Doel van deze brief: De Staten informeren over de resultaten van de uitgevoerde verkenning

Transcriptie

1 STATENBRIEF Onderwerp: Verkenning Vliegveld Lelystad Portefeuillehouder: Bea Schouten Kerntaak/plandoel: Kwaliteit van het openbaar bestuur Doel van deze brief: De Staten informeren over de resultaten van de uitgevoerde verkenning Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Bij begroting 2016 heeft ons college een verkenning aangekondigd naar de impact voor onze provincie van de ontwikkeling van vliegveld Lelystad. De verkenning is uitgevoerd samen met Overijssel (Samenwerkingsagenda Oost Nederland - december 2015) en heeft zich vooral gericht op de mogelijk economische spin-off van het vliegveld. In de commissie RLW van 11 mei 2016 en van 14 september 2016 heeft ons college uw Staten bij Mededelingenbrief geïnformeerd over de stand van zaken. In deze Statenbrief informeren wij u over de resultaten die de verkenning heeft opgeleverd en de vervolgacties waartoe wij hebben besloten. 2 Aanleiding Voorjaar 2015 is door het kabinet groen licht gegeven voor de gefaseerde doorgroei van vliegveld Lelystad naar vliegtuigbewegingen groot luchtverkeer (Luchthavenbesluit 12 maart 2015). Op basis van dit besluit zal het vliegverkeer binnen Europa dat nu nog plaatsvindt vanaf Schiphol met ingang van 2018 gefaseerd plaatsvinden vanaf vliegveld Lelystad (Amsterdam Lelystad Airport). Er wordt ingezet op een gefaseerde ontwikkeling van (2018) naar uiteindelijk (2033) vliegtuigbewegingen. Het betreft voornamelijk chartervluchten naar vakantiebestemmingen in Zuid- Europa. In samenhang met deze ontwikkeling zal het klein vliegverkeer op Lelystad aanzienlijk in omvang moeten worden teruggebracht (van naar vliegtuigbewegingen). Bij de voorbereiding van het Luchthavenbesluit heeft de Alderstafel een belangrijke rol gespeeld, vooral om met betrokken overheden te bezien op welke wijze de groei van het vliegverkeer kan worden geaccommodeerd rekening houdend met geldende wet- en regelgeving. Vooral het beperken van milieuoverlast als gevolg van de groei van het vliegverkeer domineerde in deze fase. De gemeenten en provincies op het aangrenzende oude land werden bij de Alderstafel vertegenwoordigd door gedeputeerde Josan Meijers. Behalve namens onze provincie en zeven Noord-Veluwse gemeenten trad zij ook op namens de provincie Overijssel (vier gemeenten) en de provincie Utrecht (twee gemeenten). De verkenning richtte zich op de verderstrekkende kansen en uitdagingen van de luchthavenontwikkeling voor Oost Nederland. Welke kansen biedt deze ontwikkeling bij voorbeeld voor het toerisme op de Veluwe - en welke acties zijn nodig om deze kansen te verzilveren? Diverse Inlichtingen bij: Cees de Vries, telefoonnummer (026) adres: post@gelderland.nl

2 fracties in uw staten hebben het belang om aangesloten te blijven op de luchthavenontwikkeling onderstreept, onder meer vanwege de kansen die dit mogelijk biedt voor opwaardering van station Harderwijk tot Intercitystation. Bij de beantwoording van de door u gestelde vragen (PS ) hebben wij aangegeven dat wij eerst de uitkomsten van de verkenning wilden afwachten alvorens enige conclusies te trekken. In deze brief gaan wij nader op dit onderwerp in. 3 Bestaand beleid c.q. kader De verkenning is aangekondigd bij begroting 2016, kerntaak Kwaliteit van het openbaar bestuur. Uitgangspunt voor de ontwikkeling van Lelystad Airport zijn de afspraken aan de Alderstafel. Hiermee zijn er waarborgen dat de ontwikkeling van het vliegveld geen nadelige effecten zal hebben voor het leefmilieu in Gelderland. Wij bezien de uitkomsten van de verkenning nadrukkelijk in het licht van de lopende gebiedsopgaven (m.n. de Gebiedsopgave Veluwe) en de uitvoering van onze kerntaken (waaronder economie en mobiliteit). 