Gemeente Den Haag. de gemeenteraad

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag de gemeenteraad Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk rm BSD/ RIS Doorkiesnummer adres Aantal bijlagen Onderwerp Eerste voortgangsrapportage aanpak MOE-landers Datum 13 november Inleiding Op 29 januari 2008 hebben wij een reactie (rm ) gegeven op het actieplan van de PvdA-fractie Polen* in Den Haag. Daarin hebben wij het initiatief van de PvdA-fractie omarmd om een beleid te ontwikkelen gericht op de insluiting en inburgering van arbeidsmigranten uit de zogenaamde MOE-landen, op de verbetering van hun woonomstan digheden en op de aanpak van knelpunten in de sfeer van overlast en veiligheid. MOE staat voor Midden- en Oost-Europa: Polen, Hongarije, Slowakije, Tsjechië, Slovenië, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië en Bulgarije. Vertrekpunt voor dat beleid is dat arbeidsmigranten uit de MOE-landen welkom zijn in Den Haag. Wij zien hun aanwezigheid in onze stad als een kans, niet als een bedreiging. Wel stellen wij vast dat de omstandigheden waaronder zij hier wonen en leven voor verbetering vatbaar zijn. Dat vraagt om actie: om uitbuiting en uitsluiting van MOE-landers tegen te gaan, maar ook om negatieve effecten op het woon- en leefklimaat in onze stad te voorkomen en te bestrijden. De omvang van deze inspanningen moet niet worden onderschat. Bij handhavingsactiviteiten stuiten wij regelmatig op ontoelaatbare woonsituaties. Ook zien we soms MOE-landers opduiken in noodopvangvoorzieningen en in het dak- en thuislozencircuit. We kiezen voor strak handhaven. De beschikbaarheid van acceptabele huisvestingsalternatieven is daarbij een belangrijk hulpmiddel. Verder vinden wij het belangrijk om tijdig maatregelen te treffen om de inburgering en integratie te bevorderen van MOE-landers die zich duurzaam in Den Haag willen vestigen en om MOE-landers die kortdurend in onze stad wonen en werken instrumenten aan te reiken om hun weg te vinden in onze samenleving. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan basiskennis van de Nederlandse taal en van de normen en waarden van de Nederlandse samenleving. Maar ook aan het bevorderen van hun deelname aan de stedelijke samenleving, onder meer door toeleiding naar het rijk geschakeerde aanbod in de sfeer van sport, cultuur en zinvolle vrijetijdsbesteding dat onze stad kent. De gemeenschappen van MOE-landers die zich al in Den Haag gesetteld hebben spelen daarbij in onze visie een sleutelrol, als bruggenbouwers tussen de nieuwkomers en het Haagse voorzieningenaanbod en verenigingsleven. Inlichtingen bij Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 BSD/ In onze reactie op het actieplan hebben wij aangegeven aan wat voor soort maatregelen wij denken. Daarbij hebben wij een aantal slagen om de arm gehouden. In de eerste plaats omdat wij op dat moment een onvolledig beeld hadden van de omvang en samenstelling van de groep MOE-landers. Ook waren de problemen en de oplossingsrichtingen nog niet volledig in beeld. Met name was niet duidelijk (genoeg) in hoeverre het bestaande aanbod van inburgerings- en burgerschapsactiviteiten kwalitatief en kwantitatief voldoende aansluit bij de behoeften vanuit de MOE-landers en welke bijdrage vanuit de diverse gemeenschappen kan worden geleverd ter ondersteuning van die activiteiten. Inmiddels zijn we weer een stuk verder. Het beeld van wat er aan de hand is en wat er onder de doelgroep leeft is nog lang niet volledig, maar wel scherper dan toen. Een aantal mogelijke maatregelen is verkend. Ook dat proces is nog niet afgerond. Maar we vinden het wel een goed moment om u bij te praten over de ontwikkelingen en inmiddels verworven kennis met u te delen. Begin volgend jaar komen we met een plan van aanpak met begroting voor de onderdelen burgerschap (waaronder begrepen toeleiding naar sport, cultuur, zinvolle vrijetijdsbesteding en gezondheidszorg) en inburgering. De voorbereiding daarvan vindt plaats onder regie van de wethouder BDLM. Ambtelijk wordt de regie gevoerd door het Bureau Burgerschap van de dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn. Over de huisvestingsproblematiek van MOE-landers, waaronder begrepen de aanpak van overbewoning en de realisering van betaalbare woonruimte, wordt afzonderlijk gerapporteerd door de wethouder Bouwen en Wonen. 