ARCHIEF VAN DE FOD WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ALGEMENE DIRECTIE INDIVIDUELE ARBEIDSBETREKKINGEN

Transcriptie

1 ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L ÉTAT DANS LES PROVINCES ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI 46 ARCHIEF VAN DE FOD WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ALGEMENE DIRECTIE INDIVIDUELE ARBEIDSBETREKKINGEN VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST 2009 door Joachim DERWAEL Brussel 2009

2

3 ARCHIEF VAN DE FOD WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ALGEMENE DIRECTIE INDIVIDUELE ARBEIDSBETREKKINGEN VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST 2009 door Joachim DERWAEL Brussel 2009

4

5 WOORD VOORAF Bij het opstellen van deze archiefselectielijst heb ik hulp en medewerking gekregen van tal van personen die ik hier graag wil bedanken. Mijn dank gaat in de eerste plaats uit naar dhr. Karel Velle, Algemeen Rijksarchivaris, en naar mevr. Rolande Depoortere, hoofd van de afdeling Toezicht, Advisering en Coördinatie van Verwerving en Selectie van het Rijksarchief. Zij vertrouwden mij deze opdracht toe, verleenden mij de nodige begeleiding en ondersteuning, en stonden ten slotte ook in voor de evaluatie van de archiefselectielijst. Ik wil eveneens een oprecht woord van dank richten aan dhr. Michel De Gols, directeurgeneraal van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen, en aan alle in het kader van dit initiatief gecontacteerde personeelsleden voor hun bereidwillige medewerking en voor het vriendelijke onthaal dat mij in deze administratie te beurt viel. Ondanks hun drukke agenda verleenden zij op een constructieve wijze hun medewerking aan de opmaak van de archiefselectielijst. Tijdens mijn talrijke bezoeken gaven ze toelichting bij de archiefvorming, de archiefreeksen en de gehanteerde ordeningsmethodes. Tot slot wens ik ook Ann Swerts te bedanken voor de voorbereidende werkzaamheden en de praktische organisatie van mijn bezoeken aan de algemene directie. Joachim Derwael augustus

6

7 INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF... 5 INHOUDSTAFEL... 7 LIJST VAN GERAADPLEEGDE BRONNEN EN WERKEN... 9 Bronnen... 9 Websites... 9 Werken... 9 LIJST VAN ILLUSTRATIES LIJST VAN AFKORTINGEN INLEIDING Doel en structuur van een archiefselectielijst Hoe gaat u concreet te werk? De totstandkoming van deze archiefselectielijst HISTORISCH EN INSTITUTIONEEL KADER I. FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: historiek in vogelvlucht Wat vooraf ging: De oprichting en eerste jaren: Ministerie van Nijverheid, Arbeid (en Bevoorrading): Ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg: Ministerie van (Tewerkstelling en) Arbeid: FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: 2003-heden II. AD Individuele Arbeidsbetrekkingen: historiek van de diverse afdelingen en cellen Inleiding Afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten A. Cel Inspraakorganen B. Cel Arbeidsgerechten III. Bevoegdheden en activiteiten FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in het algemeen AD Individuele Arbeidsbetrekkingen IV. Organisatie en werking Afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten A. Cel Inspraakorganen B. Cel Arbeidsgerechten ORGANOGRAMMEN Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid (1995) Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid ( ) FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (2003-heden) AD Individuele Arbeidsbetrekkingen (2003-heden)

8 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Inhoudstafel ARCHIEFVORMING EN ARCHIEFBEHEER I. Algemene analyse van de archiefvorming II. Toelichting bij het concept selectie van archieven III. Toelichting bij de belangrijkste archiefreeksen A. Directoraat-generaal - archief met betrekking tot de bevoegdheden en activiteiten eigen aan de algemene directie B. Afdeling van Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen C. Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten C.1. Cel Inspraakorganen C.2. Cel Arbeidsgerechten BIJLAGE: Overzicht van de (semi)dynamische en statische archieven van de afdelingen van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen

9 LIJST VAN GERAADPLEEGDE BRONNEN, WEBSITES EN WERKEN BRONNEN Administratief en gerechtelijk jaarboek voor België. Annuaire administratif et judiciaire de Belgique, Brussel, Arbeidsblad, driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, Brussel, ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, Belgisch Staatsblad. Moniteur belge, Brussel, Voor gecoördineerde Belgische wetgeving: WEBSITES Dublin Foundation, de Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden (EUROFOUND) Europese Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg WERKEN BOURGEOIS P., DEVOLDER C., GUINAND M. e.a., Het ministerie van Landbouw ( ). Deel I. Organisatiestructuur van de centrale administratie en adviesorganen, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 50), COPPENS H., Archiefterminologie (AT2), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Manuale 49), DEVOLDER K., Archief van de FOD Justitie. Directoraat-generaal Rechterlijke Organisatie, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Archiefbeheersplannen en selectielijsten 9), DORSSEMONT F., MATTHIJSSENS R. en VANACHTER O., De ondernemingsraad. Sociaal overleg, Kluwer, Mechelen, DROSSENS P., Archieven van de buitendiensten van het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen. Archiefselectielijst, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Archiefbeheersplannen en selectielijsten 32),

