in het landelijk gebied
Menselijke maat in het landelijk gebied Menselijke maat in het landelijk gebied Mensen maken het landelijk gebied. Het zijn juist de trotse en betrokken bewoners die zorgen voor een landelijk gebied dat
Nadere informatielei wageningen ur doet onderzoek naar knelpunten en kansen Bevolkingskrimp biedt kansen voor recreatie 26 nritmagazine
lei wageningen ur doet onderzoek naar knelpunten en kansen Bevolkingskrimp biedt kansen voor Tekst: Tom Kuhlman, LEI Wageningen UR recreatie 26 nritmagazine In de komende decennia zal de bevolkingsgroei
Nadere informatieGrote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025
Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen
Nadere informatie'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'
'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende
Nadere informatieGoeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl
Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen Bron: beeldbank.rws.nl Introductie Herkingen, Stellendam en Ouddorp zijn gelegen op Goeree-Overflakkee, het meest zuidelijke eiland van de Zuid-Hollandse
Nadere informatieHoutskoolschets Asten april 2017
Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet
Nadere informatieHeukelum. Zicht op de Linge
Heukelum Zicht op de Linge Het stadje Heukelum is een van de vijf kernen van de gemeente Lingewaal. Heukelum ligt in de Tielerwaard, aan de zuidoever van de rivier de Linge, in een van de meest westelijke
Nadere informatieWerken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. "Alles van waarde is weerloos"
Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018 Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard "Alles van waarde is weerloos" Lucebert Dat moet dus beschermd worden 1 December 2013 Inhoud 1. Maatschappelijke
Nadere informatieBijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010
Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp Den Haag -14 oktober 2010 Programma 10.30 uur -Welkom voorzitter WWI 10.35 uur -Algemene inleiding door Pim de Bruijne, gedeputeerde Groningen 10.45
Nadere informatieBijlage 1: Ambitie en kader
BIJLAGEN Bijlage 1: Ambitie en kader Provincie Fryslân In de provinciale Verordening Romte is aangegeven dat bij een ruimtelijk plan voor het landelijk gebied rekening moet worden gehouden met de herkenbaarheid
Nadere informatieToekomstverkenning West Friesland. Eindpresentatie
Toekomstverkenning West Friesland Eindpresentatie Inhoud Doel Werkwijze Wensbeelden Scenario s Strategieën Commitment package Discussie Doel Opdrachtgever LTO Noord Planningstaak Langetermijnvisie Commitment
Nadere informatieBeter leven voor minder mensen
1 Beter leven voor minder mensen Om te kijken hoe de regio Eemsdelta zich ontwikkelt en te monitoren op het gebied van demografie, leefbaarheid, de woningmarkt en bijvoorbeeld woon-, zorg en andere voorzieningen
Nadere informatieSamenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf
Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Inleiding Weststellingwerf heeft het afgelopen jaar hard gewerkt aan een omgevingsvisie. De omgevingsvisie gaat over de toekomst van onze gemeente en is daarom
Nadere informatieNAGELE. programmaboekje
NAGELE programmaboekje Januari 2013 GROEN Uit het ontwerp van Nagele en de beplantingsplannen valt af te leiden dat de groenstructuur van Nagele is opgebouwd uit verschillende typen beplantingen die elk
Nadere informatieGemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening
** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.
Nadere informatieHERBESTEMMINGSINFORMATIE PROFESSIONALS
HERBESTEMMINGSINFORMATIE PROFESSIONALS www.herbestemmingnoord.nl Kenniscentrum Herbestemming Noord Het doel van Kenniscentrum Herbestemming Noord is een duurzame herbestemming tot stand te brengen met
Nadere informatieThema s 2 e Debat van Baarle. Bruisend centrum. Natuur & Landschap
Thema s 2 e Debat van Baarle Bruisend centrum Het centrum van Baarle-Nassau maakt ontegenzeggelijk onderdeel uit van de kwaliteiten die het dorp rijk is; de enclavesituatie, het rijke winkelaanbod, het
Nadere informatie05 Krachtige kernen in een vitaal gekoesterd buitengebied
05 Krachtige kernen in een vitaal gekoesterd buitengebied In dit hoofdstuk wordt de structuurvisie verdiept: wat betekent deze visie voor de kernen en het buitengebied? Het wordt in dit hoofdstuk allemaal
Nadere informatieNieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011
Nieuwe Kijk op Wegen in het Landschap Ontwerponderzoek december 2011 14 1. Inleiding 15 16 1.1 AANLEIDING Infrastructuur is de ruggengraat van het landschap. De komende jaren wordt er veel geïnvesteerd
Nadere informatieOmgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle
Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik gesprekken waar zijn we nu mee bezig?
