VERSLAG. Permanente onderwijscommissie Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen Nr /POC03 9 december u30 MTC Leden.

Transcriptie

1 FACULTEIT GODGELEERDHEID SINT-MICHIELSSTRAAT 6 BE-3000 LEUVEN KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN LEUVEN VERSLAG Permanente onderwijscommissie Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen Nr /POC03 9 december u30 MTC Leden Aanwezig G. Baeke, L. Boeve, B. Broeckaert, R. Burggraeve, H. Debel, S. Deltour, K. Demarsin, K. Demasure, L. De Saeger, J. De Tavernier, A. Dillen (verslaggever), W. Duré, V. Geldhof, L. Gevers, S. Goyvaerts, M. Habraken, J. Haers, D. Hutsebaut, L. Kenis, J. Leemans, L. Leijssen, A. Liégeois, M. Meeussen, M. Moors, D. Pollefeyt (programmadirecteur), K. Stappaerts, M. Van Aerschot, G. Van Belle, S. Van den Eynde, L. Van der Sypt,. J. Verheyden Afwezig m.k. K. Depoortere, K. Dierickx, J. Geldhof, K. Hauspie, B. Lemmelijn, M. Moyaert, T. Smeyers, G. Van Belle, S. Van den Eynde, J. Verstraeten, S. Veulemans Verslag 0. Goedkeuring verslag POC 10 november 2005 Bij pagina 7 merkt M. Habraken, studentenvertegenwoordigster voor de verkorte bachelor en de werkstudenten, op dat wanneer een extra opdracht gevraagd wordt van studenten die de lessen niet kunnen bijwonen, dit een zeer zware belasting vormt. De studenten die omwille van hun werksituatie niet aanwezig kunnen zijn in de lessen moeten immers meer energie steken in het zelfstandig studeren van het vak dan studenten die de uitleg tijdens de lessen hebben gehoord. De extra inspanning die de werkstudenten moeten leveren om het vak zelfstandig te studeren, maakt dat de studieduur voor de studenten die de lessen kunnen bijwonen en voor hen die de lessen niet kunnen bijwonen ongeveer even groot is. De programmadirecteur verduidelijkt dat er tijdens de vorige POC-vergadering verschillende visies hieromtrent naar voren werden gebracht, maar dat de conclusie niet was dat de zelfstudiepakketten geen extra opdrachten zouden mogen bevatten. Er dient wel een proportionaliteit te bestaan tussen de inspanningen die gevraagd worden van de studenten die de lessen bijwonen en van hen die via een zelfstudiepakket studeren. Eventueel kan iets extra s gevraagd worden,

2 zo stelt A. Liégeois, maar deze extra opdracht moet binnen de voorziene studieduur van een vak vallen. In de praktijk spenderen de werkstudenten die niet in de lessen zitten ook al zonder extra opdracht gemiddeld minstens evenveel uren aan het studeren als studenten die de lessen wel kunnen bijwonen, zo meent M. Habraken. De programmadirecteur concludeert dat de POC het evenwichtig karakter van de zelfstudiepakketten zal blijven bewaken. 1. Opvolging verslag POC 10 november Infosessie Erasmus Op dinsdag 13 december om 13 uur zal er in lokaal MTC een infosessie plaatsvinden omtrent de mogelijkheid om een tijd in het buitenland te studeren als Erasmusstudent. De programmedirecteur moedigt de studenten aan om een Erasmusverblijf in het buitenland te overwegen Vooropleidingen studenten Uit centrale gegevens van de universiteit en uit het onderzoek van T. Grolus in het kader van haar licentiaatsverhandeling kunnen volgende cijfers afgeleid worden: K.U.Leuven algemeen Faculteit Godgeleerdheid ASO 96 % 90,43% TSO 3,49% 8,13% BSO 0,10% 1,44% Uit deze tabel blijkt dat er aan de Faculteit Godgeleerdheid relatief meer studenten uit het TSO en BSO studeren dan aan de K.U.Leuven in het algemeen. D. Pollefeyt licht toe dat dit mogelijk te maken heeft met het feit dat het om een kleine richting gaat, waar de motivatie mogelijk hoger ligt dan elders. Het kan ook te maken hebben met relatief hogere slaagpercentages aan de Faculteit Godgeleerdheid, wat ook samenhangt met grote motivatie Kopies Maurits Sabbebibliotheek In navolging van de vraag omtrent de mogelijkheid om goedkoper kopieën te kunnen nemen in de Maurits Sabbebibliotheek, door de studenten naar voren gebracht op de vorige POC-vergadering, werd door de academisch bibliothecaris, L. Kenis, een brief opgesteld, na consultatie (via ) van de bibliotheekcommissie. In deze brief, gericht aan de programmadirecteur, worden twee elementen uitdrukkelijk behandeld, met name het uitlenen van boeken en de prijs van de fotokopieën. Boeken kunnen niet uitgeleend worden omdat de Maurits Sabbebibliotheek van bij het ontstaan een presentiebibliotheek is. Dit is contractueel vastgelegd. Studenten kunnen in de bibliotheek werken, aan de vele tafels, waar ook internetaansluitingen zijn. Indien nodig kunnen ze ook kopiëren, maar dat is niet in de eerste plaats de bedoeling van de bibliotheek. L. Boeve sluit hierbij aan en stelt dat studenten boeken in de bibliotheek zelf kunnen lezen en dat er elders in Vlaanderen ook theologische bibliotheken zijn waar men wel boeken kan ontlenen. K. Demarsin merkt op dat men via interbibliothecair leenverkeer wel boeken uit de Maurits Sabbebibliotheek kan ontlenen. L. Kenis stelt dat de bibliotheek omwille van afspraken met andere bibliotheken niet anders kan dan meewerken met het systeem van interbibliothecair leenverkeer (IBL). Boeken die via IBL worden aangevraagd, mogen in principe ook wel niet uitgeleend worden door de centrale bibliotheek, zo stelt L. Kenis. De prijs van fotokopieën is sinds 1969, bij de afspraken omtrent de copypool, vastgelegd en sindsdien niet meer gewijzigd. De prijs werd in onderling overleg tussen