DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE ZOETERMEER IN SCHOOLJAAR

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE ZOETERMEER IN SCHOOLJAAR Onderzoeksnummer : Datum vaststelling : 1 september 2016 ED /2

2

3 Inhoud Voorw oord Samenvatting van de belangrijkste oordelen Inleiding Vve in de gemeente Zoetermeer De oordelen over de voor- en de vroegscholen Conclusies Reactie van de gemeente Pagina 3 van 31

4

5 Voorwoord In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in de kleine en middelgrote gemeenten in werking getreden. Voor de periode hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de inspectie in 2013 en 2015 een monitor uitvoert om de kwaliteit van vve op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van vve in de gemeente Zoetermeer aan het einde van de monitorperiode in schooljaar De hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 31

6 Pagina 6 van 31

7 1 Samenvatting van de belangrijkste oordelen In de gemeente Zoetermeer is de kwaliteit van het gemeentelijk beleid voor vooren vroegschoolse educatie (vve) volledig op orde. De kwaliteit van de uitvoering van vve in de voor- en vroegscholen laat het volgende beeld zien: Het bereik en de toeleiding is verder verbeterd. De gemeente heeft het ouderbetrokkenheidbeleid vormgegeven. Over de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen zijn afspraken gemaakt. De vve-resultaten worden gemonitord. De coördinatie op gemeentelijk niveau is gebaseerd op een evaluatie en leidt tot verbetering van vve. De kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie in de voor- en vroegscholen laat het volgende beeld zien: De condities op de voorschool zijn voldoende, bij de vroegschool ontbreekt de dubbele bezetting. Het ouderbeleid en de kwaliteitszorg hebben zich verder ontwikkeld sinds het vorige onderzoek: er zijn nu geen verbeterpunten meer. Het educatief, didactisch en pedagogisch handelen op de voorschool is van voldoende niveau. Op de vroegschool behoeft dit nog de nodige aandacht, mede door het ontbreken van de dubbele bezetting. Het volgen en begeleiden van kinderen is (nog steeds) van een voldoende niveau. De doorgaande lijn tussen voor- en vroegschool is afdoende vormgegeven. De resultaten van vve worden gemeten en laten een voldoende beeld zien. De voor- en vroegscholen hebben van tevoren de kwaliteit van hun eigen voor- of vroegschoolse educatie ingeschat. Daaruit volgen de volgende waarderingen: De locaties vinden dat ze voldoen aan de condities, maar de dubbele bezetting blijft problematisch op de vroegscholen. De locaties geven zichzelf een veel positievere waardering op het onderdeel Ouders dan in De locaties geven aan gebruik te maken van een breed aanbod en dat doelgericht te plannen. Er is hierin een lichte stijging zichtbaar ten opzichte van twee jaar geleden. Het volgen van de ontwikkeling van de kinderen is volgens de locaties iets verbeterd ten opzichte van het vorige onderzoek. De kwaliteitszorg wordt door de locaties iets minder positief gewaardeerd dan in De waardering die de locaties zichzelf geven over de doorgaande lijn is over het algemeen positiever dan twee jaar geleden. Pagina 7 van 31

8 2 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van vve in de gemeente Zoetermeer in schooljaar Voor meer informatie hierover zie De opbouw van het rapport is als volgt: Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Zoetermeer (paragraaf 3.1) Daarna wordt een overzicht gegeven van de voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 3.2) en van de door de gemeente aangeleverde vvedocumenten (paragraaf 3.3). Tevens geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 3.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Wij hebben deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Ook de voor- en vroegscholen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ingevuld. De inspectie heeft in de gemeente Zoetermeer een voorschoollocatie en een vroegschoollocatie bezocht om de antwoorden op de vragenlijsten te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden in hoofdstuk 4 toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Deze staan in paragraaf 4.2 in de vorm van overzichtstabellen met daarin de waarderingen op basis van eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst). Hoofdstuk 5 bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Zoetermeer. In hoofdstuk 6 geeft de gemeente een reactie op de bevindingen van de inspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 8 van 31

