Visstandonderzoek in enkele prioritaire viswateren in het Vlaams Gewest, 2015.

Transcriptie

1 Visstandonderzoek in enkele prioritaire viswateren in het Vlaams Gewest,.

2 Statuspagina Statuspagina Titel: Samenstelling: Auteur(s): Visstandonderzoek in enkele prioritaire viswateren in het Vlaams Gewest,. in samenwerking met Visserij Service Nederland H. Vis & Q.A.A. de Bruijn Telefoonnummer: Website: adres: Veluwehaven Postbus GC NIEUWEGEIN Eindverantwoording: Aantal pagina s: Trefwoorden: Projectnummer: Jan H. Kemper Visstandonderzoek, visstand, bestandschatting, kanalen. VA_ Datum: Versie: april Definitief Opdrachtgever: Contactpersonen: Agentschap Natuur en Bos Alain Dillen en Rudi Yseboodt Op de voorpagina: Damse vaart ter hoogte van Damme Adres: Visserij Service Nederland Bibliografische referentie H. Vis & Q.A.A. de Bruijn,. Visstandonderzoek in enkele prioritaire viswateren in het Vlaams Gewest,., Nieuwegein. Projectnummer VA_, pag. Copyright: Behoudens wettelijke uitzonderingen mag niets uit dit document worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaargemaakt, in enige vorm of op enige wijze hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van.

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding... Algemeen... Doelstelling... Leeswijzer... Materialen en methode... Onderzoeksgebied... Damse Vaart... Kanaal Ieper-IJzer... Netekanaal... Strategie en methode... Vistuigen... Overzicht visserijinspanning... Verwerking van vis... Beoordeling visstand... Beoordelingscriteria... Omgevingsfactoren... Viswatertypering... Resultaten Damse Vaart... Algemeen... Stuwpand Brugge sifon... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw... Viswatertype... Stuwpand sifon - Sluis... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw... Viswatertype... Damse vaart totaal... Eerdere visstandonderzoeken... Bepotingsgegevens... Vergelijking hengelvangstgegevens... Resultaten kanaal Ieper- IJzer... Algemeen... Stuwpand Ieper-Boezinge Dorp... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw... Viswatertype... Stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw...

4 Inhoudsopgave Viswatertype... Stuwpand Boezinge Sas-IJzer... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw... Viswatertype... Kanaal Ieper-IJzer totaal... Eerdere visstandonderzoeken... Bepotingsgegevens... Vergelijking hengelvangstgegevens... Resultaten Netekanaal Algemeen... Vissoortsamenstelling... Predator-prooiverhouding... Populatieopbouw... Rechte stukken en verbredingen... Bepaling viswatertype... Eerdere visstandonderzoeken... Bepotingsgegevens... Vergelijking hengelvangstgegevens... Discussie Vergelijking gelijkaardige wateren... Visuitzettingen... Beleid ANB... Duurzame oplossing... Conclusies en aanbevelingen Conclusies... Damse Vaart... Kanaal Ieper - IJzer... Netekanaal... Aanbevelingen voor visserij en visstandbeheer... Damse vaart... Kanaal Ieper - IJzer... Netekanaal... Algemene aanbevelingen... Literatuur... Bijlagen Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV Bijlage V Bijlage VI Bijlage VII Bijlage VIII Geografische kaarten beviste trajecten GPS coördinaten beviste trajecten Vangstgegevens per locatie Lengte-frequentie grafieken Conditiegrafieken Wetenschappelijke benaming, afkortingen en + grenzen Foto s spiegelkarpers Bestandschattingen deelgebieden

5 Samenvatting In augustus is in opdracht van het Agentschap voor Natuur en Bos een onderzoek uitgevoerd naar het visbestand in enkele lijnvormige, prioritaire wateren in de Provincie West-Vlaanderen en Antwerpen, om zo de lacunes in de kennis over de vissoortensamenstelling en de totale visbiomassa in de wateren op te heffen. Op basis van de huidige visstand is advies uitbracht met betrekking tot het na te streven viswatertype en het daar bijbehorende visstandbeheer (herbepoting etc.) en inrichting van het viswater. Het betreft de Damse Vaart, kanaal Ieper IJzer (beide West Vlaanderen) en het Netekanaal (Antwerpen). De lengte van de kanalen varieert van, tot, km en de oppervlaktes variëren van, tot, ha. In de wateren is elektro-, zegen-, en kuilvisserij uitgevoerd. In het kanaal Ieper IJzer heeft in het stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas na de visstandbemonstering een vissterfte plaatsgevonden. Dit stuwpand is in oktober opnieuw bemonsterd om de huidige staat van het water te bepalen. De visbiomassa in de Damse Vaart wordt geschat op kg/ha en de densiteit op stuks/ha. De visbiomassa in het stuwpand sifon - Sluis ( kg/ha en stuks/ha) is bijna anderhalf keer hoger dan die in het stuwpand Brugge - sifon ( kg/ha en stuks/ha). In vergelijking tot gelijkaardige kanalen is de visbiomassa van de Damse Vaart groot te noemen. Op basis van gewicht bestaat het visbestand voor % uit eurytope vissoorten, % uit limnofiele vissoorten en <,%% uit rheofiele vissoorten en exoten. Op basis van gewicht wordt het visbestand gedomineerd door karper (,%), paling (,%) en brasem (,%). In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (,%), baars (,%) en brasem (,%). Er zijn verschillende vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Het kanaal is eenduidig te typeren als blankvoornbrasem viswatertype. De totale visbiomassa in het kanaal Ieper IJzer wordt geschat op kg/ha en de densiteit op stuks/ha. De meeste vis in biomassa is aangetroffen in het stuwpand Ieper Boezinge Dorp ( kg/ha). De kleinste biomassa is aangetroffen in het stuwpand Boezinge Sas Boezinge Dorp ( kg/ha). In densiteit zijn minder grote verschillen aangetroffen en varieert van tot individuen. In vergelijking tot gelijkaardige kanalen is de visbiomassa van de Damse Vaart redelijk groot te noemen. Op basis van gewicht bestaat het visbestand voor % uit eurytope, % uit limnofiele vissoorten en voor <%% uit rheofiele vissoorten en exoten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door brasem (,%), blankvoorn (,%) en snoek (,%). In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (,%), brasem (,%) en baars (,%).In het kanaal zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Het kanaal is niet eenduidig te typeren. De stuwpanden verschillen sterk van elkaar. De stuw-panden Ieper Boezinge Dorp en Boezinge Dorp Boezinge Sas kunnen het best worden getypeerd als blankvoorn - brasem viswatertype. Het stuwpand Boezinge Sas IJzer kan het best worden getypeerd als snoek-blankvoorn viswatertype. De totale visbiomassa in het Netekanaal wordt geschat op, kg/ha en de densiteit op stuks/ha wat op basis van biomassa en densiteit kan worden gezien als een klein visbestand. De visstand bestaat op basis van gewicht voor,% uit eurytope vissoorten, <,% uit limnofiele en rheofiele vissoorten en voor,% uit exoten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door paling (,%), graskarper (,%) en blankvoorn (,%). In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (,%), baars (,%) en zwartbekgrondel (,%). In het Netekanaal zijn vissoorten aangetroffen. Het kanaal met haar kenmerkende visstand kan eenduidig worden getypeerd als blankvoorn - brasem viswatertype. In het Netekanaal is in het verleden veel vis uitgezet, voornamelijk blankvoorn. Over het algemeen is herbepoting geen structurele oplossing om een evenwichtige en omvangrijke visstand te creëren. Het wordt daarom aanbevolen om het leefgebied aan te passen en mogelijk daarna enkele gerichte, ondersteunende uitzettingen te doen. In het stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas van het kanaal Ieper IJzer wordt aanbevolen eerst de oorzaak van de vissterfte te achterhalen en op te lossen voordat er uitzettingen worden gedaan.