10 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen Lijst van geraadpleegde bronnen, websites en werken EECKHOUTTE W., Sociaal compendium arbeidsrecht : met fiscale notities, Kluwer, Mechelen, JANSSENS L., Archieven van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie inventarissen 1: secretariaat-generaal van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie koninklijke besluiten ( ) (nr. 356); secretariaat-generaal van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie ministeriële besluiten ( ) (nr. 357); directie van het personeel van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie ministeriële besluiten ( ) (nr. 358); directie van het personeel van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie koninklijke besluiten ( ) (nr. 359); administratie van de arbeidsveiligheid van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Serie koninklijke besluiten van de beroepen inzake het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming, titel I ( ) (nr. 360), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Inventarissen Algemeen Rijksarchief ), JANSSENS L., Secretariaat-generaal van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Ministeriële Besluiten ( ), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Inventarissen Algemeen Rijksarchief 320), JANSSENS L., Secretariaat-generaal van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Koninklijke Besluiten ( ), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Inventarissen Algemeen Rijksarchief 321), Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: , in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1995, nummer 17, pp PEEMANS F., L Organisation administrative et l action du ministère du Travail, L enquête heuristique et ses résultats, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica 29), Reglementering van het welzijn op het werk. Wet en codex over het welzijn op het werk en Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (uittreksels), Brussel, Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Resultaten van de sociale verkiezingen 2008, Brussel, FOD WASO - Algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - cel Inspraakorganen, SOYEZ S., Directives pour la gestion et l archivage numérique des documents bureautiques. Version 1.0 (Août 2008), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Manuale 58), SOYEZ S., Directives pour la gestion et l archivage numérique des s. Version 1.0 (Juillet 2008), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Manuale 59), TERRIZZI R., Le ministère de l Intérieur ( ). I. Etude de l administration centrale et répertoires des commissions et services publics, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 74), TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale ( ). I. Étude structurelle de l'administration centrale et répertoire des organes y attachés, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 28),

11 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen Lijst van geraadpleegde bronnen, websites en werken TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale. II. Répertoire des commissions paritaires ( ), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 30), TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale ( ). III. Aperçu des compétences, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 53), VAN DEN EECKHOUT P. en LUYTEN D., Federaal ministerie van Tewerkstelling en Arbeid en zijn voorgangers, in: VAN DEN EECKHOUT P. en VANTHEMSCHE G. (red.), Bronnen voor de studie van het hedendaagse België, 19 de -20 ste eeuw, Brussel, VUB Press, 1999, pp VELLE K., Het ministerie van Openbare Werken ( ). I. Organisatie, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 32), WARNOTTE D., Het ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg. Historisch overzicht en inrichting der diensten, in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1939, jaargang 40 (nr. 4), pp

12

13 LIJST VAN ILLUSTRATIES 1. Logo FOD WASO... titelblad Copyright FOD WASO. 2. Archiefruimte in kelder van FOD WASO Foto auteur. 3. Archieven van de AD Individuele Arbeidsbetrekkingen in kelder van FOD WASO Foto auteur. 13

14

15 LIJST VAN AFKORTINGEN AD ARA B.S. CAO DG EPSCO FOD IAB IAO KB MB NAR NCK PV VBO WASO algemene directie Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën Belgisch Staatsblad collectieve arbeidsovereenkomst directeur-generaal Europese Raad Werkgelegenheid, Sociaal beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken federale overheidsdienst Internationaal Arbeidsbureau Internationale Arbeidsorganisatie koninklijk besluit ministerieel besluit Nationale Arbeidsraad Nationale Confederatie van Kaderleden proces-verbaal Verbond van Belgische Ondernemingen Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg 15

16

17 INLEIDING 1. Doel en structuur van een archiefselectielijst Overheidsarchieven zijn belangrijk. In de eerste plaats moeten overheidsorganen door middel van hun archieven aan politiek en burger verantwoording kunnen afleggen over hun handelen. In de tweede plaats draagt een zorgvuldig archiefbeheer bij tot een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering van elk overheidsorgaan. Een goede informatievoorziening is een voorwaarde voor een goed functionerende overheid. In de derde plaats kunnen overheidsarchieven historisch waardevol zijn. Ze vormen onderdeel van ons nationaal cultureel erfgoed. Juist omwille van het erfgoedbelang bepaalt artikel 5 van de Archiefwet van 24 juni 1955 (B.S., 12/08/1955), gewijzigd bij wet van 6 mei 2009 (B.S., 19/05/2009), dat overheidsarchieven niet vernietigd mogen worden zonder de toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris of van zijn gemachtigden. Het is echter weinig praktisch om voor de vernietiging van eender welk document telkens opnieuw de toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris te moeten vragen. De oplossing is een door het Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën goedgekeurde archiefselectielijst. Deze biedt een systematisch overzicht van alle archiefproducten waarvoor de archiefvormer verantwoordelijk is. Het kan daarbij zowel gaan om gelijksoortige archiefproducten (bijvoorbeeld een reeks personeelsdossiers) als om losse verzamelingen van stukken omtrent een bepaald onderwerp (bijvoorbeeld stukken betreffende het materieel beheer). Bij elk archiefproduct worden de uiterste data vermeld, de administratieve bewaartermijn en de definitieve bestemming. Er wordt met andere woorden aangeduid welke documenten in aanmerking komen voor permanente bewaring en welke documenten vernietigd mogen worden wanneer ze hun administratief nut volledig verloren hebben en hun juridische bewaartermijn bestreken is. De archiefselectielijst is bedoeld om de archiefvormer te helpen. Het is een basisinstrument voor een goed archiefbeheer en voor een efficiënt records management. Aangezien de archiefvormer al in een heel vroeg stadium van de archiefvorming in feite zelfs nog vóór het ontstaan van de documenten weet welke reeksen voor permanente bewaring in aanmerking zullen komen, kan hij de voor archivering beschikbare menselijke en financiële middelen gerichter inzetten. Bovendien kan hij op basis van de archiefselectielijst overgaan tot de organisatie van periodieke vernietigingen. Op die manier wordt archiefruimte uitgespaard, blijft het te bewaren archief beter toegankelijk, kunnen stukken sneller teruggevonden worden en wordt vermeden dat belangrijke documenten verloren gaan. 2. Hoe gaat u concreet te werk? Eens de administratieve bewaartermijn van een archiefreeks verstreken is, heeft het in principe geen zin meer om de stukken zelf nog verder te bewaren. Indien de definitieve bestemming vernietigen is, mag tot de fysieke vernietiging worden overgaan. Vernietigen is het zodanig bewerken van informatiedragers dat de informatie die erop is vastgelegd op geen enkele wijze kan worden gereconstrueerd. Dit impliceert dus de versnippering van papier, het verbrijzelen van optische schijven en het demagnetiseren (dus niet alleen het wissen met de deletetoets) van elektromagnetische informatiedragers zoals banden, diskettes en harde schijven. De te vernietigen archiefstukken mogen nooit zomaar worden meegegeven met het oud papier of met het gewone huisvuil. Zij bevatten vaak vertrouwelijke gegevens. Voor de vernietiging van grote hoeveelheden archief kan men beroep doen op een gespecialiseerde firma, die na de vernietiging een attest aflevert. Het Rijksarchief dient wel 45 dagen op voorhand op de hoogte gebracht te worden, met vermelding van de aard van de stukken en de uiterste data. Wanneer het Rijksarchief niet 17

