Workshop. Sterke staaltjes! Opzet: Diverse proefopstellingen uitzetten, bespreken, resultaat raden, uitvoeren, bespreken.

Transcriptie

1 Workshop Sterke staaltjes! Opzet: Diverse proefopstellingen uitzetten, bespreken, resultaat raden, uitvoeren, bespreken. Materiaal: Kinderen brengen mee: klembord, blauwe en groene balpen, stiften. Werkbladenbundel voor de kinderen. Zie fiches van de diverse proeven. De proeven: 1. Vulkaan in een fles: Warm water stijgt omhoog als je het mengt met koud water. 2. Laag op laag: Drijven en zinken op/in verschillende vloeistoffen. 3. Kleuren splitsen: uit welke kleuren zijn mengkleuren gemaakt? 4. Botsende ballen: waarom kaatsen/rollen sommige ballen beter dan andere? 5. Dansende ballonnen: afstoten en aantrekken door elektrische lading. Doelen: W.O. : Overkoepelende doelen: 0.5 Kinderen werken samen 0.7 Durven problemen aanpakken 0.8 Kinderen ontwikkelen tot autonome leerders 0.12 Uit een aantal vaststellingen zelf conclusies trekken Mens en medemens: 4.2 Vertrouwen ontwikkelen in eigen mogelijkheden 4.9 Leiding kunnen volgen in een taakgroepje Anderen helpen door zich dienstbaar op te stellen Hulp kunnen vragen, en zorg aanvaarden Mens en techniek: 6.6 Inzien dat producten gemaakt worden volgens bepaalde technische principes Materialenkennis en kennis van constructieprincipes gebruiken bij het maken van een constructie Kunnen een constructieactiviteit correct uitvoeren Kunnen gebruik maken van kennis over vaardigheid en techniek om een constructie te maken.

2 6.15 Kritisch kijken naar een zelfgemaakt product. Mens en samenleving: 5.6 Kinderen zien in dat samenleven het naleven van allerhande omgangs-vormen, leefregels en afspraken veronderstelt en ze kunnen zich daaraan houden. Moedertaal: Begrijpend lezen 35 Handelingen begrijpen en interpreteren 39 Gebruiksaanwijzingen begrijpen en interpreteren 45 Symbolen begrijpen en interpreteren 46 Opdrachten begrijpen en interpreteren 105 Bedoelingen afleiden 107 Volgorden van handelingen afleiden 183 Werktekening uitvoeren 235 Nieuwe ideeën opdoen en toepassen 236 Nieuwe activiteiten herkennen Woordenschat: Werkinstrumenten correct benoemen. Luisteren: 168 Handelingen afleiden 172 Volgorde van handelingen afleiden 262 Gedachtegang van een spreker voortzetten 266 Een opdracht, een taak uitvoeren Spreken: 223 Een gesprek voeren, al dan niet olv de leerkracht 225 Gespreksregels respecteren 235 Passende vragen stellen in verschillende situaties Wiskunde: AD1 Fundamentele wiskundige kennis, inzichten en vaardigheden verwerven AD2 Wiskundige kennis, inzichten en vaardigheden in verband brengen met en gebruiken in betekenisvolle situaties, ook in andere leergebieden. AD3 De nodige wiskundetaal begrijpen en gebruiken, ook buiten de wiskundelessen AD4 Een onderzoeksgerichte ingesteldheid ontwikkelen AD 5 Zoekstrategieën ontwikkelen om problemen op te lossen en de vaardigheid verwerven om na te denken over eigen denk-en leerprocessen en om die te sturen MR 1 Dingen kwalitatief vergelijken volgens kleurschakering, hardheid, lengte, gewicht, inhoud, temperatuur, en de vergelijking verwoorden met termen als zwaarste, lichtste, dikste, verste, dichtste, MR 6 Dingen rangschikken op basis van een kwalitatieve vergelijking Beeldopvoeding:

3 5.3 Mogelijkheden van materialen en technieken ontdekken 8.5 Specifieke materialen en technieken aanwenden om bepaalde beeldaspecten te realiseren Kleuren onderscheiden en ordenen Hoofdkleuren toepassen 13.5 Door splitsing van kleuren ontdekken welke kleuren in een secundaire kleur zitten 17 De leerlingen kunnen gericht experimenteren met materiaal Sd 2 Beleefde emoties zo goed mogelijk onder woorden brengen Sd 4 Kennis verwerven over het materiaal dat wordt verwerkt Sd 6 Vreugde beleven aan het experimenteren met materialen en technieken Sd 8 Initiatieven nemen Sd 10 Zelfvertrouwen hebben Sd 23 Efficiënt werken Sd 24 Materieel en materiaal respecteren Sd 26 Gericht zijn op zintuiglijke waarnemingen Sd 28 Experimenteren met materialen en technieken Sd 32 Materieel benoemen, juist gebruiken en er veilig mee omgaan Sd 37 Zintuiglijke kennis en vaardigheden ontdekken en bezitten op het domein van de beeldaspecten: lijn, kleur, textuur

