Netherlands Heart Journal

Transcriptie

1 12 Volume 11 Number 12 december 2011 Netherlands Heart Journal Monthly journal of the Netherlands Society of Cardiology and the Netherlands Heart Foundation Nieuws van de vereniging - Overzicht geaccrediteerde nascholing door de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie - Instructies indienen abstracts NVVC Voorjaarscongres BHN Programma CVOI - 35 e serie Echomiddagen e serie Cardiovasculaire beeldvorming avonden Zwangerschap en hartafwijkingen - Cursusprogramma CVOI National Multicenter Studies - GENCOR - RACE 3 Kwaliteitsregistratie - NCDR NHJ NVVC.indd :10

2 Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Overzicht geaccrediteerde nascholing door de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie De complete informatie over de nascholing vindt u via de homepage van de NVVC-website ( link nascholingsagenda in de rechter kolom. Meer informatie over accreditatie aanvragen vindt u op onze website onder Congressen. Datum Titel nascholing Locatie Accreditatie december Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt 1 Advanced Life Support 2011 Houten 10 punten 1 Avonden Cardiovasculaire beeldvorming Utrecht 2 punten 1 Echomiddagen Utrecht 3 punten 1 Optics in Cardiology Rotterdam 13 punten 1 Symposium Percutane kleppen procedures Amsterdam Zuid-Oost 5 punten 2 Afscheidssymposium dr. Thijs Plokker Cardiologie St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein 6 punten 7 ICD Essentials Maastricht 12 punten 15 Atriale Ritmestoornissen Amsterdam 5 punten 15 Refereeravonden 2011 Eindhoven 2 punten 16 Echocardiografie: Obstructieve hartafwijkingen 6 punten januari Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt 12 Vasculair Spreekuur Groningen 3 punten 16 Clinically applied cardiac development and morphology Amsterdam Zuid-Oost 18 punten 19 Vasculair Spreekuur Nieuwegein 3 punten 20 Paediatric Cardiac Dysrhythmias, Arrhythmia in the Young, part XI Vaals 11 punten 24 Vasculair Spreekuur Berg en Dal 3 punten februari Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt 2 Haagse Cursus Echocardiografie Den Haag 11 punten 3 Nationaal Hypertensie Congres 2012 Zeist 7 punten 9 Avonden Cardiovasculaire beeldvorming Utrecht 2 punten 9 Echomiddagen Utrecht 3 punten 10 Evolutie in de zorg Eindhoven 3 punten 10 Nieuwste Chirurgische en Percutane Interventies aan het Hart Nieuwegein 5 punten 16 Vasculair Spreekuur Amsterdam 3 punten maart Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt april Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt Voorjaarscongres NVVC 19 Avonden Cardiovasculaire beeldvorming Utrecht 2 punten 19 Echomiddagen Utrecht 3 punten mei Toetsvragen Netherlands Heart Journal E-learning 1 punt 23 SCA EACTA 2012 Amsterdam 22 punten 2 Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd :10

