Procesbeschrijving POG Deelplan Inzamelen besmette waren (Proces 9) GHOR Gelderland Midden

Transcriptie

1 Procesbeschrijving POG Deelplan Inzamelen besmette waren (Proces 9) GHOR Gelderland Midden Status: vastgesteld dd Datum:

2 INHOUD 1. DEELPROCES INZAMELEN BESMETTE WAREN (PROCES PREVENTIEVE OPENBARE VOLKSGEZONDHEIDZORG) INLEIDING DOEL DOELGROEP VERANTWOORDELIJKHEID UITVOERING VAN DE RAMPENBESTRIJDING RNBC CLASSIFICERING POG PROCESSTAPPEN PROCESSTAPPEN GEZONDHEIDSRISICO ASSESMENT INCIDENT MANAGEMENT GEZONDHEIDSONDERZOEK GHOR AANDEEL IN GELIEERDE PROCESSEN BRON- EN EFFECTBESTRIJDING (BRANDWEER) RECHTSORDE EN VERKEER (POLITIE) BEVOLKINGSZORG (GEMEENTE) COÖRDINATIE EN LEIDINGSTRUCTUUR GHOR COÖRDINATIE EN LEIDINGSTRUCTUUR GHOR / GGD BIJ RNBC INCIDENTEN EN RAMPEN STAPPENPLAN BESLUIT INZAMELEN BESMETTE WAREN TAKEN GEMEENTE(N) DEELPLAN INZAMELEN BESMETTE WAREN INLEIDING WERKWIJZE ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN...15 BIJLAGE 1: HET GEMEENTELIJK ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN...16 BIJLAGE 2: TAAK HOOFD VAN HET PROCES INZAMELEN BESMETTE WAREN...17 BIJLAGE 3: TAAK COÖRDINATOR ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN IN HET KADER VAN DE UITVOERING...18 BIJLAGE 4: INSTRUCTIE COÖRDINATOR ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN...19 BIJLAGE 5: TAAK (ADMINISTRATIEF) MEDEWERKER...20

3 1. DEELPROCES INZAMELEN BESMETTE WAREN (PROCES PREVENTIEVE OPENBARE VOLKSGEZONDHEIDZORG) 1.1 Inleiding Rampen en zware ongevallen kunnen ernstige schade veroorzaken aan het milieu. Water, bodem en lucht kunnen als gevolg van een ramp en de bestrijding van de ramp verontreinigd raken. Bij calamiteiten kunnen ook stoffen vrijkomen die een directe bedreiging vormen voor de mens. Niet alleen door inademing of contact met de stof, maar ook door besmetting van (consumptie)waren met deze stoffen. De besmette waren dienen uit de omloop te worden gehaald. De hulpverleningsregio Gelderland Midden heeft in navolging van het handboek rampenbestrijding van het ministerie van BzK het deelproces Inzamelen besmette waren ondergebracht bij het GHOR proces Preventieve Openbare Volksgezondheidzorg. Indien zich een incident of ramp voordoet in de RNBC klasse 1, waarbij een kans op besmetting van waren optreedt en de volksgezondheid in gevaar kan komen, treedt dit deelproces in werking. 1.2 Doel Het deelproces inzamelen besmette waren heeft tot doel: het wegnemen van gevaar voor de volksgezondheid door inname van alle daarvoor in aanmerking te brengen waren en middelen. 1.3 Doelgroep De bevolking, de bij de hulpverlening betrokken personen en instanties en de diensten en organisaties, die werkzaam zijn op het gebied van de voedsel- en drinkwaterproductie en distributie. 1.4 Verantwoordelijkheid Het deelproces Inzamelen besmette waren is een verantwoordelijkheid van de Regionale Geneeskundige Functionaris (RGF) van de organisatie Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR). De coördinatie en uitvoering van het deelproces Inzamelen besmette waren is een verantwoordelijkheid van de betrokken gemeente(n). De GGD heeft een belangrijke bestrijdingstaak ten tijde van een grootschalige epidemie of bij gezondheidsrisico s ten gevolge van blootstelling aan giftige stoffen. Voor een gedeelte is deze taak beschreven in de Wet Collectieve Preventie Gezondheidszorg (WCPV 1 ) en de Infectieziektewet en geprotocolleerd in het Kwaliteitsprofiel bestrijdinginfectieziekten en opsporing ziekteoorzaken. Rampenbestrijding proces De GHOR is verantwoordelijk voor: 1. Geneeskundige hulpverlening somatisch. Dit betreft de opvang en zorg voor gewonden. De uitvoering berust op de normale spoedeisende medische hulpverlening (SMH). 2. Geneeskundige hulpverlening psychosociaal. De psychosociale opvang bij rampen heeft als doel om het herstel van het psychisch evenwicht (zelfcontrole) van de getroffenen te bevorderen 3. Preventieve Openbare Gezondheidszorg (POG), met daarbij het deelplan Inzamelen besmette waren. POG deelplan Inzamelen besmette waren in relatie tot andere hoofdprocessen GHOR Het deelplan Inzamelen besmette waren heeft een relatie met de andere twee hoofdprocessen van de GHOR. Waar deze relatie aan de orde is, wordt in deze procesbeschrijving verwezen naar de andere procesbeschrijvingen. Het deelplan Inzamelen besmette waren onderscheidt zich van de andere GHOR processen doordat ze: 1 Zie procesbeschrijving Preventieve Openbare Volksgezondheidszorg 3

