2015 Enny Versteeg Kenniscentrum Psychosomatiek & Stress

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2015 Enny Versteeg Kenniscentrum Psychosomatiek & Stress"

Transcriptie

1 Enny Versteeg Kenniscentrum Psychosomatiek & Stress

2 Boeken

3 SOLKNET en de pers

4 Psychosomatiek therapie

5 Opleiding PST

6 PST & SOLK Versteeg, E. (2014). SOLK verdient diagnostiek en behandeling van de psychosociale oorzaak. Een wetenschappelijk essay. Beweegreden, 10 (1),

7 Lichaam of Geest?

8

9

10 Stress

11 Stress

12 Stress

13 Stresssituaties & Stressrelaties Feltz-Cornelis, C.M. van der & Horst, H. van der. (Red.). (2008). Handboek somatisatie. Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn. Utrecht: De Tijdstroom. Feltz-Cornelis, C.M. (2014). Het stressbeeld. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.

14 Wat is stress?

15 Oorzaak stress Life events & Daily Hassles Kanner, A.D., Coyne, J.C., Schaefer, C. & Lazarus, R.S. (1981). Comparison of two models of stress measurement: Daily hassles and uplifts versus major life events. Journal of Behavioral Medicine, 1, Versteeg, E. (2014). SOLK verdient diagnostiek en behandeling van de psychosociale oorzaak. Een Wetenschappelijk essay. Beweegreden, 10 (1),

16 Radboud UMC Hints en SCEGS

17 Hints naar stressoorzaak. Hints naar stressoorzaken, in gesprek & lichaamstaal Bron: Klaver M,M. (2014). Hints naar de psychologische oorzaak van lichamelijke klachten. Beweegreden, 10, Olde Hartman T.C. (2011). Persistent medically unexplained symptoms in primary care. The patient, the doctor and the consultation. Enschede, Ipskamp Drukkers. Olde Hartman T.C., Hassink-Franke L.J., Lucassen P.L.B.J., van Spaendonck K.P. & van Weel C.(2009a). Explanation and relations. How do general practitioners deal with patients with persistent medically unexplained symptoms: a focus group study. BioMedCentral Family Practice,10:68.doi: / Salmon, P., Dowrick, C.F., Ring, A. & Humphris. (2004). Voiced but unheard agendas: qualitative analysis of the psychosocial cues that patients with unexplained symptoms present to general practitioners. British Journal of General Practice, 54,

18 Hints bij SOLK. Casus: 79 jarige vrouw Vermoeid agv schildklierlijden Hartkloppingen tijdens stofzuigen Medicatie, hartfilmpje Na 6 wkn: vermoeidheid weg, nog steeds hartkl. Wel dokter, het is hoe het leven geleefd wordt Bron: Olde Hartman, T.C. & Ravesteijn, H.J. van. (2008). Well doctor, it is all bout how life is lived : acues as a tool in the medical consultation. Mental Health in Family Medicine, 5, Olde Hartman T.C. (2011). Persistent medically unexplained symptoms in primary care. The patient, the doctor and the consultation. Enschede, Ipskamp Drukkers.

19 Stressknikkers op hints Hints: Stressknikkers en SUD weging

20 Metaforen bij SOLK

21 Lichaamsmetaforen Toegang tot onderliggende psychosociale problemen Gelijkenissen tussen SOLK & psychosociale problemen Drukken kernachtig uit wat er aan de hand is of moet gebeuren Aristoteles: aan iets een naam geven dat hoort bij iets anders Functie: inzicht Arroliga, A.C., Newman, S., Longworth, D.L. & Stoller, J.K. (2002). Metaphorical medicine: using metaphors to enhance communication with patients who have pulmonary disease. Annals of Internal Medicine, 137, Meijer, K. (2004). Handboek psychosomatiek. Baarn: HBuitgevers. Reisfield. & Wilson, G.R. (2004). Use of metaphor in the discourse on cancer. Journal of Clinical Oncology, 22, Skott, C. (2002). Expressive metaphors in cancer narratives. Cancer Nursing, 25,

