Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 42

Transcriptie

1 INHOUD VOORWOORD HOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op veiligheidsmanagement Het uitgangspunt van beheersing Het uitgangspunt van mensgerichtheid Het uitgangspunt van de contextbenadering Het operationaliseren van veiligheid: is een eenduidige begripsvorming mogelijk? Waarom een veiligheidsmanagementsysteem gebaseerd op ISO 45001? Evolutie: van kwaliteitsmanagementsysteem naar veiligheidsmanagementsysteem Veiligheid, gezondheid en welzijn als managementsysteem Wat is een managementsysteem? Veiligheid als managementsysteem Risicogebaseerd denken, de PDCA-cirkel en de procesaanpak Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering De procesbenadering De procesbenadering op drie niveaus De uitoefening van het veiligheidsmanagement door de preventiedeskundige als professioneel beroep HOOFDSTUK 2. DE RISICOANALYSE EN -EVALUATIE IN ISO Risico s op drie niveaus: strategisch, tactisch en operationeel niveau

2 De norm ISO Veiligheidsmanagementsystemen 2.2. De risicobenadering in de nieuwe managementsysteemnormen Risico s in het veiligheidsmanagementsysteem ISO 45001: speculatieve risico s Risico s in het kwaliteits- en milieumanagementsysteem De risicobeoordeling als proces De interne en externe functies van de risicobeoordeling De vier fasen in de risicobeoordeling Stap 1: de risico-identificatie (plan-fase) Stap 2: de risicoanalyse (do-fase) Stap 3: de risico-evaluatie (check-fase) Stap 4: de keuze van de preventiemaatregelen (act-fase) Commentaar op de vier stappen van de risicobeoordeling Problemen met de risicobeoordeling Het probleem van de maten Het probleem van de niet-vergelijkbaarheid Het probleem van de schalen bij de risicoanalyse HOOFDSTUK 3. CONTEXTANALYSE EN BETROKKEN PAR- TIJEN IN HET VEILIGHEIDSMANAGEMENTSYSTEEM Van inside out naar outside in : bepaling van de interne en externe context van de organisatie Algemeen De externe context De interne context Betrokken partijen en het veiligheidsmanagementsysteem ISO Het begrip stakeholders De stakeholderstheorie nader toegelicht

3 Het identificeren, analyseren, evalueren en het nemen van maatregelen met betrekking tot stakeholders Stap 1: identificatie van stakeholders Stap 2: analyse van de stakeholders Stap 3: evaluatie van de stakeholders Keuze van maatregelen met betrekking tot de stakeholders Maatschappelijke verantwoordelijkheid, stakeholders en strategisch management Maatschappelijke verantwoordelijkheid, stakeholders en strategisch management Maatschappelijke verantwoordelijkheid, strategisch management en de waardeketen HOOFDSTUK 4. DE PARAGRAAFSGEWIJZE BESPREKING VAN ISO Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Nieuwe termen en definities in ISO (vervanger van OHSAS 18001) Context van de organisatie De context van de organisatie De noden en verwachtingen van de betrokken partijen Leiderschap Leiderschap en betrokkenheid Veiligheidsbeleid Rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in de organisatie Planning Maatregelen om risico s aan te pakken en kansen te benutten Risico s en opportuniteiten: algemeen Compliance in ISO en in de andere managementsystemen

4 De norm ISO Veiligheidsmanagementsystemen Veiligheidsdoelstellingen en planning om de veiligheidsdoelstellingen te bereiken Veiligheidsdoelstellingen Planning Ondersteuning Middelen Competentie Bewustzijn Informatie, communicatie, participatie en consultatie Gedocumenteerde informatie Uitvoering Operationele planning en beheersing Beheer van veranderingen Outsourcing Aankoop Aannemers Noodvoorzieningen in ISO Evaluatie van de prestaties Monitoring, meten, analyse en evaluatie Algemeen Evaluatie van de naleving van de wetgeving Interne audit Directiebeoordeling Verbetering Incident, niet-conformiteit en corrigerende maatregelen Incidenten Niet-conformiteiten Corrigerende maatregelen Continue verbetering

5 HOOFDSTUK 5. DE EXTERNE AUDIT EN HET CERTIFICE- REN VAN HET VEILIGHEIDSMANAGEMENTSYSTEEM Inleiding Wat is auditing? Wie participeert? Principes van auditing Voordelen van externe audit volgens de normen ISO en van een veiligheidsmanagementsysteem Proceseisen bij auditcyclus veiligheid, gezondheid en welzijn Het auditprogramma veiligheid, gezondheid en welzijn Het auditplan Het uitvoeren van audits Het auditverslag De certificatiebeslissing De initiële audit, toezichtsaudit en hercertificering De initiële audit en certificering Fase 1-audit (documentbeoordeling) Fase 2-audit (implementatie) Toezichtsaudits Hercertificering HOOFDSTUK 6. INTEGRATIE VAN HET VEILIGHEIDSMA- NAGEMENTSYSTEEM ISO Integratie van ISO in andere managementsystemen Inleiding Motivatie om te komen tot een geïntegreerd managementsysteem (IMS) Voordelen en nadelen van integratie van managementsystemen van ISO met andere normen zoals ISO 9001 en ISO Implementatie van een geïntegreerd managementsysteem Inleiding

6 De norm ISO Veiligheidsmanagementsystemen Twee metaforen bij de implementatie van ISO in een geïntegreerd managementsysteem: de metafoor van het puzzelstuk en de metafoor van het plug in-model Verschillen in de normen op het gebied van veiligheid, kwaliteit en milieu De relatie tussen ISO en andere managementsysteemnormen Integratie van het veiligheidsmanagementsysteem in de andere managementsystemen Vergelijking tussen ISO 9001:2015 en ISO Vergelijking tussen ISO 14001:2015 en ISO Integratie van het veiligheidsmanagementsysteem gebaseerd op ISO in de organisatie HOOFDSTUK 7. KENNISMANAGEMENT, BETROKKEN- HEID EN VEILIGHEIDSCULTUUR Kennismanagement Kennismanagement en de PDCA-cyclus Kennismanagement in de ISO Wat is kennis? Betrokkenheid van werknemers Inleiding De theorie van gepland gedrag De diffusie-innovatietheorie (DIT) De technologieacceptatietheorie: gepercipieerd nut en waargenomen gebruiksgemak Gepercipieerd nut Waargenomen gebruiksgemak Het Job Characteristics Model (JCM) van Hackman and Oldham: de betrokkenheid bij gevoel van verantwoordelijkheid

7 7.3. Veiligheidscultuur Veiligheidscultuur Veiligheidscultuur in de norm ISO Vier typologieën van organisatieveiligheidscultuur