Nadere informatiegebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied
gebiedsvisie beers-vianen Vernieuwd kampenlandschap waarborgt kwalitatieve transformatie van landelijk gebied 4. beplanting 3. erven 2. ontsluiting 1. water en reliëf Gebiedsvisie Beers-Vianen Vernieuwd
Nadere informatieEtten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)
Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door
Nadere informatie#WVN2030. Omgevingsvisie Westvoorne maart 2015, 1 e discussiebijeenkomst team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle
Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Omgevingsvisie Westvoorne 2030 19 maart 2015, 1 e discussiebijeenkomst team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Welkom en opening wethouder Bert van der Meij Inhoud
Nadere informatiesnel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/
2 Wonen De gemeente telt zo n 36.000 inwoners, waarvan het overgrote deel in de twee kernen Hellendoorn en Nijverdal woont. De woningvoorraad telde in 2013 zo n 14.000 woningen (exclusief recreatiewoningen).
Nadere informatieStand van zaken samenwerking omgevingsvisie
Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie Landschap, water en ondergrond Meer informatie: https://www.regiogv.nl/gemeenteraden/ruimtemobiliteit/samenwerking-omgevingsvisie/ 1 Inhoud 1. Proces samenwerking
Nadere informatieEijsden. Economische activiteit
Eijsden Eijsden Eijsden is met ruim 8000 inwoners de grootste kern van de Limburgse gemeente Eijsden-Margraten. Deze fusiegemeente, die in 2011 ontstond, bestaat verder uit 14 andere kernen, en 25 gehuchten
Nadere informatieCULTUURHISTORISCHE WAARDENKAART TERNEUZEN
CULTUURHISTORISCHE WAARDENKAART TERNEUZEN Terneuzen Cultuurhistorische Waardenkaart Datum: februari 2013 Opgesteld door: Gemeente Terneuzen Gemeente Terneuzen Stadhuisplein 1 Postbus 35 4530 AA Terneuzen
Nadere informatieEen gemeentelijk dorpenbeleid. Plattelandsacademie Leuven, 28 april
Een gemeentelijk dorpenbeleid Plattelandsacademie Leuven, 28 april Trends in de dorpen Wonen In het buitengebied neemt bevolking tot 2030 globaal toe In sommige gemeenten zal er krimp zijn Groei zal ook
Nadere informatieZuidlaren (gemeente Tynaarlo) (Bron:
Zuidlaren (gemeente Tynaarlo) (Bron: www.eropuit.nl) Introductie Zuidlaren maakt deel uit van de Drentse gemeente Tynaarlo, en is daarvan met 10.000 inwoners de op een na grootste kern. Zuidlaren is gesitueerd
Nadere informatieProvincie Vlaams Brabant
170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.
Nadere informatieOmgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle
Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik dialoogavonden toelichting uitwerking
Nadere informatieWelkom in Beekdaelen. de gemeente van u, van mij, van ons!
Welkom in de gemeente van u, van mij, van ons! Welkom in de gemeente van u, van mij, van ons! In 2019 woont of werkt u in. De nieuwe gemeente voor de inwoners van Onderbanken, Nuth en Schinnen. Een nieuwe
Nadere informatieEnkele lessen van krimpprofessor Derks:
7 september 2011 Enkele lessen van krimpprofessor Derks: Zorg dat je de demografische cijfers kent Anticipeer tijdig Krimp is geen rampscenario Er moet een omslag komen van kwantiteit naar kwaliteit Prognose
Nadere informatieDorpen in verandering de veranderende positie van lokale voorzieningen
de veranderende positie van lokale voorzieningen Frans Thissen Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies Nisse, een dorp in verandering 1955 Nisse, een dorp in verandering 1979
Nadere informatieZetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam
Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zicht op Zetten Wij zijn Zicht op Zetten, een burgerinitiatief waarvoor circa twintig Zettenaren zich vrijwillig inzetten. We zijn gestart met de wens om vanuit
Nadere informatie*URWH %XLWHQGLMN +RIJHHVW
Velserbroek VOORWOORD De invulling van een nieuwe woonwijk is een bijzonder moeilijke exercitie. De finale invulling van Velserbroek vereist kennis en inzicht. Water, groen, dieren, woningen, infrastructuur,
Nadere informatieEen toekomst voor Stratum
Een toekomst voor Stratum 27 januari 2016 Presentatie Wat is een gebiedsprogramma Stratum in haar geheel Kanaalzone en de Groene Gordel Het Woonhart In gesprek 1 Gebiedsprogramma Wat is een gebiedsprogramma?