4 Proef 1 Materiaal: Touw of ijzerdraad, klein flesje, kleurstof (inkt), grote glazen pot, water, waterkoker (Sterke staaltjes, Angela Wilkes, Standaard uitgeverij, Antwerpen, p 8-9) Voorbereiding: Touw(ijzerdraad) vastmaken rond de hals van het kleine flesje zodat een handvat ontstaat. De proef: 1. Vul de glazen pot met koud water tot aan de vullijn. 2. Vul het kleine flesje met warm water. 3. Doe de inkt bij in het kleine flesje. 4. Laat het kleine flesje voorzichtig in de grote pot vol koud water zakken. De vraag: Wat gaat er nu gebeuren? a) het rode water gaat direct mooi mengen met het gewone water. b) Er zal niks gebeuren, want het warme water koelt snel af. c) Het warme water spuit omhoog uit het flesje als een vulkaan. -> Kinderen moeten hun antwoord individueel aanduiden op het werkblad, pas als iedereen iets heeft ingevuld worden de antwoorden overlopen, en besproken: Waarom denk je dat? De leerlingen verwoorden hun mening, pas als iedereen verwoord heeft wordt de proef uitgevoerd. Het juiste antwoord: c) Foute antwoorden worden met de groene balpen verbeterd! De oplossing: Als water verwarmd wordt zet het uit, neemt het dus meer plaats in. Heet water is daardoor lichter (minder zwaar) dan koud water. Daarom stijgt het warme water snel omhoog door het koude water.

5

6 Proef 2 Materiaal: Keukenstroop, groene olijfolie, gekleurd water (met blauwe inkt) Grote doorschijnende kom, 3 glazen, drie lepels Noten, plastieken speelgoed, moeren, gedroogde macaroni, kerstomaatjes, druiven (Sterke staaltjes, Angela Wilkes, Standaard uitgeverij, Antwerpen, p 10-11) Voorbereiding: Van de drie vloeistoffen is er telkens een half glas vol, en in de grote pot zitten ze alle drie. De proef: 1. Uitleg over verschillende vloeistoffen. Dat de ene vloeistof beter giet dan de andere, dat de ene dikker is dan de andere: demonstreren door met een lepel vloeistof uit een glas te nemen en erin te laten lopen door de lepel in 1 keer om te draaien: het water is er direct af, de olie gaat redelijk snel, maar blijft wel nog wat aan de lepel kleven de stroop loopt er niet direct af, het duurt redelijk lang 2. In de pot met de drie vloeistoffen zijn deze niet gemengd zoals de inkt met het water in de vorige proef. Hoe komt dat? Laat de kinderen eerst zelf verwoorden, geef daarna pas zelf de correcte uitleg: De stroop ligt onder, het water in het midden, de olie bovenop.vloeistoffen doen dat omdat sommige lichter (of minder dicht ) zijn dan anderen. Een lichtere vloeistof drijft op een zwaardere. Welke vloeistof is dus de lichtste? Welke vloeistof is dus de zwaarste? 3. De verschillende kleine voorwerpen bespreken. Waaruit zijn ze gemaakt, wat drijft volgens de kinderen? 4. Zouden de dingen in elke vloeistof even goed drijven? Laat de kinderen even verwoorden wat ze denken. Nog geen oplossingen zeggen! De vraag: We gaan de verschillende voorwerpen in de gemengde pot doen. Wat zal blijven drijven, en op welke laag? Zet een kruisje voor elk voorwerp.

7 Olie Water Stroop Niet noot speelgoed tomaat moer macaroni druif -> Kinderen moeten hun antwoord individueel aanduiden op het werkblad, als iedereen iets heeft ingevuld worden de antwoorden overlopen, en besproken: Waarom denk je dat? De leerlingen verwoorden hun mening, pas als iedereen heeft verwoord wordt de proef uitgevoerd. Het juiste antwoord: noot speelgoed tomaat moer macaroni druif Olie X Water X Stroop X X Niet X De oplossing: Sommige voorwerpen die je in de kom laat vallen zinken, andere drijven. Het hangt af van hun eigen gewicht in welke laag ze blijven drijven. In dichtere vloeistof kunnen zwaardere voorwerpen beter blijven drijven dan in een lichtere vloeistof.