4 - zich richt op de gezondheidsbescherming van (potentiële) slachtoffers van een ongeval of ramp. Deze bescherming gebeurt binnen POG vooral door advisering van gemeente en (operationele) diensten, het nemen van preventieve maatregelen en risicocommunicatie; - niet gericht is op (individuele) behandeling van letsel; - geen patiëntencontacten kent. De relatie van POG met de gelieerde processen wordt in de volgende hoofdstukken nader uitgewerkt. Wet- en regelgeving De taken en verantwoordelijkheden in het kader van het proces POG zijn wettelijk vastgelegd in een aantal wetten zoals de Wet Rampen en Zware Ongevallen (WRZO), Wet Kwaliteitsbevordering Rampenbestrijding, de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV), Wet Geneeskundige Hulpverlening bij Rampen (WGHR) en de Infectieziektewet. In de volgende hoofdstukken wordt toegelicht, welke wetgeving van toepassing is en welke knelpunten bestaan. 1.5 Uitvoering van de rampenbestrijding GHOR-organisatie De operationele GHOR-organisatie draagt tijdens een ramp zorg voor coördinatie van de geneeskundige hulpverleners en levert gevraagd en ongevraagd medisch advies. Afhankelijk van de grootte en impact van een ramp is er sprake van opschaling conform de GRIP procedure Gelderland Midden. Witte kolom De uitvoering van de rampenbestrijding, inclusief de processtappen in het kader van POG, vindt zijn basis in de reguliere zorg. Tijdens een ramp vormen de geneeskundige diensten (GHOR ketenpartners) gezamenlijk de witte kolom. Belangrijke regionale ketenpartners uit de witte kolom voor proces POG zijn bijvoorbeeld de traumacentra, Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD), ziekenhuizen en huisartsen. Naast de regionale ketenpartners kunnen ook bovenregionale vertegenwoordigers en koepelorganisaties van regionale ketenpartners een rol spelen. Voorbeelden hiervan zijn het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), waaronder vallen het Landelijke Coördinatiestructuur Infectieziektebestrijding (LCI) en het Landelijk Centrum Medische Milieukunde (LCM) en het Beleidsondersteunend Team Milieuincidenten (BOT-MI). Tevens kunnen organisaties als de Milieuongevallendienst (MOD), het Rijks-Kwaliteitsinstituut voor Land- en Tuinbouwproducten (RIKILT), laboratoria, het instituut voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) en het Nederlands Forensisch Instituut en Rijkswaterstaat betrokken zijn bij de afwikkeling van een ramp. 1.6 RNBC Classificering RNBC In de procesbeschrijving POG worden, aan de hand van de bron en aard van de gevaarlijke stoffen, grootschalige ongevallen en rampen onderverdeeld conform de RNBC systematiek (tabel 1.1): Tabel 1.1: Uitleg RNBC systematiek Uitleg Voorbeeld R Radiologische bron Bijvoorbeeld jodium 125 of cesium. N Nucleaire straling Straling zoals in gebruik bij kerncentrales. B Biologische stoffen Micro-organismen zoals bacteriën, virussen en schimmels. C Chemische stoffen Stoffen die brand, explosie en / of vergiftiging kunnen veroorzaken. Ramptypen LMR in relatie tot RNBC Omdat binnen de rampenbestrijding eveneens gewerkt wordt met de indeling in 18 ramptypen, die beschreven is in de Leidraad Maatramp (LMR) (BZK 2000), is deze indeling naast de RNBC systematiek gelegd. 4

5 In deze procesbeschrijving worden alleen die ramptypen uit de LMR meegenomen, die een relatie hebben tot het proces POG. Dit zijn de ramptypen, die leiden tot noodzaak voor bescherming van de volksgezondheid, zoals benoemd in de definitie van POG. Niet-RNBC Een aantal ramptypen uit de LMR heeft wel een relatie tot POG maar is niet het gevolg van een gevaarlijke stof uit een van de RNBC categorieën. Deze ramptypen worden ook in deze procesbeschrijving meegenomen en gerekend tot de niet-rnbc categorie. In tabel 1.2 is een overzicht opgenomen van de ramptypen, die in deze procesbeschrijving van toepassing zijn. Tabel 1.2: ramptypen uit de LMR met een relatie tot POG Radiologisch/ Nucleair (RN) Kernongeval Biologisch (B) Chemisch (C) Niet-RNBC rampen Ziektegolf Luchtvaartongeval Extreme weersomstandigheden Bedreiging Ongeval met Uitval nutsvoorzieningen volksgezondheid brandbare explosieve stof Ongeval met giftige stof Overstromingen Branden in grote Natuurbranden gebouwen 5