22 Lichaamsmetaforen Sumathipala: CGT Effectiviteit metaforen als klinische tool Figuurlijke taal Impliciete vergelijking van de relatie van het een met het ander Tijd-efficiente tools Meijer, K. (2004). Handboek psychosomatiek. Baarn: HBuitgevers. Rapp, A.M., Mutschler, D.E. & Erb, M. (2012). Where in the brain is nonliteral language? A coordinatebased meta-analysis of functional magnetic resonance imaging studies. NeuroImage, 63, Reisfield. & Wilson, G.R. (2004). Use of metaphor in the discourse on cancer. Journal of Clinical Oncology, 22, Skott, C. (2002). Expressive metaphors in cancer narratives. Cancer Nursing, 25, Sumathipala, A. (2014). Development of metaphors to explain cognitive behavioural principles for patients with medically unexplained symptoms in Sri Lanka. International Journal of Social Psychiatry, 60,

23 Lichaamsmetaforen

24 Stressverklaring Selye General Adaptation Syndrome (GAS) Stress aan en uit ALARM COMPENSATIEFASE SPANNING FASE DECOMPENSATIE - FASE EVEN- WICHTS LIJN ONT SPANNING Meijer, K. & Versteeg, E. (2009), bewerkt naar H. Selye.

25 Stressverklaring Psychological Appraisal (Lazarus en Folkman, 1984) Situation or event Appraisal (primary appraisal) Perceived threat Secondary appraisal No threat perceived Perception of the inability to cope \with the threat Perception of the ability to cope with the threat No stress Negative stress Positive stress Lazarus, R.S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.

26 Interne Stressor van Life Events & Hassles Versteeg, E. (2014). SOLK verdient diagnostiek en behandeling van de psychosociale oorzaak. Een Wetenschappelijk essay. Beweegreden, 10 (1),

27 Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer. Lazarus, R.S. (1999). Stress and Emotion: a new synthesis. New York: Springer. Coping

28 Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer. Lazarus, R.S. (1999). Stress and Emotion: a new synthesis. New York: Springer. Coping

29 Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer. Lazarus, R.S. (1999). Stress and Emotion: a new synthesis. New York: Springer. Coping

30 . SCEGS

31 NHG standaard SOLK

32 Een gericht oorzakelijke behandeling bij SOLK, De brug tussen lichaam en geest 2015 Enny Versteeg Kenniscentrum Psychosomatiek & Stress

33 Gelaagdheid CEG Klacht CEG Probleem CEG KernCEG Soma Soma Soma Cognities Cognities Cognities Emoties Emoties Emoties Gedrag Gedrag Gedrag Sociaal Sociaal Sociaal

34 Gelaagdheid CEG Klacht CEG Therapie Soma Cognities Ziektepercepties reattributie Emoties angst voor ziekte ILOC Gedrag Sociaal

35 Gelaagdheid CEG Probleem CEG Soma Cognities Emoties verdrongen Emoties Gedrag Sociaal Probleem & Emotie Coping COPE & EAC

36 Gelaagdheid CEG Kern CEG Soma Therapie Cognities Ik uitspraken, KernC YSQ Negatief zelfbeeld RSES Emoties Gedrag Negatief zelfgevoel, onzekerheid Sociaal

37 Oordeel Kristel Het lijkt een klein verschil door in plaats van naar de gevolgen naar de oorzaken te kijken, maar het resultaat is groots. Gevolgen

38 Oefening Focussen 1.Iets in mij 2. Ik zeg er hallo tegen 3. Ik leg er mijn hand op 4. Ik merk op dat. 5. Geen wonder

Psychosomatisch therapeut SOLKNet

Psychosomatisch therapeut SOLKNet Psychosomatisch therapeut SOLKNet Op weg naar meer PST kracht Je eigen naam Plaats en datum Versteeg, 2017 Inhoud presentatie 1. Overeenkomsten PSFT -PSOT Krachtenbundeling psychosomatisch fysio- en oefentherapeuten

Nadere informatie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Van SOLK naar psychologisch verklaarde lichamelijke klachten

Van SOLK naar psychologisch verklaarde lichamelijke klachten Van SOLK naar psychologisch verklaarde lichamelijke klachten www.netwerkpsychosomatiektwente.nl www.solknet.com SOLK actueel en hot SOLK van inzicht naar interventie Landelijk congres Onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:

Nadere informatie

Onverklaarde klachten (SOLK)

Onverklaarde klachten (SOLK) Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben

Nadere informatie

Onverklaarde lichamelijke klachten

Onverklaarde lichamelijke klachten Tim olde Hartman, Hiske van Ravesteijn, Peter Lucassen Onverklaarde lichamelijke klachten Samenvatting Olde Hartman TC, Van Ravesteijn H, Lucassen P. Onverklaarde lichamelijke klachten. Huisarts Wet 2012;55(7):301-5.

