Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Transcriptie

1 STATENBRIEF Onderwerp: Airport Lelystad / Vliegveld Teuge Portefeuillehouder: Mw. J. Meijers Kerntaak/plandoel: Ruimtelijke Ontwikkeling Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Wij verzoeken Uw Staten kennis te nemen van: a) ons standpunt inzake het verzoek van de VVD-fractie om een strategische startnotitie over de vervolgacties van GS inzake de vliegroutes van Lelystad Airport; b) ons standpunt inzake het verzoek van de SP-fractie om een onderzoek uit te (laten) voeren naar de milieueffecten van de voorgenomen uitvliegroutes van Lelystad Airport; c) ons standpunt inzake het verzoek van B&W van Ede aan GS om ondersteuning te geven aan de gemeentelijke lobby naar het Rijk voor milieuonderzoek naar de gevolgen van deze vliegroutes voor de Veluwe. 2 Aanleiding In de afgelopen periode heeft ons college veel aandacht besteed aan de gevolgen van de luchthavenontwikkeling op Lelystad Airport voor Gelderland. Sinds het ministerie van I&M op 21 juni de voorgenomen aansluitroutes op het hogere luchtruim presenteerde aan de Alderstafel Lelystad hebben wij ons ingespannen om de negatieve effecten van deze routes voor de Veluwe te verminderen en het toekomstperspectief van luchthaven Teuge te borgen. In paragraaf 3.3 van deze Statenbrief gaan wij nader in op onder meer onze volgende acties: de afstemming die wij hebben gezocht met de provinciebesturen van Overijssel en Flevoland en het gezamenlijke overleg met staatssecretaris Dijksma waartoe dit heeft geleid; het bestuurlijk overleg dat wij hebben gevoerd met vele betrokken partijen in Gelderland, met als doel het vinden van een gezamenlijk standpunt dat zo breed mogelijk gedragen wordt; het contact met diverse Tweede Kamerleden, waarbij het afsluitende debat werd bijgewoond. Op 20 september 2017 is de laatste stand van zaken op dat moment besproken in de Commissie RLW. Daarbij zijn twee debatverzoeken gedaan. De VVD-fractie vraagt om een strategische start voor de discussie over de vliegroutes van Lelystad Airport. Dit zou kunnen in de vorm van een notitie met de visie van GS op de provinciale acties die noodzakelijk worden geacht om de gevolgen van de voorgenomen vliegroutes voor met name de Veluwe en luchthaven Teuge te beperken. De SP-fractie vraagt om een onafhankelijk, algemeen aanvaard wetenschappelijk onderzoek te (laten) doen naar de milieugevolgen van de vliegroutes voor de Veluwe. Inlichtingen bij: dhr. G.J.M. van Eijk, telefoonnummer (026) adres: post@gelderland.nl

2 Bovendien verzoeken B&W van Ede mede namens vier andere gemeenten in de regio Food Valley (te weten Barneveld, Wageningen, Veenendaal en Rhenen) bij brief van 25 september 2017 aan GS om ondersteuning aan de gemeentelijke lobby naar het ministerie van Infrastructuur en Milieu voor: het (laten) uitvoeren van milieuonderzoek naar de impact van de vliegroutes; nulmetingen hiervan voordat het passagiersvervoer op Lelystad Airport van start gaat. 3 Bestaand beleid c.q. kader 3.1. Voorgeschiedenis In maart 2015 heeft de Eerste Kamer het luchthavenbesluit Lelystad vastgesteld, met als onderdeel daarvan de aankomst- en vertrekroutes binnen het MER-onderzoeksgebied. Op grond van deze MER is destijds gekozen voor de routevariant B+. Deze aankomst- en vertrekroutes moesten vervolgens nog worden aangesloten op de hogere internationale vliegroutes. Hiervoor heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in juni 2017 uitgewerkte voorstellen gedaan en deze in een voorgenomen besluit gepresenteerd Discussie over de voorgenomen aansluitroutes De aansluitroutes in het voorgenomen besluit blijken ongewenste gevolgen te hebben voor zowel de omgevingskwaliteit op een groot deel van de Veluwe als de bedrijfsvoering van luchthaven Teuge waar het voortbestaan van het Nationaal Paracentrum op termijn wellicht onmogelijk is. Dit als gevolg van een relatief geringe uitvlieghoogte van aanvankelijk 6000 voet (= 1800 meter) boven grote delen van de Veluwe, later door het ministerie voor het grootste deel van de routes bijgesteld tot 9000 voet Kort overzicht van procesverloop De