Den Haag, September 2014

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan het 7e Nationaal POH congres, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Praktijkondersteuners op 22 mei 2014 te Ede. Den Haag, September 2014

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Resultaten toezichtbezoek Inleiding Algemene gegevens Organisatie samenkomst Gunstbetoon (gunstbetoon en geschenken) Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.5 Opgevraagde documenten 7 3 Conclusies Inleiding Congres voldoet overwegend aan de reclameregels Te nemen maatregelen 10 Pagina 2 van 10

3 1 Inleiding In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) op 22 mei 2014 een onaangekondigd bezoek gebracht aan het 7 e Nationaal POH congres (hierna: POH congres) te Ede. Het congres werd georganiseerd door de Nederlandse Vereniging van Praktijkondersteuners (hierna: NVvPO). Zij heeft opdracht gegeven aan Health Investment om het congres te organiseren. Doel van het inspectiebezoek bezoek was te beoordelen in hoeverre NVvPO) de regels voor geneesmiddelenreclame naleefde. Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen, toetste de inspectie aan de toepasselijke wet- en regelgeving. Het gaat om de hoofdstuk 9 van de Geneesmiddelenwet en de Beleidsregels gunstbetoon Geneesmiddelenwet (Beleidsregels gunstbetoon). Afschriften van de wetteksten zijn te vinden op Meer specifiek toetste de inspectie aan de regels gastvrijheid, geschenken en transparantie, te vinden in artikel 94, onder b en c van de Geneesmiddelenwet en onderdeel 2.1 onder b en c van de Beleidsregels gunstbetoon. De inspectie heeft een beoordelingskader opgesteld, waarmee zij heeft getoetst aan deze aspecten. Ten eerste heeft de inspectie beoordeeld of de gastvrijheid beperkt is gebleven tot hetgeen strikt noodzakelijk is om aan de bijeenkomst te kunnen deelnemen. Daartoe heeft de inspectie beoordeeld of het programma, de locatie en de kosten van het congres te rechtvaardigen zijn. Ten tweede heeft de inspectie beoordeeld of de uitgereikte geschenken een geringe waarde hebben. Tenslotte heeft de inspectie gekeken naar de transparantie over banden van sprekers. Zij heeft hierbij gekeken of (eventuele) banden vooraf bekend zijn gemaakt en of artsenbezoekers als zodanig herkenbaar zijn. Hierbij was van belang of de deelnemers aan dit congres konden worden aangemerkt als beroepsbeoefenaar in de zin van de Geneesmiddelenwet of als publiek. Met het oog hierop beoordeelde de inspectie of farmaceutische bedrijven bij hun stands reclame maakten voor receptgeneesmiddelen. Op grond van artikel 85, onder a van de Geneesmiddelenwet is publieksreclame voor receptgeneesmiddelen verboden. In dit rapport worden de resultaten weergegeven van het onderzoek naar de mate waarin NVvPO de regels op het gebied van geneesmiddelenreclame naleefde tijdens het bezochte congres. Achtereenvolgens worden twee vragen beantwoord: Hoe heeft de NVvPO invulling gegeven aan het POH congres voor wat betreft de organisatie en gunstbetoon (hoofdstuk 2)?; Wat is het oordeel van de inspectie over in hoeverre NVvPO de regels voor geneesmiddelenreclame naleefde (hoofdstuk 3)? Pagina 3 van 10

