I I I I I I I. rijkswaterstaat. '. nota WWKl-85.HO04. I Prol.o<cd* koaammen van de uitvaergegevens van het :duinafslagprogramma'"dvi)3w,w

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "I I I I I I I. rijkswaterstaat. '. nota WWKl-85.HO04. I Prol.o<cd* koaammen van de uitvaergegevens van het :duinafslagprogramma'"dvi)3w,w"

Transcriptie

1 ministerie van verkeer en waterstaat Prol.o<cd*, ' auteur(*):, directie waterhuishouding en waterbeweglng disirici kusi en zee advlesdienct hoorn,,, '. nota WWKl-85.HO04 Beschrijving en handleiding van het REGRESSEPROGRAMMA voor de programma' s "DUAF" en * v ~ ~ ~ ~ ~ ~ i r. ing. J.F,P de Beukeiaer en ing. B.... van der Duin datum : februari 985 bjûq.w : earnenwlng: Het REGREGSEPROGRAMMA bepaalt 'de regressie tussen twee te kie&n koaammen van de uitvaergegevens van het :duinafslagprogramma'"dv)3w,w van het rekenpeilprograuha "DUWL". Het regressieprogramma is een aan&ling op de auiia~slagp>ro+~,itmm'atuzrr.. die door de Adviesdienst Hoorn ia ontwikkeld,. ~. ',.,, b!,

2 ~~ behoon bil: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: 2 ' HOüû : Biz. nleiding 2 Beschrijving van het programma 4 2. REGRES 2.. OPE 2... FATREA LEZE BEWERK 2..3 REGBER 2..4 PLOT PLORES STEMPL SLUT 3. Handleiäing 3. Runprocedwe Aanroep 3..2 nteraktieve procedure 3.2 invoer 3.2. Parameterfile Resultatenfile Tekendevice 3.3 Uitvoer Plotfile Uitvoerfile

3 behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 biadnr: 3 nleiding n vervolg op de opdracht van de afdeling kustonderzoek van het district Kust en Zee gegeven op de vergadering van 20 juli 984 aan de Adviesdienst Hoorn om duinafslagprogrammatuur te ontwikkelen, wordt met deze nota het bijbehorende regressieprogramma gepresenteerd. Het programma voldoet aan de volgende specifikaties: - regressie uit te voeren op twee in de invoerfile te kiezen kolommen - maakt een tekening van de regressie met het 95% waarschijnlijkheidsgebied van de indiviauele punten en het 95% waarschijnlijkheidsgebied van de re- gressielijn

4 ? : > behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: 5 presenteert een tekststring waarin een vraag is opgenomen en.leest het antwoord op deze vraag in. Het antwoord wordt vervolgens door de module in een characterstring geplaatst LEZE Bepaalt of de zesultatenfile afkomstig is uit het programma "DUAF" of 8 i ~ ~ Vervolgens ~ ~ ~ ~ wordt ". uit de parameterfile ingelezen: - het raainummer - het begin- en eindjaar - de kolom voor de x-as - de bewerking voor de x-as - de minimale en de maximale x-waarden in de tekening - de kolom voor de y-as - de bewerking voor de y-as - de minimale en maximale y-waarden in de tekening ' : De zojuist opgegeven minima en maxima worden nu voor de x- en de y-as door de module "BEWERK" volgens de opgegeven bewerking verwerkt. Tenslotte wordt een regel uit de resultatenfile gelezen. Uit deze regels worden de gevraagde kolommen geselekteerd waarna de bijbehorende getallen, na verwerkt te zijn door de routine "BEWERK" in een twee dimensionale array opgeslagen worden. Enkel de getallen welke voldoen aan het gegeven raainummer worden in de array opgeslagen. Dit proces herhaalt zich totdat de gehele resultatenfile uitgelezen is BEWERK Voert de gevraagde bewerking voor een x-as of een y-as uit. De bewerking wordt ' aangeduid met een nummer van één tot zeven.

5 behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: 6 De mogelijke bewerkingen voor het getal "G" zijn als volgt vastgelegd: : G 2: G * 0 3: G * keken van G 4: eg 5: n G teken van G 6: OG 7: log G * teken van G 2. a3 REGBER Voert de regressieberekeningen uit. De berekening wordt als volgt uitgevoerd: SOMMATES: SOMX = x xi i= i= SOMXX = : xi2 i= SOMyy = x yi2 i= somxy = : xi *yi i= Hierbij zijn "xi" en "yi" de betreffende x- en y-waarden. SOMX X GEM = - COMy y GEM = Hierbij is "" het aantal x- en y-waarden.

6 behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 blednr: 7 ' Bepaling variaties SOMXX VA = - - xgem2 ndien "VARx < 0-6'' dan is de regressie van y op x niet mogelijk. ndien "VARy < Om6" dan wordt "VARy" gelijk aan nul gesteld. ndien VARx*VARy > 0-6 dan geldt: varxy = som - xgem*ygem = VARx Hierbij is C de correlatiecoëfficient ndien VARx*VARy < 0-6 dan geldt: VARxy = O A = VARxy/VARx B = ygem - A*xGEM

7 behoort blj: datum: blsdnr: nota m z nr. 85.HO04 februari n fig. 2 wordt de bepaling van de student t-verdeling weergegeven. Hierbij is V: Het aantal vrijheidsgraden (-2) - TST: Stapgrootte voor het iteratie- proces. Fig. 2 Bepaling waarde uit de student t-verdeling

8 ~~ ~~~~~ ] B i behoort bu. nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: 9 (A - t * s / V m l ) < A < (A + t * i ) Ondergrens: f(x) = A * x + B - t VARx * Bepaling 95% waarschijnlijkheidsgebied van de punten:... Bovengrens: f(x) = A * x + B + t * s i,vam * Ondergrens: fix) = A * x + B - t * c VARx * Vervolgens schrijft het programma indien gewenst de berekende resultaten in een uitvoerfile PLOT Bepaalt indien op papier getekend wordt de positie van de tekening op het papier, waarna de kaderlijnen getekend worden. Vervolgens worden door de routine "PLORES" de berekeningsresultaten uitgeplot. Tenslotte wordt uitgetekend: - de grafiekassen met de bijbehorende tekst - de beschouwde punten - de regressielijn - de lijnen van het 95% waarschijnlijkheidsgebied van de regressielijn - de lijnen van het 95% waarsohijnlijkheidsgebied van de punten - door middel van de subroutine "STEMPL" het hoofdje van de tekening ' - de datum en de tijd

