OPLEGGER * * Datum Nummer Datum commissievergadering n.v.t. Datum raadvergadering

Transcriptie

1 Datum Nummer Datum commissievergadering n.v.t. Datum raadvergadering OPLEGGER Registratienummer / 16Z Onderwerp Voorgenomen aankoop BBL-percelen in de Zuidbuurt Portefeuillehouder Govert van Oord Uiterste behandeldatum (+reden) Eerdere besluitvorming 25 oktober 2016 Samenvatting Vanuit de centrale doelstelling voor het Midden-Delfland gebied, en in het bijzonder gezien de kansen en uitdagingen die liggen in de Zuidbuurt, is het advies om ongeveer 18,7 hectare BBL-percelen in de Zuidbuurt van RVO aan te kopen. Het project Grondinstrument biedt de instrumenten om een gewenste ontw ikkeling ten behoeve van de landschappelijke kwaliteit ter plaatse te stimuleren. De BBL-percelen liggen in de gemeenten Maassluis en Vlaardingen. Beide gemeenten gaan akkoord met de verwerving. De verwerving vindt plaats op basis van marktconform getaxeerde prijzen. De kavelruilcoordinator voor het project Grondinstrument kan de betreffende percelen inzetten bij de uitwerking van kavelruilplannen of bij een meer gerichte gebiedsontwikkeling (van eventueel een stadsboerderij). Vanwege de door RVO gekozen verkoopprocedure, waarvan de gemeente Midden-Delfland pas recent kennis heeft kunnen nemen, is het noodzakelijk deze voorgenomen aankoop nu met spoed aan u voor te leggen. Wij doen dit op basis van het Handelingskader grondverwerving vanuit project Grondinstrument en investeringen vanuit project Saneren verspreid liggende glastuinbouw. Te nemen besluit Uit deze casus blijkt dat het bovengenoemde handelingskader ontoereikend is op artikel 5, betrekking hebbend op zaken die met spoed behandeld moeten worden. In dit voorstel treft u derhalve een voorstel tot aanpassing aan. De raad besluit: 1. kennis te nemen van de, in het kader van de Leur-procedure, voorgenomen aankoop van BBL-percelen in de Zuidbuurt (gelegen in de gemeenten Maassluis en Vlaardingen) met een oppervlakte van in * *

2 totaal 18,7 hectare 2. op basis van het Handelingskader grondverwerving vanuit project Grondinstrument en investeringen vanuit project Saneren verspreid liggende glastuinbouw geen wensen en inzichten ter kennis van het college te brengen die dienen te leiden tot het afzien van de onder punt 1 voorgenomen aankoop. 3. Artikel 5 van het Handelingskader grondverwerving vanuit project Grondinstrument en investeringen vanuit project Saneren verspreid liggende glastuinbouw te wijzigen in: Indien een voorstel van het college vanwege spoedeisendheid niet kan wachten op de eerstvolgende vergadercyclus van commissie-raad, dan legt het college het voorstel direct voor in de eerstvolgende reguliere vergadering van de raad. Indien een voorgenomen aankoop daar ook niet op kan wachten, verzoekt het college de raad een extra vergadering binnen de beschikbare termijn te beleggen. Bijlagen Advies commissie Raadsbesluit o Akkoord / o Niet akkoord opmerking: Arjan de Vos griffier Arnoud Rodenburg Burgemeester 2

3 Inleiding Hoofdlijnen beleid De centrale doelstelling van de gemeente Midden-Delfland is het behouden en versterken van het waardevolle open agrarische cultuurlandschap van Midden-Delfland ter versterking van de leefomgevingskwaliteit en het investeringsklimaat in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Vooral het agrarisch kerngebied wordt alom gewaardeerd. De grondgebonden melkveehouderijsector speelt een cruciale rol als economisch en maatschappelijk drager van dit kerngebied. De gemeente Midden-Delfland faciliteert de sector in deze maatschappelijke functie met