Kwaliteits- en Capaciteitsdocument Elektriciteit

Transcriptie

1 Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015 Elektriciteit

2 2

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 5 SAMENVATTING 6 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE Strategische thema's Transformatie naar duurzaam Toekomstbeelden Bedrijfswaarden Organisatie 15 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM Beleid en plannen Procesbeheersing Controle en monitoring Verbeteren en bijsturen 30 3 KWALITEIT Introductie Gerealiseerde kwaliteit Ontwikkeling van het net Kwaliteitsrisico's en beheersmaatregelen Plannen vervanging en onderhoud 47 4 VEILIGHEID Crisismanagementorganisatie en -oefeningen Leren van incidenten Integraal risicomanagement Onderhoud en vervangingen 52 5 CAPACITEIT Introductie Terugblik op plannen en realisatie Raming capaciteitsbehoefte Capaciteitsrisico's en maatregelen Plannen uitbreidingen 62 3

4 6 STEDIN IN TRANSITIE Introductie Inzicht in lange-termijn implicaties van de energietransitie Verkennen van oplossingen voor capaciteitsknelpunten ten gevolge van de energietransitie Bijdrage aan gebiedsontwikkeling Optimaliseren life cycle management van installed base 80 TECHNISCHE BIJLAGEN 83 Bijlage A Tabel MR Kwaliteit 83 Bijlage B Aantallen assets 88 Bijlage C Belangrijkste risico's 89 Bijlage D Investeringsbedragen beheersmaatregelen 92 Bijlage E Investeringstabel aantallen assets 93 Bijlage F Onderhoudsplan 94 Bijlage G Onderhouds- en vervangingsplannen omtrent veiligheid 99 Bijlage H Capaciteitsknelpunten 102 Bijlage I Overzichtslijst aanwezige procedures 103 4

5 VOORWOORD Het is voor iedereen duidelijk: De energietransitie is echt begonnen en gaat sneller dan gedacht. Onze netten moeten aan nieuwe eisen voldoen. We moeten investeren in een toekomstbestendig energienetwerk dat flexibiliteit in opwek en verbruik mogelijk maakt. Daarin moeten we keuzes maken. Met en voor onze klanten werken we aan slimme, betaalbare oplossingen. Het is daarbij van cruciaal belang dat we onze dagelijkse werkzaamheden goed blijven doen. Iedere dag moeten we met elkaar onze plek verdienen, zodat we als maatschappelijk bedrijf ook een toonaangevende rol in de energietransitie kunnen en mogen spelen. In 2015 is een groot deel van de voormalige service provider Joulz onderdeel geworden van Stedin. Dat was nodig om kosten te besparen en daarmee middelen vrij te maken om in de toekomst te kunnen blijven investeren in de netten. Stedin is door deze integratie een brede netbeheerder geworden. De organisatie is gegroeid en voert storingswerkzaamheden, onderhoud, niet complexe aanleg en vervangingswerkzaamheden in eigen beheer uit. Daarnaast zijn we in 2015 begonnen met het installeren van slimme meters, een logistiek en financieel omvangrijk project dat tot 2020 loopt en dat van essentieel belang is voor het realiseren van de doelstellingen uit het Energieakkoord van de overheid. De snelle veranderingen in het energielandschap en de vorming van een nieuwe organisatie zijn voor Stedin aanleiding geweest haar strategie te herijken. Dit proces heeft in 2015 plaatsgevonden, waarbij onze stakeholders en met name onze klanten zijn betrokken. De afronding hiervan zal naar verwachting begin 2016 gereed zijn. Stedin heeft de ambitie om voorop te lopen voor wat betreft het kwaliteitsniveau van de elektriciteits- en gasnetten en heeft zich daartoe een sterke verbetering van de kwaliteitsindicatoren ten doel gesteld voor de komende driejaarlijkse periode. Binnen de energietransitie draagt Stedin actief bij aan gebiedsontwikkeling. Elke buurt is daarin uniek. Uitgangspunt daarbij is het mogelijk maken van lokaal optimale energiesystemen, in overleg met gemeenten, maatschappelijke organisaties en onze klanten. Samenvattend gaan wij voor een kosten efficiënt en betrouwbaar netwerk. En we gaan de uitdaging aan om een uitgesproken en regisserende rol in de energietransitie te spelen met het maatschappelijk belang voorop. Wij zijn ervan overtuigd dat hiermee het belang van onze klanten het meest is gediend. Pieter Trienekens Algemeen Directeur Benaissa el Hammadi Directeur Asset Management 5

6 SAMENVATTING Met dit Kwaliteits- en Capaciteitsdocument geven we inzicht in de wijze waarop we de kwaliteit en capaciteit van onze elektriciteitsnetten bewaken en tijdig en adequaat inspelen op veranderende behoeftes vanuit de omgeving. Missie, visie en strategie Onze missie is: duurzame energie voor iedereen. Bij die verduurzaming horen de sleutelwoorden beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar. Met onze kennis en ons vakmanschap maken we de netten slimmer, zodat duurzame energie betaalbaar en efficiënt wordt getransporteerd wordt. Een hoge betrouwbaarheid van onze netten is daarbij gewaarborgd. Omdat de beelden over het toekomstig energiesysteem sterk uiteenlopen, houden we daarbij een scherp oog op verschillende uitgewerkte scenario s. Zo blijven we wendbaar en kunnen we tijdig inspelen op ontwikkelingen en verlagen we het risico dat we investeringen doen die achteraf niet nodig blijken. Kwaliteitsbeheersingssysteem Om risico s ten aanzien van kwaliteit en capaciteit te beheersen, is het Stedin Management Systeem ingericht. Het is gecertificeerd voor de normen PAS 55 (wordt vervangen door ISO 55001) en NTA Het kwaliteitsbeheersingssysteem is een onderdeel van het Stedin Management Systeem. Daarin is een sleutelrol weggelegd voor assetmanagement conform de Deming-cirkel (Plan-Do-Check-Act). Risico s worden geïdentificeerd, geclusterd en beoordeeld op de bedrijfswaarden van Stedin. Op te grote risico s worden beheersmaatregelen getroffen voor. Die worden geëvalueerd op effectiviteit en eventueel bijgestuurd. Kwaliteit Onder kwaliteit verstaan we het veilig en continu leveren van energie. De leveringszekerheid wordt landelijk gewogen middels drie kwaliteitsindicatoren: jaarlijkse uitvalduur (SAIDI), gemiddelde onderbrekingsduur (CAIDI) en onderbrekingsfrequentie (SAIFI). In 2014 zijn de doelstellingen voor wat betreft SAIDI en SAIFI behaald, maar de doelstelling voor CAIDI niet. De volledige herstelduur bij storingen is vaak hoger dan de streefwaarde. Omdat we de doelstelling voor CAIDI structureel niet halen, worden de verbetermaatregelen op dit vlak geïntensiveerd. De toestand van de netten van Stedin verandert door dagelijkse gebruik en door onderhouds- en vervangingsactiviteiten. Die toestand wordt nauwlettend gemonitord. Voor de meeste assetgroepen geldt dat de betreffende componenten geen onaanvaardbare risico s veroorzaken. De toestand van MS-kabels is wel verslechterd en het bestaande risico is niet gemitigeerd - ondanks de realisatie van gepland(e) onderhoud en vervangingen. Ook voor LS kabels geldt dat de in KCD 2013 geplande vervangingen gehaald zijn, maar dat het effect van het huidige beleid van louter correctief vervangen kleiner is dan het effect van de collectieve veroudering. Voor elk van de assetgerelateerde risico s (LS-verbindingen, MSverbindingen, openbare verlichting en graafschade) zijn beheersmaatregelen ter mitigatie gepresenteerd. Veiligheid Veiligheid is één van de bedrijfswaarden van Stedin. We zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de omgeving, medewerkers en personeel van derden. Die verantwoordelijkheid wordt ingevuld met preventie en met planmatig, adequaat handelen bij incidenten of bij onveilige situaties. Onder preventie verstaan we bijvoorbeeld veilig werken (BEI/VIAG) en tijdige vervanging, onderhoud en inspecties van assets. In noodsituaties doen we een beroep op de bedrijfshulpverlenersorganisatie en een 6