Nadere informatie

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Let s talk. Trea Broersma psychiater Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie

Nadere informatie

Disclosures. De combinatie van lichamelijke klachten en psychische stoornissen. Inhoud. Vaak voorkomende SOLK. Wat is SOLK?

Disclosures. De combinatie van lichamelijke klachten en psychische stoornissen. Inhoud. Vaak voorkomende SOLK. Wat is SOLK? Hak de knoop niet te snel door, je kunt hem ook ontwarren Disclosures Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium: Behandeling van SOLK en persoonlijkheidsstoornissen bij

Nadere informatie

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende

Nadere informatie

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel

Nadere informatie

SOLK: de persoon, de symptomen en de dialoog

SOLK: de persoon, de symptomen en de dialoog Juul Houwen, Peter Lucassen, Hugo Stappers, Pim Assendelft, Sandra van Dulmen, Tim olde Hartman SOLK: de persoon, de symptomen en de dialoog Samenvatting Houwen J, Lucassen PL, Stappers HW, Assendelft

Nadere informatie

1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24

1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24 Inhoud 1 Inleiding 17 1.1 Een eenvoudig voorbeeld 18 1.2 Een complex voorbeeld 19 Deel I Klachtenbeelden 23 2 Pijn 24 2.1 Chronische lage rugpijn 24 2.1.1 Kliniek 24 2.1.2 Psychosociale factoren 25 2.1.3

Nadere informatie

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,

Nadere informatie

SOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman

SOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman SOLK Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd Dr. Tim olde Hartman MINDSET Bewegen Bewegen en mortaliteit 3 cross-sectional surveys patiënten overleden follow-up NHIS: 1990 40.760 11.088 (27.2%)

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

coping en emotionele aanpassing na NAH

coping en emotionele aanpassing na NAH Het venijn zit in de staart 29 maart historic perspective: the 1980s decade of the severe TBIs introduction of the concept golden hour coping en emotionele aanpassing na NAH Dr. S.Z. Stapert Neuropsycholoog

Nadere informatie

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn 17-1-2018

Nadere informatie

GGz in de huisartsenpraktijk. Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015

GGz in de huisartsenpraktijk. Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015 GGz in de huisartsenpraktijk Christina Van der Feltz-Cornelis Symposium: Huisarts en POH GGz: samen sterker! Nieuwegein 22 januari 2015 MODEL BASISGGZ Model BasisGGz-Generalistische GGz-Specialistische

Nadere informatie

SOLK. verdient diagnostiek en behandeling van de psychosociale oorzaak. Een wetenschappelijk essay

SOLK. verdient diagnostiek en behandeling van de psychosociale oorzaak. Een wetenschappelijk essay Een wetenschappelijk essay SOLK Maar wat als deze geen medische oorzaak voor de klachten kan vinden? En wat als zelfs een medisch specialist geen oorzaak kan vinden? Dan worden de klachten Somatisch Onvoldoende

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007. Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing

Nadere informatie

Omgaan met onzekerheid. Domus Medica vzw Afdeling Kwaliteitsbevordering 2007

Omgaan met onzekerheid. Domus Medica vzw Afdeling Kwaliteitsbevordering 2007 Omgaan met onzekerheid Domus Medica vzw Afdeling Kwaliteitsbevordering 2007 Ontstaan programma EQuiP Conference Barcelona 2006: Congres over kwaliteitsbevordering binnen de eerstelijn. Taak van de EQuiP

Nadere informatie

ROM in de ouderenpsychiatrie

ROM in de ouderenpsychiatrie Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie

Nadere informatie

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts EBM Wetenschappelijke uitkomsten uit klinisch relevant prognostisch, diagnostisch en therapeutisch onderzoek. Kennis, ervaring, persoonlijke waarden en verwachtingen van de dokter zelf. De individuele

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

psychosomatiek en lage rugklachten doel van congres inhoud 21-11-2013

psychosomatiek en lage rugklachten doel van congres inhoud 21-11-2013 psychosomatiek en lage rugklachten symposium Zwolle 06-11-2013 Mieke van Wijk-Engbers Mft psychosomatisch fysiotherapeut manueel therapeut docent master ft Hogeschool Utrecht wetenschapscommissie NFP doel

