Handleiding afstuderen HBO-ICT

Transcriptie

1 Handleiding afstuderen HBO-ICT Studiejaar Studielast : 30 EC Datum van uitgave : september 2016 Versie : 1.1 Cursusjaar : Leerroute : alle Studiejaar : jaar 4

2 Inhoudsopgave Inleiding Wat is een goede afstudeeropdracht? Hoe vind je een afstudeerbedrijf? De gehele procedure Vooraf Het afstuderen De afronding Het afstudeerrapport De afstudeerzitting De beoordeling

3 Inleiding Meestal is de afstudeeropdracht het laatste onderdeel van de Opleiding HBO-ICT. Het is een laatste krachtproef waarin de student toont een opdracht uit zijn toekomstig beroep zelfstandig te kunnen uitvoeren. De afstudeeropdracht bestaat uit een periode van ongeveer honderd werkdagen. Hierin wordt de opdracht uitgevoerd inclusief praktijkgericht onderzoek. De afstudeeropdracht wordt afgesloten met een schriftelijk rapport en een mondelinge presentatie, de afstudeerzitting. Zowel het rapport als de presentatie dienen duidelijk inzicht te geven in hoe de opdracht is uitgevoerd en wat het resultaat is van de verrichte werkzaamheden. Op A-Z Studenten / Afstuderen (T)I & BIM ( staan de voorwaarden om aan de afstudeeropdracht te mogen beginnen. 2

4 1. Wat is een goede afstudeeropdracht? Een goede afstudeeropdracht moet aan twee eisen voldoen: zij is van het niveau dat past bij een pas afgestudeerde HBO ingenieur; de afstudeeropdracht vormt zoveel mogelijk een afgerond geheel, waarvan verwacht kan worden dat zij in een periode van 100 werkdagen kan worden uitgevoerd. Ter toelichting het volgende. Een afstudeeropdracht verschilt van een stage. Bij een stage is het mogelijk een aantal verschillende werkzaamheden te verrichten zonder aan één duidelijk project te werken. De afstudeeropdracht kan wel een deel zijn van een groter project, maar het deel van de student moet een duidelijk afgebakend geheel zijn. Als de student meewerkt in een groot project van bijvoorbeeld het AMC bij het bouwen van een bloeddrukmeetsysteem, dan is het prima als de bijdrage uit het ontwikkelen van het data acquisitiegedeelte bestaat. Dit vormt immers een duidelijk afgebakend deelproject. In dit voorbeeld zou het dus niet juist zijn als de opdracht geformuleerd zou worden als: het meewerken aan het realiseren van een bloeddrukmeetsysteem. De formulering moet duidelijk maken dat zelfstandig is gewerkt aan het afgeronde geheel van het data acquisitiesysteem. Een goede formulering zou zijn: het ontwikkelen van een data acquisitiesysteem dat onderdeel vormt van een bloeddrukmeetsysteem. Onderzoek Sinds een aantal jaren speelt praktijkgericht onderzoek een steeds belangrijker rol in het HBOonderwijs. Er wordt nu van alle hbo-afgestudeerden verwacht dat zij in staat zijn op systematische wijze praktijkgericht onderzoek uit te voeren. Dit moet ook blijken uit de afstudeeropdracht. Dit betekent dat er ruimte moet zijn om tijdens de afstudeeropdracht onderzoek te doen en er verslag van te doen in het afstudeerrapport. Meestal kan dit in het kader van de oorspronkelijke opdracht en verrijkt het de uitkomst. De student wordt tijdens de afstudeeropdracht opgeroepen door het stagebureau voor intervisie gericht op het schrijven van het afstudeerrapport, de eerste bijeenkomst is met name gericht op dit doen van praktijkgericht onderzoek. 3