9 B o a 8 i; PLORES behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: 0 Plot de berekeningsresultaten in getallen, zoals: - de vergelijking van de regressielijn - de standaardafwijking van het residu de correlatiecoëfficient - de standaardafwijking - de gemiddelde x- en y-waarde - het aantal punten - het aantal vrijheidsgraden - het 95% waarschijnlijkheidsgebi - de t-waarde d van de richtin Tenslotte wordt de verklaring van de lijntypes getekend STEMPL Tekent en vult het hoofd van de tekening. 2..S SLUT Sluit de in de module "OPE" 3. Handleiding geopende bestanden. jeff icient De handleiding van het regressieprogramma per wordt in dit hoofd- stuk gegeven. Het is mogelijk dat na deze datum wijzigingen in het programma aangebracht zijn. Door@PRT,S WWKHDU*JARKPRCG.DOC/REGRES in te tikken kan de aktuele versie van de handleiding verkregen worden. ziet programma is geïmplementeerd op de U0O-computer van de D..V. wijk. te Rijs-

10 behoort bil: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: pi jt ii '; :i i/ ' 3. RUPROCEDURE 3.. xqt wwkhduin*jarkprog.regres 3..2 TERAKTEVE PROCEDURE 3.2 VOER Bij het interaktief draaien van het programma worden de volgende vragen gesteld: * parameterfile met berekeningsparameters * resultatenfile uit het duinafslag- of faalkansprogramma * naam van een uitvoerfile waarin de berekeningsresultaten kunnen worden weggeschreven (niet verplicht) * het nummer van het gewenste tekendevice ndien een plotfile aangemaakt moet worden wordt nog gevraagd om: * naam van de plotfile welke zal worden aangemaakt PARAUETERFLE Het parameterbestand bevat de gegevens voor de regressieberekening voor een bepaalde raai. Afhankelijk van de raai en de periode worden uit de resultatenfile de gegevens geselecteerd. Het bestand is als volgt opgebouwd: regel raai, jaarl, jaar2 2 kolx,bewx,xmin,xmax 3 kol y, bewy, ymin,pax 4 tekst waarin : raai FORTRA-format 6,25 = het nummer van de gewenste raai 23,2F7. 23,2F7 - alfanumeriek jaarl = het beginjaar van de gewenste periode jaar2 = het eindjaar van de gewenste periode kolx koly = het kolomnr. uit de resultatenfile waarop de regressie berekening wordt uitgevoerd (x-waarde) = het kolomnr. uit de uitvoertabel waarvan de regressie berekening wordt uitgevoerd (y-waarde)

11 ~~~ behoort bu: nota WWKZ nr. 85.H004 datum: februari 995 bladnr: 2 'i / bewx = de bewerking, aangeduid met nrs - 7, welke op de x-waarde wordt uitgevoerd bewy = de bewerking, aangeduid met nrs - 7, welke op de y-waarde wordt uitgevoerd xmin = de minimale x-waarde welke in de regressiegrafiek wordt uitgezet xmax = de maximale x-waarde welke in de regressiegrafiek wordt uitgezet pin = de minimale y-waarde welke in de regressiegrafiek wordt uitgezet pax = de maximale y-waarde welke in de regressiegrafiek wordt uitgezet tekst = een tekstregel die in de plot zal worden uitgeschreven Het interval van de x-waarde (xmin - xmax) wordt in de regressiegrafiek op de x-as uitgezet tenzij de ingelezen x-waarden deze grenzen overschrijden. n dat geval wordt de minimaal en de maximaal optredende x-waarde aangehouden. Voor de y-waarden geldt hetzelfde. De mogelijke bewerkingen (bewx,bewy) voor het getal "G" zijn: : G 2: G * G 3: wortel G * teken van G 4: e tot de macht G 5: natuurlijke logeritme van G * teken van G 6: 0 tot de macht G 7: 0-logaritmen yan G * teken van G ii Er kunnen meer regressieberekeningen achter elkaar worden uitgevoerd door de serie van 4 regels in zijn geheel een aantal malen te herhalen binnen de parameterfile.

12 ~ behoort bv: nota WWKZ nr. 85.H004 bladnr: RESULTATEFLE De resultatenfile uit het duinafslag- of het faalkansprogramma dient als invoer voor het regressieprogramma. n deze resultatenfile staat op de eerste regel het kustvak, in het faalkansprogrma gevolgd door de tekst "FAALKAS", wat ook in de plot wordt uitgeschreven. Op de volgende regels staan een aantal raaien en jaren gevolgd door kolommen met de berekeningsgegevens en berekeningsresultaten van het duinafslag- en faalkansprogrma. voor verdere toelichting wordt verwezen naar de documentatie en de begeleidende uitvoer bij het duinafslag- en faalkansprogramma TEKEDEVCE van de regressieberekeningen kunnen tekeningen gemaakt worden. Afhankelijk van het type tekendevice dient een nummer te worden opgegeven. De volgende nummers/devices zijn mogelijk: O = geen tekening gewenst = C36 (off-line CALCOMP 36 drumplotter via magn.tape) 2 = C748 (off-line CALCOMP 748 flatbed plotter via magn.tape) 3 = C936R (CALCOMP 936 drumplotter on remote batch terminal) 4 = T400 (TEKTROX 400 storage tube) 5 = T404 (TEKTROX 404 storage tube) 6 = T406 (TEKTROX 406 storage tube) 7 = T405 (TEKTROX 405 storage tube) 8 = T400 (TEKTROX 400 storage tube met ile) 9 = T404 (TEKTROX 404 storage tube met file) 0 = T406 (TEKTROX 406 storage tube met file) = T405 (TEKTROX 405 storage tube met file) Bij het gebruik van een plotter met magnetic tape dient een plotfilename te worden opgegeven. Bij een tektronix zal voor het tekenen van elke grafiek een kruisdraad verschijnen. a het intikken van de letter d = doorgaan zal de tekening worden uitgevoerd. a invoer van de letter s = stoppen wordt niet meer getekend en wordt het programma normaal beëindigd.