2. Wat weten we inmiddels? In onze reactie op het actieplan van de PvdA-fractie hebben wij geschetst hoe moeilijk het is een goed beeld te krijgen van de omvang en de samenstelling van de groep MOE-landers. Lang niet alle arbeidsmigranten uit de MOE-landen laten zich inschrijven in het GBA. Als zij voor korte tijd hier verblijven zijn ze daar ook niet toe verplicht. Aangenomen wordt dat degenen die van plan zijn zich duurzaam in Nederland en in Den Haag te vestigen zich wel hebben laten inschrijven. Daar doen zij ook verstandig aan. Na vijf jaar verblijf in Nederland krijgen MOE-landers toegang tot sociale zekerheid. Zij hebben er dus belang bij dat zij kunnen aantonen wanneer dat verblijf is begonnen. Op dit moment zijn er drie informatiebronnen: a) De Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (het GBA); b) De adresgegevens die de arbeidsmigrant op vrijwillige basis verstrekt bij de aanvraag van een sofi-/ BSN-nummer; c) De adresgegevens van arbeidsmigranten, die verplicht door de werkgever verstrekt worden bij de aanvraag van een tewerkstellingsvergunning. De Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (het GBA) Hoewel lang niet alle MOE-arbeidsmigranten te traceren zijn via het GBA kunnen we via de GBAgegevens enkele interessante trends ontdekken: - Het aantal ingeschreven Polen is in 2007 sterk gestegen. - Het aantal ingeschreven Bulgaren is in 2007 meer dan verzesvoudigd.. - Bij de overige groepen zien we een kleine en constante groei. De komende maanden zal moeten blijken of deze trends zich doorzetten. De meest recente (landelijke) informatie wijst in de richting dat de instroom van met name Polen zich stabiliseert. De rijksoverheid en werkgevers lijken zich inmiddels al zorgen te gaan maken of de instroom van nieuwe arbeidsmigranten uit de MOE-landen wel groot genoeg zal zijn om in de behoeften van de Nederlandse arbeidsmarkt te (blijven) voorzien.

3 BSD/ GBA-Ontwikkelingen Polen Bulgaren Roemenen Overig cumulatief jan-05 jan-06 jan-07 jan-08 mei-08 Bron gegevens: Gemeente Den Haag, DBZ, bewerking DSO/Beleid onderzoek. N.B. de laatste staaf in de tabel heeft betrekking op vijf maanden, de andere op hele jaren Bovenstaande cijfers maken duidelijk dat we niet alleen met Polen te maken hebben en dat maatregelen zich dus ook niet alleen of voornamelijk op deze groep kunnen richten. Adresgegevens achter Sofi-/ BSN-nummers Aan de hand van sofi-nummers kunnen adressen worden getraceerd. Sinds die gegevens aan ons beschikbaar worden gesteld is het zicht op omvang en samenstelling van de groep arbeidsmigranten aanzienlijk verbeterd. Ook deze gegevens bieden geen volledig beeld: de gegevens worden op vrijwillige basis verstrekt; de Belastingdienst verstrekt ons geen adresgegevens van arbeidsmigranten als deze werkzaam zijn via een uitzendbureau met NEN 4400 certificaat; het is mogelijk dat er ook arbeidsmigranten zijn die geen sofi-nummer hebben. Dat neemt niet weg dat het beeld met deze informatie een stuk completer is geworden. CWI-adressen De CWI-adressen hebben enkel betrekking op Bulgaren en Roemenen. Dat zijn immers de enige MOElanders die nog een tewerkstellingsvergunning nodig hebben om in Nederland te mogen werken. De CWIinformatie is belangrijk omdat juist deze groepen sterk in omvang toenemen. Eind 2008 zal nadere besluitvorming plaatsvinden over voortduren of afschaffen van de tewerkstellingsvergunningplicht. Als deze verplichting vervalt krijgen we uit deze bron geen adresgegevens meer. Betekenis van deze informatie voor het inzicht in problemen De sofi-adressen en de CWI-adressen hebben specifiek betrekking op de verblijfsgegevens van arbeidsmigranten in Den Haag. Deze gegevens zijn inmiddels de voornaamste bronnen voor opsporing van illegale kamerverhuur geworden. Uit een onderzoek naar de resultaten van acties die op basis van de sofigegevens zijn genomen blijkt dat bij fysieke controle op grofweg 40 tot 50 % van de adressen illegale kamerverhuur wordt aangetroffen. De adressen worden vooraf administratief gecontroleerd, waarbij vaak niet bestaande adressen, bedrijfadressen of portieknummers naar voren komen.