5 2. Hoe vind je een afstudeerbedrijf? De afstudeerder wordt geacht zelf een afstudeerbedrijf te vinden. Dit kan op dezelfde manier gaan als bij het vinden van een stage namelijk via de opdrachtendatabase. Je kunt bedrijven aanschrijven of mailen die op de opdrachtendatabase genoemd zijn, je kunt kijken in een map met beschrijvingen van afstudeeropdrachten uit het recente verleden of je kunt zelf contact opnemen met een bedrijf waarvan je denkt dat er een geschikte afstudeeropdracht is te krijgen. Gezamenlijke opdracht Indien 2 studenten samen een opdracht willen doen moet voor aanvang een gesplitste aanvraag ingediend worden waaruit heel duidelijk blijkt welke student voor wat verantwoordelijk is. Studenten krijgen ieder een eigen afstudeerbegeleider toegewezen en houden ieder een eigen zitting, aansluitend op elkaar. Een gezamenlijke opdracht in eigen bedrijf is alleen onder strikte voorwaarden toegestaan. Afstuderen in het buitenland Een noodzakelijke voorwaarde voor het krijgen van toestemming voor een afstudeeropdracht in het buitenland is, dat gedurende de studie de student heeft getoond zelfstandig te kunnen werken. Er moet ook voldoende garantie zijn voor een goede begeleiding vanuit het afstudeerbedrijf en een regelmatig contact met de afstudeerbegeleider. Voor afstuderen in het buitenland gelden verder dezelfde regels als voor het afstuderen in Nederland. Voor meer informatie kan de student contact opnemen met het bureau internationalisering van de opleiding. Afstuderen op de Hogeschool van Amsterdam Alhoewel dit zoveel mogelijk beperkt wordt is afstuderen op de hogeschool mogelijk. In dat geval moet je er op letten dat je zowel een bedrijfsbegeleider (docent) als een afstudeerbegeleider vindt. De twee taken die bij hen horen kunnen niet in één persoon verenigd worden. Afstuderen in een eigen bedrijf Er zijn een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen: de student moet beschikken over een goedgekeurd ondernemingsplan voor aanvang van de afstudeeropdracht. Dit moet worden voorgelegd aan de afstudeercommissie. Deze bepaalt of aan het gevraagde niveau wordt voldaan. Er wordt een docent aangewezen door de opleiding die de student begeleidt in de rol van bedrijfsbegeleider. Het mag geen opdracht zijn in samenwerking met een andere student. 4

6 3. De gehele procedure 3.1 Voor aanvang Heeft een student een bedrijf op het oog waar hij zou willen afstuderen, dan neemt de student zelf contact op met het bedrijf. Wordt er tot overeenstemming gekomen, dan stelt de student samen met iemand van het bedrijf een korte omschrijving op van de afstudeeropdracht. De opdracht wordt vastgelegd op het formulier Aanmeldingsformulier Afstudeeropdracht te downloaden van A-Z Studenten / Afstuderen HBO-ICT. Dit formulier wordt ter goedkeuring digitaal aan de afstudeercommissie voorgelegd via afstudeercommissie.hbo-ict@hva.nl. Op dit formulier wordt naast de bedrijfsgegevens en opdrachtomschrijving een verantwoording geformuleerd waarop de commissie haar oordeel kan vellen om tot goedkeuring van de opdracht te komen. De student geeft ook op het formulier aan welke competenties van toepassing zijn op de afstudeeropdracht. Tevens kan aangegeven worden welke docent de voorkeur heeft als afstudeerbegeleider. De commissie probeert bij de toewijzing van een afstudeerbegeleider rekening te houden met deze voorkeur. Als er door de afstudeercommissie op grond van bovenstaande toestemming wordt verleend, zorgt de student dat er uiterlijk in week 1 van de afstudeeropdracht een volledig ondertekende versie van het formulier geupload wordt naar OnStage (onstage.hva.nl), het stagebureau maakt na goedkeuring van de afstudeeropdracht door de afstudeercommissie een dossier voor de student aan in OnStage. 3.2 Tijdens het afstuderen De student werkt gedurende circa 20 weken (100 werkdagen) bij het afstudeerbedrijf aan zijn opdracht. Hij onderhoudt regelmatig contact met zijn begeleiders over de vorderingen en maakt een afspraak op de opleiding met de afstudeerbegeleider in de eerste week van de afstudeeropdracht. De afstudeerbegeleider komt rond week 5 op bedrijfsbezoek en rond week 15 vindt er een go no go gesprek plaats met de bedrijfsbegeleider en afstudeerbegeleider in verband met het aanvragen van de afstudeerzitting. Doen zich tussentijds problemen voor, dan dienen de student of de bedrijfsbegeleider zo snel mogelijk contact op te nemen met de afstudeerbegeleider. Indien tijdens de afstudeeropdracht blijkt dat de omschrijving van de afstudeeropdracht bijstelling behoeft dan is het zaak die aanpassingen schriftelijk vast te leggen. Bij grote veranderingen moet de opdracht opnieuw voorgelegd worden aan de afstudeercommissie. De duur van een afstudeeropdracht is maximaal 6 maanden met een mogelijke verlenging van 3 maanden. Na 6 maanden wordt er gekeken of de afstudeeropdracht nog actueel is. Als de verlenging van 3 maanden verlopen is, vervalt de opdracht en moet je een nieuwe opdracht starten. Aanvraag afstuderen In week 15 van de afstudeeropdracht zal er een go/no go-gesprek plaatsvinden met de afstudeerbegeleider en eventueel de bedrijfsbegeleider. De basis voor dit gesprek is het concept afstudeerrapport. Circa 70% van het rapport moet daarvoor gereed zijn. Dit conceptafstudeerrapport zal door de afstudeerbegeleider ook gecheckt worden op fraude. De afstudeerbegeleider bepaalt aan de hand van dit concept rapport en de voortgang bij het bedrijf, 5