13 behoort bu: nota WWKZ nr. 85.i004 bladnr: UTVOER 3.3. PLOTFLE Zoals vermeld wordt bij een bepaald type tekendevice om een plotfilename gevraagd. Op de CALCOMP-plotter wordt een plotfile als volgt PLCOT plofilename. De verwerking op een TEKTROX-device is als volgt (met USE TXFLE Verdere beschrijving van de mogelijkheden van de devices is te vinden in de diverse handleidingen UTVOERFLE De resultaten van de berekeningen worden alleen op een papierplotter uitgeschreven. Bij een grafische terminal ontbreken deze gegevens in verband met de doelmatigheid van de uitvoer. De berekeningsresultaten kunnen in een niet gecatalogiseerde file worden weggeschreven eventueel zonder dat een plot wordt gemaakt (devicenr.0). s geen uitvoerfile gewenst dan wordt op de vraag om een uitvoerfile slechts een kale RETUR ingetikt. n de uitvoerfile staat achtereenvolgens: le regel : regressie kustvak : "kustvaknaam" Ze regel : raai: "raainr" periode: JAAR JAARZ BEWX KOLY op BEWXKOLX 3e regel : W, V, A, B, S, COR, SX, SY, XGEM, YGEM, Al, AZ, T ). 4e regel : regel 2 en regel 3 worden zo vaak herhaald 5e regel : als er berekeningen worden uitgevoerd

14 behoort bil: nota WhXZ nr. 85.H004 bladnr: 5 waarin: JAAR = beginjaar van de selectieperiode JAAR2 = eindjaar van de selectieperiode BEWX = bewerking tekst voor de X-kolom BEWY = bewerking tekst voor de Y-kolom KOLX = naam van de X-kolom uit de resultatenfile KOLY = naam van de Y-kolom uit de resultatenfile W = aantal X-Y-combinaties V = aantal vrijheidsgraden A = richtingcoëfficient van de regressielijn Y=AX+B B = constante term van de regressielijn Y=AX+B C = standaardafwijking van het residu COR = correiatiecoëfficient SX = standaardafwijking van de X-waarden ' SY = standaardafwijking van de Y-waarden XGEM = gemiddelde X-waarde YGEM = gemiddelde Y-waarde Al = ondergrens van de 95% waarschijnlijkheid van de r.c. A2 = bovengrens van de 95% waarschijnlijkheid van de r.c. T = waarde voor de term uit de T-reeks Het fonat volgens FORTRA77 is als volgt: le regel : 20X, 6A 2e regel : 6X, 7, lox, 25, lx, 9A, 5A, 4X, 9A, 5A 3e regel : 23, F7.3, F.3, 2F7.3, 2F8.3, 2F9.3, 3F7.3 4e regel : zie regel 2 5e regel : zie regel 3 etc

I I I I I I I I I I. rijkswaterstaat. 2 3erekening eerstegraads regressielijnen. BLz. 4 Liating van de snbroutint, onqem,ip

I I I I I I I I I I. rijkswaterstaat. 2 3erekening eerstegraads regressielijnen. BLz. 4 Liating van de snbroutint, onqem,ip ministerie van verkeer en waterstaat aan : van : ir, J.B. de Reua datum : mei 1985 onqem,ip : Besuhrâjvifiq subroutine FGi%R&SSE 2 3erekening eerstegraads regressielijnen 3 Betrouwbaarheidsintervallen

Nadere informatie

I I I I I I ~1 I I I I I. rijkswaterstaat. adviesdlenst hoorn. ministerie van verkeer en waterstaat. directie waterhuishouding en waterbeweging

I I I I I I ~1 I I I I I. rijkswaterstaat. adviesdlenst hoorn. ministerie van verkeer en waterstaat. directie waterhuishouding en waterbeweging ~1 b ministerie van verkeer en waterstaat prol.dod. man : Rijksinstituut voor zuivering van afvalwater van : ing. J.F.P. de bukeiaet d8nm : juni 1983 ondwwmrp : Droogvallingen Waddenzee progrsrnrnabeachrijving

Nadere informatie

Formules grafieken en tabellen

Formules grafieken en tabellen Formules grafieken en tabellen Formules invoeren Met kom je op het formule-invoerscherm. Reeds ingevoerde formules wis je met C. Krijg je niet een scherm waarop Y, Y,... te zien zijn kies dan bij eerst

Nadere informatie

Je kunt al: -de centrummaten en spreidingsmaten gebruiken -een spreidingsdiagram gebruiken als grafische weergave van twee variabelen

Je kunt al: -de centrummaten en spreidingsmaten gebruiken -een spreidingsdiagram gebruiken als grafische weergave van twee variabelen Lesbrief: Correlatie en Regressie Leerlingmateriaal Je leert nu: -een correlatiecoëfficient gebruiken als maat voor het statistische verband tussen beide variabelen -een regressielijn te tekenen die een

Nadere informatie

Het berekenen van coördinaten van bijzondere punten van een grafiek gaat met opties uit het CALC-menu.

Het berekenen van coördinaten van bijzondere punten van een grafiek gaat met opties uit het CALC-menu. Toppen en snijpunten We gaan uit van de formule y 0,08x 1,44x 6,48x 3. Voer deze formule in op het formule-invoerscherm (via!) en plot de grafiek met Xmin = 0, Xmax = 14, Ymin = 5 en Ymax = 14. In de figuur

Nadere informatie

Functiewaarden en toppen

Functiewaarden en toppen Functiewaarden en toppen Formules invoeren Met [Y=] kom je op het formule-invoerscherm. Reeds ingevoerde formules wis je met [CLEAR]. Krijg je niet een scherm waarop Y1, Y2,... te zien zijn, kies dan bij

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 : De Tabel

Hoofdstuk 1 : De Tabel Hoofdstuk 1 : De Tabel 1.1 Een tabel maken De GR heeft 3 belangrijke knoppen om een tabel te maken : (1) Y= knop : Daar tik je de formule in (2) Tblset (2nd Window) : Daar stel je de tabel in. Er geldt

Nadere informatie

Formules, grafieken en tabellen

Formules, grafieken en tabellen Formules, grafieken en tabellen Formules invoeren Met Q* kom je op het formule-invoerscherm. Reeds ingevoerde formules wis je met» *!:. Ploti W1BX2-4X+2 Krijg je niet een scherm waarop Yl, Y2,... te zien