4 BSD/ Waar wonen de arbeidsmigranten? Aan de hand van de informatie uit bovenvermelde bronnen kan een beeld worden gegeven van de spreiding van arbeidsmigranten uit MOE-landen over de stad. Verdeling van de verblijfsadressen over de stadsdelen Centrum:181 Laak: 126 Segbroek: 88 Escamp: 168 Scheveningen: 45 Loosduinen: 5 Leidschenveen- Ypenburg: 1 Haagse Hout: 16 Niet bestaand: 20. Bron gegevens: Meld- en Steunpunt Woonoverlast. Bewerkt door Projecten BTD/ POB. Periode: 1 januari 2008 tot en met 3 april Uit de grafiek komt duidelijk naar voren dat de arbeidsmigranten zich voornamelijk in drie stadsdelen vestigen. Dit zijn Centrum, Escamp en Laak. Twee stadsdelen vormen de middenmoot. Dit zijn Segbroek en Scheveningen. In de overige drie stadsdelen vestigen arbeidsmigranten zich niet of nauwelijks. Conclusie We weten al meer dan een paar maanden geleden, maar nog niet genoeg. We moeten ons inspannen om de kwaliteit van onze gegevensverzameling verder te verbeteren. Deels door meer kennis te verzamelen over degenen die al in enige registratie zijn opgenomen, deels door via veldwerk kennis te verzamelen over de niet ingeschrevenen. Inzet daarbij is om na te gaan of er trends vast te stellen zijn. Daarbij zijn onder meer de volgende vragen aan de orde: Is Den Haag vooral aantrekkelijk voor arbeidsmigranten met bepaalde beroepen? Welke overwegingen spelen een rol bij de keuze van Den Haag als tijdelijke of vaste nieuwe woon- en werkstad? Wat zorgt ervoor dat arbeidsmigranten nu juist in Den Haag terecht komen? Komen er veel mensen uit dezelfde steden of regio s en zo ja, hebben die bepaalde sociale en culturele kenmerken waarmee we in ons beleid rekening moeten houden? Wat zijn de kenmerken van degenen die kiezen voor duurzame vestiging in Nederland en kan op basis daarvan een toekomstvoorspelling worden gemaakt? Wie kiezen ervoor om in te burgeren en wie niet en waarom? Wat zijn de toekomstverwachtingen en ambities van de MOE-landers die in Den Haag wonen? Wat zijn hun wensen en behoeften? Welke kansen en risico s spelen een rol op hun pad naar integratie en inburgering? In hoeverre is er sprake van drop outs die het in Nederland niet redden en terecht komen in het dak- en thuislozencircuit? We geven de afdeling OIV van de dienst OCW opdracht om de informatievoorziening over MOE-landers verder te verbreden en te verdiepen ten behoeve van de beleidsontwikkeling.

