BELEIDSKADER KUNST EN CULTUUR Cultuur van iedereen. Beleidskader Kunst en Cultuur

Transcriptie

1 Cultuur van iedereen Beleidskader Kunst en Cultuur Gemeente Den Haag 6 oktober 2011

2 Cultuur van iedereen...1 Beleidskader Kunst en Cultuur Inleiding Beleidsdoelen...4 Een hoogwaardig en dynamisch cultureel aanbod...4 Behoud van cultureel erfgoed...5 Cultuur van iedereen...5 Cultuureducatie voor iedere jongere...5 Cultuur en economie...6 Cultuur in een internationale stad Naar een nieuwe culturele infrastructuur...8 Cultureel ondernemerschap, samenwerking en positionering...8 Werken aan draagvlak...8 Cultuur in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag...9 Prioriteiten Analyses en doelstellingen per kunstdiscipline...11 Beeldende kunst...11 Podia...13 Muziek...14 Theater...18 Dans...20 Film...21 Letterkunde...22 Cultuureducatie...23 Actieve cultuurparticipatie en amateurkunst...25 Musea en erfgoed Richtlijnen voor de beoordeling...31 A. Kwaliteit...31 B. Positionering...31 C. Cultureel ondernemerschap...31 D. Draagvlak...32 E. Cultuureducatie Financieel kader...33 Bijlage 1 Samenstelling commissie...34 Bijlage 2 Onderzoek stadspanel

3 Inleiding Voor u ligt het Beleidskader Kunst en Cultuur van de gemeente Den Haag dat de hoofdlijnen vastlegt van het cultuurbeleid in de periode Het is tevens de leidraad voor een onafhankelijke adviescommissie, die in het voorjaar van 2012 een advies over de beleidsplannen van de Haagse cultuurinstellingen zal uitbrengen. Op basis van dit advies zal het gemeentebestuur in 2012 het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur vaststellen. In dit meerjarenbeleidsplan neemt het gemeentebestuur onder meer besluiten over de toekenning van subsidies aan de culturele instellingen voor de periode Cultuur is voor en van iedereen in deze stad. Om deze reden zijn de stad en de culturele sector in het bijzonder nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van dit beleidskader. Er zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van Haagse (culturele) instellingen, jongeren, vertegenwoordigers van de horeca, detailhandel en de internationale bedrijven en instellingen. Dit is gebeurd in de vorm van een aantal ronde tafelgesprekken met verschillende kunstdisciplines en enkele thematische plenaire bijeenkomsten met het cultuurveld. Daarnaast is het Stadspanel gevraagd welk belang men hecht aan welke cultuurdisciplines. 2 Ten slotte hebben Den Haag en Rotterdam een onderzoek laten uitvoeren naar de vraag hoe de samenwerking binnen de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag op cultureel gebied meer betekenis en inhoud kan krijgen. 3 Cultuur is in al haar diversiteit onlosmakelijk verbonden aan Den Haag. Culturele uitingen zullen altijd ondersteuning vanuit de overheid nodig hebben. Als de cultuur in zijn geheel aan het spel van de vrije markt wordt overgelaten, zal dit leiden tot een enorme verschraling van het aanbod, een achterblijvende culturele dynamiek en het verlies van cultureel erfgoed en culturele tradities. Ook een cultureel ondernemer bij uitstek als Joop van den Ende heeft hierover onlangs de noodklok geluid. Over de noodzaak van cultuursubsidies bestaat wat het college betreft geen enkele discussie. Wel zal de culturele sector het in de periode met aanzienlijk minder overheidsmiddelen moeten doen dan in de afgelopen jaren. Dit betekent dat culturele instellingen minder afhankelijk moeten worden van subsidie. Het gaat hierbij niet alleen om een bezuinigingsmaatregel, maar vooral ook om de vraag hoe de band tussen publiek en culturele instellingen weer hechter kan worden. In een tijd waarin de cultuursubsidies onder druk staan, hebben de overheid en de culturele instellingen de dure plicht om gezamenlijk aan het draagvlak voor cultuur te werken. Ook de gemeente zal in dit beleidskader en bij de vaststelling van het meerjarenbeleidsplan heldere keuzes moeten maken. Dit zal onvermijdelijk gepaard gaan met pijnlijke beslissingen. Dit neemt niet weg dat het college samen met de culturele instellingen wil werken aan een toekomstbestendige kunst- en cultuursector waarvan alle Hagenaars en bezoekers aan onze stad kunnen genieten. 1 Voor de samenstelling van de adviescommissie zie bijlage 1. Het lopende Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur Wonderlijke noodzaak is te vinden op 2 De resultaten hiervan zijn samengevat in Dienst OCW OIV, Beleidskader Kunst en Cultuur Stadspanel, ronde voorjaar 2011 (Den Haag 2011), zie bijlage 2. 3 LAgroup, Scenario s voor culturele metropoolvorming Gemeenten Den Haag en Rotterdam (Amsterdam 2011). 3

4 1. Beleidsdoelen Kunst en cultuur maken Den Haag aantrekkelijk voor haar bewoners en de bezoekers van de stad. Zonder kunst en cultuur zou Den Haag haar verleden en haar ziel kwijt zijn. Kunst en cultuur maken Den Haag aantrekkelijk als vestigingsplaats voor inter(nationale) bedrijven en instellingen en hun werknemers. Dit hoofdstuk behandelt de beleidsdoelen van het cultuurbeleid. Een hoogwaardig en dynamisch cultureel aanbod Ook voor de periode wil het college dat Den Haag een hoogwaardig en dynamisch cultureel aanbod heeft. Het college blijft investeren in een goed en veelzijdig cultuuraanbod. Dit kan door een gevarieerde kwaliteitsprogrammering te realiseren (door podia, accommodaties, gezelschappen, musea en festivals) die aantrekkelijk is voor de verschillende publieksgroepen in Den Haag, of het nu jongeren, ouderen, mannen, vrouwen, autochtonen, Hagenaars met een niet-westerse culturele achtergrond of expats zijn. Den Haag vindt het belangrijk dat hier kunst en cultuur van topkwaliteit te bewonderen is, maar anders dan het rijk kiest het gemeentebestuur voor ondersteuning van zo volwaardig mogelijke culturele ketens. Daar waar het kabinet in zijn visie Meer dan kwaliteit, een nieuwe visie op cultuurbeleid 4 vooral de keuze maakt om topinstellingen te ondersteunen, is het college van mening dat deze pas goed gedijen als laatste schakel in een keten waarbinnen talenten en nieuwe ontwikkelingen tot wasdom kunnen komen. Zonder ruimte voor jonge makers verdwijnt de culturele dynamiek die ook voor een duurzame ontwikkeling van de topinstellingen noodzakelijk is. Een piramide kan slechts een hoge top hebben als er sprake is van een stevige basis, van samenwerking tussen instellingen onderling en met de kunstvakopleidingen in deze stad. Dit streven naar volwaardige culturele ketens komt ook tot uitdrukking in de ambitie van het gemeentebestuur om een nieuw Dans- en Muziekcentrum aan het Spuiplein te realiseren. In een aantrekkelijk vormgegeven en uitnodigend gebouw moet de artistieke en organisatorische samenwerking tussen het Nederlands Danstheater en het Residentie Orkest met het Koninklijk Conservatorium optimaal gestalte kunnen krijgen. Aansluiting tussen de (master)opleidingen van het conservatorium en de muziek- en danspraktijk is hierin een essentieel onderdeel. Voor de realisatie van de nieuwe huisvesting wil het college zijn verantwoordelijkheid nemen, mede in de verwachting dat het rijk voor de huisvesting van het KC de meerwaarde zal zien. Onderdeel van een brede basis is ook een vitale amateurkunst. Door actieve kunstbeoefening of het nu gaat om toneelspelen in een amateurvereniging, het zingen in een koor of het volgen van een schrijfcursus ontwikkelen mensen hun vaardigheden en leren zij samenwerken met anderen. Tevens ontstaan verbindingen dankzij cultuur: actieve 4 Ministerie van OCW, Meer dan kwaliteit, een nieuwe visie op cultuurbeleid (Den Haag 2011), 4