4 Argumenten/afwegingen/risico's Alvorens in te gaan op de uitkomsten van de verkenning, schetsen wij de ontwikkelingen in de (internationale) luchtvaart en de gevolgen die het kabinet daaraan verbindt voor de ontwikkeling van Schiphol en, afgeleid daarvan, van Amsterdam Lelystad Airport. Ontwikkeling Schiphol Airport De rijksoverheid verwacht dat de luchtvaart in Europa de komende jaren sterk zal blijven groeien. Naast Londen Heathrow, Frankfurt Main en Parijs Charles de Gaulle is Schiphol één van de vier belangrijkste mainports in Europa. Mainports richten zich het intercontinentale vliegverkeer. Het behoud van de positie van Schiphol als belangrijke mainport is speerpunt van het kabinetsbeleid. Op basis van de afspraken aan de Alderstafel (2014) is de groei van Schiphol tot 2020 beperkt tot vliegtuigbewegingen. Om de groei van het intercontinentale verkeer toch op te kunnen vangen zal het niet-mainport gebonden vliegverkeer moeten uitwijken naar de vliegvelden bij Eindhoven en Lelystad. Het gaat hierbij om chartervluchten naar vakantiebestemmingen in Zuid- Europa en Noord Afrika. Het kabinet heeft dit voorjaar in het Actieplan Schiphol (Brief aan de Tweede Kamer van 29 april bijlage 1) aangegeven dat het van belang is dat Schiphol zich ook na 2020 verder kan ontwikkelen in aantallen vliegtuigbewegingen, in balans met de omgeving. Daarmee bevestigt het kabinet de al ingezette lijn om de beschikbare capaciteit op Schiphol vooral te benutten voor mainport gebonden verkeer. Het is volgens het kabinet aan de Schiphol Group om luchtvaartmaatschappijen voldoende commercieel te stimuleren om selectief gebruik te maken van Schiphol en daaraan gekoppeld Eindhoven en Lelystad. Ontwikkeling Amsterdam Lelystad Airport Als hiervoor aangegeven past de ontwikkeling van de luchthaven bij Lelystad in de afspraken die gemaakt zijn in het kader van de Alderstafel (2014). In het Ondernemingsplan van het vliegveld wordt uitgegaan van een gefaseerde groei van het vliegverkeer oplopend van vliegtuigbewegingen (1,5 mln. passagiers) in 2018 naar vliegtuigbewegingen (6,7 mln. passagiers) in Het Ondernemingsplan heeft als uitgangspunt dat Amsterdam Lelystad Airport zich zal ontwikkelen tot twin-airport van Schiphol met een groeiend netwerk van verbindingen met toeristische steden en regio s in Europa en de overige landen rond de Middellandse Zee. Op basis van concurrerende tarieven en financiële prikkels wil Amsterdam Lelystad Airport reizigers, luchtvaartmaatschappijen en bedrijven aantrekken. Van belang daarbij is dat de luchthaven een aantal voordelen heeft die Schiphol niet kan bieden. Voordelen voor de reizigers zijn de korte reistijd van en naar de luchthaven, de snelle 2

3 in- en uitcheckprocedure en de lagere parkeertarieven. Voor luchtvaartmaatschappijen is de luchthaven, naast lagere tarieven, vooral aantrekkelijk vanwege de verwachte korte omdraaitijden 1. Relatie met luchthaven Teuge. Als gevolg van de geschetste ontwikkeling zal het klein vliegverkeer ( general aviation ) dat nu nog plaatsvindt vanaf Lelystad voor een groot deel moeten worden uitgeplaatst. Hierop wordt nader ingegaan in een onderzoek naar de toekomst van de general aviation in Nederland (Rapport Toekomstvaste General Aviation Locaties bijlage 2). Dit rapport dat begin 2016 is opgesteld door de kleine luchtvaartsector in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, geeft aan dat vliegveld Teuge een belangrijke bijdrage kan leveren aan het oplossen van het uitplaatsingsvraagstuk van Lelystad Airport. Overleg hierover tussen de directies van beide vliegvelden is inmiddels gaande. Onderzoek in opdracht van de directie van vliegveld Teuge (Onderzoek naar economische effecten en ontwikkelingsrichtingen Luchthaven Teuge bijlage 3) heeft aangetoond dat het tijdig beschikbaar hebben van voldoende (luchtvaart gebonden) bedrijventerrein een belangrijke randvoorwaarde is voor het accommoderen van extra