18 Algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Inleiding reageert binnen de termijn van 30 dagen na ontvangst van de brief, houdt dit een stilzwijgende toestemming tot vernietiging in. Indien de definitieve bestemming bewaren is, moeten de bescheiden permanent bewaard blijven. Documenten ouder dan 30 jaar moeten aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen worden. Zolang de documenten jonger zijn, gebeurt de bewaring door de administratie zelf, maar deze moet er wel voor zorgen dat de documenten in een goede, geordende en toegankelijke staat bewaard worden. We willen hier nog even benadrukken dat u niet alleen moet instaan voor de bewaring van uw papieren archiefbescheiden, maar dat u ook de leesbaarheid van uw digitale bestanden op lange termijn moet garanderen. Het Rijksarchief heeft recent richtlijnen opgemaakt voor het duurzaam bewaren van digitale bestanden ( archivering en archivering van digitale kantoordocumenten). 1 Andere richtlijnen inzake de archivering van websites bijvoorbeeld zijn in voorbereiding. Deze archiefselectielijst is een momentopname. Indien nieuwe reeksen ontstaan of bestaande reeksen stopgezet worden, bijvoorbeeld ten gevolge van gewijzigde bevoegdheden van de archiefvormer, moet de selectielijst gewijzigd worden. Het is dan ook raadzaam om de archiefselectielijst, in overleg met het Algemeen Rijksarchief, op regelmatige basis up-to-date te houden. 3. De totstandkoming van deze archiefselectielijst In 2000 startte dhr. Michel Jadot, secretaris-generaal van het toenmalige ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, het project Ordening van de Archieven op. Dit project stond in het teken van de verhuizing van het toenmalige ministerie van de Belliardstraat naar de huidige gebouwen aan het Zuidstation (Ernest Blerotstraat 1) en werd uitgevoerd in nauw overleg met het Algemeen Rijksarchief. Luc Janssens (in een eerste fase bijgestaan door Griet Maréchal) werd aangesteld als verantwoordelijke archivaris namens het Rijksarchief. 2 Voor enkele belangrijke archiefreeksen bij de FOD werden er in het kader van het voornoemde project selectiebeslissingen genomen door collega Luc Janssens in de periode Een aantal waardevolle archiefreeksen werden overgedragen aan het Rijksarchief en voor enkele oninteressante reeksen werd een toelating tot vernietiging verleend. Tijdens dit project werden echter enkel de grote reeksen in kaart gebracht, voornamelijk bewaard in de kelders van de Belliardstraat. In 2008 nam de Algemeen Rijksarchivaris de beslissing om door enkele van zijn medewerkers voor de volledige FOD WASO archiefselectielijsten te laten opstellen en zo niet enkel de grote reeksen in kaart te brengen, maar de volledige documentstroom. Luis Angel Bernardo y Garçia en Joachim Derwael gaven op 26 november 2008 een uiteenzetting op het directiecomité van de FOD om de werking van het Rijksarchief en het belang van archiefselectielijsten uiteen te zetten. Er werd afgesproken om een selectielijst voor elke administratie op te maken. Het was de bedoeling om in 2009 archiefselectielijsten te realiseren voor de algemene directies Individuele Arbeidsbetrekkingen, Collectieve Arbeidsbetrekkingen, Humanisering van de Arbeid en Toezicht Welzijn op het Werk. 1 SOYEZ S., Directives pour la gestion et l archivage numérique des s. Version 1.0 (Juillet 2008), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Manuale 59), SOYEZ S., Directives pour la gestion et l archivage numérique des documents bureautiques. Version 1.0 (Août 2008), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Manuale 58), Een Nederlandstalige versie is beschikbaar op 2 JANSSENS L., Vlaamse Gemeenschap: ministeriële besluiten van de vergunningen en de beroepen inzake het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming, titel I ( ), Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Algemeen Rijksarchief Inventarissen. 366), 2004, p

19 Algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Inleiding Op 3 maart 2009 vond een eerste gesprek plaats met dhr. Michel De Gols, de directeurgeneraal van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen. Ann Swerts werd aangesteld als contactpersoon binnen zijn administratie. Op 12 maart vond het eerste interview plaats. In de maanden maart en april volgden de andere interviews en archiefbezoeken. In augustus tot slot vond de eindredactie plaats van de selectielijst. Tot slot werd de archiefselectielijst in oktober 2009 bekrachtigd door de ondertekening van het goedkeuringsformulier door de Algemeen Rijksarchivaris en de directeur-generaal van de algemene directie. 19