verschillende bibliotheken bepaald en kan daarom niet zonder meer gewijzigd worden. De academisch bibliothecaris is van mening dat deze prijs zeer redelijk is. In de toekomst zal het allicht mogelijk worden om via de studentenkaart kopieën te betalen. Bij het overleg over dit nieuwe systeem zal de academisch bibliothecaris alert zijn en kan de gevoeligheid van de studenten omtrent de prijzen in de besprekingen binnengebracht worden. H. Debel vraagt of kan worden nagegaan of de bezorgdheid omtrent de prijs voor het kopiëren ook niet leeft bij studenten aan het HIW en studenten die gebruik maken van de centrale bibliotheek. Mogelijk leven bij andere studenten ook vragen omtrent de prijzen van de kopieerkaarten en kan dit een aanleiding zijn om het gesprek omtrent de prijzen met de verschillende bibliotheken te voeren. L. Kenis antwoordt dat het invoeren van het chip-systeem bij de studentenkaart hiertoe een gelegenheid kan bieden. Mogelijk leeft de vraag naar lagere prijzen voor het kopiëren wel minder bij studenten van andere faculteiten, omdat men elders kan ontlenen, zo merkt K. Demarsin op. De studenten brachten in kaart wat het reële prijsverschil tussen het kopiëren in de Maurits Sabbebibliotheek en het kopiëren elders betekent voor de studenten aan de Faculteit Godgeleerdheid. Sommige studenten nemen maar een vijfhonderdtal kopieën per jaar, maar er zijn er ook heel wat die het getal van 1500 (of meer) kopieën noemen. Dit betekent dat een student ongeveer 37,5 euro meer betaalt aan kopieën via de kopieerkaart dan hij 2/9

3 of zij elders in een kopieerzaak zou betalen. Het gemiddelde weekbudget van een student bedraagt 35 à 40 euro. Gemiddeld besteedt een student aan de Faculteit Godgeleerdheid meer dan een weekbudget op een jaar aan kopieën. De academisch bibliothecaris merkt op dat een bepaald budget wel nodig is om te studeren en dat het budget voor kopieën daar deel van uitmaakt, dat studenten ook zelf een boek kunnen kopen en dat het kopiëren van boeken zelfs eigenlijk niet wettelijk is. Dit laatste punt wordt door enkele andere professoren als belangrijk element in de discussie bevestigd. H. Debel stelt nog enkele andere mogelijke oplossingen voor. Zo zou het goed zijn dat verder nagedacht wordt over de mogelijkheid van extra internetaansluitingen om het laptopgebruik verder te faciliteren, en eventueel kan ook gedacht worden aan de aankoop van enkele eenvoudige scanapparaten. L. Kenis stelt dat ook meer afspraken met de cursusdienst kunnen worden gemaakt voor het kopiëren van boeken die iedereen nodig heeft voor bepaalde vakken. H. Debel voegt hieraan toe dat vanwege de studenten reeds herhaaldelijk de vraag gesteld werd om zoveel mogelijk teksten via de cursusdienst te laten kopiëren en ze niet enkel in de bibliotheek ter beschikking te stellen. Tijdens de vorige POC-vergadering werd eveneens de vraag gesteld of het mogelijk zou zijn om een extra kopieermachine te installeren in de bibliotheek, om de lange wachttijden op piekmomenten te verminderen. L. Kenis stelt dat centraal bepaald wordt op hoeveel kopieermachines een bibliotheek recht heeft, afhankelijk van het aantal kopieën dat genomen wordt. Hij zal nagaan of er ruimte vrij is om eventueel over te gaan tot de aanschaf van een extra kopieermachine Promotie Aan alle POC-leden worden strooibriefjes meegegeven met vermelding van de infodag aan de Faculteit Godgeleerdheid. Deze kunnen in de komende kersttijd bij alle mogelijke geïnteresseerden verspreid worden. De briefjes zullen ook ter beschikking gesteld worden van de studenten in de context van enkele colleges Sacramentologie en liturgiewetenschappen Het opleidingsonderdeel A07C0A Sacramentologie en Liturgiewetenschappen zal voor een gedeelte (liturgiewetenschappen) worden verzorgd door Prof. Paul De Clerck van Parijs en zal in blokvorm gegeven worden op vrijdag 12 mei van 14 tot 18 uur, maandag 15 mei van 11 tot 13 uur en 16 tot 18 uur, en maandag 22 mei van 11 tot 13 uur en 16 tot 18 uur (totaal 12 uren). 2. Visitatie: evaluatie D. Pollefeyt geeft toelichting bij het voorliggend verslag van de mondelinge rapportering van de visitatiecommissie op 1 december M. Meussen merkt verder op dat heel wat mensen het jammer vonden dat ze de indruk kregen dat de visitatiecommissie het zelfevaluatierapport niet grondig gelezen had, terwijl er zoveel energie werd besteed aan het opstellen van dit rapport. H. Debel geeft aan dat heel wat studenten het spijtig vonden dat heel wat wezenlijke dingen niet ter sprake konden komen, omwille van de beperkte tijd en het feit dat lang stilgestaan werd bij enkele kwesties. Over de masterproef of over de major dogmatiek kon bijvoorbeeld niets gezegd worden, terwijl uitgebreid werd ingegaan op de talenkennis in functie van de major bijbel. De programmadirecteur dankt de facultair coördinator en de studietrajectbegeleider voor al het werk in voorbereiding van en tijdens de visitatie en feliciteert hen vanuit de POC met de goede afloop van het hele project. 3. Levensbeschouwelijke en spirituele vorming Onder andere vanuit de visitatiecommissie werd de vraag gesteld naar spirituele vorming van de studenten. Uit de licentiaatsverhandeling van T. Grolus, die tijdens de vorige POC-vergadering werd voorgesteld, kan men afleiden dat ongeveer de helft van de studenten vindt dat er binnen de faculteit (meer) aandacht mag/moet worden besteed aan spiritualiteit, terwijl een ander deel dit niet nodig vindt. De studentenvertegenwoordigers stellen bij de huidige groep studenten eveneens een verdeeldheid vast: sommigen wensen uitdrukkelijk meer spiritualiteit in de opleiding en/of aan de faculteit, terwijl anderen vinden dat dit niet nodig is onder andere omdat ze enkel naar de faculteit komen om er te studeren. De laatste jaren is er meer en meer aandacht voor spiritualiteit onder de studenten. D. Pollefeyt verwoordt de vragen die voorliggen: is het opportuun dat de faculteit inspanningen doet in verband met levensbeschouwelijke en spirituele vorming? Kunnen elementen die met spiritualiteit te maken hebben als verplicht beschouwd worden? Moeten professoren bepaalde elementen aanbieden, moet de faculteit eerder 3/9

