VOORWOORD. Hartelijke leesgroetjes, Joost. De DCD survivalgids. Hey,
|
|
- Rudolf van Doorn
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De DCD survivalgids VOORWOORD Hey, Mijn naam is Joost! Ik ben 8 jaar en heb DCD. Toen ik klein was, zagen mijn ouders dat ik minder snel leerde kruipen, rechtop staan en stappen dan mijn oudere zus. In het kinderziekenhuis hebben ze gezegd dat ik DCD heb. Door er veel over te praten met mijn ouders en met de juf weet ik ondertussen wat DCD is. Sommige van mijn vrienden kennen dit ook al een beetje. Zij hebben DCD nog beter leren kennen door dit boekje te lezen. Ook kunnen ze nu beter begrijpen waarom ik tijdens de turnles (gymles) sommige oefeningen niet durf of niet kan meedoen. Ze snappen nu ook beter waarom ik soms traag ben, zeker wanneer ik moet schrijven. Ik vind het leuk dat mijn vrienden dit boekje gelezen hebben. Het is tof om lezen, er staan mopjes in, een kruiswoordraadsel, enzovoort Ik hoop dat jij het ook leuk zult vinden! Hartelijke leesgroetjes, Joost
2 De DCD survivalgids INHOUD Voorwoord Inleiding Hoofdstuk 1 : Over DCD Wat is DCD? Wat betekent het woordje ontwikkeling in coordinatieontwikkelingsstoornis? Wat betekent het woordje stoornis? Bij wie komt DCD voor? Hoe komt het dat je DCD hebt? Hoe kun je merken dat je DCD hebt? Verbale ontwikkelingsdyspraxie De DCD-stamboom Wat zijn mijn DCD-kenmerken? Mopje Quiz Hoofdstuk 2 : Wat denk en voel ik bij het hebben van DCD? Hoe voel je je daarbij? Volhouden!
3 De DCD survivalgids Hoe denken grote mensen? Beter langzaam en goed, dan snel en fout! Ben je soms bang in de klas? Word je gepest? Mopje Hoofdstuk 3 : Hulp zoeken Quiz Hoofdstuk 4 : Hoe met DCD omgaan op school? Vertel ik het aan mijn klasgenoten? STICORDI-maatregelen Maatregelen op de juiste maat De stap naar het secundair (voortgezet) onderwijs.. 76 Mopje Hoofdstuk 5 : Hoe ga je thuis om met DCD? Krijg ik wat meer tijd dan mijn broer en/of zus? Beleefd blijven en niet huilen of schreeuwen! Zorg voor een goede verstandhouding met je ouders, broers en zussen STICORDI voor thuis Lopen, traplopen, fietsen, enzovoort
4 Zelfzorgtaken Vrije tijd: handvaardigheid Vrije tijd: gezelschapsspelen Vrije tijd: sportspelen Vrije tijd: hobby s en vrienden maken Orde en opruimen Plannen en organiseren Mopje Hoofdstuk 6 : Verhaal van een kind Hoofdstuk 7 : Websites Slotwoord Kruiswoordraadsel BOODSCHAP VOOR OUDERS, LEERKRACHTEN EN HULPVERLENERS Index
5 De DCD survivalgids INLEIDING Vind jij het ook moeilijk om vlot en mooi te schrijven? Vind je turn(gym)lessen vervelend omdat je bang bent dat de juf niet begrijpt dat je een bepaalde oefening niet durft of kunt? Viel leren fietsen niet echt mee? Vind je het moeilijk om niet te knoeien tijdens het eten? Is het een heel karwei voor jou om s ochtends je kleren aan te trekken? Vind je het vaak lastig als je een of andere handeling moet verrichten die door anderen gemakkelijk wordt uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld een bal opvangen of een bal gooien?
6 De DCD survivalgids Indien je op meer dan één van deze vragen JA antwoordt, lees dan verder en spreek er eens over met je ouders. Misschien heb je wel DCD. Weet je zeker dat je op al deze vragen met NEE kunt antwoorden, dan heb je waarschijnlijk geen DCD, maar misschien zijn er in je klas kinderen die deze problemen wel hebben. Door dit boekje te lezen kun je veel te weten komen over DCD. Je kunt dan bijvoorbeeld beter begrijpen hoe het is om minder goed te kunnen schrijven, om minder goed te kunnen meedoen met balsporten en om moeite te hebben met fietsen. In hoofdstuk 4 kun je ook tips terugvinden om een klasgenoot die DCD heeft te helpen! Dit boek kan je helpen! Dit boek kan je helpen om te weten te komen wat DCD is. Je kunt lezen wat die Engelse afkorting betekent en waarom motorische onhandigheid zo wordt genoemd. Ook kun je zelf een lijst invullen met de problemen die jij hebt. Dit maakt het gemakkelijk voor je ouders, voor de juf of meester en voor je broers en zussen om er rekening mee te houden.