5 BSD/ Zo nodig kan OIV daarbij externe onderzoekers inschakelen. Wellicht kan tevens worden geput uit onderzoeken die elders in het land naar MOE-landers zijn gehouden. De uitkomsten van dit onderzoek zullen bij de verdere uitwerking van het MOE-landers beleid worden betrokken. 3. Welke acties lopen er in de verschillende beleidssectoren? In dit overzicht doen we geen verslag van de activiteiten die vanuit de portefeuille Bouwen en Wonen worden ontwikkeld om huisvesting te realiseren. De desbetreffende raadscommissie wordt hierover periodiek door de wethouder Bouwen en Wonen geïnformeerd. In deze voortgangsnotitie geven wij een overzicht van de stand van zaken met betrekking tot onderwijs, inburgering, integratie/welzijn, overlastbestrijding en veiligheid Onderwijs Iets meer dan de helft van de instroom van nieuwkomers in het basisonderwijs en circa een kwart van de instroom in het voortgezet onderwijs is afkomstig uit de MOE-landen. Voor nieuwkomers in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs bestaan speciale voorzieningen: opvanggroepen voor nieuwkomers op vijftien daarvoor aangewezen basisscholen. Internationale Schakelklassen op 3 VO-locaties. Basisonderwijs Vijftien basisscholen, verspreid over Den Haag, beschikken over een speciale opvangklas voor nieuwkomers. In deze klas krijgen kinderen een intensief programma Nederlandse taal aangeboden. Kinderen komen voor deze opvangklas in aanmerking als zij korter dan één jaar, of helemaal geen, Nederlands onderwijs hebben gevolgd en het Nederlands niet op een basaal niveau machtig zijn. De periode in de opvangklas duurt ongeveer een jaar. Na dat jaar wordt de taalvaardigheid van het kind getoetst en wordt besloten of het kind kan uitstromen naar een reguliere groep op een basisschool naar keuze. Afspraak is dat alle basisscholen nieuwkomers doorverwijzen naar deze opvangscholen, waar specifieke deskundigheid en faciliteiten aanwezig zijn. Dit schooljaar is ruim de helft van de instromende kinderen in de opvanggroepen afkomstig uit Polen en Bulgarije. Op 1 juni 2008 zaten er 88 leerlingen uit MOE-landen in de opvanggroepen. Hiervan komt de grote meerderheid uit Polen (45) en Bulgarije (35). Om de grotere toestroom van deze groep leerlingen te kunnen opvangen is op een aantal scholen een tweede opvanggroep gestart. Voortgezet Onderwijs Ook het Voortgezet Onderwijs kent een voorziening voor nieuwkomers (12 t/m 17 jaar) die de Nederlandse taal niet, of onvoldoende beheersen en dus (nog) niet in staat zijn het reguliere onderwijs te volgen: de Internationale Schakelklassen (ISK). Deze zijn verbonden aan het Esloo College (Overbosch College en Edith Stein College) en de Johan de Witt Scholengroep (Nova College). Het Esloo College geeft aan geen specifieke problemen te ondervinden rond de opvang van leerlingen uit Polen en Bulgarije. De instroom van deze groep leerlingen op het Overbosch College is minimaal, op het Edith Stein is het ongeveer eenderde van de populatie van de ISK (ongeveer van de 70 ISKleerlingen). Het Edith Stein geeft aan dat het een redelijk gesettelde groep betreft, die net zo meedraait als alle andere ISK leerlingen. Het Nova College heeft ongeveer 70 leerlingen uit Polen en Bulgarije in de ISK (op een totaal aantal van 360 leerlingen). Zij vinden het een gecompliceerde groep. Het betreft veel zorgleerlingen, met problemen in de thuissituatie. Voor een deel betreft het leerlingen die willen (of moeten) werken, in plaats van naar school gaan. Het aanpakken van het verzuim is lastig. De Leerplichtambtenaar kan een gesprek regelen met leerling en ouders, maar sanctiemogelijkheden zijn er vaak niet, omdat veel van deze leerlingen niet in Den Haag ingeschreven zijn. Er is tot nu toe geen speciaal doelgroepenbeleid van de afdeling Leerplicht met betrekking tot Poolse en Bulgaarse leerlingen. Momenteel wordt onderzocht of zo n beleid nodig is.