Nadere informatieRuimtelijke kwaliteit in cultuurhistorisch perspectief. Masterclass Schipborg 21 juni 2011
Ruimtelijke kwaliteit in cultuurhistorisch perspectief Masterclass Schipborg 21 juni 2011 Drie thema s 1. Burgers aan de macht (over besluitvorming en sociale duurzaamheid vroeger en nu) 2. Nostalgie van
Nadere informatieDorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt in dunbevolkte gebieden
Dorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt in dunbevolkte gebieden Irene Bronsvoort (Platform31) en Daniëlle Wolters (gemeente Bronckhorst) Wooncongres 2018, 4 december in Den Haag Platform31 en
Nadere informatieDe kracht van Midden-Holland. Koersnotitie Midden-Holland
De kracht van Midden-Holland Koersnotitie Midden-Holland Oktober 2013 Positie Midden-Holland in zuidelijke Randstad In deze koersnotitie wordt weergegeven waar Midden-Holland voor staat, welke koers Midden-Holland
Nadere informatieRegio Stedendriehoek
Regio Stedendriehoek 1 Energieneutrale regio Energietransitie Stedendriehoek Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst,Zutphen Netbeheer en Duurzame Gebiedsontwikkeling Pieter van der Ploeg, Alliander
Nadere informatieBereikbaarheid van winkelvoorzieningen voor senioren op het platteland onder druk
23 augustus 2010 Bereikbaarheid van winkelvoorzieningen voor senioren op het platteland onder druk Nederland vergrijst. Winkelvoorzieningen concentreren zich steeds meer in grotere winkelgebieden en locaties
Nadere informatieVerandering grondgebruik Uddel
Verandering grondgebruik Uddel 1 Opbouw presentatie Afbakenen onderzoeksgebied Analyse drijvende krachten Demografie Wonen Werken Vergelijking topografische kaarten 2003 en 2016 2 Onderzoeksgebied 3 Onderzoeksgebied
Nadere informatieLandschappelijk advies. Ontwikkeling Heereweg 460/460a, Lisse
Landschappelijk advies Ontwikkeling Heereweg 460/460a, Lisse Landschapsbeheer Zuid-Holland Landschappelijke Advies ontwikkeling Waddinxveen, 12 september 2011 Opdrachtgever : Familie Bergman Tekst : Pieter
Nadere informatieMosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om
Windenergie als streekproduct: van dichtbij is beter. Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om de hoek, akkerbrood gebakken door bakker Wijnand van Loarnse tarwe: eerlijk en heerlijk!
Nadere informatieONEN IN NOORD-HOLLAND NOORD
ONEN IN NOORD-HOLLAND NOORD Hoe Noord-Holland Noord een rol kan spelen in de woningbehoefte voor de Amsterdamse regio 3 WAAROM oordolland oord HET GAAT GOED MET NOORD- HOLLAND NOORD. DE ECONOMIE IS KRACHTIG
Nadere informatieEen tak, die niet meebuigt met de wind, zal breken
Een tak, die niet meebuigt met de wind, zal breken Inhoudsopgave 1. Locatie 1 2. Omgeving 1 3. Park 2 3.1 Sfeer 2 3.2 Ecologische verbindingszone 2 3.3 Vakantiewoningen 3 3.4 Plattegrond 3 3.5 Wandelbrug
Nadere informatieWerkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg
Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Op 11 september 2018 zijn zo n 80 medewerkers van verschillende Noord- en Midden-Limburgse gemeenten, het Waterschap, het Rijk, Provinciale Staten, andere
Nadere informatieVerkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee
Verkenningsworkshop voor regiopartners 18 november 2013 Praat verder mee op www.houten2025.nl @houten2025 www.facebook.com/houten2025 Houten2025 op LinkedIn 1 De toekomst van Houten Houten heeft een nieuwe
Nadere informatieBrabantse Dorpen. Frans Thissen. en de veranderingen van binding en identiteit UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
en de veranderingen van binding en identiteit Frans Thissen Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies Het verhaal van Brabant Veranderende dorpen Oebele van Zuilen: (over de