vliegverkeer. De verwachting is dat voor de komende jaren ca. 3 ha. extra bedrijventerrein nodig zal zijn als gevolg van overloop vanuit Lelystad. Bovendien zal het Luchthavenbesluit Teuge dat nu in voorbereiding is, en dat in 2017 aan uw Staten ter besluitvorming zal worden aangeboden, moeten borgen dat onze Gelderse luchthaven in dezelfde tijdsperiode voldoende vrije gebruiksruimte beschikbaar houdt om adequaat in te kunnen spelen op deze ontwikkeling. Uitkomsten van de verkenning. Het gaat bij de verkenning vooral om de economische kansen en uitdagingen voor onze provincie. Daarnaast besteden wij aandacht aan de eventuele gevolgen van de ontwikkelingen voor de bereikbaarheid en de infrastructuur. Economische effecten Om een beeld te krijgen van de mogelijk economische spin-off van Amsterdam Lelystad Airport is in het kader van de verkenning gekeken naar de ontwikkeling van regionale vliegvelden elders in Europa die, vergelijkbaar met Lelystad, zijn gelegen in de directe omgeving van een grootstedelijk gebied en een belangrijk internationaal vliegveld (Londen Gatwick, Londen Luton, Gerona, Nykobing). Daarnaast is gekeken naar regionale vliegvelden binnen Nederland (Eindhoven, Eelde). In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat regionale luchthavens een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de economie van de regio, mede door de verbetering van de internationale bereikbaarheid, mits private en publieke partijen in de regio bereid zijn en er in slagen gericht in te spelen op de kansen die een luchthaven biedt. Dat laatste is cruciaal. De voorbeelden laten zien dat de aanwezigheid van een vliegveld als zodanig geen garanties biedt voor economische ontwikkeling. Het biedt wel kansen die vooral door private partijen moeten worden opgepakt en waar de overheid een randvoorwaarden scheppende en faciliterende rol kan vervullen. Het gaat dus om ambitie tonen en het samenspel tussen bedrijfsleven, vliegveld, luchtmaatschappijen en overheden om die ambities te realiseren. De dynamiek van de markt is uiteindelijk bepalend voor de bijdrage die een luchthaven kan hebben voor de regionale economie. Biedt een luchthaven dus kansen, ook het omgekeerde geldt: een sterke ontwikkeling van de regionale economie kan leiden tot meer vraag naar (nieuwe) internationale verbindingen en daarmee het economisch draagvlak van de luchthaven versterken. Wisselwerking tussen regio en luchthaven is het sleutelwoord voor succesvolle regionale ontwikkeling. Een illustratie van een dergelijke ontwikkeling is de regio rond Londen Gatwick ten zuiden van Londen. In deze regio hebben private en publieke partijen een gezamenlijke strategie - het Gatwick Diamond Initiative - ontwikkeld gericht op economische groei van de regio,. Belangrijke pijlers onder deze strategie zijn hechte samenwerking tussen de lokale besturen in de regio, betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt en de verbetering van de infrastructuur. Luchthaven London Gatwick heeft binnen deze strategie een belangrijke rol gekregen om de regio beter internationaal te ontsluiten. Hierdoor is de regio aantrekkelijker geworden voor de vestiging van nieuwe bedrijven en zijn bestaande bedrijven 1 De omdraaitijd is de tijd dat een vliegtuig aan de grond staat tussen aankomst en vertrek. 3