6 BSD/ Conclusies Vooralsnog blijkt het niet te gaan om grote aantallen leerlingen. Eén VO-school meldt wel specifieke problemen met deze doelgroep leerlingen. Momenteel wordt door de afdeling Leerplicht onderzocht of specifieke aandacht nodig is. Het is van belang de vinger aan de pols te houden, zodat nieuwe ontwikkelingen snel kunnen worden gesignaleerd. Wij maken daarover afspraken met de schoolbesturen. Begin volgend jaar komen we in ons plan van aanpak daarop terug Inburgering Sinds de tweede helft van 2007 wordt uitvoering gegeven aan de Regeling Vrijwillige Inburgering (RVI). Deze regeling is gericht op de inburgering van personen die door naturalisatie het Nederlands staatsburgerschap hebben verkregen en op vreemdelingen die vanwege hun nationaliteit niet onder de Wet inburgering vallen. Tot die laatste categorie behoren de MOE-landers, die immers onderdaan zijn van landen die lid zijn van de EU. De gemeente doet alleen een inburgeringsaanbod aan mensen die van plan zijn zich duurzaam in Den Haag te vestigen. MOE-landers die een inburgeringsaanbod willen volgen zullen dus aannemelijk moeten maken dat zij het voornemen hebben tot permanente vestiging. De werving is uitbesteed aan Intop, de instelling die tevens de inburgeringstrajecten uitvoert. De werving vindt deels plaats via intermediaire organisaties, waaronder scholen. Tot dusver heeft Intop zich nog niet specifiek gericht op de doelgroep MOE-landers. Ook zonder bijzondere wervingsinspanningen bedraagt het aandeel van MOE-landers op de groep van vrijwillige inburgeraars nu al rond 20 %. In het kader van het Deltaplan inburgering van de minister van WWI hebben wij nieuw beleid ontwikkeld ten aanzien van diverse aspecten van inburgering, waaronder de werving. De aanbieders, bij wie inburgeringsprogramma s worden ingekocht, zullen samen met onze gemeente invulling geven aan de werving. Daarbij kunnen verschillende instrumenten worden ingezet, zoals straatwerving, werving via intermediairs, werkgevers en zelforganisaties, of via migrantenomroepen of specifiek op migranten gerichte media. In een wervingsplan worden hierover afspraken vastgelegd. Wij vinden het essentieel dat de gemeente de regie voert over de werving. Organisaties die wervingsactiviteiten uitvoeren doen dat namens ons. Daardoor ontstaat er geen wervingscompetitie. Die gemeentelijke regie maakt het mogelijk om te sturen op de samenstelling van het deelnemersveld aan vrijwillige inburgering. Zo kan worden voorkomen dat bepaalde groepen niet aan bod komen of juist anderen verdringen. We gaan de komende maanden monitoren hoe de vraag naar vrijwillige inburgering onder MOE-landers zich ontwikkelt. Bij de werving van MOE-landers voor vrijwillige inburgering wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij wervings- en motiveringsinitiatieven vanuit de verschillende gemeenschappen zelf. De Poolse gemeenschap heeft al aangegeven dat zij zulke initiatieven wil gaan ontwikkelen. Uiteraard zijn wij daarbij zeer gebaat. Informatie kan daardoor gerichter verspreid worden. Verwachting is dat mensen als zij behalve door ons ook door sleutelfiguren uit hun gemeenschap benaderd worden eerder over de streep getrokken kunnen worden om zich aan te melden voor vrijwillige inburgering. Van belang hierbij is te beseffen dat de inburgering van MOE-landers staat of valt met de mate waarin zij er zelf het belang van in zien. Uit het vrijwillige karakter van de inburgering vloeit voort dat werving aan het begin van het traject niet voldoende is. Tijdens het traject zullen de aanbieders oog moeten houden voor de mate waarin het programma erin slaagt de deelnemers te binden en te boeien. Conclusies Het aandeel MOE-landers in de groep vrijwillige inburgeraars is ook zonder specifieke wervingsacties al verrassend hoog, in aanmerking genomen dat er geen verplichting tot deelname bestaat. Een toename in de vraag die zou kunnen optreden door meer en betere voorlichting kan worden opgevangen binnen de bestaande capaciteit voor vrijwillige inburgering.

