Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Samenleving. Geachte voorzitter,

Transcriptie

1 Wethouder van Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie M. Norder Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp Verslag EU-top Aantal bijlagen 3 Datum 18 december 2013 Geachte voorzitter, Maandag 9 september jl. vond de EU-top arbeidsmigratie plaats in het New Babylon Meeting Centre te Den Haag. De top werd georganiseerd door de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Veiligheid en Justitie in samenwerking met de gemeenten Den Haag, Rotterdam en Westland. Den Haag was mede gastheer. Aanleiding voor de top was de openstelling per 1 januari 2014 van de Nederlandse arbeidsmarkt voor arbeidsmigranten uit Bulgarije en Roemenië. Tijdens de top is een aantal (extra) maatregelen afgesproken om de EU arbeidsmigratie in goede banen te leiden: 1. Een aantal gemeenten zal starten met een proef waarbij nieuwkomers de Nederlandse grondrechten en rechtstaat moeten onderschrijven. 2. Minister Asscher gaat afspraken maken met supermarkten en LTO om misstanden (betalen volgens cao, arbeidstijden, illegale constructies) in de land- en tuinbouw aan te pakken. 3. Er komt een onderzoek naar verdringing op de arbeidsmarkt door arbeidsmigratie. 4. Potentiële werknemers uit Roemenië, Bulgarije en Polen worden in eigen land geïnformeerd over hun kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt. 5. Nederland streeft naar de komst van meer kennismigranten naar Nederland. 6. De bestaande maatregelen rondom overbewoning, illegale bewoning en uitbuiting van arbeidsmigranten door werkgevers zullen worden aangescherpt. 7. Registratie Niet Ingezetenen (RNI) zal per 9 december worden overgeheveld naar de gemeenten. Tegelijkertijd zal in de pilotgemeenten Den Haag en Rotterdam REVA (registratie eerste verblijfsadres) van start gaan. Al gauw moest de minister terugkomen op de laatste toezegging. Ik informeer u hierbij over de laatste stand van zaken. De vertraging van de REVA en RNI heeft te maken met de techniek. Het betreft een ICTtraject, waarbij een hogere prioriteit in de vorm van meer mensen en middelen geen sneller resultaat oplevert: er kan maar een beperkt aantal mensen parallel programmeren, zonder dat het systeem spaak loopt. Inlichtingen bij Biendoe Ramdhani Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: / Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 BOW/ Om dit te ondervangen heeft het Rijk voorgesteld om tegelijkertijd met het RNI in januari 2014 met een minder optimaal REVA van start te gaan. Hier zijn diverse nadelen aan verbonden: - duur; - minder betrouwbaar dan de oorspronkelijke opzet (maar wel aanmerkelijk beter dan helemaal geen zicht). Vanuit de handhaving is het tijdelijk ontbreken van zicht op de instroom volstrekt onwenselijk. Daarom heb ik met wethouder OD samen besloten om akkoord te gaan met een minder geïntegreerd systeem waar we wel een aantal voorwaarden verbinden. Dit betreft: - een financiële compensatie voor de extra werkzaamheden; - een harde toezegging over de invoerdatum van de geïntegreerde versie van RNI met REVA. Het verslag van de EU-top is toegezegd in een eerdere commissievergadering. Hierbij kom ik mijn toezegging na. Met vriendelijke groet, de wethouder van Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie, Marnix Norder