3 Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Instructies indienen abstracts NVVC Voorjaarscongres 2012 Op de NVVC-website ( vindt u een abstractformulier en instructies voor het indienen van een abstract. Deadline voor het indienen van abstracts is 23 januari Het Voorjaarscongres wordt gehouden op 12 en 13 april in het NH Conference Centre Leeuwenhorst te Noordwijk. NH Conference Centre Leeuwenhorst te Noordwijk Lees onderstaande instructies goed door voordat u het abstract indient, dan wordt uw abstract optimaal leesbaar afgedrukt. Uiteraard vindt u deze instructies ook op de NVVC-website. Geaccepteerde abstracts worden afgedrukt in het programmaboek van het NVVC Voorjaars congres 2012 en gepubliceerd in the Netherlands Heart Journal. Opmaak Abstract in de Engelse taal (voordrachten op het congres in het Nederlands) Lettertype Arial, 11 punten Niet meer dan 250 woorden Enkele regelafstand. Geen witregels tussen de paragrafen, geen tabs of extra spaties. Titel Vetgedrukt Titel niet met hoofdletters maar met kleine letters, echter woorden in titel beginnen met een kapitaal, uitgezonderd lidwoorden en voorzetsels. Bijvoorbeeld: Cardiac CT for the Triage of Acute Chest Pain in the Emergency Department Auteursnamen Schrijfwijze als volgt: A.H. de Wit (let op de punten achter de initialen). De presenterende auteur wordt onderstreept. Laat titels achterwege. Zet de naam van het instituut plus plaatsnaam, gescheiden door een komma, tussen ronde haken direct na de auteursnaam. Gebruik hiervoor een schuingedrukt lettertype (italic). Gebruik bij de vermelding van de instituten geen superscript (noten). Auteursnamen worden gescheiden door een puntkomma. Voorbeeld: A.H. de Wit (Isala Klinieken, Zwolle); B.W. de Jong (Isala Klinieken, Zwolle). Sla één regel over tussen de auteurs en de tekst van uw abstract. Vermeld (boven het abstract) de volledige naam en titulatuur van de presenterende (1ste) auteur en zijn/haar correspondentie adres. Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd 3 Afbeeldingen en tabellen U mag gebruik maken van één tabel of één figuur in uw abstract. Tekst bij een tabel of figuur graag aanleveren als vrijstaande tekst, dus niet opgenomen in een afbeelding. Dit in verband met de leesbaarheid van de tekst in het programmaboek. Structuur Het abstract moet opgebouwd zijn volgens de volgende structuur: Purpose Een korte samenvatting van het doel van de studie en de huidige stand van zaken met betrekking tot het onderzoek. Methods Definitie van de methoden of de experimentele benadering van de studie. Results Een opsomming van de resultaten van de studie. Conclusion De conclusie en het belang van de studie en de implicaties voor toekomstig onderzoek. Keywords Maximaal drie keywords bij uw abstract. Indienen abstract U wordt verzocht het abstract per als bijlage in Word te versturen aan: cvoi@cvoi.org t.a.v. Katharina Schick. Uiterste inleverdatum: 23 januari :10

4 Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland Wachtlijstinventarisatie PTCA en hartoperaties Peildatum 17 oktober 2011 Dr. K.T. Koch, secret ar is BHN, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Ziekenhuis Voorspelde wachttijd Mediane wachttijd Aantal patiënten op de PTCA-wachtlijst PTCA in maan den PTCA in maan den totaal >2 maanden >3 maanden AMC Amphia Antonius ASz/RIVAS AZM Catharina CWZ Erasmus MC HC Den Haag-Delft IHD/SZE JBZ LUMC Maasstad MCA MCL Meander MST OLVG Rijnstate TSz UMCG UMCN UMCU VUMC Weezenlanden ZorgSaam Totaal n.v.t. n.v.t Ziekenhuis Voorspelde wachttijd Mediane wachttijd Aantal patiënten op de hartoperatie-wachtlijst hartoperaties in maanden hartoperaties in maanden totaal >2 maanden >3 maanden AMC Amphia Antonius AZM Catharina Erasmus MC HC Den Haag-Delft LUMC MCL MST OLVG UMCG UMCN UMCU VUMC Weezenlanden Totaal n.v.t. n.v.t Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd :10