9 3 Vve in de gemeente Zoetermeer De gemeente Zoetermeer heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Een lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 3.3 Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid : zie paragraaf Ontwikkeling van vve in Zoetermeer Ontwikkeling tot 2013 Tijdens de bestandsopname in 2010 en 2011 kwam naar voren dat de gemeente Zoetermeer al veel vve-aspecten op orde had. Na de bestandsopname en naar aanleiding van de bestuursafspraken is de gemeente Zoetermeer op voortvarende wijze doorgegaan met de ontwikkeling en coördinatie van vve. De diverse relevante partners werden hier door de gemeente nauw bij betrokken en de gemeente verbeterde haar vve verder. In het laatste rapport (juli 2014) constateerde de inspectie dat de interne kwaliteitszorg - bedoeld om de kwaliteit van vve te evalueren, (eventueel) te verbeteren en te borgen - voor de locaties nog een belangrijk verbeterpunt was. Ook het opzetten van locatie-specifiek ouderbeleid bleek hierbij een punt van aandacht. De meeste onderdelen werden gewaardeerd met een voldoende en met sommige onderdelen was de gemeente zelfs een voorbeeld voor anderen. Ontwikkeling sinds 2013 Uit het huidige onderzoek blijkt dat de gemeente Zoetermeer gestaag is doorgegaan met de ontwikkeling en coördinatie van vve. De gemeente heeft de verantwoordelijkheden meer belegd bij de diverse partners. Ook heeft zij verbeteringen gerealiseerd op de laatste twee verbeterpunten in het gemeentelijk beleid, namelijk: het ouderbeleid en de interne kwaliteitszorg op de vve-locaties. Alle onderdelen zijn hiermee nu voldoende, een vijftal onderdelen is goed ontwikkeld en daarmee een voorbeeld voor anderen. In de rest van dit rapport wordt meer expliciet op de diverse ontwikkelingen ingezoomd waarbij ook de (eventuele) verbetering ten opzichte van de het laatste onderzoek zichtbaar is gemaakt. Voor wat betreft het aantal voorscholen hebben zich enkele verschuivingen en/of naamsveranderingen voorgedaan, maar grosso modo is de groep hetzelfde gebleven (zie tabel 3.1). 3.2 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Zoetermeer Voorafgaand aan de digitale vragenlijst hebben wij de gemeente gevraagd naar een overzicht met de vve-peuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de vve-basisscholen (de vroegscholen). Tabel 3.1: Overzicht van de afzonderlijke voor- en vroegscholen (géén koppels) in de gemeente Zoetermeer. Alle onderstaande locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met * zijn ook bezocht. Voorschool Vroegschool Speeltaalhuis De Beestenboel De Meerpaal Speeltaalhuis Het Koekoeksnest, t Schrijverke Oosterheemplein Speeltaalhuis Het Koekoeksnest, Zanzibarplein De Jacobsvlinder* Speeltaalhuis Het Eendennest, Paltelaan Het Zwanenbos Pagina 9 van 31

10 Kdv Het Eendennest, Trompstraat Speeltaalhuis Het Flamingonest, Busken Huethove Speeltaalhuis Het Flamingonest, Cesar Franckrode Speeltaalhuis Lepelaarsnest, Kerkenbos Speeltaalhuis Lepelaarsnest, Kerkenbos 26 Speeltaalhuis De Kleine Prins Speeltaalhuis Het Kiwinest, Electrablauw Speeltaalhuis Het Kiwinest, Marsgeel Speeltaalhuis Het Mussennest, Rakkersveld* Speeltaalhuis Het Mussennest, Schoutenhoek Speeltaalhuis Het Meeuwennest Speeltaalhuis Het Lijsternest Kdv De drie ballonnen Oosterheem Kdv De drie ballonnen Buytenwegh Kdv NJOY De Regenboog De Achtsprong Prinses Amaliaschool, loc Kerkenbos 3.3 Lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Ter onderbouwing van de antwoorden van de vragenlijst heeft de gemeente de volgende beleidsdocumenten toegestuurd of aangereikt tijdens of na het gesprek met de inspectie: Verslag Indicatie doelgroepkinderen VVE in KDV 13 juli 2015 Aanvraag vaststelling speelhuizen, speeltaalhuizen, Het Speeltaalhuis Aanvraag Versterkte toeleiding 2016 Notitie Ouderbetrokkenheid in Zoetermeer Achtsprong Plan van aanpak ouderbetrokkenheid def. Inventarisatie ouderbetrokkenheid VVE handboek OAB , versie 1.1 VVE-visie SWK Kinderopvang (1) Voorwaarden subsidie Ouderbetrokkenheid-Ouderkamer Voorwaarden subsidie Ouderbetrokkenheid-Ouderkamer (2) Bijlage 1 uitvoeringsvoorwaarden voor de voorschoolse educatie Bijlage 2 uitvoeringsvoorwaarden voor de vroegschoolse educatie VVE-nieuwsbrief, december 2014 Beleidsplan Wmo en Jeugdhulp Zorg in Zoetermeer voor elkaar Integraal jeugdbeleid oog voor de toekomst Verordening Jeugdwet gemeente Zoetermeer 2015 Beschikking Kern Speeltaalhuizen 2015 Ouderbijdrage VVE doelgroep 2015 Ouderbijdrage VVE niet doelgroep 2015 Bijlage Vroegscholen Plan van aanpak op weg naar OKE 2013 en 2014 Tussentijdse verantwoording speelhuizen en speeltaalhuizen 2015 Beschikking OPOZ, OAB Beschikking VVE inzet interne begeleiding Triangel, FN, Da Vinci Beschikking VVE inzet interne begeleiding Watersnip, Zwanenbos, Vijverburgh, Meerpaal VVE monitor Zoetermeer Plan van aanpak op weg naar OKE Evaluatie Plan van aanpak op weg naar OKE 2013 en 2014 Verslag beleidsgroep VVE 11 november 2014 Adviesdocument Onderwijsachterstandenbeleid 2016, college 22 sept Njoy vve in kdv, Unicoz OAB Unicoz bijlage sub 2015_2016 Pagina 10 van 31

