Inhoud. 1. Samenvattende conclusie. 2. Inleiding

Transcriptie

1 Inhoud 1. Samenvattende conclusie Inleiding Containers: plaatsingen en wisselingen Afvalhoeveelheden Effect extra gft inzameling in de gemeenten Neerijnen en West Maas en Waal Sorteeranalyse Aantal aanbiedingen Doelstelling afvalscheidingpercentage Monitoring afvaldumpingen openbare ruimte Handhaving Bijplaatsingen Financiën Samenvattende conclusie De resultaten van het eerste half jaar GSL zijn positief. Er wordt beduidend minder restafval aangeboden en meer herbruikbare stromen. Vooraf werd ingeschat dat de hoeveelheid restafval met 30 % zou afnemen. In de eerste half jaar was dit 33 %. Het aantal aanbiedingen van restafval is ook in lijn met de afname van de hoeveelheid restafval. De regio gaat op een scheidingspercentage van meer dan 65 % komen. De prognose is 69 %. Voor wat betreft onjuist afval aanbieden en handhaving is in deze periode de drukte toegenomen. Dit is in lijn met ervaringen van andere gemeenten. 2. Inleiding In deze evaluatie worden de resultaten van het eerste half jaar inzamelen met het Goed Scheiden Loont systeem beschreven. Deze evaluatie is een vervolg op de notitie die de eerste twee maanden belichtte. Voor deze evaluatie zijn de gegevens van de periode 1 januari t/m 30 juni gebruikt. In de evaluatie worden de volgende onderwerpen beschreven: Containers: plaatsingen en wisselingen Afvalhoeveelheden Effect extra gft inzameling in de gemeenten Neerijnen en West Maas en Waal Sorteeranalyse Aantal aanbiedingen Doelstelling afvalscheidingpercentage Monitoring afvaldumpingen openbare ruimte Handhaving Bijplaatsingen Financiën 1

2 3. Containers: plaatsingen en wisselingen In 2013 zijn alle huishoudens die gebruik maakte van bovengrondse verzamelcontainers voorzien van een toegangsmiddel met toegangscontrole. Hiervoor zijn in negen maanden tijd versneld 238 ondergrondse containers geplaatst. Het merendeel voor restafval, maar ook voor andere afvalstromen. Ondergrondse containers geplaatst in 2013 Afvalstroom 2013 Rest 185 Papier 28 Glas 16 Textiel 9 Totaal 238 Van de huishoudens die gebruik maken van minicontainers zijn er een groot aantal die geanticipeerd hebben op de nieuwe situatie en verwachten meer afval te scheiden. Zo hebben veel huishoudens een kleinere restafvalcontainer aangevraagd en een grotere gft container. Daarnaast hebben huishoudens ook papiercontainers aangevraagd. Momenteel is 95 % van de huishoudens uitgerust met een papiercontainer. De omruilacties werden begin april afgerond. Containerwisselingen Containertype Rest 240 l 823 Rest 140 l Gft 240 l Gft 140 l Papier 140/ 240 l 539 Totaal Aantal aangevraagd 4. Afvalhoeveelheden De chauffeurs hebben in de periode van januari - juni ervaren dat het nieuwe beleid invloed op het aanbiedgedrag van huishoudens heeft. Zo was voor de chauffeurs duidelijk te zien dat veel meer zakken met kunststof verpakkingsafval werden aangeboden. Tevens per route ongeveer de helft van het aantal grijze restafvalcontainers buiten stond om in te zamelen ten opzichte van De toename in het aanbod van kunststofverpakkingsafval was ook af te lezen in de bestellingen van de gratis plasticzakken door distributiepunten. Voorheen werden maandelijks zakken besteld, het nieuwe maandelijkse aantal is geschat op zakken. Dit beeld is ook te zien in onderstaand overzicht van de afvalhoeveelheden. Hierin is de periode 2 januari tot en met 30 juni 2014 vergeleken met De volgende tabel laat het stijgingspercentage per afvalstroom ten opzichte van januari-juni 2013 zien. 2