4 2 Resultaten toezichtbezoek 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk leest u hoe de NVvO invulling heeft gegeven aan het POH congres voor wat betreft de organisatie van het congres en gunstbetoon tijdens het congres. De informatie in dit hoofdstuk is een weergave van hetgeen de inspectie heeft geconstateerd in een gesprek met de NVvPO en Health Investment (het organiserende bureau) tijdens het inspectiebezoek, de documenten die Health Investment heeft nagestuurd naar aanleiding van het bezoek en de volgende bijgewoonde onderdelen van het congres: - diverse lezingen - stands van diverse bedrijven. Er zijn twee aandachtsgebieden: organisatie samenkomst en gunstbetoon (gastvrijheid en geschenken). Na de algemene gegevens over het congres vindt u de resultaten per aandachtsgebied weergegeven in een tabel. 2.2 Algemene gegevens Algemene gegevens Titel Adres Verantwoordelijke voor organisatie Initiator 7e Nationaal POH congres Reehorst, Ede NVvPO NVvPO Organisator Health Investment verzorgde de organisatie in opdracht van de NVvPO. Samen hebben ze nagedacht over de sprekers. Financier/sponsor Er waren in totaal 24 sponsoren. Alleen de 9 sponsoren van de farmaceutisch industrie worden hieronder genoemd. Hoofdsponsoren: NovoNordisk en Lilly. Exposanten en sponsoren: Chiesi, Actavis, Bayer, Menarini, Focus care, Takeda en Novartis. Datum inspectie 22 mei 2014, 9:30 16:30 Duur inspectie Naam inspecteurs/aanwezigen IGZ Gesprekspartner(s): naam, functienaam en bedrijf Type samenkomst Zeven uren Dr. M.E.M.J. van Kuijk (senior inspecteur) en mr. F. Meijer (inspecteur). medewerker Health Investment en mw. C. de Ridder, voorzitter NVvPO Congres, nascholing Pagina 4 van 10

5 2.3 Organisatie samenkomst Organisatie samenkomst Is het congres geaccrediteerd? Zo ja: Toelichting: Aantal punten: Is de nascholing van tevoren goedgekeurd door CGR? Zo nee: Toelichting Zo ja: Toelichting en indien van toepassing de (opgevolgde) adviezen van CGR Wie is de doelgroep? Hoeveel deelnemers zijn er en wat is hun professie? Heeft de organisator maatregelen genomen ter voorkoming van reclame richting niet beroepsbeoefenaren: Wat zijn de eisen voor deelname? Worden tijdens de geïnspecteerde onderdelen geneesmiddelen besproken? Wie is/zijn de sprekers (van de geïnspecteerde onderdelen)? Ja, voor 5 punten, door NVvPO en V&VN (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland). Nee. Vanwege de kosten wordt geen CGR goedkeuring gevraagd. Organisator vraagt alleen advies bij twijfel, bijvoorbeeld bij een gemengde groep deelnemers. Primair is het een congres voor praktijkondersteuners huisartsen (POH). In totaal waren er 236 deelnemers aanwezig, waarvan 203 POH, 22 POH in opleiding, 5 doktersassistenten, 3 verpleegkundigen, 1 diëtist en 2 leden van NVvPO. Ja, organisator heeft een e- mail gestuurd aan de standhouders dat er praktijkondersteuners en doktersassistenten aanwezig zullen zijn en daarom wordt geadviseerd om non-branded aanwezig te zijn. De documenten, CGR gedragscode en de Uitwerking normen Gunstbetoon, zijn meegestuurd. Geen opleidingseis, maar er moet link zijn met gezondheidszorg. Een diëtist mag wel, maar een leek of iemand van de sales afdeling van farmaceutische industrie niet. Ja: o.a. Ascal, Herceptin, testosteron-pleister. Naam: drs. P. Barnhoorn dhr. M. Holtes Achtergrond Huisarts, Trainer social media, Pagina 5 van 10