4 faciliterend en ondersteunend werken of moeten studenten spiritualiteit op de faculteit eerder zelf in handen nemen? J. Verstraeten, die verontschuldigd is voor de vergadering, bereidde een document voor met allerlei suggesties in verband met excursies met het oog op de vorming van studenten in spiritualiteit en theologische cultuur. Deze voorstellen sluiten aan bij de eerder geuite vraag op de POC-vergaderingen om naast de excursies in verband met wereldgodsdiensten, ook een analoog aanbod in verband met de christelijke religie te doen. Ook in het kader van de Enrichment Leave voor de Australische studenten worden gelijkaardige excursies georganiseerd. Vanuit de studenten worden een aantal voorstellen geformuleerd in verband met aandacht voor spiritualiteit buiten en binnen de colleges. H. Debel geeft een overzicht van enkele mogelijkheden tot spiritualiteit buiten de colleges. Zo kunnen er excursies georganiseerd worden naar Auschwitz (cf. ook het voorstel van J. Verstraeten), Israël, Rome of kan een studieverblijf in verband met de islam georganiseerd worden. Een verblijf in een Belgische abdij is ook een mogelijkheid. B. Broeckaert wijst op de nieuwe mogelijkheden waarover nagedacht wordt vanuit het ICRS. De Thailandreis was een initiatief, als alternatief voor de Bangalore-reis. Het initiatief gaat dit jaar niet door wegens te weinig interesse, mogelijk omwille van de prijs, het zware ascetische programma en omdat er geen studiepunten aan verbonden zijn wat een extracurriculair studieverblijf voor mensen die maar één jaar aan de faculteit studeren moeilijker maakt. Er werden ook reeds contacten gelegd voor uitwisselingen met Bursa. Excursies kunnen best extracurriculair opgenomen worden, maar er zouden indien er een vorm van reflectie (mogelijk via het schrijven van een paper) aan verbonden is, ook studiepunten aan toegekend kunnen worden. Daarbij zou, zo stelt H. Debel, kunnen worden gedacht aan een limiet van bijvoorbeeld acht studiepunten voor papers verbonden aan excursies die in kader van het studieprogramma worden opgenomen. L. Boeve wijst op het belang van intrinsieke motivatie voor excursies en initiatieven in verband met spiritualiteit. Er wordt opgemerkt dat niet alle studenten bijvoorbeeld voor de Bangalore-reis een paper schrijven, wat erop wijst dat heel wat studenten ook intrinsiek gemotiveerd zijn. L. Boeve wijst tevens op het belang van de reflectie over de spiritualiteit. Theologie en spiritualiteit mogen immers niet zonder meer als hetzelfde beschouwd worden. A. Dillen geeft het voorbeeld van een verblijf in het concentratiekamp Buchenwald waarbij overdag rondleidingen, getuigenissen, tentoonstellingen en video s op het programma stonden en waarbij de studenten s avonds een presentatie moesten geven zoals in een seminarie. Dit is een combinatie van ervaring / excursie en reflectie. De voorstellen van J. Verstraeten worden zeer gewaardeerd en een voorkeur gaat uit naar een Polen-reis met in het bijzonder een bezoek aan het concentratie- en exterminatiekamp Auschwitz-Birkenau. D. Hutsebaut suggereert dat voor een Polenreis Lublin zeer interessant is, omwille van de katholieke universiteit en het concentratiekamp Majdonek dat authentiek (en gratis toegankelijk) is en niet als museum is ingericht zoals Auschwitz. Voor Rome en Parijs merken sommigen op dat studenten hier mogelijk net geweest zijn met hun middelbare school al zal een bezoek vanuit de theologische faculteit er wel anders uitzien dan vanuit het secundair onderwijs, zo stellen anderen. L. Desaeger stelt de vraag hoe dergelijke excursies gefinancierd kunnen/zullen worden, aangezien het hier gaat over een aanzienlijke extra kost. Het verschil met de vraag in verband met goedkopere kopieën is, zo stelt H. Debel, dat de excursies niet verplicht kunnen zijn. De vraag naar mogelijke financiering is een beleidsvraag en zal op het niveau van het bureau van de faculteit moeten worden besproken als zich een concreet initiatief aandient, zo reageert D. Pollefeyt. Relatief goedkope excursies zoals een verblijf in een abdij, zijn allicht ook haalbaar, zo stelt B. Broeckaert. Naast het voorstel in verband met excursies in binnen- of buitenland, worden vanwege de studenten andere voorstellen voor extracurriculaire initatieven geformuleerd. Kleinere initiatieven zijn lezingen of filmavonden die door de studenten zelf georganiseerd kunnen worden in samenspraak met de faculteit. De werkgroep Spiritualiteit binnen Katechetika organiseert nu reeds enkele van dergelijke initiatieven. Een andere mogelijkheid is het creëren van een open