7 De DCD survivalgids Thuis en op school moet je vaak meer opletten dan andere kinderen, je moet meer aandacht geven aan alle dingen die te maken hebben met bewegen. Thuis gaat het om je kleren aan- en uittrekken, je wassen, eten met bestek, enzovoort Op school is dat het schrift, het overschrijven van het bord, orde houden in je bank, sporten tijdens de turnles (gymles), enzovoort Misschien word je wel gepest omdat je vaak de laatste bent bij het afwerken van een schrijftaak. Hoe je daarmee moet leren omgaan en dit volhouden, kun je terugvinden in hoofdstuk 2. In dit boek kun je veel tips vinden over hoe je met DCD kunt omgaan in de klas en hoe je er met je klasgenoten over kunt praten. Op die manier weten zij ook wat je problemen zijn. Ook zijn er tips voor thuis, over je wijze van eten, hoe je te wassen, hoe je daar het best over kunt praten met broers en zussen, hoe je het best vrienden kunt maken, en nog veel meer! En als er nog iets is wat met jouw problemen te maken heeft en wat niet in dit boek staat, kun je websites raadplegen. De adressen vind je achterin dit boek.
8 Hoe gebruik je dit boekje? Het is misschien veel om alles in één keer te lezen. Je kunt het samen met je vader, moeder, oma of opa lezen. Als je iets niet begrijpt, vraag het dan aan iemand. Je kunt het best in deeltjes lezen, misschien eerst de stukjes waarvan je eerst werk wilt maken! Voorin kun je een inhoudsopgave vinden, dit kan je helpen om te kiezen. Vergeet vooral de quiz niet op het einde van elk hoofdstuk en geniet van de mopjes!
9 De DCD survivalgids 11 Hoofdstuk 1 Over DCD Wat is DCD? DCD is een coordinatieontwikkelingsstoornis. Als je DCD hebt, heb je een probleem met coördinatie. Het is dan moeilijk voor je om op de juiste wijze bewegingen uit te voeren die gezamenlijk en in een bepaalde volgorde moeten gebeuren. Weetje: DCD is de afkorting van drie Engelse woorden: Developmental Coordination Disorder (CoordinatieOntwikkelingsstoornis). Laten we beginnen met een voorbeeldje: het inschenken van een beker melk. Dit dient te gebeuren in verschillende stappen.
10 12 De DCD survivalgids De eerste stap is de beker klaarzetten op tafel. De fles (of het karton) melk uit de koelkast nemen is de tweede stap. De derde fase is de fles (of nog steeds het karton ) openen. Bij het openen moet je de fles (of het kar ja, ja, het is al goed) met je ene hand goed vasthouden om ze met je andere hand te kunnen openen. De vierde stap is het kantelen om te kunnen schenken. Je moet er dan voor zorgen dat de melk netjes in de beker terechtkomt. Hoeveel je moet kantelen hangt uiteraard af van de hoeveelheid melk die nog in de fles zit. Je moet dus op voorhand goed voelen hoeveel melk er nog in de fles zit, want anders weet je niet waar de gebogen straal melk bij het uitgieten zal terechtkomen.
11 De DCD survivalgids 13 Nu we dit allemaal tot in de puntjes opgeschreven hebben, merk je wel dat het inschenken van een beker melk toch heel wat aandacht en coördinatie vraagt. Je moet onder andere kijken met je ogen, voelen van de fles melk met één hand, bewegen met je armen en kantelen met je andere hand. De meeste kinderen hebben geen problemen met het inschenken van een beker melk. Het gaat zelfs heel vlot. Ze hoeven er niet veel bij na te denken. Het gaat bijna vanzelf. Maar er zijn kinderen (en ook grote mensen) waarbij het inschenken van melk in een beker moeilijk verloopt. Ze hebben er moeite mee om dingen vlot uit te voeren die te maken hebben met vastpakken en bewegen. Ook bijvoorbeeld springen, hardlopen, fietsen, zwemmen en (later) autorijden gaan niet vanzelf. Als ook jij met deze dingen moeite hebt, dan is de kans groot dat je DCD hebt, ook wel Coördinatieontwikkelingsstoornis genaamd. Als je DCD hebt, gaat het aanleren van handelingen heel moeizaam en traag. Wie DCD heeft kan handelingen ook moeilijk onthouden. Weetje: Het onthouden van handelingen noemen we ook wel automatiseren. Als je een handeling niet lang kunt onthouden, spreken we van beperkt automatiseren.