het uitvoeren van het project Groen Ondernemen, een nieuwe landbouw, onderverdeeld in de projectonderdelen Duurzaam Boer Blijven in Midden-Delfland en Grondinstrument. De doelstelling van beide projectonderdelen is tweeledig: a) behoud van het waardevolle landschap van Midden-Delfland en b) behoud van een duurzaam economische (melk)veehouderijsector. Deze twee doelen zijn op veel punten met elkaar verbonden. De centrale doelstelling ten aanzien van het landschap biedt kansen voor en stelt eisen aan de economische ontwikkeling van de veehouderij in Midden-Delfland. De economische ontwikkelingen in de marktsector vormen de omgeving voor het functioneren van de agrarische bedrijven. De overheid schept de noodzakelijke randvoorwaarden voor hun bijdrage aan de kwaliteitsontwikkeling van het landschap. De beschikbaarheid en de prijs van grond zijn belangrijke aspecten van de agrarische bedrijfsvoering. Dat betekent dat in Midden-Delfland de (gemeentelijke) overheid waakt over de bestemming van de grond ten behoeve van de sector en probeert een niet agrarisch economische prijsontwikkeling tegen te gaan. De gemeente heeft het juridisch-planologisch instrument (het bestemmingsplan) om in te zetten. De gebiedsvisie Midden-Delfland 2025 en het LOP geven hierbij de richting aan. Daarnaast is er ook een aanvullend instrumentarium ontwikkeld, en geactualiseerd met de evaluatienota Grondinstrument (dec 2015), met een drietal instrumenten: - Stimuleren vrijwillige kavelruil (inclusief grondruilbank) - Landschapsdoelen (bijv. natuurwaarden of wandelpaden) realiseren met kwalitatieve verplichting gekoppeld aan grond - Een budget gericht op groen (agrarisch) ondernemen. De beschikbaarheid van grond is en blijft van groot belang voor de duurzame grondgebonden veehouderijsector. Alle reden dus om aan het thema grond beleidsmatig alle aandacht te blijven geven en waar nodig de instrumenten in te zetten. De kavelruilcoördinator ziet kansen en geeft adviezen aan de gemeente voor de inzet van (een onderdeel van) het instrumentarium. Casus In 2015 heeft het RVO (als opvolger van de DLG) aangekondigd percelen grond van Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) in de verkoop te willen doen. De gronden zijn eigendom van het Ministerie van Economische Zaken. In het kader van de wettelijke Leur-procedure heeft de gemeente Midden- Delfland interesse getoond voor vrijwel alle de BBL-percelen binnen onze gemeentegrenzen, maar ook voor enkele percelen in het Midden-Delfland gebied buiten haar grenzen. Het gaat hier om de percelen in de Zuidbuurt binnen de gemeenten Vlaardingen en Maassluis en enkele percelen binnen de gemeenten Schiedam en Delft. 3

4 RVO gaat nu eigendommen verkopen in de Zuidbuurt, op grondgebied van de gemeenten Maassluis en Vlaardingen. In totaal wordt er 26,7 ha verkocht. - Een deel van de grond (ongeveer 2,1 ha) wordt verkocht aan Rijkswaterstaat (RWS), die de grond nodig heeft voor de realisatie van de Blankenburgtunnel. - De overige grond (ongeveer 24,6 ha) kan worden gekocht door andere overheden die hier belangstelling voor hebben. Het advies is om in te stemmen met de verwerving van BBL-percelen met een totaal oppervlakte van 18,7 ha. De door RVO gekozen route vraagt om een zo spoedig mogelijke behandeling door uw raad van ons voornemen tot aankoop (zie argument 5). De gemeenten Vlaardingen en Maassluis kopen zelf geen agrarische grond, vooral omdat deze gemeenten daar (in tegenstelling tot de gemeente Midden-Delfland) geen beleidskader of programma voor hebben. Een eventuele aankoop via het grondinstrument door de