geschetste situatie was voor ons college aanleiding om bestuurlijk overleg aan te gaan met de staatssecretaris, om de mogelijkheden tot verbetering van de plannen te onderzoeken. Op 10 juli en 6 september 2017 heeft een gezamenlijke delegatie van de provinciebesturen van Gelderland, Overijssel en Flevoland dit besproken met de staatssecretaris. Uit het eerste bestuurlijk overleg kwam onder meer een toezegging van I&M voort om een second opinion op het uitgevoerde routeonderzoek te laten uitvoeren door een Brits adviesbureau. Luchthaven Teuge presenteerde samen met VNO-NCW Midden op 25 augustus 2017 het routealternatief B++ aan een groep Kamer- en Statenleden. Met dit alternatief werden Teuge en de omliggende gemeenten ontzien, maar dit riep elders op de Veluwe weer weerstand op omdat de routeaansluiting voor vertrekkend verkeer nu westelijker in het gebied zou komen te liggen. Op 29 augustus stelde ons college samen met de colleges van Flevoland en Overijssel een brief vast waarmee wij opnieuw onze zorgen overbrachten aan de Staatssecretaris van I&M, met name de geringe vlieghoogte en de afwezigheid van voortgang op het gebied van herindeling van het luchtruim. Ook hebben wij in deze brief gevraagd om het aangedragen alternatief B++ te willen beoordelen en in de besluitvorming te betrekken. Het ministerie van I&M wil het routevoorstel B++ tot nu toe niet als volwaardig alternatief in beschouwing nemen. In het tweede bestuurlijk overleg van 6 september kwam de staatssecretaris ons tegemoet met gewijzigde routes die minder over de stiltegebieden van de Veluwe lopen. Ook deed zij de toezegging dat op een groot deel van de routes hoger zou kunnen worden gevlogen dan de aanvankelijk voorgestelde hoogte van 6000 voet, namelijk 9000 voet. Deze voorstellen zijn door het ministerie uitgewerkt in de kamerbrief die de Staatssecretaris op 12 september 2017 aan de Kamer zond. Het aangepaste voorstel geeft vanwege de grotere vlieghoogte en het feit dat stiltegebieden meer worden gemeden verlichting voor de Veluwe, maar worden door 2

3 ons nog steeds als onvoldoende beschouwd. Bovendien geeft deze aanpassing geen perspectief voor de valschermspringers van Teuge. Mede vanwege de discussie die ontstond binnen Gelderland vond er op 14 september 2017 bestuurlijk overleg plaats tussen gedeputeerde Meijers en een groot aantal Gelderse gemeenten, de Gelderse Natuur en Milieu Federatie (GNMF) en de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). In dit overleg is met succes gezocht naar een gezamenlijke basis van standpunten waarin alle betrokken partijen zich zo goed mogelijk zouden kunnen vinden. Dit uitte zich in een brief van ons college aan de Tweede Kamer en de staatssecretaris, die op 15 september digitaal werd verzonden mede namens 17 gemeenten plus de GNMF en diezelfde dag gevoegd is bij de stukken voor het AO dat gehouden is op 20 september Vervolgens organiseerde het ministerie vanaf medio september een serie informatiebijeenkomsten voor de betrokken bestuurders en inwoners in de provincie Gelderland, Overijssel en Fryslân. Op Gelders grondgebied vonden er bijeenkomsten plaats op 25 september in Apeldoorn (voor bestuurders), op 26 september in Apeldoorn (voor inwoners) en op 27 september in Ede (voor inwoners). Ten tijde van deze informatieronde kwam I&M via een kamerbrief op 19 september 2017 opnieuw met wijzigingen in het voorgenomen routebesluit. Dit keer werd voorgesteld de inkomende vliegroute vanuit het zuiden noordwaarts ver verleggen, parallel met de uitgaande vliegroute, over de Hoge Veluwe en de regio Ede. Deze wijziging zien wij niet als een verbetering. Wij hebben onze verbazing over de wijziging en met name het moment van openbaarmaking kenbaar gemaakt. Van de zijde van I&M zijn hiervoor excuses aangeboden. De vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu van de Tweede Kamer heeft op 20 september (eerste termijn) en 28 september (tweede termijn) over de aansluitroutes en de voorgenomen herindeling van het luchtruim gesproken. Daarbij deed de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu een aantal toezeggingen, die deels in het