Pragmagraphics, door Robert Dilts

Transcriptie

1 Pragmagraphics, door Robert Dilts Pragmagraphics is een NLP-gebied dat in 1980 door Todd Epstein en Richard Bandler is vastgesteld en in de erop volgende decade verder ontwikkeld door Epstein en Robert Dilts. Pragmagraphics levert zowel de theoretische als de praktische grondslagen van veel van de NLP submodaliteiten technologie. De term, bedacht door Epstein, is een combinatie van de woorden pragmatic en holographic en suggereert de integratie van de twee disciplines. Pragmatics is een deel van de linguïstiek die bestudeert hoe context en andere niet linguïstische factoren (zoals de persoonlijke geschiedenis en de overtuigingen van de spreker en de luisteraar) de interpretatie van gesproken uitdrukkingen beïnvloedt. Het onderzoekt de invloeden die bepalen hoe wij betekenis geven aan woorden en linguïstische uitdrukkingen, die meer zijn dan de uitdrukkingen zelf. Om de uitspraak; Vader was vanavond niet dronken te kunnen begrijpen, moet je rekening houden met de geschiedenis van de spreker en zijn of haar vader, de context waarin de spreker zijn uitspraak deed, degene tot wie de uitspraak gericht was, de mate van begrip die de spreker heeft over de mogelijke schok die zo n uitspraak teweegbrengt, enzovoort. Holografie is een manier van vastleggen en het weer reproduceren van een complete voorstelling van een 3D voorwerp. In een hologram, ligt het hele plaatje besloten in elk stuk van de voorstelling. Holografie berust op het vastleggen van een compleet plaatje door het vastleggen van de relatie tussen de interferentie patronen van het licht dat weerkaatst wordt door het voorwerp en wat direct op de film valt. Als verschijnsel is het hologram metafoor geworden voor de gedachte dat, in veel systemen, alle informatie die belangrijk is voor het systeem in een of ander vorm door elk deel van het systeem wordt verspreid. In de integratie van de principes uit deze twee gebieden, onderzoekt Pragmagraphics de kwaliteit en het verband tussen de ervaringen en de informatie die in iemands innerlijke kaart van de wereld gerepresenteerd worden. Het gaat daarbij om de praktische kant van hoe wij zin geven aan onze ervaringen. De bedoeling is om (a) het vaststellen van karakteristieke zaken die verband houden met de empirische inhoud van een bepaald beeld, een stel woorden of een emotionele staat, (b) het ontdekken hoe ervaringen gerepresenteerd, gerubriceerd en aangedikt worden, en (c) het onderzoeken van de uiteindelijke invloed die deze factoren hebben op iemands emotionele en gedragsmatige antwoorden en reacties. In veel opzichten kan Pragmagraphics worden beschouwd als poging om de structuur van betekenis te beschrijven. Epstein zou bijvoorbeeld dit &Mac198; op een bord kunnen tekenen en vragen, Wat is dit? 99% zal onmiddellijk zeggen Dat is een driehoek. Maar Epstein zou er dan opwijzen dat het niet noodzakelijk een driehoek is. Het is de kruising van drie lijnen onder een bepaalde hoek die wij een driehoek noemen. De vraag die Pragmagraphics stelt