3 BOW/ Top EU arbeidsmigratie 9 september 2013 Maandag 9 september jl. vond de top EU arbeidsmigratie plaats in het New Babylon Meeting Centre te Den Haag. De top werd georganiseerd door de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Veiligheid en Justitie in samenwerking met de gemeenten Den Haag, Rotterdam en Westland. Den Haag was mede gastheer. Aanleiding Aanleiding voor de top was de openstelling per 1 januari 2014 van de Nederlandse arbeidsmarkt voor arbeidsmigranten uit Bulgarije en Roemenië. Er werd tijdens de top vooruitgelopen op de komst hiervan en er zijn ervaringen uitgewisseld rondom het huidige beleid voor de EU-arbeidsmigranten. Genodigden voor de top waren bestuurder uit binnen- en buitenland, ambassadeurs, directeuren, topambtenaren, wetenschappers, werkgeversorganisaties, uitzendbureaus, brancheorganisaties en zelforganisaties. Op deze top werd het onderwerp EU arbeidsmigratie vanuit verschillende perspectieven benaderd en spraken de deelnemers over de positieve en de schaduwkanten van EU-arbeidsmigratie. Programma Het programma van de top bestond uit een plenair gedeelte, themabijeenkomsten en een paneldiscussie (zie bijlage 1). Minister Asscher Minister Asscher opende de bijeenkomst. Hij benadrukte het belang van het vrije verkeer voor mensen en goederen. Het Europees grondrecht staat niet ter discussie. Hij uitte zijn bezorgdheid over het toenemende gevoel (mede ingegeven door de crisis) dat Polen en andere Midden- en Oost Europeanen Nederlandse werkzoekenden verdringen op de arbeidsmarkt. Wel is het belangrijk volgens de minister dat er meer kennismigranten naar Nederland worden gehaald. Veel arbeidsmigranten worden slachtoffer van uitbuiting. De arbeidsmigranten doen het werk goedkoper doordat werkgevers cao s ontduiken. Ze krijgen ver onder het minimumloon betaald, ze moeten vaak overwerken en ze betalen veel voor slechte huisvesting. Ook op het tegengaan van uitbuiting zal de minister zijn aandacht de aankomende periode vestigen. Ministers uit Roemenië en Bulgarije De Roemeense minister van Arbeid, Gezin en Sociale Bescherming, Mariana Campeanu, en de Bulgaarse viceminister van Arbeid en Sociaal Beleid, Rosita Yankova, spraken ook tijdens het plenaire gedeelte van de top. Zij probeerden de angsten weg te nemen voor een vloedgolf aan migranten uit hun landen. Nederland is geen aantrekkelijk land om naar te migreren zo betoogden zij. Roemenen en Bulgaren gaan liever naar Zuid-Europa vanwege de verwantschap in taal en klimaat. De ministers gaven verder aan dat het voor hun eigen landen een probleem is dat veel hoger opgeleiden naar het buitenland vertrekken. Zij doen er daarom alles om deze vaak jonge mensen in hun eigen land te houden. Wethouder Norder Wethouder Marnix Norder nam na de opening door minister Asscher het woord. Hij lichtte toe wat de gemeente aan maatregelen heeft genomen om EU arbeidsmigratie in Den Haag in goede banen te leiden. Daarnaast stelde hij dat hij niet verwacht dat er een grote toename van Roemenen en Bulgaren zal komen na als de tewerkstellingsvergunning voor deze landen wordt afgeschaft. Hij verwees hierbij naar de cijfers van de Poolse migratie naar Den Haag van Op 1 mei 2004 trad Polen toe tot de Europese Unie en op 1 mei 2007 verviel de eis van de tewerkstellingsvergunning om in Nederland te kunnen werken. Desondanks vertoonde de groei een geleidelijk beeld. Er is naar zijn idee geen reden om aan te nemen dat dit verloop bij de migratie van Bulgaren en Roemenen een ander beeld zal vertonen.

4 BOW/ De groei van het aantal Polen in Den Haag Op basis van de ervaringen stelt hij dat taalvaardigheid cruciaal is om te kunnen participeren en integreren in de samenleving. Hij zou daarom eigenlijk het liefst zien dat taallessen verplicht worden voor EU migranten die langer dan vijf jaar in Nederland wonen. Tot slot stelde hij het onbegrijpelijk te vinden dat de Europese Commissie de ogen sluit voor de problemen die voortvloeien uit het vrije verkeer. Zo blijft het onderwerp onbesproken terwijl het draagvlak in de ontvangende landen aan het afnemen is. SCP onderzoek De directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) liet in zijn presentatie de uitkomsten zien van het recente onderzoek naar kansen en knelpunten rondom arbeidsmigratie van Polen en Bulgaren. Dit onderzoek Nieuw in Nederland is vervaardigd op verzoek van het ministerie van SZW. De centrale vraag was hoe het gaat met Bulgaren en Polen nadat ze net naar Nederland zijn gemigreerd. Er is in deze studie onder meer aandacht voor hun positie op de arbeidsmarkt, hun beheersing van de Nederlandse taal en hun sociale contacten en opvattingen. Uit het SCP-onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat Bulgaren een in vergelijking tot Polen relatief lage arbeidsparticipatie kennen. Slechts een klein deel van hen heeft een uitkering en mogelijk onvoldoende middelen van bestaan. Ook is het opleidingsniveau en de kennis van de Engelse taal lager van Bulgaarse migranten in vergelijking tot Polen. Themabijeenkomst Taal en arbeidsparticipatie De themabijeenkomst Taal en arbeidsparticipatie werd georganiseerd door de gemeente Den Haag. Wethouder Marnix deed de aftrap waarna gemeentesecretaris Annet Bertram een beeld gaf van de instrumenten (taalaanbod) waar de gemeente over beschikt, voor welke doelgroepen en wat de gemeente daarmee bereikt. De voorzitter en discussieleider van de bijeenkomst was Pierre Heijnen. Wethouder Norder maakte in zijn betoog een onderscheid tussen tijdelijke werknemers en de vestigers. Het probleem is dat veel mensen niet van te voren weten wat hun verblijfsduur zal zijn. Migranten moeten de taal leren om te kunnen participeren en integreren in de samenleving. Hij verwees naar de (slechte) ervaringen met de gastarbeiders in de jaren 60 en 70. We moeten leren van de geschiedenis. Alleen laat nu de Europese regelgeving verplichting tot het leren van de taal niet toe. Hij poneerde aan het einde twee stellingen voor de workshop: 1. Met alleen vrijblijvendheid redden we het niet. 2. Met de huidige houding van de Europese Commissie redden we het ook niet. Annet Bertram schetste het beeld van de problematiek waar gemeenten mee te kampen hebben: Taal is belangrijk en cruciaal om in de samenleving te kunnen participeren. Dit geldt ook voor de EU arbeidsmigranten, omdat dit een groep is die steeds langer in Nederland blijft. De gemeentesecretaris schetste de omvang van de doelgroep, het opleidingsniveau van de nieuwkomers uit met name Polen en Bulgarije en het instrumentarium van de gemeente op het gebied van Onderwijs en Taal.