4 beter aangesloten op hun markten. De regio rond Gatwick wordt nu gerekend tot een van de meest krachtige en snelst groeiende regio s binnen het Verenigd Koninkrijk. Betekenis van Amsterdam Lelystad Airport voor Gelderland Amsterdam Lelystad Airport zal in de eerste plaats werkgelegenheid genereren op de luchthaven als gevolg van de afhandeling van vluchten en passagierstromen. In de tweede plaats wil de luchthaven ruimte bieden voor de overige luchtvaartactiviteiten en zich ontwikkelen als regionaal centrum voor zakelijk vliegverkeer, MRO-activiteiten2, (vlieg-)opleidingen en recreatieve luchtvaart. Ook dit zal leiden tot meer vraag naar arbeid en groei van de werkgelegenheid. Deze, wat genoemd wordt achterwaartse werkgelegenheidseffecten zijn in het algemeen duidelijk kwantificeerbaar omdat ze direct gerelateerd kunnen worden aan aantallen vliegtuigbewegingen en passagiers die gebruik maken van de luchthaven. Als gevolg van de ontwikkeling van de luchthaven zal het aantal arbeidsplaatsen tot 2033 naar verwacht groeien met ca fte waarvan 2500 direct op de luchthaven en 500 die gerelateerd kunnen worden aan de genoemde overige luchtvaartactiviteiten. De directie van de luchthaven heeft zich gebonden aan de afspraak om bij het aantrekken van nieuw personeel voorrang te geven aan werknemers die woonachtig zijn binnen een straal van 30 km van de luchthaven. Binnen deze straal valt ook de arbeidsmarkt op de Noord Veluwe. Daarnaast functioneert, inspelend op de vraag naar gespecialiseerde arbeidskrachten in de sfeer van MRO en vliegopleiding, SCALA3 als platform tussen arbeidsmarkt en onderwijs in de regio. Ook hier liggen nadrukkelijk kansen voor onderwijs en arbeidsmarkt op de Noord Veluwe. Maar Amsterdam Lelystad Airport kan ook bijdragen aan het vestigingsklimaat en de economische groei in de omringende regio - de catchment area - van het vliegveld. Een precieze geografische begrenzing van dit gebied is niet eenduidig te geven. Voor zover het gaat om Oost-Nederland strekt de catchment area zich ruwweg uit tot de Noord Veluwe, de regio Zwolle en mogelijk delen van de Stedendriehoek en de Vallei. Vanuit toeristisch perspectief valt de Veluwe als geheel in elk geval tot dit gebied te rekenen. 2 3 MRO staat voor Maintenance, Repair en Overhaul Stichting Campus Amsterdam Lelystad Airport 4

5 Hoewel Amsterdam Lelystad Airport primair bedoeld is als overloop van Schiphol en in eerste instantie zich vooral richt op vakantievluchten, kan het vliegveld zich ontwikkelen tot regionale luchthaven die betekenis heeft voor het bedrijfsleven in onze provincie als internationale toegangspoort tot onze regio. De ervaring bij vliegveld Eindhoven wijst uit dat van de reizigers die gebruik maken van toeristische chartervluchten ca. 20% een zakelijk motief heeft. Afhankelijk van de vraag vanuit de regio en daarbuiten kunnen luchtvaartmaatschappijen lijnverbindingen naar nieuwe bestemmingen aanbieden. Niet alleen al gevestigde bedrijven kunnen profiteren van de nabijheid van een regionaal vliegveld; ook voor bedrijven die zich willen vestigen is de nabijheid van een vliegveld vaak een belangrijke factor in de afwegingen. In het kader van het Regionaal Programma Bedrijventerreinen Noord-West Veluwe kan hierop worden ingespeeld op basis van bestuurlijke afstemming binnen de regio. Daarnaast is de nabijheid van een vliegveld interessant bij de locatiekeuze voor internationale congressen. Naast het zakelijk gebruik van het vliegveld is de verwachting dat 30 tot 40% van de reizigers die gebruik zullen maken van het vliegveld bestaat uit inkomend buitenlands (toeristisch) verkeer. Nu al wordt door de directie van het vliegveld rekening gehouden met een inkomende toeristenstroom vanuit vooral Zuid Europa. Gelderland heeft veel interessante bestemmingen die goed te combineren zijn met stedentrips naar bij voorbeeld Amsterdam (of omgekeerd). Hier liggen dus duidelijk kansen voor ons toeristisch bedrijfsleven. Betrouwbare voorspellingen van de extra werkgelegenheid (de zgn voorwaartse werkgelegenheidseffecten ) die dit binnen de catchment area kan opleveren, zijn in deze fase van ontwikkeling nog niet te geven. Zoals hiervoor aangegeven is sterk bepalend hiervoor de mate waarin private en publieke partijen in de regio anticiperen op de ontwikkeling van de luchthaven. Ateliers in de regio. In het kader van de verkenning zijn gesprekken gevoerd met de directies van Lelystad