6 prof. dr. L. Mathus- Vliegen prof. dr. A. Maas dr. C. Reisman Hoogleraar klinische voeding, Hoogleraar cardiologie, Uroloog 2.4 Gunstbetoon (gastvrijheid en geschenken) Vragen op het gebied van gastvrijheid en geschenken Zijn eventuele banden tussen de sprekers en de farmaceutische industrie vooraf bekend gemaakt? Zijn vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven aanwezig? Zijn de vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven als zodanig herkenbaar? Is er sprake van stands en materialen? Is duidelijk wie verantwoordelijk is voor de aanwezige materialen en stands? Hoeveel uren worden tijdens het congres besteed aan het wetenschappelijk programma? Hoeveel uren worden tijdens het congres besteed aan ontspanning/vrije tijd en waarom? Waarom is voor deze locatie gekozen? Wat is de financiële bijdrage vanuit de Nee, niet in het programma en geen disclosure slides. Ja, bij de stands. Ja, de vertegenwoordigers droegen badges. Ja, er stonden 27 stands, waarvan 9 van de farmaceutische industrie. Bij de stand lagen materialen. farmaceutische industrie? Wat zijn de totale kosten voor gastvrijheid (reisverblijf, en inschrijvingskosten)? Ja, de namen van de bedrijven waren zichtbaar op de stands en de medewerkers van de bedrijven droegen badges met daarop de bedrijfsnaam. Wetenschappelijk programma excl. pauzes: 4,5 uur Er werd maximaal 30 min besteed aan ontvangst en registratie, 40 min. koffie/ theepauze, 60 min. lunch, 25 min. Award uitreiking en 15 min. borrel. In totaal 2 uur en 50 min. Voor de Reehorst te Ede werd gekozen vanwege de centrale ligging, dichtbij een station en goede prijs/kwaliteit verhouding. Wat is de eigen bijdrage van de Niet van toepassing. Pagina 6 van 10

7 beroepsbeoefenaar? Wat is de eigen bijdrage van de nietberoepsbeoefenaar? Waaraan wordt de financiële bijdrage vanuit de farmaceutische industrie besteed? Waaraan wordt de eigen bijdrage van de (niet) beroepsbeoefenaren besteed? Strekt de gastvrijheid zich uit tot anderen dan beroepsbeoefenaren 1? Worden er geschenken gegeven of ontvangen? Voor leden 75 en voor nietleden 85. NVvPO voegt hieraan toe dat iedereen lid is. - Locatiekosten - Overhead kosten - Sprekerskosten - Redactieraad - Reiskosten - Accreditatie - Sponsorkosten - Audiovisuele kosten - Overige algemene kosten - Catering - Kladblokken en pennen - Programmaboekje Ja, alle deelnemers zijn nietberoepsbeoefenaren Ja, er werd Award uitgereikt voor beste POH van het jaar, in de vorm van een bon van 100 met een bos bloemen. De bon en bloemen werden uit eigen budget van de NVvPO betaald. 2.5 Opgevraagde documenten Tijdens het inspectiebezoek heeft de inspectie de volgende documenten opgevraagd/ingezien: deelnemerslijst (functies); Uitnodiging aan de deelnemers Eindafrekening van het congres programma: locatie (zaalhuur), eten, reiskosten, kosten sprekers, eventuele geschenken/prijzen, inkomsten per sponsor en inschrijvingsgeld van deelnemers Digitale link of hand-outs van de lezingen Sponsorcontracten Instructies aan de standhouders 1 Verpleegkundigen die in opdracht van een beroepsbeoefenaar geneesmiddelen verstrekken of toedienen komen ook in aanmerking komen voor gastvrijheid bij bijeenkomsten (artikel 82 lid 1 onder 2 Geneesmiddelenwet). Deze groep verpleegkundigen mag echter geen andere vormen van gunstbetoon dan gastvrijheid ontvangen, omdat zij niet onder de categorie beroepsbeoefenaren vallen (Beleidsregels gunstbetoon Geneesmiddelen). Pagina 7 van 10