discussieforum, bijvoorbeeld via Thomas. Verder zou ook meer vorm kunnen gegeven worden aan sterke liturgische tijden, zoals het zichtbaar maken van de adventsperiode in de gebouwen. Hiervoor is misschien een samenwerking met de Engelstalige studenten aangewezen. De Nederlandstalige studenten zullen hieromtrent contact opnemen met de SAINTS. Dit aspect van spiritualiteit zou eventueel op de TCPE ter sprake kunnen worden gebracht. S. Goyvaerts wijst op mogelijkheden om binnen de colleges meer aandacht te besteden aan spiritualiteit. De studenten zouden het appreciëren dat professoren meer zouden inspelen op de actualiteit in de colleges en meer getuigend zouden spreken. Studenten vinden het belangrijk dat professoren zelf ook kleur durven bekennen. Ze appreciëren initiatieven zoals in de colleges van R. Bieringer, waarbij een bijbelpericoop wordt gelezen en hierbij kort wordt stilgestaan. In vakken zoals kerkgeschiedenis zou aandacht kunnen besteed worden aan teksten van kerkvaders. In het vak pastoraaltheologie zou bijvoorbeeld aandacht besteed kunnen worden aan het jaar van 4/9

5 het gebed. De studenten apprecieerden het verhaal van zuster H. Prejean ten zeerste, omdat dit zeer getuigend was. Studenten vinden het belangrijk dat de theologie in de lessen niet los van het leven wordt gezien. J. Leemans merkt vanuit zijn ervaring met het lesgeven in Duitsland op dat het belangrijk is dat studenten niet overvraagd worden door vormen van spiritualiteit naast de gewone colleges en hij wijst op de mogelijkheid en de waarde van integratie van elementen van spiritualiteit in de lessen. D. Pollefeyt voegt toe dat een aanbod in verband met spiritualiteit buiten de lessen niet verplicht kan worden gesteld. De programmadirecteur stelt voor om met de docenten (bijvoorbeeld tijdens een ZAP-avond) verder uit te wisselen over mogelijke spirituele elementen in de colleges. Hij zal dit voorstel aan het Bureau en aan de decaan voorleggen. Een ander aspect van de vraag naar spirituele en levensbeschouwelijke vorming betreft de vraag naar persoonlijke begeleiding van studenten, zoals geestelijke oefeningen, het Samuelproject, en dergelijke. Deze vraag wordt naar voren gebracht door B. Broeckaert en brengt heel wat verschillende visies naar voren. D. Pollefeyt brengt een voorstel van de POC van een aantal jaren geleden in herinnering, met name het idee om een boekje te maken met een (vrijblijvend) aanbod aan (externe) geestelijke begeleiders vanuit verschillende religieuze en levensbeschouwelijke achtergronden. In het verleden werd dit voorstel niet aanvaard vanuit de argumentatie dat de Faculteit Godgeleerdheid geen seminarie is. M. Meeussen stelt voor om een dergelijk overzicht ter beschikking te stellen voor een breed publiek (onder andere godsdienstleerkrachten), bijvoorbeeld via de Thomas-website. Verschillende studenten vinden hun weg naar geestelijke begeleiders al via de universitaire parochie, maar een aanbod via internet zou zinvol zijn, zo stelt H. Debel. De verantwoordelijke voor de Thomas-website, D. Pollefeyt, zal dit voorstel verder onderzoeken. Een samenwerking met de universitaire parochie is misschien mogelijk, aldus L. Boeve. Ondersteuning zou echter vanuit verschillende levensbeschouwelijke overtuigingen moeten komen, zo stelt D. Pollefeyt. R. Burggraeve waarschuwt voor een grensoverschrijding: de POC en de Faculteitsraad moeten zich vooral beraden over onderwijskwesties en hebben weinig zeggenschap over het individuele spirituele leven van een student. Professoren kunnen expliciteren wat een spirituele dimensie zou kunnen zijn, maar met de spirituele beleving van de student zelf moet de Faculteit zich niet rechtstreeks en persoonlijk inlaten. R. Burggraeve en D. Hutsebaut merken op dat het belangrijk is dat professoren zelf niet als geestelijk begeleiders gaan optreden, omdat dit zeer verwarrend zou kunnen zijn bij het examen. D. Pollefeyt verwijst hier naar de supervisie in de opleiding praktische theologie, waar de supervisor ook niet als examinator mag optreden. De vraag rijst of wanneer een overzicht wordt gemaakt van mensen bij wie men terecht kan voor spirituele/geestelijke begeleiding, deze mensen een soort officieel mandaat krijgen van de Faculteit en of dit wel de bedoeling kan zijn. In het algemeen is het wenselijk dat de Faculteit elementen aanreikt die studenten uitdagen om eventueel zelf een stap te zetten naar spirituele beleving. De Faculteit kan faciliterend optreden ten aanzien van studenteninitiatieven, maar kan ook zelf elementen aanreiken. 4. Semesterindeling Een voorstel voor een wijziging van het semester waarin enkele opleidingsonderdelen geprogrammeerd staan, ligt voor. Het betreft het opleidingsonderdeel A02A7A Inleiding wereldgodsdiensten, dat volgend academiejaar in het tweede semester zal worden geprogrammeerd (cf. vorige POC-vergadering), en het opleidingsonderdeel A01B6A Church, Faith and Communication Media, dat volgend academiejaar in het eerste semester zou geprogrammeerd worden. Daarnaast wordt door de studenten opgemerkt dat in de major ethiek en religiestudie het specialisatievak en het seminarie telkens in hetzelfde semester gepland staan. De studenten beschouwen het als het meest wenselijke wanneer seminaries in het eerste semester geprogrammeerd staan, omwille van de verdeling van de werklast in verhouding met de druk van de thesis die vooral