12 14 De DCD survivalgids Zo is er een jongen die na veel oefening kon fietsen. Maar als hij een lange tijd niet meer gefietst had en daarna nog eens wilde gaan fietsen, had hij daar veel moeite mee. Hij had dus het probleem van beperkt automatiseren.
13 De DCD survivalgids 15 We spreken over DCD als het coordineren van de bewegingen minder vlot verloopt dan normaal verwacht wordt voor een bepaalde leeftijd. Voorbeeld: een kindje van drie jaar kan meestal wel op een driewieler rijden. Als het kindje dit met drieënhalf jaar nog niet kan, ook al hebben zijn mama of papa het hem geleerd, dan kunnen we vermoeden dat hij DCD heeft. Enkele andere voorbeelden zijn: zelfstandig het bestek goed vasthouden, vanaf een bankje op de grond springen met de beide voeten tegelijk, op een brede evenwichtsbalk lopen. Zo moet je bijvoorbeeld ook, als je ouder bent dan zeven jaar, gewone letters kunnen schrijven. er geen andere ziekte de oorzaak is van die problemen met coördinatie. Er is namelijk een aantal ziekten van het zenuwstelsel waarbij iemand ook problemen heeft met coördinatie van het bewegen. Maar als de oorzaak bij die ziekte ligt, is er dus geen sprake van DCD.
14 16 De DCD survivalgids het kind een gewone, normale ontwikkeling doormaakt op verstandelijk gebied. Als het kind dus de inhoud van de lessen in het kleuteronderwijs en het gewoon lager onderwijs gewoon kan volgen. (Opmerking: We spreken ook nog van DCD bij verstandelijk iets zwakkere kinderen die een IQ hebben van minstens 70). het kind er niet in slaagt om een bepaalde beweging langzaam en goed uit te voeren nadat die beweging veelvuldig is geoefend. Je merkt dat DCD niet gaat over zo maar één dingetje dat je minder goed kunt. Als je DCD hebt, heb je op meerdere gebieden problemen met de coördinatie van het bewegen, het zien van de beweging en het zich voorbereiden op de gevolgen van de beweging.
15 De DCD survivalgids 17 Wat betekent het woordje ontwikkeling in coordinatie-ontwikkelingsstoornis? Het woordje ontwikkeling wil zeggen dat je met DCD geboren wordt. Je krijgt DCD dus niet na je geboorte of door ziekte of door een ongeval. Bij DCD is er iets in je hersenen dat niet helemaal goed verloopt als je een bepaald iets wilt gaan doen. Bij een kind dat geen DCD heeft, is er een gewone en vooral spontane ontwikkeling van de bewegingen en handelingen. Dit wil zeggen dat alle handelingen die dit kind uitvoert als vanzelf geleerd worden: rechtop staan, zitten, zich verplaatsen (lopen, hardlopen, fietsen, zwemmen, enzovoort), eten, drinken, zich wassen, enzovoort. Een kind leert heel veel van die handelingen door te kijken naar hoe zijn vader, moeder, opa, oma en andere grote mensen dat doen. Als je DCD hebt, gaat dit veel moeilijker. De ontwikkeling van het bewegen komt dan veel moeizamer op gang. Weetje: Als de ontwikkeling van het bewegen moeizaam op gang komt, spreken we van een probleem met het motorisch leren. Deze term wordt weinig gebruikt, omdat er wel eens vanuit gegaan wordt dat iedereen dat motorisch leren meestal volledig en goed kan. Maar als je DCD hebt, kun je dat dus niet zo goed als verwacht.
16 18 De DCD survivalgids Wat betekent het woordje stoornis? Omdat je moeilijk bewegingen en handelingen kunt coördineren, ben je op een of ander gebied wat beperkt, of in sommige situaties zelfs heel beperkt. Doordat je beperkt bent om iets te doen, spreken we van een stoornis. Zo kan het zijn dat je bijvoorbeeld veel moeite hebt om te leren schrijven, zelfs al heb je heel veel geoefend. Of je hebt moeite om te leren fietsen of zwemmen. Dat is voor ieder kind met DCD anders. Er is dus een heel groot verschil tussen alle kinderen die DCD hebben. Belangrijk is dat je goed weet dat DCD geen ziekte is. DCD kun je niet genezen met geneesmiddelen. Je kunt er wel iets aan doen, maar daarover lees je meer in de hoofdstukken 4 en 5.