Nadere informatie

Communicatie met patiënten met chronische SOLK

Communicatie met patiënten met chronische SOLK Tim olde Hartman, Eric van Rijswijk, Sandra van Dulmen, Evelyn van Weel-Baumgarten, Peter Lucassen, Chris van Weel Onderzoek Communicatie met patiënten met chronische SOLK Samenvatting Olde Hartman TC,

Nadere informatie

Arts-patiënt communicatie en medisch onverklaarde lichamelijke klachten:

Arts-patiënt communicatie en medisch onverklaarde lichamelijke klachten: Arts-patiënt communicatie en medisch onverklaarde lichamelijke klachten: [Attitudes, gedrag, verklaringen, verbetering] Bachelorthese Klinische Psychologie Universiteit van Amsterdam Auteur: Annelies de

Nadere informatie

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van Leven The Effects of the Kanker Nazorg Wijzer on Psychological Distress and Quality of Life Miranda H. de Haan Eerste

Nadere informatie

Dia 1. SPEEDPRESENTATIES Deel 3. Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER. Ik heb zo n zin in een biertje. Dia 3

Dia 1. SPEEDPRESENTATIES Deel 3. Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER. Ik heb zo n zin in een biertje. Dia 3 Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 3 Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER Ik heb zo n zin in een biertje Dia 3 Dia 4 Ik heb zo n zin in een biertje! Real time zelf gerapporteerde craving naar alcohol tijdens de ambulante

Nadere informatie

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis 12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en

Nadere informatie

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch VII 1 Inleiding SOLK in de huisartsenpraktijk: begrippen en epidemiologie... 1 H.E. van der Horst 1.1 Wat is SOLK?... 2 1.2 Andere (veel)gebruikte termen.... 3 1.3 Relatie tussen SOLK en somatisatie....

Nadere informatie

Mindfulness training voor mensen met onverklaarde lichamelijke klachten

Mindfulness training voor mensen met onverklaarde lichamelijke klachten Mindfulness training voor mensen met onverklaarde lichamelijke klachten Hiske van Ravesteijn Peter Lucassen Anne Speckens Chris van Weel Biomedisch Model Onverklaarde lichamelijke klachten (OLK) X ziek

Nadere informatie

Ketenzorg voor suïcidaliteit

Ketenzorg voor suïcidaliteit Ketenzorg voor suïcidaliteit Marie Van Broeckhoven Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel marie.vanbroeckhoven@dagg-cgg.be Meer onderzoek nodig Sterke evidentie Acties gezondheidszorg Beperking toegang tot

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

PROTOCOL CEG PSYCHOLOGIE

PROTOCOL CEG PSYCHOLOGIE PROTOCOL CEG PSYCHOLOGIE De brug tussen lichaam en geest Versie: 1 Initiatief: Stichting Kenniscentrum Psychosomatiek & Stress Met ondersteuning van: Stichting SOLKNET, een landelijk netwerk van psychosomatisch

Nadere informatie

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 (SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 Psychologische Inflexibiliteit bij Kinderen: Invloed op de Relatie tussen en de Samenhang met Gepest worden en (Sociale) Angst Psychological

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn?

Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn? Diagnostiek Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn? Dr. Geert-Jan Geersing huisarts Universitair Medisch Centrum Utrecht Julius Center for Health Sciences and Primary Care Longembolie en de huisarts Iedereen

Nadere informatie

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut

Whitepaper Psychosomatiek. Sanien de Groot-Likkel. Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Whitepaper Psychosomatiek Sanien de Groot-Likkel Algemeen fysiotherapeut & Psychosomatisch fysiotherapeut Inhoud Wat zijn psychosomatische klachten? Hoe ontstaan psychosomatische klachten? Wat doet een

Nadere informatie

POH-GGZ, Jim van Os

POH-GGZ, Jim van Os Het nut van specialisatie? POH-GGZ, 02-02-2017 Jim van Os Nee het is depressie..ander zorgpad Nee het is psychose..ander zorgpad Nee het is verslaving.ander zorgpad Nee het is persoonlijkheid.ander zorgpad