7 of er voldoende aantoonbare vorderingen gemaakt zijn om deel te kunnen nemen aan de eerstvolgende periode van afstudeerzittingen. Indien dit voldoende is, zal het formulier Aanvragen afstudeerzitting (te downloaden van de A-Z Studenten / Afstudeerzitting HBO-ICT) ter plekke worden ingevuld. Informatie over de zittingsperioden, aanvraagdeadline e.d. ontvangt de student van het stagebureau. Vuistregels en adviezen De diverse afstudeerbegeleiders met langdurige ervaring met het begeleiden hanteren graag allerlei vuistregels en verstandige tips. We geven er enkele: Deel de afstudeerperiode in drie grofweg even lange perioden in. Deel 1 gebruik je voor de voorbereiding (inwerken, literatuurstudie, bestellingen doen, enz.). In deel 2 wordt hoofdzakelijk het eigenlijke werk gedaan. Deel 3 wordt vooral besteed aan consolidatie en het rapport. Begin zo vroeg mogelijk met na te denken over de inhoud van je afstudeerrapport en houd op papier je vorderingen, je successen, tegenslagen, enz. bij in een logboek. Laat het (concept)rapport als het al wat meer vorm en omvang heeft gekregen vooral ook lezen aan iemand die geen verstand heeft van het onderwerp (familielid, vriend of vriendin). Vraag om een eerlijke reactie. Probeer wat je doet ook eens aan anderen uit te leggen voor je erover schrijft. Snapt men wel echt wat je bedoelt te zeggen? Houd een proefpresentatie en probeer je te richten tot de toehoorders die minder in het onderwerp zijn ingewijd dan jezelf of de bedrijfsbegeleider. 3.3 De afronding De afstudeeropdracht is niet voltooid zonder dat er een afstudeerrapport is ingeleverd en is verdedigd tijdens een afstudeerzitting. Tijdens deze zitting wordt de totale afstudeeropdracht beoordeeld. Het rapport dient tijdig (zie punt 4) ingeleverd te zijn. In de volgende paragrafen gaan we dieper in op het afstudeerrapport, de afstudeerzitting en de beoordeling. 6

