Verder werken aan kwaliteit. Kwaliteitsbeleidsplan van Cohesie voor de jaren (Vastgesteld door de leden op 25 oktober 2010)

Transcriptie

1 Werken aan kwaliteit Verder werken aan kwaliteit Kwaliteitsbeleidsplan van Cohesie voor de jaren (Vastgesteld door de leden op 25 oktober 2010) Werken aan kwaliteit doen huisartsen en hun medewerkers voortdurend. Ze scholen na, participeren in toetsgroepen en hollen van de ene instructiebijeenkomst naar de andere. Er is in het veld een enorme drive bespeurbaar om dingen goed te doen en up-to-date te zijn. Toch blijft het teleurstellend hoe weinig invloed al die activiteiten uiteindelijk hebben in de spreekkamer. Want bij het toepassen van actuele kennis en de verspreiding van best practices draait het minder om kennisvermeerdering dan om gedragsverandering, het veranderen van routines. Hoe moeilijk dat is bespeuren huisartsen dagelijks bij hun patiënten, maar dat zijn ze zich vaak niet bewust van zichzelf. Implementatiewetenschap is een jonge tak aan de wetenschappelijke stam maar heeft toch al wel inzichten opgeleverd die ons verder kunnen helpen die drang naar kwaliteitsverbetering in constructieve banen te leiden. Het begint ermee dat de professional zich realiseert hoe hij zijn vak nu uitvoert, welke dingen hij precies doet, doet hij de juiste dingen en doet hij de juiste dingen goed. Hij vergelijkt zijn dagelijkse werk met de norm die hij zichzelf wil stellen of die anderen hem opleggen, definieert de verschillen en wat hij moet doen om de norm te halen en toetst op gezette tijden of hij op de goede weg zit. Zo niet stelt hij de interventie bij. Dat vergt een nauwgezette registratie in de praktijk, uiteraard kennis over the state of the art en een gestructureerde manier van werken. En daar wringt het bij de professional. Gestructureerd aan kwaliteitsverbetering werken vergt een mindset die de gemiddelde professional niet in de genen zit. Als we dus als leden van Cohesie pretenderen huisartsgeneeskundig hoogwaardige zorg aan te blijven bieden zullen we moeten zorgen dat de organisatie optimaal faciliteert bij het werken aan kwaliteit. Dat Cohesie als het ware de huisarts zijn sterke kanten laat uitbouwen en compenseert voor zijn zwakke kanten. Deze handschoen pakken we met dit plan op. Implementatie vindt plaats op de werkvloer, in de spreekkamer, in de praktijken, in de Hagro s. Zijn we als Cohesie in staat de ondersteuning wat te verplaatsen van centraal in Venlo naar de decentrale uitvoeringspraktijk? In de komende drie jaar hopen we daar een slag in te kunnen maken. Onze ambitie is huisartsen te motiveren en in hun werksituatie te ondersteunen bij het methodisch verder werken aan de kwaliteit van hun zorg en die van hun collega s. Inleiding Op 29 oktober 2007 stelde de ledenvergadering het eerste meerjaren kwaliteitsbeleidsplan van Cohesie vast onder de titel Samen werken aan kwaliteit. De leden waren niet onverdeeld positief; er werden kanttekeningen geplaatst bij de haalbaarheid van de doelstellingen die in het plan zijn verwoord. Een terugblik is dus instructief en noodzakelijk om de realiteitswaarde van een plan voor de komende periode te kunnen inschatten. Daarmee zullen we dus beginnen. Landelijk heeft zich intussen een belangrijke ontwikkeling voorgedaan. LHV, NHG en LINKH hebben gezamenlijk een nota Zorg voor kwaliteit huisartsenzorg uitgebracht die het kwaliteitsbeleid voor de jaren beschrijft. Na ampele discussie heeft de 1