Nadere informatieBerenschot. De ambities, opgaven en uitdag ngen van de gemeente Bladel Rapport. Philip van Veller Johannes ten Hoor
De ambities, opgaven en uitdag ngen van de gemeente Bladel Rapport Philip van Veller Johannes ten Hoor Laurens Vellekoop Pepijn van der Beek De ambities, opgaven en uitdagingen van de gemeente Bladel lnhoud
Nadere informatieDe Dorpenmonitor Ontwikkelingen in de leefsituatie van dorpsbewoners
De Dorpenmonitor Ontwikkelingen in de leefsituatie van dorpsbewoners Anja Steenbekkers 25-10-2013 Symposium VKKL Samen bouwen aan (Lim)burgerschap Thema s en indicatoren Algemene conclusies: Dorpen rond
Nadere informatiePOL-uitwerking Landelijk Gebied Noord-Limburg
POL-uitwerking Landelijk Gebied Noord-Limburg Bestuursafspraken CONCEPT versie 27 november 2015 1. Inleiding Het landelijk gebied van de regio Noord-Limburg is divers van karakter; bestaande uit beekdalen,
Nadere informatieONEN IN NOORD-HOLLAND NOORD
ONEN IN NOORD-HOLLAND NOORD Hoe Noord-Holland Noord een rol kan spelen in de woningbehoefte voor de Amsterdamse regio 3 Wonen in Noord- Holland Noord Hoe Noord-Holland Noord een rol kan spelen in de woningbehoefte
Nadere informatieJa. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.
CDA - Wij zijn voor kleinschalige windenergie rond boerderijen. Onduidelijk. ChristenUnie 2035: 60% 2045: 100% 2050: 100% klimaatneutraal Ja. Net als zonnedaken en windmolens op zee, zijn windmolens op
Nadere informatieWerkbijeenkomst landelijk gebied 20 april 2016
Beleid vrijkomende bedrijfsbebouwing buitengebied Werkbijeenkomst landelijk gebied 20 april 2016 Agenda 1. Welkom 2. Inleiding (huidig beleid) 3. VAB s in Wierden - (Jochem Besten) 4. Leegstand perspectief
Nadere informatieCulemborg: ambities van een Vrijstad
Culemborg: ambities van een Vrijstad 1. Kenmerken Culemborg Beeld Culemborg is bekend vanwege de historische binnenstad en centrale ligging. Historie, monumenten en beeldbepalende panden, Vrijstad, water,
Nadere informatieGEBIEDEN. 4 havo 3 Stedelijke gebieden 4-5
GEBIEDEN 4 havo 3 Stedelijke gebieden 4-5 Probleemwijken Groot aandeel sociale huurwoningen Slechte kwaliteit woonomgeving Afname aantal voorzieningen Toename asociaal gedrag Sociale en etnische spanningen
Nadere informatie"blijvend boeren voor iedereen"
themabijeenkomst "blijvend boeren voor iedereen" landbouw, landschap en recreatie in het buitengebied van Weststellingwerf 11 juli 2017 boerderij familie Reuvekamp Sonnega 1 17-7-2017 opbrengst van de
Nadere informatieNaar een koers duurzaam Middag Humsterland Ruimtelijk scenario onderzoek duurzame energie opwekking. tbv informerende raadspresentatie 14 juni 2017
Naar een koers duurzaam Middag Humsterland Ruimtelijk scenario onderzoek duurzame energie opwekking tbv informerende raadspresentatie 14 juni 2017 INLEIDING SCENARIO ONDERZOEK BOERDERIJEN DORPSOMGEVING
Nadere informatiePuntenplan Landelijk gebied en de dorpen. tweede-kamerfractie
Puntenplan Landelijk gebied en de dorpen tweede-kamerfractie Inhoud Inleiding 3 Mensen maken het landelijk gebied! 4 Actiepunt 1: maatwerk per dorp Actiepunt 2: blijvende ondersteuning voor dorpen en dorpshuizen
Nadere informatiev i s i e k a a r t l i e n d e n
v i s i e k a a r t l i e n d e n Voorzieningencluster in historische setting Evenementenveld Voorzieningencluster in moderne setting Tennispark Inbreidingslocatie woningbouw Sportterrein Herstructurering/uitbreiding
Nadere informatieLeefbaar Grashoek. Resultaten kerngesprekken, georganiseerd door Werkgroep Leefbaar Grashoek November 2013 april 2014