6 Inleiding. Algemeen In het Vlaamse Gewest bevinden zich een aantal grote lijnvormige waterlopen, zoals kanalen en grotere rivieren die erg belangrijk zijn voor de openbare visserij. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) is verantwoordelijk voor het visstandbeheer in deze wateren. Een lacune in de kennis van de visstand in dergelijke wateren is het ontbreken van cijfers over de totale visbiomassa. In het kader van het visstandbeheer is het daarom gewenst om door middel van onderzoek een beter inzicht te krijgen in de visstand in deze wateren. Op basis hiervan kunnen vervolgens streefbeelden en prioriteiten opgesteld worden en kunnen aanbevelingen worden gedaan naar het te voeren visstandbeheer, onder meer met betrekking tot het beheer, de inrichting en het uitzettingsbeleid op deze wateren. Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft en Visserij Service Nederland opdracht verleend om een onderzoek uit te voeren naar het visbestand in de kanalen Damse Vaart, IeperIJzer en het Netekanaal.. Doelstelling De doelstelling van het onderzoek is als volgt geformuleerd: Op basis van de huidige visstand, advies uitbrengen met betrekking tot: Het na te streven viswatertype Het daar bijbehorende visstandbeheer (herbepoting, etc.) en inrichting van het viswater. De huidige visstand en viswatertype is bepaald op basis van de: o vissoortsamenstelling (aantal en kg/ha), o populatieopbouw o ecologische gilden o predator-prooiverhouding o omgevingsfactoren. Leeswijzer Na deze inleiding volgt het hoofdstuk materialen en methode waarin het onderzoeksgebied, gebruikte technieken en de methode van visserijen zijn beschreven. De resultaten bestaan uit drie aparte hoofdstukken, in ieder hoofdstuk wordt de visstand van een kanaal beschreven. Na de resultaten volgen de discussie, conclusie en aanbevelingen.

7 Materialen en methode. Onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied omvat drie kanalen (figuur.) in de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen. De lengte van de kanalen varieert van, tot, km en de oppervlaktes variëren van, tot, ha.... figuur. Ligging van de wateren in het onderzoeksgebied:. Damse Vaart,. Kanaal Ieper-IJzer en. Netekanaal... Damse Vaart Stuwpand Brugge sifon. figuur. Stuwpand sifon-sluis. Stuwpand sifon-sluis Impressie Damse vaart. De Damse vaart is gelegen in de provincie West-Vlaanderen en loopt van Brugge tot de Nederlandse plaats Sluis. Het kanaal heeft een lengte van, km en beslaat een oppervlakte van hectare. Het kanaal wordt door een sifon verdeeld in twee stuwpanden, te weten: Brugge Sifon en Sifon Sluis De sifon is verstopt en daardoor niet passeerbaar voor vis. De gemiddelde breedte is meter en de diepte varieert tussen drie en vier meter.

8 .. Kanaal Ieper-IJzer Stuwpand Ieper-Boezinge Dorp figuur. Stuwpand Boezinge Dorp B. Sas Stuwpand Boezinge Sas-IJzer Impressie kanaal Ieper-IJzer Het kanaal Ieper-IJzer is gelegen in de provincie West-Vlaanderen en loopt van Ieper tot kanaal de IJzer. Het kanaal heeft een lengte van, km en beslaat een oppervlakte van hectare. De gemiddelde breedte is meter met een gemiddelde diepte van, meter. Het kanaal wordt door sluizen verdeeld in drie stuwpanden, te weten: Ieper Boezinge Dorp, Boezinge Dorp Boezinge Sas Boezinge Sas IJzer... Netekanaal figuur. Impressie Netekanaal. Het Netekanaal is gelegen in de provincie Antwerpen en loopt van het Albertkanaal te Viersel tot de Beneden-Nete te Duffel. Het kanaal heeft een lengte van, km en beslaat een oppervlakte van hectare. Het kanaal bestaat uit één stuwpand. De gemiddelde breedte is meter met een gemiddelde diepte van, meter. In het kanaal liggen twee jachthavens ter hoogte van Emblem en Duffel.. Strategie en methode De bemonstering is uitgevoerd volgens de bevist oppervlak methode (BOM), zoals die wordt beschreven in het STOWA handboek visstandbemonstering (Klinge et. al, ) en het handboek Hydrobiologie (Bijkerk, ). Bij deze methode wordt een, van te voren vastgesteld, wateroppervlak op gestandaardiseerde wijze bevist met een vangtuig waarvan het vangstrendement bekend is. Uit de vangsten en de beviste oppervlaktes wordt met behulp van de rendementen de omvang en samenstelling van de visstand berekend. Voor een betrouwbare schatting van de visstand is het van belang dat er een gedegen inzicht is in de vissoortsamenstelling en de populatieopbouw van de verschillende vissoorten. De oeverzones van de te bemonsteren locaties zijn allen met behulp van elektrovisserij bevist. De visstand in open wateren is met behulp van kuil- en zegenvisserij in beeld gebracht. Met de kuil- en zegenvisserij kan naast een kwalitatieve ook een kwantitatieve bepaling van de visdichtheid en visbiomassa worden uitgevoerd. Door inzet van beide typen visserijen wordt beoogd een correct beeld te krijgen