2 ledenraad van de LHV op 24 juni 2010 ingestemd met de nota onder voorwaarde dat er financiering komt voor de (alweer) ambitieuze plannen. Omdat het kwaliteitsbeleid van Cohesie zich niet los van de landelijke organisaties kan ontwikkelen bespreken we hieronder de gevolgen voor onze organisatie. Cohesie maakte in de afgelopen jaren een stormachtige ontwikkeling door. In 2008 zag het visiedocument De huisartsenvoorziening in Noord-Limburg, de rol van Cohesie het licht, in 2010 aangevuld door Collectieve kracht laat locale praktijken bloeien. In deze documenten is de koers voor het tweede decennium vastgelegd. Vanzelfsprekend zal het kwaliteitsbeleid dienen te passen binnen de visie van de organisatie en aan de verwerkelijking daarvan moeten bijdragen. Wij zullen hierop later nog ingaan. De huisartsenpost heeft een eigen kwaliteitsbeleid in het kader van de WTZI. De post is HKZ-gecertificeerd. Het kwaliteitsbeleid vindt nog onvoldoende aansluiting aan de dagpraktijk en bereikt zodoende de huisartsen moeilijk. Wat hieronder over implementatie wordt gezegd geldt dan ook nadrukkelijk niet alleen voor de huisartspraktijken maar ook voor de post. Alles overwegend worden vervolgens een zestal concrete doelstellingen geformuleerd en we besluiten met een beschouwing over de wegen die we gaan bewandelen om die doelstellingen te gaan bereiken. Terugblik In 2007 formuleerden we de volgende doelstellingen: 1) Heeft Cohesie een nascholingscurriculum in de lucht waarbinnen alle grote onderwerpen uit de huisartsgeneeskunde elke vijf jaar aan de orde komen. 2) Maakt het patiëntenperspectief integraal deel uit van het kwaliteitsbeleid. 3) Is de inbreng van ketenzorgpartners binnen het kwaliteitsbeleid geborgd. 4) Maakt ieder lid van Cohesie deel uit van een FTO-groep. Die groepen functioneren op het niveau 4, zoals geformuleerd door DGV, Nederlands Instituut voor verantwoord medicijngebruik. 5) Maakt ieder lid van Cohesie deel uit van een toetsgroep. Deze hoeft niet van gelijke samenstelling te zijn als de FTO-groep. 6) Heeft Cohesie het apparaat opgebouwd om die groepen optimaal te ondersteunen door middel van cijfers over productie- en kwaliteitsparameters. 7) Is nascholing van praktijkondersteuners en doktersassistenten programmatisch en qua doelstellingen gekoppeld aan het curriculum van Cohesie. 8) Heeft Cohesie faciliteiten geschapen die deelname van huisartsen aan kaderopleidingen maximaal ondersteunen. Medio 2010 zijn de doelstellingen 1, 7 en 8 gehaald. Doelstelling 2 zal voor het eind van het jaar bereikt zijn. Doelstelling 3 is gedeeltelijk gehaald; er lopen diverse gesprekken met collega s en hun organisaties in de eerste lijn en er worden gezamenlijke nascholingen georganiseerd maar de borging is nog onvoldoende. 2

3 Doelstellingen 4, 5 en 6 kosten de meeste hoofdbrekens. Hiervoor zijn een aantal redenen aan te geven: Limburg heeft de PAM-functie de afgelopen jaren te weinig inhoud kunnen geven. Daardoor krijgen de EKC-ers onvoldoende feedback over en ondersteuning bij hun functioneren. De EKC-ers vinden hun plek in de groepen niet goed en zij voelen zich niet behaaglijk in de hun toegedichte rol. De (landelijke) nascholing wordt als onvoldoende ervaren. Niet alle locale apothekers steken energie in het functioneren van de FTO-groepen. Hun commitment aan het regionaal uitgesproken beleid is soms twijfelachtig. Veel leden hebben een enigszins defaitistische houding ten opzichte van het FTO ontwikkeld. Het blijkt lastig het regionaal uitgesproken enthousiasme concreet te vertalen in de groepen. In die zin is het lastig doelstellingen op het niveau van individuele of groepen leden te effectueren. Het insluizen van de zorgdata in de Pharmo-database heeft veel organisatorische en technische problemen opgeleverd, waarvan de oplossing binnen de Pharmoorganisatie niet voldoende prioriteit kon krijgen door de perikelen rond het faillissement van moederorganisatie Prismant. Het ziet ernaar uit dat dit probleem in het najaar van 2010 opgelost zal zijn. 1. Het bereiken van bovenstaande doelstellingen kost dus meer tijd en inzet van andere middelen dan voorzien. Hierop komen we nog terug. Concluderend kunnen we dus zeggen dat de opmerkingen van de leden over de haalbaarheid van de plannen niet geheel onterecht waren. Anderzijds mogen we constateren dat er in 3 jaar veel is bereikt wat zonder ambitieuze doelstellingen niet bereikt zou zijn. Landelijk De (vak)inhoudelijke aspecten van de nota Zorg voor kwaliteit huisartsenzorg 2 zullen niet zo veel discussie oproepen, de randvoorwaardelijke en organisatorische des te meer. De regio krijgt hierin de volgende taakstelling mee: De LHV-huisartsenkringen stimuleren het kwaliteitsbeleid op regionaal niveau door: Een regionaal kwaliteitsbeleidsplan en activiteitenplan en communicatie hierover, Voldoende actieve Erkende kwaliteitsconsulenten (EKC) en Perifeer Accreditatie Medewerkers (PAM) in de regio. Afstemming hierover vindt plaats met de WDH. EKC en kunnen ook andere groepen zonder EKC (tijdelijk) begeleiden. Afspraken over taakverdeling in de regionale kwaliteitsorganisatie (WDH, huisartsenkring, kwaliteitscommissie, PAM, EKC) om huisartsen een goed en onafhankelijk nascholingsaanbod te kunnen doen. 1 Ten aanzien van doelstelling 6 valt te vermelden dat binnen de DBC s diabetes mellitus en COPD wel succesvol met terugkoppeling van cijfermateriaal is gewerkt. 2 De nota is te vinden op 3