Leefbaar Grashoek Resultaten kerngesprekken, georganiseerd door Werkgroep Leefbaar Grashoek November 2013 april 2014 Kerngesprekken, met wie? November 2013: verenigingen: sport en spel December 2013: verenigingen
Nadere informatieDeltanetwerk, 29 november 2012
Deltanetwerk, 29 november 2012 Kust- en Deltaontwikkeling in Zuid-Holland Mr. A.M. Kleij MPA Programmadirecteur provincie Zuid-Holland De Zuidvleugel Integrale visie gebiedsontwikkeling Integrale ontwikkeling
Nadere informatieRuimtelijk strategische visie Regio Rivierenland 27 september 2017
Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland 27 september 2017 Ruimtelijk strategische visie Wervend Herleidbaar Bruikbaar Waar gaat de visie over? Denkmodel regionale samenwerking Proces Kwaliteiten
Nadere informatieStructuurvisie Eiland van Schalkwijk + beoordelingskader en -protocol
Structuurvisie Eiland van Schalkwijk + beoordelingskader en -protocol Behoud en ontwikkeling van het landelijk karakter en de openheid van het gebied met ruimte voor landbouw, natuur, water, recreatie,
Nadere informatieGroene kern en buitengebied
Groene kern en buitengebied Sterkte Gorssel als groene long Groene open plekken in de kern Kleinschalig coulisselandschap Cultuurhistorische elementen Zwakte Matig groenbeheer Onvoldoende aandacht natuur-
Nadere informatieKansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze.
Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze. Rabobank Noord-Drenthe. Een bank met ideeen. www.rabobank.nl/noord-drenthe Triple P-onderzoek Rabobank
Nadere informatieDorpsstraat Scharendijke. 22 januari 2015
Dorpsstraat Scharendijke 22 januari 2015 Dorpsstraat Scharendijke 22 januari 2015 Aan de getoonde afbeeldingen kunnen geen rechten worden ontleend. 1. Inleiding In de Dorpsstraat in Scharendijke moet een
Nadere informatieAGENDA VOOR HET PROVINCIAAL CULTUURBELEID De provincie: belangrijk schakelpaneel in de culturele infrastructuur.
WOENSDAG 9 FEBRUARI 2011 DORDRECHT Bijdrage Ad 's-gravesande AGENDA VOOR HET PROVINCIAAL CULTUURBELEID De provincie: belangrijk schakelpaneel in de culturele infrastructuur. Cultuur leeft: er wordt op
Nadere informatieDe kunst van samen vernieuwen
De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit
Nadere informatieRuimte voor de Economie van morgen
Algemeen Ruimte voor de Economie van morgen Reactie van het Amsterdamse bedrijfsleven Juli 2017 Het is verheugend dat de gemeente een visie heeft ontwikkeld op de ruimtelijk economische toekomst van stad
Nadere informatieGroningen Meerstad >>>
Groningen Meerstad >>> Groningen Meerstad Opgenomen in jaarboek landschapsarchitectuur en stedenbouw 01 / 03 project Masterplan Groningen Meerstad locatie Groningen ontwerpers Remco Rolvink, Hilke Floris,
Nadere informatieReacties op bevolkingsdaling
Reacties op bevolkingsdaling Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl w.derks@beoz.unimaas.nl 1 Inhoud 1996-2006 Structurele bevolkingsdaling
Nadere informatieONTWIKKELVISIE CENTRUM ROCKANJE DECEMBER 2014
ONTWIKKELVISIE CENTRUM ROCKANJE DECEMBER 2014 1. Inleiding De visie heeft betrekking op het dorpscentrum van Rockanje. Met het dorpscentrum wordt in de eerste plaats bedoeld het Dorpsplein. Dit plein moet
Nadere informatieKASSABON ENERGIEOPBRENGST ha zonneveld- 155 GWh/jaar. aantal huishoudens: LANDSCHAPPELIJKE INVESTERING. kosten aankoop/aanleg: LAAG
ENERGIE VOOROP Het scenario energie voorop gaat uit van een maximale energieopbrengst binnen de wettelijke kaders en bestaat uit winden zonne-energie. De gemeenteraad heeft expliciet gevraagd om zo n maximale
Nadere informatieNoord-Groningen Leeft! Woon- en leefbaarheidplan Waarom een 2 e WLP? De Regionale Alliantie. De Regionale Alliantie.