in het tweede semester voelbaar is. Voor religiestudie kan de semesterverdeling in verband met het specialisatievak en het seminarie het makkelijkste opgelost worden door het opleidingsonderdeel A07C2A Jodendom in het tweede semester te programmeren. Hiervoor zal allicht een andere gastdocent worden aangesteld dan voor het opleidingsonderdeel A08C8A Inleiding tot het jodendom, dat in het eerste semester geprogrammeerd staat en best in het Nederlands wordt gegeven. De studenten verkiezen deze oplossing boven het voorstel van B. Broeckaert om het seminarie Nieuwe religieuze bewegingen (A04B9A) in het tweede semester te programmeren (parallel met het Engelstalige seminarie). De uitwerking van dit voorstel zal evenwel afhangen van het feit of er een gastdocent kan gevonden worden die het Nederlandstalige en het Engelstalige opleidingsonderdeel jodendom (A07B1A en A07C2A) in het tweede semester zal kunnen geven. Indien dit niet het geval is, zal opnieuw moeten overwogen worden om eventueel het opleidingsonderdeel A04B9A naar het tweede semester te verplaatsen. Voor de major Theologische ethiek zal de vraag in verband met een wenselijke en haalbare semesterverdeling verder besproken worden met de betrokken professoren op afdelingsniveau, aangezien hier verschillende 5/9

6 aspecten een rol spelen (onder andere de vraag om het onderzoekscollege A00B8A Basic principles in special moral theology in het eerste semester te programmeren met het oog op een meer evenwichtige onderwijslast van de titularis van het opleidingsonderdeel, de programmatie van twee onderzoekscolleges in het eerste semester, en de vraag naar de wenselijkheid van de programmatie van het seminarie en specialisatiecollege in het tweede semester). 5. Inleidingsvak eerste bachelor Praktische en organisatorische aspecten van de verschillende voorstellen De programmadirecteur en POC-secretaris stelden een document op waarin de noodzaak van de vraag naar een inleidingsvak 'Christendom en theologie (of een vak met een gelijkaardige titel) wordt geschetst op basis van de vorige POC-vergadering en verslagen van de hearings van studenten. In het document, dat in bijlage bij dit verslag is toegevoegd, worden twee grote pistes geschetst, met name een voorstel voor een opleidingsonderdeel van 9 studiepunten (waarbij 5 studiepunten van Theologische Methodiek en 4 studiepunten van de theologische vakken uit eerste bachelor met momenteel 6 studiepunten), en een voorstel voor een opleidingsonderdeel van 5 studiepunten. De studenten werkten een eerste voorstel voor een syllabustekst uit bij het spoor van een nieuw geïntegreerd opleidingsonderdeel van 9 studiepunten (zie bijlage). Ze stellen het nieuwe opleidingsonderdeel voor onder de titel Inleiding tot de theologie. De 9 studiepunten zouden kunnen bestaan uit twee onderwijsleeractiviteiten, een meer theoretisch en een meer praktisch luik. De oefeningen uit het praktische luik zouden dan best verband houden met de theoretische component van het opleidingsonderdeel en omgekeerd. In het theoretische luik zou best veel aandacht besteed worden aan de samenhang van de verschillende theologische benaderingen (cf. de vraag van de visitatiecommissie). Het theoretische deel van dit opleidingsonderdeel zou het beste gedurende het eerste semester geprogrammeerd staan, terwijl het praktische deel zou kunnen doorlopen van het begin van het academiejaar tot aan de paasvakantie. In het praktische deel wordt het leren samenstellen van een bibliografie niet opgenomen. Het voorstel is om aan de scriptie in het tweede jaar een methodologisch luik, met name omtrent het samenstellen van een bibliografie, te koppelen. Op die manier wordt het praktische, methodologische luik van het inleidingsvak niet te overladen en wordt ingespeeld op de nood van studenten in de tweede bachelor om meer initiële begeleiding en algemene informatie te krijgen in verband met het schrijven van een scriptie. Het voorstel om methodologische componenten te koppelen aan de scriptie(s) in tweede (en derde) bachelor, komt ook terug in het document met programmatorische denksporen en wordt ook door L. Kenis als wenselijk benadrukt. Betrokkenheid AAP/BAP Bij het schrijven van een synthese zouden leden van het AAP/BAP structureel kunnen worden ingeschakeld, zo stelt H. Debel voor. Hij merkt op dat op die manier studenten een intense individuele begeleiding kunnen krijgen en het AAP/BAP meer kansen zou krijgen om bij het onderwijs betrokken te zijn. Ook L. Kenis wijst op het belang van het betrekken van doctorandi en postdoctoraal onderzoekers bij het nieuwe opleidingsonderdeel, zeker wat betreft het luik methodiek. J. Leemans vermoedt dat bij de AAP/BAP ers wel een principiële bereidheid bestaat om mee te werken aan een dergelijk vak. D. Pollefeyt wijst erop dat voor de volgende POC-vergadering de vraag omtrent betrokkenheid van AAP/BAP ers in het onderwijs als apart agendapunt geprogrammeerd staat. Er worden heel wat positieve reacties geuit omtrent het voorstel voor dit nieuwe opleidingsonderdeel: de noodzaak ervan wordt bevestigd en de inhoudelijke suggesties die voorliggen worden in het algemeen positief gewaardeerd. De plaats van het aspect christendom binnen het vak en de verhouding tussen het praktische en theoretische luik en de invulling van het praktische luik L. Kenis merkt op dat het wenselijk is dat een uitgebreid