4 Een actieve kwaliteitscommissie die ondersteund wordt door de PAM. Deze kwaliteitscommissie stemt het deskundigheidsbevorderingsaanbod in de regio af en werkt aan kwaliteitsverbetering. Betrokken te zijn bij de organisatie van de zorggroepen en van goede ketenzorg. Zij zijn op de hoogte van wat daar aan kwaliteitsbevordering gebeurt en spelen een stimulerende rol. Een regionaal cyclisch aanbod deskundigheidsbevordering voor en door huisartsen, gebruikmakend van onderwijsmateriaal en -methodieken van de beroepsgroep. Het moge duidelijk zijn dat de hier beschreven rollen en organisaties niet passen in de (Noord-)Limburgse structuur. We moeten die vertalen naar de Limburgse praktijk 3. Er is voortdurend overleg tussen de RHO s en de kring om over en weer de rollen te preciseren waarbij de rol van de kring toch eerder een coördinerende en een toezichthoudende zal zijn dan een beleidsbepalende en een operationele. Al met al is het wel realistisch te veronderstellen dat de toegedichte rol regionaal kan worden vervuld, sterker nog dat de taken die de huisarts(voorziening) in de nota toebedeeld worden meer ondersteuning vanuit de regio noodzakelijk maken dan die nota veronderstelt. De visie van Cohesie Cohesie ambieert een centrale rol voor de huisarts(voorziening) in de eerste lijn. Kernbegrippen zijn regievoering, samenwerking, ketenzorg en netwerkzorg. Voor huisartsen betekent dat naast vakinhoudelijke scholing ook het ontwikkelen en onderhouden van competenties op de gebieden van communicatie, samenwerking, organisatie en maatschappelijk handelen. Elkaar bevragen en stimuleren in toetsgroepen is een veel effectievere methode om tot gedragsverandering en kwaliteitsverbetering te komen dan het volgen van nascholing. Daar is inmiddels overtuigende wetenschappelijke bewijsvoering voor. Daarom zet Cohesie stevig op het motiveren voor en ondersteunen bij deelname van onze leden aan toetsgroepen. Als spil in de acute zorg maakt Cohesie deel uit van het ROAZ. Samenwerking in de keten, ook in opgeschaalde situaties, moet geoefend en geschoold worden. De ledenvergadering heeft in juni 2010 uitgesproken dat de kwaliteit van registreren in de huisartspraktijk omhoog moet. Dit geldt ook, maar in andere zin, voor de kwaliteit van registreren bij contacten op de huisartsenpost. Waar gehakt wordt vallen spaanders, ook in de huisartsenzorg. Een professional is bereid verantwoording af te leggen over zijn handelen en zijn fouten onder ogen te zien. Van belang is dat hij bereid is lering te trekken uit zijn fouten en dat anderen ook van zijn fouten kunnen leren c.q. dat de organisatie de processen zo aanpast dat fouten voorkomen worden. Melden van incidenten en calamiteiten dient dus van taboes ontdaan te worden en is de sleutel tot transparante verbeterprocessen. 3 Enkele opmerkingen over de structuur zijn te vinden in bijlage 2 4