17 heeft DCD De DCD survivalgids 19 Bij wie komt DCD voor? DCD komt voor bij ongeveer 3 tot 6 procent van de bevolking. Dit wil zeggen dat er in een klas van ongeveer twintig leerlingen er ongeveer ééeen kind DCD kan hebben. Wat hierbij opvalt, is dat DCD meer voorkomt bij jongens dan bij meisjes, ongeveer in een verhouding van drie jongens op een meisje.
Uitgeverij Schoolsupport
11 Hoofdstuk 1 Over DCD Wat is DCD? DCD is een coordinatieontwikkelingsstoornis. Als je DCD hebt, heb je een probleem met coördinatie. Het is dan moeilijk voor je om op de juiste wijze bewegingen uit te
Nadere informatieINHOUD. Dit boekje kan je helpen... 8 Hoe gebruik je dit boekje?... 10 Wie ben ik?... 11. Wat is dyslexie?... 12
INHOUD Voorwoord.................................................... 4 Inleiding....................................................... 7 Dit boekje kan je helpen... 8 Hoe gebruik je dit boekje?... 10
Nadere informatieVragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij?
Vragenlijst tieners Algemene vragen Waar woon jij? Eerst willen we graag weten waar je woont. Sommige kinderen wonen in 2 huizen, bij mama en papa. Als dat zo is, dan mag je één huis kiezen. Woon jij in..?
Nadere informatielichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer
Wist je dat... onze oren blijven groeien, ook nadat de rest van ons lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer op een centimeter in vijftig jaar.
Nadere informatieLibra Revalidatie DCD. Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis
Libra Revalidatie DCD Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis Uw kind is gezien door de revalidatiearts en tijdens dit bezoek is met u gesproken over DCD. In deze
Nadere informatieleerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen
leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van
Nadere informatieHallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!
Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van jouw docent(e),
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieDoordat bewegen en uitvoeren van activiteiten moeilijker gaat, voelt een kind met DCD zich soms onzeker. Ook kan het activiteiten spannend vinden.
Onlangs is uw kind gezien in het observatieteam en is de diagnose DCD gesteld. In deze folder leest u wat DCD is, wat de behandeling bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch inhoudt en hoe
Nadere informatieCoördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD)
Wat staat er in deze folder? UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD) Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD) Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie
Nadere informatiehet begin van dit boek
De autisme survivalgids 9 het begin van dit boek Ken je dat gevoel? Je bent een kind. Een jongen of een meisje. Om je heen zijn er heel veel andere kinderen. Allemaal zien ze er net een beetje anders uit.
Nadere informatieKinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen
Kinderen Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Voor wie is dit boekje? Je hebt dit boekje gekregen omdat je autisme hebt of omdat je nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius
Nadere informatieIk ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie
Iedereen welkom 1 Hallo, Ik ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie wil doen. Klopt dat? Weet je wel wat dat is: communie? Het is zo n moeilijk woord. Wees gerust het is geen ziekte
Nadere informatieUitgeverij Schoolsupport ww.schoolsupport.nl
24 De Dyslexie-Survivalgids Hoofdstuk 2 Gevoelens? Je zult het waarschijnlijk niet altijd even gemakkelijk hebben om met je probleem om te gaan. Dit is heel normaal. Wie naar het eerste leerjaar gaat,
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatieEHBM. Eerste hulp bij moeilijkheden DCD
EHBM Eerste hulp bij moeilijkheden DCD 1 WAT IS DCD? DCD = Developmental Coördination Disorder (vroeger dyspraxie genoemd) 2 DCD = ONTWIKKELINGSSTOORNIS is niet verworven, maar aanwezig vanaf de geboorte
Nadere informatieAdviezen voor het bevorderen van de taalontwikkeling. Afdeling Logopedie
Adviezen voor het bevorderen van de taalontwikkeling Afdeling Logopedie Uw kind gaat praten, omdat er vanaf zijn geboorte in zijn nabijheid gepraat wordt en omdat vanaf zijn geboorte tegen hem gesproken
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod 2 Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieMijn spreekbeurt wil ik graag houden over het syndroom van Gilles de la Tourette.