Airport, vliegveld Eindhoven en vliegveld Teuge alsmede met externe deskundigen uit de luchtvaartwereld en vertegenwoordigers van de provincies Flevoland, Noord Brabant en Drenthe. Om scherper in beeld te krijgen waar de kansen liggen voor Oost Nederland, hebben wij samen met de provincie Overijssel en de betrokken regio s een drietal ateliers georganiseerd waarin vooral vertegenwoordigers van het Gelderse en Overijsselse bedrijfsleven zijn bevraagd op de kansen die zij zien in de ontwikkeling van de nieuwe luchthaven. Het betrof de regio Noord Veluwe, de regio Zwolle en de Veluwe als toeristisch kerngebied in onze provincie. Wij hebben goede nota genomen van de uitkomsten van de ateliers en zullen die betrekken bij de door ons te ondernemen vervolgacties. Een rapportage die naar aanleiding van de ateliers is opgesteld, hebben wij bijgevoegd (bijlage 4). De belangrijkste uitkomsten van de ateliers geven wij hieronder weer: Regiopromotie De aanwezigen zien kansen voor het verbinden van de nieuwe luchthaven aan de promotie van de regio. Mogelijk ook voor het aantrekken van internationale bedrijven. Het is dan wel zaak om nu de samenwerking te verstevigen en een goede propositie op te stellen. De recreatieve en toeristische sector op de Veluwe is al betrokken bij het Holland City initiatief van het Nationaal Bureau Toerisme en Congressen (het NBTC). Hierbinnen wordt actief ingezet op het internationaal promoten van culturele voorzieningen, bezienswaardigheden, events in heel Nederland. Het is aan te bevelen om vanuit de recreatieve en toeristische sector op de Veluwe en de Randmeren vanuit dit gremium nadrukkelijk de relatie te leggen met Lelystad Airport en luchtvaartmaatschappijen. De inspanningen moeten zich richten op het aanbieden van arrangementen, die voor de reis naar Nederland geboekt worden. 5

6 Er liggen kansen voor het versterken van het merk Veluwe. Hierbij wordt de gelijkenis getrokken met de internationale branding van Friesland als Lake District van Nederland. Branding kan gaan om natuur, cultuur, water, innovatie NL kennisland (bijvoorbeeld nieuwe vervoerssystemen). Zaak is dan wel om het gebied af te bakenen. De ontwikkeling van de luchthaven en de verbeterde internationale bereikbaarheid van de regio biedt kansen voor het aantrekken van congressen (zie Tefaf in Maastricht). De ontwikkeling van de luchthaven kan een impuls zijn voor bedrijven, die zich meer internationaal willen profileren. Nieuwe verbindingen De ontwikkeling van de luchthaven in combinatie met het platform SCALA biedt kansen voor sociale diensten, re-integratie en onderwijsinstellingen. De samenwerking tussen Harderwijk Lelystad, onderwijsinstellingen en werkgevers zal dan moeten worden geïntensiveerd. De Noord-Veluwse kleinschaligheid geeft flexibiliteit, snelle interacties en vanwege de multifunctionaliteit en korte lijnen kansen voor cross-overs met bijvoorbeeld het onlangs gevestigde en mogelijk groeiende onderhoudsclusters op de luchthaven. De ontwikkeling van Lelystad Airport Businesspark (LAB), het bedrijventerrein direct grenzend aan het vliegveld, biedt eveneens kansen. De focus van LAB is gericht op het terughalen van productiebedrijven uit lage lonen-landen ( reshoring ). Een deel van de aanwezige maakindustrie in de regio kan mogelijk de rol van toeleverancier oppakken. Daarnaast worden er kansen gezien voor nadere dienstverlening; horeca, toerisme en persoonlijke dienstverlening. De samenwerking met de luchthaven moet dan wel nadrukkelijk worden gezocht. Als voorbeeld wordt Eindhoven aangehaald, waar men niet tijdig heeft ingezien welke mogelijkheden er liggen om de inkomende toeristen aan de regio te binden. Tot slot wordt aangegeven dat het economisch profiel van de regio Noord-Veluwe zeer sterk is, de werkgelegenheid hoog evenals de ondernemerszin. Dat biedt perspectief voor een actieve