5 Cardio Vasculair onderwijs Instituut Programma CVOI 35e serie Echomiddagen Vergadercentrum Hoog Brabant, Utrecht Opnieuw is het programma in de reeks Echomiddagen zorgvuldig voor u geselecteerd en over de betreffende 4 middagen verspreid. De thema s voor dit jaar zullen zijn: kleplijden, congenitale cardiologie, meten is weten en extra cardiaal. Wederom zijn veel sprekers bereid gevonden hun medewerking te verlenen aan dit programma. De voordrachten zullen worden toegelicht met casuïstiek en staan onder leiding van een dagvoorzitter. De opzet van deze reeks Echomiddagen is uitstekend geschikt om in teamverband te bezoeken, dat wil zeggen de echolaborant(en) samen met de cardioloog/assistent cardioloog. Verder is er aansluitend de optie deel te nemen aan het avondprogramma Cardiovasculaire beeldvorming waarbij andere beeldvormende technieken als nucleair, CT en MRI-onderzoek ruim aan bod komen. Ik heet u van harte welkom op onze Echomiddagen. Programmacommissie: B.J. Bouma, E.C. Cheriex, J.M. van Dantzig, O. Kamp en C.L.A. Reichert Programma 9 februari 2012 Meten is weten, voorzitter: O. Kamp uur Optimaal instellen van het echoapparaat W. Vletter uur Kwantificatie linker kamerfunctie M.J. van der Vlugt uur Koffie/thee uur Rekenen voor echolaboranten C.L.A. Reichert uur Rechter ventrikel R.K. Riezebos uur Einde 19 april 2012 Extra cardiaal, voorzitter: J.M. van Dantzig uur Thoracale aorta E.C. Cheriex uur SOP en kwaliteit F. Nijland uur Koffie/thee uur Pericarditis constrictiva B.J.M. Delemarre uur Virtuele TEE E.R. Holman en K. Hamasur uur Einde Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December NHJ NVVC.indd :10

6 Cardio Vasculair onderwijs Instituut Programma CVOI Zwangerschap en hartafwijkingen Vrijdag 20 april 2012, Het symposium betreffende zwangerschap en hartafwijkingen is inmiddels een jaarlijkse traditie: voor de vierde keer wordt dit georganiseerd. We hebben weer een aantal excellente sprekers bereid gevonden een voordracht te houden of een casus te presenteren. Een diversiteit aan onderwerpen passeert de revue, zowel in de vorm van voordrachten als via de presentatie van casuïstiek. Uiteraard krijgen de nieuwe richtlijnen van de European Society of Cardiology betreffende hartziekten bij zwangeren aandacht. Ook worden de belangrijkste resultaten van de Nederlandse ZAHARA II studie gepresenteerd. Coronaire hartziekten zien we in de zwangerschap in toenemende mate door uitstel van zwangerschap tot latere leeftijd en door toename van risicofactoren zoals obesitas. Dit onderwerp is op de vorige symposia niet besproken en krijgt nu een plaats. Ook de niet-medicamenteuze behandeling van ritme- en geleidingsstoornissen komt aan de orde. Enkele nietalledaagse problemen die we zullen bespreken zijn zwangerschap na harttransplantatie, reanimatie in de zwangerschap en management van een zeer instabiele patiënte met hartfalen. Uiteraard houden we ons daarnaast bezig met heel alledaagse vragen. Als een plan voor de bevalling moet worden gemaakt, is een terugkerende vraag: mag deze patiënte vaginaal bevallen, en zo ja, mag ze persen? De pathofysiologie van de vaginale bevalling wordt in dit verband besproken. Het risico op veneuze trombo-embolie moet bij elke zwangere worden ingeschat: hoe doe je dat, welke maatregelen moet je nemen bij een hoog-risico-patiënt, en hoe moet de diagnostiek en behandeling van veneuze trombose of longembolie plaatsvinden? Aan het eind van de dag gaan we ons aan de hand van casuïstiek gezamenlijk buigen over de vraag, hoe het cardiale risico van zwangerschap moet worden ingeschat. De nieuwe ESC richtlijnen besteden hier ook aandacht aan en het daar gepropageerde systeem van risico-inschatting is de leidraad bij de quiz waar u allen aan kunt meedoen. We nodigen zowel cardiologen als gynaecologen en arts-assistenten van harte uit deel te nemen aan deze boeiende dag. Prof. dr. J. Aarnoudse en dr P.G. Pieper, programmaleiders Programma uur Ontvangst en inschrijving uur Opening P.G. Pieper Voorzitter: J.G. Aarnoudse uur Coronaire hartziekten in de zwangerschap: diagnostiek en behandeling A.H.E.M. Maas uur De relatie tussen cardiale functie en placenta-doorbloeding: A. Balci resultaten van het ZAHARA II onderzoek uur Casuïstiek: een patiënte met een complexe aangeboren hartafwijking W.M. Waskowsky, F.K. Lotgering uur Koffie uur Hartziekten en de (patho)fysiologie van de vaginale bevalling F.K. Lotgering uur Zwangerschap na harttransplantatie J.H. Kirkels uur Casuïstiek: management van een kritisch zieke zwangere met hartfalen M.P. van den Berg, K.M. Sollie uur Lunch Voorzitter: B.J.M. Mulder uur De nieuwe Europese richtlijnen voor de behandeling P.G. Pieper van zwangeren met een hartafwijking uur Elektrische therapie van hartritmestoornissen tijdens de zwangerschap P.F.H.M. van Dessel uur Casuïstiek: reanimatie in de zwangerschap B.J. Bouma, E. Pajkrt uur Thee uur Veneuze trombose en embolie in de zwangerschap M.G. van Pampus uur Quiz: wat is het risico van zwangerschap voor deze vrouw? Diverse sprekers Casuïstiek met stemkastjes uur Wat nemen we mee naar huis? P.G. Pieper uur Einde 6 Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd :10