8 3 Conclusies 3.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk legde de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: inspectie) vast hoe de NVvPO invulling heeft gegeven aan het POH congres voor wat betreft organisatie en gunstbetoon. U heeft zich aan de hand van deze informatie een beeld kunnen vormen van de mate waarin de NVvPO de regels op het gebied van geneesmiddelenreclame naleefde tijdens het congres. In dit hoofdstuk geeft de inspectie een oordeel over in hoeverre de NVvPO de regels voor geneesmiddelenreclame naleefde. Dit hoofdstuk heeft een meer beschouwend karakter. Gezocht is naar verbanden, verklaringen en overeenkomsten in de onderzoeksresultaten zoals beschreven in hoofdstuk 2. Dit heeft geleid tot enkele oordelen die van belang zijn voor de NVvPO bij het (verder) verbeteren van de naleving van de regels op het gebied van geneesmiddelenreclame (met name gunstbetoon). 3.2 Congres voldoet overwegend aan de reclameregels Op het congres waren 236 deelnemers, waarvan het merendeel praktijkondersteuners huisartsen. Dit is een beroepsgroep zonder voorschrijfbevoegdheid. Reclame voor receptgeneesmiddelen richting deelnemers zonder voorschrijfbevoegdheid is niet toegestaan. Ook gunstbetoon en gastvrijheid richting deze groep is in beginsel niet toegestaan. Voor wat betreft het deel van het congres dat de inspectie heeft geïnspecteerd, voldoet de NVvPO overwegend aan de reclameregels Gastvrijheid beperkt en te rechtvaardigen De inspectie onderzocht of de gastvrijheid beperkt bleef tot hetgeen strikt noodzakelijk is om aan de bijeenkomst te kunnen deelnemen. Om deze vraag te beantwoorden beoordeelt de inspectie het programma, de locatie en de kosten van de bijeenkomst: Programma De NVvPO besteedde op de nascholingsdag 4,5 uur aan het wetenschappelijke programma en het programma bevatte geen ongebruikelijke onderbrekingen. Naast een kortdurende borrel aan het eind van de dag, was er geen sociaal programma. Locatie De locatie van dit congres, de Reehorst te Eede, had een zakelijke uitstraling en was niet heel luxueus. De NVvPO gaf aan de locatie gekozen te hebben vanwege de centrale ligging, bereikbaarheid met de trein en de goede prijs/kwaliteitverhouding. De geboden faciliteiten zijn zodanig van aard en omvang dat niet aannemelijk is dat de locatie zelf het hoofddoel van deelname aan het congres vormde. De inspectie vindt de locatie passend. Pagina 8 van 10