5 cultuurbeoefening biedt mensen gelegenheid tot ontmoeting en uitwisseling. Kunst en cultuur dragen bij aan de sociale cohesie in de stad. Behoud van cultureel erfgoed Hagenaars zijn trots op hun stad en ontlenen aan het verleden van deze mooie stad een deel van hun identiteit. Het rijke verleden van onze stad komt het meest tastbaar tot uitdrukking in de monumentale gebouwen, de musea en het overige erfgoed van de stad. Veel Hagenaars vinden erfgoed en musea ook van groot belang. 5 Het college wil daarom zorg dragen voor het behoud van het culturele erfgoed van Den Haag en de zichtbaarheid hiervan voor de inwoners en bezoekers van deze stad. Zij moeten kennis kunnen nemen van de rijke geschiedenis van onze stad en het moois dat in het verleden voor het nageslacht bewaard is gebleven. Dit draagt bij aan een versterking van ons historisch besef en de worteling van alle Hagenaars in deze stad. Cultuur van iedereen Cultuur is voor en van iedereen. Cultuur moet draagvlak hebben in de stad. Meer Hagenaars dan nu zullen zich mede-eigenaar moeten voelen van onze cultuurinstellingen. Dit sluit ook aan bij de ambitie van Den Haag om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden. De Haagse bevolking is de afgelopen decennia in snel tempo van samenstelling veranderd. Begin 2011 telde Den Haag inwoners. Van dit aantal inwoners had 50,3% een Nederlandse achtergrond, 9,5% een Surinaamse achtergrond (in Den Haag vooral Hindostanen), 7,4% een Turkse achtergrond, 5,6% een Marokkaanse achtergrond en 2,5% een Antilliaanse achtergrond. 10,6% was afkomstig uit overige geïndustrialiseerde landen en 14,2% uit overige niet-geïndustrialiseerde landen. In totaal zijn er in Den Haag ruim 140 verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd. Den Haag wordt in toenemende mate een internationale stad, te meer omdat de jongeren nog vaker dan de bevolking in zijn geheel een niet-nederlandse achtergrond hebben. Deze grote rijkdom aan verschillende culturele achtergronden moet zijn weerslag krijgen in het cultuuraanbod, waarin verschillende groepen iets van hun gading kunnen vinden en waar ook kruisbestuiving plaatsvindt tussen verschillende culturen. Het college verwacht van de culturele instellingen dat zij zich rekenschap geven van de veranderde samenstelling van de Haagse bevolking en daar hun beleid op aanpassen. Zij kunnen daarbij gebruik maken van de Code Culturele Diversiteit die vorig jaar op initiatief van de culturele sector is opgesteld. 6 Cultuureducatie voor iedere jongere Het gemeentebestuur wil dat iedere jongere in zijn of haar schoolloopbaan kennis maakt met cultuur en zet daarom in op een Deltaplan Cultuureducatie. Cultuureducatie heeft positieve effecten op de cognitieve ontwikkeling en leerprestaties van jongeren en is van groot belang voor de persoonlijke ontwikkeling van jonge Hagenaars en hun kijk op de wereld. Cultuureducatie draagt ook bij aan het toekomstige draagvlak van de cultuursector: als mensen in hun jeugd kennis hebben gemaakt met kunst en cultuur is de kans veel groter dat 5 Zie bijlage 2. 6 Zie 5

6 zij later ook daadwerkelijk naar een theatervoorstelling gaan of een museum bezoeken. Culturele instellingen moeten daarom werk maken van cultuureducatie. Het Deltaplan Cultuureducatie vormt ook een onderdeel van de plannen van Den Haag 2018, de stichting die de Haagse kandidatuur voor Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 voorbereidt. In hoofdstuk 3 wordt de gemeentelijke visie op cultuureducatie nader uitgewerkt. Cultuur en economie Het college wil met het cultuurbeleid ook de Haagse economie stimuleren. Een goed cultuuraanbod is immers goed voor de economie van een stad. Bedrijven, instellingen en (hoogopgeleide) werknemers vestigen zich graag in een stad waar van alles te doen is op het gebied van theater, dans, muziek en evenementen in combinatie met een bijzonder horecaen winkelaanbod. Juist op dit punt concurreert Den Haag met andere steden. In zowel de nieuwe citymarketingvisie als de nieuwe economische visie staat de zogenaamde quality of life dan ook hoog op de agenda. Voor een stad die economisch afhankelijk is van de vestiging van (internationale) bedrijven en instellingen is het dus zaak om een goed cultuuraanbod in stand te houden. Het internationale cultuuraanbod is van belang voor de werving van nieuwe bedrijven en instellingen. 7 Gezien het economisch belang van cultuur is vanuit het Europese subsidieprogramma Kansen voor West geïnvesteerd in internationale trekkers als het Mauritshuis. Vice versa laat het bedrijfsleven zijn betrokkenheid met de stad vaak blijken door het geven van steun aan de Haagse cultuursector, niet alleen door het geven van financiële ondersteuning maar ook door actieve deelname aan besturen van culturele instellingen en Den Haag Culturele Hoofdstad Als Den Haag werkt aan een aantrekkelijke stad snijdt het mes aan twee kanten. Immers, ook voor de werving van toeristen, bezoekers en grote congressen is een attractieve stad met een bloeiend cultuuraanbod heel belangrijk. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de werkgelegenheid in Den Haag, juist voor de onderste helft van de arbeidsmarkt. Cultuur zet Den Haag op de kaart en vormt een belangrijke bezoekreden. Toeristen en bezoekers uit binnen- en buitenland weten in toenemende mate Den Haag te vinden. Vooral musea oefenen een aantrekkingskracht uit op (buitenlandse) toeristen. Getuige de resultaten van Holland Art Cities 8 zit er volop potentie in een betere samenwerking tussen de tentoonstellingen van musea en de rest van de toeristische sector in Den Haag. Bezoekers van culturele instellingen betalen uiteraard voor een toegangsbewijs, maar belangrijker zijn de bestedingen die ze voor of na hun bezoek doen. Denk aan de taxirit, de hotelovernachting, de kop koffie op een terrasje, het bezoek aan restaurants en bestedingen in winkels. De creatieve industrie van Den Haag is eveneens gebaat bij een florerend cultureel klimaat. In de zogenaamde broedplaatsen de bedrijfsverzamelgebouwen in straten/gebieden met een sterk creatief klimaat is een economische dynamiek ontstaan die van groot belang is 7 Gerard Marlet, De aantrekkelijke stad (Utrecht 2009). Onderzoek door het Centraal Planbureau heeft aangetoond dat de prijzen van onroerend goed positief worden beïnvloed door een goed aanbod aan podiumkunsten op fietsafstand, zie Henri de Groot e.a., Stad en land (Den Haag, CPB, 2010), pp Internationale samenwerking tussen de musea uit de grote steden, de lokale marketingorganisaties en het Nederlands Bureau voor Toerisme. 6