11 Unicoz Taalplus, OPOZ verlengde schooldag 2016 Kern versterkte toeleiding 2015 Kern inzet uren gericht ouderbeleid VVE locaties 2015 Bibliotheek VVE act., onderhoud Piramidekoffers 2015 Piëzo voorleesexpress 1e cyclus 2015 Lokale Educatieve Agenda van Zoetermeer, hoofdstuk OAB, 19 dec Afspraken Voor- en vroegschoolse educatie in Zoetermeer Het gemeentelijke vve-beleid In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijk vvebeleid. Per domein wordt weergegeven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordelen, waar wij nog verbeterpunten zien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien ( 4 ). Het kan voorkomen dat wij voor een bepaalde indicator geen oordeel geven (go). Wij baseren onze bevindingen op onze verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar onze bevindingen afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente, wordt dit vermeld en onderbouwd. Tabel 3.2: De beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid Het gemeentelijk vve beleid - Zoetermeer go 1A1 Definitie doelgroepkind 1A2 Bereik 1A3 Toeleiding 1A4 Ouders 1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn 1A9 Resultaten 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau 2A GGD-rapport 2B Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie Pagina 11 van 31

12 Toelichting: 1 Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak. 2 Verbeterpunten Er zijn geen verbeterpunten. 3 Voldoende 1A2 Bereik Het bereik wordt beoordeeld voor de peuters (dus op de voorscholen), omdat kleuters (vrijwel) allemaal naar de basisschool gaan. Tevens wordt het bereik beoordeeld op basis van aanbod (zijn er voldoende kindplaatsen?) en op basis van het gerealiseerde bereik (hoeveel vve-kindplaatsen worden daadwerkelijk door een doelgroeppeuter bezet?). De gemeente Zoetermeer heeft zicht op het aantal kindplaatsen dat gerealiseerd moet worden volgens de gewichtenregeling en volgens de eigen doelgroepdefinitie. De gemeente is ook op de hoogte van het aantal doelgroepkinderen dat daadwerkelijk gebruik maakt van de vve-plaats en het vve-aanbod. In 2013 maakte 256 kinderen gebruik van een vve-plek, in 2014 waren dat er 348. De gemeente tekent hier echter bij aan dat deze gegevens een momentopname zijn die mogelijk niet conform de werkelijkheid was op het moment van 1 oktober 2013 of A3 Toeleiding De toeleiding van kinderen naar participatie aan voorschoolse educatie vindt plaats vanaf het contactmoment van 18 maanden en ligt in Zoetermeer in handen van het consultatiebureau en stichting Piëzo (Participatie, integratie en emancipatie Zoetermeer). Tijdens dit contactmoment en de contactmomenten 2,3 jaar en 3,3 jaar wordt bepaald of het kind voldoet aan de doelgroep-criteria van Zoetermeer. Als het kind aan de criteria voldoet wordt een verwijsbrief voor de vve- locatie meegegeven. De bezoekvrouwen en/of -mannen van stichting Piëzo stimuleren ouders hun kind aan te melden bij de voorschool. Tevens wordt toestemming gevraagd aan ouders om een maand na verwijzing contact op te nemen met de vvevoorziening om na te vragen of het kind ingeschreven is. Indien blijkt dat het kind niet is ingeschreven bij de vve-voorziening, wordt door Piëzo contact opgenomen met ouders om hen nogmaals te motiveren tot deelname aan de vve-voorziening. In 2015 zijn afspraken gemaakt tussen houders van vve-peuterspeelzalen, vvekinderdagverbljiven en JGZ om de toeleiding te verbeteren. Het toeleidingstraject is onder meer uitgewerkt in het document Verslag Indicatie doelgroepkinderen VVE in KDV (juli 2015) waarin diverse afspraken zijn opgenomen. Eind 2014 heeft de gemeente een analyse uitgevoerd van het non-bereik. Gebleken is dat bij de Jeugdgezondheidszorg van een (groot) aantal doelgroepkinderen dat gebruik maakt van vve-kinderopvang niet stond geregistreerd dat zij daarvan gebruik maken. De registratie is inmiddels opgeschoond. De verwachting is dat hiermee het werkelijke non-bereik in 2015 veel lager zal zijn dan in voorgaande jaren. Ook zijn afspraken gemaakt tussen houders van voorscholen en de Jeugdgezondheidszorg om de registratie te verbeteren. 1A4 Ouders De gemeente Zoetermeer neemt ouderbetrokkenheid serieus en voldoet aan wat er van haar op dit terrein verwacht wordt: zo heeft zij in de notitie Ouderbetrokkenheid in Zoetermeer (2013) een nulmeting gedaan onder elfhonderd ouders waarvan het grootste deel doelgroepouders om zicht te krijgen op de mate van ouderbetrokkenheid. Pagina 12 van 31