2 is Wat is er nodig om dit een driehoek te noemen? Wat zou er verschoven of toegevoegd moeten worden om ons het een pijlpunt, een dak of een piramide te laten noemen? Net zulke vragen kun je stellen als het over het leerproces gaat. Wat is er bijvoorbeeld nodig om een mentale activiteit spellen te noemen, in plaats van het herinneren van een bepaalde volgorde van vormen. Wat zijn de onderliggende processen en vaardigheden waarop spellen gebaseerd is? Je ziet dat dit iets geheel anders is dan vragen Welk gedrag zou je duidelijk maken dat een kind een woord juist spelt? Om dergelijke vragen te kunnen beantwoorden pleit Epstein er voor een staat van niet weten binnen te gaan, waarin alle vroegere mentale kaarten en aannames met betrekking tot iemands voortgaande ervaring opzij worden gezet. Om deze toestand te verklaren, vond Epstein Nerk-Nerk uit. Nerk-Nerk is de naam van een gefantaseerd buitenaards wezen met precies hetzelfde zenuwstelsel en dezelfde fysieke eigenschappen als de mens, maar zonder zijn aannames op het gebied van waarneming, taal of cultuur. N-N heeft elke menselijke taal bestudeerd en is ermee bekend, maar is niet instaat tot het toepassen van deleties, generalisaties en vervormingen, zoals de meeste mensen gewoonte getrouw doen als ze via woorden met elkaar communiceren. N-N is slechts in staat volledig zintuiglijk gespecificeerde beschrijvingen en opdrachten te begrijpen en erop te reageren. Wanneer iemand dus in een Nerk-Nerk toestand verkeerd, tracht hij of zij reeds bestaande aannames te laten vallen en ze te betwisten, waardoor hij of zij een nieuwe frisse en onbevooroordeelde kijk krijgt op een bepaalde situatie of ervaring. Een ander gebruik van N-N betekent, doen alsof je N-N iets op zo n manier beschrijft of uitlegt dat hij het zou kunnen begrijpen. Zo n actie dwingt je preciezer en zintuiglijker te zijn. Vergelijkbaar met het idee van de Meta programma s, ontstond Pragmagraphics als resultaat van de poging te begrijpen hoe mensen samenhang in hun mentale programmering hielden( zoals de referentie straal bij een optisch hologram), Het gaat om, wat Epstein de goo zou noemen, die alles in onze kaart van de wereld bijeenhoudt. Net als bij de Meta Programma patronen, kwam Pragmagraphics voort uit de poging om beter te begrijpen hoe cognitieve strategieën werken. Zij ontwikkelden zich in het bijzonder als een manier om te verklaren hoe individuen met dezelfde cognitieve structuur in hun strategieën soms tot ver uiteenlopende resultaten kwamen. Twee mensen kunnen een motivatie strategie hebben met de structuur Vi->Ki (dus een gevoel krijgen door interne beelden als manier om zichzelf tot actie aan te zetten). De een kan echter vertellen als ik een erg duidelijk beeld kan maken van wat ik wil, voel ik de opwinding om te doen wat ik moet doen om het te bereiken. De ander zou echter zeggen Ik heb een algemeen beeld nodig van de richting waarin ik ga. Als het beeld van wat ik wil bereiken te helder is, word ik bang dat ik teleurgesteld zal worden. Pragmagraphics tracht te onderzoeken en te verklaren wat er aan de wortel ligt van zulke verschillende resultaten van twee processen met een gelijke structuur. Epstein stelt dat deze verschillen te maken hebben met patronen die verband houden met

3 de eigenschappen waarmee de representaties (de beelden en de gevoelens uit het voorbeeld hierboven) met elkaar verbonden werden. Gebruikmakend van de analogie met holografie, maakten Bandler en Epstein de hypothese dat een bepaalde submodaliteit( de helderheid van een innerlijk beeld bijvoorbeeld) net als de referentiestraal bij het maken van een hologram, zou kunnen werken. Het veranderen van deze submodaliteit zou het ermee samengaande interferentie patroon veranderen, net als het aanpassen van de hoek of de golflengte van de referentiestraal bij het maken van een hologram, waardoor andere dimensies en facetten van de ervaringen waarmee hij verbonden was naar voren zouden komen en misschien soms veranderen in iets totaal anders. Dit idee leidde ertoe dat Epstein, Bandler en Dilts het verband tussen twee met elkaar samenhangende representaties of stappen in een cognitief proces tot in het kleinste detail gingen onderzoeken. Als een beeld en een gevoel met elkaar verbonden werden en het beeld werd bijvoorbeeld helderder gemaakt, wat gebeurde er dan met het gevoel. Wat gebeurde er als het beeld vager, groter, kleiner werd gemaakt, of meer gekleurd, enz.? Epstein ontwikkelde een notatiesysteem om de verwantschap tussen de kwaliteiten van representaties te beschrijven. In plaats van de lineaire, horizontale pijlen, die typisch zijn voor een NLP beschrijving van een strategie, om de volgorde van representaties aan te geven, gebruikt Pragmagraphics verticale pijlen om de mate van invloed aan te geven die de ene representatie heeft op de andere. Als bijvoorbeeld een toename van helderheid, of detail van een beeld een overeenkomstige toename van de intensiteit van het gevoel van opwinding, of motivatie veroorzaakte, werd dat als volgt genoteerd: waarmee een parallelle overeenkomst werd aangegeven tussen de twee submodaliteiten. Als echter een versterking van de helderheid een overeenkomstige vermindering van het gevoel van motivatie veroorzaakte, zou het als volgt genoteerd worden: wat aangeeft dat er een tegengestelde relatie was tussen de kwaliteiten van de twee representaties.