7 voor Den Haag. De afgelopen jaren heeft de creatieve industrie in Den Haag een sterke impuls gekregen en laat zij een sterke werkgelegenheidsgroei zeb. Ook hier zit potentie voor nieuwe samenwerkingsverbanden, denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen op het vlak van mode waarbij jonge ontwerpers, exclusieve winkels en culturele instellingen elkaar aanvullen en versterken. Cultuur in een internationale stad Den Haag kan zich met de aanwezigheid van 238 internationale organisaties (ambassades en consulaten, intergouvernementele organisaties, NGO s, Europese organisaties, Internationale kennis- en onderwijsinstellingen) en een aantal vestigingen en hoofdkantoren van multinationals met recht een internationale stad noemen. In deze stad leven naar schatting zo n expats. 9 Den Haag is de tweede VN-stad ter wereld en heeft internationaal bekendheid verworven dankzij instellingen als het Internationaal Gerechtshof, het Joegoslavië-Tribunaal en het Internationaal Strafhof. De missie van Den Haag als Internationale Stad van Vrede en Recht vormt de basis voor het economische profiel en de citymarketing van Den Haag. 10 Tegelijkertijd brengt deze missie een plicht met zich mee als het gaat om goed gastheerschap. Het gaat hierbij om goede voorzieningen (waar een goed cultuuraanbod deel van uitmaakt), maar ook om minder tastbare zaken als stabiliteit, neutraliteit en ruimte voor debat en culturele reflectie. De culturele instellingen dienen daarom waar mogelijk en relevant te reflecteren op de internationale missie van Den Haag. Kunst en cultuur zorgen immers niet alleen voor vermaak, maar zetten ook aan tot denken. Juist voor Den Haag dat zichzelf profileert als de Internationale Stad van Vrede en Recht is deze onderzoekende en confronterende rol van de kunst onontbeerlijk. Het gemeentebestuur heeft de ambitie dat Den Haag in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa wordt. In dat jaar wil Den Haag zich profileren als internationale cultuurstad zonder muren, waar mensen van allerlei pluimage welkom zijn en in vrede kunnen genieten van wat kunst en cultuur te bieden hebben. Dit vergroot de internationale bekendheid van Den Haag en versterkt ons imago. Den Haag zal zich op nationaal en internationaal niveau kunnen profileren als cultuurstad. Dit is goed voor de groei van het verblijfstoerisme en de economie. 9 Gemeente Den Haag, De kracht van kwaliteit. Economische visie Den Haag. Bijlage: Staat van de economie (Den Haag 2011; pp Gemeente Den Haag, De kracht van kwaliteit. Economische visie Den Haag. Bijlage: Staat van de economie (Den Haag 2011; p

8 2. Naar een nieuwe culturele infrastructuur De cultuursector moet het in de periode met aanzienlijk minder middelen doen dan in de afgelopen jaren. Het college gelooft dat het desondanks mogelijk is om de ambities die in het vorige hoofdstuk staan beschreven te realiseren door culturele instellingen uit te dagen om meer ondernemerschap te tonen, samenwerkingsverbanden aan te gaan en te werken aan hun draagvlak. Voorts biedt de samenwerking met Rotterdam in het kader van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag kansen, ook in cultureel opzicht. Ten slotte zullen bepaalde kunstdisciplines relatief worden ontzien. In het verlengde hiervan volgt in hoofdstuk 3 op basis van korte analyses van de verschillende cultuurdisciplines een beschrijving van de functies die voor Den Haag noodzakelijk zijn. Cultureel ondernemerschap, samenwerking en positionering Hoewel de subsidiëring van culturele instellingen als zodanig niet ter discussie staat, moeten ook de gesubsidieerde cultuurinstellingen een zo profijtelijk mogelijke bedrijfsvoering nastreven. Instellingen moeten hun eigen inkomsten vergroten door bijvoorbeeld nieuw publiek aan te trekken, zalen meer dan nu te verhuren, kaartjes meer kostendekkend te maken en sponsors aan te trekken. Ook het rijk is van mening dat culturele instellingen meer ondernemerschap aan de dag moeten leggen. Het is in dit verband opmerkelijk dat het rijk tegelijkertijd het BTW-tarief voor de kunsten van 6 naar 19% heeft verhoogd. Instellingen kunnen door meer en betere samenwerking mogelijk ook snijden in overheadkosten, uitgaven voor marketing en huisvestingslasten. Met name voor instellingen binnen één kunstdiscipline of instellingen die in één gebouw of in elkaars onmiddellijke nabijheid zijn gehuisvest, bieden dergelijke samenwerkingsvormen kansen voor kostenreducties zonder dat dit grote gevolgen hoeft te hebben voor de kwaliteit van het artistieke product. In het verlengde dienen culturele instellingen zich op een heldere manier te positioneren in het culturele landschap. Dit kan gebeuren op stadsdeel- of wijkniveau, op het niveau van de stad of de regio, landelijk en in sommige gevallen zelfs internationaal. Culturele instellingen zullen een onderscheidende programmering aan moeten bieden en door onderling overleg tot een sterkere samenhang in het totale culturele aanbod moeten komen. Werken aan draagvlak In de discussie over het cultuurbeleid is er van verschillende kanten op gewezen dat door de sterk gegroeide afhankelijkheid van overheidssubsidies en de daarbij gehanteerde beoordelingssystematiek de band tussen culturele instellingen en hun publiek minder hecht is geworden. 11 Deze band moet weer hechter worden: culturele instellingen zullen hard moeten werken aan hun maatschappelijk draagvlak en de betrokkenheid van het publiek. Hierin passen initiatieven als de oprichting van vriendenverenigingen, het gebruik van sociale 11 Thije Adams, Kunstbeleid onder druk. Zevenpuntenplan als redding voor de kunst, Boekman digitaal 2010, zie 8