8 4 Het afstudeerrapport Het schriftelijke rapport van het afstudeerwerk dient geschreven te zijn in de Nederlandse taal met goed lopende zinnen en zonder spelfouten. Moet het rapport in een andere taal geschreven worden dan kan dit alleen na overleg met de afstudeerbegeleider. Met het rapport verantwoord je je tegenover de opleiding over je werkzaamheden bij je afstudeerbedrijf. We verwachten dat in het rapport altijd een aantal onderwerpen aan de orde komen: Gestelde leerdoelen Inventarisatie werkzaamheden Randvoorwaarden en uitgangspunten Gemaakte keuzes Methoden en technieken Verloop van de werkzaamheden Beschrijving producten Behaalde leerdoelen Reflectie op werkzaamheden Zo'n rapport, dat in eerste instantie voor de opleiding geschreven wordt, leent zich niet altijd voor een uitgebreide (technische) verantwoording van het product dat over het algemeen tijdens de afstudeeropdracht gemaakt wordt. Die verantwoording in de vorm van bijvoorbeeld technische documentatie, handleidingen of een onderzoeksverslag worden opgeleverd aan het bedrijf. Om ook een goed oordeel te kunnen vellen over het technisch kunnen, verwachten wij dat de student deze documenten samen met het afstudeerrapport voor de afstudeerzitting inlevert. Alleen als de afstudeerbegeleider akkoord is dat (een deel van) deze documenten ontbreken kan volstaan worden met het afstudeerrapport. Voor verdere richtlijnen over de indeling en opmaak van het afstudeerrapport zie het afzonderlijke document Richtlijnen Afstudeerrapport op A-Z Studenten / Afstudeerrapport HBO- ICT. Tijdens de afstudeeropdracht wordt de student een aantal keer door het stagebureau opgeroepen voor intervisie gericht op het schrijven van het afstudeerrapport. N.B. Het komt soms voor dat een opdrachtgever bezwaar maakt tegen het beschikbaar stellen van materiaal dat binnen de opdracht opgeleverd wordt. De opleiding behoudt zich dan het recht voor om de afstudeerzitting te annuleren. Als opleiding behoren wij immers, dat wat de student geproduceerd heeft, goed te kunnen behoordelen. Uiteraard zullen we in dit soort gevallen in alle redelijkheid opereren. Het tekenen van een geheimhoudingsverklaring behoort tot de mogelijkheden. Inleveren rapport De student levert het afstudeerrapport en eventuele verdere documentatie ten minste twee weken voor de datum van de afstudeerzitting digitaal in via OnStage (OnStage.hva.nl). Het stagebureau zorgt voor distributie naar indien van toepassing de extern deskundige, er is niet altijd voor iedere zitting een extern deskundige beschikbaar. De student zorgt zelf dat de bedrijfsbegeleider een exemplaar krijgt. Na het inleveren van het rapport mag de afstudeerbegeleider tot 3 dagen voor de zittingsdatum de zitting annuleren op basis van het afstudeerrapport. De afstudeerbegeleider neemt dan contact op met de student. 7

9 Tenslotte stelt de HvA het op prijs als het afstudeerrapport in de digitale mediatheek wordt opgenomen. Dit kan via de publicatieservice Scripties Online. De student krijgt bij de bevestiging van de afstudeerzitting hierover meer informatie. Inleveren presentatie Uiterlijk op de dag van de afstudeerzitting levert de student ook de presentatie via OnStage in. 8