Mijn spreekbeurt wil ik graag houden over het syndroom van Gilles de la Tourette. Er is best veel over te vertellen, maar ik wil jullie graag maar een paar dingen vertellen om ook uit te leggen wat ik
Nadere informatieSchrijf of teken hier waar je wel eens hulp bij nodig hebt in de klas van je juf of meester.
Om hulp vragen Kinderen hebben soms hulp nodig. Ze leren elke dag nieuwe dingen. Als ze nieuwe dingen leren is het niet zo dat ze het meteen goed kunnen. Door te oefenen worden ze steeds beter. Als ze
Nadere informatieInhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19
Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met
Nadere informatieSchrift en schrijven:
65 Schrift en schrijven: Je mag gebruik maken van een aangepaste stoel, tafel en/of voetenbankje. Je mag gebruik maken van een aangepaste pen of stift. Je mag in je eigen tempo schrijven. Als je linkshandig
Nadere informatieAls je gehoord wordt door de rechter
Als je gehoord wordt door de rechter Hoorrecht: wat is dat? Ook kinderen hebben rechten. Ze staan allemaal in het Kinderrechtenverdrag. Eén ervan is het hoorrecht. Je hebt het recht om je mening te laten
Nadere informatieHOUTEKOP vzw
HOUTEKOP vzw - www.houtekop.be - 011 68 77 86 1. Het verhaal van Hoffelijke Hendrik Simon is verliefd op Mira. Maar Mira niet op Simon. Ze vindt hem helemaal niet tof. Simon begrijp er niets van. Hij
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieHEB JE HUISWERK VANDAAG?
BLAD 1 HEB JE HUISWERK VANDAAG? Je kind moet thuis werken voor school. In de agenda kan je kijken wat je kind moet doen. Wat moet je doen? 1 Maak oefening 1 op blad 2: Wat doet je kind na de school? 2
Nadere informatieWeet wat je kan. Jezelf leren kennen
Weet wat je kan Jezelf leren kennen Het stempel LVB Hoofdstuk 2 legt uit wat LVB is. Onderwerpen in dit hoofdstuk: Stripje: Het stempel LVB. blz 2 Het stempel LVB. blz 3 Wat is LVB? blz 4 Moeite in het
Nadere informatieThema Kinderen en school. Lesbrief 18. Voor het eerst naar school
Thema Kinderen en school. Lesbrief 18. Voor het eerst naar school brengt zijn dochter Ama voor het eerst naar school. Hij praat met de juf. Ama is al op een peuterspeelzaal geweest. Is Ama verlegen? Wat
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Toestemmingsverklaring: Ik heb informatie gekregen over de inhoud, methode en het doel van het onderzoek. Ik weet dat de gegevens en resultaten van het onderzoek alleen anoniem en vertrouwelijk gebruikt
Nadere informatieDyspraxie - DCD. DCD = Developmental Coördination Disorder
Dyspraxie - DCD DCD = Developmental Coördination Disorder DCD = ONTWIKKELINGSSTOORNIS is niet verworven, maar aanwezig vanaf de geboorte verandert voortdurend tijdens de ontwikkeling, er duiken leeftijdsgebonden
Nadere informatieVragenlijstresultaat
17/04/2017 18:24 Organisatiemanagement Huisvesting en voorzieningen Kinderen vinden hun lokaal gezellig. Kinderen vinden dat de school er gezellig uit ziet. Kinderen vinden dat de gangen en de wc s netjes
Nadere informatieVerhaal- en kleurboek voor kinderen. Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties
Verhaal- en kleurboek voor kinderen Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties In naam van Allâh, de Weldadige, de Genadige 3 Het is half acht s avonds. Fazilah en Djamiel dekken samen de tafel.
Nadere informatieJe spreekt thuis verschillende talen? Dat is goed voor je kind!
Je spreekt thuis verschillende talen? Dat is goed voor je kind! Tips om je kind op te voeden in verschillende talen Heb je vragen over hoe je je kind kan opvoeden in verschillende talen? In deze folder
Nadere informatieKIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING
LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht.
http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht. Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met de leerkracht. Zinnen maken met omdat. Hulp vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieSAMEN-WERKEN MET DE MENSEN OM JOU HEEN
cursus SAMEN-WERKEN MET DE MENSEN OM JOU HEEN Samen-Werk-Boek.. www.zozijn.nl/zozijnschool Inhoudsopgave Samen-werken met de mensen om jou heen.... 3 Wat gaan we doen in deze cursus?... 4 Jezelf voorstellen...