20

21 ALGEMENE DIRECTIE INDIVIDUELE ARBEIDSBETREKKINGEN

22

23 HISTORISCH EN INSTITUTIONEEL KADER I. FOD WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG: HISTORIEK IN VOGELVLUCHT 3 1. Wat vooraf ging: Vanaf 1831 tot 1884 behoorden de bevoegdheden inzake industrie en arbeid tot het ministerie van Binnenlandse Zaken, meer bepaald tot de dienst Industrie. In 1859 werd er binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken een algemene dienst voor Landbouw en Nijverheid opgericht die onder meer bevoegdheden had in verband met het werkmansboekje, vrouwenen kinderarbeid, leerovereenkomsten en dergelijke meer, met andere woorden bevoegdheden met sociale accenten. In 1884 ging de regering Malou over tot een belangrijke herschikking van de ministeriële bevoegdheden en creëerde het ministerie van Landbouw, Nijverheid en Openbare Werken, met daarbinnen de algemene dienst voor Landbouw en Nijverheid. Twee jaar later, in 1886, braken hevige onlusten uit in heel het land. De sociale onlusten van 1886 maakten de gezagsdragers bewust van de noodzaak om in te grijpen in de verhoudingen tussen de werkgevers en de werknemers. Ze gaven de doorslag om tot een radicale verandering te komen in het sociale beleid van ons land. Op 15 april 1886 tekende Koning Leopold II een besluit dat een comité oprichtte, belast om de arbeidsomstandigheden in de industrie in het koninkrijk te onderzoeken en de maatregelen te bestuderen die hierin verbetering zouden kunnen brengen. Op 9 november 1886 kondigde de Koning in zijn troonrede, zich baserend op de werkzaamheden van deze onderzoekscommissie, een belangrijk hervormingsprogramma aan, waarvan meerdere punten uitgevoerd werden tijdens de parlementaire zitting De eerste sociale wetten zagen zo het licht, zoals bijvoorbeeld de wet van 16 augustus 1887 tot oprichting van de Nijverheids- en Arbeidsraad, belast met informatieve, raadgevende en bemiddelende taken inzake collectieve conflicten, de wet van 16 augustus 1887 houdende reglementering van de betaling van het loon aan de arbeiders enz. De oprichting van de Arbeidsdienst (later Arbeidsambt geheten) op 12 november 1894 leidde tot een naamsverandering van het ministerie. In het Belgisch Staatsblad van 17 november 1894 verscheen de nieuwe benaming van het ministerie, waarin het luik Arbeid zijn plaats kreeg. 3 Beknopte samenvatting van de informatie gevonden in: BOURGEOIS P., DEVOLDER C., GUINAND M. e.a., Het ministerie van Landbouw ( ). Deel I. Organisatiestructuur van de centrale administratie en adviesorganen, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 50), 1993, pp Het Halve-eeuwfeest van het Ministerie van Arbeid, in: Arbeidsblad, 1945, 46 ste jaargang (nr. 6-7), pp Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: , in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1995, nummer 17, pp TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale ( ). I. Étude structurelle de l'administration centrale et répertoire des organes y attachés, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 28), TERRIZZI R., Le ministère de l Intérieur ( ). I. Etude de l administration centrale et répertoires des commissions et services publics, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 74), 1993, pp VELLE K., Het ministerie van Openbare Werken ( ). I. Organisatie, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 32), 1993, pp

24 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader 2. De oprichting en eerste jaren: Op 28 mei 1895 werden de Arbeidsdienst, het bestuur van de Nijverheid en het beheer van de Mijnen uit het ministerie van Landbouw, Nijverheid, Arbeid en Openbare Werken gelicht en vormden ze het nieuw opgerichte ministerie van Nijverheid en Arbeid. Het ministerie bestond aanvankelijk uit 4 administratieve eenheden, met name het Algemeen Secretariaat, de Arbeidsdienst, het bestuur der Mijnen en het bestuur der Nijverheid. 3. Ministerie van Nijverheid, Arbeid (en Bevoorrading): Na WO I werd tot 1921 de Hoofddienst voor de Bevoorrading aan het ministerie toegevoegd, wat tot uiting kwam in de naamgeving, met name ministerie van Nijverheid, Arbeid en Bevoorrading. In 1919 werden de diensten Toezicht over den Arbeid en over de Vergunningsplichtige, Gevaarlijke, Ongezonde of Hinderlijke Inrichtingen alsook de Medische Arbeidsdienst opgericht. Het beheer der Nijverheid verhuisde ingevolge het KB van 2 juni 1920 naar het ministerie van Economische Zaken, maar zou op 31 december 1921 terugkeren en omgedoopt worden tot algemene directie van het Nijverheidswezen. Het Ambt voor Ambachten en Neringen werd dan weer op deze laatste dag overgeheveld naar het ministerie van Economische Zaken. In 1922 bestond het ministerie van Nijverheid en Arbeid dus uit volgende algemene directies: Algemene Secretarie, algemene directie van het Mijnwezen, algemene directie van het Nijverheidswezen, algemene directie van het Nijverheids- en Beroepsonderwijs, algemene directie van het Arbeidswezen en algemene directie van het Maatschappelijk Verzekerings- en Voorzorgswezen. Op 6 september 1924 werd het luik Maatschappelijke Voorzorg in de naam van het ministerie opgenomen. Het KB van 17 december 1932 splitste het departement tijdelijk (tot 1934) in een ministerie van Nijverheid en Arbeid en een ministerie van Maatschappelijke Voorzorg en Volksgezondheid en het KB van 20 december 1932 hevelde de bevoegdheid inzake technisch onderwijs over naar het ministerie van Openbaar Onderwijs. 4. Ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg: De periode die in 1934 begon, betekende een belangrijke verandering in de organisatie van de verschillende departementen. Men ging voor het eerst een duidelijk onderscheid maken tussen de sociale en economische sector. Daardoor werden in 1934 het Algemeen Mijnbestuur en de algemene directie van het Nijverheidswezen definitief overgeheveld naar het ministerie van Economische Zaken. Uit de naam van het ministerie verdween het onderdeel Nijverheid. In het ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg bleven naast het Algemeen Secretariaat enkel een algemene directie van het Arbeidswezen (in 1936 omgevormd tot de algemene directie voor de Arbeidsbescherming bij KB van 6 maart 1936) en een algemene directie van het Sociaal Verzekerings- en Voorzorgswezen bestaan. In 1945 werd bij het besluit van de Regent van 10 april 1945 tot vaststelling van het organiek kader een nieuw organogram uitgewerkt met als doel de sociale vrede te bewaren en sociale vooruitgang van de bevolking verzekeren. Men onderscheidde volgende algemene directies: het Algemeen Secretariaat, de algemene directie van de Administratieve Aangelegenheden, de algemene directie van de Studiedienst, de algemene directie voor de Technische Arbeidsorganisatie (bij KB van 11 mei 1953 omgevormd tot administratie van de Arbeidsveiligheid en -hygiëne), de algemene directie voor de Betrekkingen tussen Bedrijfshoofden en Bedrijfsleiders (bij KB van 11 mei 1953 omgevormd tot administratie van Arbeidsbetrekkingen en Arbeidsreglementering) en de algemene directie voor de Sociale Zekerheid (bij KB van 11 mei 1953 omgevormd tot administratie van Sociale Voorzorg en Sociale Zekerheid). Op 15 juni 1957 splitste men de administratie van Arbeidsveiligheid en Arbeidshygiëne op in een administratie van de Arbeidsveiligheid en een administratie van de Arbeidshygiëne en Arbeidsgeneeskunde. 24