opleidingsonderdeel geprogrammeerd wordt, omdat in de huidige programmatie van Theologische methodiek (5 studiepunten) er heel wat inhouden en vaardigheden noodgedwongen niet aan bod kunnen komen. Wel moet opgelet worden voor overlappingen met andere bestaande inleidingsvakken en is een intense samenwerking tussen de verschillende didactische teams van opleidingsonderdelen uit de eerste bachelor wenselijk. Het is tevens belangrijk om componenten methodiek te verbinden met andere opleidingsonderdelen, zodat methodiek ook een materiële grond heeft. L. Boeve wijst op de mogelijke spanning tussen een inleiding in het christendom of een inleiding in de theologie. Om een inleiding in het christendom te bieden hoeft er niet noodzakelijk een extra opleidingsonderdeel te komen dat van andere vakken studiepunten overneemt. L. Boeve wijst op het belang van samenwerking tussen docenten van de verschillende vakken. M. Meeussen brengt (in de loop van het gesprek) 6/9

7 aan dat een beknopte inleiding naast de reeds bestaande inleidingsvakken wel degelijk een noodzaak is, zonder zich hiermee negatief uit te laten over de bestaande inleidingsvakken. L. Boeve stelt tevens dat als er al verschillende onderwijsleeractiviteiten moeten worden gedefinieerd, dit dan best niet gebeurt volgens de opsplitsing theorie en praktijk maar volgens andere criteria. De werkcolleges zouden best behouden blijven bij de theologische vakken, omdat de docenten van deze vakken juist via de werkcolleges heel wat onderwijsvernieuwing gerealiseerd hebben. H. Debel argumenteert dat vijf studiepunten voor een inleidingsvak met een theoretische en praktische component zeer beperkt is, en verwijst daarbij naar de ervaringen van de titularis van het vak Theologische methodiek. Zeer belangrijk voor en eigen aan het inleidingsvak is de samenhang tussen de verschillende inleidingen die in dit opleidingsonderdeel duidelijk gemaakt kan worden. De twee onderwijsleeractiviteiten (OLA s) worden door de studenten onderscheiden in functie van de onderlinge verhouding qua studieduur en studiepunten. Inhoudelijk gaat het voorstel van de studenten over een inleiding tot de christelijke theologie en over de relevantie en de plaats van de theologie binnen het christendom. J. Haers stelt dat wanneer het praktische deel van het inleidingsvak beperkt wordt tot het leren van technische vaardigheden, dit een vrij enge invulling van methodiek is. De inhoud van het praktische onderdeel van het opleidingsonderdeel (syllabus, zoals uitgewerkt door de studenten) zou kunnen worden aangevuld met reflecties omtrent de verhouding tussen theologie en hulpwetenschappen, de verhouding tussen theologie en wereld en de betekenis van praktische theologie. M. Moors looft het voorstel dat voorligt, uitvoerig. Hij wijst wel op de discrepantie die bestaat tussen de praktische en de theoretische OLA uit het voorstel van de studenten. Het voorstel dat voorligt, vertoont een grote analogie met Historische inleiding tot de wijsbegeerte. Dit vak is inleidend, maar ook zeer reflexief van aard. Het voorliggende voorstel gaat over de identiteit van de theologie doorheen de geschiedenis en leidt in in de dogmatische, praktische, theologie. Ook D. Hutsebaut merkt op dat een inleiding in theologische begrippen zoals incarnatie, openbaring en dergelijke zeer veeleisend is. M. Moors legt uit dat praktische vaardigheden aan het HIW aangeleerd worden binnen de onderwijsleeractiviteit Encyclopedie (zie ook het opleidingsonderdeel: Filosofische vaardigheden: oefeningen ), dat weinig te maken heeft met Historische inleiding tot de wijsbegeerte. J. Haers wijst erop dat de praktische OLA zich echter niet zou mogen beperken tot wat traditioneel onder encyclopedie verstaan wordt. R. Burggraeve wijst erop dat een inleidingsvak Christelijke theologie ook belangrijk is voor studenten uit de verkorte bachelor. Het vak zou ook duidelijk een inleiding tot het christendom moeten zijn, aldus R. Burggraeve. B. Broeckaert merkt op dat het vak inhoudelijk ook een inleiding in de diversiteit van het christendom zou kunnen bieden. Verschillende POC-leden stellen dat het christendom uitdrukkelijk aan bod zou moeten komen in dit inleidingsvak. L. Kenis merkt op dat christendom mogelijk een deel van systematische theologie zou kunnen zijn binnen het vak. J. Haers stelt dat christendom als dusdanig meer aandacht verdient, naar analogie met inleidingen in het christendom voor een groot publiek zoals Guardini, (von) Harnack en in zekere zin ook Rahner destijds aanboden. Het zou een vak kunnen zijn voor een ruim publiek zoals lessen voor de 21 e eeuw. H. Debel merkt op dat de basiselementen van het christendom in het inleidingsvak zeker aan bod zouden moeten komen, maar dat het vak niet als doel mag hebben om de concrete christelijke beleving van studenten te stimuleren en te beoordelen. Wanneer docenten op een getuigende wijze theologie geven kunnen studenten kennismaken met concrete vormen en belevingen van het christendom. Een inleidingsvak van 9 of van 5 studiepunten? De programmadirecteur stelt de vraag of het nieuwe opleidingsonderdeel best binnen de ruimte van 9 studiepunten of van 5 studiepunten geconcipieerd dient te worden. Als men een opleidingsonderdeel van 9 studiepunten wil, dan zullen de docenten van de theologische basisvakken van zes studiepunten bereid moeten zijn om een studiepunt af te