THERMISCHE SCHOKBESTENIGHEID VAN THEE- EN KOFFIEGLAZEN

Transcriptie

1 THERMISCHE SCHOKBESTENIGHEID VAN THEE- EN KOFFIEGLAZEN Marktonderzoek 2004 Rapport nr. ND04o082/01 VOEDSEL EN WAREN AUTORITEIT internetsite Februari 2005 rapport ND04o082/01; datum: februari 2005

2 INHOUD pagina SAMENVATTING en TREFWOORDEN SUMMARY and KEYWORDS 1. INLEIDING Thermische schokbestendigheid van theeglazen Voorgaande marktonderzoeken Doel van het onderzoek 1 2. MATERIAAL EN METHODES Monstername Thermische schokbestendigheid 2 3. RESULTATEN EN DISCUSSIE Thermische schokbestendigheid van theeglazen Vergelijking met voorgaande marktonderzoeken 5 4. CONCLUSIES 6 5. LITERATUUR 6 rapport ND04o082/01; datum: februari 2005

3 SAMENVATTING en TREFWOORDEN In 2004 heeft een herhaling plaatsgevonden van het marktonderzoek van 2003 naar de thermische schokbestendigheid van thee- en koffieglazen. Volgens het 'home authority' principe werd de bemonstering in eerste instantie uitgevoerd bij de hoofdkantoren van landelijke ketens. Gevraagd is wat de leverancier van deze glazen heeft ondernomen om de thermische schokbestendigheid van thee- en koffieglazen te borgen. Ter aanvulling zijn in het reguliere winkelkanaal ook een aantal thee- en koffieglazen bemonsterd. In mei-september 2004 zijn totaal 57 verschillende thee- en koffieglazen bemonsterd en onderzocht. Hiervan hadden 22 glazen een onvoldoende thermische schokbestendigheid. Een aantal van deze thee- en koffieglazen waren ook tijdens het vorige marktonderzoek fout. De meeste van deze winkelketens waren ook tijdens de vorige marktonderzoeken bezocht. Voorgaande marktonderzoeken en de genomen maatregelen hebben niet geresulteerd in een verbetering van de marktsituatie. Wanneer een winkelketen eerder een waarschuwing had ontvangen voor een onvoldoende thermische schokbestendigheid van zijn thee- of koffieglazen, is dit maal een proces-verbaal opgemaakt. Tevens zijn de resterende partijen thee- en koffieglazen uit het winkelkanaal verwijderd. Er zijn totaal 4 schriftelijke waarschuwingen, 17 processen-verbaal en 1 boeteraport opgemaakt Verder is naar aanleiding van een klacht ook een serie glazen schalen onderzocht (bestemd voor gebruik in oven en magnetron). De resterende schalen van de klager doorstonden de thermische schokproef niet. De schalen, welke ter referentie waren bemonsterd, hadden echter wel een voldoende thermische schokbestendigheid. Trefwoorden: theeglas, koffieglas, glazen schaal, thermische schokbestendigheid SUMMARY and KEYWORDS In 2004 the market surveillance of 2003 on the thermal shock resistance of tea- and coffee glasses was repeated. In first instance sampling was performed according to the 'home authority' principle, at the head offices of store chains. Inquiries were made if and how the thermal shock resistance of the tea- and coffee glasses was guaranteed. In addition, several tea- and coffee glasses were sampled in retail. In May-September 2004 a total of 57 different tea- and coffee glasses were sampled and investigated. 22 glasses had an insufficient thermal shock resistance. A number of these glasses were also sampled during the previous market surveillances and then also had insufficient thermal shock resistance. Most of the store chains had also been inspected during the previous market surveillances. The previous market surveillances and measures had not resulted in an improvement of the market situation. When the store chain had received a written warning prior to this surveillance, this time an official report was given. In addition the remaining parties of tea- and coffee glasses were removed from the stores. In total 4 written warnings, 17 formal reports and 1 administrative penalty order were given. As a result of a complaint of a consumer, a series of glass dishes (intended for use in (microwave) oven) was investigated. The remaining dishes of the complainer failed the thermal shock test. However, the glass dishes, which had been sampled as reference, passed the thermal shock test. Keywords: tea glass, coffee glass, glass dish, thermal schock resistance rapport ND04o082/01; datum: februari 2005