6 2. POG PROCESSTAPPEN 2.1 Processtappen Het hoofdproces POG bestaat uit een aantal processtappen, die ook in het deelproces Inzamelen besmette waren terug kunnen komen: Tabel: processtappen binnen het hoofdproces POG Processtap Toelichting I. Gezondheidsrisico assesment a. Bronopsporing en identificatie a. Identificeren vrijgekomen stof b. Bepaling blootstelling b. Meten vrijgekomen stof c. Wijze en mate van blootstelling c. Bepalen blootstellingroutes en omvang d. Beoordeling gezondheidseffecten d. Effect van stof op gezondheid e. Risico karakterisering e. Inschatting risico op betrokkenen II. Incident Management a. Preventieve en beschermende a. Behandeling, bescherming betrokkenen maatregelen b. Risicocommunicatie b. Verzorgen informatie over mogelijke gevolgen ongeval c. Evaluatie c. Beoordeling rampenbestrijding III. Gezondheidsonderzoek Onderzoek naar effecten van vrijgekomen stof op lange termijn Als voorbeeld worden de processtappen benoemd die bij een emissie met gevaarlijke stoffen uit de C (chemisch) categorie worden gevolgd. Processtap POG Verantwoordelijkheid GHOR Uitvoering (sleutelfunctionarissen) I. Gezondheidsrisico assesment a. Bron- en contact opsporing b. Bepaling blootstelling c. Wijze en mate van blootstelling d. Beoordeling gezondheidseffecten e. Risicokarakterisering a. nvt b. nvt c. nvt d. Beoordeling gezondheidseffecten e. Risicobeoordeling stoffen / effect a. nvt b. nvt c. nvt d. GAGS e. GAGS II. Incident management a. Preventieve en beschermende maatregelen a. Advies bij triage, bij behandeling en a. GAGS over beschermende maatregelen. b. Risicocommunicatie b. Zie tabel 10 (multidisciplinair) b. nvt c. Evaluatie c. Uitvoering van evaluatie c. bureau GHOR III. Gezondheidsonderzoek - Advies inwinnen over al dan niet uitvoeren gezondheidsonderzoek - Indien ja: o uitvoering randvoorwaarden o regie eerste opzet onderzoek - Ministerie van VWS, lokale GGD, CGOR - Lokale GGD i.s.m. ziekenhuizen, CGOR De verschillende processtappen worden hieronder nader toegelicht 2.2 Gezondheidsrisico assesment In het geval van een chemische ramp kan er onderscheid worden gemaakt tussen een brongebied en een effectgebied. De oorzaak van de ramp ligt in het brongebied. In beide gebieden zullen maatregelen moeten worden getroffen om bevolking en hulpverleners te beschermen. Bij een chemisch incident kan er sprake zijn van een verder gelegen effectgebied (bijvoorbeeld in geval van een toxische wolk). 6

7 Id. Beoordeling gezondheidseffecten De GAGS beoordeelt de gezondheidseffecten op basis van de verkregen meetgegevens van de brandweer. De gemelde gezondheidsklachten (door bevolking, huisarts of ziekenhuis) kunnen een indruk geven over de aard en de ernst van de klachten. Deze inschatting vormt de basis voor verdere beslissingen over de inzet en opschaling van de rampenbestrijdingsorganisaties en de te nemen maatregelen ter bescherming van de bevolking en hulpverleners. Om een eenduidige inschatting van risico s te maken zijn voor veel stoffen de zogenaamde interventiewaarden bepaald. Deze waarden zijn bedoeld om richting te geven aan de bescherming van de bevolking (o.a. wanneer te alarmeren) en hulpverleners bij een incident met gevaarlijke stoffen. Er kan onderscheid gemaakt worden in drie interventiewaarden. Deze interventiewaarden gelden voor een blootstelling van 1 uur: 1. Voorlichtingsrichtwaarde (VRW) Als een waarde boven de VRW ligt dan is er sprake van: - Hinderlijke geur en smaak. - Lichte tot matige irritatie van ogen en luchtwegen. - Alle effecten zijn snel reversibel. - Effecten zijn geen belemmering om te vluchten. 2. Alarmeringsgrenswaarde (AGW) Als een waarde boven de AGW ligt dan is er sprake van: - Verminderd vluchtvermogen. - Ernstige irritatie van ogen en luchtwegen. - Effecten kunnen slecht reversibel zijn. - Kans op reproductietoxiciteit en carcinogeniteit. 3. Levensbedreigende waarde (LBW) Als een waarde boven de LBW ligt dan is er sprake van: - Sterfte of levensbedreigende gezondheidseffecten kort na blootstelling Ic. Risicokarakterisering De GAGS beoordeelt het risico van de vrijgekomen stof en risico s voor de volksgezondheid (zie ook beoordeling gezondheidseffecten). Er wordt een inschatting gemaakt van de ernst van de situatie. De GAGS kan inhoudelijk worden bijgestaan door een expert van een landelijke ketenpartner (bijvoorbeeld RIVM). 2.3 Incident management IIa. Preventieve en beschermende maatregelen De Leidraad Ongevalbestrijding gevaarlijke stoffen van BZK beschrijft de organisatorische basisprincipes op het rampterrein bij rampen met chemische stoffen. In het geval van een ramp met chemische stoffen zal er op het rampterrein onderscheid gemaakt worden tussen veilig en onveilig gebied. De geneeskundige hulpverlening vindt altijd plaats in het veilige gebied. Triage De GAGS geeft advies over aandachtspunten bij triage aan de verantwoordelijke hulpverleners. Triage van slachtoffers met chemisch letsel is complexer dan van slachtoffers met een mechanisch letsel. Aandachtspunten zijn: - Periode van klachten. - Optreden van een klachtenvrij interval. Soms kunnen ernstige gezondheidseffecten zich pas enkele uren na de blootstelling openbaren. - Grotere groepen slachtoffers. - Gevaar voor secundaire besmetting van voornamelijk hulpverleners. Triage zal dus in het geval van een chemische ramp nodig zijn voor de bescherming van de eigen veiligheid van de hulpverleners. 7