9 van de vissoortsamenstelling en populatieopbouw op de onderzoek locaties. Er werd verwacht spiegelkarpers aan te treffen in de wateren. Er is daarom tijdens het onderzoek speciale aandacht besteed aan de aanwezigheid van deze vissoort. Bij het aantreffen van deze vissen gevangen is van beide lichaamszijden een foto genomen... Vistuigen De oeverzones zijn bemonsterd met een kw elektrovisaggregaat (figuur.). Er zijn overdag trajecten van minimaal meter afgevist vanuit een boot. Het grootste deel van het openwater is bemonsterd met een stortkuil en enkele trajecten zijn bevist met een wonderkuil. De stortkuil heeft een vissende breedte van met rolpees en een gestrekte maaswijdte van mm. De wonderkuil heeft een vissende breedte van meter en is ingezet op smalle gedeelten van het kanaal waar het niet mogelijk was om de stortkuil in te zetten. De kuilvisserijen zijn in het donker uitgevoerd waarbij de kuil tussen twee boten wordt voortgesleept met een snelheid van - km/uur. De exacte lengte, ten behoeve van de schatting van de visdichtheid/visbiomassa, is bepaald aan de hand van GPS data. Enkele zwaaikommen en kanaalverbredingen zijn bemonsterd met een zegen. De zegen is met behulp van twee boten en minimaal twee man in een cirkel uitgevaren (rondvissen, zie figuur.). Om te allen tijde aan het benodigd bevist oppervlak per zegentrek te komen is de zegen na het uitvaren middels een lange lijn naar de boten toegetrokken. Op deze wijze vissen leidt tot een groter bevist oppervlak, dan wanneer de zegen enkel in een cirkel wordt uitgevaren. figuur. Electrovisserij (links) en zegenvisserij (rechts)... Overzicht visserijinspanning In tabel. zijn de visserijinspanningen weergegeven per kanaal en bemonsteringstechniek. tabel. Overzicht van de visserijinspanning per kanaal. Nr. Viswater Elektrovisserij aantal trajecten m Kuilvisserij aantal trajecten Zegenvisserij aantal rondgooien m zegen Damse Vaart - Kanaal Ieper- IJzer Netekanaal In de Damse Vaart zijn negen elektrotrajecten van meter en twee kuiltrekken uitgevoerd. Vijf van deze locaties zijn eerder bevist in het visstandonderzoek in (Van Thuyne et al., ). Deze locaties zijn overgenomen en in het huidige onderzoek weer bevist. In overleg met het ANB is gekozen voor de inzet van de wonderkuil i.p.v. de stortkuil. Het bleek het niet mogelijk om met een grote boot te vissen (nodig voor de stortkuil) door de afwezigheid van een trailerhelling en aanwezigheid van lage vaste bruggen. Daarnaast kon de bevissing beter worden uitgevoerd. Door de aanwezigheid van waterplanten in de oeverzone was het bevisbare deel beperkt. Met de kuil is één traject van meter en is één traject van meter bemonsterd.

10 In het kanaal Ieper-IJzer zijn tien elektrotrajecten van meter en drie kuiltrekken van meter uitgevoerd. Vanwege de beperkte breedte van het kanaal is in overleg met het ANB gekozen voor de wonderkuil. Aanvullend is in het stuwpand Ieper-Boezinge Dorp een zegentrek uitgevoerd in de jachthaven van Ieper. Vijf van de locaties zijn eerder bevist in het visstandonderzoek in (Van Thuyne & Galle, ). Deze locaties zijn overgenomen en opnieuw bemonsterd in het huidige onderzoek. In het middelste stuwpand (Boezinge Sas Boezinge Dorp) vond net na de visstandbemonsteringen een vissterfte plaats. Meer dan kg aan dode vis is uit het water gehaald. In overleg met het ANB is besloten om het stuwpand in oktober opnieuw te bemonsteren, om inzicht te krijgen in het effect van de vissterfte op het visbestand. In het stuwpand zijn twee elektrotrajecten en één kuiltrek van meter uitgevoerd. In het Netekanaal zijn tien elektrotrajecten van meter en vijf kuiltrekken van - meter uitgevoerd. Aanvullend zijn twee zegentrekken uitgevoerd in de twee jachthavens in het kanaal. Vijf van de locaties zijn eerder bevist in het visstandonderzoek in (Kemper, ). Deze locaties zijn overgenomen en opnieuw bemonsterd in het huidige onderzoek... Verwerking van vis Bij de verwerking van de vis is gewerkt volgens de geldende richtlijnen uit het handboek Hydrobiologie. De vis is zo snel mogelijk verwerkt en bij grote vangsten zijn deelmonsters genomen, zodat de overige vis direct kon worden teruggezet. Men neemt de deelmonsters op gewichtsbasis, nadat de vis gesorteerd is in functionele groepen. Alle gevangen vis werd weer teruggezet. Het water in de opslagteilen is tijdig ververst en waar nodig belucht om zuurstoftekort te voorkomen. Door gebruik te maken van gedegen materiaal (knooploze beugels e.d.) is de kans op beschadiging geminimaliseerd.. Beoordeling visstand.. Beoordelingscriteria De visstand wordt beoordeeld op basis van verschillende criteria. In de eerste plaats wordt de visstand ingedeeld op basis van de vissoortsamenstelling. Ten tweede op basis van de ecologische gilde waartoe de vissoort behoort. Dan de indeling op basis van predator/prooi, waarbij de verhouding tussen beide groepen van belang is. Op basis van een representatief aantal individuele vislengtes wordt per vissoort de populatieopbouw bepaald en beoordeeld.. Vissoortsamenstelling Voor elke locatie is de vissoortsamenstelling bepaald op basis van de verhouding waarin de verschillende vissoorten worden aangetroffen. De indeling wordt apart bepaald op basis van het aantal (n/ha) vissen per vissoort en de totale biomassa (kg/ha) per vissoort. Voor bestandschattingen volgens STOWA richtlijnen zijn de volgende stappen doorlopen: de vangst van de afzonderlijke trajecten/trekken is gecorrigeerd voor het rendement van het vangtuig en de toegepaste bemonsteringsmethode en per deelgebied gesommeerd; de som is gedeeld door het beviste oppervlak per deelgebied, wat resulteerde in een bestandschatting voor het deelgebied; het totale bestand per water is berekend door het naar oppervlak gewogen gemiddelde te nemen van de schattingen per deelgebied;