7 BSD/ Maatschappelijke opvang Het afgelopen jaar hebben zich enkele tientallen MOE-landers gemeld bij instellingen voor dak- en thuislozen. Een werkgroep van Kessler Stichting, Leger des Heils, GGD, Jeugdzorg en politie is thans bezig om op basis van casuïstiekbespreking problematiek en aantallen in beeld te brengen. Op basis van die informatie zetten wij lijnen voor de toekomst uit. Uitgangspunt daarbij is dat MOE-landers slechts in acute noodgevallen en voor een zo kort mogelijke periode in aanmerking kunnen komen voor noodopvang Veiligheid Politie Haaglanden (Analyse en Research) heeft in kaart gebracht in welke mate er sprake is van criminaliteit en overlast in relatie tot MOE-landers. Omdat er geen betrouwbare cijfers beschikbaar zijn over de omvang van de doelgroep kan niet worden vastgesteld of MOE-landers vaker, evenveel of minder vaak in aanraking met de politie komen dan andere bevolkingsgroepen. Wel zien we dat het aantal verdachten uit de MOE-landen in de periode is toegenomen van 322 naar 718 personen. Ofwel: van 1,7 % van alle verdachten in dat jaar tot 3,3 %. De toename komt vooral voor rekening van de Polen (van 196 personen in 2004 naar 438 personen in 2007). Overigens moet hierbij worden aangetekend dat de omvang van de groepen MOE-landers in deze periode sterk is toegenomen (zie hiervoor de eerste tabel in deze rapportage). Als we naar de samenstelling van de groep verdachten uit MOE-landen in die vier jaar kijken, zien we dat 59 % uit Polen komt en 21 % uit Bulgarije. Onder de Poolse verdachten bevinden zich relatief weinig vrouwen (ruim 10 % in 2007), onder de Bulgaarse juist vrij veel (32 %). Dit hoge aandeel houdt verband met de inzet van Bulgaarse vrouwen als hennepknipper bij de illegale hennepteelt. Opvallend is verder dat van relatief veel verdachten het formele woon- of verblijfadres onbekend is. Deze uitkomst duidt er op dat de delicten zijn gepleegd door MOE-landers, waaronder arbeidsmigranten, die hier voor korte duur verblijven. Criminaliteit Rond 42 % van de 800 aanhoudingen van MOE-landers in 2007 had betrekking op vermogensmisdrijven zonder geweld, meer dan de helft daarvan betrof winkeldiefstal. Rond 30 % had betrekking op verkeersmisdrijven, waarbij het in meer dan 80 % van de gevallen om rijden onder invloed ging. Overlast Er zijn niet of nauwelijks analyseerbare persoonsgegevens beschikbaar met betrekking tot overlast. Uit informatie van de wijkbureaus blijkt dat er vooral sprake is van overbewoning en overlast veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik. Dat laatste speelt vooral bij Polen. In 2005 en 2006 zijn in de hele regio Haaglanden ongeveer 160 meldingen per jaar gedaan van alcoholgerelateerde overlast door Polen. In 2007 is dat opgelopen tot 302 meldingen. Deze overlast treedt vooral op in de weekends. In Laak is daarnaast sprake van overlast van een kleine groep (15 tot 20 personen) dak- en thuislozen uit de MOE-landen. Dat dit juist hier speelt houdt verband met de aanwezigheid van het Leger des Heils in de Binckhorst. Op een paar plekken is geconstateerd dat dak- en thuisloze MOE-landers buiten slapen. Deze slaapplekken worden opgeruimd. Er zijn inmiddels informatiekaartjes in het Pools, het Roemeens en het Bulgaars in productie die zullen worden gebruikt om dak- en thuisloze MOE-landers die wild slapen te informeren dat hun slaapplek zal worden opgeruimd en dat daarbij aangetroffen bezittingen zullen worden overgebracht naar het Leger des Heils. Deze bezittingen kunnen daar gedurende een paar dagen worden opgehaald. Niet opgehaalde bezittingen worden vernietigd. Doel van deze tijdelijke opslag bij het Leger des Heils is mede om te bevorderen dat betrokkenen in contact komen met de hulpverlening. Conclusies Vooralsnog hebben wij niet de indruk dat er sprake is van omvangrijke openbare orde-problemen in relatie tot MOE-landers. In delen van de stad, waaronder het Centrum, Laak en ReVa, is het wel van belang de vinger aan de pols te houden. Veel van de huidige problemen houden verband met overmatig alcoholgebruik. We pakken die aan met een combinatie van voorlichting en handhaving. Indien er sprake is van het plegen van misdrijven wordt overgegaan tot opsporing en vervolging door Justitie.