7 crisismanagementorganisatie, zoals vastgelegd in het crisismanagementplan. In het asset risicomanagementproces wordt van alle mogelijke gebeurtenissen het potentiële veiligheidsrisico bepaald. Capaciteit Om te waarborgen dat voortdurend de benodigde netcapaciteit beschikbaar is, investeren we tijdig in uitbreiding van de netten. In de afgelopen jaren zijn minder uitbreidingen gerealiseerd dan gepland in KCD Deels door een lagere capaciteitsbehoefte dan voorzien en deels door vertraging in de uitvoering van de geplande maatregelen. Voor vertraagde projecten is een herziene planning opgesteld. De toekomstige capaciteitsbehoefte ramen we op basis van verschillende scenario s voor de ontwikkeling van energievraag- en aanbod. Op basis van het meest waarschijnlijke scenario zijn vijf nieuwe knelpunten geïdentificeerd die leiden tot een onacceptabel capaciteitsrisico. Samen met de bestaande risico s uit nog niet afgeronde projecten resulteert dit in een totaal van elf onacceptabele risico s. Voor al deze risico s worden uitbreidingsinvesteringen gedaan. Naast capaciteitsvergrotingen als gevolg van deze risico s, voorzien we ook investeringen in nieuwe netwerken en nieuwe aansluitingen vanwege klantvragen. De benodigde uitbreidingsinvesteringen daarvoor worden uiteraard ook meegenomen. Stedin in transitie Aansluitend op onze missie om duurzame energie voor iedereen mogelijk te maken, lichten we toe welke belangrijke gevolgen we zien ten aanzien van de energietransitie en welke maatregelen we nemen om hier goed op voorbereid te zijn. Met de toekomstscenario s als uitgangspunt onderzoeken we via verschillende benaderingen de impact op elektriciteits- en gasnetten in de energietransitie: Globaal, voor het gehele Stedin gebied, integraal voor alle onderdelen van de energiewaardeketen, voor de elektriciteits- en gasnetten en afzonderlijk en in detail voor lokale LS-netten. Een belangrijke bevinding daarbij, is dat de dynamiek van de energietransitie impact heeft op alle netten van Stedin en op alle netvlakniveau s. De focus op de hogere netvlakken, zoals voorgeschreven in Ministeriële Regeling Kwaliteit, dient naar onze mening aangepast te worden naar een evenredige aandacht voor alle netvlakken. 7

8 VERZORGINGSGEBIED ELEKTRICITEIT 8

9 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE Stedin is als netbeheerder verantwoordelijk voor een veilig en betrouwbaar transport van elektriciteit en gas. Stedin zorgt voor het transport van elektriciteit en gas in de Randstad voor bijna twee miljoen particuliere, zakelijke en overheidsklanten. De missie van Stedin is: Duurzame energie voor iedereen. Met schaarser wordende fossiele brandstoffen is de duurzame weg de enige weg om te zorgen dat er duurzame energie is voor iedereen. Van centraal opgewekt en gedistribueerd, verandert de energievoorziening de komende jaren naar decentrale opwek uit vooral duurzame bronnen. Die verandering is nu al in volle gang. Klanten wekken zelf energie op, bedrijven experimenteren met nieuwe energietechnieken en duurzame innovaties veroveren de markt. Bij die verduurzaming zijn 'beschikbaar', 'betrouwbaar' en 'betaalbaar' sleutelwoorden. Mensen en bedrijven worden steeds afhankelijker van energie in hun dagelijkse leven, omdat bijvoorbeeld veel huishoudelijke toepassingen en vervoersmogelijkheden elektrisch worden. Met onze kennis en ons vakmanschap maken we mogelijk dat netten slimmer worden en betaalbaar blijven, dat duurzame energie efficiënt getransporteerd wordt en dat de hoge betrouwbaarheid van de netten gewaarborgd is. 1.1 STRATEGISCHE THEMA'S Er zijn in 2015 vijf strategische thema's waarlangs we werken aan het invullen van onze missie: Klant: Stedin is klantgericht door de bedrijfsvoering en innovatie te laten bepalen door diepgaand klantinzicht. Medewerker & Cultuur: Medewerkers verbinden zich aan Stedin door (h)erkenning van hun vakmanschap en kwaliteiten en door hun stem te laten horen. Operationeel: Stedin organiseert haar werk in ketens en verbetert continu door de voortgang in de ketens te meten en terug te koppelen. Financieel: Stedin is financieel voorspelbaar door het nakomen van afspraken en het verbeteren van cost-control. Transformatie naar duurzaam: Stedin faciliteert 'Duurzame energie voor iedereen' door goed voorbereid te zijn op de energietransitie. Vanwege de samenvoeging van Stedin Netbeheer en Joulz Service Provider begin 2015 tot een brede netbeheerder en de snelle veranderingen in het energielandschap, is de Stedin-strategie eind 2015 herijkt. De kern van deze herijkte strategie is om als brede, financieel bewuste regionale netbeheerder een sterke maatschappelijke en aanjagende rol te vervullen om de energietransitie te helpen versnellen. Vanaf 2016 hanteren we vijf strategische speerpunten om onze missie en ambitie waar te maken. Dit zijn: Inzicht energietransitie: Stedin formuleert een integrale visie op het lokale energiesysteem door inzicht in klant, assets en maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Gesprek omgeving: Stedin is een actieve gesprekspartner door in gesprek met klant, marktpartij en overheid, keuzes samen uit te werken en onze voorkeur uit te spreken. Gewoon doen: Stedin behoudt haar bestaansrecht door continu te verbeteren. Onze processen en dienstverlening zijn op orde, onze klanten tevreden en we zijn financieel gezond. Vergroten veranderkracht: Stedin is wendbaar door nieuwe trends, ontwikkelingen, kansen en bedreigingen snel te absorberen en daar adequaat naar te handelen. Stedin bouwt verder aan het fundament voor duurzame resultaten door het verstevigen van persoonlijk leiderschap en besturing. 9