Nadere informatieOp bezoek bij Suus op de Intensive care
Op bezoek bij Suus op de Intensive care Hoi, ik ben Suus en ik lig in het ziekenhuis. De afdeling waar ik lig, heet de Intensive care. In dit boekje laat ik je zien hoe de afdeling eruit ziet en wat iedereen
Nadere informatieVragenlijst Leerlingen
Vragenlijst Leerlingen Algemene vragen 1. Ben je een jongen of een meisje? Jongen Meisje 2. In welke schoolgroep zit je? Groep 6 Groep 7 Groep 8 3. In welk land ben je geboren? Nederland Suriname Turkije
Nadere informatieVoor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer
Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor
Nadere informatieNASCHOOLSE DAGBEHANDELING. Figaro. Welkom! Waarom kom jij naar de groep? Informatieboekje voor kinderen die komen kennismaken. Dit boekje is van:
NASCHOOLSE DAGBEHANDELING Figaro Welkom! Binnenkort kom je kennismaken op Figaro. In dit boekje leggen we je alvast wat dingen uit. Het boekje is gemaakt voor kinderen die hier voor de eerste keer komen,
Nadere informatieThema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein
Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein brengt zijn dochter Ama naar school. Hij praat met een moeder van een ander kind op het schoolplein. De moeder heet. Waar werkt? Wat leert u in
Nadere informatieVoor onze broers en zussen met een verstandelijke beperking.
Hoe je hier mee om wilt gaan? Zou het in de vorm van een aantal lessen doen Uit het verhaal kun je zelf vragen bedenken voor een bespreking met de catechisanten. Zie dit als een aanzetje Ben ik iets vergeten
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieLeerling- tevredenheidspeiling. Basisschool Pius X februari 2015
Leerling- tevredenheidspeiling Basisschool Pius X februari 2015 1. Onderwijsleerproces 2. Schoolcultuur 3. Organisatiemanagement 4. Imago Aantal respondenten: 37/40 1. Onderwijsleerproces 1.1 Leefklimaat
Nadere informatieLeren (kan je ) leren!
Leren (kan je ) leren! Leertips op maat van de middenschool Beste leerlingen en ouders, Het begrip leren leren klinkt jullie waarschijnlijk niet onbekend in de oren. We hopen dat er in de basisschool al
Nadere informatieTRACE. ADHD behandelen met een dieet
TRACE ADHD behandelen met een dieet Informatie voor kinderen van 12 jaar 1 Hallo! Als je deze folder leest, heb je waarschijnlijk te horen gekregen dat je ADHD hebt. In deze folder zullen we kort uitleggen
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieWeet wat je kan Samenvatting op kaarten
Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de
Nadere informatieWat staat er in dit boekje?
Wat staat er in dit boekje? Informatie voor ouders (scheur t maar uit voor ze!) 7 Even uitleggen 11 Ik & Zo! Dit ben ik! 15 Ik & Zo! Handig om te weten 17 Weekschema co-ouderschap 29 Planning weekenden,
Nadere informatieWerkstuk Verzorging Pesten
Werkstuk Verzorging Pesten Werkstuk door een scholier 1721 woorden 12 juni 2005 6,9 373 keer beoordeeld Vak Verzorging HOOFDSTUK 1 WAT IS PESTEN Pesten is iets heel anders dan plagen, plagen is bijvoorbeeld
Nadere informatieEen virus in je lijf Hiv-virus
Een virus in je lijf Hiv-virus Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl
Nadere informatieWe gaan het hebben over: de kanjertraining zonder te praten, alleen wel mag je drie keer praten anders is de opdracht niet geslaagd.
We gaan het hebben over: de kanjertraining zonder te praten, alleen wel mag je drie keer praten anders is de opdracht niet geslaagd. We kregen 3 opdrachten die we zonder te praten moesten uitvoeren. Opdracht
Nadere informatieDO'S EN DON'TS VOOR OUDERS
WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun
Nadere informatieantwoordblad Niet voor softies!
antwoordblad Niet voor softies! Introductie Dit is het antwoordblad voor de lesbrief van Niet voor softies! van Tonja Elbers. Het boek is geschikt voor lezers vanaf 8 jaar en kan zelfstandig of klassikaal
Nadere informatieIn te vullen door medewerker of onderzoeker: Datum van vandaag: - - Instelling: Groep: Code (meting-unieke code):
In te vullen door medewerker of onderzoeker: Datum van vandaag: - - Instelling: Groep: Code (meting-unieke code): Onderzoek: Residentiële opvang jongeren, Leefklimaat op de Groep Contactpersoon: Peer van
Nadere informatieLesbrief. Introductie
Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit
Nadere informatieEigen Kracht-conferentie. Samen met Eigen Kracht... een plan maken voor jouw toekomst!