4 Dit soort onderzoek leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van het Swish patroon, het Drempel patroon, Submodaliteiten koppeling en andere toepassingen van submodaliteiten in NLP. Een ander onderzoeksgebied in Pragmagraphics was het onderzoek van de representatie structuur van wat minimal pairs werd genoemd- ervaringen die in menig opzicht gelijk zijn en toch elkaars tegengestelde, bijvoorbeeld (bezorgdheid en opwin-ding),(woede en vastberadenheid), (waardering en gevlei), enz. De vraag die onderzocht moest worden was: Wat is het verschil, dat het verschil uitmaakt? Wat moet er voor ons aan de hand zijn om een bepaald gevoel opwinding te noemen. Bezorgdheid en opwinding delen verschillende kinesthetische elementen. Zij worden bijvoorbeeld beide uitgedrukt in het middengebied van de borst en de maag. Welke kwaliteit(en) moeten worden verwisseld of veranderd om een gevoel bezorgdheid te noemen, in plaats van opwinding? Het uitgebreide onderzoek naar zulke paren door Pragmagraphics was het gebied van de Meta Model patronen die bekend staan als modale operatoren., woorden zoals: moeten, zullen, kunnen, onmogelijk, willen enz. Pragmagraphics zou dan vragen: Wat moet er aanwezig zijn zodat wij voelen dat we iets moeten doen in plaats van dat we iets willen doen? M.a.w. wat is het verschil tussen wenselijkheid (iets willen doen en nog steeds de keus ertoe te hebben) en dwangmatigheid (iets te moeten doen en geen keus te hebben). Wat moet er voor ons aanwezig zijn om iets keus dan wel dwangmatig te noemen? En hoe kunnen we die informatie gebruiken om dwangmatigheid te helpen veranderen in keus? Het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon. Het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon is een voorbeeld van de toepassing van de principes van Pragmagraphics op het ontwerp van een Swish Patroon om een dwangmatig gedrag te veranderen tot een staat van creativiteit en keuze. Het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon werd bedacht door Robert Dilts en Todd Epstein in 1986 als onderdeel van hun werk in behandeling van verslavingen en dwangmatigheid. Het belangrijkste uitgangspunt bij dit proces is, dat het veel moeilijker is om een dwangmatige daad te proberen te veranderen of te stoppen als hij de intensiteitdrempel bereikt heeft, die iemand voelt, als hij iets moet doen- het point of no return. De dwangmatige reactie op dit punt proberen te stoppen, leidt tot worsteling en frustratie. Bekijk de volgende schaal eens:

5 Deze schaal suggereert dat we een dwangmatige reactie kunnen meten naar de mate van intensiteit- waarbij 0 geen behoefte tot het aangaan van een dwangmatige daad betekent en 10 het punt aangeeft waar er niet langer sprake is van keus en iemand het gedrag gewoon moet vertonen. Het is veel eenvoudiger het gedrag te wijzigen als de reactie nog maar op niveau 1,2,3 is, dan wanneer het 9 of 10 bereikt heeft. Het probleem is voor de meeste mensen dat zij zich pas bewust worden van de reactie als hij al niveau 7 of 8 bereikt heeft. Op die manier hebben zij geen mogelijkheid op een vroeger tijdstip in te grijpen en eindigen altijd in een worsteling. Eén van de doeleinden van Het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon is mensen te helpen bij het bewust worden van en het onderscheid maken tussen meerdere van deze gradaties in intensiteit bij een dwangmatige reactie. Vanuit het Pragmagraphics standpunt is een vraag interessant: Als we deze reactie dwangmatig noemen, als niveau 9 of 10 bereikt is, hoe noemen we hem dan op niveau 7 of 6, of bij 3 en 2? Noemen we hem nog steeds dwangmatig of hebben we er verschillende benamingen voor? Op niveau 5, bijvoorbeeld, kunnen we de reactie beter wenselijk noemen dan dwangmatig. Misschien zouden we hem bij 2 of 3 leegte of verwarring noemen. Als we in staat zijn ons de hele reactie schaal bewust te maken, hebben we veel meer mogelijkheden om eerder actie te onder-nemen.op een moment waarop het eenvoudig en gemakkelijkis ons gedrag in een ecologischeren passender te veranderen. De volgende vraag zou zijn: Wat is eenvoudiger de reactie te veranderen of hem anders te richten? De meeste mensen proberen eenvoudigweg hun dwangmatige gevoelens of reacties te ontkennen of te onderdrukken. De fundamentele en kenmerkende NLP benadering is echter volgen en leiden en houdt zich bezig met de behandeling van de structuur van de reactie in plaats van met de inhoud. De stappen die leiden naar dwangmatigheid kunnen bijvoorbeeld beschouwd worden als een soort ketting. En zoals het oude gezegde luidt: een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel. Het doel van Het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon is de schakel te verzwakken naar de dwangmatige reactie en de schakel in de ketting die leidt tot een toestand van creativiteit en keuze te versterken. Dit wordt gedaan door de eigenschap van de submodaliteit die deze schakels creëert vast te stellen en hem te veranderen. Bij het typische Swish model gaat het er om een aantal eigenschappen van submodaliteiten te verzwakken en gelijktijdig een ander aantal te versterken en daarbij verschillende neurologische paden te stimuleren met als gevolg een verandering van richting van de innerlijke reactie. Kijken we naar het Pragmagrafisch Swish Ontwerp Patroon:

6 Er zijn vijf posities: Meta- K1 = ik moet!, K2 = ik wil, K3 =?, en K4 = crativiteit of keus. Leg deze posities vanuit Metapositie uit in de ruimte. 1) Ga in (K1)= ik moet!! positie staan en stel het dwangmatige gedrag vast en het gevoel dat er bij hoort. Dus, welk gevoel heb je als je dit dwangmatige gedrag doet? 2) Stap nu terug in positie (K2)= ik wil en stel je reactie vast die je hebt VLAK VOOR K1 en de gevoelens die typisch horen bij (K2). Dus welke reacties maken dat je het dwangmatige gedrag WILT DOEN? 3) Doe nog een stap terug naar de (K3)=? positie en identificeer de reactie die vlak VOOR (K2) komt en de typische gevoelens die er bij (K3) horen. Dus wat zet je aan tot het gevoel dat je het dwangmatige gedrag wilt doen? [let op: Deze reactie is vaak in eerste instantie onbewust en kan heel goed nooit bewust in verband gebracht zijn met het dwangmatige gedrag. 4) Breng de submodaliteiten van (K3) aan het licht en stel vast welke submodaliteiten kritisch zijn voor het versterken van het gevoel zodanig dat ze je leiden in de richting van (K2)= ik wil het dwangmatige gedrag doen. Welke submodaliteiten verzwakken dit gevoel? van (K3), zodat je niet het gevoel hebt het dwangmatige gedrag te willen doen? Welke submodaliteiten hebben geen enkele invloed op de mate van het (K3) gevoel?

7 5) Stap nu in de laatste positie en stel daar een situatie vast waarin je keuzes kon maken en de typische gevoelens (K4) die daar bij creativiteit en keuze maken hoorden. a) Wat zijn de visuele en auditieve submodaliteiten die bij (K4) horen en bepaal welke kritisch zijn bij het respectievelijk versterken en verzwakken van de intensiteit van (K4). Bepaal ook welke submodaliteiten geen invloed hebben op de sterkte of de kwaliteit van het gevoel. b) Welke kritische submodaliteiten delen (K3) en (K4) (helderheid bijvoorbeeld). 6) Stap nu in (K3)=?. Begin met de kritische submodaliteit(en) van (K3) in de sterkste stemming (bijv. helder en dichtbij) en de kritische submodaliteit van (K4) in de zwakste staat (bijv. vaag en veraf). Merk nu opin welke mate je getrokken wordt naar de Ik wil (K2) positie. Versterk nu langzaam maar zeker de kritische submodaliteit van (K4) terwijl je gelijkertijd de kritische submodaliteit van (K3) verzwakt. Dus maak (K4) dichterbij en helderder en (K3) vager en verder weg, totdat hun posities volledig verwisseld zijn. Stap, terwijl je dit doet langzaam van de? positie(k3) naar de positie van creativiteit en keuze (K4). 7) Stap nu uit positie (K4) in Meta en herhaal stap #6 minstens vijf keer en zo snel als je maar kunt. 8) Test het resultaat door weer in (K3)=? te stappen, terwijl je ervaart in welke richting je als vanzelf getrokken wordt. Is dat naar (K2) of naar (K4)? Wat gebeurt er als je probeert terug te gaan naar het dwangmatige gevoel en het dwangmatige gedrag?