Ons kenmerk IA20/

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Open Data Programma / Programmanummer Facilitaire diensten / 1043 Portefeuillehouder H.M.F. Bruls / B. Jeene Samenvatting Op 11 september 2013, heeft D66 het initiatief voorstel Open Data ingediend. In dit voorstel pleit de fractie van D66 ervoor dat de gemeente Nijmegen van openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor haar data moet maken. Alle data moet eenvoudig, in een standaard formaat op internet beschikbaar worden gemaakt, tenzij dat strijdig is met belangen als privacy of veiligheid. In deze brief aan de Raad geven wij een eerste reactie op dit initiatiefvoorstel. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. IA20, Paul Geurts, 3126 Datum ambtelijk voorstel 9 oktober 2013 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. De brief aan de raad over het initiatief voorstel Open Data vast te stellen. Paraaf akkoord Datum Leidinggevende T. van Gemert, IA20 Programmamanager P. Kluver Programmadirecteur, I Hol, B van der Ploeg Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 22 oktober 2013 nummer: 3.15 Conform advies Aanhouden Anders, nl. Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Gemeentesecretaris Portefeuillehouder Collegevoorstel Open Data

2 Collegevoorstel

3 Informatiemanagement en Automatisering Ontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Nieuwe Dukenburgseweg AD Nijmegen Telefoon Telefax (024) Postbus HG Nijmegen Datum 22 oktober 2013 Ons kenmerk IA20/ Contactpersoon Paul Geurts Onderwerp Initiatiefvoorstel Open Data Datum uw brief 11 september 2013 Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de Raad, Op 11 september 2013, heeft D66 het initiatiefvoorstel Open Data ingediend. In dit voorstel pleit de fractie van D66 ervoor dat de gemeente Nijmegen van openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor haar data moet maken. Alle data moet eenvoudig, in een standaard formaat op internet beschikbaar worden gemaakt, tenzij dat strijdig is met belangen als privacy of veiligheid. In deze brief treft u onze reactie op dit voorstel aan. Wij staan positief tegenover dit voorstel dat goed aansluit op ons collegeakkoord, waarin wij aangeven een transparante, efficiënte en zakelijke overheid te willen zijn. We publiceren al veel data via onze website, denk aan het digitale bouwarchief, de raadsvergaderingen etc. Via Open Data leveren we deze informatie niet alleen via een toepassing die voor de mens leesbaar is, maar publiceren we deze gegevens ook in een door een machine leesbaar formaat. Daarmee wordt deze informatie eenvoudig te hergebruiken en doorzoekbaar. De fractie van D66 vraagt de Raad in te stemmen met de volgende besluiten. In het vervolg van deze brief gaan we verder in op de 6 voorgestelde beslispunten uit het initiatiefvoorstel. 1. Openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor overheidsinformatie in Nijmegen te laten worden. We ondersteunen deze norm vanuit het perspectief van de transparante overheid. Het actief vrijgeven van gegevens als Open Data draagt in hoge mate bij aan de vorming van de transparante overheid en zorgt ervoor dat, als burgers, bedrijven of instellingen gegevens van de gemeente nodig hebben, ze hierover direct en kosteloos kunnen beschikken. Wat levert Open Data concreet op? Op het niveau van de samenleving zien we drie effecten van Open Data in de praktijk terug: betere dienstverlening aan burgers en bedrijven, vergroting van transparantie en economische waarde creatie. Initiatiefvoorstel Open Data