25 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader 5. Ministerie van (Tewerkstelling en) Arbeid: Een volgende belangrijke stap kwam er in Bij koninklijk besluit van 27 januari 1959 werd het departement gesplitst in een ministerie van Tewerkstelling en Arbeid (tot september 1960 enkel Arbeid) en een ministerie van Sociale Voorzorg. De bevoegdheden inzake sociale voorzorg en sociale zekerheid werden overgedragen aan het ministerie van Sociale Voorzorg. In 1960 bestond het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid uit volgende administraties: Secretariaat-Generaal, Commissariaat-Generaal voor de Bevordering van de Arbeid, Algemene Administratieve Diensten, Studiedienst, administratie van de Arbeidsveiligheid, administratie van de Arbeidshygiëne en -geneeskunde, administratie van de Werkgelegenheid en de administratie van de Arbeidsbetrekkingen en Reglementering. In 1969 werd bij KB van 23 juli 1969 een nieuwe administratie opgericht, met name een dienst van de Collectieve Arbeidsbetrekkingen, een uitvloeisel van de wet van 5 december 1968 met betrekking tot de collectieve arbeidsovereenkomsten en paritaire comités, en bestond het ministerie dus uit 9 administraties. De bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen hevelde een aantal materies die geheel of gedeeltelijk tot de bevoegdheden van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid behoorden, over naar de Gemeenschappen en de Gewesten. Volgende materies werden overgeheveld naar de Gemeenschappen: de intellectuele, morele en sociale vorming, de sociale promotie, de beroepsomscholing en -bijscholing, de gezondheidsopvoeding alsook de activiteiten op het vlak van de preventieve gezondheidszorg (erkenning van de arbeidsgeneeskundige diensten), het beleid inzake onthaal en integratie van inwijkelingen en het beleid inzake mindervaliden. Volgende materies werden overgeheveld naar de Gewesten: de bescherming van het leefmilieu, het afvalbeleid met uitzondering van de import, het doorvoeren en de export van radioactieve afvalstoffen, de controle op de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven, onder voorbehoud van de bepalingen die betrekking hebben op de arbeidsbescherming, de arbeidsbemiddeling, de programma's voor tewerkstelling van de volledig uitkeringsgerechtigde werklozen of ermee gelijkgestelde personen, met uitzondering van de tewerkstellingsprogramma's in de administraties en diensten van de federale overheid of die onder het toezicht staan van deze overheid en de toepassing van de normen betreffende de tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten. Een volgende belangrijke reorganisatie van de diensten werd doorgevoerd in Het federaal ministerie van Tewerkstelling en Arbeid bestond toen uit de volgende administraties: Secretariaat-Generaal, administratie van de Algemene Diensten en de Communicatie, administratie van de Studiën, de Documentatie en de Geschillen, administratie van de Collectieve Arbeidsbetrekkingen, administratie van de Arbeidsveiligheid, administratie van de Arbeidshygiëne en de -geneeskunde, administratie van de Werkgelegenheid, administratie van de Individuele Arbeidsbetrekkingen en de administratie van de Inspectie van de Sociale Wetten. 6. FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: 2003-heden In 2003 veranderde de naam van het ministerie in de FOD WASO. 4 De naamsverandering ging gepaard met een belangrijke reorganisatie. De administraties van de Arbeidsveiligheid en van de Arbeidshygiëne en -geneeskunde verdwenen en gingen op de in de algemene directies Humanisering van de Arbeid en Toezicht Welzijn op het Werk. De overige algemene directies zijn: de diensten van de voorzitter, de Stafdiensten, de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen, de algemene directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen, de algemene directie Toezicht op de Sociale Wetten en de algemene directie Werkgelegenheid en Arbeidsmarkt. Verder vervoegden het personeel van het Nationaal Onderzoeksinstituut voor Arbeidsomstandigheden (huidige directie van het Onderzoek over de Verbetering van de Arbeidsomstandigheden) en enkele personeelsleden van het vroegere ministerie van 4 KB van 3 februari 2002 houdende oprichting van de federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (B.S., 07/02/2002). 25

26 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader Economische Zaken (diensten belast met de sociale balansen en het welzijn op het werk in de mijnen, de staalindustrie...) de nieuwe FOD. Het personeel van de directie van de Gelijke Kansen, dat deel uitmaakte van het Secretariaat-Generaal van het vroegere ministerie, werd ter beschikking gesteld van het nieuwe Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. II. AD INDIVIDUELE ARBEIDSBETREKKINGEN: HISTORIEK VAN DE DIVERSE AFDELINGEN EN CELLEN 1. Inleiding De algemene directie ontstond in 1999 uit de administratie van de Arbeidsbetrekkingen en -reglementering en bestond bij de oprichting uit een afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen en een dienst van de Inspraakorganen (met bevoegdheid inzake arbeidsgerechten en beroepsverenigingen). De administratie van de Arbeidsbetrekkingen en -reglementering bestond voor de hervormingen in 1999 uit een bestuursdirectie van de Arbeidsbetrekkingen (bestaande uit een dienst Reglementering en een dienst Inspraakorganen (ook bevoegd voor arbeidsgerechten en beroepsverenigingen)) en de Inspectie van de Sociale Wetten (werd afgesplitst en omgevormd tot administratie van de Inspectie van de Sociale Wetten, huidige algemene directie Inspectie van de Sociale Wetten). 5 In januari 2003 werd de administratie omgevormd tot een algemene directie in uitvoering van het koninklijk besluit van 3 februari 2002 houdende oprichting van de federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg met twee afdelingen, met name de afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen en de Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten Afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen De uitwerking van de reglementering inzake de individuele arbeidsbetrekkingen viel bij de oprichting van het vroegere ministerie onder de bevoegdheden van een sectie van de Arbeidsdienst (vanaf 1906 Arbeidsambt) belast met de wetgeving en de interpretatie van wetten en besluiten (Arbeidswetgeving). Na WO I werd de Arbeidsdienst een onderdeel van de algemene directie van het Arbeidswezen. 7 Bij koninklijk besluit van 6 maart werd de algemene directie van het Arbeidswezen omgevormd tot de algemene directie van de Arbeidsbescherming met als één van de afdelingen de Sociale Dienst (onder andere bevoegd voor Reglementering van den Arbeid, later Arbeidsreglementering). Na WO II werd het ministerie grondig hervormd door het besluit van de Regent van 10 april 1945 tot vaststelling van het organiek kader van het ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg 9 en kwam de bevoegdheid inzake de arbeidsreglementering te vallen onder het bestuur der Sociale Bescherming, dienst Arbeidsreglementering. Een volgende ingrijpende reorganisatie vond plaats in Bij koninklijk besluit van 11 mei 1953 betreffende de bevoegdheid van de diensten van het Ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg 10 werd de administratie van de Arbeidsreglementering en -betrekkingen opgericht. De sectie (afdeling) Arbeidsbetrekkingen, met onder andere als onderdeel de dienst Arbeidsreglementering was bevoegd voor de uitwerking van de arbeidswetgeving (tot 1969 ook de collectieve arbeidsbetrekkingen - paritaire comités). In 1999 werd de administratie van de Arbeidsreglementering en 5 Zie organogramman pp B.S., 07/02/ KB van 9 september 1924 (B.S., 18/10/1924). 8 B.S., 29/03/ B.S., 03/05/ B.S., 13/05/

27 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader -betrekkingen hervormd en werd de dienst Arbeidsreglementering omgevormd tot de afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten De afdeling werd in 2003 opgericht. De twee cellen (en zeker hun bevoegdheden) bestonden reeds veel langer. A. Cel Inspraakorganen De eerste sociale verkiezingen werden in uitvoering van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven 12 gehouden in het jaar Bij de hervorming van het toenmalige ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg in 1953 werd een sectie (afdeling) Arbeidsbetrekkingen opgericht als onderdeel van de administratie van de Arbeidsreglementering en -betrekkingen. 14 Deze sectie was onder andere bevoegd voor de ondernemingsraden. Bij de hervormingen in 2003 met de oprichting van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen werd een aparte cel Inspraakorganen opgericht als onderdeel van de afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten. De in 1953 opgerichte sectie Arbeidsbetrekkingen was tevens bevoegd voor de dossiers inzake de beroepsverenigingen (cfr. infra). Deze bevoegdheid, ingesteld door de wet van 31 maart 1898 op de beroepsverenigingen 15, hoorde aanvankelijk bij de administratie Arbeidsdienst (vanaf 1906 Arbeidsambt). Na WO I werd de Arbeidsdienst een onderdeel van de algemene directie van het Arbeidswezen. 16 Bij koninklijk besluit van 6 maart werd de algemene directie van het Arbeidswezen omgevormd tot de algemene directie van de Arbeidsbescherming met als één van de afdelingen de afdeling Beroepsverenigingen en Werkrechtersraden. Bij koninklijk besluit van 20 juni werd deze afdeling echter ondergebracht bij het Algemeen Secretariaat. Na WO II werd het ministerie grondig hervormd door het besluit van de Regent van 10 april 1945 tot vaststelling van het organiek kader van het ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg 19 en kwam de bevoegdheid inzake de beroepsverenigingen toe aan de algemene directie voor de Betrekkingen tussen Bedrijfshoofden en Arbeiders tot in B. Cel Arbeidsgerechten De bevoegdheid om de lekenrechters in sociale zaken te benoemen bij de Arbeidsrechtbanken en -hoven zit als sinds de oprichting in 1895 bij de rechtsvoorgangers van de FOD WASO. Vanaf de oprichting tot WO I viel de bevoegdheid inzake de werkrechtersraden, de rechtsvoorgangers van de Arbeidsgerechten 21, onder een sectie (dienst) van de administratie 11 Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: , in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1995, nummer 17, pp TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale ( ). I. Étude structurelle de l'administration centrale et répertoire des organes y attachés, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 28), 1993, pp B.S., 27/09/ DORSSEMONT F., MATTHIJSSENS R. en VANACHTER O., De ondernemingsraad. Sociaal overleg, Kluwer, Mechelen, 2008, p KB van 11 mei 1953 betreffende de bevoegdheid van de diensten van het Ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg (B.S., 13/05/1953). 15 B.S., 08/04/ KB van 9 september 1924 (B.S., 18/10/1924). 17 B.S., 29/03/ B.S., 25/06/ B.S., 03/05/ Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: , in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1995, nummer 17, pp TERRIZZI R., op. cit., pp Door de wet van 10 oktober 1967, houdende het Gerechtelijk Wetboek (B.S., 31 oktober), ging men over tot de afschaffing van de werkrechtersraden en de oprichting van de arbeidsrechtbanken. Het Gerechtelijk Wetboek trad in werking op 1 november De werkrechtersraden bleven evenwel nog 27