Noord-Groningen Leeft! Woon- en leefbaarheidplan 2017-2021 Waarom een 2 e WLP? 1. De krimp zet verder door 2. Hoofd bieden aan de aardbevingen als gevolg van de gaswinning 3. Omdat we dat hebben afgesproken
Nadere informatieNog steeds in. Helmond 77%
De trends volgens de Helmonders Bijlage 4 Resultaten enquête Stadspanel Onderzoek en Statistiek Gooitske Marsman Augustus 2011 Inleiding Helmond heeft een start gemaakt met het project dat uiteindelijk
Nadere informatieSAMEN. voor een sterke regio! Een perspectief voor het wonen in het stedelijk gebied Eindhoven
SAMEN voor een sterke regio! Een perspectief voor het wonen in het stedelijk gebied Eindhoven Het stedelijk gebied is in ontwikkeling. Het succes van bedrijven als ASML en VDL, de designsector en vele
Nadere informatieTynaarlo. Bron:
Tynaarlo Bron: www.tynaarlobouwt.nl Introductie Tynaarlo is een klein dorp in de gelijknamige Drentse gemeente waarvan o.a. ook Eelde en Zuidlaren deel uitmaken. Er wonen ongeveer 1800 inwoners. In deze
Nadere informatieTitel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)
ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt
Nadere informatieGroene Metropool Twente Unieke organisaties met een eigen identiteit, instrumenten en thema s met één belangrijke gemeenschappelijke deler: passie
Groene Metropool Twente Unieke organisaties met een eigen identiteit, instrumenten en thema s met één belangrijke gemeenschappelijke deler: passie voor Twente. Samen maken we Twente nóg een stukje mooier.
Nadere informatieRaadsvoorstel. Aan de raad, Zaaknummer Portefeuillehouder Voorstel
Raadsvoorstel Zaaknummer Portefeuillehouder Voorstel 334003 De heer H. ter Heegde, burgemeester Het participatietraject voor samenwerking met Weesp t.b.v. versterking bestuurskracht Aan de raad, 1. Beslispunten
Nadere informatieKrimp Prognose 2010-2025
Provincie: Limburg (Stads)regio Venlo gemeenten: Profiel gemeente: Venlo Regio: 36 Aanbod van leegstaand Leegstand en potentieel: Huidige leegstand: Er is geen volledig inventariserend onderzoek gedaan.
Nadere informatieDalfsen biedt een buitenkans: wordt u onze nieuwe burgemeester?
Dalfsen biedt een buitenkans: wordt u onze nieuwe burgemeester? Tussen de mensen staat en weet wat Dalfsen biedt een buitenkans: wordt u onze nieuwe burgemeester? De gemeente Dalfsen bestaat uit ruim 28.000
Nadere informatieStedenbouw en Landschap
Woonwijk De Bem Zevenaar Voormalig stedenbouwkundigplan Stedenbouwkundigplan TOPIA achtertuin woonpad voortuin parkeerhof achtertuin openbare ruimte voortuin achtertuin achterpad Voormalig prototype verkaveling
Nadere informatieWijzigingsplan Landgoed De Horst
Gemeente Leusden Wijzigingsplan Landgoed De Horst Nota zienswijzen Maart 2016 Kenmerk 0327-06-N03 Projectnummer 0327-06 Nota zienswijzen Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Ingediende zienswijzen 2 3. Aanpassingen
Nadere informatieRucphen. Introductie. Gemeente Rucphen (bron: wattedoenin.nl)
Rucphen Rucphen Introductie Rucphen maakt deel uit van de gelijknamige gemeente in het westen van Noord-Brabant, tegen de grens met België aan. De gemeente bestaat uit een driehoek van drie bij elkaar
Nadere informatieP10 STRATEGISCHE AGENDA
P10 STRATEGISCHE AGENDA 2018 2022 www.p-10.nl P10 1 IDIN 1. INLEIDING P10 is het samenwerkingsverband van grote plattelandsgemeenten. Het samenwerkingsverband is in 2008 opgericht en heeft zeventien deelnemers
Nadere informatie