8 Beschermende en medische maatregelen (medicatie, antidota) De GAGS geeft advies over de directe behandeling bij blootstelling aan en besmetting door specifieke chemische agentia. De GAGS kan inhoudelijk worden bijgestaan door landelijke expertisecentra zoals het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) en het RIVM. In het geval van medicatie als interventie zal de GHOR afspraken moeten maken met de GGD over de eventuele distributie van de medicatie of informatie over het antidota/medicijn. Behandeladviezen aan hulpverleners en artsen De GHOR adviseert de hulpverleningsdiensten over de beheersing van de verspreiding en voorkoming van besmetting. Advisering betreft onder andere: - De kans op besmetting van hulpverleners en hun materieel door besmette slachtoffers. - Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. In de acute fase is bij chemische rampen altijd overleg nodig met een GAGS als inhoudsdeskundige. De GAGS kan inhoudelijk worden bijgestaan door de landelijke ketenpartners (zoals het RIVM). Buiten het rampterrein moet advies gegeven worden aan de artsen of ziekenhuizen over het besmettingsgevaar, de handelswijze bij besmette slachtoffers en hoe de slachtoffers te decontamineren in het geval van een secundaire besmetting, of als dit niet (voldoende) op de plaats van de ramp gebeurd is. IIc. Evaluatie Voor de lange termijn voert de GHOR een evaluatie uit om eventuele knelpunten en problemen te signaleren binnen de witte kolom en over het verloop van de ramp. Deze evaluatie wordt gebruikt ter voorbereiding op een toekomstig grootschalig ongeval (of dreiging). 2.4 Gezondheidsonderzoek De GHOR wint in eerste instantie advies in over het uitvoeren van een gezondheidsonderzoek. In het geval van een chemische ramp kan er sprake zijn van een klachtenvrije interval. Die interval kan variëren van enkele uren tot jaren. Dit betekent bijvoorbeeld dat ernstige gezondheidseffecten zoals kanker zich pas 10 tot 20 jaar na de blootstelling openbaren. De lokale GGD en en het ministerie van VWS en CGOR zullen verantwoordelijk zijn voor het leveren van informatie. De GHOR geeft advies aan het openbaar bestuur met betrekking tot het doen van gezondheidsonderzoek. In geval van medische risicobeoordeling (de beoordeling van gezondheidseffecten op zowel de korte als lange termijn) is de GGD betrokken bij het opzetten van het gezondheidsonderzoek. De beslissing over de uitvoering van het gezondheidsonderzoek wordt genomen in de korte termijn fase van de repressie. Ook kan het onderzoek uitgevoerd worden door landelijke instituten, zoals het Centrum voor Gezondheidsonderzoek bij Rampen (CGOR) of het RIVM. De GHOR is hier in de eerste fase bij betrokken bij het creëren en definiëren van randvoorwaarden voor het gezondheidsonderzoek. 2.5 GHOR aandeel in gelieerde processen Gelieerde processen zijn rampenbestrijdingsprocessen, waarbij de inzet van meerdere diensten (brandweer, politie, gemeente, GHOR) per definitie noodzakelijk is. Bij deze gelieerde processen is een andere operationele hulpverleningsdienst dan de GHOR hoofdverantwoordelijk en heeft de GHOR veelal een adviserende rol. Dit is nader uitgewerkt in tabel

9 Tabel 2.2: GHOR aandeel in gelieerde processen bij rampen met RN stoffen tijdens de repressiefase Gelieerde processen* GHOR aandeel Uitvoering (sleutelfunctionarissen) A. Bron- en effectbestrijding (Brandweer) - Ontsmetten van mens en dier - Advies over al dan niet en werkwijze. - GAGS en Stralingsdeskundige i.s.m. brandweer. - Waarnemen en meten - Borgen informatievoorziening. Opvragen informatie bij meetploeg. - Leidinggevende GHOR functionaris (afhankelijk van opschalingfase). - Waarschuwen van de bevolking - Advies bij keuze al dan niet. - GAGS of stralingsdeskundige. C. Rechtsorde en Verkeer (Politie) - Ontruimen en evacueren - Advies over effect schuilen/ evacueren, medische advisering, en advies over bijstand. - GAGS en Stralingsdeskundige D. Bevolkingszorg (Gemeente) - Voorlichten en Informeren - Risicocommunicatie aan bevolking, aanleveren persberichten - Milieuzorg - Informatie verkrijgen bij maatregelen m.b.t. landbouw, drinkwater- en voedselvoorziening en - Communicatiemedewerker GHOR bureau - GAGS waterhuishouding - Opvangen en verzorgen van - Advisering medische zorg ter plaatse, - Actiecentrum GHOR slachtoffers opstarten PSHOR - Bijstandverlening bij opzetten van - Actiecentrum GHOR - Registratie van slachtoffers - Follow-up van - RGF - Nazorg gezondheidsonderzoek, inbreng in Informatie en Adviescentrum 2.6 Bron- en effectbestrijding (Brandweer) Ontsmetten van mens en dier De GHOR komt samen met de brandweer tot een advies over de beheersing van de verspreiding en voorkoming van besmetting. Het gaat daarbij onder andere om: - De kans op besmetting van hulpverleners en ketenpartners en hun materieel door besmette slachtoffers. - De afbakening van veilige en onveilige zones en de aan- en afvoerroutes. - Advies over de wijze waarop slachtoffers ontsmet moeten worden. Decontaminatie moet zo snel mogelijk (op het rampterrein) en zorgvuldig geschieden bijvoorbeeld door gebruik te maken van een decontaminatieplan. De leidinggevende van de GHOR (beschreven in GHOR proces geneeskundige hulpverlening somatisch) verkrijgt informatie over decontaminatie van de brandweer. De inhoudsdeskundige van de GHOR (GAGS of stralingsdeskundige) moet door de AGS of WVD van de brandweer geïnformeerd worden over de gemeten stof. Dit kan ook via de Officier van Dienst Geneeskundig (OvD-G) of leidinggevende GHOR functionaris gebeuren. Waarnemen en Meten De GHOR moet door de brandweer (AGS) geïnformeerd worden over de gemeten stof. In het geval van een RN ramp kan de meting ook door een andere (niet van de brandweer) meetploeg worden uitgevoerd. De leidinggevende GHOR functionaris dient informatie te verkrijgen over het type straling en de dosis, zodat de GAGS of stralingsdeskundige de gezondheidseffecten voor slachtoffers, bevolking en hulpverleners kan inschatten. Waarschuwen van de bevolking De GAGS of stralingsdeskundige geeft aan welke metingen gewenst of nodig zijn voor een goede schatting van de gezondheidsrisico s. De GAGS of stralingsdeskundige levert inhoudelijk advies over de gezondheidsrisico s aan de brandweer. De brandweer kan vervolgens overgaan tot het laten afgaan van de sirenes. 9

