Corina van Doodewaard ClubExtra geeft kinderen opdrachten die wél lukken

Transcriptie

1 Corina van Doodewaard ClubExtra geeft kinderen opdrachten die wél lukken Sommige kinderen vallen tijdens de gymles of bij het sporten uit de toon. Ze zijn onhandig, in hun bewegingen of in hun gedrag. Daardoor dreigen ze bij een sportvereniging uit de boot te vallen. ClubExtra geeft hun de kans om bij te spijkeren. Na twee jaar onder elkaar kunnen de meesten doorstromen naar een gewone club. Corina van Doodewaard stond, samen met Peter Dooijeweerd, aan de wieg van ClubExtra. Ze kreeg die kans door een project aan de calo-opleiding van Hogeschool Windesheim in Zwolle. Daar ligt de bakermat van deze bescheiden, maar voor veel kinderen belangrijke extra ruimte binnen de Nederlandse sport. Van Doodewaard (37) werd geboren in Harlingen, maar haar ouders verhuisden naar Lelystad. Ze behoorden tot de pioniers toen op het nieuwe land de groei inzette, vertelt ze. Ze zat er op de basisschool, deed vwo en ging in 1987 naar het vasteland, als student aan de calo, die toen net was verhuisd van Arnhem naar Zwolle. Terwijl ik niet uit een echt sportgezin kom. Mijn moeder had vroeger wel aan turnen gedaan, maar mijn vader is niet zo n verenigingsmens. Hij was gasfitter en mijn moeder had vroeger een stencilbureau aan huis. Daar deed ze voornamelijk werk voor de kerk, teksten uittikken en vermenigvuldigen. Mijn vier broers en ik - ik ben de middelste - werden wel aangemoedigd om eens per week te sporten. Maar dat ging bij mij vanzelf. Al heb ik bijvoorbeeld ook op een koor gezeten. Turnen Ze deed aan turnen en trampolinespringen. Ik was redelijk goed, maar dat ben je in die sport al snel als je het na je twaalfde blijft doen. Veel meisjes stoppen er dan mee. Dus het was meer bij gebrek aan concurrentie, zegt ze. Zwemmen vond ik ook leuk, dat heb ik eveneens veel gedaan. En een beetje triatlon. Ik houd van buitensporten. Dat krijg je als je jarenlang tegen de wind moet fietsen. Maar voetballen kon ik voor geen meter. Veel sporten heb ik pas gedaan toen ik naar de academie ging en later, toen ik les ben gaan geven en graag zelf meedeed. Het idee topsporter te worden heeft haar nooit beziggehouden. Haar ambitie lag elders. Ik wilde altijd al juf worden. Kinderen lesgeven, vooral in het basisonderwijs. Kinderen inleiden in de wereld van het bewegen, hen kansen bieden. 122 sport en kennis

2 sport en kennis 123

3 Die extra hulp is van tijdelijke aard. Dus zakten ze daarna weer terug. Dat vind ik nog altijd een prachtig vak. Mijn vader vond het aanvankelijk zonde van mijn vwo-opleiding. Hij zag me liever naar de universiteit gaan. Dat was ook uit bezorgdheid, hij is natuurlijk toch van een andere generatie, voor wie zekerheid erg belangrijk was. Mijn moeder vond dat ik moest doen wat ik zelf het liefste wilde. Maar nu vinden ze beiden dat het wel goed met me is gekomen. Ik ben in 1991 afgestudeerd en heb korte tijd lesgegeven op een basisschool. Daarna werd ik docente aan het Johannes Calvijn Lyceum in Kampen. En ik ben gaan lesgeven op de calo: onder meer turnen en beweging & muziek. Daarnaast deed ik er stagebegeleiding. En in 1992 zijn we begonnen met ClubExtra. Zorgverbreding ClubExtra is feitelijk een product van de zorgverbreding die de calo zich ten doel stelde. Je hebt in het onderwijs en bij de sportvereniging te maken met kinderen met leer- en gedragsproblemen. Ook overgewicht is tegenwoordig een toenemend probleem. Het is een uitdaging uit te zoeken hoe je die kinderen binnenboord kunt houden, of hoe je hen weer aan boord kunt trekken, zegt Van Doodewaard. In Zwolle liepen de kinderfysiotherapeut Bert Halfwerk en de kinderarts Nit Idema met ideeën rond. Zij hadden kinderen in behandeling met bewegingsachterstand. Die konden een aantal fysiotherapeutische behandelingen krijgen wegens motorische problemen. Maar dat was vaak onvoldoende om hen aansluiting te laten vinden bij het bewegingsonderwijs op school of bij de gewone sportvereniging. In het basisonderwijs is remedial teaching voor kinderen met een leerachterstand een bekend fenomeen. Die extra hulp is er ook voor kinderen met een bewegingsachterstand. Maar dat is niet afgestemd op de eisen van de sport en bovendien ook van tijdelijke aard. Dus zakten ze daarna weer terug. Halfwerk en Idema klopten eerst bij de gemeente aan en later ook bij de calo met de vraag of er geen sportaanbod kon komen voor deze onhandige kinderen. Het zijn de kinderen die niet zomaar naar de voetbalclub kunnen of niet op de gymvereniging durven, dan wel daar al snel vastlopen. Binnen de calo kreeg Peter Dooijeweerd die taak toebedeeld. In 1992 kwam uit deze initiatieven ClubExtra voort, als een pilootproject van de calo: een aparte sportclub voor Zwolse kinderen met bewegingsachterstand. Van Doodewaard raakte er al snel bij betrokken. Als ik niet op de calo aan het werk was gegaan, was ik waarschijnlijk nog orthopedagogiek gaan studeren. Dus het lag voor de hand dat ik mijn voelhoorns wilde uitsteken, zo zegt ze. 124 sport en kennis

4 In een groep van 24 kinderen kunnen kinderen met probleemgedrag zich niet handhaven. Landelijke vlucht Twee jaar later nam de Nebas - de Nederlandse Bond voor Aangepaste Sporten - het initiatief over. Er kwam geld van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, later kwamen er financieringsmogelijkheden in het kader van de Breedtesport-Impuls. Het project kreeg de Coornhert-prijs. Toen heeft het een landelijke vlucht genomen en inmiddels bestaat er in meer dan vijftig gemeenten een ClubExtra. Peter Dooijeweerd is bij de Nebas in dienst gekomen en ik heb het project binnen Zwolle verder gestalte gegeven. ClubExtra is lokaal vaak een initiatief van gymnastiekers - zoals de calo ers zichzelf nog graag noemen -, van fysiotherapeuten en van gemeentelijke beleidsmedewerkers die er brood in zien. De Nebas - inmiddels gefuseerd tot NebasNsg (Nederlandse sportorganisatie voor mensen met een beperking, red.) - heeft regiocoördinatoren die lokale projecten kunnen stimuleren. De sportbonden en hun verenigingen waren er niet bij betrokken, al heeft de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie later voor deze groep binnen de gymverenigingen Special Gym ontwikkeld. Omnisportvereniging Maar wat ís ClubExtra eigenlijk en wat heeft het kinderen te bieden? Heel kort samengevat zegt Van Doodewaard: Een omnisportvereniging voor alle kinderen die moeite hebben met bewegen, die hen het plezier weer laat terugvinden en vanwaar ze na ongeveer twee jaar doorverwezen kunnen worden naar een gewone sportclub. Voor veel van de kinderen geldt dat hun stoornis valt onder de verzamelnaam Developmental and Coördinational Disorder (DCD). Ze hebben een defect in de aansturing van hun lichaam en zijn daardoor motorisch onhandig. Hun dagelijkse bestaan wordt door die onhandigheid gekleurd: ze vallen vaker dan anderen, stoten van alles om, kunnen niet wat anderen wel makkelijk afgaat. Andere kinderen zijn in hun gedrag ongeremd en kunnen zich maar moeilijk concentreren. In de volksmond zijn dat inmiddels de ADHD ertjes geworden. Anderen hebben aan autisme verwante gedragsstoornissen. Kinderen kunnen tegenwoordig, ook in het kader van de brede school, kennismaken met allerlei sporten en verenigingen. Maar in een groep van 24 kinderen, tijdens bewegingsonderwijs op school of tijdens een training bij de club, kunnen kinderen met probleemgedrag zich niet handhaven, zegt Van Doodewaard. Die kinderen kunnen tegenzin ontwikkelen als ze tijdens de gymles altijd het buitenbeentje zijn, door hun motoriek of door hun gedrag. Op de sportvereniging vinden ze geen aansluiting bij de anderen. Op straat worden ze bij allerlei sport en kennis 125

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Hinderlijk buitenspel Sport als motor van integratie? Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op