4 Gemeente Nijmegen Informatiemanagement en Automatisering Ontwikkeling Vervolgvel 1 Het verbeteren van de dienstverlening aan burgers is in een aantal gevallen terug te zien. Zo kunnen burgers bijvoorbeeld via Omgevingsalert proactief geïnformeerd worden over vergunningaanvragen in de wijk of kunnen zij bijvoorbeeld eenvoudig zien welke bomen er in de buurt staan, of foto s downloaden van het Regionaal Archief Nijmegen. De transparantie van een overheidsorganisatie wordt verbeterd wanneer open data beschikbaar worden gesteld. De burger (in welke rol dan ook) krijgt immers toegang tot meer informatie dan voorheen. Zeker als de burger daarbij de mogelijkheid krijgt om gegevens te corrigeren of actief kan bijdragen aan de opbouw van gegevensbestanden (crowdsourcing), biedt dit kansen voor verdere samenwerking tussen burger en overheid. Open Data verhoogt de toegankelijk tot gegevens voor onderzoek en onderwijs en zorgt voor economische waarde creatie, doordat bedrijven geld gaan verdienen op basis van deze data. 2. De acht principes van "open data" in Nijmegen bij het beschikbaar maken van overheidsinformatie het uitgangspunt te laten vormen; We onderschrijven dit uitgangspunt en passen dit toe. De juridische basis om Open Data beschikbaar te stellen wordt gevonden in de artikelen 2 jo. 8 van de Wet openbaarheid van bestuur. Deze openbaarheid wordt begrenst door onder meer de uitzonderingsbepalingen in de Wet openbaarheid van bestuur, de Auteurswet, betreffende de stukken waar intellectuele eigendom op rust en de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) betreffende de privacy. We publiceren de data via de Creative Commons Zero licentie. Dit houdt in dat we op onze website vermelden dat we afstand doen van alle auteursrechten. De data kan dus door iedereen, zowel mens als machine, zonder naamsvermelding gebruikt worden. 3. Ontwerp vanaf 2014 nieuwe systemen (of nieuwe releases) zodanig dat data in deze systemen via open API's beschikbaar zijn voor andere partijen om aanvullende diensten te ontwikkelen; Er is inmiddels een basisinfrastructuur voor Open Data gereed en in beheer. Ook een Open Data portaal is inmiddels al opgeleverd. Via dit portaal zijn al diverse datasets beschikbaar. Bij toekomstige projecten met een informatie component, stellen we vast of we de betreffende data open als Open Data kunnen gaan aanbieden. De verwerkingskosten komen dan ten laste van het betreffende project. 4. Geef bij elk project waar informatie van de website wordt getoond deze ook als open data weer; We publiceren inmiddels al ongeveer 35 datasets op basis van openbare informatie van onze website via de Open Data-catalogus, opendata.nijmegen.nl en publiceren we onze datasets op het landelijke Open Data portaal data.overheid.nl. Als informatie eenvoudig te publiceren is als Open Data, gaan we dit ook doen. Verwerkingskosten voor het ter beschikking stellen van specifieke data op aanvraag, wordt verrekend via de gemeentelijke leges verordening. Initiatiefvoorstel Open Data

5 Gemeente Nijmegen Informatiemanagement en Automatisering Ontwikkeling Vervolgvel 2 5. Dat de gemeente Nijmegen haar ambities zichtbaar maakt en zich profileert als voorloper op het gebied van "open data", onder meer door zich hard te maken voor constante vrijgave van data; Momenteel is Nijmegen de grootste gemeentelijke leverancier van datasets op het landelijke Open Data portaal. Nijmegen staat inmiddels bekend als Open Data stad. We zullen deze voorbeeldfunctie verder blijven vervullen. Via onze gemeentelijk Facebookpagina, diverse websites en via de gebruikelijke communicatiekanalen (o.a. persbericht) zullen we de beschikbaarheid van Open Data verder onder de aandacht brengen. 6. Rapporteer de raad over de voorgang van het linked data project. Als founding father van de landelijke pilot Linked Open Data" hebben we laten zien actief met Open Data bezig te zijn en een voorbeeldfunctie in Nederland te vervullen. Het project is inmiddels succesvol afgesloten. Zie voor de resultaten. Wij zullen u op de hoogte houden van de voortgang. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Initiatiefvoorstel Open Data

6 InitiatiefvoorsteP'Open Data mmm 1 2 SEP Aan de raad van de gemeente Nijmegen Aanleiding ^fomt Bij liet mal<en van beleid mal<en overheden gebruik van allerlei gegevens die zij verzamelen. Het gaat om gegevens over uitgaven, of over verieende vergunningen, maar ook om informatie over strooiroutes, objecten in de openbare ruimte of cijfers over veiligheid. Nederlandse overheden stellen de gegevens (data) die zij verzamelen meestal niet openbaar beschikbaar. Zij hebben daar vaak geen principiele reden voor. Het is eerder een gew/oonte dan een keuze. Want hoewel de data niet openbaar beschikbaar zijn, zijn ze vaak wel opvraagbaar. Data beschikbaar stellen op basis van individuele (WOB-)verzoeken kost echterzowel de burger als de gemeente veel tijd en geld. De gemeente beschil<t over een grote hoeveelheid informatie die opgeslagen is als data op computers binnen de ambtelijke organisatie. Veel informatie is in principe openbaar. Toch is deze data momenteel moeilijk toegankelijk voor burgers. Soms is de informatie wel gestructureerd aanwezig, maar enkel via een toepassing die vanuit het aanbodperspectief gemaakt is. In andere gevallen is de informatie enkel beschikbaar op de pc's van ambtenaren en zal de burger contact op moeten nemen met de overheid om via allerlei procedures aan deze data te komen. Het zou het leven van veel burgers en bedrijven nog gemakkelijker maken wanneer al deze data eenvoudig en snel vindbaar zijn via het internet. Daarvoor is het nodig dat deze data goed doorzoekbaar beschikbaarte stellen. Op die manier kan de burger zonder tijdrovende zoekacties bij de gewenste informatie komen. Dat de data niet openbaar beschikbaar zijn is bovendien een gemiste l<ans. "Open data" stimuieert innovatie en economische activiteit, bijvoorbeeld omdat bedrijven en particulieren met de data nieuwe Apps kunnen ontwikkelen, en daardoor toegevoegde waarde te creeren (bijv. door analyse en gebruik voor marktonderzoek op productontwikkeiing en ruimtelijke ordening). Dat heeft weer als voordeel dat, bijvoorbeeld, een stad als Nijmegen steeds 'gebruikersvriendelijker' kan worden voor inwoners en bezoekers. Open data zijn dus niet alleen gunstig voor het ontwikkelen en aanbieden van diensten, maar ook voor de verbetering van de kwaiiteit van het leven. Iedereen wint dus! Wat is open data? Open data is overheidsinformatie die: verzameld is in het kader van de uitvoering van een publieke taak gefinancierd is met publieke middelen voor de uitvoering van die taak openbaar is op grond van de Wet openbaarheid van bestuur bij voorkeur voldoet aan 'open standaarden' bij voorkeur door een computer kan worden gelezen