verlengde liggen van de gesprekken die wij in juli en september met haar voerden. Zo heeft de Staatssecretaris haar expliciete medeverantwoordelijkheid uitgesproken voor het toekomstperspectief van de luchthaven Teuge en een mogelijk noodzakelijke verplaatsing van het daar gevestigde Paracentrum. Voor wat betreft de door ons en vele anderen gewenste versnelling van de herindeling van het luchtruim blijft de Staatssecretaris bij haar standpunt dat zij deze versnelling niet realistisch vindt. Wel heeft ze de toezegging gedaan dat ze mogelijke deelaanpassingen in de luchtruimindeling die oplossing kunnen bieden voor de problemen in Oost Nederland, bij voorrang wil invoeren. Ook heeft de staatssecretaris aangegeven dat deskundige vertegenwoordigers van bewonersgroepen inzage zullen krijgen in de uitkomsten van de consultatie en zullen worden betrokken bij de definitieve besluitvorming door het ministerie over de routes. Voor het overige heeft de staatssecretaris stevig vastgehouden aan haar inzet voor wat betreft de voorgenomen routes en hiervoor in de Kamer vooralsnog steun verkregen. Op 5 oktober werd nog een afsluitende bijeenkomst in Twello voor bestuurders georganiseerd door I&M. Voorafgaand hieraan heeft op initiatief van ons college een afstemmingsoverleg plaatsgevonden met betrokken Gelderse partijen (diverse gemeenten, VNO-NCW, luchthaven Teuge, RECRON, GNMF, Red de Veluwe). Tijdens deze bijeenkomst (die een vervolg was op het eerder gevoerde bestuurlijk overleg van 14 september) is afgesproken om een gezamenlijke basis te formuleren voor door deze partijen in te dienen zienswijzen in het kader van de internetconsultatie over de aansluitroutes (welke loopt t/m 2 november 2017). 3

4 3.4. Formele consultatieperiode en finale besluitvorming door I&M over de aansluitroutes Op 25 september 2017 is het ministerie een formele consultatieperiode gestart, ingevolge artikel 5.11 Wet luchtvaart. Hiertoe voert men enkele gesprekken met de betrokken luchtvaartorganisaties en met de civiele en militaire luchtverkeersleiders. Bovendien is het voor eenieder die dit wil mogelijk om een zienswijze in te dienen gedurende een periode van internetconsultatie, die de gehele maand oktober zal duren. Vervolgens stelt de dan verantwoordelijke bewindspersoon het ministeriële routebesluit ingevolge artikel 5.11 Wet luchtvaart vast Interne informatievoorziening Inmiddels is op de provinciale website een plek ingeruimd waar de ontwikkelingen over dit onderwerp snel en efficiënt op de voet gevolgd kunnen worden. Deze informatie is te vinden op 4 Argumenten/afwegingen/risico's 4.1. Reactie op debatverzoek VVD-fractie Deze Statenbrief is meer beschrijvend van karakter dan strategisch. In de komende periode zal er een notitie met een meer strategisch karakter worden voorbereid, vooral met het oog op de herindeling van het luchtruim die ophanden is. Hierbij zullen wij ons waar nodig ook oriënteren bij materiedeskundigen op dit terrein. Bovendien moet nog de balans worden opgemaakt van de stemmingen in de Tweede Kamer over de ingediende moties, en is er binnen het college van GS nog afstemming nodig tussen de relevante provinciale beleidsvelden. Hierbij valt niet alleen te denken aan de directe gevolgen van de nieuwe aansluitroutes uit het oogpunt van geluidhinder en van de bedrijfsvoering bij luchthaven Teuge, maar ook aan de indirecte gevolgen voor de regionale economie voor zowel de Veluwe en de Stedendriehoek en de gebiedsopgaven in deze regio s. Ook ligt er een relatie met de samenwerkingsagenda die wij met de provincies Overijssel en Flevoland opstellen om de positieve spin-off van Lelystad Airport zo goed mogelijk te benutten. Onze inzet zal bestaan uit de volgende elementen: Op de korte termijn blijven we alert op de consequenties van de aansluitroutes. Wij zullen verzoeken om met name de wijziging die is aangebracht in de inkomende route over de Veluwe (Hoge Veluwe en Ede) terug te draaien. Wij zullen onze inbreng leveren in de herindeling van het luchtruim, gericht op vermindering van negatieve effecten van vliegverkeer boven Gelderland. Daarbij denken we niet alleen aan de