28 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader Arbeidsdienst (vanaf 1906 Arbeidsambt). Na WO I werd deze administratie een onderdeel van de algemene directie van het Arbeidswezen 22, die op haar beurt in 1936 werd omgevormd tot de algemene directie van de Arbeidsbescherming, met als één van de afdelingen de afdeling Beroepsverenigingen en Werkrechtersraden. 23 In 1938 werd deze afdeling echter ondergebracht bij het Algemeen Secretariaat. 24 Na WO II werd het ministerie grondig hervormd door het besluit van de Regent van 10 april 1945 tot vaststelling van het organiek kader van het ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg 25 en kwam de bevoegdheid inzake de werkrechtersraden toe aan een afdeling van de algemene directie voor de Betrekkingen tussen Bedrijfshoofden en Arbeiders. Deze algemene directie ontstond uit de splitsing van de vroegere algemene directie van de Arbeidsbescherming in twee algemene directies (de tweede is de algemene directie voor de Technische Arbeidsorganisatie). Een volgende ingrijpende reorganisatie vond plaats in Toen werd de administratie van de Arbeidsreglementering en -betrekkingen opgericht. 26 De sectie (afdeling) Arbeidsbetrekkingen, (onder andere bevoegd voor de Arbeidsgerechten) hield zich vanaf dan bezig met de benoeming van de lekenrechters. Bij de hervormingen in 2003 met de oprichting van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen werd een cel Arbeidsgerechten opgericht als onderdeel van de afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten. 27 III. BEVOEGDHEDEN EN ACTIVITEITEN 1. FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in het algemeen De opdrachten en missie van de FOD WASO werden vastgelegd in het KB van 3 februari 2002 houdende oprichting van de federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en werden als volgt geformuleerd 28 : - de voorbereiding, de bevordering en de uitvoering van het beleid inzake collectieve arbeidsbetrekkingen, de begeleiding van het sociaal overleg, de preventie en de verzoening bij sociale conflicten; - de voorbereiding, de bevordering en de uitvoering van het beleid inzake individuele arbeidsbetrekkingen; - de voorbereiding, de bevordering en de uitvoering van het beleid inzake het welzijn op het werk; - de voorbereiding, de bevordering en de uitvoering van het beleid inzake werkgelegenheid, regulering van de arbeidsmarkt en de werkloosheidsverzekering; - de voorbereiding, de bevordering en de uitvoering van het beleid inzake gelijkheid; - ervoor te zorgen dat de tenuitvoerlegging van de bovengenoemde beleidslijnen worden nageleefd en dit via de inspectiediensten die een raadgevende, preventieve en repressieve rol vervullen; - administratieve boetes op te leggen, meer bepaald bij inbreuken op de reglementaire bepalingen die worden bedoeld in de eerste 5 punten van deze paragraaf; - de sensibilisering van de verschillende actoren in de sociale en economische wereld betreffende de humanisering van de arbeid; tot in het voorjaar van 1971 functioneren om de lopende zaken af te handelen. De werkrechtersraden van beroep werden omgevormd tot arbeidshoven. 22 KB van 9 september 1924 (B.S., 18/10/1924). 23 KB van 6 maart 1936 (B.S., 29/03/1936). 24 KB van 20 juni 1938 (B.S., 25/06/1938). 25 B.S., 03/05/ KB van 11 mei 1953 betreffende de bevoegdheid van de diensten van het Ministerie van Arbeid en Sociale Voorzorg (B.S., 13/05/2003). 27 Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid: , in: Arbeidsblad. Driemaandelijks tijdschrift van het ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, 1995, nummer 17, pp TERRIZZI R., op. cit., pp B.S., 07/02/