7 Open data wordt bij voorkeur onder Creative Commons Zero licentie vrijgegeven Met behulp van CCO, kunt u afzien van alle auteursrechten en naburige rechten die u heeft over uvv werk, zoals uw morele rechten (tot zover u hier afstand van kunt nemen), uw rechtsbescherming van de persona, rechten die u beschermen tegen oneerlijke concurrentie, en databanken-rechten die u beschermen tegen het extraheren, verspreiden en hergebruik van data. Houd in gedachten datje geen afstand kunt doen van rechten op een werk waarvan u de rechten niet bezit, tenzij u toestemming heeft van de eigenaar. Om het schenden van de rechten van derden te voorkomen, dient u overleg te plegen met uw juridisch adviseur als u niet zeker weet of u de rechten heeft tot het distribueren van het werk, U wordt erop gewezen dat dit geen registratieprocedure is en Creative Commons bewaart noch slaat de door u ingevoerde informatie op. Dit hulpmiddel begeleidt u bij het genereren van de HTML code waarin de metadata is geincorporeerd die aangeeft dat uw werk onder de CCO licentie ter beschikking wordt gesteld. Uw werk wordt niet geassocieerd met CCO noch geopenbaard onder de CCO licentie, zolang u het werk niet als zodanig openbaar maal<t Voorbeelden van Open Data Internationaal zijn er tal van interessante voorbeelden van open data-websites. Gemeentes als San Fransisco en Vancouver, maar ook de Wereldbank doen er al lange tijd hun voordeel mee. Enkele voorbeelden: op deze site kan iedere Brit zien hoe zijn belastinggeld wordt besteed; hier kunnen inwoners van de stad eenvoudig bij criminaliteitscijfers, om individuele keuzes - van een route naar huis tot de keuze voor een basisschool - te overwegen; website van de Ameriloanse federale overheid; data.worldbank.org: website met datasets van de Wereldbank; datasf.org: website met data de gemeente San Francisco. Het vrijgeven van overheidsinformatie als Open Data neemt momenteel in Nederland een vlucht. Zo onderhoudt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de site Deze site bevat een open dataportaal (data.overheid.nl), waarop alle data die door Nederlandse overheden beschikbaar zijn gesteld staan gebundeld. Ook is er momenteel een nationaal georegister met meer dan 3000 regionale en landelijke datasets. Enkele gemeentes en de provincie Noord-Holland experimenteren al met open data door bijvoorbeeld wedstrijden voor het ontwikkelen van nieuwe Apps te organiseren. Open data in Nijmegen De gemeente Nijmegen is hiermee recent begonnen. Tijdens het op 2 december 2011 georganiseerde Open Innovatiefestival 2011 startte de gemeente de wedstrijd Apps^Nijmegen: een open uitnodiging om met de open data van de gemeente Nijmegen toepassingen te ontwikkelen. Daarmee brengt de gemeente ook meteen haar "open data" onder de aandacht de site waarde apps te vinden zijn is