staan in functie van het nieuwe inleidingsvak. J. De Tavernier stelt dat alvorens een formele programmawijziging kan worden doorgevoerd, er eerst meer duidelijkheid moet zijn over waar men inhoudelijk naar toe wil. J. Verheyden uit zijn aarzeling bij het voorstel van negen studiepunten vanuit de afdeling bijbel. B. Broeckaert pleit ook voor het slankere voorstel (vijf studiepunten) gekoppeld aan meer overleg tussen docenten. L. Gevers wijst erop dat verder moet worden nagedacht over de vraag waarom vijf studiepunten mogelijk als te weinig worden beschouwd: misschien kan men in vijf studiepunten die anders georganiseerd zijn dan in Theologische methodiek nu, meer inhouden of vaardigheden aanreiken? H. Debel pleit ervoor om verder uit te zoeken bij de verschillende docenten wat zij als wenselijk en mogelijk achten. Vanuit het studentenstandpunt lijkt een vak van vijf studiepunten wel zeer weinig om ook voldoende methodologische componenten te kunnen aanreiken, naast een algemene inleiding in de (christelijke) theologie. R. Burggraeve verwijst naar het analoge vak in het Engelstalige programma. Het vak staat daar op 14 studiepunten. L. Kenis wijst op de moeilijkheid om alle voorgestelde elementen ernstig uit te werken in een opleidingsonderdeel van vijf studiepunten. D. Pollefeyt stelt dat er wel methodologische componenten in het kader van de scriptie kunnen worden georganiseerd en de druk op methodologie in de eerste bachelor daardoor verlaagt. L. Kenis pleit ervoor 7/9

8 om verder na te gaan of alle werkcolleges echt als werkcollege functioneren. Indien zou worden gekozen voor het voorstel van vijf studiepunten zijn minstens drie bijkomende stappen noodzakelijk: het inrichten van methodologische componenten bij de scripties, verdere reflectie over de werkcolleges en uitgebreid en gestructureerd docentenoverleg. Verdere reflectie en nieuwe voorstellen, ook omtrent een mogelijke inhoudelijke invulling van een opleidingsonderdeel van vijf studiepunten, zijn wenselijk. 6. Bespreking van de syllabi: vervolg eerste bachelor & tweede bachelor en eerste licentie 6.1. Programmatie filosofische keuzevakken De studenten stelden de vraag om extra filosofische opleidingsonderdelen op te nemen in het keuzevakkenpakket. Wijsgerige psychologie (W0AA6A) wordt niet weerhouden omwille van de vereiste dat men de beginselen van logica kent. Voor studenten filosofie is Logica een plichtvak in het eerste semester van het eerste jaar, terwijl studenten aan de faculteit Godgeleerdheid Logica in principe niet in hun programma kunnen opnemen. Vier andere filosofische opleidingsonderdelen, door de studenten tijdens de vorige POC-vergadering voorgesteld, kunnen wel als keuzevak in het bachelorprogramma aan de Faculteit Godgeleerdheid worden opgenomen, zo luidt het advies van de POC. Het betreft de vakken W0AC1A Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Oudheid, W0AC3A Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Middeleeuwen, W0AC4A Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Moderne tijd en W0AF3A Verklaring van wijsgerige teksten van Thomas van Aquino. De POC stelt voor dat deze vier nieuwe vakken niet door studenten uit de eerste bachelor Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen zouden kunnen worden gevolgd, omdat ze aan het HIW in het tweede of derde jaar geprogrammeerd staan. De vakken W0AC3A Geschiedenis van de wijsbegeerte van de Middeleeuwen en W0AF3A Verklaring van wijsgerige teksten van Thomas van Aquino zouden enkel door studenten uit de derde bachelor Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen gevolgd kunnen worden, aangezien ze in het derde jaar aan het HIW geprogrammeerd staan Syllabi * Bij de syllabus van het opleidingsonderdeel Inleiding in de wijsbegeerte zijn geen bedenkingen. M. Van Aerschot drukt in naam van de studenten van eerste bachelor zijn waardering uit voor de monitor van dit vak, F. Defoort, die de vragen van studenten per mail beantwoordt. De studietrajectbegeleider stelt dat hij positieve geluiden opvangt over dit opleidingsonderdeel, zeker in verband met de inhaalles en de supplementaire les over middeleeuwse wijsbegeerte, die de studenten zeer boeiend vonden. Dit extra college was voor de studenten ook aangenaam omdat ze in een kleinere groep dan anders het college konden volgen. * Bij het opleidingsonderdeel Hedendaagse wijsbegeerte merken de studenten op dat in de syllabus als examenvorm vermeld staat mondeling met schriftelijke voorbereiding. Er staat niet bij dat alle studenten die op hetzelfde tijdstip examen hebben (zes tot acht studenten) tegelijk binnengeroepen worden en dezelfde vragen moeten beantwoorden. De studenten horen daarbij, terwijl ze aan het voorbereiden zijn, vaak wat de student die examen aflegt antwoordt. Studenten die als laatste het examen afleggen, hebben vaak het gevoel dat ze nog beter en origineler moeten antwoorden dan hun voorgangers. De studenten hopen dat er voor opeenvolgende studenten andere vragen kunnen worden voorzien. De programmadirecteur stelt voor verdere toelichting te vragen aan de titularis omtrent de examenvorm en zijn visie hierop. * De syllabustekst van Theologische methodiek wordt niet verder besproken, omwille van de uitvoerige besprekingen over het inleidingsvak. * Bij de bespreking van de syllabustekst van Christelijk Latijn merken de studenten op dat de docent (omwille