Nadere informatie

Somatisch On(voldoende) Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Overeenstemming in het beoordelen van functionele mogelijkheden

Somatisch On(voldoende) Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Overeenstemming in het beoordelen van functionele mogelijkheden Somatisch On(voldoende) Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Overeenstemming in het beoordelen van functionele mogelijkheden Kristel Weerdesteijn, Frederieke Schaafsma, Allard van der Beek, Han Anema

Nadere informatie

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

APPROACHING THE FAMILY

APPROACHING THE FAMILY 1 Journalists Workshop Organ Donation and Transplantation APPROACHING THE FAMILY COLENBIE LUC TRANSPLANTATION COORDINATION 9 October 2012 2 Everybody arriving hospital Start the fight for saving life Family

Nadere informatie

DIT NEDERLAND www.d-i-t.eu. www.d-i-t.org. DYNAMIC INTERPERSONAL THERAPY (DIT) VOOR DEPRESSIE EN ANGSTSTOORNISSEN PERSOONLIJKHEIDSPROBLEMATIEK

DIT NEDERLAND www.d-i-t.eu. www.d-i-t.org. DYNAMIC INTERPERSONAL THERAPY (DIT) VOOR DEPRESSIE EN ANGSTSTOORNISSEN PERSOONLIJKHEIDSPROBLEMATIEK DIT NEDERLAND www.d-i-t.eu www.d-i-t.org. DYNAMIC INTERPERSONAL THERAPY (DIT) VOOR DEPRESSIE EN ANGSTSTOORNISSEN PERSOONLIJKHEIDSPROBLEMATIEK SOMATISCH ONVERKLAARBARE LICHAMELIJKE KLACHTEN Wat is DIT?

Nadere informatie

Verbanden tussen Coping-Strategieën en. Psychologische en Somatische Klachten. binnen de Algemene Bevolking

Verbanden tussen Coping-Strategieën en. Psychologische en Somatische Klachten. binnen de Algemene Bevolking 2015 Verbanden tussen Coping-Strategieën en Psychologische en Somatische Klachten binnen de Algemene Bevolking Master Scriptie Klinische Psychologie Rachel Perez y Menendez Verbanden tussen Coping-Strategieën

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen

Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen Bijlage 3 Zoekstrategieën Hoofdstuk 2 Samenwerking en afstemming in de zorgketen Database Zoektermen 1 Premature Birth/ (2657) 2 exp infant, low birth weight/ or infant, premature/ (49701) 3 (((preterm

Nadere informatie

Psychologische overload: Eén van de Hoofdzaken? Afke van de Wouw Sportpsycholoog & Bewegingswetenschapper

Psychologische overload: Eén van de Hoofdzaken? Afke van de Wouw Sportpsycholoog & Bewegingswetenschapper Psychologische overload: Eén van de Hoofdzaken? Afke van de Wouw Sportpsycholoog & Bewegingswetenschapper Introductie 18-5-2018 Info@WOUWpc.nl 2 Agenda Introductie Psycho-sociale (over)load Herstel Onderzoek

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Format disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten Disclosure belangen spreker

Format disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten Disclosure belangen spreker Format disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten Disclosure belangen spreker Géén (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: géén Sponsoring of onderzoeksgeld:

Nadere informatie

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Effect op distress, ziektecognities en coping Effect of a multidisciplinary intervention in patients with systemic sclerosis Simone

Nadere informatie

Psychosomatische Therapie

Psychosomatische Therapie Enny Versteeg, 2015 Evidence onderbouwing PST Psychosomatische Therapie Evidence Based Practise 1 1. Inhoud 2. Inleiding... 3 3. Psychosomatische therapie... 3 4. Evidence en Effectladder van de PST...

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Stemming met Modererende Invloed van Coping stijl

De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Stemming met Modererende Invloed van Coping stijl De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Stemming met Modererende Invloed van Coping stijl The Relation between Daily Stress and Affect with Moderating Influence of Coping Style Bundervoet Véronique Eerste

Nadere informatie

SOLK EN GESLACHT: EEN SYSTEMATISCHE REVIEW

SOLK EN GESLACHT: EEN SYSTEMATISCHE REVIEW SOLK EN GESLACHT: EEN SYSTEMATISCHE REVIEW Literatuurreview Lara Vaessen (S4453638) L.vaessen@student.ru.nl Jeltje Bieleman (S4496647) J.bieleman@student.ru.nl Prof. dr. H.H.J. Das 5 APRIL 2018 RADBOUD

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider

Nadere informatie

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen bij Voormalige Borstkankerpatiënten Influence of Coping and Illness Perceptions on Depression and Anxiety Symptoms among Former Breast

Nadere informatie

Centrum Ganspoel. Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies

Centrum Ganspoel. Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies Centrum Ganspoel Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies Integration & Wellbeing Specified Assistance and Support. MPI Medical

Nadere informatie

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,

Nadere informatie

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.