10 5 De afstudeerzitting Afstudeerzittingen worden vijf maal per jaar door het stagebureau georganiseerd, zie voor de jaarplanning A-Z Studenten / Afstudeerzitting HBO-ICT / jaarplanning. De afstudeerzitting is bedoeld om een afsluitend evaluerend gesprek te hebben over het verrichte werk. De afstudeerder verzorgt een mondelinge presentatie waarin een overzicht wordt gegeven van het werk dat tijdens de afstudeeropdracht verricht is. In de meeste gevallen zal het een overzicht en samenvatting zijn van gedeelten uit het afstudeerrapport. Naar aanleiding van zowel de presentatie als het rapport kunnen vragen worden gesteld. Bij deze verdediging van de afstudeeropdracht zijn de volgende personen aanwezig: de afstudeerbegeleider, deze docent heeft de student begeleid tijdens de afstudeerperiode afstudeerassessor, deze docent beoordeelt het werk op grond van het afstudeerrapport en de mondelinge toelichting daarop en is voorzitter van de afstudeerzitting. de bedrijfsbegeleider, deze heeft de student vanuit het bedrijf begeleid en weet als beste hoe gefunctioneerd is en of aan de doelstelling van de afstudeeropdracht voldaan is. een extern deskundige, iemand uit het bedrijfsleven die een aantal afstudeerzittingen van studenten bijwoont. Deze heeft het rapport gelezen en kan het werk, het rapport en de presentatie vanuit een meer objectief standpunt beoordelen en helpt ons zodoende de kwaliteit van de opleiding te bewaken. de afstudeerder zelf, zorg ervoor dat je goed voorbereid bent en vooral dat je op tijd aanwezig bent bij de verdediging van jouw afstudeeropdracht. In overleg met de afstudeerbegeleider kunnen gasten worden uitgenodigd. Het gaat dan bijvoorbeeld om personen die nauw betrokken zijn geweest bij de studie en het afstudeerwerk (zoals de loopbaanadviseur) of die sterk in het onderwerp geïnteresseerd zijn. Meld extra gasten bij het stagebureau als het om meer dan twee personen gaat of als deze persoon ook medebeoordelaar van de afstudeeropdracht is. De afstudeerzitting zal worden opgenomen ten behoeve van archiefdoeleinden. Deze opname wordt niet gepubliceerd en is eventueel alleen beschikbaar als webcollege als de student dit aangegeven heeft op het aanvraagformulier voor de afstudeerzitting. De afstudeerzitting verloopt als volgt. 1. De assessor heet iedereen welkom, legt kort de procedure van de afstudeerzitting uit en geeft vervolgens de student het woord. 2. De student krijgt tussen de twintig en dertig minuten de tijd om een verhaal over de afstudeeropdracht te presenteren. Er is een pc met beamer in het lokaal aanwezig. Bereid je presentatie goed voor en lees de instructies voor de stagepresentatie in de stagehandleiding nog eens door op de punten waar je bij een presentatie op moet letten. Zorg er ook voor dat de presentatie gericht is op de aanwezigen die niet het hele afstudeerproces meegemaakt hebben. 3. Na de presentatie stellen de aanwezigen vragen over de inhoud van de presentatie en over de inhoud van het rapport. 4. Daarna word de student verzocht het lokaal even te verlaten waarna de aanwezigen gezamenlijk de afstudeeropdracht beoordelen. 5. De assessor zal de student weer binnenroepen en de beoordeling meedelen en hierop een korte toelichting geven. 9

11 6 De beoordeling Het afstudeerwerk wordt op vier onderdelen beoordeeld: 1. Verdediging (presentatie- & verdedigingstechniek) 2. Proces (professionaliteit van de student tijdens het afstuderen) 3. Product (gemaakt product tijdens het afstuderen) 4. Techniek & Methoden (toegepast in de opdracht/onderzoek) De assessor bepaalt samen met de aanwezigen de uiteindelijke beoordeling. De beoordeling van de bovengenoemde vier onderdelen vult hij in op een formulier waarop ook een (geheel) eindcijfer komt te staan. Alle onderdelen moeten met een voldoende zijn beoordeeld. Is het resultaat een 6 of meer dan is de student geslaagd voor wat betreft het onderdeel afstudeeropdracht. Heeft de student na de afstudeerzitting aan alle (studie)voorwaarden voldaan, dan kan het diploma aangevraagd worden bij de SIS-administratie van de opleiding. Kijk voor de diplomeringsdata en aanvraagdeadlines op A-Z Studenten / Diploma en verder. Het diploma moet vaak al aangevraagd worden voordat de afstudeerzitting plaatsvindt, de SIS-vereisten staan dan dus nog niet op voldaan. Bij niet slagen zijn er een aantal mogelijkheden tot herkansing; namelijk het uitvoeren van een aanvullende opdracht, het aanvullen of verbeteren van het rapport, het opnieuw houden van een presentatie of een geheel nieuwe afstudeeropdracht. Het herkansingsproduct moet altijd voorgelegd worden aan alle betrokkenen, dus ook aan de bedrijfsbegeleider en de extern deskundige. 10