10 2.7 Rechtsorde en Verkeer (politie) Ontruimen en evacueren Er moeten maatregelen genomen worden om de bevolking binnen het (potentiële) verspreidingsgebied van de radioactieve wolk te beschermen. In het geval van een radioactieve wolk kan gekozen worden voor de maatregel schuilen. De beslissing tot schuilen is vastgelegd in de Leidraad Kernongevallen bestrijding. De GAGS of stralingsdeskundige geeft advies over het effect van schuilen of evacueren. De GHOR geeft advies over bijvoorbeeld het meenemen van medicijnen in het geval van een evacuatie. 2.8 Bevolkingszorg (gemeente) Voorlichten en Informeren De inhoudsdeskundigen van de GHOR (GAGS, stralingsdeskundige) en brandweer (AGS, WVD) adviseren de besluitvormers over welke risico s er spelen, welke factoren van invloed zijn en hoe deze gewogen moeten worden ten behoeve van de besluitvorming. De communicatiemedewerker van de GHOR (inhoudelijk bijgestaan door de GAGS) adviseert over de risicocommunicatie onder GHOR-omstandigheden naar publieksvoorlichters. Het gaat daarbij om: - Waarover het publiek moet worden voorgelicht. - Welke gedragsregels moeten worden gevolgd. - Het geven van (inhoudelijke) informatie en advies over de consequenties voor de volksgezondheid als gevolg van de ramp. - Informatie over zowel het korte, het middellange en het lange termijn effect. - Informatieverstrekking bij afschaling over het terugkeren naar de normale situatie. Milieuzorg In het geval een interventie wordt uitgevoerd, die betrekking heeft op de drinkwatervoorziening, worden deskundigen op het gebied van drinkwater ingeschakeld. Tevens zal het ministerie van VROM betrokken zijn. In het geval van interventies die betrekking hebben op de landbouw wordt het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) betrokken. De GAGS adviseert de RGF over de te nemen maatregelen, bijvoorbeeld het advies om geen groenten uit eigen tuin te eten. Opvangen en verzorgen van slachtoffers Het Actiecentrum GHOR (Ac-GHOR) zorgt op verzoek van de RGF voor medische ondersteuning bij het gemeentelijk proces opvang en verzorging van slachtoffers. De ondersteuning zal zich richten op: - Medische advisering, zoals het meenemen van medicijnen. - Advies voor kwetsbare groepen. De GHOR brengt de eventuele impact die de ramp kan hebben en de onrust die er kan ontstaan naar aanleiding van de RN ramp onder de aandacht bij de hulpverleningsdiensten. Registratie van slachtoffers Het Ac-GHOR ondersteunt (op basis van advies van de GAGS) het Centraal Registratie en Informatie Bureau (CRIB) bij het opzetten van een registratie gerelateerd aan een radiologisch of nucleair ongeval. Belangrijk bij registratie is te weten: - Aantal slachtoffers. - Blootstellingduur. - Aard van de blootstelling (welke straling). Nazorg De GHOR heeft een adviserende rol in de nazorg zolang de reguliere structuren nog te kort schieten. De zorg zal geleidelijk overgedragen worden aan de reguliere zorg. De GHOR besteedt aandacht aan de impact en onrust in het geval van een radiologische of nucleaire ramp. De GHOR kan adviseren tot het instellen van een Informatie en Adviescentrum (IAC), als centrale organisatie ter ondersteuning van de getroffen bevolking. De GHOR is verantwoordelijk voor de psychosociale nazorg (zie procesbeschrijving Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (PSHOR)). 10

11 3. COÖRDINATIE EN LEIDINGSTRUCTUUR GHOR Wanneer de MKA de ambulancezorg opschaalt en andere hulpverleners voor geneeskundige hulpverlening alarmeert ontstaat behoefte aan coördinatie en leiding. Bij verdere opschaling schaalt dus ook de coördinatie- en leidingstructuur op. Zoals beschreven in de Gecoördineerde Regionale Incident Bestrijdingsprocedure, kan de opschaling van de leidingstructuur GHOR ook haar oorzaak vinden in andere zaken dan grootschalige geneeskundige hulpverlening. Geneeskundig Organogram MKA Gelderland Midden Motorkap overleg 1 e ambulanceteam of OvD-G GRIP 0 GRIP 1 Informeren Hs-GHOR CoPI OvD-G / CvD-G Informeren Burgemeester GRIP 2 Kernteam ROT Hs-GHOR CoPI CvD-G / OvD-G Informeren RGF en Burgemeester GRIP 3 ROT Hs-GHOR CoPI CvD-G (R) BT Burgemeester RGF Informeren CdK + minister BZK GRIP 4 Coörd. Bgm. + RBT + ROT CoPI * Burgemeester + GBT + GMT + actiecentra CdK + (kern) PCC Informeren minister BZK / NCC 11