11 Voor de omrekening van lengte naar gewicht en totale visbiomassa, is gebruik gemaakt van de door de STOWA voorgeschreven lengte- gewichtrelaties (Klein Breteler & de Laak, ). In bijlage VI is een overzicht gegeven van de + bovengrens van de verschillende vissoorten.. Ecologische gilden Naast de vissoortsamenstelling, zijn de aangetroffen vissoorten op haar beurt weer ingedeeld in ecologische groepen (gilden). De ecologische groepen zijn samengesteld op basis van verschillende geografische zones in de rivier (Noble & Cowx, ). De eerste zone begint bij de oorsprong van de rivier als gletsjerbeek en eindigt in het estuarium met de overgang naar zout water. Door de vele menselijke ingrepen zijn de meeste wateren nog weinig oorspronkelijk. Toch wordt gebruik gemaakt van deze zone indeling. De volgende groepen kunnen worden onderscheiden: Eurytope soorten (eury) Deze vissoorten komen voor over een breed traject van milieugradiënten. Alle stadia van deze vissoorten komen zowel in stilstaand als stromend water voor en kunnen in vrijwel elk type zoetwater overleven. Tot deze groep behoren de meest voorkomende soorten. Limnofiele soorten (Li) Deze vissoorten zijn in alle levensstadia gebonden aan stilstaand water met een rijke begroeiing. Deze soorten zijn voornamelijk de begeleidende soorten van de brasemzone. Snoek is daar een uitzondering op, die kom ook in klein stromend water voor met waterplanten of andere schuilgelegenheden. Reofiele vissoorten (Rh) Deze vissoorten zijn in alle of sommige levensstadia gebonden aan stromend water. Het water moet in verbinding staan met een beek, de rivier of de zee. Deze vissoorten zoeken in de paaitijd stromend water op, maar verblijven als volwassen vis veelal in stilstaand water.. Predator- prooiverhouding De predator- prooiverhouding is een belangrijk aspect bij populatie dynamica in de visstand. Om in heldere wateren een gevarieerde visstand te ontwikkelen is een roofvisbestand van tot kg/ha voldoende om het aandeel prooivissoorten en bodem woelende vissoorten te beperken (Hosper, et al., ). Volgens Welsch & Lindal () ontstaat een evenwicht in de visstand bij een predator/prooiverhouding tussen :, en :, (op basis van de biomassa). Uitgegaan wordt van onderzoek in de Nederlandse situatie waarbij het evenwicht is bepaald bij een verhouding tussen : en, (Hop, ). Onder roofvis wordt gerekend: snoek, snoekbaars, baars en meerval roofblei Exemplaren > cm worden als roofvis aangemerkt. Alle overige vissoorten > cm worden aangemerkt als prooivis... Omgevingsfactoren De visstand wordt sterk beïnvloed door de omgevingsfactoren. De meest bepalende factoren zijn voor ieder stuwpand beschreven: Aanwezigheid van waterplanten, Oevertype, Doorzicht,

12 . Watertemperatuur, ph, Elektrische geleidbaarheid (Conductiviteit) Viswatertypering De drie kanalen zijn getypeerd als stilstaande ondiepe wateren. Voor dit type water heeft de OVB (organisatie ter verbetering van de Binnenvisserij) een viswatertypering opgesteld door Zoetemeyer & Lucas (). De indeling is gebaseerd op verschillende fasen die binnen het eutrofiëringsproces zijn te onderscheiden. Eutrofiëring leidt tot twee veranderingen in voor vis belangrijke habitat kenmerken: ) doorzicht, en ) begroeiing. Er zijn vijf verschillende visgemeenschappen gedefinieerd, van voedselarm tot sterk geëutrofiëerd met daarbij de meest opvallende vertegenwoordigers: Ondiep, voedselarm water met weinig tot geen waterplanten. Kenmerkende vissoorten zijn, baars en blankvoorn Ondiep, helder water met enige waterplanten). Kenmerkende vissoorten zijn rietvoorn en snoek Lichte eutrofiëring. Kenmerkende vissoorten zijn snoek en blankvoorn Matige eutrofiëring. Kenmerkende vissoorten zijn blankvoorn en brasem Sterk geëutrofiëerd troebel water zonder waterplanten. Kenmerkende vissoorten zijn brasem en snoekbaars Voor elk viswatertype is een maximale draagkracht bepaald. Vooropgesteld is dat de draagkracht geen streefbeeld is, maar een maat voor de maximaal haalbare visbiomassa. Deze kan enkel worden bereikt onder de meest optimale omstandigheden. De daadwerkelijke draagkracht van een water is afhankelijk van vele factoren, zoals het areaal paai- en opgroeigebieden, waterkwaliteit, voedselbeschikbaarheid, diepteprofiel, etc. De werkelijke draagkracht van een water is vaak lastig te bepalen. In een stabiele situatie is de actuele visbiomassa een goede afspiegeling van de draagkracht van een water. Daarentegen kan de draagkracht van een wateren ook in ontwikkeling zijn als gevolg van veranderingen in bijvoorbeeld de oeverstructuur, waterkwaliteit of de voedselbeschikbaarheid. Als gevolg van uitzettingen en onttrekkingen kan de actuele visstand afwijken van de draagkracht. Tenslotte dient te worden opgemerkt dat met de opdrachtgever is overeengekomen dat er geen conditiebepaling zou worden uitgevoerd op basis van de relatie tussen lengte en gewicht van individuele vissen. Wel heeft er een visuele beoordeling plaats gevonden met betrekking tot het algemene welzijn van de vissen.

13 Resultaten Damse Vaart. Algemeen De Damse Vaart wordt door een niet vispasseerbare sifon verdeeld in twee stuwpanden. Het visbestand voor beide stuwpanden is daarom apart berekend. De bemonstering in beide stuwpanden in de Damse Vaart is op maandag augustus zonder problemen uitgevoerd. Tijdens de bemonsteringen was het water in het stuwpand Brugge sifon troebel met een doorzicht van cm. De oevers van het stuwpand zijn begroeit met riet. In het stuwpand is nauwelijks submerse vegetatie aanwezig. In het stuwpand sifon Sluis was het water zeer helder met doorzicht tot de bodem. De bodem was volledig begroeit met submerse vegetatie. De oevers bestaan uit schuin aflopende betonnen damwanden zonder vegetatie. De gemiddelde watertemperatuur was, C, de ph had een waarde van, en de geleidbaarheid µs/cm. Een kaart met de beviste trajecten per viswater is weergegeven in bijlage I. Bijlage II bevat de GPS coördinaten van de trajecten. Tenslotte zijn in bijlage III de vangsten per techniek en vissoort weergegeven.. Stuwpand Brugge sifon.. Vissoortsamenstelling In tabel. is een overzicht gegeven van de resultaten van de visstandbemonstering in het stuwpand Brugge - sifon. Er zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Baars, brasem, blankvoorn, karper, kolblei, paling, pos, snoek en snoekbaars zijn de aangetroffen eurytope vissoorten. Zeelt is een limnofiele vissoort. In het stuwpand zijn twee exoten aangetroffen: de zonnebaars en de zwartbekgrondel. Tijdens de elektrovisserij zijn twee spiegelkarpers gevangen. In bijlage VII zijn de foto s van de spiegelkarpers weergegeven. In tabel. zijn achtereenvolgens de bestandschattingen weergegeven met betrekking tot de visbiomassa (kg/ha) en in aantal/ha. De visbiomassa wordt geschat op kg/ha en de visdichtheid op vissen/ha. De visstand bestaat op basis van gewicht voor % uit eurytope vissoorten, % uit limnofiele vissoorten en voor minder dan,% uit exoten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door karper (%), blankvoorn (%) en brasem (%). Van karper en brasem wordt de aanwezige biomassa gevormd door adulte exemplaren. In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door baars (%), blankvoorn (%) en pos (%).