9 Kosten Gastvrijheid is een vorm van gunstbetoon en mag zich niet uitstrekken tot anderen dan beroepsbeoefenaren of -in het kader van wetenschappelijke bijeenkomsten- tot beroepsbeoefenaren en verpleegkundigen, die in de uitoefening van hun beroep in opdracht van een beroepsbeoefenaar geneesmiddelen verstrekken of toedienen aan een patiënt. De inspectie gaat bij de beoordeling van de kosten voor gastvrijheid tijdens het POH congres uit van de totale financiële bijdrage van alleen de farmaceutische industrie gedeeld door het aantal deelnemers. Zo wordt bepaald welk bedrag toekomt aan de individuele deelnemer. De inspectie komt met de grove berekening uit op een bedrag van per deelnemer. Bij een meer specifieke berekening met aftrek van de eigen bijdrage van de deelnemer komt de inspectie uit op een bedrag van 36 3 voor gastvrijheid per deelnemer. Dit bedrag werd besteed aan koffie, thee en lunch. De inspectie rekent dergelijke bescheiden verstrekkingen aan nietberoepsbeoefenaren op een bijeenkomst die een dag duurt tot de normale omgangsvormen. Hiermee maakt de organisatie geen inbreuk op het verbod op gastvrijheid richting niet-beroepsbeoefenaren. Uit de ontvangen eindafrekening blijkt dat het congres met een positief saldo is afgesloten. Uit de overgelegde informatie bleek dat dit bedrag uitsluitend ten goede kwam aan het organisatiebureau Health Investment. Het bureau heeft hierover verklaard dat dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene middelen van Health Investment en zal worden gebruikt om verliesgevende projecten mogelijk te maken en voor de ontwikkeling van nieuwe programma s Maatregelen genomen ter voorkoming van reclame richting nietberoepsbeoefenaren De organisatie van het congres heeft voorafgaand aan het congres per mail aan de sponsoren aangegeven dat er praktijkondersteuners en een aantal doktersassistenten aanwezig zullen zijn en adviseert daarom om non-branded aanwezig te zijn. De inspectie heeft bij meerdere stands toedieningsvormen zoals een inhaler of injectiepen gezien. De inspectie heeft aangegeven dat hiermee gebalanceerd wordt op het randje van het maximaal toelaatbare, aangezien de toedieningsvormen door een gemiddelde standbezoeker meestal gekoppeld kunnen worden aan één of enkele specifieke UR-geneesmiddel(en) van dat farmaceutisch bedrijf Banden sprekers met farmaceutische bedrijven niet bekend De banden van de sprekers met de farmaceutische industrie werden niet bekend gemaakt. De sprekers van de bezochte sessies toonden geen zogenaamde disclosure slide. Noch werden in het programma de banden van sprekers bekend gemaakt. 2 De totale sponsorbijdrage van alle farmaceutische bedrijven gezamenlijk bedroeg 34200,- Gedeeld door 236 deelnemers, komt dit op 145 per deelnemer. De eigen bijdrage van de deelnemer is in deze berekening niet meegenomen. 3 De eigen bijdrage was volgens de aankondiging 75 voor leden en 85 voor niet-leden. Uit de eindberekening en 236 deelnemers uit de deelnemerslijst volgt dat de eigen bijdrage (excl. BTW) per deelnemer was 14334,71 :236 = 60,74. De kosten van gastvrijheid per deelnemer na aftrek van de eigen bijdrage is ( 22817,81 :236) - 60,74 = 36. Pagina 9 van 10

10 3.2.4 Vertegenwoordigers, stands en materialen van farmaceutische bedrijven herkenbaar De vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven waren herkenbaar. Het was bovendien duidelijk wie verantwoordelijk was voor de stands en materialen van de farmaceutische industrie Geschenken Tijdens het congres werd een Award voor de beste POH uitgereikt ter waarde van 100, welke volledig werd gefinancierd door de NVvPO. Aangezien dit bedrag volledig werd betaald door de vereniging NVvPO en er geen geldstroom is van farmaceutische industrie naar NVvPO, oordeelt IGZ niet over deze prijs. Tijdens het congres werden bij de stands van farmaceutische bedrijven alleen kleine geschenken, zoals pennen, uitlegblocnotes voor patiënten en alcoholdoekjes uitgedeeld. De inspectie acht die geschenken van geringe waarde. 3.3 Te nemen maatregelen Corrigerende maatregel(en) Geen Stimuleringsmaatregel(en) Banden sprekers met farmaceutische industrie bekend maken Een punt van aandacht is dat de sprekers niet ingaan op eventuele banden met de farmaceutische industrie. Voor toekomstige bijeenkomsten wijst de inspectie de NVvPO erop dat banden tussen sprekers en farmaceutische industrie voorafgaand aan een congres bekend moeten worden gemaakt. De NVvPO kan hieraan bijdragen door bijvoorbeeld in het programma van iedere spreker te vermelden òf en, zo ja, welke banden de spreker heeft met de farmaceutische industrie. Ook kan de NVvPO de sprekers verplichten aan het begin van hun presentatie in te gaan op het al dan niet bestaan van banden. Maatregelen ter voorkoming van reclame aanscherpen Voor toekomstige congressen wijst de inspectie de NVvPO er op de maatregelen ter voorkoming van reclame richting niet-beroepsbeoefenaren aan te scherpen. Zij zou dit kunnen doen door de standhouders te wijzen op de mogelijke impliciete reclame voor geneesmiddelen, bij het tonen van bepaalde toedieningsvormen die gekoppeld kunnen worden aan één of enkele specifieke UR-geneesmiddel(en). Pagina 10 van 10