gemeente Midden-Delfland is besproken met deze gemeenten, en ze hebben ermee ingestemd (zie ook bij argumenten). De betreffende percelen staan in onderstaande kaart in groen aangegeven. In onderstaande tabel zijn de kadastrale gegeven, de oppervlaktes en de prijzen, waartegen RVO ze laat gaan, weergegeven. Het gedeelte van een aantal percelen dat naar RWS gaat is al op het oppervlakte in mindering gebracht. Dit is bij benadering gebeurd. De totale aankoopprijs is derhalve ook een zo nauwkeurig als mogelijk opgesteld, maar het blijft een benadering. 4

5 perc_nr *) meterprijs ( /m2) Oppervlak (m2) Aankoopprijs ( ) *) Opmerkingen MSS K149ged1 5, MSS K147ged1 5, VDG N202ged1 5, VDG N194ged1 5, VDG N176 4, VDG N205ged1 5, prijs/m2 aanname VDG N345 4, VDG N198ged1 5, MSS K207 5, Beoogd effect Met de aankoop van de BBL-percelen in de Zuidbuurt verschaft de gemeente Midden-Delfland (in samenwerking met de gemeenten Vlaardingen en Maassluis) zich alvast de gewenste grondpositie om actief op ontwikkelingen te kunnen sturen ter versterking van het agrarisch cultuurhistorisch landschap ter plaatse. Argumenten 1. De centrale doelstelling voor het gehele Midden-Delfland gebied De centrale doelstelling voor het gebied Midden-Delfland is het behouden en versterken van het agrarisch cultuurlandschap ter versterking van de leefomgevingskwaliteit en het investeringsklimaat van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Vanuit de maatschappij wordt er in bijzonder veel waarde gehecht aan het agrarisch kerngebied, het kleine stukje unieke oer-hollandse landschap, met koe in de wei, tussen de verstedelijkte omgeving. Het IODS- kwaliteitsproject Groen Ondernemen, een nieuwe landbouw, met de projectonderdelen Duurzaam Boer Blijven en Grondinstrument, is bij uitstek het project dat de rol van de melkveehouderij als landschappelijk drager van het kerngebied ondersteunt. Vanuit het projectonderdeel Grondinstrument wordt het aankoopproces van de aangeboden BBL-percelen uitgevoerd. De bovengenoemde doelstelling geldt voor het gehele Midden-Delfland gebied, dus zowel het gebied binnen als buiten de gemeentegrens van Midden-Delfland. Het is van groot belang dat het gehele Midden-Delfland als één geheel met één duidelijke herkenbare identiteit wordt gezien door de stedeling. Deze gemeentegrens overstijgende samenwerking met omliggende gemeenten is duidelijk tot uitdrukking gekomen bij het opstellen van het LOP en momenteel werken gemeenten uit de regio samen binnen de Landschapstafel Hof van Delfland en bij het uitwerken van de opvolger van het Recreatieschap. Ten aanzien van tal van specifieke onderwerpen vindt overleg en afstemming plaats met omliggende gemeenten. Dit geldt ook voor de aankoop van BBL-percelen in het gebied. De gemeente Midden- Delfland heeft richting haar buurgemeenten aangegeven dat zij van plan is BBL-percelen aan te kopen. De gemeente Midden-Delfland is ook in overleg getreden met haar buurgemeenten of daar de 5

6 bereidheid is om de daar gelegen BBL-percelen, al dan niet in samenwerking met de gemeente Midden-Delfland en met inzet van IODS-middelen, te verwerven. Uitkomst van dit overleg is dat de achterliggende doelstelling voor verwerving door de buurgemeenten wordt onderschreven, maar de desbetreffende gemeenten zelf geen actie daartoe ondernemen omdat zij daar geen beleidsinstrumenten of programma voor hebben. De gemeente Vlaardingen en Maassluis, waar de aan te kopen BBL-percelen zich nu bevinden, hebben op bestuurlijk niveau wel toestemming gegeven dat de gemeente Midden-Delfland BBLpercelen in hun gemeenten, vanuit de bovengenoemde doelstelling, verwerven. Ook hebben zij aangegeven dat zij bereid zijn, nadat de gronden zijn verworven, met de gemeente Midden-Delfland samen te werken om de beoogde gebiedsontwikkeling te realiseren. 