3 De totale hoeveelheid afval, ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, is afgenomen. Hierbij is de hoeveelheid restafval sterk afgenomen (- 33%). Voorafgaand aan de invoering van GSL was de verwachting dat het totale tonnage restafval zou afnemen met 30 %. De hoeveelheid kunststof is met meer dan 60 % gestegen. De hoeveelheid gft is ook sterk toegenomen met ruim 40 %. Het papier is in deze periode ongeveer gelijk gebleven. De lichte afname van de kilogrammen op de milieustraten is enigszins verrassend. Deze afname wordt vooral veroorzaakt door een daling van de hoeveelheid grof restafval en de betaalde stromen. Er is eveneens een afname van grof tuinafval gemeten. De volgende grafiek vergelijkt de kilogrammen (kg.) per afvalstroom per inwoner per jaar van 2013 met het aantal kg per inwoner prognose 2014 (op basis van het eerste half jaar). Hierin is de spectaculaire afname van kg. restafval in 2014 zichtbaar. Hierbij is opvallend dat over het eerste half jaar 2014 gemiddeld meer kg. gft-afval wordt ingezameld dan restafval. 3

4 5. Effect extra gft inzameling in de gemeenten Neerijnen en West Maas en Waal In de gemeenten Neerijnen en West Maas en Waal wordt in de zomermaanden wekelijks het gft-afval ingezameld. Uit de onderstaande tabel blijkt dat gemeente Neerijnen en gemeente West Maas en Waal gemiddeld meer gftafval aanbieden per inwoner dan de overige gemeenten in de regio. De onderstaande tabel geeft de hoeveelheden gft-afval aan over de jaren 2011 tot en met 2013 en een prognose over De prognose over 2014 is gebaseerd op de ingezamelde hoeveelheden gft-afval tot en met week 34 van De extra gft-inzameling in gemeente Neerijnen en gemeente West Maas en Waal wordt uitgevoerd met reservecapaciteit van de zijladers. Indien extra inzameling van gft-afval bij alle gemeenten wordt ingevoerd dan zal dit grote consequenties voor de organisatie en extra verhoging tot gevolg hebben van de afvalstoffenheffing. Tijdens de zomer zal over een periode van 8 weken extra gespecialiseerd materieel en personeel moeten worden ingehuurd. Deze extra inzet is feitelijk niet regionaal beschikbaar. Als de overige gemeenten besluiten de extra inzameling van gft-afval als pluspakket te willen invoeren dan zal voorafgaand aan de invoering een onderzoek moeten plaatsvinden zodat de effecten daarvan in beeld worden gebracht. 4

5 6. Sorteeranalyse In april is een sorteerproef uitgevoerd en geanalyseerd naar de inhoud van de restafvalcontainers bij huishoudens. Hierbij is onderscheid gemaakt in bebouwingstypen Stadscentra, Hoogbouw, Stedelijke laagbouw en Buitengebied. Uit de resultaten van de sorteeranalyse blijkt dat de hoeveelheid herbruikbare afvalstromen in het restafval in 2014 ten opzichte van 2013 significant zijn gedaald. In de volgende grafiek is de sterke afname te zien van de hoeveelheid herbruikbare afvalstromen in het restafval. Een sorteerproef blijft een momentopname en geeft een indicatie van de samenstelling van het restafval. 7. Aantal aanbiedingen De huishoudens die gebruik maken van ondergrondse brengvoorzieningen hebben gemiddeld minder dan één keer per week restafval aangeboden. In inzamelroutes restafval wordt op een inzameldag door ongeveer 40 % van de huishoudens de restafval containers aangeboden. Op basis van de cijfers over het eerste half jaar is de prognose dat huishoudens die restafval aanbieden met minicontainers gemiddeld eens per maand hun container aanbieden. Huishoudens met een 140 liter container bieden deze in 2014 gemiddeld 12,3 keer aan. Huishoudens met een 240 liter container doen dit gemiddeld 11,8 keer per jaar. Ruim 43% van de huishoudens maakt in 2014 gebruik van een 140 liter restafvalcontainer ten opzichte van 28% in Doelstelling afvalscheidingpercentage Met deze cijfers gaan de gemeenten van Regio Rivierenland de doelstelling van een scheidingspercentage van 65 % halen. De prognose over heel 2014 is dat 69 % van het huishoudelijk afval gescheiden wordt aangeboden voor hergebruik. De onzekerheidsmarge van deze prognose is maximaal 2%. Naar verwachting wordt het scheidingspercentage minimaal 67%. Over heel 2014 kan het percentage nog wat lager uitkomen, omdat er bijvoorbeeld in het tweede half jaar, door seizoensinvloeden, wat minder gft gescheiden wordt aangeboden. 5