12 4. COÖRDINATIE EN LEIDINGSTRUCTUUR GHOR / GGD BIJ RNBC INCIDENTEN EN RAMPEN Organogram crisisorganisatie / management GHOR / VGZ GHOR GGD OMT/BAO (R) BT RIVM / LCI LNV VROM RGF crisisteam MT VGZ Hs-GHOR RAV R&B MZ BB JGZ Brandweer Politie Gemeenten ROT Actiecentrum GHOR Gem. Actiecentrum Inzamelen besmette waren Keten - partners Vaste vaccinatie locaties Mobiele vaccinatie teams 12

13 5. STAPPENPLAN BESLUIT INZAMELEN BESMETTE WAREN Incident of ramp categorie RNCB Meten omvang emissie WvD-org. Reg.brw. Interpretatie meetgegevens en effecten stof op volksgezondheid AGS / GAGS Adviseren en Informeren burgemeester RGF / (R) BT Geen risico volksgezondheid Wel risico volksgezondheid Sirenes? Schuilen? Ontruimen? Evacueren? brw pol Risicocommunicatie bevolking GHOR, GGD, gemeente(n) Besluit Inzamelen besmette waren Burgemeester Risicocommunicatie bevolking GHOR, GGD, Brw, Pol., gemeente(n) Risicocommunicatie bevolking GHOR, GGD, gemeente(n) Uitvoering inzamelen besmette waren Gemeente(n) Proces Nazorg Gemeente(n) 13

14 6. TAKEN GEMEENTE(N) DEELPLAN INZAMELEN BESMETTE WAREN 6.1 Inleiding De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van het deelproces Inzamelen besmette waren Nadat op advies van de GHOR het (Regionaal) Beleidsteam het besluit heeft genomen tot het inzamelen van de besmette waren, zullen de door de gemeente aangewezen gemeentelijke functionarissen en diensten de uitvoer ter hand nemen. Hierbij is het van belang dat er een goede afstemming is tussen de gemeentelijke actiecentra die belast zijn met het inzamelen van besmette waren en de sectie GHOR in het ROT en/of het actiecentrum GHOR / GGD. Vraagstellingen zijn: Bepalen omvang van het gebied waar moet worden ingezameld. De inhoud van de informatie aan de bevolking en de wijze waarop deze de burger bereikt. De wijze van inzamelen en de toe te passen bescherming voor de uitvoerenden. De wijze van (tijdelijke) opslag van de ingezamelde waren. De wijze van vernietiging van de besmette waren. Daarnaast zijn er ook andere gemeentelijke processen bij betrokken: Deelplan 18 Voorlichting en informeren (incluis deelplan 6 Waarschuwing bevolking). Het doel van het proces 'voorlichting' is: het verzamelen, vastleggen en op juistheid verifiëren van alle van belang zijnde gegevens over een voorval teneinde: - de bevolking te informeren en te waarschuwen; - de Commissaris van de Koningin te informeren; - de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, door tussenkomst van de Commissaris, te informeren; - de bij de bestrijding van de ramp betrokken functionarissen, instanties en organisaties te infomeren; - maatregelen bekend te stellen die door de bevolking zelf kunnen worden genomen; - maatregelen bekend te stellen die door de overheid zijn getroffen. Deelplan 22 Voorzien in primaire levensbehoeften. Het ten tijde van en na afloop van een incident verstrekken van (tijdelijke) huisvesting, voeding en verzorging aan gedupeerden. Deelplan 23 Registratie van schade en afhandeling. Onder het proces CRAS wordt verstaan het tijdens en na een calamiteit opnemen en registreren van de aangerichte schade met het doel een zo volledig mogelijk beeld te verkrijgen omtrent de aard en omvang van de totale schade. Deelplan 24 Milieuzorg. Het proces Milieu heeft tot doel de schadelijke gevolgen van de ramp of het zware ongeval voor het milieu te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. Deelplan 25 Nazorg. Het na een incident/calamiteit verlenen van de noodzakelijke hulp aan directe en indirecte slachtoffers en bij de hulpverlening betrokken personen ter voorkoming en ter opheffing van acute en/of blijvende schade op geestelijk, lichamelijk en maatschappelijk terrein. 14

