Jesse Bussemaker Je leert alleen maar iets in een prettige omgeving

Transcriptie

1 Jesse Bussemaker Je leert alleen maar iets in een prettige omgeving Jesse Bussemaker geeft bewegingsonderwijs op een basisschool in Amsterdam-Zuidoost. In de Bijlmer dus en op een zogenoemde zwarte school. Ons vak is zó mooi. We kunnen zoveel situaties creëren waarin kinderen hun gedrag kunnen oefenen. Dat is soms belangrijker dan de leerdoelen van het bewegingsonderwijs zelf. Ik wilde graag heel goed worden in mijn vak, zegt Jesse Bussemaker. Daarom heb ik gesolliciteerd op een baan in Amsterdam-Zuidoost. Ik dacht bij mezelf: als ik het daar kan, kan ik overal lesgeven. Het was ook een uitdaging. Ik wilde na die opleiding van vier jaar aan de Christelijke Academie voor Lichamelijke Opvoeding (calo) in Zwolle wel eens weten wat ik wel en niet aan zou kunnen. Ik wilde ook weten of ik met deze baan niet te veel hooi op mijn vork zou nemen. Van onze opleiding ging er niemand naar Amsterdam. De uitstraling van die stad is natuurlijk een heel andere dan van Zwolle. Maar mijn ouders hebben Amsterdam altijd een warm hart toegedragen. Dat draag je natuurlijk met je mee. En zelf had ik ook het gevoel dat het hier wel allemaal gebeurt. Verhuisd Vader en moeder Bussemaker groeiden zelf op in Amsterdam. Maar eind jaren zeventig stonden ze voor een moeilijke keuze, omdat ze een huis zochten en dat was in de hoofdstad niet makkelijk te vinden. Daardoor kwamen ze in Lelystad terecht, een van de groeikernen. Maar als kind hoorde ik het hen af en toe zeggen: Dat hadden we nooit moeten doen. Op mijn veertiende zijn we verhuisd naar Amersfoort. Daar heb ik eindexamen gedaan, eerst havo en daarna vwo. Als kind speelde ik altijd buiten, zegt de nu 29-jarige Bussemaker. In Lelystad en Amersfoort heb ik op voetbal gezeten. Ik was laatste man, maar ben nooit in de hogere elftallen beland. Ik had meer inzicht dan talent. Onderwijs Zijn keuze voor de calo had ook meer te maken met zijn voorliefde voor het onderwijs dan zijn hang naar sport. Een gymleerkracht vertelde me al dat het meer ging om de spelende kinderen dan om een opleiding in de sport. Voor dat 134 sport en kennis

2 sport en kennis 135

3 Ik dacht: als ik erin slaag om hén te boeien, kan ik dat overal. laatste had ik beter naar het cios kunnen gaan, wat meer een trainersopleiding is. Zijn liefde voor het basisonderwijs werd aangewakkerd tijdens zijn eindstage voor de calo. Dat was een pittige opdracht. Aan de pedagogische academie in Eindhoven moest ik studenten bijbrengen hoe ze in de toekomst zelf bewegingsonderwijs kunnen geven aan hun eigen klassen. Omdat de vakdocenten vrijwel overal zijn wegbezuinigd, is dat een taak voor de gewone leerkrachten geworden. Zo niet in Amsterdam, waar de gemeente nog altijd kans ziet om het onderwijs voldoende geld beschikbaar te stellen voor het aantrekken van vakdocenten voor het bewegingsonderwijs. Ik ben ook heel gemakkelijk aan een baan gekomen. Ik belde de gemeente en werd meteen doorverwezen naar enkele schoolbesturen. Binnen korte tijd kon ik op twee scholen aan de slag. Na een fusie werk ik nu nog twee dagen per week op één school, de openbare basisschool De Ster. Woning Bussemaker kwam in 2001 naar de hoofdstad. Vanwege het lerarentekort hanteerde de gemeente het uitgangspunt dat nieuwe werknemers in het onderwijs, in de zorg en bij de politie ook een woning kregen toegewezen. Dat maakte de overgang extra makkelijk voor mij. Hij ging naar Amsterdam met in zijn hoofd de beelden die in het - vooral mentaal - ver weg gelegen Zwolle bestaan over kinderen in de Bijlmer. Kinderen die veel brutaler zijn dan elders en die weinig sturing krijgen van thuis. Kinderen die hard moeten knokken om overeind te blijven. Ik dacht: als ik erin slaag hén te boeien, kan ik dat overal, zegt Bussemaker. Maar dat beeld dat hij meenam naar Amsterdam, heeft hij inmiddels wel kunnen nuanceren. Kinderen hier - en dat geldt echt niet alleen voor de Bijlmer, maar ook voor de welstandswijken - zijn inderdaad een stuk mondiger dan in het oosten van het land. Als je hoort wat je hier in de klas als leerkracht naar je hoofd krijgt geslingerd als ze boos zijn, dat is niet mis hoor. Tegelijkertijd hebben ze wél respect bijgebracht gekregen voor ouderen en kunnen ze heel beleefd zijn. Zo n aanval van boosheid is vaak ook snel voorbij. En als ik met een klas kinderen op pad ga, bijvoorbeeld naar een sporttoernooi elders in de stad, valt me op hoe goed ze zich gedragen. Ze maken bijvoorbeeld veel minder troep en ruimen veel beter op dan kinderen elders uit de stad. 136 sport en kennis