9 netwerken als Facebook en Twitter, co-programmering, co-productie en sponsoring door het bedrijfsleven. Regelmatig onderzoek naar de waardering van het gebodene door het publiek kan ook helpen om de band met het publiek te verstevigen. Uiteraard zullen al deze activiteiten ook moeten leiden tot een hogere cultuurparticipatie van bredere groepen Hagenaars. In deze zin sluit de noodzaak om te werken aan een groter maatschappelijk draagvlak nauw aan bij het wijkcultuurbeleid dat het college in 2006 heeft ingezet met onder meer het Actieplan Wijkcultuur De vonk die overslaat. Volgens de evaluatie van dit beleid lag de kracht van dit beleid niet zozeer in de uitvoering van de vele projecten, maar in een nieuwe werkwijze die ruimte laat voor initiatieven van onderop, bijvoorbeeld in de vorm van co-programmering en co-producties met mensen en groepen uit de vele stadswijken die Den Haag telt. Noodzakelijk om te komen tot een blijvend hogere cultuurparticipatie is het aangaan van verbindingen met bewonersgroepen en maatschappelijke organisaties in de wijken. 12 Cultuur in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag Rotterdam en Den Haag zijn in internationaal perspectief op zichzelf geen grote steden, maar de regio als geheel bezit wel grootstedelijke kwaliteiten. In de Metropoolregio wonen bijna drie miljoen mensen. De regio is uitstekend bereikbaar, telt maar liefst drie universiteiten en heeft culturele voorzieningen van hoog niveau. De twee steden liggen op slechts 20 kilometer afstand van elkaar en dagelijks reizen duizenden forenzen door dit woon- en werkgebied heen en weer. Met de tussen- en omliggende gemeenten als Delft, Schiedam en Zoetermeer is de metropoolvorming in de zuidelijke Randstad al op vele terreinen zichtbaar. De gemeentebesturen van Rotterdam en Den Haag willen door intensievere samenwerking dit proces versterken, teneinde te komen tot een beter aanbod aan voorzieningen voor onze bewoners en ons internationaal beter te profileren. Den Haag en Rotterdam hebben laten onderzoeken of een profilering van het culturele aanbod in beide steden kan leiden tot een hoogwaardig cultureel voorzieningenniveau waarvan inwoners van de gehele Metropoolregio kunnen genieten. 13 Uit het onderzoek komt naar voren dat afstemming van het cultuuraanbod op het gebied van dans en klassieke muziek kansen biedt. Den Haag zou zich volgens dit scenario moeten profileren met dans en Rotterdam meer met klassieke muziek. Uitdrukkelijk uitgangspunt is dat Rotterdam qua dans en Den Haag qua klassieke muziek elk een eigen basisinfrastructuur en/of aanbod behouden, maar dat voor een uitgebreider en bijzonder aanbod het publiek naar de andere stad reist of dat Rotterdam en Den Haag dit bij elkaar verzorgen. Culturele metropoolvorming biedt kansen voor beide steden om te komen tot een regionaal cultureel aanbod op topniveau, waar complete ketens op goed niveau kunnen functioneren. Culturele organisaties in Den Haag dienen aan te geven op welke wijze zij samenwerking zoeken met potentiële partners van binnen en buiten de culturele sector, van binnen de stad en in de rest van de regio. 12 Commissie Tussentijdse evaluatie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur , Ruimte voor culturele dynamiek. Evaluatie Wijkcultuur Gemeente Den Haag (Den Haag 2010), RIS178832A, zie 13 LAgroup, Scenario s voor culturele metropoolvorming Gemeenten Den Haag en Rotterdam (Amsterdam 2011). 9

10 Het college vraagt aan de Adviescommissie op welke wijze de afstemming van het cultuuraanbod binnen de metropoolregio verder vorm zou kunnen krijgen met inachtneming van het op 1 juli 2011 verschenen sectorplan voor het kunstonderwijs Focus op toptalent en de uiterlijk op 1 november 2011 te verschijnen uitwerking hiervan in de vorm van een programmatische aanpak. 14 Prioriteiten Gezien de voorkeuren die uit de bevraging van het stadspanel zijn gekomen, 15 de economische betekenis van de verschillende culturele disciplines 16 en de scenario s voor de culturele metropoolvorming zal het college de volgende drie disciplines bij de bezuinigingen relatief ontzien: Musea en erfgoed mogen zich in een grote belangstelling van het Haagse publiek verheugen en zijn belangrijk voor de bevordering van het verblijfstoerisme. Bovendien voelt het college ten opzichte van toekomstige generaties de noodzaak om zorgvuldig om te gaan met ons culturele erfgoed. Pop maakt de stad aantrekkelijk voor studenten en young professionals en bereikt daarnaast een breed publiek met relatief weinig subsidie per bezoeker. De moderne dans is vanouds een visitekaartje van de Haagse cultuursector. Het is van belang een volwaardige productieketen in stand te houden, opdat Den Haag zich kan blijven onderscheiden als stad van de moderne dans. 14 HBO Raad, Focus op toptalent. Sectorplan hbo kunstonderwijs (Den Haag 2011), zie Terwijl oorspronkelijk de bedoeling was dat een commissie onder leiding van oud-minister Brinkman dit sectorplan zou schrijven, heeft uiteindelijk een eigen bestuurscommissie van de HBO-raad de ideeën geformuleerd voor het sectorplan. 15 De resultaten hiervan zijn samengevat in Dienst OCW OIV, Beleidskader Kunst en Cultuur Stadspanel, ronde voorjaar 2011 (Den Haag 2011), zie bijlage LAgroup, Collectieve Cultuurmarketing Den Haag (Amsterdam 2010). 10