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 - veranderingen. getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2

Hoofdstuk 7 - veranderingen. getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2 Hoofdstuk 7 - veranderingen getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2 0. voorkennis Plotten, schetsen en tekenen Een grafiek plotten Een grafiek schetsen Een grafiek tekenen Na het invoeren van de formule

Nadere informatie

H. 8 Kwadratische vergelijking / kwadratische functie

H. 8 Kwadratische vergelijking / kwadratische functie H. 8 Kwadratische vergelijking / kwadratische functie 8. Kwadratische vergelijking Een kwadratische vergelijking (of e graadsvergelijking) is een vergelijking van de vorm: a b c + + = Ook wordt een kwadratische

Nadere informatie

Grafieken, functies en verzamelingen. Eerst enkele begrippen. Grafiek. Assenstelsel. Oorsprong. Coördinaten. Stapgrootte.

Grafieken, functies en verzamelingen. Eerst enkele begrippen. Grafiek. Assenstelsel. Oorsprong. Coördinaten. Stapgrootte. Grafieken, functies en verzamelingen Eerst enkele begrippen Grafiek In een assenstelsel teken je een grafiek. Assenstelsel Een assenstelsel bestaat uit twee assen die elkaar snijden: een horizontale en

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Kwadratische functies

Hoofdstuk 2 - Kwadratische functies Hoofdstuk - Kwadratische functies Hoofdstuk - Kwadratische functies Voorkennis V-1a y = 3(x ) 3 x 3 6x 1 y = 6x 1 b y = 9( 4x 4) 3 4x 4 9 36x 36 y = 36x 36 c y = x( x 7) 3 x 7 x x 7x y = x 7x V-a y = (

Nadere informatie

Statistiek voor A.I. College 2. Donderdag 13 September 2012

Statistiek voor A.I. College 2. Donderdag 13 September 2012 Statistiek voor A.I. College 2 Donderdag 13 September 2012 1 / 42 1 Beschrijvende statistiek 2 / 42 Extrapolatie 3 / 42 Verkiezingen 2012 4 / 42 Verkiezingen 2012 5 / 42 1 Beschrijvende statistiek Vandaag:

Nadere informatie

3.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

3.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 3.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

. noemer noemer Voorbeelden: 1 Breuken vereenvoudigen Schrijf de volgende breuken als één breuk en zo eenvoudig mogelijk: 4 1 x e.

. noemer noemer Voorbeelden: 1 Breuken vereenvoudigen Schrijf de volgende breuken als één breuk en zo eenvoudig mogelijk: 4 1 x e. Tips: Maak de volgende opgaven het liefst voorin in één van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een som niet lukt, werk hem dan uit tot waar je kunt en ga verder met de volgende

Nadere informatie

Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/.

Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/. Softmaths 1 Softmaths Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/. De code kan je bekomen op de school. Goniometrie en driehoeken Oplossen van driehoeken - Start van het programma:

Nadere informatie

3.1 Kwadratische functies[1]

3.1 Kwadratische functies[1] 3.1 Kwadratische functies[1] Voorbeeld 1: y = x 2-6 Invullen van x = 2 geeft y = 2 2-6 = -2 In dit voorbeeld is: 2 het origineel; -2 het beeld (of de functiewaarde) y = x 2-6 de formule. Een functie voegt

Nadere informatie

Small Basic Console Uitwerking opdrachten

Small Basic Console Uitwerking opdrachten Opdracht 1 3 getallen => inlezen Gemiddelde uitrekenen Resultaat afdrukken TextWindow.WriteLine("Dit programma berekend het gemiddelde van drie door U in te voeren getallen.") TextWindow.Write("Voer getal

Nadere informatie

F3 Formules: Formule rechte lijn opstellen 1/3

F3 Formules: Formule rechte lijn opstellen 1/3 F3 Formules: Formule rechte lijn opstellen 1/3 Inleiding Bij Module F1 heb je geleerd dat Formule, Verhaal, Tabel, Grafiek en Vergelijking altijd bij elkaar horen. Bij Module F2 heb je geleerd wat een

Nadere informatie

b) Het spreidingsdiagram ziet er als volgt uit (de getrokken lijn is de later uit te rekenen lineaire regressie-lijn): hoogte

b) Het spreidingsdiagram ziet er als volgt uit (de getrokken lijn is de later uit te rekenen lineaire regressie-lijn): hoogte Classroom Exercises GEO2-4208 Opgave 7.1 a) Regressie-analyse dicteert hier geen stricte regels voor. Wanneer we echter naar causaliteit kijken (wat wordt door wat bepaald), dan is het duidelijk dat hoogte

Nadere informatie

Small Basic Programmeren Text Console 2

Small Basic Programmeren Text Console 2 Oefening 1: Hoogste getal Je leest een reeks positieve gehele getallen in totdat je het getal 0 (nul) invoert. Daarna stopt de invoer en druk je een regel af met het hoogste getal uit de reeks. Voorbeeld:

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules

Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde

Nadere informatie

5. Functies. In deze module leert u:

5. Functies. In deze module leert u: 5. Functies In deze module leert u: - Wat functies zijn; - Functies uitvoeren; - De verschillende functies van Calc kennen. - Naar een ander werkblad verwijzen. U kunt eenvoudige berekeningen, zoals aftrekken,

Nadere informatie

Een database gebruiken

Een database gebruiken Een database gebruiken In een vorige handleiding heb ik laten zien hoe je met Scratch soortgelijke gegevens kunt opslaan in een lijst om deze op een later moment weer op te halen. Als voorbeeld las ik

Nadere informatie

Lijsten op uw TI grafische rekenmachine.

Lijsten op uw TI grafische rekenmachine. Lijsten op uw TI grafische rekenmachine. Een van de sterke punten van een grafische rekenmachine is de mogelijkheid berekeningen uit te voeren op een lijst met getallen, in plaats van op een enkel getal.