Nadere informatie

! "! " #)% Lichamelijke Klachten Lichamelijk Onverklaarde Klachten (LOK) Somatoforme stoornissen

! !  #)% Lichamelijke Klachten Lichamelijk Onverklaarde Klachten (LOK) Somatoforme stoornissen Bert van Hemert psychiater Parnassia psycho-medisch centrum Leids Universitair Medisch Centrum L U M C Shakespeare Lichamelijke klachten Door de dokter niet verklaard door pathologische bevindingen Door

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Aanpak van lichamelijk onverklaarde klachten door de huisarts:

Aanpak van lichamelijk onverklaarde klachten door de huisarts: Aanpak van lichamelijk onverklaarde klachten door de huisarts: Ontwikkeling van een toets die peilt naar het diagnostisch redeneren van huisartsen bij lichamelijk onverklaarde klachten Masterthesis Huisartsgeneeskunde

Nadere informatie

100% ONLINE CGT GOOI HET KIND NIET MET HET BADWATER WEG! DR. JEROEN RUWAARD

100% ONLINE CGT GOOI HET KIND NIET MET HET BADWATER WEG! DR. JEROEN RUWAARD 100% ONLINE CGT GOOI HET KIND NIET MET HET BADWATER WEG! DR. JEROEN RUWAARD ONLINE COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE 2 100% Online CGT E-BOOMING? 3 100% Online CGT MIND THE GAP! 4 100% Online CGT EFFECTEN ONLINE

Nadere informatie

Experienced Daily Stress and Stress Reactivity in Working and Non-Working Mothers. with Young Families

Experienced Daily Stress and Stress Reactivity in Working and Non-Working Mothers. with Young Families Experienced Daily Stress and Stress Reactivity in Working and Non-Working Mothers with Young Families Ervaren Alledaagse Stress en Stressreactiviteit bij Werkende en Niet-Werkende Moeders van Jonge Gezinnen

Nadere informatie

Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet

Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau Riekie de Vet Klinimetrie: meten in de geneeskunde Het meten van symptomen, diagnostiek, uitkomsten van behandelingen, gezondheidsstatus en bijvoorbeeld

Nadere informatie

Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014

Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014 Psychotherapeut en huisarts partners in gezondheidszorg 24 november 2014 De situatie in Nederland, 2000-2015 Paul Rijnders Emergis, Goes Zeeland Iets specifiek, bijvoorbeeld mosselen / mossel boot Overzicht:

Nadere informatie

The quality of dying: autonomie en begeleiding

The quality of dying: autonomie en begeleiding 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht The quality of dying: autonomie en begeleiding Marieke Schreuder Verpleegkundig specialist UMCUtrecht/IKMN haschreuder@ikmn.nl Inhoud Concept autonomie Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE?

MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE? MIJN GENOOM. ONLINE OF OFF-LINE? Pascal Borry Humaan Genoom Project Hoop en verwachtingen With this profound new knowledge, humankind is on the verge of gaining immense, new power to heal. Genome science

Nadere informatie

Running head: SOLK, COMMUNICATIE EN PATIËNTTEVREDENHEID 1. Het Effect van een Training Consultvaardigheden voor Medisch Specialisten op

Running head: SOLK, COMMUNICATIE EN PATIËNTTEVREDENHEID 1. Het Effect van een Training Consultvaardigheden voor Medisch Specialisten op Running head: SOLK, COMMUNICATIE EN PATIËNTTEVREDENHEID 1 Het Effect van een Training Consultvaardigheden voor Medisch Specialisten op Patiënttevredenheid bij Patiënten met Somatisch Onverklaarde Lichamelijke

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Psychologische verwikkelingen