8 BSD/ Burgerschap en welzijn De inventarisatie van BOOG in het stadsdeel Laak eind vorig jaar geeft een globaal beeld van de problematiek op dit gebied. Tot voor kort hebben instellingen MOE-landers vooral bekeken als veroorzakers van overlast in wijken. Inmiddels is, mede onder invloed van het PvdA-initiatief, het baken verzet. Er wordt nu ook naar MOE-landers gekeken als naar (al dan niet tijdelijke) burgers van onze stad, met rechten en plichten en met wensen en behoeften in de sfeer van informatievoorziening, vrijetijdsbesteding, gezondheid, ontwikkeling en ontplooiing. De stichting Stedenband Den Haag-Warschau (verder te noemen SDW) heeft in samenwerking met onder meer BOOG een plan ingediend voor een informatiecentrum gericht op Polen. Vanuit dit centrum wordt voorlichtingsmateriaal ontwikkeld, groepsvoorlichting verzorgd en ingespeeld op individuele vragen om informatie of hulp. Een centrale rol in de opzet van dit informatiecentrum is weggelegd voor sleutelfiguren uit de doelgroep. Deze sleutelfiguren krijgen een training. Na succesvolle voltooiing daarvan kunnen zij worden ingezet voor het geven van groepsvoorlichting en voor het vervullen van een sociale wegwijzersfunctie. Eenvoudige vragen beantwoorden zij zelf, meer complexe geleiden zij door naar een professional. De sleutelfiguren ontvangen voor hun inzet een vergoeding. De gedachtengang achter dit voorstel spreekt ons aan. In de eerste plaats omdat wij het waarderen dat de Poolse gemeenschap medeverantwoordelijkheid neemt voor het voorkomen en oplossen van problemen van en met nieuwkomers. Maar ook omdat wij positief staan tegenover het idee van een goed georganiseerde verbindingsschakel tussen de arbeidsmigranten en de Haagse voorzieningen. Tegen die achtergrond hebben wij de SDW een subsidie verstrekt voor het selecteren en trainen van een aantal vrijwillige kaders. Met inzet van die kaders willen wij ons oriënteren op de behoeften binnen de MOE-gemeenschappen aan advies, informatie en een laagdrempelig welzijnsaanbod. In het plan van aanpak dat wij begin volgend jaar zullen uitbrengen zullen wij aangeven welke voorzieningen wij in deze sfeer willen treffen en hoe wij deze zullen bekostigen. Zelforganisaties van MOE-landers kunnen (nu en straks) voor activiteiten gericht op kennismaking met de Haagse samenleving en ontmoeting en samenwerking met andere Hagenaars een beroep doen op het Fonds Burgerschap. Dat geldt ook voor Haagse organisaties en groepen burgers die initiatieven willen ontwikkelen om MOE-landers bij de stedelijke samenleving te betrekken. Punt van discussie is in welke taal informatie moet worden verstrekt. In uw commissie is daarover al een discussie geweest, die overigens nog niet tot een eenduidige conclusie heeft geleid. Uitgangspunt van beleid is dat informatie in het Nederlands wordt verstrekt. Dat lijkt een goede lijn als het gaat om mensen die van plan zijn zich hier duurzaam te vestigen. Van hen mag worden verwacht dat zij zich inspannen om zich de Nederlandse taal eigen te maken. Dat geldt niet voor mensen die hier zijn gekomen met de intentie om na een paar weken of maanden weer verder te trekken. Daargelaten of zij dat ook daadwerkelijk zullen doen zijn zij niet ingesteld op het opbouwen van een toekomst in Nederland. Daardoor zullen zij ook moeilijk te bewegen zijn om zich in te spannen om zich de taal en cultuur van ons land eigen te maken. Onze inzet is ook deze groep tijdelijke arbeidsmigranten te stimuleren om (basaal) Nederlands te leren en kennis te nemen van de Nederlandse normen en waarden. Informatie over de mogelijkheden daartoe en het belang daarvan is essentieel. Ook achten wij het van groot belang om MOE-landers, ook als hun verblijf slechts tijdelijk is, goed te informeren over gezondheidszaken en over relevante wet- en regelgeving. Deze informatie zal alleen doeltreffend kunnen zijn als zij wordt aangeboden in de eigen taal. Tegen die achtergrond kiezen wij ervoor om basale informatie die even belangrijk is voor kortverblijvenden als voor blijvers voor de grootste groepen MOE-landers vooralsnog in de eigen taal aan te bieden. Het is niet onze bedoeling dit blijvend te doen.