10 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE TRANSFORMATIE NAAR DUURZAAM 1.2 TRANSFORMATIE NAAR DUURZAAM In Hoofdstuk 6 van dit document staat de transformatie naar duurzaam centraal. De energietransitie is in volle gang: klanten investeren in duurzame opwekking, vervoer en warmtevoorziening en de overheid stuurt op het halen van de in Europees verband afgesproken duurzame doelen. Dit gaat in alle opzichten een nieuw energielandschap opleveren: een duurzame energiemix, nieuwe marktmodellen, nieuwe spelers op de energiemarkt en een slim en meer geïntegreerd energiesysteem dat in staat is vraag en aanbod continu goed op elkaar af te stemmen. Ondanks de vele signalen over de op gang komende energietransitie, is er nog steeds veel onzekerheid over hoe snel, waar en welke verduurzaming gaat plaatsvinden. De beelden over het toekomstig energiesysteem verschillen onderling sterk. Dit stelt ons voor de uitdaging om zo wendbaar te zijn dat tijdig ingespeeld kan worden op ontwikkelingen, zonder te vroeg investeringen te doen die achteraf niet nodig blijken. Als beheerder van electriciteits- en gasnetten die midden in de energietransitie staat, onderscheiden we een aantal belangrijke trends: De energietransitie manifesteert zich per locatie op unieke wijze. De 'one size fits all' benadering past niet meer, per wijk of straat is inzicht nodig om te komen tot een optimale energieinfrastructuur. Elektriciteitsnetten gaan door elektrificatie en meer decentrale opwekking zwaarder belast, en op termijn overbelast worden. Stedin zoekt naar mogelijkheden om de elektriciteitsnetten optimaal te benutten en waar nodig zo efficiënt mogelijk uit te breiden. Flexibiliteit, bijvoorbeeld door toepassing van opslag en vraagsturing, speelt hierbij een grote rol. Gasnetten worden verdrongen door elektrificatie van de warmtevoorziening en collectieve warmtenetten. Voor de gasnetten is het risico op vervroegde afschrijvingen en stijgende tarieven voor klanten die gas blijven gebruiken een belangrijk aandachtspunt. Data en IT worden steeds belangrijker in de analyse, planning en dagelijkse bedrijfsvoering van de netten. De toekomstbeelden die aan de basis liggen van dit KCD geven weer hoe duurzame ontwikkelingen die komende jaren kunnen plaatsen gaan vinden. Zij zijn beschreven in de volgende paragraaf. 1.3 TOEKOMSTBEELDEN Binnen de Eneco Groep zijn de afgelopen jaren toekomstbeelden ontwikkeld over hoe de wereld er in de periode van nu tot en met 2050 uit kan zien. Deze toekomstbeelden zijn bedoeld om de organisatie uit te dagen om beleid ten aanzien van investeringen en strategische keuzes te toetsen bij verschillende economische, sociale, technologische en politieke ontwikkelingen. Nadrukkelijk wordt hierbij geen keuze gemaakt welk toekomstbeeld het meest waarschijnlijke is - alle toekomstbeelden zijn zodanig opgesteld dat ze kúnnen ontstaan. Hier dient dus rekening mee worden gehouden bij het maken van belangrijke keuzes. De toekomstbeelden hebben de namen Paces, Tides en Circles gekregen. Per toekomstbeeld is bedacht wat de ontwikkeling is van energie-relevante aspecten zoals energievraag, opkomst duurzame energie en ontwikkelingen van nieuwe technologieën. 10

11 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE TOEKOMSTBEELDEN Paces Figuur 1: Paces PACES Rest van de wereld Europa Dit is het toekomstbeeld met twee snelheden van economische groei: terwijl Europa treuzelt en in een langdurige recessie verkeert, versnelt de economische groei in de rest van de wereld. Mede door de exploitatie van schaliegas in Zuid-Europa krabbelt Europa langzaam uit het dal. In dit toekomstbeeld is de opkomst van zon PV, de warmtepomp en elektrisch vervoer beperkt. De interesse van klanten ligt vooral bij kosten besparen. De hoge energieprijzen zorgen voor energiebesparing in de gebouwde omgeving en maken collectieve warmtesystemen op basis van restwarmte aantrekkelijk. In steden zullen daardoor delen van het gasnet verdwijnen. Alleen degene die het kan betalen investeert in back-up energiesystemen. Uitdaging voor de netbeheerder is hier vooral: kwaliteit blijven leveren bij een schaarste van financiële middelen. Tides Figuur 2: Tides TIDES 11

12 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE TOEKOMSTBEELDEN In dit toekomstbeeld is er een grote mondiale volatiliteit en cycliciteit in de economie: na initieel herstel van de wereldeconomie, zorgt het instorten van het Chinese financiële systeem voor een diepe recessie. Mede gevoed door schone kolentechnologie volgt een ongekende economische hausse die abrupt eindigt door een grondstoffencrisis. De snelheid waarmee de energietransitie zich ontwikkelt, wijzigt sterk over conjunctuurgolven heen. Dus ook de vraag naar netcapaciteit kan in hoogconjunctuur sterk stijgen en vervolgens in plotselinge krimpende economie stabiliseren of zelfs dalen. In de periodes van hoogconjunctuur stellen klanten hoge eisen en zoeken actief naar alternatieven voor de energievoorziening. De uitdaging voor de netbeheerder in dit toekomstbeeld is om in een concurrerende omgeving 'just in time' te investeren en grootschalige overcapaciteit te voorkomen. 12

13 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE TOEKOMSTBEELDEN Circles Figuur 3: Circles CIRCLES De snelle groei van duurzame energie creëert een wereld van overvloed, waarin schaarste van water en voedsel wereldwijd verdwijnt. Het zorgt voor een gestage economische groei van een vooral virtuele wereldeconomie. Traditionele energiebedrijven die de omslag niet hebben kunnen maken zullen verdwijnen. In dit toekomstbeeld zullen er forse doorbraken zijn in technologische ontwikkelingen. Deze zorgen voor een forse toename van zon PV, mogelijkheden voor korte én lange termijn opslag en elektrisch vervoer breekt door. Zelfvoorzienend zijn, is een serieuze optie. Elektriciteitsprijzen zijn relatief laag, waardoor de elektrische warmtepomp een serieus alternatief wordt voor een gasgestookte ketel. Er zal niet overal meer een gasnet nodig zijn. De uitdaging voor de netbeheerder in dit toekomstbeeld is dat het bestaansrecht onderdruk staat door de grootschalige opkomst van alternatieve lokale netten met opslag. KWANTIFICERING VAN DE TOEKOMSTBEELDEN Op basis van de kwalitatieve kenmerken van de toekomstbeelden heeft een kwantificering plaatsgevonden. Deze schetsen de mogelijke ontwikkelingen van energievraag, -aanbod en de opkomst van duurzame technologieën. Onderstaande figuren geven de uitkomsten weer voor de beelden ten aanzien van de ontwikkeling van de elektriciteitsvraag van apparaten en verlichting, opkomst van zon PV, elektrisch vervoer, elektrische warmtepompen en opslag binnen het verzorgingsgebied van Stedin. 13