4 1. INLEIDING 1.1 Thermische schokbestendigheid van theeglazen Naar aanleiding van een klacht, waarbij een kind van 4 jaar tweedegraads brandwonden heeft opgelopen, heeft de VWA/Keuringsdienst van Waren in 2003 een marktonderzoek ingesteld naar de thermische schokbestendigheid van thee- en koffieglazen [5.1]. Hiervoor was geen methode of norm beschikbaar, daarom werd gebruik gemaakt van een norm bestemd voor drinkgerei voor kinderen (EN ) [5.2]. Dit onderwerp en de gehanteerde methode zijn besproken tijdens het ROW (Regulier Overleg Warenwet). Deelnemers aan dit overleg waren het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Voedsel en Waren autoriteit (VWA), betrokken bedrijven/importeurs, organisaties van ondernemers en consumenten ( De door de VWA/Keuringsdienst van Waren gehanteerde methode stond hierbij ter discussie. Tijdens dit overleg werd een technische werkgroep gevormd, deze kwam echter niet tot overeenstemming over de testmethode. Ondertussen vonden er nog steeds incidenten plaats met theeglazen. De Directeur Voeding en Gezondheidsbescherming (dhr. Dortland) van het ministerie van VWS [5.3] heeft daarom op 8 april 2004 een brief geschreven aan de deelnemers van het ROW, waarin staat dat het ministerie van VWS van mening is dat de testmethode, zoals gehanteerd door de VWA/Keuringsdienst van Waren, het vereiste beschermingsniveau biedt. 1.2 Voorgaande marktonderzoeken In de periode januari-februari 2003 zijn totaal 52 verschillende typen glazen bemonsterd, bestemd voor hete dranken (thee- en koffieglazen) [5.1]. De theeglazen verschilden van glasdikte, model, opdruk en prijs. Gebleken is dat 17 typen glazen niet bestendig waren tegen de thermische schok. Op basis van artikel 18 onderdeel c van de Warenwet hebben de leveranciers van deze glazen een schriftelijke waarschuwing ontvangen. Tevens hebben deze leveranciers op vrijwillige basis een recall uitgevoerd van deze producten en het publiek gewaarschuwd middels advertenties in regionale en landelijke kranten. In november/december 2003 is dit marktonderzoek herhaald [5.4]. Volgens het 'home authority' principe zijn de hoofdkantoren van winkelketens geïnspecteerd en heeft daar de bemonstering plaats gevonden. Wederom hadden een aantal theeglazen een te lage thermische schokbestendigheid. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Tijdens dit tweede marktonderzoek bleek dat er nog geen verbetering zichtbaar was in de thermische schokbestendigheid van theeglazen op de Nederlandse markt. Omdat er nu duidelijkheid is over de te hanteren methode, is opnieuw een marktonderzoek uitgevoerd. 1.3 Doel van het onderzoek Het doel van dit onderzoek was om de thermische schokbestendigheid van theeglazen te controleren. Hiermee kan worden vastgesteld of er een verbetering heeft opgetreden in de marktsituatie. De thee- en koffieglazen werden hiertoe bemonsterd bij de hoofdkantoren van landelijke ketens. Ter aanvulling zijn ook in het reguliere winkelkanaal thee- en koffieglazen bemonsterd. rapport ND04o082/01; datum: februari