Eigen Kracht-conferentie Samen met Eigen Kracht... een plan maken voor jouw toekomst! 13 Heb je een probleem? Is er iets aan de hand, wat jij niet leuk vindt? Wil je erover praten? Lukt het niet thuis,
Nadere informatieDCD bij kinderen Coördinatie-ontwikkelingsstoornis
DCD bij kinderen Coördinatie-ontwikkelingsstoornis Hoe herkent u DCD? De eerste symptomen uiten zich op jonge leeftijd. Kinderen met DCD maken vaak een onhandige indruk. Ze knoeien veel of laten dingen
Nadere informatieInfoboekje mpi Kompas
Infoboekje mpi Kompas 2018-2019 1 P agina Welkom Hallo daar! Welkom op onze school. Wist je dat we vier wijzers op onze school hebben? Er is een groene, blauwe, gele en rode wijzer. In elke wijzer zitten
Nadere informatieADHD. en kinderen (6-12 jaar)
ADHD en kinderen (6-12 jaar) ADHD, DAAR BEN JE NIET BLIJ MEE Als je bij het buitenspelen een blauwe plek oploopt, dan zit je daar niet mee. Meestal is-ie na een paar dagen weer weg. Bij ADHD is dat anders,
Nadere informatieDe ADHD van André Als het te druk is in je hoofd
Mag ik meedoen, mag ik meedoen? vraagt hij aan de voetballende jongens. Hij wil het zo graag! Nee, zegt Hakim, en ook Daniël schudt zijn hoofd. Laat ons met rust, zegt hij. Met jou erbij gaat het altijd
Nadere informatieMelkweg. In de war. Lezen van Alfa B naar Alfa C. Gezondheid: Omgaan met problemen. Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann
Melkweg Lezen van Alfa B naar Alfa C In de war Gezondheid: Omgaan met problemen Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Colofon Melkweg: In de war, 2016 Dit boekje is een uitgave van Stichting
Nadere informatieBijlage interview jongen
Bijlage interview jongen Wat moet aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je moet
Nadere informatieInleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.
Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.
Nadere informatieHoe maak ik... Naam: Groep:
Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieM i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n
M i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n W E R K B O E K E C H T S C H E I D I N G, S T E U N J E K I N D M I J N W E R K B O E K Dit werkboek is speciaal voor kinderen met gescheiden ouders. Er zijn
Nadere informatieNaam: Welkom op De Leer!
Naam: Welkom op De Leer! Basisschool De Leer St. Michielsstraat 6 7255 AP Hengelo 0575-46 17 15 Welkom! Hallo, Je bent nu al bijna vier jaar en dan kom je bij ons in de klas. Nu mag je een paar keer komen
Nadere informatieJeremia 1: Vertel het door!
Jeremia 1:4-19 - Vertel het door! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint
Nadere informatieJeremia 1:4-19 Vertel het door!
Jeremia 1:4-19 Vertel het door! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.
Nadere informatieVragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor ouder(s)/verzorger(s)
Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor ouder(s)/verzorger(s) Naam kind Geboortedatum Adres Telefoonnummer Naam school Groep Groepsverloop Burgerservicenummer Zorgverzekeraar
Nadere informatieMet wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar
Als je moeder naar een psychiatrisch ziekenhuis moet... of je vader naar een psychiater... Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar Deze brochure werd - met toestemming
Nadere informatiebegaafdheid Survivalgids Tessa Kieboom Danielle Verheye in samenwerking met Luc Descamps
DE Hoog - begaafdheid Survivalgids Tessa Kieboom Danielle Verheye in samenwerking met Luc Descamps De hoogbegaafdheid survivalgids INHOUD Voorwoord......................................................
Nadere informatieTijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt.
Ik vind het wel goed dat er zo iemand tussen de leerkrachten en de mensen is. Ik zeg het, ik heb dat nergens in geen andere school gezien. Het is beter om dit te hebben want ouders voelen zich beter hierdoor.
Nadere informatieAflevering: 31. Te + infinitief
Te + infinitief A: Te + Infinitief: twee dingen tegelijk. Jan staat in de keuken. Hij doet de afwas. Jan staat in de keuken de afwas te doen. Tom zit op zijn stoel. Hij leest een boek. Tom zit op zijn
Nadere informatieOUDER? JUF / MEESTER?