11 3. Analyses en doelstellingen per kunstdiscipline In dit hoofdstuk volgt een beschrijving van de noodzakelijk geachte functies en het niveau van de overheidsbemoeienis op verschillende terreinen. Het gaat hier uitdrukkelijk om een minimumniveau aan functies. Op basis van de aanvragen en de advisering hierover door de Adviescommissie voor het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur zullen ook culturele instellingen die andere functies vervullen in aanmerking kunnen komen voor subsidiëring. Voorwaarde is uiteraard wel dat zij positief worden beoordeeld aan de hand van de criteria uit hoofdstuk 4. Beeldende kunst Den Haag bezit een sterke beeldende kunstsector die steeds vaker aandacht krijgt in de landelijke pers en (nieuwe) media. Boegbeelden zijn het Gemeentemuseum, het GEM voor de actuele kunst en Stroom. Deze laatste instelling voert een actief voorwaardenscheppend beleid en richt zich daarnaast vanuit beeldende kunst, architectuur, stedenbouw en vormgeving op de stedelijke omgeving. Daarnaast kenmerkt de sector zich door een dynamisch klimaat met een groot aantal kleine kunstenaarsinitiatieven. Kenmerkend is de flexibiliteit: kleine initiatieven worden groter of kleiner, hergroeperen dan wel verdwijnen weer, waarna er nieuwe verschijnen. Diverse artist in residence-voorzieningen dragen bij aan de dynamiek. Een ander sterk aspect, dat ook wordt aangehaald in het rapport over collectieve cultuurmarketing 17, is de beeldhouwkunst. De stad bezit een belangrijke collectie kunst in de openbare ruimte variërend van oudere kunstwerken tot en met hedendaagse sculptuur, waaronder internationaal bekende werken als Park in water van Acconci en Studio in Laakhaven, de bewakershuisjes uit het project Fiets&Stal op verschillende plekken in de stad en James Turrells Hemels Gewelf in Kijkduin. Met museum Beelden aan Zee en de eveneens landelijk bekende zomerexposities op het Lange Voorhout Den Haag Sculptuur bepaalt beeldhouwkunst mede het gezicht van Den Haag. De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten biedt een groot aantal opleidingen. Op diverse plekken zijn werkplaatsfaciliteiten. De gemeente spant zich in voor een adequaat aanbod van betaalbare werkruimte voor kunstenaars. Verschillende kleinere presentatieinstellingen voeren lokale projecten uit maar zijn ook op internationaal niveau actief. Den Haag heeft een stadsprijs voor beeldende kunst, de Ouborgprijs, die om de twee jaar wordt toegekend aan een Haagse kunstenaar van wie het oeuvre zowel lokaal als nationaal van belang is. De toekenning bestaat uit een presentatie in het Gemeentemuseum Den Haag, een publicatie en een bescheiden geldbedrag. Alleen enkele grotere, onderscheidende kunstenaarsinitiatieven met een langere planningshorizon zijn opgenomen in het lopende Meerjarenbeleidsplan. Daarnaast adviseerde de Adviescommissie voor het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur een geoormerkt budget Kleine initiatieven dat niet voor vier jaar is vastgelegd en een tussentijdse beoordeling kent. De voor de beeldende kunst kenmerkende dynamiek wordt verder goed bediend door twee projectgerichte gemeentelijke subsidieregelingen: Broedplaatsen en Culturele Projecten. 17 LAgroup, Collectieve Cultuurmarketing Den Haag (Amsterdam 2010). 11

12 Beleidsdoelen Het college wil een gevarieerd en hoogwaardig aanbod van beeldende kunst in de stad met voldoende ruimte voor talentvolle Haagse kunstenaars om zich te ontplooien. Dit maakt de stad niet alleen aantrekkelijker voor bezoekers, maar ook voor de eigen bewoners. Het college wil voorts een goed woon- en werkklimaat bieden aan jonge kunstenaars, die zich daardoor aan de stad willen binden. In de beeldende kunst zijn naast publieksbereik ook de aansluiting bij actuele ontwikkelingen en de rol in het discours van wezenlijk belang. Onontbeerlijk is een grote instelling met (inter)nationaal bereik die ook een aanjaag- en laboratoriumfunctie kan vervullen. Daarnaast moeten er kleinere initiatieven zijn met ruimte voor experiment die bijdragen aan de levendigheid van het kunstklimaat en een springplank kunnen zijn voor jonge kunstenaars. Er moeten voldoende presentatieplekken zijn waar kunstenaars zich kunnen manifesteren, opdrachten kunnen verwerven en een rol kunnen spelen in het debat dat zinvol is voor de ontwikkeling van de (Haagse) kunstenaars. Hiervoor is een zekere massa nodig die ervoor zorgt dat meerdere invalshoeken aanwezig zijn, zodat de stad op (inter)nationaal niveau meetelt. Het college hecht aan het internationale profiel van de beeldende kunstsector voor de ontwikkeling van de kunst zelf en vanwege de aansluiting met de expats en de ruim 140 nationaliteiten in de Haagse bevolking. Onderscheidend voor Den Haag is voorts de interdisciplinaire benadering van de stedelijke omgeving. Het college wil het in de periode geïntroduceerde aparte regime voor kleine initiatieven binnen het Meerjarenbeleidsplan in één of andere vorm handhaven, omdat dit heeft bijgedragen aan de levendigheid van de sector. Kleine initiatieven moeten hiervoor wel voldoende professioneel opereren en hun governance op orde hebben. Kleine initiatieven kunnen voorts een beroep blijven doen op projectgerichte subsidies. Het college blijft zich inspannen om kunstenaars adequaat te faciliteren met werkruimte. In het kader van de ateliernota Ruimte voor de kunst is besloten de oprichting van een stichting Werkruimte voor kunstenaars voor te bereiden. In de huidige tijd van bezuinigingen waarin instellingen nadrukkelijker dan ooit zullen moeten samenwerken of zelfs samengaan, ligt oprichting van een nieuwe, zelfstandige stichting Werkruimte voor kunstenaars niet voor de hand. Daarentegen staat de doelstelling van goede dienstverlening aan kunstenaars nog altijd overeind, met name het bedienen van andere kunstdisciplines (muziek) dan de beeldende kunst, verbetering van de ondersteuning van kunstenaars bij het beheer van panden en acquisitie en exploitatie van tijdelijke panden. De gemeenten Den Haag en Rotterdam, Stroom en de Rotterdamse atelierorganisatie SKAR zijn in gesprek over samenwerking en werken aan een pilot om deze concreet in te vullen. Deze samenwerking sluit aan bij de ambities voor de metropoolregio Rotterdam-Den Haag. De Haagse prijs voor beeldende kunst wil het college handhaven om het kunstklimaat te stimuleren, excellente kunstenaars te eren en uit te dragen dat de stad daar trots op is. Tegelijkertijd is het de vraag of de huidige frequentie en vorm van de prijs hier optimaal invulling aan kunnen geven. Het college spoort de betrokken instellingen (Stroom en Gemeentemuseum) aan om binnen het bestaande financiële kader met een visie te komen voor een optimale invulling. 12

13 Podia Vanouds zijn de gemeenten in Nederland verantwoordelijk voor de instandhouding van de podia, terwijl het rijk lange tijd een belangrijk deel van het aanbod van de podiumkunsten financierde. De afgelopen decennia heeft Den Haag fors geïnvesteerd in de diverse podia. De Koninklijke Schouwburg is een van de oudste en mooiste theaters in Nederland en is na de renovatie eind vorige eeuw aangepast aan de moderne eisen. Naast de grote zaal beschikt de Koninklijke Schouwburg over een intiem podium in het Paradijs voor kleinschalige voorstellingen. De Dr. Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater aan het Spuiplein openden hun deuren in De Dr. Anton Philipszaal is een concertzaal met 1890 zitplaatsen die indien gewenst ook kan worden omgebouwd tot zaal met ongeveer 2500 staanplaatsen. Het Lucent Danstheater (LDT) is het grootste, speciaal voor dans gebouwde theater van Nederland met een capaciteit van 1000 zitplaatsen en een toneelopening van 16 meter. De huisgezelschappen Residentie Orkest en het Nederlands Dans Theater (NDT) bespelen beide zalen, daarnaast verzorgt de Stichting Gastprogrammering de gastprogrammering van met name dans, muziek en opera/muziektheater en de Stichting Exploitatie Maatschappij (SEM) de exploitatie. In het Theater aan het Spui bevinden zich twee vlakke vloerzalen van 350 en 120 bezoekers. Als theater richt het zich op het meer experimentele repertoire. In het Nationale Toneelgebouw zijn ook twee vlakke vloerzalen te vinden die tevens dienst doen als oefenruimtes voor het Nationale Toneel. Theater Diligentia aan het Lange Voorhout is in 2003 in oude luister hersteld en fungeert als podium voor kleinkunst (met name cabaret en stand-up comedians). Theater Korzo aan de Prinsestraat is recent geheel verbouwd en beschikt over twee zalen en een presentatiestudio. Korzo richt zich als podium op de moderne dans en de moderne muziek en is daarnaast productiehuis voor de moderne dans. Theater Pepijn en Theater Branoul zijn kleine podia voor respectievelijk kleinkunst en literair theater. Aan de rand van het centrum gelegen is Theater Zeebelt dat fungeert als werkplaats en podium voor experimenteel theater dat verbindingen legt met nieuwe media. Zeebelt maakt deel uit van de DCR, een multidisciplinair kunstgebouw dat onderdak biedt aan 50 ateliers, een geluidsstudio en een tentoonstellingsruimte. Buiten het centrum bevinden zich twee zalen in het Koninklijk Conservatorium en twee grote niet-gesubsidieerde zalen: het Circustheater (1850 stoelen) dat wordt geëxploiteerd door Stage Entertainment en de Prins Willem Alexanderzaal (ruim 2000 stoelen) in het World Forum. Vier zogenaamde cultuurankers, buiten het centrum gelegen theaters, hebben als bijzondere opdracht om de participatie van bewoners in hun wijk of stadsdeel te bevorderen. Theater De Regentes in Regentes/Valkenbos is gevestigd in een voormalig zwembad en beschikt over een grote zaal van 400 stoelen, een kleine zaal van 50 stoelen, het intieme Ketelhuis met 50 stoelen en meerdere studio s voor dans en toneel. Theater Dakota is een nieuw theater gevestigd in het voormalige schoolgebouw van het Stevin College in Den Haag Zuidwest. Dakota dat in oktober 2011 de deuren opent beschikt over een vlakke vloerzaal met 184 stoelen en een filmzaal van 64 stoelen. Het Laaktheater (voorheen Theater Pierrot) heeft een zaal van 147 stoelen en een tweetal studio s. Het recent verbouwde Culturalistheater aan de Hobbemastraat in de Schilderswijk heeft twee zalen van 108 en 67 stoelen en een drietal studio s. Het Culturalistheater fungeert behalve als cultuuranker voor de Schilderswijk ook als huis van de amateurpodiumkunst. 13

14 Beleidsdoelen Het college streeft naar meer cultureel ondernemerschap en meer draagvlak voor de culturele sector. De podia zullen hier ieder op hun eigen wijze invulling aan moeten geven. Bezoekerscijfers en de samenstelling van het publiek zijn belangrijke beoordelingscriteria. In aansluiting hierop vraagt het college de commissie uitdrukkelijk om advies over de vraag of er niet teveel podia zijn in deze stad. De publieke belangstelling enerzijds en het afnemende aanbod aan podiumkunsten anderzijds lijken het bestaan van het huidige aantal zalen niet te rechtvaardigen. Binnen het Haagse centrum moeten in ieder geval de volgende voorzieningen aanwezig zijn: - een concertzaal voor o.a. symfonisch werk, grootschalige popconcerten ( bezoekers) en commerciële voorstellingen; - een danstheater voor grootschalige dansproducties en muziektheater; - een lijsttheater voor het repertoiretoneel; - een vlakke vloertheater; - een podium voor kleinkunst; - een poppodium; - een podium voor kleinschalige dansvoorstellingen en moderne muziek. De decentraal gelegen podia die gemeentelijke subsidie ontvangen de zogenaamde cultuurankers kunnen alleen voor subsidie in aanmerking komen als zij een aantoonbare meerwaarde hebben voor de cultuurparticipatie in de wijk of het stadsdeel waarbinnen zij gelegen zijn. Dit beleidsdoel sluit nauw aan bij de ambitie die verwoord is in het lopende Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur om door middel van het wijkcultuurbeleid te komen tot een blijvend hogere cultuurparticipatie. In dit verband zij opgemerkt dat culturele activiteiten ook zeer goed in andere locaties dan theaters denk aan bibliotheekfilialen, (brede buurt)scholen en welzijnsinstellingen kunnen plaatsvinden. Muziek Den Haag heeft een veelzijdig muziekaanbod, waarin alle genres in meer of mindere mate worden gepresenteerd: het klassieke deel met symfonische muziek, kamermuziek, opera en muziektheater, oude muziek en nieuwe muziek, en voorts de popmuziek, jazz en wereldmuziek. De stad beschikt met de Dr. Anton Philipszaal, het Lucent Dans Theater, de Nieuwe Kerk, Theater Diligentia, Korzo Theater, het Paard van Troje, Theater de Regentes en diverse kerken over podia, die muziek in de breedte programmeren of zich juist richten op een specifiek genre. Klassieke muziek Voor het klassieke muziekleven in Den Haag zijn het Residentie Orkest, de Gastprogrammering in de Dr. Anton Philipszaal en de Nieuwe Kerk en het Koninklijk Conservatorium van groot belang. Naast deze grote spelers is het klassieke veld klein te noemen. Zoals adviescommissies in het verleden al hebben geconstateerd ontbreekt het Den Haag voor een goed muziekklimaat aan een middensegment van florerende ensembles. Het Residentie Orkest (RO) heeft er lastige jaren op zitten. De laatste jaren heeft het zich weer meer geprofileerd als orkest van de stad, onder andere door ook buiten de eigen zaal op te treden. Het orkest verkeert op dit moment in moeilijk vaarwater omdat de 14