4 Die school en die leerkrachten daar zijn een heel stabiele factor in het leven van kinderen. Observaties Simpele of wetenschappelijk verantwoorde verklaringen voor die verschillen kan en wil Bussemaker niet opdissen. Maar hij heeft wel observaties die er toe doen. Ik merk dat de meeste kinderen de school heel erg leuk vinden. Die school neemt ook een andere plaats in hun leven in dan dat bij veel andere kinderen het geval is. Ik had thuis een eigen kamer, mijn eigen bed, mijn bureautje met mijn spulletjes. Voor veel kinderen op mijn school is dat helemaal niet aan de orde. Ze leven met veel broertjes en zusjes in een kleine woning en hun ouders hebben bijna altijd te weinig geld. Daar ben ik in het begin echt van geschrokken. Als het er thuis zo uitziet, vind je het op school zo gek nog niet. Die school en die leerkrachten daar zijn bovendien een heel stabiele factor in het leven van kinderen, voor velen een stuk stabieler dan de situatie thuis. Strijd Basisschool De Ster ligt in de wijk Gein. Verreweg de meeste kinderen komen uit Ghanese, Surinaamse en Antilliaanse gezinnen. De helft van de leerkrachten is ook van allochtone afkomst. Maar Bussemaker wil het gedrag van zijn leerlingen niet zozeer verklaren vanuit hun raciale achtergrond. Het zijn veeleer de omstandigheden waarin ze opgroeien, de dagelijkse strijd om het bestaan. In het begin heb ik het lastig gehad, zeker in de hogere klassen, zegt Bussemaker. Mede door de fusie hadden kinderen veel verschillende leerkrachten gehad en dat speelden ze graag uit. Bij die ander was het veel leuker, kreeg ik dan te horen. Ik heb moeten leren om me daar niets van aan te trekken. In het beeld dat Bussemaker oproept van zijn klassen is één gegeven erg belangrijk. De kinderen zijn gewend veel op straat te spelen en kunnen erg goed voor zichzelf opkomen, zegt hij. Iedereen wil de eerste zijn, iedereen wil de beste zijn. Ook hun trots speelt een grote rol. Het is erg belangrijk om stoer te zijn en een grote mond te durven geven. Kinderen zijn gehard door die strijd op straat. Ik schrok er soms van hoe boos ze dan kunnen worden. Als ze met elkaar op de vuist gaan, gaat het er redelijk pittig aan toe. En ja, daar moet ik als leerkracht dan wel tussen gaan staan. Nee, ik heb nooit overwogen ermee te stoppen. Want tegenover al die ongeremdheid staat heel veel uitbundigheid, vrolijkheid en beweeglijkheid. Als ik de muziek aanzet, heb ik de hele klas in één keer aan het dansen. Het is alleen zo moeilijk al die energie te kanaliseren en de richting op te krijgen die je van tevoren hebt bedacht. sport en kennis 137

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Hinderlijk buitenspel Sport als motor van integratie? Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op