14 tabel. Overzicht vissoortsamenstelling stuwpand Brugge-sifon per lengteklasse in kg/ha (boven) en aantal/ha (onder). kg/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Zeelt Exoot Zonnebaars Zwartbekgrondel Eurytoop Snoek +,, >+- -,,,,,,,,, - - -,,,, - >=,,,,,,,,,,,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,,%,, - >=, aantal/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Zeelt Exoot Zonnebaars Zwartbekgrondel Eurytoop Snoek + > >=,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% >= Predator-prooiverhouding De predator prooiverhouding is sterk uit evenwicht. Op kg roofvis is, kg aan prooivis (alle vissen < cm) aanwezig. Op basis van deze verhouding heeft de roofvis een gering regulerend effect op de planktivore visstand. Een evenwicht ontstaat bij een verhouding tussen : en :,. Het roofvisbestand bestaat uit snoek (, kg/ha) en baars (, kg/ha). Van snoekbaars zijn alleen + vissen aangetroffen... Populatieopbouw De lengtefrequentieverdeling van alle aangetroffen vissoorten is te vinden in bijlage V. In figuur. en figuur. zijn een aantal vissoorten uitgelicht. In het stuwpand is de populatieopbouw van blankvoorn beperkt. Meerzomerige exemplaren zijn het talrijkst. Vissen van dit jaar zijn nauwelijks aangetroffen. Het ontbreken van de + vissen is mogelijk het gevolg van gebrek aan paai/opgroeigebieden. Het is daarom ook aannemelijk dat de meerzomerige vissen met bepotingsprogramma s zijn uitgezet. Van blankvoorn zijn ook enkele grotere individuen aangetroffen. De grootste blankvoorn was cm. Van baars is de populatieopbouw goed. De + vissen zijn het talrijkst. Deze vissen hebben een lengte tussen en cm met een piek rond de cm. De vissen van en cm hebben als gevolg

15 Blankvoorn (n= ) van de voedselrijke omstandigheden een goede groei doorgemaakt. De kleinere individuen zijn mogelijk van later dit jaar of groeien minder snel. Grote visetende baars (> cm) komt nauwelijks voor. De grootst gevangen baars is cm. figuur. Baars (n= ) Populatieopbouw van blankvoorn en baars in stuwpand Brugge sifon. De populatie van snoek is sterk uit evenwicht. Het ontbreekt aan adulte en sub adulte individuen. Van snoek is een groot aantal + vissen aangetroffen met een lengte tussen en cm (figuur.). De kleine snoekjes profiteren van de in grote getalen aanwezige prooivis. Door de voedselrijke omstandigheden zijn de grootste + snoekjes al cm, terwijl de gemiddelde bovengrens op cm ligt. Ondanks de aanwezigheid van prooivis ontbreekt het aan oudere vissen. Mogelijk leent het troebele water zich minder goed voor snoek. Snoek (n= ) figuur. Populatieopbouw van snoek in het stuwpand Brugge sifon... Viswatertype Het stuwpand Brugge sifon wordt getypeerd als een ondiep stilstaand water. Het stuwpand komt op basis van de visstand, het beperkte doorzicht en afwezigheid van waterplanten het dichtst bij blankvoorn-brasem viswatertype. Vissoorten die onder plantenarme, voedselrijke omstandigheden het beste kunnen overleven (karper, blankvoorn, brasem), domineren de visstand. Andere begeleidende vissoorten in dit viswatertype zijn baars en paling. Limnofiele vissoorten komen nauwelijks in de visstand voor. De bezetting van roofvis is beperkt in verhouding tot het aandeel prooivis. Door het beperkte doorzicht en het ontbreken van vegetatie kunnen zichtjagers als snoek zich lastig handhaven. De visbiomassa in het stuwpand ligt met kg/ha onder de draagkracht die dit watertype kenmerkt ( kg/ha). Het is goed te realiseren dat de draagkracht geen streefbeeld is, maar een maat voor de maximaal haalbare visbiomassa, die enkel bereikt kan worden onder de meest optimale omstandigheden. In het stuwpand is het aandeel paai- en opgroeigebieden beperkt waardoor de maximale draagkracht dan ook een onrealistisch streefbeeld is.. Stuwpand sifon - Sluis.. Vissoortsamenstelling In tabel. is een overzicht gegeven van de resultaten van de visstandbemonstering in het stuwpand. Er zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Baars, brasem, blankvoorn, karper, kolblei, paling, pos, driedoornige stekelbaars, snoek en snoekbaars zijn de aangetroffen eurytope vissoorten. Riet-/ ruisvoorn, bittervoorn en zeelt zijn de aangetroffen limnofiele vissoorten.

16 In tabel. is achtereenvolgens de bestandschatting te vinden met betrekking tot de visbiomassa (kg/ha) en in aantal/ha. De visbiomassa wordt geschat op kg/ha en de visdichtheid op vissen/ha. De visstand bestaat op basis van gewicht voor % uit eurytope vissoorten en voor % uit limnofiele vissoorten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door paling (%), blankvoorn (%) en brasem (%). De biomassa bestaat voornamelijk uit exemplaren > cm. In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (%), brasem (%) en baars (%). Van alle drie de vissoorten bestaan de aantallen grotendeels uit + en meerzomerige vissen. tabel. Overzicht vissoortsamenstelling stuwpand Damse Vaart per lengteklasse in kg/ha (boven) en aantal/ha (onder). kg/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Eurytoop Snoek +,,, > >=,,,,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,,,,,,,,,,,,,, >=,,,,,%,,,,,,,,,,, -, aantal/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Eurytoop Snoek + >+- - >=,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% >=,% Predator-prooiverhouding De predator prooiverhouding is in evenwicht. Op kg roofvis is, kg aan prooivis (alle vissen < cm) aanwezig. Op basis van deze verhouding heeft de roofvis een regulerend effect op de planktivore visstand. Een evenwicht ontstaat bij een verhouding tussen : en :,.

17 Het roofvisbestand bestaat vooral uit snoek (, kg/ha) en in beperkte mate uit baars (, kg/ha). Van snoekbaars zijn alleen + vissen aangetroffen... Populatieopbouw Blankvoorn (n= ) De lengtefrequentieverdeling van alle aangetroffen vissoorten is te vinden in bijlage V. In figuur. en figuur. zijn een aantal vissoorten uitgelicht In het stuwpand is de populatieopbouw van baars, brasem en blankvoorn goed. De lengtefrequentieverdeling laat zien dat van alle lengteklassen vissen voorkomen. Bij baars zijn de + vissen zijn het talrijkst. Deze eerstejaars hebben een lengterange van tot cm met een piek rond de cm. Van baars zijn enkele grotere exemplaren tot cm aangetroffen. Bij brasem en blankvoorn zijn de meerzomerige vissen het talrijkst. Er zijn meerdere jaarklassen te onderscheiden tussen en cm. Van brasem zijn ook subadulte en adulte exemplaren gevangen tot cm. Baars (n= ) Brasem (n= ) figuur. Populatieopbouw van blankvoorn, baars en brasem in stuwpand sifon-sluis. De snoek populatie heeft een goede opbouw. De + vissen hebben een lengte range van tot cm. De lengtes van de + vissen liggen boven de gemiddelde bovengrens van cm. De in grote aanwezigheid van jongbroed van andere vissoorten speelt hierbij een belangrijke rol. De jonge snoekjes hebben voldoende voedsel tot beschikking en waardoor zij een goede groei doorgemaakt. Ook de populatieopbouw van paling is goed. Hoewel het stuwpand niet vrij optrekbaar is, komt de vis in hoge aantallen voor in het stuwpand. In is kg glasaal in het stuwpand uitgezet. De kleinere lengteklassen van de populatie zijn zeer waarschijnlijk afkomstig van deze uitzet. Snoek (n= ) Paling (n= ) figuur. Populatieopbouw van snoek en paling in stuwpand sifon-sluis