9 BSD/ Naar mate er in onze stad sprake is van grotere en beter geintegreerde gemeenschappen van MOE-landers, meer vrijwilligers beschikbaar zijn om nieuwkomers wegwijs te maken in de stedelijke samenleving en algemene instellingen en voorzieningen beter raken ingespeeld op behoeften, omstandigheden en culturele eigenheden van MOE-landers zal de noodzaak om informatievoorziening in de eigen taal in stand te houden afnemen. Om pragmatische reden richten wij de informatievoorziening in de eigen taal vooralsnog alleen op de grootste groep, de Polen. Ten aanzien van de snel groeiende groep Bulgaren willen wij eerst onderzoeken hoe deze groep is samengesteld en hoe de verhouding is tussen Bulgaarssprekenden en Turkssprekenden. Wij streven ernaar dat MOE-landers die in Nederland willen blijven gaan inburgeren. MOE-landers die de keuze om hier te blijven (nog) niet gemaakt hebben komen niet in aanmerking voor inburgering. Aangenomen mag worden dat het complete inburgeringsprogramma voor hen ook te zwaar en te weinig wervend zal zijn. We willen in overleg met de gemeenschappen de mogelijkheden bezien om voor deze categorie via het welzijnswerk een introductie tot de Nederlandse taal en de Nederlandse samenleving aan te bieden. Elementaire spreek- en luistervaardigheid en globale kennis van de sociale kaart van Den Haag zouden daarbij centraal moeten staan. Voordat zo n aanbod wordt gerealiseerd zal moeten worden vastgesteld of er voldoende behoefte aan bestaat bij de doelgroep. Tevens komt daarbij de vraag aan de orde of zo n introductieprogramma tegen een gereduceerd of tegen een kostendekkend tarief moet worden aangeboden. Als eerste stap in de richting van de beantwoording van deze vragen gaan wij de organisaties in deze stad die contacten hebben met MOE-landers zoals zelforganisaties, kerken, werkgevers, uitzendbureaus en welzijnsinstellingen vragen ons te helpen bij het inventariseren van de behoeften onder MOE-landers aan een dergelijk aanbod en van de mate waarin zij bereid zijn daarvoor te betalen. Dit is van belang omdat inburgeringsmiddelen alleen kunnen worden ingezet als een gemeentelijk aanbod leidt tot deelname aan het inburgeringsexamen.wij streven ernaar rond de jaarwisseling in beeld te hebben wat de behoeften zijn en in hoeverre daarin vanuit onze gemeente kan worden voorzien. Bij dit behoeftenonderzoek betrekken wij mede de vraag onder MOE-landers naar zinvolle vrijetijdsbesteding in de sfeer van sport, cultuur en ontmoeting. Conclusies Wij staan in beginsel positief tegen het initiatief om een laagdrempelig informatiecentrum voor MOE-landers in te richten. Deze informatie-, wegwijzer- en schakelfunctie heeft in onze optiek een tijdelijk karakter en is erop gericht zichzelf op termijn overbodig te maken. Met het verstrekken van subsidie aan de SDW voor het vormen en trainen van kadervrijwilligers is een eerste stap in deze richting gezet. Met inschakeling van deze vrijwilligers worden de komende maanden wensen en behoeften binnen de gemeenschappen in beeld gebracht. Tevens wordt onderzocht wat de daaraan verbonden kosten zijn en hoe daarin kan worden voorzien. Wij hopen u hiermee voor het moment voldoende te hebben geïnformeerd. Begin volgend jaar komen wij bij u terug met een plan van aanpak. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen