Het motorisch onhandige kind

Transcriptie

1 Workshop Het motorisch onhandige kind Signalering en doorverwijzing door de leerkracht Ester Litjens, Ergotherapeute Pia Hoezen, Kinderfysiotherapeute (Master Pediatric Physical Therapy MPPT)

2 DCD Developmental Coordination Disorder (DCD) Kinderen die moeite hebben met het coördineren van hun bewegingen, en het aanleren van verschillende activiteiten Vrij vertaald coördinatie ontwikkelingsstoornis Ongeveer 5 tot 10% van de kinderen op een basisschool vertoont kenmerken van DCD en het komt 3 tot 7 keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes

3 DCD Onhandige, vaak houterig bewegende kinderen. Voor het leren lopen, klimmen, zichzelf aan- en uitkleden, met bestek eten, schrijven etc. is een zekere behendigheid (met een juiste coördinatie) nodig. Voor kinderen met DCD geldt dat zij deze vaardigheden niet zo vanzelfsprekend als andere kinderen leren. Vaak kost dit hen meer moeite en energie.

4 DCD Dit komt omdat kinderen met DCD (lichte) problemen met het bewegen hebben, zoals een lage of wisselende spierspanning, onrust in het bewegen en problemen in het handhaven van het evenwicht. Veel kinderen met DCD werken hierdoor traag of presenteren onder hun niveau op school.

5 In het dagelijks leven zijn problemen van kinderen met DCD zeer herkenbaar: Onhandiger (bijv. knoeien, zich vaker stoten, dingen omstoten of laten vallen, moeite met bijv. knoopjes of ritssluitingen, eten met mes en vork etc.)

6 Vaker vallen Moeite met aanleren van vaardigheden die andere kinderen vrijwel moeiteloos aanleren, zoals fietsen en schrijven Moeite met het plannen en organiseren van taken

7 DCD Kinderen met DCD zijn niet allemaal hetzelfde! De aard en ernst van de motorische problemen verschillen.

8 DCD Algemene problemen: Complexe motorische vaardigheden waarbij de coördinatie van een reeks bewegingen voorop staat (bijv. schrijven, kralen rijgen). Ook problemen bij groot motorische vaardigheden (vangen van een bal, evenwicht houden) komen voor. Vooral in dynamische, onvoorspelbare situaties, zoals bijv. bij teamsport.

9 Om kinderen met DCD, indien nodig, tijdig de juiste hulp/begeleiding te kunnen bieden is het belangrijk dat problemen vroegtijdig gesignaleerd worden. Leerkrachten spelen hierbij een belangrijke rol. Goed observeren Hulpmiddel: observatielijst GMO

10 Groninger Motoriek Observatieschaal voor leerkrachten (GMO) (M.M. Schoemaker 2003) Vragenlijst voor leerkrachten Doel: vroegtijdig signaleren van bewegingsproblemen op school y/gmo-handleiding%20versie%20ouders.pdf

11 Groninger Motoriek Observatieschaal (GMO) 18 Vragen Grove motoriek en fijne motoriek Vierpuntsschaal: in welke mate is een bepaalde uitspraak over de motoriek van toepassing op een kind Kinderen van 5 t/m 11 jaar Aparte normen voor jongens en meisjes in elke jaargroep (steekproef van 1919 kinderen) Invullen: ongeveer 5-10 minuten

12 Groninger Motoriek Observatieschaal (GMO) Voorbeelden: Geef aan in welke mate de uitspraken van toepassing zijn op het kind door het juiste antwoord te omcirkelen: 1) niet van toepassing 2) meer niet dan wel van toepassing 3) meer wel dan niet van toepassing 4) wel van toepassing

13 Voorbeelden Schrijft onregelmatiger dan andere kinderen Moet nadenken bij bewegingen die een ander kind automatisch uitvoert Heeft moeite met knopen vastmaken en veters strikken

14 Voorbeelden Is onhandig, laat alles uit zijn/haar handen vallen Ziet bij balspelen geen kans tijdig op de naderende bal te reageren Bewegingen maken een starre, houterige indruk Is letterlijk snel uit zijn/haar evenwicht

15 Totaalscore Totaalscore: scores van de afzonderlijke vragen bij elkaar optellen en opzoeken in de tabel: < 5 e percentiel (indicatie voor bewegingsproblemen) 5 e - 15 e percentiel (motorische prestaties licht afwijkend) > 15 e percentiel (geen bewegingsproblemen)

16 FILMPJES Voorbeelden van filmpjes Verschillende grof- en fijnmotorische vaardigheden.

17 DCD?? Wat te doen wanneer U vermoedt dat het kind mogelijk DCD heeft? Tip voor de leerkracht: overleg met een ABer of MRT-er op school

18 DCD?? Bij lichte motorische problemen: 1 e - lijns kinderfysiotherapeut en/of ergotherapeut Bij duidelijke motorische problemen, waarbij er mogelijk ook problemen op andere gebieden zijn: huisarts De huisarts verwijst naar de revalidatiearts wanneer er duidelijke problemen zijn op meerdere gebieden van de ontwikkeling, of wanneer eerder gestarte behandeling niet het gewenste resultaat oplevert

19 Beslisboom Beslisboom Doel: zorg op maat. D.w.z. het kind op de juiste plek, zowel voor diagnostiek als behandeling kind Screening school sportconsulent en/of GGD ouders Kind is onhandig Overleg school/ouders GGD-arts + Afname GMO Kernprobleem licht motorisch GMO 5-15de P Kernprobleem leergedrag Kernprobleem duidelijk motorisch GMO <5de P KFT/ET/ oefentherapie/ Logo 1e lijn complex enkelvoudig Huisarts BCO of vergelijkbare maatschappen Psy/op Revalidatie en/of Extra begeleiding school via passend onderwijs medisch of Kinderarts Specialistische centra gedrag Lijst met afkortingen GGD: Gemeentelijke gezondheidsdienst GMO: Groninger motoriek observatielijst BCO: Begeleidings commissie onderwijs Psy : psycholoog OP: orthopedagoog KFT :kinderfysiotherapeut ET : ergotherapeut Logo: logopedist

20 . Bedankt voor uw aandacht Vragen