7 Wat vraag je op een oudercontact? OUDER? JUF / MEESTER? 1. Kan ze goed rekenen? - Ja, wiskunde is geen probleem. Heeft ze veel vrienden? 2. Praat ze goed Nederlands? - Nee, alles is oké. Zijn er nog
Nadere informatieGOD WIL OOK JOUW VADER ZIJN Het Onzevader in de doopselcatechese
GOD WIL OOK JOUW VADER ZIJN Het Onzevader in de doopselcatechese Doelgroep: Ouders die vragen om hun kind te laten dopen Doelstelling: stilstaan bij het wonder van nieuw leven, de rol van het ouderschap,
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 1 Voorstellen
Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Opdracht 1 bij 1.2 * Doe de opdracht met de groep. Uitleg voor de docent: De cursisten lopen door elkaar door het lokaal. Laat de cursisten elkaar in tweetallen begroeten,
Nadere informatieModule A. Weten 13 Module B. Denken 21 Module C. Eten 32 Module D. Laten zitten 41 Module E. Baas over je brein 50
Eten zonder angst_kapwerkboek basis 4-3-11 14:24 Pagina 5 Inhoud 5 Inhoud Inleiding 7 Motivatie 8 FASE 1. OPBOUWFASE 12 Module A. Weten 13 Module B. Denken 21 Module C. Eten 32 Module D. Laten zitten 41
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieEerst even wat moeilijke woorden uitleggen:
Eerst even wat moeilijke woorden uitleggen: IND = Interalisatie en NaturalisatieDienst Alle mensen die in Nederland willen komen wonen moeten hiernaartoe. Bij de IND werken mensen die beslissen of iemand
Nadere informatieTRIXY Expertisecentrum
Ik heb een extra X (47,XXX) Voor wie is deze folder? Voor jou, als jij een meisje bent die een extra X chromosoom heeft! In deze folder vindt je allerlei informatie over Trisomie X: zo heet het als je
Nadere informatieLes 2 Uit welk land kom jij? TESTEN TEST 1
15/10/14 1 Les 2 Uit welk land kom jij? TESTEN TEST 1 1. (komen) Waar.... jij vandaan? 2. Uit welk land.... u? 3. Brenda.... vandaag uit Engeland. 4. Wij.... uit België. 5. Wanneer.... zij thee drinken?
Nadere informatieEn, wat hebben we deze les geleerd?
Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:
Nadere informatieLES. Vragen uit de hoed toveren! Soorten vragen WERKBOEK. Dit kan ik al! Wie zoek ik? Ik kan ja-neevragen herkennen.
Vragen uit de hoed toveren! LES 5 Dit kan ik al! Ik kan ja-neevragen herkennen. WERKBOEK Soorten vragen Open vragen beginnen met vraagwoorden (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe ) voorbeelden: Hoe gaat
Nadere informatieTHEMAKRANT JAARGANG 1 NUMMER 4 REINHEID 2012
THEMAKRANT JAARGANG 1 NUMMER 4 REINHEID 2012 Beste Ouders, voor u ligt de vierde themakrant van El Wahda. Deze uitgave is gemaakt ter afsluitung van het thema REINHEID. Dit is het vierde thema vanuit de
Nadere informatiePapa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.
Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 7: Bij ons thuis. Lesoverzicht
Les 7: Bij ons thuis Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen zijn zich ervan bewust dat er verschillende gezinssamenstellingen zijn en respecteren verschillen. Kinderen weten dat je verliefd kan worden op iemand
Nadere informatieLESBRIEF. Grote Anna leert lezen en rekenen. Digibordles lezen : Digibordles rekenen : Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.
Samenvatting: Grote Anna heeft een bijzondere dag vandaag! Ze gaat voor het eerst naar de grote school. Anna heeft er veel zin in. Ze heeft zelfs een nieuwe boekentas en schrijfspulletjes gekregen! Het
Nadere informatieNieuws uit groep 3. 7 juni Beste ouders,
Beste ouders, In de laatste weken zijn veel toetsen afgenomen. Iedere keer blijkt weer dat de LOVS-toetsen voor een heleboel kinderen behoorlijk pittig zijn. De vraagstelling is anders, de opdrachten zijn
Nadere informatieHet eiland Ord. Alexander Smakman Julian Lyczak. Met tekeningen van: John Schleipen
Het eiland Ord Alexander Smakman Julian Lyczak Met tekeningen van: John Schleipen Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Je leert in dit programma over het eiland Ord. Op dit eiland wil iedereen
Nadere informatie