13 Met voor- en vroegscholen zijn sinds dit schooljaar de afspraken over ouderbetrokkenheid aangescherpt. Er is bewust voor gekozen dat voor- en vroegscholen jaarlijks een analyse maken van de eigen ouderpopulatie. Deze analyse gebruiken zij voor de evaluatie van het ouderbeleid en voor het bijstellen van het ouderbetrokkenheidsplan. Zij rapporteren hierover (op bestuursniveau) aan de gemeente, die de gegevens verzamelt en evalueert op gemeenteniveau. De gemeente heeft aangegeven de ouderanalyse per school te willen maken zodat zij gerichter en meer op maat doelen kan stellen in haar ouderbeleid. Via de subsidievoorwaarden zijn voor- en vroegscholen verplicht een ouderbetrokkenheidsplan op te stellen met een aantal verplichte onderdelen (onder meer: deelname van ouders aan (vve-)activiteiten en vormgeving van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het opvoeden van kinderen). In de notitie Voor en vroegschoolse educatie in Zoetermeer zijn deze zaken vastgelegd. 1A6 Externe Zorg De externe zorg is voldoende en in het inspectierapport (2014) beschreven. De gemeente Zoetermeer voegt hier het volgende aan toe: als gevolg van de decentralisatie Jeugdzorg is het gemeentelijk beleid ten aanzien van de externe zorg aangepast. Het beleid is vastgelegd in het Beleidsplan Wmo en Jeugdhulp Zorg in Zoetermeer voor elkaar en in de Verordening Jeugdwet gemeente Zoetermeer. 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen De gemeente Zoetermeer had de verantwoording van de voor- en vroegscholen over de cijfermatige kant (aantal doelgroepkinderen, toetsgegevens) al op orde. Inmiddels heeft zij ook beleid opgesteld waarin zij de basis biedt voor voor- en vroegscholen om hun interne kwaliteitszorg te kunnen evalueren, verbeteren en borgen. De afspraken hierover liggen vast in de notitie Afspraken Voor- en vroegschoolse educatie in Zoetermeer Dit handboek is samen met de voor- en vroegscholen opgesteld. Deze afspraken en de verantwoording daarover zijn als voorwaarden in de subsidiebeschikking opgenomen. 1A8 Doorgaande lijn Op dit gebied hebben zich ten opzichte van het vorige onderzoek geen wijzigingen voortgedaan. De gemeente Zoetermeer consolideert haar taak de doorgaande lijn te bevorderen door het intensieve contact tussen de vve-professionals te stimuleren. 2a GGD-rapport Vanaf 2013 moet de GGD jaarlijks van elke voorschool de basiskwaliteit en de kwaliteit van (een deel van de) voorschoolse educatie toetsen. Dit legt de GGD jaarlijks vast in een rapport. De gemeente Zoetermeer heeft - net zoals in de vorige bestandsopname - geregeld dat alle vve-locaties jaarlijks door de GGD beoordeeld worden. Het betreft hier zowel de basiskwaliteit als de kwaliteit van (een deel van) de voorschoolse educatie. 2b Gemeentelijk subsidiekader Ook hier hebben zich geen veranderingen voorgedaan sinds De gemeente Zoetermeer heeft een subsidiekader voor de aanbieders van voorschoolse educatie. Om in aanmerking te komen voor subsidie verplichten de aanbieders zich om te voldoen aan de voorwaarden voor de wet op de Kinderopvang en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Dit is binnen de gemeente vastgelegd in het subsidiekader/de subsidiebeschikking. Ook voor de vroegscholen bestaat in het kader van vve een dergelijk subsidiekader. 4 Voorbeeld voor anderen 1A1 Definitie doelgroepkind Ten opzichte van het vorige onderzoek hebben zich hier geen wijzigingen voorgedaan en daarmee is de gemeente Zoetermeer nog steeds een voorbeeld voor anderen op dit gebied. Pagina 13 van 31

14 1A5 Integraal vve-programma Om de doorgaande leerlijn in het basisonderwijs te garanderen gebruiken alle vooren vroegschoolse voorzieningen binnen de hele gemeente hetzelfde vveprogramma. Hierin hebben zich geen veranderingen voorgedaan. Tot schooljaar was de afspraak dat alle gesubsidieerde peuterspeelzalen werkten met een kindvolgsysteem dat aansluit op het vve-programma. Met ingang van het schooljaar is de verplichting tot het gebruik van eenzelfde kindvolgsysteem (Cito) losgelaten, vanwege het vervallen van de verplichting van Citotoets in groep 1. Voor- en vroegscholen houden de verplichting om de brede ontwikkeling van kinderen te volgen met een gekwalificeerd kindvolgsysteem, opbrengstgericht te werken en om kinderen warm over te dragen. Ook zijn er afspraken gemaakt over gemeenschappelijke ontwikkeldoelen. 1A9 Resultaten De gemeente voldoet aan alle criteria van deze indicator en is daarmee een voorbeeld voor anderen. Zo heeft zij bepaald wat de gewenste inhoudelijke resultaten zijn en hier heldere ambitienormen en concrete doelen voor opgesteld. Alle voor- en vroegscholen leveren de gegevens aan bij hun bestuur volgens een format. De gemeente zet deze gegevens vervolgens in de jaarlijkse, gemeentelijke monitor. De vertaling van de monitorgegevens naar de werkvloer verdient nog steeds enige aandacht, in die zin dat er op locatieniveau analyses en aanbevelingen kunnen worden toegevoegd. Tijdens de conceptfase van dit rapport heeft de gemeente aanvullende resultaatafspraken toegevoegd aan het afsprakenkader om hieraan tegemoet te komen. 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Ten opzichte van het vorige onderzoek hebben zich hier geen wijzigingen voorgedaan en daarmee is de gemeente Zoetermeer nog steeds een voorbeeld voor anderen op dit gebied. 1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau De gemeente Zoetermeer is ook op dit gebied nog steeds een voorbeeld voor anderen. Na het laatste inspectie-onderzoek is in het najaar van 2014 een brede evaluatie uitgevoerd van het onderwijsachterstandenbeleid met alle partners in de stad. De leerpunten zijn beschreven en besproken met de partners (zie verslag Beleidsgroep 11 November 2014). In hoofdlijnen zijn partners in Zoetermeer tevreden over het onderwijsachterstandenbeleid. In 2015 is veel tijd en aandacht gegaan naar het voorsorteren op te verwachten korting op de specifieke uitkeringen voor gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid. Samen met alle partners zijn verschillende scenario s ontwikkeld om de te verwachten korting op te vangen en het onderwijsachterstandenbeleid in Zoetermeer structureel van goede kwaliteit te houden. Samen met alle partners is de notitie Afspraken Voor- en vroegschoolse educatie in Zoetermeer ontwikkeld, een dynamisch document dat een mooi voorbeeld is voor de borging van verworven verbeteringen. Hierin zijn alle leerpunten verwerkt. In dit document staan alle wettelijke eisen en de wijze waarop in Zoetermeer uitvoering gegeven wordt aan vve opgeschreven. Pagina 14 van 31

15 4 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 3.2 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van vve. De vragen hebben betrekking op het vve-waarderingskader. Elke voor- en vroegschool heeft een zelfrapportage teruggekregen. Alle locaties hebben de vragenlijst ingevuld. In paragraaf 4.1 worden de resultaten van de locatiebezoeken door de inspectie toegelicht. Paragraaf 4.2 bevat een overzicht van de resultaten van de vragenlijst. Een overzicht van de eigen waarderingen van alle vve-locaties is naar de gemeente gestuurd. 4.1 Resultaten inspectiebezoek Wij hebben ter verificatie van de vragenlijsten een voorschool en een vroegschool bezocht. Het gaat om de helft van het aantal locaties dat in 2014 is bezocht. Het onderzoek bestond uit groepsobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan onze oordelen in percentages van het totaal aantal bezochte vve-locaties in de gemeente. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven op de oordelen. - go betekent: geen oordeel omdat dit tijdens het onderzoek niet te beoordelen was - N is het aantal voor- en vroegscholen waar de gegevens betrekking op hebben. Tabel 4.1a De beoordeling van de indicatoren: Condities Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool A Condities go N go N A0.1 Er is een recent GGDrapport beschikbaar 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 A2 A3 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) Beroepskracht - kind ratio ( dubbele bezetting ) 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vveprogramma op de voorschool A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vveopleidingsplan 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 Pagina 15 van 31

16 De bezochte locaties hebben hun condities op orde. Als we de resultaten vergelijken met die van twee jaar geleden, dan komen deze over het algemeen overeen. Twee zaken vallen op. Dat is in negatieve zin de dubbele bezetting op de vroegschool; het is belangrijk de educatie voor de doelgroepleerling meer in kleine kring of met een extra leerkracht (dubbele bezetting) vorm te geven. Was er in 2013 nog sprake van extra handen in de groep, nu is dit niet meer het geval. In positieve zin valt op de voorschool op dat alle medewerkers inmiddels hun diploma of certificaat hebben gehaald waaruit blijkt ze het Nederlands voldoende (minimaal het 3F/B2 niveau) beheersen. Tabel 4.1b De beoordeling van de indicatoren: Ouders Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool B Ouders go N go N B1 Gericht vve-ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 B7 Rekening houden met thuistaal De bezochte locaties betrekken ouders aan de hand van gericht ouderbeleid bij de educatie en de ontwikkeling van hun kind. De lijn die gemeente op dit gebied al had ingezet is doorgetrokken en heeft geleid tot een aanzienlijke verbetering. Dit is ook duidelijk terug te zien op beide locaties: het gerichte ouderbeleid is nu op beide locaties op orde (dit was eerder nog niet het geval bij de voorschool) en bij de vroegschool zijn twee indicatoren (B4 en B5) zelfs zodanig doorontwikkeld dat zij een voorbeeld voor anderen zijn. Tabel 4.1c De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool C Kwaliteit van de uitvoering van vve go N go N C1.1 Een integraal vveprogramma C1.2 Werken met een doelgerichte planning 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd Pagina 16 van 31

17 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 Pagina 17 van 31

18 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 Op beide locaties wordt het afgesproken vve-programma aan de hand van een doelgerichte planning aangeboden. Hierdoor stellen de pedagogisch medewerkers en de leraren de kinderen in staat om zich breed te ontwikkelen, dus zowel op het gebied van de motoriek, taal, rekenen en op het sociaal-emotionele vlak. Ten opzichte van 2013 hebben de locaties daarmee op onderdelen de puntjes op de i gezet. Hoe de pedagogisch medewerkers en de leraren de kinderen stimuleren is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van de kinderen. Uit de locatiebezoeken blijkt dat er verschil is tussen de voor- en de vroegschool. Waar de voorschool is doorgegroeid in (de afstemming van) het educatief en pedagogisch handelen en op sommige punten een voorbeeld voor anderen is, is er op de vroegschool een en ander op dit gebied verloren gegaan. Wellicht heeft dit te maken met het wegvallen van de dubbele bezetting in de groep. Het stimuleren van de actieve betrokkenheid, het bevorderen van interactie en het versterken van het klassenmanagement zijn onderdelen die verbetering behoeven. Nu komt het educatief handelen niet uit de verf en heeft een groot aantal kinderen geen profijt van de educatie. Kortom: in vergelijking met het vorige onderzoek is er wisselend succes geboekt. Met name voor de vroegschool ligt er nog een aantal verbeterpunten. Tabel 4.1d De beoordeling van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg en externe zorg Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool D Ontwikkeling, begeleiding en zorg go N go N D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 D2.1 De pedagogisch Pagina 18 van 31

19 medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden De kwaliteit op dit aspect is sinds het vorige onderzoek in 2014 gehandhaafd gebleven waarbij de ontwikkeling niet heeft stilgestaan. De locaties hebben zicht op de ontwikkeling van de kinderen en de volgsystemen voldoen en brengen de ontwikkeling breed in kaart. De houder van de voorschool heeft aangegeven een ander observatiesysteem in te voeren omdat dat beter aansluit bij die van de ontvangende vroegscholen. Kinderen die extra zorg nodig hebben, worden tijdig gesignaleerd en voorzien van extra (externe) ondersteuning. Hiervoor gebruikt de voorschool het 'Stroomschema signalering zorg' dat in voorkomende gevallen wordt gevolgd. Dit schema voorziet ook in de evaluatie van de geboden zorg en het overleg met ouders heeft hier een prominente plaats in. De vroegschool beschikt over verschillende ondersteuningsmogelijkheden en de intern begeleider coördineert de 'zorgverlening'. Tabel 4.1e De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool E E1 E2 E3 E4 E5 Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool Er is vve-coördinatie op de voorresp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie go N go N Pagina 19 van 31

20 E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 De kwaliteitszorg is op voor- en vroegschool over de hele linie op orde. Bij de voorschool zijn twee onderdelen duidelijk verbeterd (en nu dus voldoende): de evaluatie van de resultaten van vve en de borging van de kwaliteit van vve. Dit betekent dat sinds het vorige onderzoek nu op beide locaties de toetsresultaten op kindniveau geanalyseerd worden. Ook wordt jaarlijks geëvalueerd of de ontwikkeling en vorderingen van de kinderen volgens verwachting verlopen. Daarnaast is de borging van de kwaliteit van de vve-educatie nu op voor- en vroegschool op orde: afspraken en procedures worden vastgelegd en bewaakt. Tabel 4.1f De beoordeling van de indicatoren: Doorgaande lijn Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool F Doorgaande lijn go N go N F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de vooren vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd 0% 0% 0% 100% 0% 1 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 0% 100% 0% 0% 0% 1 Op beide locaties verloopt de afstemming met de betrokken voor- en/of vroegscholen (NB de bezochte voor- en vroegschool vormen geen vast koppel!) en daarmee de doorgaande ontwikkeling van de kinderen soepel. De onderlinge afstemming geeft een beeld dat lijkt op dat van twee jaar geleden, waarbij de voorschool het beleid om kinderen te laten doorstromen naar de naburige vroegscholen heeft aangescherpt, inclusief een motivatie-traject naar ouders toe om hun kinderen op een vve-school te plaatsen. Ook wordt actief gekeken of dit Pagina 20 van 31

21 gebeurt. Voor de (voor- en) vroegschool ligt nog een kans om het ouderbeleid beter af te stemmen. Inmiddels is hier beleid over vastgelegd in de notitie 'Beleid doorgaande lijn tussen voorschool en vroegschool'. In deze notitie is de afstemming van diverse vve-aspecten vastgelegd. Tabel 4.1g De beoordeling van de indicatoren: Resultaten van vve Tabel oordelen inspectiebezoek Zoetermeer Voorschool Vroegschool G Opbrengsten van vve go N go N G1 G2 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken De resultaten zijn van voldoende niveau G3 Verlengde kleuterperiode** 0% 0% 0% 0% 100% 1 0% 0% 100% 0% 0% 1 De indicator met een ** is alleen van toepassing op de vroegscholen. De gemeente Zoetermeer verzamelt al een aantal jaren de resultaten van vve door middel van de onderwijsmonitor. Er zijn hiervoor op gemeentelijk niveau afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten met vve. Zowel de voor- als de vroegsschool geeft aan dat de opbrengsten in de groepen 1-2 voldoen aan de door de gemeente gestelde opbrengstdoelen. Voor een betere terugkoppeling aan de locaties heeft de gemeente inmiddels aanvullende resultaatafspraken toegevoegd aan het reeds bestaande afsprakenkader. Hiermee hoopt zij tegemoet te komen aan de wens van (sommige) locaties om de monitorgegevens meer toe te spitsen op de individuele locaties. 4.2 Resultaten vragenlijst De antwoorden van de locaties op de vragen in de vragenlijst zijn conform de werkinstructie van de inspectie vertaald naar eigen waarderingen van een indicator. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om oordelen die door de inspectie zijn gegeven. In de onderstaande tabel staan deze eigen waarderingen weergegeven in percentages van het totaal aantal vve-locaties in de gemeente. Bij de tabellen volgt een toelichting. - gw betekent geen waardering - N is het aantal voor- en vroegscholen waar de gegevens betrekking op hebben. Tabel 4.2a De waardering van de indicatoren: Condities Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer Voorschool Vroegschool gw N gw N A2* De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ( dubbele bezetting ) Pagina 21 van 31

22 A4.1* De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool A5.2* Alle pedagogisch medewerkers zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3* Alle pedagogisch medewerkers spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vvegeschoold A5.5* Er is een jaarlijks vveopleidingsplan De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen. De locaties geven in de vragenlijsten aan dat zij over het algemeen voldoen aan de condities die de basis vormen voor goede voor- en vroegschoolse educatie. Dat het nog steeds niet altijd lukt met de dubbele bezetting is vooral te zien op de vroegscholen. Ten opzichte van het vorige onderzoek lijkt dit probleem te zijn toegenomen. Een duidelijke ontwikkeling blijkt uit de waardering voor indicator A5.3: de aanscherping van de eisen voor het Nederlandse taalniveau van pedagogisch medewerkers leidde in 2014 nog tot dramatische cijfers (slechts 10 procent beheerste aantoonbaar het 3F/B2-niveau); inmiddels beheerst nu bijna de helft van de pedagogisch medewerkers het gewenste niveau. Tabel 4.2b. De waardering van de indicatoren: Ouders Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer Voorschool Vroegschool gw N gw N B1 Gericht vve-ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in vveactiviteiten in de voorschool/vroegschool B7 Rekening houden met thuistaal De locaties geven zichzelf een veel positievere waardering op het onderdeel Ouders dan in De verschuiving komt naar voren in het gerichte vve-ouderbeleid, maar Pagina 22 van 31

23 is het sterkst te zien bij onderdelen intake, vve-participatie van ouders in de vooren vroegschool én in het rekening houden met de thuistaal. Ongeveer de helft van de voorscholen vindt het nog moeilijk om ouders te stimuleren om thuis vveactiviteiten te doen, terwijl de vroegscholen daar beduidend minder moeite mee hebben. Tabel 4.2c. De waardering van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer C1.1 Een integraal vveprogramma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Voorschool Vroegschool gw N gw N De locaties beoordelen zichzelf hoog op het onderdeel aanbod. Ze geven aan gebruik te maken van een breed aanbod en dat doelgericht te plannen waarbij de kinderen het aanbod krijgen dat ze nodig hebben. Deze doelgerichte aanpak is iets positiever beoordeeld dan twee jaar geleden. Een enkele locatie geeft aan dat het onderdeel differentiatie nog verder verbeterd kan worden. Dat er veel aandacht is voor het aantrekkelijk en uitdagend inrichten van de ruimtes op de locaties blijkt uit bovenstaande cijfers, hoewel ruim een kwart van de voor- en vroegscholen hier nog niet tevreden mee is. Tabel 4.2d. De waardering van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van Voorschool Vroegschool gw N gw N Pagina 23 van 31

24 de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Het volgen van de ontwikkeling is volgens de locaties verbeterd ten opzichte van twee jaar geleden: 20 procent van de locaties vindt dat het beter kan (vorige keer was dit 40 procent). De voldoendes die de locaties zichzelf twee jaar geleden gaven, zijn inmiddels vervangen door de oordelen goed ontwikkeld en een voorbeeld voor anderen (bijna 80 procent). Ook is er veel beter zicht op kinderen die extra zorg nodig hebben. De weg naar de externe zorg voor deze kinderen weten de locaties goed te vinden, al hebben enkele voorscholen daar nog moeite mee. Tabel 4.2e. De waardering van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie Voorschool Vroegschool gw N gw N Pagina 24 van 31

25 E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken De kwaliteitszorg wordt door de locaties iets minder positief gewaardeerd dan twee jaar geleden. Dat geldt vooral voor het evalueren van de kwaliteit. Een duidelijk verschil is zichtbaar in het evalueren van de resultaten van vve: de voorscholen hebben hier beduidend meer moeite mee dan de vroegscholen. Andersom hebben de vroegscholen weer meer moeite met het borgen. De vroegscholen geven allen aan dat in de brede kwaliteitszorg ook specifieke aandacht is voor vve. Tabel 4.2f. De waardering van de indicatoren: Doorgaande lijn Tabel waarderingen vragenlijsten Zoetermeer F1 Er is vvecoördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op Voorschool Vroegschool nvt gw N nvt gw N Pagina 25 van 31

26 elkaar afgestemd De vve-coördinatie tussen voor- en vroegschool wordt op een enkeling na als voldoende gewaardeerd en er is in de meeste gevallen beleid op geformuleerd. Hier zien we een positieve verandering. Dat geldt ook voor de afstemming van het aanbod. Over het verzorgen van een warme overdracht zijn de voorscholen negatiever ten opzichte van twee jaar geleden; dit geldt niet voor de vroegscholen. De afstemming tussen voor- en vroegscholen met betrekking tot pedagogisch/educatief handelen, de omgang met ouders en de begeleiding en zorg is sterk verbeterd, aldus de bevraagde locaties. Een tabel over G Resultaten ontbreekt, want daarover zijn geen vragen gesteld in de vragenlijst voor locaties. Pagina 26 van 31