geluidhinder voor bewoners, maar in ieder geval ook aan de effecten op natuur, economie, recreatie en leefbaarheid. Het toekomstperspectief van luchthaven Teuge blijft voor ons van belang. Wij zullen ons inspannen om de toezeggingen van I&M ten behoeve van het voortbestaan van luchthaven Teuge en het daar gevestigde Paracentrum met de betrokken partijen nader tot uitwerking en uitvoering te brengen. Wij zullen in provinciaal verband overleg blijven voeren met betrokken partijen zoals wij zijn gestart met gemeenten, VNO-NCW, RECRON, luchthaven Teuge, KNVvL, Red de Veluwe en GNMF. Wij zullen interprovinciaal blijven samenwerken met Overijssel, Flevoland, Friesland en Drenthe en waar nodig met andere provincies. Dit zal zowel gericht zijn op inbreng bij de herindeling van het luchtruim als op de economische samenwerkingsagenda van Lelystad Airport. Wij zullen waar nodig het bestuurlijk overleg met de staatssecretaris vervolgen. 4

5 4.2. Reactie op debatverzoek SP-fractie Wij zijn niet voornemens om initiatief te nemen voor een fundamenteel onderzoek zoals de SP-fractie dat voorstaat. Een dergelijke actie achten wij een rijksverantwoordelijkheid, die valt buiten de wettelijke bevoegdheden en mogelijkheden van de provincie. Bovendien blijkt uit de in 2013/2014 uitgevoerde MER ter voorbereiding op het luchthavenbesluit Lelystad dat er in het onderzochte gebied rond de luchthaven geen wettelijke milieunormen zullen worden overschreden door het voorgenomen groothandelsverkeer. Ook recente ontwikkelingen (zoals de recent door Milieudefensie gewonnen rechtszaak tegen de Staat die de SP-fractie memoreert) brengen hierin geen verandering. Wel zien wij hier een relatie met de activiteiten ter uitvoering van werkspoor 4 Leefbaarheid van de Alderstafel Lelystad, die zich tot dusverre nog louter en alleen hebben gericht op het grondgebied van Flevoland. Wij achten een uitbreiding van deze activiteiten op zijn plaats naar ook de delen van de Veluwe waar een impact op de omgevingskwaliteit te verwachten valt. Wij zullen hierop aandringen bij zowel het ministerie van I&M als de Aldersregie Reactie op brief B&W Ede namens Regio Food Valley Wij ondersteunen de lobby vanuit de Regio Food Valley bij het Rijk om haar verantwoordelijkheid te pakken ten aanzien van milieuonderzoek naar de gevolgen van de vliegroutes voor de Veluwe, en het uitvoeren van nulmetingen voordat de beoogde vluchten met grotere vliegtuigen van en naar Lelystad gaan vliegen. Hierbij bepleiten wij geen aanvullende milieu-effectrapportage, maar wel een onderzoek naar de gevolgen voor Gelderland. Dit hoeft niet specifiek in de vorm van een MER, maar kan door o.a. geluidmetingen te laten uitvoeren. Wij zullen bij het ministerie van I&M navragen wat er op dit punt al bekend is, bijvoorbeeld over de omgeving van andere luchthavens. Ook zien wij hier een relatie met het werkspoor Leefbaarheid van de Alderstafel Lelystad, zoals uiteengezet in paragraaf Mogelijke risico s Als risico zien wij dat de herindeling van het luchtruim nog lang op zich laat wachten en als gevolg daarvan noodzakelijkerwijs langer gebruik wordt gemaakt van de voor ons te lage vliegroutes. 5 Financiële consequenties Deze Statenbrief heeft geen financiële consequenties. 6 Proces en evaluatie 6.1. Indienen van een zienswijze tijdens de internetconsultatie van I&M In de loop van oktober zullen wij een zienswijze indienen, met in ieder geval de volgende elementen: participatie van de betrokken provincies bij de herindeling van het Nederlandse luchtruim; protest tegen de gevolgen voor de Veluwe van de voorgenomen combinatie van zowel een aanals een uitvliegroute boven het zelfde gebied op de Veluwe. 5

6 6.2. Communicatie met PS Gezien het dynamische karakter van dit dossier komen wij binnenkort met een notitie, zoals reeds verwoord in paragraaf 4.1. Verder zullen wij u regelmatig een terugkoppeling geven in uw commissie RLW. Op kunt u desgewenst nadere informatie vinden. Hier treft u onder meer de relevante correspondentie van en naar GS aan. Arnhem, 10 oktober zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning P.G.G. Hilhorst - secretaris 6