5 BOW/ De belangrijkste uitkomsten van deze themabijeenkomst: Gebrek aan tijd en geld voor EU arbeidsmigranten om de taal te leren. Vergroten betrokkenheid en verantwoordelijkheid van werkgevers door CAO afspraken. Gebruik van O&O Fonds. Passend aanbod van taallessen voor de verschillende branches. Voor de individuele migranten is het sociaal leenstelsel beschikbaar. Het zou goed zijn om daar meer inzicht in te krijgen. Mensen met een A2 niveau van taalbeheersing moeten gestimuleerd/beloond worden om de volgende stap te zetten. Ouders zouden o.a. via scholen benaderd kunnen worden om taallessen te volgen. Met de groep migranten die zich niet inschrijft bij de gemeente is het moeilijk om contact te krijgen, daarom is deze groep voor veel beleidsmaatregelen nog onbereikbaar. Om deze onbereikbare migranten in beeld te krijgen moet de GBA registratie beter op orde worden gebracht. Zo zou er gekeken kunnen worden hoe bestanden van bijvoorbeeld de Belastingdienst, UWV en SVB (sociale verzekeringsbank) aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Afspraken top Tijdens de top is een aantal (extra) maatregelen afgesproken om de EU arbeidsmigratie in goede banen te leiden: 1. Een aantal gemeenten zal starten met een proef waarbij nieuwkomers de Nederlandse grondrechten en rechtstaat moeten onderschrijven. 2. Minister Asscher gaat afspraken maken met supermarkten en LTO om misstanden (betalen volgens cao, arbeidstijden, illegale constructies) in de land- en tuinbouw aan te pakken. 3. Er komt een onderzoek naar verdringing op de arbeidsmarkt door arbeidsmigratie. 4. Potentiële werknemers uit Roemenië, Bulgarije en Polen worden geïnformeerd over hun kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt. 5. Nederland streeft naar de komst van meer kennismigranten naar Nederland. 6. De bestaande maatregelen rondom overbewoning, illegale bewoning en uitbuiting van arbeidsmigranten door werkgevers zullen worden aangescherpt. Over de uitkomsten van de top en de extra maatregelen om EU-arbeidsmigratie in goede banen te leiden heeft minister Asscher namens het kabinet op 13 september een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze brief en de achtergrond notitiebrief zijn bijgevoegd als bijlagen.

6 BOW/ Bijlage 1 Plenair gedeelte uur Ontvangst met broodjes uur Opening door Lodewijk Asscher, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en Marnix Norder, wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie (Den Haag) uur Arbeidsmigratie vanuit Roemeens perspectief Mariana Campeanu, Roemeense minister van Arbeid, Gezin en Sociale Bescherming uur Vrij verkeer van werknemers vanuit Bulgaars perspectief, mevrouw Rosita Yankova, Vice-minister van Arbeid en Sociaal Beleid uur Kansen en knelpunten van EU-arbeidsmigratie Kim Putters, directeur sociaal- en Cultureel Planbureau uur Reactie minister Asscher en gelegenheid voor vragen uur Pauze Besloten bestuurlijk overleg Themabijeenkomsten 15:00 16:10 uur uur Thema s: 1. Registratie 2. Schijnconstructies en verdringing op de arbeidsmarkt 3. Taal en arbeidsparticipatie 4. Huisvesting 5. Participatiecontract en voorlichting 6. Internationale aspecten van EU- arbeidsmigratie Plenair gedeelte uur Toelichting bestuurlijke afspraken door minister Asscher en Hamit Karakus, wethouder Wonen, Ruimtelijke Ordening, Vastgoed en Stedelijke Economie (Rotterdam) uur Paneldiscussie met Arne Weverling, wethouder Arbeidsmigratie (Westland), Laurien Koster (voorzitter College voor de Rechten van de Mens), Catelene Passchier (vicevoorzitter FNV) en Albert Jan Maat (voorzitter LTO Nederland) uur Slotwoord minister Asscher uur Afronding en borrel