Psychologische verwikkelingen Postgraduaat Heelkunde Psychologische verwikkelingen Wim Schrauwen Clinical Psychologist Postgraduaat heelkunde 16.02.2008 The succes of surgical procedure is not judged solely on morbidity/mortality,

Nadere informatie

MINDFULNESS, ZELFASPECTEN EN WELZIJN 1. Bewust (wel)zijn? De mediërende rol van het zelf in de relatie tussen mindfulness en psychologisch welbevinden

MINDFULNESS, ZELFASPECTEN EN WELZIJN 1. Bewust (wel)zijn? De mediërende rol van het zelf in de relatie tussen mindfulness en psychologisch welbevinden MINDFULNESS, ZELFASPECTEN EN WELZIJN 1 Bewust (wel)zijn? De mediërende rol van het zelf in de relatie tussen mindfulness en psychologisch welbevinden Mindful (well)being? The mediating role of the self

Nadere informatie

Eenzaam ben je niet alleen

Eenzaam ben je niet alleen Eenzaam ben je niet alleen Een verdiepend onderzoek naar de risicofactoren van eenzaamheid onder volwassenen van 19-65 jaar. Amy Hofman 1, Regina Overberg 1, Marcel Adriaanse 2 1 GGD Kennemerland, 2 Vrije

Nadere informatie

Resilience. 9de Vlaams Congres Palliatieve Zorg. 13 september 2012 1. Gespannen veer of relaxte kracht: wat maakt het verschil in de concrete zorg?

Resilience. 9de Vlaams Congres Palliatieve Zorg. 13 september 2012 1. Gespannen veer of relaxte kracht: wat maakt het verschil in de concrete zorg? Gespannen veer of relaxte kracht: wat maakt het verschil in de concrete zorg? Walter Rombouts Klinisch Psycholoog Palliatief Support Team UZ Leuven Docent Kaderopleiding Palliatieve Zorg Universiteit van

Nadere informatie

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen * Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een

Nadere informatie

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014 Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)

Nadere informatie

3-2-2014. DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK

3-2-2014. DAG van de EersteLijn VOORSTELLEN. Disclosure belangen sprekers. Wie zijn jullie? Waarom SOLK? Leerdoelen SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK DAG van de EersteLijn SOLK, HOE MAAK JE HET WEER LEUK VOORSTELLEN Disclosure belangen sprekers Wie zijn jullie? (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt

Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt Introduction Loneliness is a personal, subjective experience. A person experiences this feeling when his social relationships do not match his wishes. It is

Nadere informatie

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Consultant Education Sick Pupils Educational Service Centre University Medical Centre The Netherlands

Nadere informatie

Angststoornis bij ouderen

Angststoornis bij ouderen Angst bij besluitvorming Dr. Saskia Teunisse klinisch psycholoog, klinisch neuropsycholoog GERION & Amstelring Angststoornis bij ouderen Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie: Méést voorkomende psychiatrische

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts

Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts 12 Het schort nog wel eens aan heldere uitleg... Patiënten met SOLK hebben baat bij een begripvolle huisarts Tekst: Renso van Nuland Beeld: Fred Dokter Tijdens zijn huisartsopleiding kwam Tim olde Hartman

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening Margriet van Iersel MSc m.van.iersel@hva.nl Kenniscentrum ACHIEVE, Faculteit Gezondheid,

Nadere informatie

Angst en de ziekte van Parkinson. te veel of te weinig controle. Annelien Duits Harriët Smeding. www.smedingneuropsychologie.nl

Angst en de ziekte van Parkinson. te veel of te weinig controle. Annelien Duits Harriët Smeding. www.smedingneuropsychologie.nl Angst en de ziekte van Parkinson te veel of te weinig controle Annelien Duits Harriët Smeding www.smedingneuropsychologie.nl Wat moet deze workshop brengen, zodat je zegt: dat was de moeite waard? Smeding

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven van Partners van Borstkankerpatiënten: Literatuuronderzoek en Kwalitatief Onderzoek

Kwaliteit van Leven van Partners van Borstkankerpatiënten: Literatuuronderzoek en Kwalitatief Onderzoek Kwaliteit van Leven van Partners van Borstkankerpatiënten: Literatuuronderzoek en Kwalitatief Onderzoek Quality of Life for Partners of Breast Cancer Patients: Literature Research and Qualitative Analysis

Nadere informatie