14 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE TOEKOMSTBEELDEN Figuur 4: Ontwikkeling elektriciteitsvraag vanuit apparaten en verlichting per woning E-vraag per woning [kwh/jaar] Paces Tides Circles Figuur 5: Ontwikkeling zon PV en energieopslag in accu's Geïnstalleerd vermogen [GWp] Zon PV, Paces Zon PV, Circles Opslag, Paces Opslag, Circles Figuur 6: Ontwikkeling elektrisch vervoer (FEV) en elektrische warmtepompen (in woningen) Aantal (x1000) FEV, Paces FEV, Circles Warmtepompen, Paces Warmtepompen, Circles 14

15 1 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE BEDRIJFSWAARDEN Deze beelden kunnen worden omgezet naar een verwachte capaciteitsvraag. Dit wordt verder uitgewerkt in Hoofdstuk 5. De toekomstbeelden zijn continu in ontwikkeling en zullen de komende jaren verder worden bijgesteld als daar aanleiding voor is. 1.4 BEDRIJFSWAARDEN Het bedrijfswaardenraamwerk vormt de basis voor de risicoanalyses en investeringsbeslissingen met betrekking tot de assets in de elektriciteits- en gasnetten. In 2013 en 2014 hebben we het bedrijfswaardenraamwerk geëvalueerd. Dat heeft geleid tot aanpassing in de vorm van een nieuwe bedrijfswaarde, "Duurzaamheid", en het aanscherpen van de bedrijfswaarde "Imago" naar "Klant- en stakeholderbeleving". De bijgewerkte set bedrijfswaarden met aangepaste wegingscriteria is opgesteld op basis van: een stakeholderanalyse; een vergelijking van bedrijfswaardenmodellen in en buiten de sector; eigen ervaringen uit het werken met de vorige versie van het bedrijfswaardenraamwerk. De nieuwe bedrijfswaarden zijn: 1. Veiligheid: De mate waarin risico's voor eigen medewerkers en derden als gevolg van de aanwezigheid van de infrastructuur en het werken daaraan worden geminimaliseerd. 2. Kwaliteit: De mate waarin wordt voldaan aan de door de stakeholders gevraagde kwaliteit en beschikbaarheid van de geleverde producten en diensten. 3. Financiële prestatie: De mate waarin aan de eisen van de "Asset Owner" met betrekking tot de financiële prestatie wordt voldaan. 4. Wet- en regelgeving: De mate waarin geopereerd wordt binnen de grenzen van: de aanwijzing tot netbeheerder en meetverantwoordelijke, de vereisten opgelegd door de regelgever en de wetgever en overeenkomsten. 5. Klant- en stakeholderbeleving: De mate waarin gebeurtenissen de beleving van de prestaties van Stedin beïnvloeden. Het betreft de beleving door klanten en stakeholders. 6. Duurzaamheid: De mate waarin de elektriciteits- en gasvoorziening rekening houdt met duurzame energie en energiebesparing, en maatschappelijk verantwoord functioneert. 1.5 ORGANISATIE Stedin bestaat uit twee onderdelen: de netbeheeractiviteiten (Stedin Netbeheer en Stedin Operations) en het dienstenbedrijf (Stedin Diensten; Stedin Infradiensten en Stedin Meetbedrijf) dat actief is in het vrije domein. Waar in dit document wordt gesproken over Stedin dan staat dit voor Stedin Netbeheer en/of Stedin Operations. Stedin Netbeheer B.V., gevestigd te Rotterdam, is een 100% dochteronderneming van N.V. Eneco Beheer en heeft conform de wetgeving (Elektriciteitswet 1998 en Gaswet) een eigen Raad van Commissarissen. In 2015 is een groot deel van de voormalige service provider Joulz onderdeel geworden van Stedin, waarmee de organisatie is gegroeid tot ca medewerkers. Storingswerkzaamheden, onderhoud, niet complexe aanleg en vervangingswerkzaamheden worden in eigen beheer uitgevoerd. 15

16 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM Onderdeel van het Stedin Management Systeem Bij Stedin hebben we een integraal managementsysteem ontwikkeld, met als doel in de procesuitvoering te borgen dat Stedin voldoet aan de eisen die aan haar worden gesteld. Hier zijn onder andere het kwaliteitsbeheersings- (KBS) en het veiligheidsmanagementsysteem (VMS) in verweven. In dit hoofdstuk komt de algemene beschrijving van het managementsysteem aan bod. In de hoofdstukken kwaliteit, veiligheid en capaciteit wordt de werking van het systeem in de praktijk verder uitgelegd aan de hand van de Demingcirkel (Plan-Do-Check-Act). Figuur 7: Het Stedin Management Systeem NORMENKADER Wet- en regelgeving Management systeem normen Beleid, richtlijnen Stedin eisen Besturen Input Aansluiten Output Input Transport Output Input Netgedreven Output Input Functieherstel Output Ondersteunen De kern van het managementsysteem zijn de bedrijfsprocessen. Hierin onderkennen we drie typen: primaire, ondersteunende en besturende processen. 16