verbinding tussen regio en luchthaven. Als regio is het dan zaak de vraag te bundelen, markt te creëren en op tijd te acteren. Onderlinge interactie en samenwerking (triple helix) is hierbij essentieel. Aandacht voor regionale infrastructuur De infrastructuur van en naar de luchthaven moet goed geregeld zijn. Ook met het openbaar vervoer. In de planvorming is hier geen rekening mee gehouden; willen we als Noord-Veluwe echt profijt ervaren dan is het een lightrail verbinding, in combinatie met IC Harderwijk wenselijk. De luchthaven biedt andersom ook kansen voor een verbeterde bereikbaarheid van de Noord-Veluwe. De bereikbaarheid en vervoerskwaliteit voor luchtreizigers van en naar de luchthaven is ontzettend belangrijk. Vanuit vastgoedperspectief is vooral de regionale infrastructuur en bereikbaarheid van belang. Voor de vastgoedwaarde van bedrijventerreinen en kantoorlocaties in Flevoland, Gelderland en Overijssel kan de ontwikkeling van de luchthaven een impuls zijn, mits optimale bereikbaarheid is gegarandeerd (vanuit meerdere modaliteiten en vervoers-wijzen bezien). De impuls op werkgelegenheid is ook vanuit de woningmarkt bezien interessant. Ook hiervoor geldt dat de bereikbaarheid van de luchthaven topprioriteit is. De ontwikkeling van de luchthaven kan een impuls geven aan de lang gekoesterde wens vanuit de regio om de oost-west wegverbinding te verbeteren. Business Development De ontwikkeling van het MRO cluster op Lelystad is interessant voor de (toeleverende)maakindustrie in Overijssel en Gelderland. Vooral MRO van business jets biedt kansen voor composiet- en interieur gerelateerde bedrijven, die zich nu vooral richten op de jachtenbouw. SCANIA is een toonaangevend bedrijf in de regio Zwolle. Met een mogelijke lijndienst naar Zweden kan dit niet alleen de interne bereikbaarheid binnen het SCANIA concern verbeteren, 6

7 maar kan dit ook een impuls geven voor het regionaal gevestigde netwerk van toeleveranciers om nieuwe markten in Scandinavië te ontdekken. Positief is dat het toeristisch bedrijfsleven in onze provincie inmiddels de handschoen heeft opgepakt en heeft uitgesproken in overleg te willen treden met luchtvaartmaatschappijen die gebruik gaan maken van het vliegveld. Deze actie spoort met onze inzet in het kader van de Gebiedsopgave Veluwe op 1, waarin het versterken van de toeristische kwaliteit van de Veluwe een van de speerpunten is. De ervaring in andere regio s leert dat actieve marketing richting luchtvaartmaatschappijen nodig is om toeristische bestemmingen onder de aandacht te brengen van de buitenlandse toeristen die ons land bezoeken. Dit vraagt een gecoördineerde aanpak, internationale oriëntatie en communicatie en een gemeenschappelijke positionering van Gelderland naar de luchtvaartmaatschappijen die op Lelystad zullen gaan vliegen. De besturen van VisitVeluwe en Gastvrije Randmeren hebben uitgesproken behoefte te hebben aan expertise die hen kan ondersteunen in het overleg met luchtvaartmaatschappijen. Deze initiatieven vormen een ondersteuning van onze activiteiten gericht op de versterking van het toeristisch product van de Veluwe. Binnen de Gebiedsopgaven zijn hiervoor middelen beschikbaar. Infrastructuur en verbindingen. In de ateliers is zowel door het bedrijfsleven als de directie van het vliegveld benadrukt dat goede bereikbaarheid van het vliegveld, zowel via de weg als via OV, vanuit de omringende regio een belangrijke randvoorwaarde is voor de verdere ontwikkeling. In het Ondernemingsplan van het vliegveld wordt de aansluiting op de A-6 en het Centraal Station Lelystad genoemd als belangrijkste verbindingen van en naar de luchthaven. Dit heeft vooral te maken met het gegeven dat, zeker de eerstkomende jaren, het merendeel van de passagiers dat gebruik zal maken van het nieuwe vliegveld afkomstig zal zijn uit de (noordelijke) Randstad. Onlangs heeft de minister van Infrastructuur en Milieu de start van een verkenning aangekondigd naar de verbreding van de A-6 tussen Almere en Lelystad. Studies wijzen vooralsnog uit dat voor het overige de huidige infrastructuur voldoet. 4 Zonder iets af te willen doen aan deze studies, vragen wij ons af hoe de uitkomsten van deze studies zich verhouden tot wat op de ateliers ten aanzien van de bereikbaarheid van het vliegveld is opgemerkt. Temeer daar de economische ontwikkeling in onze regio een impuls kan krijgen als gevolg van de ontwikkeling van het vliegveld, lijkt het gerechtvaardigd de vraag te stellen naar de robuustheid van de huidige infrastructuur. Is die voldoende om de economische ontwikkeling die mede als gevolg van de ontwikkeling van het vliegveld kan ontstaan, te dragen? Deze vraag lijkt in de voorliggende studies nog niet voldoende beantwoord en vraagt daarom onze aandacht. Waar nodig zullen wij actie ondernemen. Wat betreft de verbinding Harderwijk Lelystad is relevant dat dit najaar, als vervolg op de eerdere MIRT-onderzoek spoor Utrecht-Amersfoort-Harderwijk (afgesloten eind 2015) een nieuwe-mirt verkenning start waarbij verschillende varianten nader worden onderzocht (extra sprinters, zone treinen en Intercity-stop). De provincie Utrecht is trekker van dit onderzoek. De Intercity-stop Harderwijk is onderdeel van de verkenning. Wij hebben goed nota genomen dat in deze MIRT-studie ook effecten van de ontwikkeling van Amsterdam Lelystad Airport worden meegenomen. Wij wachten de resultaten van dit onderzoek af alvorens een nader standpunt te bepalen. 5 Financiële consequenties Binnen de Gebiedsopgaven zijn voldoende middelen beschikbaar om de kosten van ondersteuning van VisitVeluwe en Gastvrije Randmeren op te vangen. 6 Proces en evaluatie 4 MIRT onderzoek bereikbaarheid Lelystad Airport 1 e fase van 30 juli 2013 (bijlage 5) 7

8 De verkenning heeft duidelijk gemaakt dat economische spin-off van de luchthavenontwikkeling in potentie groot kan zijn maar dat dit geen vanzelfsprekendheid is. De ontwikkeling in de regio Londen Gatwick laat zien dat samenwerking tussen lokale overheden en tussen private en publieke partijen van groot belang is om te kunnen profiteren van de kansen die de luchthavenontwikkeling biedt. Bestuurlijke samenwerking is nodig, willen wij ons als sterke regio kunnen presenteren en partner kunnen zijn in de ontwikkeling van de luchthaven. De directie van de luchthaven en SCALA hebben aangegeven dit gezamenlijk optrekken van private partijen en van regionale en lokale overheden belangrijk te vinden en te waarderen. Ons college ziet in de opbrengst van de verkenning een belangrijke uitdaging om de noodzakelijke vervolgstappen te zetten. Als eerste stap zullen wij overleg entameren met de colleges van Overijssel en Flevoland om te bezien hoe wij kunnen komen tot een gemeenschappelijke inhoudelijke agenda waarmee wij sturing kunnen geven aan de ontwikkeling in de bredere regio rond het vliegveld. Een gezamenlijk bezoek aan London Gatwick kan ons inzicht in wat ons te doen staat verder verscherpen. Het is onze intentie om de gemeenten en hun samenwerkingsverbanden hier van begin af aan bij betrekken. Ons college zal uw Staten tijdig informeren over de voortgang en resultaten van de door ons ingezette vervolgstappen. Arnhem, 25 oktober 2016 zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning P.G.G. Hilhorst - secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie Bijlage 1 Actieplan Schiphol Brief van het kabinet aan de Tweede Kamer d.d. 29 april 2016 Bijlage 2 Toekomstvaste general aviation locaties in Nederland (2016) Bijlage 3 Luchthaven Teuge Onderzoek naar economische effecten en ontwikkelingsrichtingen (2015) Bijlage 4 Kansen voor de regionale economie Gelderland en Overijssel (2016) Bijlage 5 MIRT onderzoek bereikbaarheid Lelystad Airport 1 e fase (2013) 8