7 Cardio Vasculair onderwijs Instituut Programma CVOI Cursusprogramma CVOI Datum Titel/onderwerp/locatie Cursusleider 13 december 2011 Elektrocardiografie H.J.J. Wellens Eenhoorn, Amersfoort 16 december 2011 Echocardiografie: Obstructieve hartafwijkingen P.G. Pieper/ Isala Klinieken, Zwolle J.P.M. Hamer januari 2012 Clinically applied cardiac development and morphology Academisch Medisch Centrum, Amsterdam A. Moorman 20 januari 2012 Zwangerschap en hartafwijkingen P.G. Pieper 9 februari 2012 Echomiddag gevolgd door Avond Beeldvorming O. Kamp Vergadercentrum Hoog Brabant, Utrecht A. Scholte 8 maart 2012 Opleiding: BOC Pijn op de borst (3de jaars) CVOI 16 maart 2012 Poliklinische zorg T. Galema 23 maart 2012 Opleiding: Anamnese en lichamelijk Onderzoek (1e en 2e jaars) CVOI 30 maart 2012 Hartfunctie: ECG-cursus A.J. Six ICIN/CVOI, Utrecht 13 april 2012 Teaching course NVVC Voorjaarscongres CVOI Congrescentrum De Leeuwenhorst, Noordwijk 19 april 2012 Echomiddag gevolgd door Avond Beeldvorming O. Kamp Vergadercentrum Hoog Brabant, Utrecht A. Scholte 20 april 2012 Cardiologie & Sport J. Hoogsteen/ P.J. Senden april 2012 Basiscursus Echocardiografie P.G. Pieper/ Academisch Medisch Centrum, Amsterdam J.P.M. Hamer 10 mei 2012 Opleiding: BOC Hartfalen (3e jaars) CVOI mei e Tour d horizon CVOI Palace Hotel, Noordwijk augustus 2012 CVOI Academy ESC CVOI München 20 september 2012 Opleiding: BOC Syncope/ritme (3e jaars) CVOI 22 november 2012 Opleiding: BOC Acute cardiologie (3e jaars) CVOI Alle programma s kunt u vinden bij cursusaanbod op Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December NHJ NVVC.indd :10