17 1. Primaire processen: de processen waarmee we producten en/of diensten aan klanten en andere belanghebbenden leveren. Deze processen zijn ondergebracht in vier ketens: Aansluiten: Deze keten richt zich op het fysiek aansluiten van locaties op het transportnet in opdracht en naar de wensen van energie-afnemers en -producenten. Transport: De activiteiten in deze keten zijn gericht op het continu en per aansluiting administratief in overeenstemming brengen van de capaciteit van de aansluiting, de contractuele relatie met de energieafnemer en het verbruik per tijdseenheid. De wijze waarop dat gebeurt, wordt mede bepaald door het vigerende marktmodel. Netgedreven: Door continue bewaking van het elektriciteits- en gasnet op kwaliteit en (voldoende) capaciteit worden netrisico's gedetecteerd en vertaald in mitigerende maatregelen. Dit leidt, na onder andere een risicobeoordeling, tot het uitvoeren van planmatig onderhoud aan het net en het plannen/realiseren van uitbreidings- en vervangingsinvesteringen in het net. Functieherstel: Storingen in het energietransport die zijn gedetecteerd of gemeld, worden snel, veilig en doelmatig hersteld conform de vigerende technische eisen. 2. Ondersteunende processen: de processen die de primaire processen ondersteunen. 3. Besturende processen: de processen die de organisatie en de uitvoering besturen, zoals de beleidsvorming en de planning- en controlcyclus (PDCA-cyclus).. Het Stedin Management Systeem is beschreven in de volgende onderdelen: Normenkader, hierin zijn alle eisen opgenomen; Processchema s en beschrijvingen; Procesdocumentatie, zoals werkinstructies; Procesondersteunende documentatie, bijvoorbeeld de documenten in het Handboek Techniek Stedin. Bij de uitvoering van de diverse processen zijn de eisen aan Stedin leidend. Dit zijn eisen voortkomend uit wet- en regelgeving, managementsysteemnormen en eigen beleid. Binnen Stedin werken we met meerdere normen: ISO 9001, OHSAS 18001, ISO 14001, PAS 55 (wordt vervangen door ISO 55001), NTA 8120 en VCA Elke managementsysteemnorm geeft een ander perspectief op het managementsysteem. ISO 9001 heeft een klantperspectief: krijgt de klant wat hij heeft besteld? OHSAS en VCA hebben een mensperspectief: gaan de medewerkers en derden die voor Stedin werkzaamheden uitvoeren weer gezond naar huis? ISO heeft een milieuperspectief: welke effecten hebben onze activiteiten op het milieu en kunnen we die reduceren? PAS 55 (ISO 55001) en NTA 8120 hebben een assetperspectief: zetten we de juiste assets in om onze diensten te kunnen leveren? Wat de normen gemeenschappelijk hebben is het doorlopen van de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) om strategische doelstellingen te realiseren, continu te verbeteren, processen te beheersen en wijzigingen beheerst door te voeren. Het Stedin Management Systeem is gecertificeerd op basis van de hierboven genoemde normen. VCA, ISO 9001, ISO en OHSAS vanaf 2005, PAS 55 (ISO 55001) vanaf 2009 en NTA 8120 vanaf Met de certificering kunnen we aan belanghebbenden aantonen dat we voldoen aan de normen en het geeft ons een interne drijfveer om onze processen goed te organiseren. De interne en externe audits geven ons informatie over de procesuitvoering en onze mogelijke verbeterpunten. In dit hoofdstuk gaan we wat dieper in op de NTA 8120 certificering, omdat deze norm aansluit bij de Ministeriële Regeling Kwaliteit (MRK). De NTA 8120 certificering is voor Stedin met name van belang 17

18 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM BELEID EN PLANNEN vanwege de richtlijnen over het ontwikkelen, implementeren en in stand houden van een managementsysteem voor de veiligheid, kwaliteit en capaciteit van de gas- en elektriciteitsnetwerken. Met de certificering volgens de NTA 8120 voldoen we aan de wettelijke eisen die worden gesteld aan een veiligheidsmanagementsysteem en een kwaliteitsbeheersingssysteem. De NTA 8120 is gebaseerd op de internationaal erkende standaard PAS 55 (ISO 55001) en is specifiek bedoeld voor beheerders van gas- en elektriciteitsnetwerken. De norm bestaat naast algemene eisen uit vier hoofdonderdelen: 1. Beleid en plannen: hierin zijn de eisen met betrekking tot strategie, beleidsformulering, doelstellingen en plannen opgenomen. 2. Procesbeheersing: hierin zijn de eisen opgenomen gerelateerd aan procesuitvoering, bijvoorbeeld het identificeren van eisen, risicomanagement, opleiding, verantwoordelijkheidsverdeling en communicatie. 3. Controle en monitoring: dit bevat eisen voor resultaatmeting, onderzoek van afwijkingen en in- en externe audits. 4. Verbeteren en bijsturen: deze eisen richten zich op het nemen van corrigerende en preventieve maatregelen en het uitveoeren van de directiebeoordeling. De bovengenoemde hoofdonderdelen sluiten aan bij de Deming-cyclus: Plan-Do-Check-Act (PDCA, plannen uitvoeren controleren bijsturen). In de volgende paragrafen gaan we wat dieper in op de verschillende delen van de PDCA-cyclus. 2.1 BELEID EN PLANNEN De directie van Stedin geeft vorm aan de strategie zoals is beschreven in Hoofdstuk 1. Dit vertaalt zich in doelstellingen en plannen voor het beheer van de assets. In deze paragraaf wordt beschreven hoe deze plannen tot stand komen. 18

19 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM BELEID EN PLANNEN Figuur 8: Schematische weergave van twee PDCA-cycli, die op verschillende niveaus in elkaar grijpen. ACT Asset Owner: Vaststellen bedrijfswaarden Vaststellen risicomatrix Vaststellen streefwaarden CHECK Prestatiemonitoring: KPI s Maandreview Kwartaalrapportage Directiebeoordeling PLAN Planvorming: Financieel Strategisch Plan Totale Risico plan PION Programmaplan KCD NESTOR Storingsregistratie BMR Statische data Dynamische data DO CHECK Asset Management: Risicoanalyse Capaciteitsbepaling Toestandsbepaling Beheer Bedrijfsmiddelenregister DO Serviceprovider Oplossen storingen Onderhoud en inspecties Realisatie en serviceprovider: Uitwerken en uitvoeren van investeringsprojecten Projectmatig onderhoud ACT Asset Management: Beheer Asset Criteria Uitwerken oplossingsrichtingen Netbesturing Portfoliomanagement PLAN Plan voor oplossen en storingen Onderhoud-en Inspectie-programma Investeringen-portfolio: Vervanging Uitbreiding De directie stelt een Financieel Strategisch Plan (FSP) vast. Het FSP kijkt zeven jaar vooruit en geeft een overzicht van de te verwachten uitgaven en inkomsten. Het FSP wordt jaarlijks herijkt op basis van het Totale Risico Plan (TRP) en het Plan Investeringen en Onderhoud Netten (PION). Het TRP wordt op basis van het Strategisch Risico Plan en beoordeelde risicoclusters opgesteld. Het geeft de onderwerpen aan die belangrijk zijn bij de beheersing van de korte termijn en lange termijn risico s voor de bedrijfsmiddelen van Stedin. Het PION beschrijft de uitkomst van de monitoring van de assets op veiligheid, capaciteit en kwaliteit. Hierin zijn maatregelen voor de komende 3 jaar opgenomen die onacceptabele risico s beperken dan wel weg nemen door onderhoud en/of investeringen. De raming voor capaciteit is gebaseerd op een drietal scenario s die in Paragraaf 5.3 worden vermeld. 19