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

Bijlage Inlezen nieuwe tarieven per verzekeraar

Bijlage Inlezen nieuwe tarieven per verzekeraar ! Bijlage inlezen nieuwe tarieven (vanaf 3.2) Bijlage Inlezen nieuwe tarieven per verzekeraar Scipio 3.303 biedt ondersteuning om gebruikers alle tarieven van de verschillende verzekeraars in één keer

Nadere informatie

6. Absolute en relatieve celadressering

6. Absolute en relatieve celadressering 6. Absolute en relatieve celadressering In deze module leert u: - Wat absolute en relatieve celadressering is; - De relatieve celadressering toepassen; - De absolute celadressering toepassen; - De absolute

Nadere informatie

Uitleg: In de bovenstaande oefening zie je in het eerste blokje een LEES en een SCHRIJF opdracht. Dit is nog lesstof uit het tweede trimester.

Uitleg: In de bovenstaande oefening zie je in het eerste blokje een LEES en een SCHRIJF opdracht. Dit is nog lesstof uit het tweede trimester. In onderstaande oefeningen zijn kleuren gebruikt. Deze dienen aleen om de structuren makkelijker terug te kunnen herkennen. Ze worden niet standaard zo gebruikt. De dunne rood/roze balken zijn ook geen

Nadere informatie

Inlezen bankbestanden (bankafschriften)

Inlezen bankbestanden (bankafschriften) Inleiding. Wanneer u werkt met Internetbankieren, dan kunnen de mutaties van uw bank elektronisch worden ingelezen. U kunt deze direct automatisch laten inboeken. Dat gaat snel en de herkenning door CASH

Nadere informatie

Een korte samenvatting van enkele FORTRAN opdrachten

Een korte samenvatting van enkele FORTRAN opdrachten Een korte samenvatting van enkele FORTRAN opdrachten Inhoud 1 Introductie 3 2 De structuur van een FORTRAN programma 3 3 Datatypen, variabelen en declaraties 3 4 Expressies-volgorde van uitwerking 4 5

Nadere informatie

De grafische rekenmachine en de afgeleide

De grafische rekenmachine en de afgeleide Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jan de Geus 11 January 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/27841 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei keer beoordeeld. Inhoudsopgave

7,5. Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei keer beoordeeld. Inhoudsopgave Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei 2004 7,5 91 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inhoudsopgave Lineair Interpoleren Pagina 02 Breuken en Decimalen Pagina 02 Werken met percentages Pagina 03

Nadere informatie

ÏFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK

ÏFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK óo Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 2 M 62 ÏFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK Correlatie tusschen humusgehalte eenerzijds en droogrest,ph,n-, P- en K-gehalte anderzijds.

Nadere informatie

Functies. Huub de Beer. Eindhoven, 4 juni 2011

Functies. Huub de Beer. Eindhoven, 4 juni 2011 Functies Huub de Beer Eindhoven, 4 juni 2011 Functies: je kent ze al Je hebt al verschillende PHP functies gebruikt: pi() om het getal π uit te rekenen. sin( 0.453 ) om het de sinus van het getal 0.453

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a Samenvatting wiskunde h4 hoofdstuk 3 en 6, h5 hoofdstuk 4 en 6 Hoofdstuk 3 Voorkennis Bij het rekenen met machten gelden de volgende rekenregels: - Bij een vermenigvuldiging van twee machten met hetzelfde

Nadere informatie

exponentiële standaardfunctie

exponentiële standaardfunctie 9.0 Voorkennis In de grafiek is de eponentiële standaardfunctie f() = getekend; D f = R, B f = (0, ) met de -as als asymptoot (Dit volgt uit: lim 0 ); Elke functie g met g > heeft deze vorm; Voor g > is

Nadere informatie

Wiskunde 20 maart 2014 versie 1-1 -

Wiskunde 20 maart 2014 versie 1-1 - Wiskunde 0 maart 04 versie - -. a 3 a =. a.. 6.,AppB./ a 4 3. a 3. Rekenregels voor machten: als je twee machten op elkaar deelt, trek je de exponenten van elkaar af. De exponent van a wordt dan =. 3 6

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek

Kansrekening en Statistiek Kansrekening en Statistiek College 9 Dinsdag 18 Oktober 1 / 1 2 Statistiek Vandaag: Centrale Limietstelling Correlatie Regressie 2 / 1 Centrale Limietstelling 3 / 1 Centrale Limietstelling St. (Centrale

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. 2. Verbanden Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband

Nadere informatie

OPPERVLAKTEBEREKENING MET DE TI83

OPPERVLAKTEBEREKENING MET DE TI83 WERKBLAD OPPERVLAKTEBEREKENING MET DE TI83 Gevraagd de oppervlakte van het vlakdeel begrensd door de X as 3 grafiek f : x x 4x + x + x = en x = Oplossing Vermits we hier te doen hebben met een willekeurige

Nadere informatie

Matlab-Introductie (les 1)

Matlab-Introductie (les 1) Matlab-Introductie (les 1) Wat is Matlab? MATLAB staat voor MATrix LABoratory. Opstarten van Matlab Dit hangt af van het onderligge systeem (Windows, Linux,...), Maar kortweg geldt bijna altijd: ga met

Nadere informatie

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid.

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. 6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. f(x) = x x Differentiequotiënt van f(x) op [0, 3] = y f (3) f (0) 60 x 30 30 y x 1 Algemeen: Het differentiequotiënt

Nadere informatie

Trillingen en geluid wiskundig. 1 De sinus van een hoek 2 Uitwijking van een trilling berekenen 3 Macht en logaritme 4 Geluidsniveau en amplitude

Trillingen en geluid wiskundig. 1 De sinus van een hoek 2 Uitwijking van een trilling berekenen 3 Macht en logaritme 4 Geluidsniveau en amplitude Trillingen en geluid wiskundig 1 De sinus van een hoek 2 Uitwijking van een trilling berekenen 3 Macht en logaritme 4 Geluidsniveau en amplitude 1 De sinus van een hoek Eenheidscirkel In de figuur hiernaast

Nadere informatie

Quick Start FX-92B Collège 2D+

Quick Start FX-92B Collège 2D+ Quick Start FX-92B Collège 2D+ www.casio-education.be Mode w 1 algemene berekeningen 2 statistische berekeningen en lineaire regressie oplossen van reguliere 2x2 of x stelsels 4 weergeven van de waardentabel