5 2. MATERIAAL EN METHODES 2.1 Monstername In mei en juni 2004 zijn 32 verschillende theeglazen bemonsterd bij hoofdkantoren van ketens, volgens het zogenaamde 'home authority' principe. Gevraagd is of de verhandelaar van deze theeglazen op de hoogte was van het feit dat de thermische schokbestendigheid van theeglazen voldoende hoog moet zijn. Daarbij is ook geïnformeerd of het bedrijf zelf specificaties stelt aan zijn leverancier wat betreft de thermische schokbestendigheid. Als laatste is gevraagd of het bedrijf deze theeglazen hierop ook heeft laten testen. Daarnaast is de controleurs gevraagd om theeglazen te bemonsteren, welke niet uit gehard glas bestonden, of van boorsilicaat glas gemaakt waren. Uit vorige marktonderzoeken was gebleken dat deze typen glazen een voldoende thermische schokbestendigheid bezaten. Er is bij dit onderzoek dus selectief bemonsterd. Ter aanvulling heeft in september 2004 een bemonstering plaatsgevonden van thee- en koffieglazen in de regio Noord (provincies Friesland, Groningen en Drenthe). Deze glazen zijn bemonsterd in het reguliere winkelkanaal (totaal 26 monsters). Naar aanleiding van een klacht over een spontaan gesprongen glazen schaaltje, is in juli 2004 ook een serie glazen schalen bemonsterd (5 monsters). Deze schalen waren volgens het etiket geschikt voor gebruik in magnetron en oven. 2.2 Thermische schokbestendigheid De thermische schokbestendigheid van de theeglazen is op dezelfde wijze getest als tijdens de voorgaande marktonderzoeken. Deze methode is gebaseerd op EN [5.2]. Het glas werd ontdaan van alle stickers en etiketten. Daarna werd het glas in kokend water geplaatst. Na minuten werd het glas hieruit getild. Het hete water werd uit het glas geschonken. Vervolgens werd het glas zo snel mogelijk in een waterbad met ijs geplaatst van 0-5 C. Na minuten werd het glas uit het koude bad gehaald en afgedroogd. Het glas werd visueel onderzocht op zichtbare scheuren en barsten. Wanneer er geen zichtbare scheuren of barsten waren ontstaan, werd het glas vervolgens extra getest. Sommige scheuren of barsten zijn visueel moeilijk waarneembaar. Daarom werd het glas na de beschreven thermische schok test vervolgens in een lekbak geplaatst en gevuld met kokend water. Wanneer er een kleine scheurtje aanwezig is in het glas, groeit de scheur verder door de thermische sprong van het kokend water en kan het glas zelfs springen. Deze manier van barsten vormt een extra risico voor de consument. Wanneer de scheurtjes moeilijk waarneembaar zijn, vult de consument het glas opnieuw waarna het glas alsnog spontaan kan barsten of springen. Van ieder monster werden tenminste 10 glazen getest volgens bovenstaande methode. Wanneer 2 of meer van de 10 glazen sprongen tijdens deze test, werd een theeglas als fout beoordeeld. Fout betekent hierbij onvoldoende thermische schokbestendigheid. rapport ND04o082/01; datum: februari