29 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader - de uitdieping van het sociale Europa. 2. AD Individuele Arbeidsbetrekkingen De opdrachten van de algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen omvatten in de eerste plaats: het voorbereiden, bevorderen en uitvoeren van het beleid inzake de individuele arbeidsbetrekkingen. Het begrip individuele arbeidsbetrekkingen verwijst enerzijds naar de wetgeving op de arbeidsovereenkomst (met inbegrip van de contractuele aspecten van deeltijdswerk en loopbaanonderbreking, van het politiek verlof en van de toepassing van sommige interprofessionele collectieve arbeidsovereenkomsten met betrekking tot collectief ontslag, deeltijdswerk, de aanvullingen op het gewaarborgd loon ingeval van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval, overgang van ondernemingen, de invoering van nieuwe arbeidsregelingen, verlof om dwingende redenen, ouderschapsverlof, nachtarbeid enz.) en anderzijds naar de arbeidsreglementering (de arbeidstijd en rusttijden, de vermindering van de arbeidstijd, nachtarbeid, arbeid op zon- en feestdagen, moederschapsbescherming, het arbeidsreglement enz.). Deze opdracht behoort tot de bevoegdheid van de afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen. De afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten staat in voor de organisatie van de sociale verkiezingen (met inbegrip van de uitwerking van reglementaire teksten inzake de sociale verkiezingen), beheert de dossiers van de beroepsverenigingen en behandelt de dossiers inzake de benoeming en het ontslag van de sociale magistraten bij de arbeidsrechtbanken en -hoven. IV. ORGANISATIE EN WERKING 1. Afdeling van de Reglementering van de Individuele Arbeidsbetrekkingen Deze afdeling staat in voor de voorbereiding, de uitwerking en de interpretatie van regelgevende teksten over de arbeidsovereenkomsten van arbeiders, bedienden, studenten, handelsvertegenwoordigers, binnenschippers, betaalde sportbeoefenaars enz., over de herstructureringen bij ondernemingen (sluiting, collectief ontslag of conventionele overdracht van ondernemingen), over de non-discriminatie op de basis van leeftijd, over moederschapsbescherming enz. Verder bereidt de afdeling reglementering voor (en werkt men het tevens uit) inzake de arbeidsorganisatie (arbeidsduur, wekelijkse rust, feestdagen, nachtarbeid, rusttijden enz.), de arbeidsduurvermindering, inzake vrouwen-, kinder- en jongerenarbeid, inzake de arbeidsreglementen, de loonbescherming, de interim-arbeid, de loonbescherming enz. en interpreteert het deze reglementering. Tot slot verstrekt de afdeling informatie en advies (aan de bevoegde minister, aan andere algemene directies van de FOD WASO, aan andere overheidsdiensten, aan het publiek en aan externe instellingen) met betrekking tot individuele problemen waarmee men in het kader van de arbeidsverhoudingen geconfronteerd kan worden. 2. Afdeling van de Inspraakorganen en de Arbeidsgerechten A. Cel Inspraakorganen Deze cel is belast met de organisatie van de sociale verkiezingen (helpt mee aan de publicatie van de uitslagen, verzorgt het secretariaat van de Begeleidingscommissie Sociale Verkiezingen enz.) 29, de uitwerking van de normen met betrekking tot het statuut van de 29 Resultaten van de sociale verkiezingen 2008, Brussel, FOD WASO - Algemene directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - cel Inspraakorganen, Voor meer informatie in verband met de sociale verkiezingen: 29

30 Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen - Historisch en institutioneel kader werknemersvertegenwoordigers, de uitwerking en interpretatie van de normen met betrekking tot de instelling, de werking en de doelstellingen van de ondernemingsraden (met inbegrip van de sociale balans) 30 en de uitwerking en interpretatie van de norming inzake de instelling, de werking en de opdrachten van de Europese ondernemingsraden. Deze cel ontvangt, in uitvoering van artikel 8 van de wet van 31 maart 1898 op de beroepsverenigingen 31, statistische gegevens van de beroepsverenigingen (gegevens met betrekking tot de inkomsten en uitgaven, balans, aantal leden, overzicht bestuursleden enz.). B. Cel Arbeidsgerechten Deze cel behandelt de dossiers inzake de benoeming en het ontslag van de sociale magistraten van de arbeidshoven en -rechtbanken. Naast de beroepsmagistraten telt de arbeidsrechtbank immers lekenrechters, de rechters in sociale zaken. De benoeming van de raadsheren in sociale zaken gebeurt door de Koning en op voordracht van de representatieve organisaties van de werknemers (de vakbonden; verdeling van de mandaten tussen de diverse vakbonden gebeurt op basis van de uitslag van de sociale verkiezingen), van de werkgevers en van de zelfstandigen. 32 Er is een paritaire verdeling tussen de raadsheren van de diverse representatieve organisaties. Tot enkele jaren geleden verzorgde deze cel ook het personeelsbeheer van de griffies van de arbeidshoven en de -rechtbanken. Deze bevoegdheid werd overgedragen aan de FOD Justitie Worden opgenomen in de Welzijnswet : Reglementering van het welzijn op het werk. Wet en codex over het welzijn op het werk en Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (uittreksels), Brussel, Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, B.S., 08/04/ Gerechtelijk Wetboek van 10 oktober 1967, art en (B.S., 31/10/1967) en KB van 7 april 1970 tot vaststelling van het aantal rechters en raadsheren in sociale zaken en van de wijze van voordracht van de kandidaten (B.S., 24/04/1970). 33 De archieven voortkomend uit deze bevoegdheid worden nog steeds bij deze algemene directie bewaard. De verantwoordelijke dienst van de FOD Justitie werd op de hoogte gebracht van de aanwezigheid van deze dossiers op de algemene directie van de Individuele Arbeidsbetrekkingen, maar kwam ze nog niet ophalen. 30

31 ORGANOGRAMMEN 34 Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid (1995) 34 Er werd geopteerd om slechts tot 1995 terug te gaan met de organogrammen. Voor de oudere organogrammen kan men terecht in: TERRIZZI R., Les ministères de l'emploi et du Travail et de la Prévoyance sociale ( ). I. Étude structurelle de l'administration centrale et répertoire des organes y attachés, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica. Studia 28),