20 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING Elk jaar volgt na de herijking van het FSP het Programmaplan dat als basis dient voor de jaarlijkse programma s (uit te voeren werkzaamheden) en investeringen in het net. Het programmaplan is gedurende het jaar onderhevig aan veranderingen. De uitvoering van programma's kan anders lopen dan gepland en vanuit het risicoproces kunnen continu nieuwe programma s worden aangemaakt, waardoor de prioriteit die wordt toegekend aan proprogramma s kan verschuiven. Elke twee jaar stellen we het Kwaliteits- en Capaciteitsdocument (KCD) op. In het KCD beschrijven we onze procedures en plannen voor de komende jaren. Het KCD is een momentopname. Doordat we continu risicogebaseerd het portfolio optimaliseren, kan prioriteit in de plannen wijzigen. De samenhang tussen de verschillende activiteiten en plannen is weergegeven in Figuur 9. Daaruit wordt duidelijk dat risicogebaseerd asset management een sleutelrol vervult binnen de verschillende processen en plannen. In Figuur 8 zijn twee in elkaar grijpende PDCA-cycli aangegeven, die de basis vormen van de gehanteerde methodologie. De afdeling Asset Management legt verantwoording af aan de Asset Owner door middel van een voortgangsrapportage. In de jaarplancyclus van Asset Management is de volgordelijkheid van de documenten weergeven. Figuur 9: Jaarplancyclus FSP voorjaar APRIL PION concept PION definitief FSP najaar Totale risico analyse Kaders en scenario's SEPTEMBER DECEMBER Toestandswaardering & capaciteitswaardering KCD (in oneven jaren) 2.2 PROCESBEHEERSING Wevoeren bij Stedin werkzaamheden uit volgens de vastgestelde processen die zijn opgenomen in het managementsysteem. In deze paragraaf worden de volgende processen beschreven: risicogebaseerd asset management, beheer bedrijfsmiddelenregister, beheer asset criteria, onderhoud en inspectie en storingsafhandeling. 20

21 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING Risicogebaseerd asset management We hanteren de normen PAS 55 (wordt vervangen door ISO 55001) en NTA 8120 voor de inrichting van het asset managementsysteem 1. Deze normen, die opgenomen zijn in ons beleid, geven good practices voor risicogebaseerd asset management. In deze paragraaf beschrijven we het risicoproces voor de assets. Het risicoproces start met het signaleren van knelpunten door onze medewerkers of belanghebbenden. Deze knelpunten nemen we op in het knelpuntenregister en vormen input voor potentiële risico s. De ernst van de risico s wordt beoordeeld op basis van het bedrijfswaardenmodel en de bijbehorende bedrijfswaarden (zie Paragraaf 1.4). De risico s worden sinds 2012 onderverdeeld in risicoclusters. Dit zijn risico s op het aggregatieniveau van een assetpopulatie (bijvoorbeeld hoogspanningstransformatoren). Risicoclusters zorgen ervoor dat er een integraal risicobeeld ontstaat over elk cluster van assets en dat de risico s tussen clusters van assets onderling beter afgewogen kunnen worden. Dit betekent onder andere ook dat het risico van een specifiek knelpunt kan worden afgewogen aan de hand van de totale risicoverdeling binnen een assetpopulatie. De geregistreerde knelpunten worden gekoppeld aan het risicocluster en worden meegenomen binnen de risicostudie van een cluster. Op deze manier ontstaat er een totaaloverzicht van de risico s in het energienet. Dit bevordert het inzicht en de voorspelbaarheid van de benodigde investeringen. De asset-gerelateerde risicoclusters zijn ingedeeld op basis van het spannings- of drukniveau en het type asset. De risico s worden beoordeeld op de bedrijfswaarden veiligheid, kwaliteit van levering (leveringsonderbrekingen en niet beschikbare meetdata), financiële prestatie (schade, vermeden kosten, etc.), wet- en regelgeving, klant- en stakeholder beleving en duurzaamheid. De ernst van het effect van een risico wordt weergegeven in vijf categorieën (zeer klein, klein, matig, groot, zeer groot) die voor elk van de vijf bedrijfswaarden gedefinieerd zijn. De ernst van een situatie in combinatie met de kans dat het voor kan komen, vormt uiteindelijk het risico van de betreffende situatie. Bij het beoordelen van het risiconiveau onderscheiden we vijf categorieën, namelijk aflopend in hoogte van risico extra hoog, zeer hoog, hoog, middelmatig en laag. Een extra hoog risico moet gemitigeerd worden. Hiervoor worden passende oplossingen gezocht. Als een risico een hoogte heeft tussen extra hoog en laag, wordt met behulp van de "Risico reductie per euro"- methodiek de volgorde en de omvang van de mitigatiemaatregelen bepaald. Er wordt naar passende oplossingen gezocht om het risico te mitigeren. De beoordeelde risicoclusters worden vastgelegd in het Totale Risico Plan (TRP). Het TRP wordt daarnaast opgesteld op basis van het Strategisch Risico Plan en geeft de onderwerpen aan die belangrijk zijn voor de beheersing van de korte- en lange-termijn risico s. Uit de totale lijst met risico's worden aan de hand van een opgestelde procedure de belangrijkste risico's vastgesteld en nader in het TRP beschreven. De procedure is beschreven in Bijlage C. Indien een risico als onaanvaardbaar wordt beoordeeld, worden maatregelen onderzocht om het te beheersen. Alternatieven worden gewogen (financieel en qua risicoreductie) en het beste alternatief wordt uitgewerkt in bijvoorbeeld een functioneel ontwerp of beleid, waarin het basisontwerp en een globale kostenberekening zijn uitgewerkt. Gedurende de realisatiefase van het project wordt de 21

22 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING voortgang bewaakt op kosten, tijd en kwaliteit. Het proces eindigt met het evalueren en monitoren van het effect van de maatregel. Het hierboven beschreven risicoproces ziet er als volgt uit: Figuur 10: Het risicoproces Evalueren en monitoren Signaleren knelpunten Oplossingen implementeren Analyseren en groeperen risico s Prioriteren portfolio Oplossingen uitwerken Structuur en beheer bedrijfsmiddelenregister De informatie over de door ons beheerde netten ligt vast in het bedrijfsmiddelenregister (BMR). Het BMR is een samenhangend geheel van systemen, volgens een integrale architectuur, waarin vastligt welke soort informatie in welk systeem wordt vastgelegd. Deze gegevens vormen de basis voor de risicoanalyse, planvorming, opdrachtverstrekking, et cetera. Kortom in het BMR staat alle relevante informatie die we nodig hebben voor het beheer van onze netten. Voor ons is de kwaliteit, juistheid, volledigheid en toegankelijkheid van de informatie in het BMR van groot belang om onze taken te kunnen uitvoeren. In deze paragraaf gaan we in op de structuur, het beheer en de verbeterplannen van het BMR. Structuur bedrijfsmiddelenregister De registratie van de assets gebeurt in een aantal geautomatiseerde systemen die de verschillende netbeheerprocessen ondersteunen. We hanteren voor de registratie van assetinformatie een doelarchitectuur die aangeeft welke informatie binnen welk systeem vastgelegd dient te worden. De belangrijkste doelsystemen zijn: E-GIS, het centrale systeem voor geogrfische en schakeltechnische basisregistratie van bedrijfsmiddelen (statische gegevens); Maximo, het systeem voor registratie van onderhoud- en inspectiegegevens (dynamische gegevens); Meridian, het systeem voor het beheer van installatietekeningen en componentdocumentatie. E-GIS vormt de basis van het BMR. De gegevens in Maximo en Meridian zijn aan de bedrijfsmiddelen in E- GIS gekoppeld via interfaces. 22