2. Algemene doelstelling van de aankoop van BBL-percelen in de Zuidbuurt De Zuidbuurt is een waardevol stukje agrarisch cultuurlandschap, aan de rand van Midden-Delfland, direct gelegen naast Vlaardingen en Maassluis. Gezien haar ligging, en huidige ontwikkelingen, is het een kwetsbaar gebied dat vraagt om speciale aandacht en overheidsinterventie. De kwetsbaarheid is ontstaan omdat de vanoudsher aanwezige economische functie en landschappelijke drager van het gebied, de grondgebonden landbouw, onder druk staat. Twee boeren zonder opvolgers zijn plotseling overleden. Het gebied dreigt te versnipperen. Percelen worden verkocht, deels aan agrariërs, maar deze bevinden zich niet in de buurt. Enkele andere boeren hebben niet zonder meer een rooskleurig toekomstperspectief en overwegen wellicht te stoppen. De Blankenburgverbinding wordt komende jaren gerealiseerd en geeft geen meerwaarde aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied. Tegelijkertijd ligt de stedelijke omgeving om de hoek, hetgeen de nodige uitdagingen biedt. De uitdaging zit het enerzijds in het voorkomen van ongewenste ontwikkelingen die afbreuk doen aan het gebied, en anderzijds in het stimuleren van de gewenste ontwikkelingen die juist het karakter, de kwaliteit en de belevingswaarde van de Zuidbuurt, als onderdeel van het grotere Midden-Delfland, versterken. Dit vindt in meer passieve zin plaats met het uitvoeren en handhaven van het ruimtelijke beleid (door de betreffende grondgebiedgemeenten Maassluis en Vlaaringen), maar het projectonderdeel Grondinstrument biedt een instrumentarium om juist meer in actieve zin de gewenste ontwikkelingen te stimuleren. Gezien de bovengenoemde uitdagingen is het advies dit instrument nu dan ook in te zetten voor verwerving van deze percelen. 3. Grondpositie als belangrijke factor voor gewenste ontwikkelingen Het verkrijgen van een grondpositie is van groot belang voor het realiseren van een beoogde ruimtelijke ontwikkeling. Om die reden is het project Grondinstrument ook vorm gegeven. De overheid en de grondgebonden landbouw hebben een gezamenlijk belang dat de grond in handen blijft van boeren of van ondernemers die investeren in de landschappelijke kwaliteit van de Zuidbuurt. Het RVO stuurt niet op het realiseren van dit landschappelijke belang, maar op het belang van zoveel mogelijk economisch gewin voor het Rijk. Omdat er aanneembaar risico is dat het eerste en het laatstgenoemde belang niet hand in hand zullen gaan, en het eerstgenoemde belang gezien de centrale doelstelling de voorkeur geniet, is er reden genoeg voor overheidsinterventie. Deze interventie betekent de aankoop van BBL-percelen met als doel deze percelen door te verkopen aan ondernemers die willen investeren in de kwaliteit van Midden-Delfland, bij voorkeur de grondgebonden landbouw. De overheid kan de gronden met (strategische) partners ook zelf tot ontwikkeling brengen. In ieder geval voorkomt de aankoop dat de gronden versnipperd op de markt worden gebracht en wordt er rust in het gebied gecreëerd. 6