27 5 Conclusies Wij hebben zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Zoetermeer beoordeeld. De oordelen zijn gebaseerd op de antwoorden op vragenlijsten door zowel de gemeente als de vve-locaties. De antwoorden van de gemeente zijn geverifieerd in gesprekken en aan de hand van beschikbaar gestelde beleidsdocumenten. De antwoorden van de vve-locaties zijn in een beperkte steekproef van onderzoeken ter plaatse geverifieerd. Conclusies gemeentelijk vve-beleid Sinds het vorige onderzoek heeft de gemeente Zoetermeer haar beleid verder aangescherpt en nauwgezet uitgevoerd. Dit heeft geleid tot een verbetering van de kwaliteit van vve ten opzichte van 2014, en dit is eigenlijk in alle onderdelen zichtbaar. Op een aantal onderdelen is de gemeente zelfs een voorbeeld voor anderen. In vergelijking met 2014 komt de verbetering vooral tot uiting in het ouder(betrokkenheid)beleid, het uitgebreide vve-programma, de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen en de resultaten. Verbeterafspraken Er zijn geen verbeterafspraken. Verbeterpunten Er zijn geen verbeterpunten. Voldoende oordelen 1A2 Bereik 1A3 Toeleiding 1A4 Ouders 1A6 Externe zorg 1A7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn 2A GGD-rapport 2B Gemeentelijk subsdiekader Voorbeelden voor anderen 1A1 Definitie doelgroepkind 1A5 Integraal vve-programma 1A9 Resultaten 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1C Systematische evaluatie en verbetering op gemeentelijk niveau Kwaliteit van vve op de locaties en relatie tussen de bezoeken en de vragenlijsten Dit jaar is gebruik gemaakt van een beperkte steekproef. Ongeveer de helft van de locaties die in 2014 zijn bezocht, zijn nu in 2016 bezocht. Dat resulteerde voor Zoetermeer in twee bezoeken: één aan een voorschool en één aan een vroegschool. Vooraf hebben de locaties een vragenlijst ingevuld die tijdens het onderzoek werd geverifieerd. Pagina 27 van 31

28 Tijdens de locatiebezoeken bleken alle pedagogisch medewerkers de Nederlandse taal voldoende te beheersen. Uit de vragenlijsten bleek echter dat 53 procent aangeeft dat dit niet zo is. Ook voor wat betreft het hebben van een gericht vveouderbeleid is er een verschil waarneembaar tussen de beoordeling op de locaties en de ingevulde vragenlijsten. Nog steeds geeft 63 procent van de locaties, als het gaat om het hebben van dit gerichte ouderbeleid, aan dat hier een verbeterpunt ligt, terwijl de inspectie dit gedurende de bezoeken positiever heeft beoordeeld. De kwaliteit van de uitvoering van vve waarderen de inspectie en de locaties min of meer hetzelfde. Dat geldt in enige mate ook voor de zorg en begeleiding van de kinderen, hoewel de voorschool vindt dat de planmatige begeleiding en de evaluatie daarvan nog niet op orde is en de vroegschool hier juist heel tevreden over is. De inspectie heeft beide onderdelen op de locaties in voldoende mate teruggezien. De kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool beoordeelt de inspectie als voldoende. De waarderingen van locaties zelf lopen nogal uiteen voor de onderdelen die te maken hebben met het evalueren en het borgen van de vve-kwaliteit. De ontwikkelingen die de locaties op het gebied van de doorgaande lijn hebben gemaakt worden door de inspectie tijdens de locatiebezoeken positief beoordeeld. De locaties beoordelen zichzelf soms kritischer, maar in de meeste gevallen juist positiever op dit vlak. Relatie tussen gemeentelijk beleid en kwaliteit op de locaties De gemeente heeft haar vve-beleid verder ontwikkeld en datgene wat al op orde was geborgd. Dit borgingsaspect is ook duidelijk terug te zien op de bezochte locaties. De voor- en vroegschool hebben het goede bewaard en op onderdelen ook vooruitgang geboekt. Een uitzondering daarop is de afwezigheid van de dubbele bezetting op de vroegschool. Hierdoor gaan onderdelen van de uitvoering van vve op de vroegschool verloren, terwijl het beleid van de gemeente zich juist richt op de dubbele bezetting. Waar de gemeente zich verder heeft ontwikkeld, komt onder meer tot uiting in het ouderbeleid en in de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen. Met name op de bezochte vroegschool is de relatie tussen het gemeentelijk beleid en de kwaliteit duidelijk terug te zien voor wat betreft het betrekken van ouders bij de vve-activiteiten, zowel thuis als op school. De afstemming van het ouderbeleid tussen voor- en vroegschool blijft echter nog een verbeterpunt op de bezochte vroegschool. Bij de voorschool (de bezochte locaties vormden geen koppel!) was dit onderdeel wel voldoende. Ook de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen is nu op alle fronten op de bezochte locaties op orde, mede dankzij het gemeentelijk beleid. Ontwikkeling van kwaliteit tussen meting en die van Zoals hierboven al vermeld, is de kwaliteit van vve in de gemeente Zoetermeer verder ontwikkeld. Ten opzichte van de tussenmeting in 2014 zijn er drie indicatoren positiever beoordeeld, waarbij de gemeente de laatste twee verbeterpunten heeft weten om te zetten in een voldoende. Hiermee zijn nu alle aspecten voldoende of goed. Het is duidelijk dat de partners verder zijn gegaan met de verbetering van vve. Naast de verbeterpunten uit het vorige inspectierapport is er ook aan andere gebieden gewerkt. Hierdoor zijn nu vijf indicatoren als voorbeeld voor anderen aangemerkt. Vervolgafspraken: De inspectie zal vanaf 2016 de kwaliteit van vve in de gemeente Zoetermeer via het reguliere signaalgestuurde toezicht volgen (monitor 2015). Pagina 28 van 31