8 GENetic CORvitia National registry for patients and families with a familial heart disease Number of included patients: October 2011 Project leaders: Y.M. Pinto, AMC Amsterdam/ICIN; I. van Langen, UMC Groningen; P.A. Doevendans, UMC Utrecht/ICIN Project coordination: J.F. Hermans-van Ast, ICIN Steering committee: Y.M. Pinto, chairman, AMC Amsterdam/ICIN; I. van Langen, chairman, UMC Groningen; P.A. Doevendans, chairman, UMC Utrecht/ICIN; I. Christiaans, AMC Amsterdam; J.P. van Tintelen, UMC Groningen; D.E. Atsma, LUMC Leiden; I.P.C. Krapels, MUMC; C.L. Marcelis, UMCN Nijmegen; M. Michels, EMC Rotterdam; J.J. van der Smagt, UMC Utrecht; A.C. Houweling, VUMC Amsterdam One of the aims of GENCOR is to promote research to improve the quality of diagnosis and therapy in familial heart diseases. One of the projects linked to GENCOR is PHORECAST (PHOspholamban RElated CArdiomyopathy Study). PHORECAST The founder mutation R14del (c.40-42delaga) in the phospholamban gene (PLN) can be identified in 15% of Dutch patients with either dilated cardiomyopathy (DCM) or arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy (ARVC). Such a high prevalence of a specific mutation is unique in cardiogenetics. Furthermore, the mutation seems to give rise to severe cardiomyopathy and as such is associated with high rates of appropriate ICD discharges, familial sudden cardiac death and cardiac transplants. So far, more than 100 index-patients have been identified in the Netherlands. Marker analysis has showed that all mutation carriers share a small haplotype surrounding the PLN gene. This suggests that all mutation carriers could be traced back to a single ancestor. Based on its length, the shared haplotype is estimated to be years old. Following the identification of the PLN R14del mutation in an index-patient, cascade screening is initiated to identify family members carrying the same mutation. Until now, over 300 mutation carries have been identified. Some of these identified mutation carriers will show symptoms related to the mutation, while others do not display any symptoms yet. Figure 1 shows the distribution of mutation carriers in the Netherlands. Currently, these so-called presymptomatic mutation carriers are monitored during frequent (generally annual) follow-up visits, but treatment is generally not initiated, unless clinically indicated. The presence of manifestations of disease, such as the occurrence of low voltage on the ECG or the presence of late enhancement on cardiac MRI, even in the absence of impaired ejection fraction, shows that the natural course of disease indeed starts before it becomes clinically manifest. We have setup a registry to promote research and to improve the quality of diagnostics and therapy in carriers of the PLN R14del mutation. This registry is called PHORECAST PHOspholamban RElated CArdiomyopathy STudy ( nl) and data on all participating mutation carriers will be collected. Current studies using the PHO- RECAST registry aim at identifying risk factors for the development of malignant ventricular arrhythmias and gaining insight in the prognosis for asymptomatic mutation carriers. Furthermore, cardiac MRI is performed in mutation carriers to possibly identify early markers for disease. For more information, please contact Paul van der Zwaag, PHORECAST Project coordinator via info@phorecast.nl or go to n Figure 1: Postal code map of the Netherlands, showing the distribution of PLN R14del mutation carriers. The number of mutation carriers per region is shown (in parentheses: the number of regions, 90 in total). On average, each region contains 180,000 inhabitants. 8 Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd :10