23 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING Figuur 11: Structuur en beheer van het bedrijfsmiddelenregister AIM Informatiespecificaties en richtlijnen In de operationele processen worden gegevens in het BMR gevuld en gewijzigd Datakwaliteitsborging A&V, S&O, SP, aannemer Afd. Assetdata Datakwaliteitsmanagement FB Statische assetinformatie Dynamische assetinformatie Beheer en wijzigingsmanagement E-GIS Maximo Afd. Assetdata Schonen en verrijken BEDRIJFSMIDDELENREGISTER Tekeningen en documenten Informatieanalyse Meridian Fysieke archieven AIM Evaluatie knelpunten en wensen De informatie in het BMR wordt gebruikt in processen op diverse niveaus in de organisatie A&V = Aanleg & Vervanging S&O = Storing & Onderhoud SP = Service Provider AIM = Asset Informatie Management FB = Functioneel Beheer Vanaf 2009 tot medio 2015 heeft het programma Asset Data Kwaliteit gelopen. In dit programma is vrijwel alle statische informatie over de assets vastgelegd in één centraal systeem (E-GIS), daarnaast is de kwaliteit van de data over de assets op een aanzienlijk hoger niveau gebracht. Ten opzichte van het KCD 2013 zijn de volgende resultaten bereikt ten aanzien van het BMR: Het programma Asset Data Kwaliteit is afgerond, met uitzondering van het nummeren van gasafsluiters. Dit restpunt wordt in 2015 afgerond. De aandacht richt zich nu op borging van de assetdatakwaliteit in de lijnorganisatie. De registratieafdelingen zijn samengevoegd tot één afdeling Assetdata. De afdeling Assetdata heeft een belangrijke rol ten aanzien van de borging van de kwaliteit van de invoer en het oplossen van geconstateerde issues ten aanzien van datakwaliteit. Het functioneel beheer van het BMR is ondergebracht bij de IT afdeling en wordt verder geprofessionaliseerd. Beheer bedrijfsmiddelenregister Welke gegevens we nodig hebben in het BMR, bepalen we met de informatiegebruikers. Deze worden vastgelegd in Asset Informatie Specificaties, die zijn opgenomen in het Handboek Techniek Stedin. De inhoud van het BMR wordt actueel gehouden door eigen medewerkers van Stedin, medewerkers van service providers en van aannemers. In de afspraken met de service providers en aannemers zijn - naast 23

24 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING de uitvoering van de werkzaamheden - ook de eisen voor de registratie van de bedrijfsmiddelen vastgelegd, conform de Asset Informatie Specificaties. Onderdeel daarvan is dat werk dat wordt opgeleverd, vergezeld gaat van een opleverdocument. In dit opleverdocument wordt onder meer aangegeven dat de netgegevens in het BMR zijn aangepast aan de situatie die na de uitvoering van de werkzaamheden is ontstaan. Of deze aangeleverde gegevens juist en volledig zijn, wordt op twee manieren gecontroleerd: bij de aannemer, via interne kwaliteitscontroles voor de oplevering; bij Stedin, als onderdeel van de acceptatie. De afdeling Assetdata binnen Stedin verzorgt het grootste deel van de registraties van de assets, voert interne kwaliteitscontrole uit en controleert ook de invoer door andere partijen, zoals service providers en aannemers De administratieve oplevering, inclusief het bijwerken van het BMR, moet binnen 30 werkdagen na uitvoering van de werkzaamheden gereed zijn. Door geautomatiseerde kwaliteitsrapportages, steekproeven en audits vindt toezicht plaats op de inhoudelijke kwaliteit en de opleverprocessen. Bij het constateren van afwijkingen worden correctieve acties geïnitieerd. Problemen in de registratie van assets kunnen door gebruikers worden gemeld. Voor het oplossen van de gemelde problemen is een proces ingericht. Asset-informatieproblemen worden geregistreerd bij de Asset Informatie Desk van Stedin. Vervolgens wordt er een risicoanalyse uitgevoerd conform het risicoproces (omschreven in Paragraaf 2.2.1), maar dan gericht op het effect van ontbrekende of niet complete informatie op de bedrijfsprocessen. Dit resulteert in een risicobeoordeling per informatie-issue. Hiermee ontstaat een rangschikking van asset-informatierisico s. Deze lijst wordt gebruikt om de plannen van het meerjarenprogramma Asset Data Kwaliteit te herijken zodat er consequent wordt gewerkt aan het verminderen van de grootste informatierisico s Beheer assetcriteria Stedin conformeert zich te allen tijde aan vigerende wet- en regelgeving. Hieronder worden ook de geldende technische normen begrepen. Om normen intern toepasbaar te maken worden deze, met inachtneming van de technische state-of-the-art en praktijkervaringen, vertaald naar criteria in het Handboek Techniek Stedin. Het Handboek Techniek Stedin heeft tot doel dat de assets door ons en de door ons gecontracteerde marktpartijen worden aangelegd en beheerd conform de door ons opgestelde eisen. Het handboek is een verzameling van technische specificaties, waarin het beleid is vastgelegd dat zegt hoe we onze netten ontwerpen, aanleggen, onderhouden, vervangen en ontmantelen. In dit handboek worden de technische specificaties onderverdeeld in beleidsnotities, besluiten, criteria, productspecificaties en werkinstructies. Deze worden gepubliceerd voor interne en externe gebruikers. In het handboek zijn tevens specificaties opgenomen, waaraan te gebruiken materieel en materialen moeten voldoen inclusief de eventueel van toepassing zijnde leveranciersdocumentatie. We vullen de door Netbeheer Nederland vastgestelde veiligheidswerkinstructies aan met onze eigen instructies. Hieruit volgen technische specificaties die we beschikbaar stellen aan de door ons 24

25 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING gecontracteerde partijen die de fysieke werkzaamheden uitvoeren. Op basis van praktijkervaringen worden deze waar nodig bijgewerkt. Zo borgen we dat de technische specificaties voldoen aan externe regelgeving, de laatste stand van de techniek én dat ze inspelen op ervaringen uit de praktijk. Het opstellen en implementeren van de technische specificaties verloopt volgens het onderstaande schema. Figuur 12: Schematische weergave borgen technische specificaties. ALGEMEEN BELEID GENERIEK TECHNISCH BELEID SPECIFIEKE PROJECTEISEN WERK- INSTRUCTIES Normen, richtlijnen, NEN, codes Opstellen Asset plannen Functionele ontwerpen Eenheidsprijzen (DVO-codes en productbladen) voor standaard werk Uitvoeren maatregelen Technische innovaties/ ontwikkelingen Gesignaleerde risico s en praktijkervaringen VERWERKEN HANDBOEK TECHNIEK STEDIN Opstellen technische criteria en productspecificaties IMPLEMENTEREN Bestekken voor projecten OPDRACHT VERSTREKKEN (Landelijke) Werkinstructies Beleidsnotities Controle veranderingen Controle verwerking Aanbesteden materialen Controle oplevering Leverancierinstructies Volgens het schema in Figuur 12 wordt gewerkt aan de hand van steeds verder in detail uitgewerkte regels, van algemeen naar generiek technisch beleid en van specifieke projecteisen naar werkinstructies. Er zijn technische criteria en productspecificaties. De productspecificaties specificeren de uit te voeren werkzaamheden, de generieke en specifieke eisen aan kwaliteit en veiligheid en de toe te passen materialen. De criteria omvatten informatie en regels voor de organisatie, onder andere over: Ontwerpen assets Aanleggen assets In dit deel ligt vast aan welke uitgangspunten het ontwerp van de infrastructuur dient te voldoen. Bijvoorbeeld specificaties met betrekking tot belastbaarheid en bereikbaarheid van assets, et cetera. Bij aanleggen assets worden criteria gegeven met betrekking tot de ligging van assets. Bijvoorbeeld onderlinge afstanden en de manier van kruisen van objecten. Ook liggen criteria vast over de wijze van oplevering. 25