6 3. RESULTATEN EN DISCUSSIE 3.1 Thermische schokbestendigheid In onderstaande tabel 1 worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar de thermische schokbestendigheid van thee- en koffieglazen en glazen schalen. Een groot aantal winkelketens, waar tijdens vorige marktonderzoeken theeglazen waren bemonsterd met onvoldoende thermische schokbestendigheid zijn dit keer opnieuw geïnspecteerd Ook een aantal theeglazen zijn bemonsterd welke de vorige keer een onvoldoende thermische schokbestendigheid bleken te hebben. In het eerste deel van de tabel staan de monsters welke via home authority zijn gehaald. Onder de stippellijn staan de monsters welke in het reguliere winkelkanaal in de regio Noord zijn bemonsterd, deze hebben een monsternummer beginnend met 44. Monster 'theemok met bloemmotief' staat dubbel in de lijst, zowel volgens home authority ( ) als in het winkelkanaal ( ) bemonsterd. In de kolom 'vorige uitslag' wordt weergegeven of dit theeglas in een eerder marktonderzoek van de VWA/Keuringsdienst van Waren is getest en wat de uitslag destijds was. In de kolom specificaties wordt gemeld of het bedrijf, waar het desbetreffende glas tijdens het huidige marktonderzoek is gehaald, zelf specificaties stelt aan de thermische schokbestendigheid. In de laatste kolom wordt weergegeven of de theeglazen ook zijn getest op thermische schokbestendigheid. Tabel 1: Thermische schokbestendigheid van thee- en koffieglazen en schalen monsternr. omschrijving aantal getest aantal gesprong. uitslag vorige uitslag specificaties zelf getest middelgroot glas 10 4 fout klein glas met goudkleurige ringen 10 0 goed middelgroot glas 10 0 goed goed ja nee wijduitlopend, kunststof/rvs houder 10 0 goed - nee nee theeglas met ribbels 10 7 fout fout nee nee theeglas in metalen houder 10 1 goed - nee nee gedecoreerd in kunststof houder 10 7 fout - nee nee metalen houder, metalen schotel fout - nee nee koffieglazen en koffiemaker 10 1 goed - nee nee wijduitlopend met blauwe golven 10 5 fout fout ja ja theeglas latte fout - nee nee stapelbaar theeglas 10 0 goed goed nee nee theekop helder royalex 10 0 goed goed nee nee wijduitlopend hoekig theeglas 10 7 fout - nee nee theemok met roosjes 10 3 fout - nee nee theemok bloemmotief 10 4 fout fout nee nee theeglas in chroomhouder 10 3 fout - nee nee dun wijduitlopend theeglas 10 1 goed theeglas 10 0 goed theeglas in metalen houder 10 1 goed theeglas in metalen houder 10 0 goed theekan met wit handvat en deksel 5 0 goed - nee nee espressokopje luminarc 10 0 goed - nee nee chocoladeglas luminarc 8 0 goed - nee nee theekopjes met schoteltjes 10 0 goed - nee nee duralex schaal Ø 9 cm 10 0 goed duralex schaal Ø 14 cm 10 0 goed duralex schaal Ø 11 cm 10 0 goed rapport ND04o082/01; datum: februari

7 monsternr. omschrijving aantal getest aantal gesprong. uitslag vorige uitslag specificaties zelf getest duralex schaal Ø 17 cm 10 0 goed duralex schaal Ø 22 cm 10 0 goed luminarc glas late macchiato 10 0 goed - nee nee theeglas 27 cl 10 0 goed - nee nee theeglas 40 cl 10 0 goed - nee nee theeglas met ribbelrand 10 4 fout - nee nee theeglas fout - nee nee theeglas hoog fout dun hoog theeglas 10 0 goed theeglas Manon 10 0 goed goed theeglas Bouvrie 10 0 goed goed theeglas zonder houder 8 0 goed glas met houder 10 0 goed café set 5 delig 4 1 goed Irish coffee glas 8 5 fout Irish coffee glas 7 7 fout theemok 'finding Nemo' 6 0 goed kop en schotel helder 6 2 goed kop- en schotel 10 3 fout theeglas 10 0 goed theemok bloemmotief 10 7 fout theemok mat 6 6 fout theeglas in verchroomde houder 10 4 fout theeglas wijduitlopend met print 9 6 fout Irish cofffee glas 8 8 fout theeglas in RVS houder 6 0 goed espresso glas 10 3 fout dun theeglas zonder oor 6 0 goed dun theeglas met oor 10 0 goed goed theeglas met kunststof oor 9 0 goed theeglazen 10 7 fout koffieglazen 8 0 goed theeglas in rvs houder 8 0 goed hittebestendig theeglas 10 0 goed hittebestendig glas 10 0 goed Thermische sprong ca. 80 C. Gekoelde glazen worden gevuld met kokend water. Wanneer voor een bepaald type theeglas voor de eerste maal werd vastgesteld dat de thermische schokbestendigheid onvoldoende was, is een schriftelijk waarschuwing opgemaakt op basis van artikel 18 onder c van de Warenwet. Totaal zijn 4 schriftelijke waarschuwingen opgemaakt. Voor sommige glazen of bij sommige ketens was al eerder een schriftelijke waarschuwing opgemaakt, vanwege onvoldoende thermische schokbestendigheid. In die gevallen is daarom nu een proces verbaal of boeterapport opgemaakt en heeft de verhandelaar de verkoop van deze producten moeten staken. Totaal zijn 17 processen-verbaal en 1 boeterapport opgemaakt. De resterende partijen thee- en koffieglazen zijn terug gehaald uit het winkelkanaal. Er zijn ook een aantal glazen schalen getest op thermische schokbestendigheid. Deze resultaten staan opgenomen in tabel 1. De resterende schalen van de klager sprongen tijdens de test. De klacht was daarom terecht. De officieel (ter referentie) bemonsterde serie doorstond echter de thermische schoktest. Deze zijn wellicht van een andere productie serie. rapport ND04o082/01; datum: februari