18 .. Viswatertype Ondanks dat eurytope vissoorten het visbestand in het stuwpand sifon - Sluis domineren, komen plantminnende vissoorten in redelijke aantallen in het stuwpand voor. Samen met de dichte bedekking van waterplanten en de aangetroffen biomassa kan dit stuwpand het best worden getypeerd als snoek-blankvoorn viswatertype. De submerse vegetatie profiteert van het heldere water waardoor zij meer kans hebben om zich te ontwikkelen. Het aandeel plantminnende vissoorten, zoals zeelt, snoek en ruis-/rietvoorn is relatief groot. De bezetting van roofvis is goed in verhouding tot het aandeel prooivis. De roofvis bestaat voor een belangrijk gedeelte uit snoek. Zoals eerder beschreven is dit een gevolg van het heldere water waardoor de snoek goed kan overleven. Ook biedt de submerse vegetatie schuilmogelijkheden voor jonge vis. Dit uit zich in de goede populatieopbouw van blankvoorn, baars en brasem. De draagkracht van het blankvoorn-brasemviswatertype ligt rond de tot kilogram per hectare, afhankelijk van de samenstelling van de waterbodem. De biomassa in het stuwpand is met kg/ha gemiddeld. Het is goed te realiseren dat de draagkracht geen streefbeeld is, maar een maat voor de maximaal haalbare visbiomassa, die enkel bereikt kan worden onder de meest optimale omstandigheden. In het stuwpand zijn er voldoende paai- en opgroeigebieden beperkt waardoor de normale draagkracht van dit viswatertype dan ook een realistisch streefbeeld is.. Damse vaart totaal In tabel. is een overzicht gegeven van de resultaten van de visstandbemonstering in de Damse Vaart. Er zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Baars, driedoornige stekelbaars, snoek, brasem, blankvoorn, karper, kolblei, paling, pos en snoekbaars zijn de aangetroffen eurytope vissoorten. Riet-/ ruisvoorn, zeelt en bittervoorn zijn de aangetroffen limnofiele vissoorten. In het kanaal zijn twee exoten aangetroffen: de zonnebaars en de zwartbekgrondel. In tabel. is achtereenvolgens de bestandschatting te vinden met betrekking tot de visbiomassa (kg/ha) en in aantal/ha. De visbiomassa wordt geschat op, kg/ha en de visdichtheid op. vissen/ha. De omvang van het visbestand is in vergelijking met andere gelijkaardige kanalen groot. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door karper (%), paling (%) en blankvoorn (%). In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (%), baars (%) en brasem (%). De Damse Vaart wordt getypeerd als een ondiep stilstaand water. Het kanaal bestaat uit twee stuwpanden die sterk van elkaar verschillen waardoor het kanaal niet eenduidig kan worden getypeerd. Het stuwpand Brugge sifon wordt getypeerd als blankvoorn-brasem viswatertype en het stuwpand sifon Sluis wordt getypeerd als snoek blankvoorn viswatertype.

19 tabel. Bestandschatting voor het gehele kanaal Damse Vaart per lengteklasse in kg/ha (boven) en aantal/ha (onder). kg/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Exoot Zonnebaars Zwartbekgrondel Eurytoop Snoek,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% >=,,,,,,,% + > >=,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% aantal/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Karper Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Exoot Zonnebaars Zwartbekgrondel Eurytoop Snoek >=,%. Eerdere visstandonderzoeken In is onderzoek uitgevoerd in de Damse Vaart door het INBO (Van Thuyne, Vrielynck & Breine ). In het onderzoek is de visstand bemonsterd met elektrovisserij en fuiken. Op basis van deze gegevens is een indruk te krijgen over de aanwezigheid van de vissoorten en de onderlinge verhouding (vissoortsamenstelling). In kwantitatieve zin (visdichtheid), is er echter geen uitspraak te doen omdat de visserijinspanning en de vangtuigen niet altijd dezelfde waren. In vergelijking met eerder onderzoek uit is de samenstelling van de visstand niet wezenlijk veranderd (tabel.). Net als in zijn blankvoorn, baars en paling de meest voorkomende vissoorten. Daarentegen zijn in zes vissoorten meer gevangen dan in. Dit zijn driedoornige stekelbaars, snoekbaars, karper, zonnebaars en zwartbekgrondel. Het betreffen hier vissoorten uit verschillende gildes. Hierdoor blijft een duidelijke oorzaak van de toename uit.

20 tabel. Overzicht van de visstand in de verschillende stuwpanden van de Damse Vaart. Brugge sifon sifon - Sluis Biomassa (kg/ha),, Densiteit (N/ha).. karper (,%), blankvoorn (,%) en brasem (,%) baars (,%), blankvoorn (,%) en pos (,%) paling (,%), brasem (,%) en blankvoorn (,%) blankvoorn (,%), brasem (,%) en baars (,%),%,% % % Roofvis (kg/ha), kg/ha, kg/ha Paling (kg/ha), kg, kg Viswatertype Blankvoorn-brasem Snoek-blankvoorn Aantal vissoorten Dominerende vissoorten (biomassa) Dominerende vissoorten (densiteit) Roofvisverhouding (% totale biomassa) Limnofiele vissoorten (% totale biomassa. Bepotingsgegevens De herbepotingsgegevens zijn verstrekt door het Agentschap voor Natuur en Bos en komen uit de databank herbepotingsgegevens. In tabel. zijn de herbepotingsgegevens uit de periode tot en met weergegeven. In beide stuwpanden is in de afgelopen vier jaar vis uitgezet. Vissoorten stellen verschillen eisen aan hun leefomgeving. Bij de uitzet van vis moet worden gekeken naar de vissoort en of deze vissoort in het type water past en daarmee kan overleven. In het stuwpand Brugge sifon is snoek ( #), riet-/ruisvoorn ( kg), zeelt ( kg), blankvoorn ( kg) en brasem ( kg) uitgezet. In de visstandbemonstering zijn jonge snoekjes en zeeltjes gevangen. Oudere exemplaren zijn niet aangetroffen. Deze plantminnende vissoorten zijn afhankelijk van rijke begroeiing met veel vegetatie. Een dergelijk habitat is maar in beperkte mate aanwezig, waardoor het succes van deze uitzetting in twijfel kan worden getrokken. Dit geldt ook voor de uitzet van riet-/ruisvoorn, die ook afhankelijk zijn aan heldere wateren met veel vegetatie. De uitzet van blankvoorn en brasem komt beter overeen met de eigenschappen van het water. De blankvoorn is talrijk in de vangsten. Ook brasem komt in redelijke aantallen voor. De uitzet van deze vissoorten lijkt dan ook succesvol. In het stuwpand sifon Sluis is snoek ( #), riet-/ruisvoorn ( kg), zeelt ( kg), blankvoorn ( kg), paling ( kg) en kroeskarper ( kg) uitgezet. In de visstandbemonsteringen zijn verschillende lengteklassen van blankvoorn, snoek en paling aangetroffen. De vissen overleven goed in het stuwpand waardoor de uitzet van deze vissoorten succesvol lijkt. De uitzettingen van kroeskarper en riet-/ruisvoorn lijken minder succesvol. Ondanks de grote hoeveelheden riet-/ruisvoorn die zijn uitgezet, zijn er nauwelijks exemplaren in de vangsten terug te zien. Ook ontbreekt kroeskarper in de vangsten. Hoewel het heldere stuwpand zich goed leent als leefomgeving voor deze vissoorten, lijken deze soorten zich moeilijk te kunnen handhaven.