6 9. Monitoring afvaldumpingen openbare ruimte Om de effecten van de invoer van gedifferentieerde inzameling (GSL) zo veel als mogelijk in beeld te brengen is in de deelnemende gemeenten op een aantal specifieke locaties gemonitord. Op een aantal door de gemeenten aangegeven locaties is gemonitord op een viertal beheerthema s. Het betreft thema s waarvan verwacht wordt dat illegale storting mogelijk toeneemt na de invoering van GSL, omdat op die wijze voor huishoudens een financieel voordeel valt te behalen. Vanaf week (20 mei 2013) tot 30 juni 2014 is nagenoeg wekelijks gemonitord. Voor de monitoring in het kader van GSL is bewust gekozen voor A+ kwaliteit, omdat het geen reguliere thema's betreft, maar dumpingen. Dumpingen zijn altijd ongewenst. Vandaar dat als norm A+ is gehanteerd. De volgende beheerthema s zijn op willekeurige dagen en tijden gemonitord, waarbij het ambitieniveau op A + is gesteld: Huishoudelijk afval Tuinafval Grofvuil Bouw- en sloopafval Het algemeen beeld over het eerste half jaar varieert gemiddeld van zeer goed (A + ) tot goed (A). De onderscheidingen zijn in meerderheid van de gevallen verwaarloosbaar. De resultaten over de gemeten perioden in 2013 vergeleken met die in 2014 laten grote verschillen zien. In 2013 is van de metingen 728 maal een A + -niveau geconstateerd (48,4%), 501 maal een A-niveau (33,3%), 228 maal een B-niveau (15,2%) en 47 maal een C-niveau (3,1%). Een lager niveau (D) is niet waargenomen. In 2014 is van de metingen maal een A + -niveau geconstateerd (96,7%), 142 maal een A-niveau (4,2%), 6 maal een B-niveau (0,2%) en 1 maal een C-niveau (0,0%). Een lager niveau (D) is niet waargenomen. Uit het vergelijk tussen de gemeten perioden in 2013 en 2014 wordt geconcludeerd dat de invoering van GSL vooralsnog niet heeft geleid tot een toename van dumpingen, in aard noch in omvang. Andersom kan niet geconcludeerd worden dat de spectaculaire afname het gevolg is van de invoering van GSL. Dit kan diverse oorzaken hebben. In het kader van de invoering van GSL is hier geen specifiek onderzoek naar verricht. Dit is in het kader van de doelstelling van de monitoring ook niet relevant. 10. Handhaving Door de invoering van GSL zijn de uren van handhaving op de afvalstoffenverordening in 2014 met 700 uren verhoogd. De totale uren van handhaving op het basispakket komt hiermee op uur op jaarbasis. Uit ervaringen van ander gemeenten blijkt dat het zwaartepunt van de inzet handhaving ligt in de eerste 3 maanden na invoering van een volume frequente tarief systeem. Ook bij Avri lag de nadruk in dit eerste kwartaal. Vanaf week 4 is naast preventief ook repressief gehandhaafd. Hiervoor zijn een 10-tal aandachtvelden geformuleerd (o.a. bijplaatsing rondom aanbiedplaatsen/(ondergrondse) verzamelcontainers, illegaal gebruik containers, deksel open bij minicontainer, toename agressie). Tenslotte vindt er ook veel onderlinge afstemming tussen de inzameling (uitvoering) en handhaving plaats over zogenaamde "hotspots" waarbij de inzet/toezicht van handhaving wenselijk is. Avri handhaving handhaaft op zaken die te maken hebben met het aanbieden van huishoudelijk afval in de routes of bij brengvoorzieningen. Zij zijn hiervoor bevoegd conform afvalstoffenverordening. Dumpingen in de openbare ruimte kunnen niet door Avri handhaving worden aangepakt. Dit zijn apv-zaken en hiervoor zijn de Avri handhavers niet bevoegd. Het onderstaand overzicht toont het aantal meldingen dat binnengekomen is via het KCC Avri voor Team Handhaving. 6