15 6.2 Werkwijze actiecentrum Inzamelen Besmette Waren Hoofd van het proces Inzamelen besmette waren Het is de taak van het hoofd van het proces Inzamelen besmette waren leiding te geven aan het totale proces. In de preparatiefase wordt ervoor zorggedragen dat, door middel van opleidingen en oefeningen, het actiecentrum Inzamelen besmette waren, na alarmering, in ieder geval binnen een uur met een basisbezetting operationeel kan zijn. Zodra het proces geactiveerd moet worden, rapporteert hij/zij aan de rampenstaf/bevoegd gezag en draagt, als lid van het managementteam, zorg voor de afstemming met andere afdelingshoofden. Hij onderhoud de contacten met het Hoofd van de Sectie GHOR (Hs-GHOR) in het ROT / Hoofd actiecentrum GHOR/GGD. Coördinator actiecentrum Inzamelen besmette waren. Hij/zij is eindverantwoordelijk voor alle werkzaamheden van het actiecentrum. Hij/zij draagt er zorg voor dat alle medewerkers optimaal kunnen functioneren. Hij/zij ontwerpt een inzamelplan, informeert en adviseert de procesverantwoordelijke en zorgt voor afstemming met andere gemeentelijke actiecentra. Medewerkers Onder leiding van de coördinator verzamelen de medewerkers de relevante informatie betreffende het proces Inzamelen besmette waren in de gegeven situatie. Zij analyseren de situatie, adviseren de coördinator actiecentrum en stemmen af met relevante instanties inzake de te verstrekken adviezen. Administratieve medewerkers Administratieve medewerkers voeren opgedragen werkzaamheden onder leiding van de coördinator actiecentrum Inzamelen besmette waren uit. Zij verlenen administratieve ondersteuning aan de uitvoering van het proces. Personele bezetting en middelen Bij het proces Inzamelen besmette waren zijn o.a. betrokken: - procesverantwoordelijke; - coördinator Inzamelen besmette waren, leider actiecentrum; - medewerkers..; - eventueel ingeschakelde derden zoals collega s uit.. ; - personeel werkzaam bij andere afdelingen. N.B. Deze lijst is een voorbeeld. 15

16 BIJLAGE 1: HET GEMEENTELIJK ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN Plaats van vestiging In principe zal het gemeentelijk actiecentrum INZAMELEN BESMETTE WAREN worden ingericht in het.: Afdeling: Kantoor/Kamer: Telefoonnrs: Faxnr: Voorbereiden reservelocatie: Adres: Gebouw/afdeling/kantoor/kamer: Telefoonnrs: Faxnr: 2. Alarmering Door: Wie: Adres: Tel. thuis/werk. (naam) Hfd. Inzamelen besmette waren Hfd. Inzamelen (naam) Coörd. actiectr /... besmette waren Coörd. actiectr. (naam) medewerker / (naam) medewerker / (naam) medewerker / (naam) medewerker / (naam) medewerker / (naam) medewerker / (naam) medewerker / Contactfunctionaris regio / idem (reserve) /... 16

17 BIJLAGE 2: TAAK HOOFD VAN HET PROCES INZAMELEN BESMETTE WAREN A. In het kader van de voorbereiding heeft het hoofd van het proces inzamelen besmette waren de volgende taken: Alarmering Gaat na door wie en op welke wijze hij/zij wordt gealarmeerd. Draagt zorg voor een interne alarmeringslijst. Locatie Vastleggen locatie actiecentrum Inzamelen besmette waren. Reservelocatie vastleggen. In principe wordt het actiecentrum gevestigd in het gemeentehuis. Medewerkers Geeft aanwijzingen aan medewerkers omtrent hun taak en werkwijze. Draagt zorg voor het bekwamen voor de te vervullen functie door opleiding en oefening. Automatisering Gaat na of de te gebruiken computers onder alle omstandigheden kunnen worden gebruikt. (Stroomstoring, wachtwoord, beveiliging enz.). Telecommunicatie Bepaalt de hoeveelheid benodigde telefoontoestellen, faxen, lijnen en nummers. Gaat na of deze op het gewenste moment beschikbaar zijn. Materieel Draagt zorg voor het voorhanden hebben van voldoende materieel, in het bijzonder voorschriften en richtlijnen op het gebied van besmettingen. Overleg Draagt zorg voor regelmatig overleg en afstemming met collega s van andere afdelingen, andere gemeenten en organisaties die een rol kunnen hebben in het kader van het proces Inzamelen besmette waren. Is lid van het managementteam. B. In het kader van de uitvoering heeft het hoofd van het proces inzamelen besmette waren de volgende taken: Alarmering Alarmeert in voorkomend geval persoonlijk de coördinator van het actiecentrum Inzamelen besmette waren. Locatie Bepaalt de locatie van het actiecentrum Inzamelen besmette waren. Leiding geven Instrueert en geeft functionele leiding aan de coördinator van het actiecentrum Inzamelen besmette waren. Overleg/coördinatie Is lid van het managementteam. Pleegt in het managementteam overleg met overige gemeentelijke procesverantwoordelijken. Draagt daarbij zorg voor een goede afstemming van het proces Inzamelen besmette waren met de overige in uitvoering zijnde processen. Adviseert de gemeentesecretaris/hoofd managementteam betreffende zaken, die dit proces aangaan. Evaluatie Draagt zorg voor de evaluatie van het proces. 17

18 BIJLAGE 3: TAAK COÖRDINATOR ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN IN HET KADER VAN DE UITVOERING De coördinator van het actiecentrum heeft de volgende taken: 1. Is verantwoordelijk voor de alarmering van de benodigde medewerkers in het actiecentrum Inzamelen besmette waren. 2. Maakt analyse van de situatie en bepaalt de benodigde personele bezetting van het actiecentrum. Regelt zo nodig de vervanging dan wel de aflossing van dit personeel. 3. Geeft instructie en leiding aan de medewerkers in het actiecentrum, regelt een goede taakverdeling en afstemming van de werkzaamheden van de medewerkers. Draagt zorg voor de verzorging van het personeel. 4. Is verantwoordelijk en draagt zorg voor: - het operationeel maken van het actiecentrum; - het plan van aanpak met betrekking tot het proces Inzamelen besmette waren; - afstemming van de werkzaamheden met de overige actiecentra, en via de procesverantwoordelijke met het beleidsteam, het operationeel team, het managementteam en operationele diensten. 5. Draagt zorg voor het doen registreren van ontvangen klachten betreffende het inzamelen en het doen afhandelen van deze klachten. 6. Adviseert Hoofd Inzamelen besmette waren omtrent de te nemen maatregelen ter voorkoming van danwel ter beperking van schadelijke milieu- en/of gezondheidsaspecten en verstrekt gevraagd en ongevraagd alle informatie benodigd voor het opstellen van beleidsbeslissingen. 7. Adviseert de procesverantwoordelijke met betrekking tot de regionale bijstand van deskundigen en van deskundigen uit andere organisaties. 8. Stelt de procesverantwoordelijke alle relevante gegevens benodigd voor de evaluatie van het proces ter beschikking. 9. Draagt zorg voor het verlenen van nazorg aan medewerkers Inzamelen besmette waren. 18

19 BIJLAGE 4: INSTRUCTIE COÖRDINATOR ACTIECENTRUM INZAMELEN BESMETTE WAREN Indien het proces Inzamelen van besmette waren van toepassing is, geldt de volgende instructie voor de coördinator actiecentrum inzamelen besmette waren: De coördinator actiecentrum Inzamelen besmette waren: 1 Wordt gealarmeerd door het Hoofd Inzamelen besmette waren of anderszins door de zorg van de gemeentesecretaris c.q. de AOV. 2 Vervoegt zich ten spoedigste bij de procesverantwoordelijke c.q. de AOV c.q. de gemeentesecretaris en laat zich informeren over het incident en zo mogelijk, de opdracht voor het actiecentrum Inzamelen besmette waren. 3 Voert zijn werkzaamheden uit onder de verantwoordelijkheid van het Hoofd Inzamelen besmette waren. 4 Adviseert de procesverantwoordelijke over de locatie van het actiecentrum. Maakt locatie en tijdstip van inwerkingstelling intern bekend. 5 Alarmeert onder opgave van de meldlocatie de noodzakelijke medewerkers (zie alarmeringslijst). 6 Draagt zorg voor het inrichten van het actiecentrum Inzamelen besmette waren. 7 Maakt een analyse van de ontstane situatie. Stelt een plan van aanpak op. Houd hierbij rekening met: - te stellen prioriteiten; - aard en hoeveelheid in te zamelen waren; - methode van inzamelen; - personeel en middelen benodigd voor het inzamelen; - transport en opslag van ingenomen waren; - opslaglocatie en wijze van opslaan c.q. vernietigen; - persoonlijke bescherming van inzamelaars; - registratie. 8 Maakt ten behoeve van verslaglegging aantekening, onder vermelding van tijdstippen, van: - alarmering; - aankomst op locatie; - aantal opgeroepen medewerkers; - genomen besluiten; - gegeven opdrachten; - aanvang werkzaamheden; - ontvangen meldingen c.q. klachten en de afdoening daarvan. Deze verslaglegging blijft gedurende de gehele periode dat het actiecentrum operationeel is gehandhaafd. 9 Laat zich bijstaan en tijdens zijn afwezigheid vervangen door een aangewezen vervanger. 10 Draagt zorg voor het maken van een aflossingsschema en laat de uitvoering van dit schema bewaken. 11 Laat zorgdragen voor een goede logistiek. 12 Beëindigt taken actiecentrum na daartoe bekomen opdracht van of namens de burgemeester. 13 Stelt vast of er taken c.q. werkzaamheden moeten worden overgenomen en door wie. - Maakt beëindiging werkzaamheden bekend aan de medewerkers Inzamelen besmette waren. - Bepaalt op welke wijze de locatie wordt ontruimd en op welke wijze de gegevens van het actiecentrum worden opgeslagen. - Maakt beëindiging werkzaamheden en sluiting van het actiecentrum in- en extern bekend. 14 Inventariseert de behoefte aan nazorg bij de medewerkers Inzamelen besmette waren. 15 Draagt zorg voor het geven van nazorg. Handelt daarbij conform het deelplan behorende bij het proces Nazorg. 16 Verzamelt de beschikbare gegevens ten behoeve van het door het Hoofd Inzamelen besmette waren op te maken verslag/evaluatie. 17 Draagt mede zorg voor een uitgewerkt verslag. 19

20 BIJLAGE 5: TAAK (ADMINISTRATIEF) MEDEWERKER De (administratief) medewerker heeft de volgende taken: 1. Medewerkers ten behoeve van het actiecentrum Inzamelen besmette waren worden opgeroepen en gealarmeerd door of namens de coördinator van het actiecentrum. 2. Zij vervoegen zich ten spoedigste op de aangegeven locatie bij coördinator actiecentrum. 3. Zij worden ingezet onder leiding of op aanwijzing van de coördinator actiecentrum danwel bij diens afwezigheid door diens plaatsvervanger. 4. Zij voeren de gegeven opdrachten of aanwijzingen uit. 5. Tot de op te dragen werkzaamheden behoren onder meer: - Het inrichten van het actiecentrum Inzamelen besmette waren; - Het uitvoeren van alle door of namens de coördinator opgedragen werkzaamheden - Het vastleggen van alle activiteiten in een logboek - Het vastleggen van ingekomen klachten en de wijze van afdoening. 20