7 4. Diverse kansen voor een gewenste ontwikkelrichting Er doen zich in de Zuidbuurt kansen en ontwikkelingen voor die pleiten voor een aankoop waarmee antwoord kan worden gegeven op de uitdagingen van het gebied. - Één agrarisch ondernemer, met zijn bedrijf gelegen tegen het recreatiegebied van Vlaardingen, heeft te maken met RWS die grond van hem nodig heeft voor de aanleg van de Blankenburgverbinding. Deze ondernemer heeft ofwel behoefte aan compensatie, of zal overwegen te stoppen met zijn bedrijf. In beide gevallen kan deze aankoop een rol spelen. Indien de betrokken ondernemer wenst te stoppen komt het totale vrije areaal uit op ruim hectare, wat dicht in de buurt zit van een minimale omvang van een eventueel nieuw te vestigen grondgebonden rundveehouderij (passend in Midden-Delfland met enkele verbredingstaken). Dat zou een belangrijke rol kunnen spelen bij het versterken van (het karakter van) de Zuidbuurt. - De BBL-percelen liggen verspreid in de Zuidbuurt. Als de gemeente Midden-Delfland de grond koopt, dan kan binnen en buiten het gebied een vrijwillige kavelruil worden geïnitieerd waarbij de gemeente een partij is door grond in te brengen. Het is bekend dat enkele agrarische ondernemers geïnteresseerd zijn in kavelruil in die omgeving. - In het kader van de innovatiedoelstellingen van de projectonderdelen Duurzaam Boer Blijven en Grondinstrument biedt een grondpositie de mogelijkheden om met partijen een nieuwe boerderij ( stadsboerderij of een boerderij van de toekomst passend binnen het innovatiekader van de provincie) te ontwikkelen waarbij duurzame grondgebonden landbouw samen gaat met andere functies van maatschappelijke betekenis (bijv. natuurbeheer, recreatie, productie van duurzame energie, zorg). - Er is contact met o.a. de ondernemers uit de Zuidbuurt en de Midden-Delfland Vereniging om te zoeken naar mogelijkheden om burgers/consumenten meer te betrekken en medeverantwoordelijk te maken voor lokale voedselproductie. Indien de gemeente Midden- Delfland de BBL-percelen verwerft, heeft zij dit initiatief ook wat te bieden. 5. Aankoopprocedure Het RVO biedt de BBL-percelen aan in het kader van de Leur-procedure. De grondgebiedgemeenten Vlaardingen en Maassluis hebben hier niet op gereageerd. De normale gang van zaken is dat wanneer de collega-overheden geen interesse hebben, de gronden op de markt worden gezet via een bepaalde verkoopprocedure. Omdat er geen interesse is vanuit de gemeenten Maassluis en Vlaardingen, heeft het RVO reeds een openbare inschrijvingsprocedure gestart. De termijn van inschrijving sluit op 2 november 2016, en op 3 november 2016 worden de enveloppen geopend. De gemeente Midden- Delfland heeft hiervan pas in de week van 4 oktober jl. kennis van genomen. Met het RVO is de voorlopige werkafspraak gemaakt dat wanneer de gemeente Midden-Delfland vóór 3 november besluit de gronden aan te kopen, deze percelen uit de inschrijving worden gehaald. Dat is ook de reden waarom op deze korte termijn - en met spoed - een voorstel aan u wordt voorgelegd. 6. De koopsom In bovenstaande tabel staan de vierkante meterprijzen vermeld met daarbij aangegeven de aankoopprijs op basis van het oppervlak. Deze prijzen zijn getaxeerd door RVO en zijn de zogenoemde laatprijzen, de prijzen waarvoor het RVO de gronden laat gaan. De gemeente Midden- Delfland wordt bij de aankoop van de BBL-percelen terzijde gestaan door Overwater Advies. Overwater acht deze prijzen acceptabel. Het bureau heeft onderzoek gedaan naar recente verkopen, en de conclusie daarvan is dat de laatprijzen onder de gemiddelde verkoopprijs ligt. Er is dus sprake van marktconforme prijzen, een belangrijke aankoopvoorwaarde. Ons voorstel is nadrukkelijk om de percelen uitsluitend in het kader van de Leur-procedure te verwerven, dat wil zeggen uitsluitend tegen 7