Nadere informatie

Functie beschrijving: inlezen WESP data

Functie beschrijving: inlezen WESP data Modelit Rotterdamse Rijweg 126 3042 AS Rotterdam Telefoon +31 10 4623621 info@modelit.nl www.modelit.nl Functie beschrijving: inlezen data Datum 4 Mei 2004 aangepaste versie: 8 Mei 2004 Modelit KvK Rotterdam

Nadere informatie

1. Het werken met een rekenblad: een inleiding

1. Het werken met een rekenblad: een inleiding 1. Het werken met een rekenblad: een inleiding In onderstaand figuur is een rekenblad weergegeven Celinhoud CEL A4 Actieve Cel RIJEN RIJEN, KOLOMMEN EN CELLEN Figuur 1 CEL B6 Zoals je ziet bestaat een

Nadere informatie

P2 Exponentiële groei

P2 Exponentiële groei P2 Exponentiële groei Opgave 1 a. Zet in Excel in A1: Aantal jaar en in B1: Spaarbedrag. b. Zet in A2-A11 de getallen 1 t/m 10. Handig doen. Zie hulp bij Excel blad 6. c. Zorg met een formule dat er in

Nadere informatie

WISNET-HBO NHL update jan. 2009

WISNET-HBO NHL update jan. 2009 Tweedegraadsfuncties Parabolen maken WISNET-HBO NHL update jan. 2009 Inleiding In deze les leer je wat systeem brengen in het snel herkennen van tweedegraadsfuncties. Een paar handige trucjes voor het

Nadere informatie

b. Bepaal b1 en b0 en geef de vergelijking van de kleinste-kwadratenlijn.

b. Bepaal b1 en b0 en geef de vergelijking van de kleinste-kwadratenlijn. Opdracht 12a ------------ enkelvoudige lineaire regressie Kan de leeftijd waarop een kind begint te spreken voorspellen hoe zijn score zal zijn bij een latere test op verstandelijke vermogens? Een studie

Nadere informatie

Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition

Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition Als je dit practicum doorwerkt, weet je de eerste beginselen van het werken met de grafische rekenmachine TI-84 Plus C Silver Edition. In de tekst van het practicum

Nadere informatie

Werkwijzers. 1 Wetenschappelijke methode 2 Practicumverslag 3 Formules 4 Tabellen en grafieken 5 Rechtevenredigheid 6 Op zijn kop optellen

Werkwijzers. 1 Wetenschappelijke methode 2 Practicumverslag 3 Formules 4 Tabellen en grafieken 5 Rechtevenredigheid 6 Op zijn kop optellen Werkwijzers 1 Wetenschappelijke methode 2 Practicumverslag 3 ormules 4 Tabellen en grafieken 5 Rechtevenredigheid 6 Op zijn kop optellen Werkwijzer 1 Wetenschappelijke methode Als je de natuur onderzoekt

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 compex vwo 2008-I

Eindexamen wiskunde A1-2 compex vwo 2008-I Tijdens dit examen werk je in Excel. Door in het openingsscherm op Excel werkbladen te klikken start Excel automatisch op. Je komt dan meteen in het eerste werkblad dat hoort bij het eerste deel van de

Nadere informatie

Handleiding Excel. bij. hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode

Handleiding Excel. bij. hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode Handleiding Excel bij hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode oktober 2008 1 Excel (Nederlandtalig) Excel is een programma dat snel allerlei berekeningen kan uitvoeren. Ook kan het programma gemakkelijk

Nadere informatie

Grafieken van veeltermfuncties

Grafieken van veeltermfuncties (HOOFDSTUK 43, uit College Mathematics, door Frank Ayres, Jr. and Philip A. Schmidt, Schaum s Series, McGraw-Hill, New York; dit is de voorbereiding voor een uit te geven Nederlandse vertaling). Grafieken

Nadere informatie

8. Differentiaal- en integraalrekening

8. Differentiaal- en integraalrekening Computeralgebra met Maxima 8. Differentiaal- en integraalrekening 8.1. Sommeren Voor de berekening van sommen kent Maxima de opdracht: sum (expr, index, laag, hoog) Hierbij is expr een Maxima-expressie,

Nadere informatie

Handleiding. Getal en Ruimte HAVO wiskunde B

Handleiding. Getal en Ruimte HAVO wiskunde B Afronden, geheel deel, breukdeel, Kleinste gemeen veelvoud, Grootste gemene deler, vind je via. Alles betreffende complexe getallen vind je via. Handleiding Bij de TI-84 is het een heel werk om functies

Nadere informatie

Trillingen en geluid wiskundig

Trillingen en geluid wiskundig Trillingen en geluid wiskundig 1 De sinus van een hoek 2 Radialen 3 Uitwijking van een harmonische trilling 4 Macht en logaritme 5 Geluidsniveau en amplitude 1 De sinus van een hoek Sinus van een hoek

Nadere informatie

De onderstaande waarden in de tabel zet je dan netjes uit in een xy-assenstelsel: naar boven, een negatief getal schuift de parabool naar beneden.

De onderstaande waarden in de tabel zet je dan netjes uit in een xy-assenstelsel: naar boven, een negatief getal schuift de parabool naar beneden. Samenvatting H29: Parabolen en Hyperbolen De standaard parabool heeft als formule y = x 2 Deze vorm moet je vlot en netjes kunnen tekenen. De onderstaande waarden in de tabel zet je dan netjes uit in een

Nadere informatie

HAVO 4 wiskunde A. Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen....

HAVO 4 wiskunde A. Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen.... HAVO 4 wiskunde A Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen.... 1. rekenregels en verhoudingen Ik kan breuken vermenigvuldigen en delen. Ik ken de rekenregel breuk Ik kan

Nadere informatie

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf Checklist 3 HAVO wiskunde klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf 1. Hoofdstuk 1 - lineaire problemen Ik weet dat de formule y = a x + b hoort bij de grafiek hiernaast. Ik kan bij een lineaire formule de

Nadere informatie

Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden

Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden Hoofdstuk 1 Formules, grafieken en vergelijkingen (H4 Wis B) Pagina 1 van 11 Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden Les 1 Lineaire verbanden Definitie lijn Algemene formule van een lijn : y = ax + b a = richtingscoëfficiënt

Nadere informatie

Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor. Opgedragen aan Th. J. Dekker. H. W. Lenstra, Jr.

Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor. Opgedragen aan Th. J. Dekker. H. W. Lenstra, Jr. Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor Opgedragen aan Th. J. Dekker H. W. Lenstra, Jr. Uit de lineaire algebra is bekend dat het aantal oplossingen van een systeem lineaire vergelijkingen gelijk

Nadere informatie

De bisectie methode uitgelegd met een makkelijk voorbeeld

De bisectie methode uitgelegd met een makkelijk voorbeeld De Bisectie methode De bisectie methode uitgelegd met een makkelijk voorbeeld De bisectie methode is een recursieve methode om punten van een functie te gaan afschatten. Hierbij gaat men de functiewaarde

Nadere informatie

Tweede Programmeeropgave Numerieke Wiskunde 1 De golfplaat Uiterste inleverdatum : vrijdag 16 mei 2003

Tweede Programmeeropgave Numerieke Wiskunde 1 De golfplaat Uiterste inleverdatum : vrijdag 16 mei 2003 Tweede Programmeeropgave Numerieke Wiskunde 1 De golfplaat Uiterste inleverdatum : vrijdag 16 mei 2003 I Doelstelling en testcase In deze programmeeropgave zullen we een drietal numerieke integratiemethoden

Nadere informatie

PROS1E1 Gestructureerd programmeren in C Dd/Kf/Bd

PROS1E1 Gestructureerd programmeren in C Dd/Kf/Bd Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Toekenning- en herhalingsopdrachten (for loop)... 2 2.1 De wet van Ohm... 3 2.2 De spaarrekening... 3 2.3 De transformator... 3 3 Keuze- en herhalingsopdrachten (if, switch,

Nadere informatie

De eerste stappen met de TI-Nspire 2.1 voor de derde graad

De eerste stappen met de TI-Nspire 2.1 voor de derde graad De eerste stappen met TI-Nspire 2.1 voor de derde graad. Technisch Instituut Heilig Hart, Hasselt Inleiding Ik gebruik al twee jaar de TI-Nspire CAS in de derde graad TSO in de klassen 6TIW( 8 uur wiskunde)

Nadere informatie

Matlab introductie. Kees Vuik

Matlab introductie. Kees Vuik Matlab introductie Kees Vuik 2014 Delft University of Technology Faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Delft Institute of Applied Mathematics Copyright 2014 by Delft Institute

Nadere informatie

Handleiding OSIRIS Self Service. Schermen en procedures in OSIRIS voor docenten en studenten

Handleiding OSIRIS Self Service. Schermen en procedures in OSIRIS voor docenten en studenten Schermen en procedures in OSIRIS voor docenten en studenten Onderhoud en versiebeheer Dit document is eigendom van de projectleider Implementatie Osiris Volg. Wijzigingen aan het document worden geïnitieerd

Nadere informatie

CCV CARD ONLINE. Gebruikershandleiding v3.0. Computer Centrum C. van de Velden B.V.

CCV CARD ONLINE. Gebruikershandleiding v3.0. Computer Centrum C. van de Velden B.V. CCV CARD ONLINE Gebruikershandleiding v3.0 Computer Centrum C. van de Velden B.V. Inleiding CCV Card online stelt u in staat om m.b.v. uw PC mutaties te verzorgen op debiteuren, kaarthouders en/of kaarten.

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde A1,2 Compex. Vragen 11 tot en met 17. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt.

Examen VWO. wiskunde A1,2 Compex. Vragen 11 tot en met 17. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Examen VWO 2008 tijdvak 1 maandag 19 mei totale examentijd 3 uur wiskunde A1,2 Compex Vragen 11 tot en met 17 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Bij dit

Nadere informatie

R5.0 Deel IV F Werken met Uitgebreide enquete

R5.0 Deel IV F Werken met Uitgebreide enquete R5.0 Deel IV F Werken met Uitgebreide enquete Gebruikershandleidingen Clixmaster Studio Handleiding 1/19 Deel IV F - Werken met Uitgebreide Enquête 2010 Clixmaster BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a:

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 10.0 Voorkennis Herhaling van rekenregels voor machten: p p q pq a pq a a a [1] a [2] q a q p pq p p p a a [3] ( ab) a b [4] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 1 8 : a a : a a a a 3 8 3 83 5 Voorbeeld

Nadere informatie

2.1 Lineaire formules [1]

2.1 Lineaire formules [1] 2.1 Lineaire formules [1] De lijn heeft een helling (richtingscoëfficiënt) van 1; De lijn gaat in het punt (0,2) door de y-as; In het plaatje is de lijn y = x + 2 getekend. Omdat de grafiek een rechte

Nadere informatie

1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1]

1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1] 1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1] Er zijn vier soorten tweedegraadsvergelijkingen: 1. ax 2 + bx = 0 (Haal de x buiten de haakjes) Voorbeeld 1: 3x 2 + 6x = 0 3x(x + 2) = 0 3x = 0 x + 2 = 0 x = 0 x = -2

Nadere informatie

Telling aanwezigheden niet leerplichtige kleuters

Telling aanwezigheden niet leerplichtige kleuters Telling aanwezigheden niet leerplichtige kleuters 5 maart 2012 WISA helpdesk Inhoudsopgave 1 Telling aanwezigheden niet leerplichtige kleuters 2 1.1 Inleiding...................................... 2 1.2

Nadere informatie

Functies. Verdieping. 6N-3p 2013-2014 gghm

Functies. Verdieping. 6N-3p 2013-2014 gghm Functies Verdieping 6N-p 01-014 gghm Standaardfuncties Hieronder is telkens een standaard functie gegeven. Maak steeds een schets van de bijbehorende grafiek. Je mag de GRM hierbij gebruiken. Y f ( x)

Nadere informatie

2.1 Lineaire functies [1]

2.1 Lineaire functies [1] 2.1 Lineaire functies [1] De lijn heeft een helling (richtingscoëfficiënt) van 1; De lijn gaat in het punt (0,2) door de y-as; In het plaatje is de lijn y = x + 2 getekend. Omdat de grafiek een rechte

Nadere informatie

Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van een functie.

Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van een functie. 2 Domein en bereik Verkennen grafieken Domein en bereik Inleiding Verkennen Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van

Nadere informatie

De Wetenschappelijke notatie

De Wetenschappelijke notatie De Wetenschappelijke notatie Grote getallen zijn vaak lastig te lezen. Hoeveel is bijvoorbeeld 23000000000000? Eén manier om het lezen te vergemakkelijken is het zetten van puntjes of spaties: 23.000.000.000.000

Nadere informatie

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 tijd in jaren

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 tijd in jaren Beoordelingsmodel VWO 004-I wiskunde A (oude stijl) Antwoorden Kentekens Het aantal mogelijkheden met de letters is 6 Het aantal mogelijkheden met de cijfers is 0 4 Het totaal aantal mogelijkheden is 6

Nadere informatie

Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle

Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle Document ID NVLA 091228 prt CvL BC Document titel Controleren longfunctieapparatuur door biologische controle Publicatiedatum

Nadere informatie

2.0 Voorkennis. Herhaling merkwaardige producten: (A + B) 2 = A 2 + 2AB + B 2 (A B) 2 = A 2 2AB + B 2 (A + B)(A B) = A 2 B 2

2.0 Voorkennis. Herhaling merkwaardige producten: (A + B) 2 = A 2 + 2AB + B 2 (A B) 2 = A 2 2AB + B 2 (A + B)(A B) = A 2 B 2 .0 Voorkennis Herhaling merkwaardige producten: (A + B) = A + AB + B (A B) = A AB + B (A + B)(A B) = A B Voorbeeld 1: (5a) (a -3b) = 5a (4a 1ab + 9b ) = 5a 4a + 1ab 9b = 1a + 1ab 9b Voorbeeld : 4(x 7)

Nadere informatie

Machten, exponenten en logaritmen

Machten, exponenten en logaritmen Machten, eponenten en logaritmen Machten, eponenten en logaritmen Macht, eponent en grondtal Eponenten en logaritmen hebben alles met machtsverheffen te maken. Een macht als 4 is niets anders dan de herhaalde

Nadere informatie

1. De wereld van de kansmodellen.

1. De wereld van de kansmodellen. STATISTIEK 3 DE GRAAD.. De wereld van de kansmodellen... Kansmodellen X kansmodel Discreet model Continu model Kansverdeling Vaas Staafdiagram Dichtheidsfunctie f(x) GraJiek van f Definitie: Een kansmodel

Nadere informatie

Experiment: massadichtheid

Experiment: massadichtheid Inleiding In deze workshop willen we aan de hand van een praktijkvoorbeeld voor de lessen fysica in het derde jaar aangeven hoe de TI-83 plus een handig hulpmiddel kan zijn bij het verwerken van meetresultaten.

Nadere informatie

Welke NAW-gegevens kunt u via de data export in de uitstroommonitor plaatsen?

Welke NAW-gegevens kunt u via de data export in de uitstroommonitor plaatsen? Handleiding data-export uit magister naar de uitstroommonitor Met behulp van deze handleiding informeren we u over de wijze waarop u gebruik kunt maken van een zogenaamde data-export uit Magister naar

Nadere informatie

Vermogen snelheid van de NXT

Vermogen snelheid van de NXT Vermogen snelheid van de NXT Inleiding In deze meting gaan we op zoek naar een duidelijk verband tussen de vermogens die je kunt instellen op de LEGO NXT en de snelheid van het standaardwagentje uit het

Nadere informatie

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag Excel 2016 Van rookie tot wizard Willem De Meyer Hans Vanlanduyt Acco Leuven / Den Haag Inleiding Excel is een elektronisch rekenblad. Het programma laat toe om tabellen op te bouwen. Dit kunnen eenvoudige

Nadere informatie

Uw gebruiksaanwijzing. TEXAS INSTRUMENTS TI-30 ECO RS http://nl.yourpdfguides.com/dref/2995675

Uw gebruiksaanwijzing. TEXAS INSTRUMENTS TI-30 ECO RS http://nl.yourpdfguides.com/dref/2995675 U kunt de aanbevelingen in de handleiding, de technische gids of de installatie gids voor. U vindt de antwoorden op al uw vragen over de in de gebruikershandleiding (informatie, specificaties, veiligheidsaanbevelingen,

Nadere informatie

Paragraaf 8.1 : Recursieve en directe formule

Paragraaf 8.1 : Recursieve en directe formule Hoofdstuk 8 Rijen en veranderingen (V5 Wis A) Pagina 1 van 11 Paragraaf 8.1 : Recursieve en directe formule Les 1 Rijen en recursievergelijking Definities : Wat is een rij Gegeven is de rij u = { 5,10,20,40

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband tussen

Nadere informatie

Grafieken in Excel2007

Grafieken in Excel2007 Grafieken in Excel2007 1 Enkelvoudige grafiek Met een enkelvoudige grafiek wordt het uitzetten van één dataset op een assenkruis bedoeld. Meestal zullen de gegevens in kolommen staan maar in rijen is ook

Nadere informatie

Korte handleiding Maple, bestemd voor gebruik bij de cursus Wiskunde

Korte handleiding Maple, bestemd voor gebruik bij de cursus Wiskunde Korte handleiding Maple, bestemd voor gebruik bij de cursus Wiskunde voor B. 1 Eenvoudige operaties en functies. 1. De bewerkingen optellen aftrekken, vermenigvuldigen, delen en machtsverheffen worden

Nadere informatie

Handleiding interactieve website 1. G3nt 1n cijfer5

Handleiding interactieve website 1. G3nt 1n cijfer5 Handleiding interactieve website 1 G3nt 1n cijfer5 1. Inleiding De Stad Gent verspreidt cijfers en indicatoren via een interactieve website: Gent in cijfers (http://www.gent.be/gentincijfers). Deze handleiding

Nadere informatie

Hoe kun je de weerstand van voorwerpen vergelijken en bepalen?

Hoe kun je de weerstand van voorwerpen vergelijken en bepalen? werkblad experiment 4.5 en 5.4 (aangepast) naam:. klas: samen met: Hoe kun je de weerstand van voorwerpen vergelijken en bepalen? De weerstand R van een voorwerp is te bepalen als men de stroomsterkte

Nadere informatie

HP Prime: Functie App

HP Prime: Functie App HP Prime Graphing Calculator HP Prime: Functie App Meer over de HP Prime te weten komen: http://www.hp-prime.nl De Functie-App op de HP Prime Gebruik! om het keuzescherm voor de applicaties te openen en

Nadere informatie