8 Proef 3 Materiaal: Vloeipapier (of witte koffiefilters), water, per kind schoteltje. Kinderen brengen mee: Stiften in verschillende kleuren. (Sterke staaltjes, Angela Wilkes, Standaard uitgeverij, Antwerpen, p 28-29) Voorbereiding: Water klaarzetten, potloodlijn trekken op elke filter zodat de kinderen weten op welke hoogte ze hun stippen moeten zetten. De proef: Elk kind tekent onderaan zijn koffiefilter op de lijn een aantal bollen met zijn stiften. Laat zeker 1 cm tussen de stippen. De vraag: Welke kleuren zitten er allemaal in je stift om die kleur te maken? -> Elk kind vult op zijn individueel blad de kleuren van zijn gebruikte stiften in op volgorde van links naar rechts. Daarnaast de kleuren die hij/zij denkt die erin zitten. (tip: denk aan de mengkleuren bij verf!) stiftkleur Welke kleuren zitten erin? Het juiste antwoord: Elk kind houdt zijn eigen filter nu onderaan in het water (de bollen niet!) zodat de kleuren kunnen uitlopen. De oplossing: Elk kind vult op zijn eigen blad met groen aan welke kleuren nog meer

9 tevoorschijn komen bij het uitlopen. Proef 4 Materiaal: Ballen uit verschillende materialen: botsbal, pingpongbal, golfbal, knikker, pompon, tennisbal, moussebal Schans, tafel, lat Voorbereiding: Geen De proef A: Laat de ballen allemaal tegelijkertijd van de tafel op de grond rollen. Duw ze bijvoorbeeld met een lat gelijktijdig over de rand. Bespreek voor je het doet: Welke bal zal de hoogste kaatsen? Welke zal niet kaatsen? -> + aanduiden op het werkblad Dan de proef uitvoeren, en het antwoord aanduiden in groen op het werkblad. Bespreek waarom de ene bal hoger kaatst dan de andere, en waarom sommige ballen niet kaatsen. (hangt af van het materiaal waaruit ze gemaakt zijn, de binnenvulling, en het gewicht) Wat kaatst (bijna) niet? Heel zacht en zeer lichte materiaal (dat je makkelijk kan induwen) en het tegenovergestelde: heel hard en zeer zwaar materiaal (dat je niet kan vervormen) Wat kaatst wel goed? Ballen die een beetje induwbaar maar niet vervormbaar zijn.

10 De proef B: Laat de ballen om beurt van de schans rollen. Bespreek voor je het doet: Welke bal zal het verst rollen? Welke het minst ver? -> + aanduiden op het werkblad Dan de proef uitvoeren, en het antwoord aanduiden in groen op het werkblad. Bespreek waarom de ene bal verder rolt dan de andere. (hangt af van de buitenkant, en het gewicht) Wat rolt niet goed? Niet-gladde buitenkant, licht gewicht Wat kaatst wel goed? Gladde buitenkant, zwaar gewicht

11 Proef 5 Materiaal: 2 ballonnen, wollen trui, touwtjes Voorbereiding: De ballonnen opblazen, en er een touwtje aan vastknopen. De proef: 1. De twee ballonnen hou je aan het touwtje (ondersteboven) vast naast elkaar. Er gebeurt niks. 2. Als je 1 ballon opwrijft, en ze dan terug naast elkaar hangt. Ze trekken elkaar aan. De vraag: Wat gebeurt er als je de ballonnen allebei hard opwrijft met een trui en ze dan terug naast elkaar hangt? a) Ze duwen elkaar weg. b) Ze trekken elkaar aan. c) Ze blijven mooi naast elkaar hangen. Het juiste antwoord: a) De oplossing: Als je met een doek hard over een ballon wrijft dan verander je iets aan de ballon. De ballon krijgt dan een elektrische lading. Als je beide ballonnen opwrijft krijgen ze dus allebei een elektrische lading. 2 dezelfde ladingen duwen elkaar weg (= de 2 ballonnen opwrijven), verschillende ladingen trekken elkaar aan (= 1 ballon opwrijven, en de andere niet). PS Leuk spelletje! 4 kinderen wrijven elk hun ballon goed op. Op de tafel leg je een derde opgewreven ballon. Elk kind staat aan een andere kant van de tafel. Elk probeert de middenballon van de tafel te duwen. Als die er aan jouw kant afvalt krijg je een minpunt. (af en toe alle ballonnen terug opladen!)

12

13