8 bovengenoemde laatprijzen. De gemeente Midden-Delfland wil niet meedoen aan een inschrijving om daarmee te gaan concurreren met marktpartijen. 7. Overige argumenten - In de evaluatienota van het Grondinstrument van december 2015 wordt aanbevolen om, met inzet van de grondruilbank, BBL-percelen aan te kopen om strategische doelen te kunnen realiseren. - Tijdens een bestuurlijk overleg tussen de gemeente Midden-Delfland en LTO Noord afdeling Delflands Groen heeft laatstgenoemde aangegeven de voorgenomen aankoop te steunen. Kanttekeningen 1. Vertraging bij doorverkoop en/of gebiedsontwikkeling De gronden worden aangekocht met het oog op gerichte doorverkoop en/of gebiedsontwikkeling met (strategische) partners. Het is conform de doelstelling van de grondruilbank niet de bedoeling dat de gronden langdurig of zelfs permanent in bezit blijven van de overheid en de gemeente Midden- Delfland in het bijzonder. Er bestaat nog geen concreet zicht op deze doorverkoop, maar de reële verwachting is dat de gemeente uiteindelijk de grond zal kunnen doorverkopen, tegen een minstens gelijke waarde. De gebiedsontwikkeling (van bijvoorbeeld een stadsboerderij ), bevindt zich momenteel in een verkennend stadium. De Zuidbuurt is, zoals hierboven beargumenteerd, echter van dusdanig strate gisch belang voor het Midden-Delfland gebied, dat het advies is om deze onzekerheid als aanvaardbaar maar noodzakelijk risico te accepteren. 2. Aankoop en beheerkosten Ondanks dat de percelen hun waarde behouden, en het krediet voor de grondruilbank zich weer hervult bij doorverkoop van de grond, zullen bij de aankoop van deze grond kosten gepaard gaan. Dit zijn kosten voor aankoop en beheer van de percelen, hoewel er ook pachtinkomsten zullen worden ontvangen. Met deze kosten is bij het verschaffen van het krediet voor de grondruilbank rekening gehouden en kunnen worden ingecalculeerd. 3. Bestaande pachtafspraken Alle aan te kopen percelen worden momenteel op basis van geliberaliseerde pacht per jaar verpacht aan boeren. Één perceel, gemeente Vlaardingen sectie N 198, wordt regulier verpacht. Deze verpachte staat hoeft geen belemmering te zijn om (op termijn) de gewenste ontwikkelingen te realiseren, en het advies is dus ook dit perceel bij de aankoop te betrekken. 4. Aanpassing handelingskader Grond Uit deze casus blijkt dat het bovengenoemde handelingskader ontoereikend is op artikel 5, betrekking hebbend op zaken die met spoed behandeld moeten worden. Deze luidt nu: wanneer een voorstel van het college niet kan wachten op de gebruikelijke cyclus van de raad, dan zal het college de raad vragen om een extra commissiebehandeling op de kortst mogelijke termijn. Ook al zou een extra commissievergadering worden belegd, dan nog dient besluitvorming plaats te vinden tijdens een raadsvergadering. Het voorstel is dan ook om artikel 5 als volgt te veranderen: Indien een voorstel van het college vanwege spoedeisendheid niet kan wachten op de eerstvolgende vergadercyclus van commissie-raad, dan legt het college het voorstel direct voor in de eerstvolgende reguliere vergadering van de raad. Indien een voorgenomen aankoop daar ook niet op kan wachten, verzoekt het college de raad een extra vergadering binnen de beschikbare termijn te beleggen. 8

9 Financiën In tabel 1 staan de aankoopprijzen per perceel vermeld en daarbij de totale geschatte aankoopprijs. De aankoop wordt verricht met inzet van het onderdeel grondruilbank. De kosten komen ten laste van het budget dat het ministerie van I&M beschikbaar heeft gesteld voor het IODS-kwaliteitsproject Groen Ondernemen, een nieuwe landbouw Communicatie Vervolgstappen Reactie college op commissiebehandeling 9