van andere verplichtingen) geregeld afwezig is. Ze vinden het enigszins vreemd dat tijdens de afwezigheid van de docent de studenten de opdracht krijgen elkaar te begeleiden bij de studie van het Latijn. Ze vragen daarom dat er een assistent zou kunnen worden toegevoegd aan het didactisch team van het opleidingsonderdeel. De studenten stellen eveneens voor dat er (facultatieve) oefensessies zouden worden ingericht bij dit opleidingsonderdeel, omdat veel studenten Christelijk Latijn als zeer moeilijk ervaren en hulp van buiten de Faculteit moeten gaan zoeken. * Bij de syllabustekst van Bijbelgrieks Ia staat als doelstelling vermeld: Deze cursus heeft tot doel om studenten de basisvaardigheden te verschaffen die nodig zijn om Griekse woorden en eenvoudige Griekse zinnen die in de gesprecialiseerde [sic] theologische vakliteratuur worden gebruikt met behulp van werkinstrumenten te kunnen ontcijferen. Bij het examen mogen echter geen hulpmiddelen gebruikt worden. De studenten stellen daarom voor om de doelstellingen en de examenvorm op elkaar af te stemmen. * Bij de syllabustekst van Hebreeuws Ia merken de studenten op dat het artikel van De Moor in de praktijk niet gebruikt wordt, maar wel als verplichte literatuur wordt aangegeven. 8/9

9 * Wat zelfstudiepakketten betreft, wordt door studenten de vraag gesteld of het opleidingsonderdeel Hebreeuws Ia in de praktijk met succes te studeren is via zelfstudie. Er is wel een zelfstudiepakket voorzien, en er wordt informatie ter ondersteuning gegeven. 7. Studenteninitiatieven en varia L. Van der Sypt vraagt in naam van de studenten van de tweede bachelor of studenten uit de tweede bachelor volgend jaar de lerarenopleiding zullen kunnen starten of niet. D. Pollefeyt antwoordt hierop dat inschrijven voor de ALO pas kan vanaf het moment dat men een eerste cyclusdiploma behaald heeft. Studenten die volgend jaar in derde bachelor zitten komen dus nog niet in aanmerking voor het volgen van de lerarenopleiding. Wel zullen ze de opleidingsonderdelen Vakdidactiek Godsdienst en Vakdidactisch seminarie godsdienst, die als keuzevakken geprogrammeerd zijn in de derde bachelor Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen, al kunnen volgen. Om deze opleidingsonderdelen te kunnen volgen zal men niet meer moeten gelijktijdig ingeschreven zijn voor de lerarenopleiding. 8. Rondvraag en varia D. Hutsebaut meldt dat het eerste college voor Godsdienstige ontwikkelingspsychologie niet zal doorgaan, omdat hij reeds lang geleden, voor de uurroosters bekend waren, een toespraak aanvaardde op de eerste maandag van het tweede semester. J. De Tavernier maakt melding van de infosessie voor geïnteresseerden in Erasmusprogramma s (13 december). S. Deltour nodigt iedereen uit voor het kerstfeest (eucharistieviering om 18u30 in de Damiaankerk en daarna kaas- en wijnavond waarvoor kaarten kunnen besteld worden aan 10 euro). J. De Tavernier vraagt of voor de eucharistieviering zal worden samengewerkt met de SAINTS, en wil hier sterk op aandringen. Hij vraagt tevens of het mogelijk is om de Engelstalige studenten uit te nodigen voor de kaas- en wijnavond. De studenten leggen uit dat vorig jaar de zaal quasi vol zat en er nu wel enkele plaatsen zullen gereserveerd worden voor Engelstalige studenten, maar dat de ruimte beperkt is. Volgend jaar zal worden uitgekeken naar een grote zaal. M. Meeussen meldt dat heel wat alumni die recent zijn afgestudeerd en werkzaam zijn in het onderwijs dankbaar gebruik maken van de lesprojectfiches op de Thomassite. Ze zijn zeer tevreden dat ze op die manier hun lesvoorbereidingen onderling kunnen uitwisselen. L. De Saeger geeft informatie over de tussentijdse toetsen. Bij de toets van Geloof en Ethiek waren 17 studenten niet geslaagd, 11 studenten waren wel geslaagd. De feedback op het schriftelijke examen werd gegeven door de twee leden van het didactisch team. Bij de mondelinge tussentijdse toets voor Inleiding wereldgodsdiensten kregen alle studenten dezelfde vraag (de beperkte tijd liet niet meer dan één vraag toe). De reden hiervoor was dat wanneer iedereen een verschillende vraag krijgt, de studenten soms het gevoel krijgen dat sommigen voordeel hebben ten aanzien van anderen. Er werd individuele mondelinge feedback gegeven en ook klassikaal werd feedback gegeven, waarbij sommige studenten de indruk hadden dat de klassikale feedback in het algemeen negatiever was dan de individuele feedback. De docent vraagt zich af of studenten de individuele feedback altijd goed begrepen hebben. Er werden voor het examen geen punten aan de studenten gegeven. Verder waren er ook enkele vragen bij de timing, maar dit kan te wijten zijn aan het feit dat 15 à 20 % van de studenten niet aanwezig was voor de toets, aldus B. Broeckaert. Er vond tevens een mondelinge tussentijdse toets voor Inleiding Oude en Nieuwe Testament plaats. De docenten meenden dat de meeste studenten een realistische kijk hebben op hun studie en waar ze zelf staan. J. Leemans merkt op dat voor Hebreeuws Ia verwezen wordt naar een website ter ondersteuning van de studenten die het vak in zelfstudie volgen. B. Broeckaert geeft aan dat de studenten die de excursie naar Joods Antwerpen meemaakten deze excursie beoordeelden met een 8,29 op 10, wat een hoge score is. Annemie Dillen, secretaris POC Didier Pollefeyt programmadirecteur Bijlagen: Documenten inleidingsvak 9/9