9 RACE 3 Number of included patients: 105 September 2011 etherlands This study is supported by: Biotronik, Boehringer Ingelheim, Boston Scientific, Medtronic, Sanofi Aventis, St. Jude Medical and Astra Zeneca. Steering committee: Isabelle C. Van Gelder, UMC Groningen; Marco W. Alings, Amphia Hospital Breda; Harry J.G.M. Crijns, Maastricht UMC; Raymond Tukkie, Kennemer Gasthuis Haarlem; Johan Brügemann, UMC Groningen; Joep R.L.M. Smeets, UMC Nijmegen; Frank F. Willems, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem/Velp; Hans L. Hillege, UMC Groningen; Jan G.P. Tijssen, AMC Amsterdam; Dirk J. Van Veldhuisen, UMC Groningen, Robert G. Tieleman, Martini Hospital Groningen Study coordination: Marcelle D. Smit, UMC Groningen PhD Student: Rob A. Vermond, UMC Groningen Upstream rhythm control in the RACE 3 study conducted in patients with early atrial fibrillation (AF) and early systolic or diastolic heart failure includes cardiac rehabilitation next to therapy with statins, RAAS-inhibitors and aldosterone receptor antagonists. Cardiac rehabilitation programmes are currently being applied as safe and cost-effective methods to increase patients wellbeing and exercise tolerance. In a recent study by Edelmann et al. (1) individuals with diastolic heart failure were randomized (2:1) to supervised endurance training in addition to usual care or to usual care alone. It was demonstrated that exercise training in diastolic heart failure improved peak oxygen consumption, reversed atrial remodeling and improved left ventricular diastolic function. This is comparable to previous findings in systolic heart failure patients (2). In addition physical dimensions of quality of life (QOL) improved in the group receiving exercise training, while QOL remained unchanged in individuals receiving usual care. Clearly, these data stimulate us to continue with RACE 3. It has been shown that normalized atrial function and reversal of ventricular remodeling were followed by decreased duration of AF, although not all substrate for AF disappeared (3). Indeed, the Cardiovascular Health Study showed that light to moderate physical activities decreased the incidence of AF up to 44% compared to patients who were not physically active (4). In the RACE 3 study a cardiac rehabilitation programme is applied beginning at inclusion, 3 weeks before the initial electrical cardioversion (week 0), and lasting 6-8 weeks after week 0. After this cardiac rehabilitation programme patients should be motivated to remain physically active at a comparable level. We expect that increased physical activity will be a crucial contributor to success of rhythm control in these patients with early AF. Through synergistic effects with the other classes of upstream therapy applied in the RACE 3 study cardiac rehabilitation may improve success of rhythm control, QOL and even prognosis in AF. n & Figure 1: patient inclusion UMC Groningen Admiraal de Ruyter Hosp. Martini Hospital Rijnstate Hospital Kennemer Gasthuis Maastricht UMC Amphia Hospital Ziekenhuisgr. Twente UMC St. Radboud Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Tergooiziekenhuizen Ommelander Ziekenhuizen Deventer Hospital References (1) Edelmann F, Gelbrich G, Dungen HD, Frohling S, Wachter R, Stahrenberg R, et al. Exercise Training Improves Exercise Capacity and Diastolic Function in Patients With Heart Failure With Preserved Ejection Fraction Results of the Ex-DHF (Exercise training in Diastolic Heart Failure) Pilot Study. J Am Coll Cardiol 2011 Oct 18;58(17): (2) Wisloff U, Stoylen A, Loennechen JP, Bruvold M, Rognmo O, Haram PM, et al. Superior cardiovascular effect of aerobic interval training versus moderate continuous training in heart failure patients: a randomized study. Circulation 2007 Jun 19;115(24): (3) Shinagawa K, Shi YF, Tardif JC, Leung TK, Nattel S. Dynamic nature of atrial fibrillation substrate during development and reversal of heart failure in dogs. Circulation 2002 Jun 4;105(22): (4) Mozaffarian D, Furberg CD, Psaty BM, Siscovick D. Physical activity and incidence of atrial fibrillation in older adults: the cardiovascular health study. Circulation 2008 Aug 19;118(8): Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December NHJ NVVC.indd :10

10 The National Cardiovascular Data Registry (NCDR) The National Cardiovascular Data Registry (NCDR) The NCDR has been initiated by the Netherlands Society of Cardiology. The mission of the NCDR is to help to improve the quality of care of patients with cardiovascular diseases. The NCDR does this by initiating, implementing and managing national registries. In these databases, numbers and outcome of various cardiovascular procedures will be registered. These registries will make it possible to deliver data on incidence and prevalence of various cardiovascular diseases. How will the NCDR registries improve quality of care? By making available reports on individual and group performances, and benchmarking in relation to national averages By making available standard reports with numbers of procedures and outcome, based on predefined parameters By making available reports on adverse events The following registries are already active: Pacemaker and ICD implantations (DIPR) PCI procedures (CIDR) Percutaneous valve implantations (CIDR-TAVI) More information can be found on: 10 Netherlands Heart Journal, Volume 11, Number 12, December 2011 NHJ NVVC.indd :10