21 tabel. Herbepotingsgegevens Damse Vaart in de periode - (Bron: databank herbepotingen, ANB). Stuwpand Jaar vissoort sifon - Sluis blankvoorn aantal snoek sifon - Sluis - snoek zesweeks kroeskarper zesweeks - zeelt - snoek zesweeks zeelt sifon - Sluis sifon - Sluis Brugge - sifon. - rietvoorn rietvoorn sifon - Sluis glasaal snoek Brugge-sifon - paling Brugge- sifon lengte (cm)/ leeftijd gewicht (kg) - snoek - zesweeks zeelt - rietvoorn - snoek zesweeks rietvoorn - zeelt - blankvoorn - zeelt - blankvoorn - brasem - rietvoorn - Vergelijking hengelvangstgegevens De hengelvangstgegevens zijn verstrekt door Sportvisserij Vlaanderen. In tabel. zijn de hengelvangsten uit de periode - weergegeven. Er is geen onderscheidt gemaakt tussen stuwpanden. Brasem, blankvoorn, winde, ruis-/rietvoorn en baars zijn de meest gevangen vissoorten met de hengel. In de gemiddelde vangsten tussen de jaren zit weinig verschil. Over het algemeen zijn de hengelvangsten in aantallen en biomassa moeilijk met de visstandgegevens te vergelijken. In de hengelvangsten zijn geen vissoorten aangetroffen die met de visstandbemonsteringen niet zijn gevangen. tabel. Hengelvangstgegevens Damse vaart in de periode - (Bron: Sportvisserij Vlaanderen). Lengteklassen (aantallen in cm) jaar Man-uren totaal (kg) Gem gewicht per uur (kg) < >,,,,

22 Resultaten kanaal Ieper- IJzer. Algemeen De bemonsteringen in het kanaal Ieper-IJzer zijn uitgevoerd op en augustus. De bemonsteringen zijn zonder problemen verlopen. Tijdens de bemonsteringen was het water was met doorzicht tussen en cm. Het kanaal bestaat uit drie stuwpanden die in omgevingseigenschappen sterk van elkaar verschillen: In het stuwpand van Boezinge Sas IJzer zijn enkele gedeelten van het stuwpand volledig bedenkt met vegetatie. In de stuwpanden Ieper Boezinge Dorp en Boezinge Dorp Boezinge Sas is geen of nauwelijks submerse vegetatie aanwezig. De oevers in beide stuwpanden bestaan uit damwand en enkele gedeelten zijn begroeid met riet. Tijdens de bemonstering was de gemiddelde temperatuur van het water, C, de ph, en de geleidbaarheid µs/cm. Een kaart met de beviste trajecten per viswater is weergegeven in bijlage I. Bijlage II bevat de GPS coördinaten van de trajecten. Tenslotte zijn in bijlage III de vangsten per techniek en vissoort weergegeven. In het stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas heeft na de visstandbemonstering een vissterfte plaatsgevonden. Het vermoeden bestaat dat zuurstofloos water uit twee bufferbekkens in het middelste stuwpand van het kanaal is gestroomd. Hierdoor namen de zuurstofgehaltes in het stuwpand sterk af tot wel, mg/l. Het gevolg was een massale vissterfte waarbij meer dan kg dode vis uit het water is gehaald (figuur.). In overleg met dhr. Dillen is beslist om de visstand in het stuwpand Boezinge Dorp- Boezinge Sas opnieuw te bemonsteren om een actueel beeld te krijgen van de huidige visstand. Op oktober is deze bemonstering uitgevoerd. De inspanning bestond eveneens uit één kuiltrek ( meter) en twee elektrotrajecten ( m). figuur. Impressie omvang van de vissterfte in het stuwpand Boezinge dorp-boezinge sas. Stuwpand Ieper-Boezinge Dorp.. Vissoortsamenstelling In tabel. is een overzicht gegeven van de resultaten van de visstandbemonstering in het stuwpand Ieper - Boezinge dorp. Er zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Baars, blank-

23 voorn, brasem, driedoornige stekelbaars, kolblei, paling, pos, snoek en snoekbaars zijn de aangetroffen eurytope vissoorten. Zeelt en riet-/ruisvoorn zijn de aangetroffen limnofiele vissoorten. De winde is de enige rheofiele vissoort. In het stuwpand zijn geen exoten aangetroffen. In tabel. zijn achtereenvolgens de bestandschattingen weergegeven met betrekking tot de visbiomassa (kg/ha) en in aantal/ha. De visbiomassa wordt geschat op kg/ha en de visdichtheid op vissen/ha. De visstand bestaat op basis van gewicht voor % uit eurytope vissoorten,,% uit limnofiele vissoorten en voor % uit rheofiele soorten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door brasem (%), snoek (%), winde (%) en blankvoorn (%). De biomassa wordt gedomineerd door adulte exemplaren > cm. In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (%), brasem (%) en baars (%). De aantallen van baars bestaan grotendeels uit + exemplaren. tabel. Overzicht vissoortsamenstelling stuwpand Ieper-Boezinge Dorp per lengteklasse in kg/ha (boven) en aantal/ha (onder). kg/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Rheofiel Winde Eurytoop Snoek + > >=,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% >=,,,,,,%, -,,, aantal/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Driedoornige Stekelbaars Hybride Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Rietvoorn/Ruisvoorn Zeelt Rheofiel Winde Eurytoop Snoek + > >=,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% >=,% -