15 rijksbezuinigingen grote gevolgen zullen hebben voor het hele orkestenbestel. De kabinetsvisie Meer dan kwaliteit, een nieuwe visie op cultuurbeleid biedt het RO echter nog wel kansen om in een nieuwe opzet te overleven. Wat betreft het rijk is er voor het verzorgingsgebied Rotterdam - Den Haag ruimte voor twee orkesten met een onderscheidend profiel. Het kabinet wil dan wel een gezamenlijk plan voor het verzorgingsgebied krijgen, dat reëel uitzicht biedt op structurele samenwerking tussen de twee orkesten in beide steden. 18 Het Koninklijk Conservatorium (KC) is van oudsher een bron voor projectmatige initiatieven en het ontstaan van ensembles. Het is verheugend dat de zichtbaarheid van het KC in de stad de laatste jaren is toegenomen. Op het gebied van symfonische muziek, kamermuziek, opera, de oude en nieuwe muziek speelt het KC een rol in het Haagse muziekleven, al dan niet in samenwerking met andere muziekinstellingen. Ook in de conceptontwikkeling voor het nieuwe Dans- en Muziekcentrum aan het Spuiplein heeft het KC een belangrijke rol. Wel blijft het voor pas afgestudeerden moeilijk om zich verder te wortelen in de stad. Het KC voedt de oude muziek in samenwerking met Musica Antica met jonge ensembles. Dat geldt ook voor de nieuwe en experimentele muziek. De Johan Wagenaar Stichting speelt met onder andere het KC, het Korzo Theater en het Paard van Troje de centrale rol in het gezamenlijke festival Dag in de Branding. De Johan Wagenaar Stichting kent voorts al vanaf 1947 de gemeentelijke muziekprijzen toe, die weliswaar niet groot van omvang zijn, maar binnen het Nederlandse muziekleven zeker aanzien hebben. Beleidsdoelen Den Haag heeft een dynamisch en veelzijdig klassiek muziekleven nodig. Het orkest vervult hierin een essentiële rol. Wel zal het RO zich moeten transformeren tot een flexibel, professioneel orkest dat in kleinere en grotere bezettingen kan opereren en zich nationaal en internationaal zal kunnen onderscheiden door een grote nadruk op talentontwikkeling. Nauwe samenwerking met het KC, een onderscheidende repertoirekeuze en een aantoonbare worteling in Den Haag als internationale stad en in de regio zijn essentieel voor een dergelijk orkest. Randvoorwaarde is dat het orkest kan voortbestaan met structureel minder subsidies en dat het zich in de Metropoolregio duidelijk onderscheidt van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Niet alleen voor de profilering van het RO in een nieuw orkestenbestel is samenwerking met het KC een voorwaarde, ook voor het nieuw te bouwen Dans- en Muziekcentrum aan het Spuiplein. Omgekeerd zal de komst van een nieuw Dans- en Muziekcentrum een effectieve nauwe samenwerking tussen orkest en conservatorium mogelijk maken. Het college is dan ook bereid te investeren in de nieuwe huisvesting voor het orkest en het NDT. Investeringen van het rijk in de nieuwe huisvesting voor het KC zijn noodzakelijk om te komen tot een succesvolle profilering van het RO en daarmee voor een onderscheidend muziekprofiel in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Het RO, KC, NDT en Gastprogrammering dienen in de opmaat naar een nieuw te bouwen Dans- en Muziekcentrum aan het Spuiplein hun ambities met betrekking tot de samenwerking tot uitdrukking brengen in hun 18 Ministerie van OCW, Meer dan kwaliteit, een nieuwe visie op cultuurbeleid (Den Haag 2011) p 16 en Ministerie OCW, Moties notaoverleg uitwerking uitgangspunten cultuurbeleid, brief Den Haag 8 juli 2011, 15

16 beleidsplannen. Daarbij kunnen ze voortbouwen op de gezamenlijke artistieke en zakelijke visie die de instellingen in 2008 hebben ontwikkeld voor een nieuw Dans- en Muziekcentrum. 19 Verdergaande afstemming en concrete samenwerking op het gebied van de programmering, talentontwikkeling, educatie, marketing en publieksopbouw zullen moeten leiden tot een efficiëntere bedrijfsvoering van het RO, het NDT en de Gastprogrammering. Deze instellingen hebben ook een voortrekkersrol in de samenwerking met andere (culturele) organisaties in de stad als het gaat om het waarborgen van een brede programmering van oude tot nieuwe muziek. De instellingen wordt bij de uitvoering van de functies gevraagd zorg te dragen voor een betere communicatie en promotie van het aanbod van klassieke muziek in de stad. In dit verband dient de Johan Wagenaarstichting te kijken naar het aantal muziekprijzen en de wijze waarop de uitreiking het beste kan worden georganiseerd om een maximum aan publieke aandacht te genereren. Pop Den Haag kent een rijke poptraditie. Al decennia lang brengt de Haagse popscene verschillende bands en artiesten voort die in binnen- en buitenland succesvol zijn. Tot op de dag van vandaag inspireert het sterke rockimago van de stad jonge muzikanten om gitaar- of drumlessen te volgen en met vrienden een bandje te beginnen. De jongste lichting bandjes haalt nadrukkelijk inspiratie uit de beatsound die Den Haag ooit op de kaart zette. Den Haag is echter meer dan rock. Bijna ongemerkt heeft onze stad een sterke reputatie opgebouwd in de internationale electro-scene. De Haagse hiphop weet samen met andere urbane muziekstromingen steeds meer de reguliere podia en festivals te veroveren. Parallel hieraan heeft zich geleidelijk een solide popinfrastructuur ontwikkeld. Het Haags Pop Centrum speelt een belangrijke rol als het gaat om de versterking van het popklimaat door de begeleiding van amateur-muzikanten en het bieden van faciliteiten in de vorm van oefenruimtes en presentatiemogelijkheden. t Paard is met zijn twee zalen met een capaciteit van 300 en bezoekers hét poppodium van Den Haag en vormt samen met de uitgaansgelegenheden op de Grote Markt het centrum van de Haagse popmuziek. Op deze zogenaamde Pophotspot zal in de toekomst wellicht een permanent openluchtpodium komen ter vervanging van het tijdelijke podium dat hier elk jaar wordt opgebouwd. Hiernaast telt Den Haag verschillende kleinere en grote popfestivals, waarvan Parkpop bekend staat als het grootste gratis toegankelijke popfestival van Nederland. Pop maakt Den Haag aantrekkelijk voor studenten en young professionals en vergroot de stadstrots. In het kader van het citymarketingbeleid profileert Den Haag zich sinds enkele jaren nationaal en internationaal als Music City The Hague, bijvoorbeeld op het internationale showcase festival South by South West. Met ondersteuning vanuit de regeling The Hague Music Export (voorheen: Fonds Pop Over Zee) vertegenwoordigen Haagse bands en artiesten onze stad over de hele wereld. Naast het vergroten van de naamsbekendheid van onze stad dragen deze initiatieven ook bij aan de internationale 19 L.P. Overakker, Internationaal Dans- & Muziekcentrum Spuiplein. Startnotitie voor de definitie van het project (Den Haag 2008), RIS A, zie 16