8 3.2 Vergelijking met voorgaande marktonderzoeken Een aantal theeglazen, waarvan tijdens vorige marktonderzoeken was vastgesteld dat de thermische schokbestendigheid onvoldoende was, bleken nu opnieuw te springen tijdens de thermische schoktest. Er had dus nog geen verbetering opgetreden van de marktsituatie, omdat sommige theeglazen nog steeds te koop werden aangeboden. Totaal zijn 57 verschillende thee- en koffieglazen onderzocht, waarvan 22 een onvoldoende thermische schokbestendigheid bleken te hebben. Er zijn nog steeds thee- en koffieglazen verkrijgbaar op de Nederlandse markt, met onvoldoende thermische schokbestendigheid. Hierbij dient te worden opgemerkt dat er in het huidige onderzoek selectief is bemonsterd. In onderstaand tabel 2 wordt van de verschillende marktonderzoeken weergegeven wat het percentage is van thee- en koffieglazen met onvoldoende thermische schokbestendigheid. Hierbij moet als kanttekening worden geplaatst dat tijdens het tweede en derde marktonderzoek selectief is bemonsterd. Tabel 2: Percentage thee- en koffieglazen met onvoldoende thermische schokbestendigheid voor de verschillende marktonderzoeken periode bemonstering aantal onderzochte overtredingspercentage selectieve bemonstering thee/koffieglazen (%) januari-februari nee november-december ja mei-september ja rapport ND04o082/01; datum: februari

9 4. CONCLUSIES Totaal zijn 57 verschillende thee- en koffieglazen onderzocht op thermische schokbestendigheid, waarvan 22 onvoldoende thermisch schokbestendig bleken te zijn. Voor sommige glazen of bij sommige ketens was al eerder een maatregel getroffen, vanwege onvoldoende thermische schokbestendigheid. Voorgaande marktonderzoeken en maatregelen hebben weinig effect gesorteerd, er heeft geen verbetering van de markt opgetreden. Wanneer bij dezelfde winkelketen opnieuw een overtreding werd geconstateerd, is een proces-verbaal opgemaakt. Daarnaast zijn de resterende partijen thee- of koffieglazen uit het winkelkanaal verwijderd. In dit marktonderzoek is ook een klacht over glazen oven/magnetronschalen mee genomen. De resterende schalen van de klager bleken inderdaad een onvoldoende thermische schokbestendigheid te hebben. De ter referentie bemonsterde schalen waren echter wel deugdelijk op dit aspect. 5. LITERATUUR 5.1 Bouma, K., Nieman, C.I.H.M., Westerhoff, J.P. Thermische schokbestendigheid van theeglazen. Rapport ND1FCM05/01, Keuringsdienst van Waren Noord. 5.2 EN Child use and care articles Drinking equipment Part 1: General and mechanical requirements and tests. Augustus VGB/ROW Brief aan deelnemers Deskundigen-overleg Productwetgeving Niet-Levensmiddelen (DPNL) betreffende 'Thermische veiligheid theeglazen' van 8 april Bouma, K., Draaijer, A., Nieman, C.I.H.M. & Stavenga, K. Januari Thermische schokbestendigheid van theeglazen. Rapport ND03V003/04 VWA/Keuringsdienst van Waren Noord rapport ND04o082/01; datum: februari