8 Enkele voorbeelden van speciaal voor Nijmegen ontwikkelde apps zijn: Op de Buurt Radar kunnen mensen uit Nijmegen zien wat er bij hen in de buurt gebeurt. Naast opendata als bekendmakingen, omgevingsvergunningen en kunst op straat zien mensen op een Google Maps kaartje ook nieuwsberichten, prikbordadvertenties, wijkevenementen, wijkclips en wijkverhalen in hun buurt. De app toont alle monumentale panden en bomen van de gemeente Nijmegen op een en dezelfde kaart. Je kan simpelweg een adres intypen om te zoeken of rustig door de kaart bladeren. De bouwjaren van de monumentale panden komen uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Aan de bomen zijn de dichtstbijzijnde adressen toegevoegd; dat maakt het opzoeken van de boom makkelijker. Met deze gratis iphone-app blijf je eenvoudig op de hoogte van de belangrijkste zaken die in jouw buurt spelen en waarvoor een omgevingsvergunning is aangevraagd. Gaat de achterbuurman een dakkapel bouwen of een schutting verhogen, komt er Industrie in jouw wijk, worden er bomen gekapt inje straat? Met deze app weet je het direct. Deze app speelt in op de behoefte om op een moderne manier gebruik te kunnen maken van het recht gei'nformeerd te worden en eventueel bezwaarte kunnen maken. Met de wedstrijd apps voor Nijmegen van de gemeente Nijmegen is er een stap gemaakt naar het openbaar maken van data. D66 roemt dat initiatief en vindt dat het principe "open data" zich moet nestelen in het gemeenteiijke DNA. Dit betekent dat het niet moet blijven bij een eenmalige wedstrijd, maar dat elke gemeenteiijke afdeling zich bewust moet zijn van de data waarover men beschikt en hoe deze data toegankelijk kunnen worden gemaakt. Gemeente Nijmegen bouwt aan een geo-informatie infrastructuur waarin alle geografisch gerelateerde informatie als dataset via een service wordt aangeboden. Deze services worden gepubliceerd in het nationaal georegister. Tevens is gemeente Nijmegen betrokken in een pilot met o.m. het Kadaster het ministerie van I &M, IPO en Hack de overheid, om Structuurte brengen in Open Data via Linked Data. We trekken hierbij samen op met de gemeente Amersfoort om te onderzoeken hoe we beide onze monumenten database kunnen publiceren en dat een app-ontwikkelaar zonder al teveel hulpmiddelen beide datasets kan inlezen. Kostenbesparing Er is sprake van een kostenbesparing voor zowel burgers als overheid. Wanneer openbaar opvraagbare data online beschikbaar wordt gemaakt, scheelt dit in overhead die nodig is bij het aanvragen van informatie en kunnen burgers de leges die dit soort aanvragen kosten ook bespaard blijven.

9 Voorstel D66 Nijmegen vindt dat de gemeente Nijmegen van openbaarlneid en toeganl<elijl<lneid de nieuwe norm voor haar data moet mal<en. Alle data moeten eenvoudig, in een standaard formaat op internet beschil<baar worden gemaakt, tenzij dat strijdig is met belangen als privacy of veiligheid. Dat vraagt om een open houding van de gemeente Nijmegen. De gemeente is ervoor verantwoordelijk dat data beschikbaar zijn, de overheid bewaakt niet meer het hele proces van ontginnen en bewerken van data tot het ontwikkelen van diensten, maar stelt zich in toenemende mate als dataprovider op. Derden worden in staat gesteld om deze informatie te gebruiken om diensten te ontwikkelen. D66 Nijmegen stelt voor de acht principes van de Open Data Working Group ( een groep voorstanders en gebruikers van open data, in 2007 hebben vastgesteld, overte nemen. Deze acht principes zijn: 1. Alle data waargeen restricties (privacy, veiligheid of anderszins) op rusten, worden ter beschikking gesteld; 2. Data worden verzameld bij de bron, dus met de grootst mogelijke detaillering; 3. Data worden zo snel mogelijk beschikbaar gesteld om de gebruikswaarde te behouden; 4. Data worden beschikbaar gesteld voor een zo breed mogelijke groep mensen en voor een zo breed mogelijk aantal toepassingen; 5. Data worden beschikbaar gesteld in een formaat dat voldoende gestructureerd is om automatische verwerking mogelijk te maken; 6. Data worden ter beschikking gesteld aan iedereen; 7. Data worden ter beschikking gesteld volgens open standaarden waarover niemand de exclusieve controle heeft; 8. Data worden ter beschikking gesteld vrij van restricties door copyright, patenten, merken etc. Voorstel aan de raad om te besluiten het college de volgende opdrachten te geven: 1. Openbaarheid en toegankelijkheid de nieuwe norm voor overheidsinformatie in Nijmegen te laten worden; 2. De acht principes van "open data" in Nijmegen bij het beschikbaar maken van overheidsinformatie het uitgangspunt laten vormen; 3. Ontwerp vanaf begin 2014 nieuwe systemen (of nieuwe releases) zodanig dat data in deze systemen via open API's beschikbaar zijn voor andere partijen om aanvullende diensten te ontwikkelen; 4. Geef bij elk project waar informatie van de website wordt getoond deze ook als open data weer; 5. Dat de gemeente Nijmegen haar ambities zichtbaar maakt en zich profileert als voorioper op het gebied van "open data", onder meer door zich hard te maken voor constante vrijgave van data; 6. Rapporteer de raad over de voortgang van het linked data project. C.B.M. Lamers, D66