7 11. Bijplaatsingen Er is een vergelijking gemaakt met dezelfde periode in het voorgaande jaar. Uit het overzicht blijkt een significante toename van het aantal klachten rondom rommel/bijplaatsingen bij ondergrondse containers. Dit kan te verklaren zijn uit het gegeven dat begin 2013 er in totaal 150 ondergrondse restafvalcontainers waren en gedurende het jaar 2014 in totaal 1 ondergrondse restafval containers zijn bijgeplaatst. Dit is meer dan een verdubbeling van het aantal locaties. Dit lijkt voor een belangrijk deel de toename in klachten te verklaren. 1e half jaar e half jaar 2014 Procentuele toename Aantal restafvalcontainers % Aantal klachten rommel/ bijplaatsingen ondergronds % Een andere verklaring zou kunnen zijn dat door de invoering van GSL ook het illegaal bijplaatsen van afval toegenomen is. Deze zullen het gevolg zijn van ontwijkgedrag van inwoners om niet te hoeven betalen voor het aanbieden van restafval. In het verleden konden bijplaatsingen door inwoners opgeruimd worden (gratis aanbieden bij ondergrondse containers). Met de invoering van GSL kost dit de inwoner geld en zijn zij minder geneigd dit op te ruimen. Tenslotte is bekend, bij gemeenten buiten de regio, dat rondom de invoering van een nieuw systeem de beleving kan zijn dat er meer dumpingen zijn. Dit is mogelijk te verklaren dat de focus op afvaldumpingen ligt terwijl deze er voor de invoering ook al waren. 1e halfjaar e halfjaar 2014 A Rode kaart geen chip nvt A Rode kaart geen chip 230 A4. Onjuist aanbod (tijd, afval) A4. Onjuist aanbod (tijd, afval) A4.1 Te vroeg/te lang op straat 24 A4.1 Te vroeg/te lang op straat 90 A4.2 Onjuist afval in minicontainer 6 A4.2 Onjuist afval in minicontainer 113 A4.3 Onjuist afval in verz.cont. 0 A4.3 Onjuist afval in verz.cont. 3 A7. Rommel/zwerfafval/bijplaatsing A7. Rommel/zwerfafval/bijplaatsing A7.1 Bij aanbiedplaats minicont. 19 A7.1 Bij aanbiedplaats minicont. 118 A7.2.1 Ondergrondse container 268 A7.2.1 Ondergrondse container 829 A7.2.2 Verzamelcontainer 72 A7.2.2 Verzamelcontainer 117 A7.3 Overig/openbare ruimte 72 A7.3 Overig/openbare ruimte 235 B. Handhaving Openbare Ruimte B. Handhaving Openbare Ruimte B6. Verzoek om toezicht (APV) 81 B6. Verzoek om toezicht (APV) 112 B7.1 Controle containerpakket 21 B7.1 Controle containerpakket 35 B7.2 Controle bewoning 1 B7.2 Controle bewoning 5 B8. Overig 90 B8. Overig 93 7