17 ontwikkeling van de Haagse popsector. Ook de komende jaren zal worden ingezet op de profilering van Den Haag als popstad. 20 Beleidsdoelen Het college staat voor een levendige popsector en een goed aanbod van popmuziek, zaken die mede van belang zijn voor de aantrekkingskracht van Den Haag op jongeren, studenten en young professionals. Den Haag kan zich dankzij een levendige popsector ook internationaal profileren. Het college kiest voor een complete productieketen met ruimte voor de ontwikkeling van jong talent, een kwalitatief goede programmering en ruimte voor internationale excellentie. Het college wil vooral die functies in de stad financieel ondersteunen die een fundamentele rol vervullen in deze keten of deze versterken en die niet door private partijen worden vervuld. Het college vindt dat jonge Haagse popmuzikanten zich moeten kunnen ontwikkelen. Zij moeten toegang hebben tot muziekonderwijs van goede kwaliteit en educatieve trajecten voor individuele beoefening (zang, bespelen instrument, bandcoaching). Bands en artiesten van verschillende popgenres moeten gebruik kunnen maken van adequate oefenvoorzieningen en zich kunnen presenteren op laagdrempelige podia. Liefhebbers van popmuziek moeten in Den Haag kunnen genieten van aansprekende optredens op binnen- en buitenpodia. Dit betekent dat er naast de commerciële podia (onder andere het horecacircuit) middelgrote podia bestaan voor een brede en kwetsbare programmering. Incidenteel moet het in deze stad mogelijk zijn om op een groter podium concerten te zien voor bezoekers. De Dr. Anton Philipszaal kan hierbij een rol vervullen. Wat betreft de festivals streeft het college naar een totaalaanbod variërend van kleinschalige festivals met een nadrukkelijke Haagse programmering, festivals met een kwetsbare programmering tot grootschalige publieksevenementen. Binnen de cultuurbegroting ziet het college ruimte om één popfestival met internationale uitstraling en een goed bereik te subsidiëren, teneinde de Haagse popsector een internationaal platform te bieden. Grootschalige publieksevenementen met een programmering van gevestigde namen zullen niet primair vanuit de cultuurbegroting worden gesubsidieerd. De Haagse popsector kan alleen goed functioneren als de samenwerking binnen de sector goed is. Podia en festivals vormen een onmisbare schakel binnen de popinfrastructuur. Voor Haagse bands en artiesten zijn optredens op de grotere podia en festivals een kans om zich bij een groter publiek bekend te maken en zich te meten met de grote namen. De optredens van buiten dienen als inspiratie en dragen zodoende bij aan de ontwikkeling van de lokale popscene. Van poporganisaties wordt verwacht dat zij (indien relevant) een (inter)nationale oriëntatie hebben en waar mogelijk de Haagse popmuziek en -initiatieven uitdragen. Jazz en wereldmuziek Den Haag en jazz waren lange tijd sterk aan elkaar verbonden, maar met het verdwijnen van het North Sea Jazz Festival is de jazz minder zichtbaar geworden. De Stichting Prospero 20 Gemeente Den Haag, Citymarketing Visie Den Haag (Den Haag 2011), DSO/ RIS

18 presenteert jaarlijks een aantal kleine concertseries. Andere jazzconcerten worden meer op incidentele basis geprogrammeerd door de podia. Uit het Koninklijk Conservatorium komen jonge jazzensembles voort die vaak eigen speelplekken zoeken. Andere kleinschalige jazzactiviteiten zijn het festival Jazz in de Gracht en de jazzconcerten in onder meer strandtent de Fuut en diverse tennisclubs. De twee jazzfestivals hebben zich tijdens de huidige kunstenplanperiode niet voorspoedig ontwikkeld. Het Pure Jazz-festival heeft na een negatief advies van de Commissie Tussentijdse beoordeling Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur Wonderlijke noodzaak geen verlenging gekregen van de subsidie voor 2011 en Het The Hague Jazz-festival is door dezelfde commissie positiever beoordeeld, maar bleek tijdens de editie van 2011 in dermate grote financiële problemen te zijn terechtgekomen dat gerede twijfels bestaan over de continuïteit. Ook de programmering van wereldmuziek is beperkt. De Stichting Gastprogrammering, het Korzo Theater en Theater De Regentes bieden muziek die onder dit begrip kan worden gerangschikt, niet alleen in concertvorm, maar ook in dansvoorstellingen of als onderdeel van kleinere festivals. Beleidsdoelen Het college acht het van groot belang dat er een breed en gevarieerd muziekaanbod hoorbaar blijft in onze stad, waarbij samenwerking en afstemming tussen Haagse en Rotterdamse podia en gezelschappen een zinvol uitgangspunt is. Het college gaat er van uit dat muziekpodia hun verantwoordelijkheid nemen om een zo breed mogelijk muziekaanbod, waaronder ook jazz en wereldmuziek, te programmeren waar alle Hagenaars iets van hun smaak in kunnen terugvinden. De Stichting Gastprogrammering heeft hier een belangrijke taak te vervullen, ook als aanjager voor nieuwe samenwerkingsverbanden in de stad. Instandhouding van een jazzfestival heeft voor het college geen prioriteit. Tijdens het North Sea Jazz Festival in Rotterdam kunnen ook jazzliefhebbers uit Den Haag voldoende aan hun trekken komen. Theater Den Haag heeft een lange traditie als toneelstad. De theaterproductie voor de grote en middelgrote zaal is in Den Haag geconcentreerd rond het Nationale Toneel (NT) en Toneelgroep De Appel. Deze gezelschappen zijn goed verankerd in de stad. Het NT vervult daarnaast een belangrijke functie in het landelijke toneelbestel. Het NT ziet zich als hét stadsgezelschap van Den Haag. Hiernaast neemt Toneelgroep De Appel een eigen positie in binnen onze stad en trekt met de marathonvoorstellingen de afgelopen jaren ook veel publiek uit het hele land. Het productiehuis voor theater, zoals dat zich voor deze beleidsperiode onder de naam StadstheaterUnie had aangediend, is nog niet als zodanig van de grond gekomen, maar de twee genoemde gezelschappen vervullen met de begeleiding en ontwikkeling van jong talent wel een eigen rol in deze functie. De inspanningen die het NT verricht om pas afgestudeerde regisseurs en acteurs een hoogwaardige vervolgopleiding in het theatervak te bieden zijn van belang om een goed klimaat te creëren voor nieuwe initiatieven van jong talent en om hen aan de stad te binden. 18