26 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING Het exploiteren van assets bestaande uit: Beheren assets Vervangen assets Ontmantelen assets Beheercriteria gaan in op de manier van onderhoud aan assets. Hierin zijn bijvoorbeeld de onderhoudsfrequenties opgenomen. Criteria die gebaseerd zijn op inspectieresultaten leiden tot een onderhoudsactie. Vastgelegd is onder welke omstandigheden het einde van de levensduur van componenten is bereikt en deze aan vervanging toe zijn. Wanneer bedrijfsmiddelen niet langer worden gebruikt, bijvoorbeeld bij het afbreken van aangesloten panden, ligt vast op welke wijze de assets ontmanteld moeten worden Onderhoud en inspectie Onderhoud en inspecties zijn cruciaal voor het beheersen van de prestaties van onze gas- en elektriciteitsinfrastructuur. Inspecties verschaffen informatie over de huidige toestand en daarmee de mate van functioneren van de assets. Onderhoud is noodzakelijk om het juiste functioneren van de assets in de toekomst te borgen. Voor het planmatig uitvoeren van onderhoud en inspecties is het nodig dat alle assets bekend zijn en dat aan de assets onderhoudsbeleid en voorschriften zijn gekoppeld. Informatie over de toestand van assets en specifieke knelpunten moet worden verwerkt. Hieruit vloeit vervolgens een onderhouds- en inspectieplan voort. De onderhouds- en inspectieactiviteiten uit het plan worden vervolgens uitgevoerd door onze afdeling Storing & Onderhoud (S&O), service providers en aannemers. De kwaliteit van het uitgevoerde werk moet worden gecontroleerd. Daarnaast moet de verkregen informatie uit de uitgevoerde activiteiten vastgelegd worden in het systeem en geanalyseerd worden op afwijkingen. In een volgende fase kan vervolgens optimalisatie van beleid en voorschriften plaatsvinden. Conclusies en opvolgacties op strategisch, tactisch en operationeel niveau worden opgesteld. Deze worden opgenomen in het nieuw te starten onderhouds- en inspectieplan, waarna de cyclus opnieuw start. Stedin is een programma gestart om de onderhouds- en inspectieketen robuuster te maken en op een aantal punten structureel te verbeteren. Belangrijke onderdelen zijn het verrijken van de data- en informatiesystemen en het nog verder standaardiseren van het onderhouds- en inspectiebeleid. Ook wordt er aandacht besteed aan het uniformeren van werkwijzen en het verbeteren van de kwaliteitscontrole. In het programma worden achtereenvolgens een aantal thema s en groepen van assets opgepakt. De volgorde van het programma is gebaseerd op risicoafwegingen volgens het risicoproces zoals toegelicht in Paragraaf In ons onderhoudsplan maken we onderscheid tussen de volgende soorten activiteiten: 26

27 2 KWALITEITSBEHEERSINGSSYSTEEM PROCESBEHEERSING Inspectie: Om de actuele toestand van een component vast te stellen voeren we inspectie uit. Onder inspectie verstaan we het doen van onderzoek naar eenvoudig waar te nemen conditiebepalende zaken. Preventief onderhoud: Onder preventief onderhoud verstaan we het uitvoeren van relatief eenvoudige onderhoudswerkzaamheden. In principe doen we deze werkzaamheden met een vooraf vastgestelde tijdsinterval maar het kan ook voorkomen dat het naar aanleiding van een eerder uitgevoerde inspectie plaatsvindt. Groot onderhoud: Onder groot onderhoud verstaan we het uitvoeren van omvangrijke complexe onderhoudswerkzaamheden aan de complete component, installatie of gebouw. Groot onderhoud heeft significante invloed op de hoogte van de restwaarde en verlengt de gebruiksduur. Correctief onderhoud: Onder correctief onderhoud verstaan we de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden om een storing te verhelpen. Het onderhoud en inspectieplan wordt nader toegelicht in het hoofdstuk Kwaliteit (zie Paragraaf 3.5) Plan voor het oplossen van storingen en onderbrekingen Het continu en veilig leveren van energie houdt in dat we adequaat inspelen op storingen en onvoorziene onderbrekingen. Voor het opheffen van storingen hanteren we de procedure Herstellen Energie Transport. Ondanks allerlei preventieve maatregelen in de vorm van risicoanalyses, capaciteitsanalyses, inspecties en onderhoudswerkzaamheden, zijn storingen niet uit te sluiten. Enerzijds hebben we te maken met externe invloeden, zoals bijzondere weersomstandigheden (bijvoorbeeld blikseminslag) en menselijke handelingen (bijvoorbeeld graafwerkzaamheden) die de transporten kunnen verstoren, anderzijds met defecten van componenten. De kans op het optreden en het effect van storingen kan door middel van genoemde preventieve maatregelen worden gereduceerd, maar niet worden uitgesloten. Om de effecten van een storing te minimaliseren is een adequate en effectieve storingsorganisatie van belang. De storingsdienst vormt een onmisbare beheersmaatregel om de duur en de omvang van een transportonderbreking te minimaliseren. In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen ingegaan op de inrichting van de organisatie die belast is met het oplossen van storingen en onderbrekingen. De afdeling S&O is verantwoordelijk voor de uitvoering van de procedure Herstellen Energie Transport (zie Figuur 42). De afdeling S&O is verdeeld in drie Uitvoeringsgebieden en bestaat verder onder andere uit een Centrale Storingsreceptie (CSR) en een stafafdeling. Het Bedrijfsvoeringcentrum (BVC) en het District Ondersteuningspunt (DOP) zijn onderdeel van de afdeling Bedrijfsvoering, waar men 24/7 paraat staat voor de continuïteit en veiligheid van de netten van Stedin. De intake van storingen vindt plaats op de CSR en het BVC. Bij de CSR komen via het landelijke storingsnummer meldingen van een of meerdere klanten of van derden binnen. Bij het BVC komen de meldingen vanuit onze technische systemen binnen. Zowel de CSR als het BVC zijn 24 uur per dag bemenst. 27