8 Hieronder is een overzicht van het aantal uitgeschreven boetes en officiële waarschuwingen. De boetes op de afvalstoffenverordening worden veelal uitgeschreven in de 3 grotere kernen van ons verzorgingsgebied. Dit zijn tevens de kernen waar het merendeel van de klachten vandaan komt Boetes Jan '13 Febr'13 Mrt'13 Apr'13 Mei'13 Jun'13 Totaal Tiel 1 1 Culemborg Zaltbommel 1 1 Neder Betuwe 1 1 Neerijnen 1 1 Buren 1 1 Totaal 9 In de periode januari - juni 2013 zijn er geen officiële waarschuwingen uitgeschreven 2014 Boetes Jan'14 Febr'14 Mrt'14 Apr'14 Mei'14 Jun'14 Totaal Tiel Culemborg Zaltbommel 1 1 Totaal Waarschuwingen Jan '14 Febr'14 Mrt'14 Apr'14 Mei'14 Jun'14 Totaal Tiel Culemborg Zaltbommel Totaal 15 Uit bovenstaand overzicht is een kleine verschuiving te zien van het aantal boetes naar gemeente Tiel. Volgens informatie van de BackOffice Handhaving is dit te verklaren uit het feit dat in Culemborg minder adressen worden aangetroffen bij overtredingen waardoor geen boetes uitgeschreven kunnen worden. Tenslotte is bekend dat er een toename is in het aantal overtredingen/klachten in Tiel. Hierop wordt op dit moment met nadruk gehandhaafd. 8

9 2013 Urenoverzicht Jan '13 Febr'13 Mrt'13 Apr'13 Mei'13 Jun'13 Totaal ASV Buren 14 12,75 6, ,25 ASV Culemborg ,25 32, ,50 ASV Geldermalsen 14, ,50 10,50 23, ASV Lingewaal 5, ,50 4,50 33,50 ASV Maasdriel 9 8, ,50 3,50 47,50 ASV Neder Betuwe 16,50 13,50 12,50 7,50 3,50 16,50 70 ASV Neerijnen 0,50 6, , ,50 ASV Tiel 75,75 92, ,50 88,50 86,50 505,50 ASV West Maas en Waal 11 16, ,50 ASV Zaltbommel 33 35,50 32, Brieven/kalenders Controle passen ondergronds 1, ,50 Inzameling kunststofzakken 7,75 3,50 7 8,25 7, Project Papier WMW 0 64, ,50 Storing ondergrondse containers 5 6,50 2 2,50 2,75 6,50 25,25 TOTAAL ,25 194,50 214,25 193, , Urenoverzicht Jan'14 Febr'14 Mrt'14 Apr'14 Mei'14 Jun'14 Totaal ASV Buren 31 37, , ASV Culemborg ,50 72,50 74,50 67,50 44,50 448,50 ASV Geldermalsen 56,50 23, ,50 13, ASV Lingewaal 6, , ASV Maasdriel 62, ,50 20,50 21,75 14,50 186,75 ASV Neder Betuwe 11, ,25 ASV Neerijnen 21,50 22, ASV Tiel 212,50 154,25 207,50 184,50 141,50 125, ,75 ASV West Maas en Waal ASV Zaltbommel 108,25 103,25 70, , Agressie Inzameling ,50 0 0,50 Milieustr. Tiel 1, ,50 Inzameling kunststofzakken 5 6,50 4,50 1, ,50 Storing Ondergrondse containers 1 1,50 1,50 0, ,50 TOTAAL 670,50 497,50 448, ,25 Toename uren t.o.v ,50 182, ,50 102,75 73, ,75 Uit bovenstaand overzicht wordt duidelijk dat de toename van de uren in de eerste 3 maanden van 2014 plaatsvindt. Dit komt overeen met hetgeen was afgesproken bij de invoering van Goed Scheiden Loont. Hierbij was besloten dat er tijdens de eerste 3 maanden extra uren handhaving (700 uur) ingezet zouden worden. In de praktijk zijn er in de eerste 3 maanden 833 uur meer uren ingezet. 9