24 .. Predator-prooiverhouding De predator prooiverhouding is lichtelijk uit evenwicht. Op kg roofvis is, kg aan prooivis (alle vissen < cm) aanwezig. Op basis van deze verhouding heeft de roofvis een sterk regulerend effect op de planktivore visstand. Een evenwicht ontstaat bij een verhouding tussen : en :,. Het roofvisbestand bestaat bestaat vooral uit snoek (, kg/ha) en in beperkte mate uit baars (, kg/ha). Van snoekbaars zijn alleen + vissen aangetroffen... Populatieopbouw De lengtefrequentieverdeling van alle aangetroffen vissoorten is te vinden in bijlage V. In figuur. en figuur. zijn een aantal vissoorten uitgelicht Blankvoorn (n= ) In het stuwpand is de populatieopbouw van blankvoorn beperkt. Meerzomerige exemplaren zijn het talrijkst. De vissen hebben een lengte tussen de en cm. Vissen van dit jaar zijn nauwelijks aangetroffen. Het ontbreken van de + vissen is mogelijk het gevolg van gebrek aan paai/opgroeigebieden. Het is daarom ook aannemelijk dat de meerzomerige vissen met bepotingsprogramma s zijn uitgezet. Van baars is de populatieopbouw redelijk. De + vissen zijn het talrijkst. Deze vissen hebben een lengte tussen en cm. Grote visetende baarzen (> cm) komen nauwelijks voor. De grootst gevangen baars is cm. figuur. Baars (n= ) Populatieopbouw van blankvoorn en baars in stuwpand Ieper Boezinge Dorp. De populatie van brasem is redelijk in evenwicht. Meerzomerige vissen tussen en cm zijn het talrijkst (figuur.). In het stuwpand zijn geen uitzettingen van brasem bekend. Het betreffen vissen van natuurlijke aanwas van twee of drie jaar gelegen. De paai van dit jaar was minder succesvol, + vissen zijn nauwelijks aangetroffen. In lagere aantallen komen ook adulte exemplaren voor. De groots gevangen brasem is cm. Brasem (n= ) figuur. Populatieopbouw van brasem in het stuwpand Ieper Boezinge Dorp.... Viswatertype Het stuwpand Ieper Boezinge Dorp wordt getypeerd als een ondiep stilstaand water. Het stuwpand komt op basis van de visstand, het beperkte doorzicht en afwezigheid van waterplanten het dichtst bij blankvoorn-brasem viswatertype. Vissoorten die onder plantenarme, voedselrijke omstandigheden het beste kunnen overleven (blankvoorn, brasem), domineren de visstand. Andere begeleidende vissoorten in dit viswatertype zijn baars, snoek en paling. Limnofiele vissoorten komen nauwelijks in de visstand voor.

25 De bezetting van roofvis is goed in verhouding tot het aandeel prooivis. Ondanks het beperkte doorzicht en het ontbreken van vegetatie kunnen zichtjagers als snoek zich goed handhaven. De visbiomassa in het stuwpand ligt onder de draagkracht die dit watertype kenmerkt (- kg/ha). Het is goed te realiseren dat de draagkracht geen streefbeeld is, maar een maat voor de maximaal haalbare visbiomassa, die enkel bereikt kan worden onder de meest optimale omstandigheden. In dit stuwpand is het aandeel paai- en opgroeigebieden beperkt waardoor de maximale draagkracht dan ook een onrealistisch streefbeeld is.. Stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas.. Vissoortsamenstelling In tabel. is een overzicht gegeven van de resultaten van de visstandbemonstering in het stuwpand Brugge - sifon. Er zijn vissoorten aangetroffen waarvan één hybride. Paling, baars, brasem, blankvoorn, giebel, kolblei, pos, en snoekbaars zijn de aangetroffen eurytope vissoorten. Bittervoorn is een aangetroffen limnofiele vissoort. Riviergrondel is een rheofiele vissoort en de blauwband behoort tot de exoten. In tabel. zijn achtereenvolgens de bestandschattingen weergegeven met betrekking tot de visbiomassa (kg/ha) en in aantal/ha. De visbiomassa wordt geschat op kg/ha en de visdichtheid op vissen/ha. De visstand bestaat op basis van gewicht voor,% uit eurytope vissoorten, minder dan,% uit limnofiele vissoorten,,% uit rheofiele vissoorten en voor,% uit exoten. Op basis van gewicht wordt het visbestand in het kanaal gedomineerd door blankvoorn (%), brasem (%) en paling (%). Van paling, blankvoorn en brasem wordt de aanwezige biomassa gevormd door adulte exemplaren. In aantallen wordt het visbestand gedomineerd door blankvoorn (%), baars (%) en snoekbaars (%). De aantallen van blankvoorn en baars bestaan zowel uit + vissen als oudere vissen. Van snoekbaars bestaan de aantallen uit jonge vissen. Na de vissterfte is de bestandschatting in gewicht vastgesteld op minder dan, kg/ha en in densiteit minder dan twee vissen per hectare. In de kuiltrek is één giebel gevangen. In deze rapportage zijn daarom de resultaten van het eerste onderzoek te gepresenteerd. tabel. Overzicht vissoortsamenstelling stuwpand Ieper-Boezinge dorp per lengteklasse in kg/ha (boven) en aantal/ha (onder). kg/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Giebel Hybride Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rheofiel Riviergrondel Exoot Blauwband +,, >+-,,, - - >=,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,,,,,

26 aantal/ha Eurytoop Aal/Paling Baars Blankvoorn Brasem Giebel Hybride Kolblei Pos Snoekbaars Limnofiel Bittervoorn Rheofiel Riviergrondel Exoot Blauwband.. + > >=,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% Predator-prooiverhouding De predator prooiverhouding is sterk uit evenwicht. Op kg roofvis is, kg aan prooivis (alle vissen < cm) aanwezig. Op basis van deze verhouding heeft de roofvis een gering regulerend effect op de planktivore visstand. Een evenwicht ontstaat bij een verhouding tussen : en :,. Het roofvisbestand bestaat uit baars, kg/ha. Van snoekbaars zijn alleen + vissen aangetroffen... Populatieopbouw De lengtefrequentieverdeling van alle aangetroffen vissoorten is te vinden in bijlage V. In figuur. zijn een aantal vissoorten uitgelicht. Blankvoorn (n= ) In het stuwpand is de populatieopbouw van blankvoorn redelijk. Meerzomerige exemplaren zijn het talrijkst. Dit zijn vissen tussen de en cm. Dit is waarschijnlijk het gevolg van de vele bepotingen in het verleden. Van blankvoorn zijn ook grotere exemplaren aangetroffen. De grootste blankvoorn was cm. Van baars is de populatieopbouw goed. Een duidelijke tweedeling in de populatieopbouw is waar te nemen. De + vissen zijn het talrijkst. Deze vissen hebben een lengte tussen en cm. De vissen van en cm hebben als gevolg van de voedselrijke omstandigheden een goede groei doorgemaakt. Grote visetende baarzen (> cm) komen nauwelijks voor. De grootst vangen baars is cm. Van snoekbaars is de lengteopbouw beperkt. Alleen + vissen en tweedejaars vissen zijn aangetroffen. Het ontbreekt aan adulte exemplaren. Baars (n= ) figuur. Populatieopbouw van blankvoorn en baars in stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas.... Viswatertype Het stuwpand Boezinge Dorp Boezinge Sas wordt getypeerd als een ondiep stilstaand water. Het stuwpand komt op basis van de visstand, het beperkte doorzicht en afwezigheid van waterplanten het dichtst bij blankvoorn-brasem viswatertype. Vissoorten die onder plantenarme, voedselrijke