10 12. Financiën Dit jaar is het financieel meest onzekere jaar in het 25-jarig bestaan van Avri. Dit omdat het nieuwe afvalbeleid (Goed Scheiden Loont) forse consequenties heeft voor zowel de opbrengstkant (hoe vaak zetten bewoners de restafvalcontainer aan de straat?), als voor de kostenkant (hoeveel restafval hoeft er nu minder verwerkt te worden en hoeveel meer inkomsten krijgen we dankzij de extra grondstoffen?). De gekozen uitgangspunten die horen bij voorgenoemde vragen zijn afhankelijk van verwacht gedrag van de inwoners van Rivierenland en waren daarom niet onomstreden. We zijn dan ook blij dat deze uitgangspunten lijken te kloppen en de verwachtingen soms zelfs nog iets overtreffen. Uitvoeren basistaken De verwachting is dat het in de gewijzigde begroting 2014 van Avri (behandeld door het Algemeen Bestuur van Regio Rivierenland op (11 december 2013) geraamde resultaat op de basistaken van -/ met zal stijgen naar Het resultaat wordt begin 2015 via de jaarlijkse eindafrekening uitgekeerd aan de inwoner. De in deze paragraaf beschreven mutaties voor de basistaken zijn samengevat in onderstaande tabel. Basistaken Begroting Bestuursrapportage Verschil Opbrengsten N afvalstoffenheffing Kosten incl. 13,5% BTW V Resultaat basistaken V 1.1 Lagere opbrengsten afvalstoffenheffing door verschil in aanbiedgedrag en verschuiving aantal huisaansluitingen per aanbiedvolume (146k nadelig) In onderstaande tabel is het gemiddeld aantal aanbiedingen per jaar weergegeven. De gemiddelden geven een beeld van het aanbiedgedrag. Een afwijking van het gemiddelde zorgt voor een verschil in opbrengsten afvalstoffenheffing. Aanbied volume Gemiddeld aantal aanbiedingen p/jaar Begroting Gemiddeld aantal aanbiedingen p/jaar Bestuursrapportage Verschil in aantal aanbiedingen p/jaar 60 liter 35 42,1 7,1 140 liter 13 12,3 -/- 0,7 240 liter 13 11,8 -/- 1,2 De opbrengsten afvalstoffenheffing zijn gebaseerd op het totaal aantal aanbiedingen per aanbiedvolume. Het aantal huisaansluitingen per aanbiedvolume speelt logischerwijs een rol in de totale opbrengst, aangezien er tariefsverschillen zijn tussen de diverse aanbiedvolumes. Goed Scheiden Loont heeft overigens een minder grote verschuiving van huisaansluitingen van 240 ltr. naar 140 ltr. veroorzaakt dan verwacht. Het verschil tussen de begrote en geprognosticeerde opbrengsten afvalstoffenheffing is in onderstaande tabel uiteengezet (bedragen x 1.000): Aanbied volume Vaste opbr. Begroting Variabele opbr. Begroting Vaste opbr. Bestuursrapportage Variabele opbr. Bestuursrapportage Verschil opbr. AVH 60 liter V 10

11 140 liter N 240 liter V N 1.2 Lagere afvalverwerkingkosten door verbeterde afvalscheiding (385k voordelig) De totale hoeveelheid restafval is met 39% gedaald ten opzichte van Dit is 3% beter dan het landelijke gemiddelde van 30%, dat als uitgangspunt opgenomen is in de begroting. De verbeterde afvalscheiding heeft daarnaast effect op diverse overige (herbruikbare) stromen. Het totale voordeel op de verwerkingskosten bedraagt Lagere uitvoeringskosten inning afvalstoffenheffing als gevolg van keuze heffingsmodel (255k voordelig) Het aantal aanslagregels en aanslagen is bepalend voor de bijdrage die Avri aan BSR betaalt voor het innen van de afvalstoffenheffing. Uitgangspunt in de begroting zijn de structurele kosten van het heffingsmodel zoals door BSR opgegeven (jaarlijks 2 aanslagen; voor zowel het vaste deel als het variabele deel). In het Algemeen Bestuur is gekozen voor een heffingsmodel waarin de ledigingen in het volgende kalenderjaar aan de inwoners in rekening worden gebracht. Dit betekent dat er in 2014 incidenteel 1 aanslag wordt opgelegd (vaste deel) en er geen extra kosten in rekening worden gebracht ten opzichte van Hierdoor ontstaat voor 2014 een incidenteel voordeel op de bijdrage aan BSR. De geraamde kosten vanaf 2015 zijn in lijn met de meerjarenbegroting Avri Hogere inzet Klant Contact Centrum door fors toegenomen inkomend telefoonverkeer (110k nadelig) Goed Scheiden Loont heeft het aantal telefooncontacten verhoogd. Om de bereikbaarheid en het serviceniveau op het Klant Contact Centrum te handhaven is de capaciteit vergroot. 11