5 Alles overwegend Implementatie van kwaliteitsbeleid gebeurt op de werkvloer, in de praktijken, op de HAP en in de Hagro s. Cohesie heeft de scholingsorganisatie goed op orde maar is nog niet erg succesvol bij het ondersteunen van implementatie op die werkvloer. De goede aanzetten die de afgelopen jaren zijn gedaan verdienen een krachtig vervolg en daarop zal de inzet van de organisatie vooral gericht zijn. Wij kiezen ervoor geen doelstellingen meer op het niveau van de huisarts(engroep) te definiëren, omdat die enerzijds door de organisatie niet af te dwingen zijn en anderzijds individuele verplichtingen door de LHV c.s. nadrukkelijk bij de huisarts(voorziening) zijn neergelegd. Doelstellingen: Eind Is de inbreng van ketenzorgpartners binnen het kwaliteitsbeleid geborgd. 2. Participeren PAM en EKC-ers in een regulier overleg- en scholingscircuit, dat vorm geeft aan het functioneren van de toetsgroepen. De toetsgroepen worden (verplicht) administratief ondersteund bij hun functioneren en accreditering van hun activiteiten. (model Zuidoost Brabant) 3. Heeft Cohesie ondersteuningsinstrumenten gereed voor toetsgroepen en praktijkaccreditering 4. Is de kwaliteit van registreren aanzienlijk verbeterd. Concrete doelstellingen worden op praktijkniveau en het niveau van de HAP uitgewerkt. 5. Zal competentieontwikkeling op de aspecten van communicatie, organisatie, samenwerking en maatschappelijk handelen structureel onderdeel uitmaken van het curriculum. 6. Is Veilig Incidenten Melden (VIM) en Calamiteiten een vanzelfsprekende zaak in dagpraktijk en HAP en zijn er uitgewerkte trajecten beschikbaar die het mogelijk maken lering te trekken en processen te verbeteren. De weg ernaartoe 1. Om de inbreng van ketenzorgpartners in de eerste lijn vorm te geven zal contact worden gezocht met de ROS. Nadruk zal liggen op de implementatie van LESA s maar ook op kwaliteits- en samenwerkingsaspecten van het gezamenlijk optrekken binnen een eerstelijns DBC. Het tweedelijns perspectief kan aandacht krijgen in een nieuw op te tuigen overleg tussen de stafcommissie van Cohesie en de medische staf van VieCuri. Binnen de acute/opgeschaalde zorg wordt de samenwerking met ROAZ en GHOR voortgezet. 2. In Zuidoost Brabant is een model ontwikkeld 4 voor samenwerking tussen PAM en EKC-ers. Gezamenlijk wordt het toetsgroepenonderwijs vormgegeven en de EKC-ers worden door de PAM goed toegerust. Door een verregaande standaardisering van de verslaglegging en de invoer van de gegevens door een medewerker van de afdeling deskundigheidsbevordering wordt de administratieve belasting van de EKC-ers tot een minimum beperkt. De EKCer kan dan alleen goed functioneren als zijn collega s het faciliteren van zijn inzet als een gezamenlijke verantwoordelijkheid accepteren. 4 Zie hiervoor de website: onder het kopje accreditatie. 5

6 3. Gegevens ingesluisd in de Pharmo-database zullen worden verwerkt tot gestandaardiseerde rapportages op huisartsniveau ten behoeve van toetsgroepen en praktijkaccreditering of-certificering. Najaar 2010 is een demo beschikbaar van een kwaliteitsysteem dat zowel op Cohesieniveau als op praktijkniveau behulpzaam is bij het beheer van documenten, verwerking van data en administratie van verbeterprojecten. Dit wordt in de planperiode regiobreed uitgerold. De pilot Prescriptor krijgt vervolg en dit EVS-implementatieinstrument komt beschikbaar voor alle FTO-groepen. De nieuw te vormen organisatie voor diagnostiek biedt prima mogelijkheden tot doelmatiger aanvragen van diagnostiek via zogenaamd DTO. 4. Ten behoeve van de verbetering van de kwaliteit van registreren wordt tegelijkertijd een apart projectplan aan de ledenvergadering aangeboden. Kortheidshalve wordt hiernaar verwezen. 5. Een eerste stap is de afgelopen tijd gezet door het aanbieden van intervisie aan bepaalde groepen huisartsen en medewerkers. Dit aanbod zal worden uitgebreid tot een sluitend aanbod aan alle huisartsen per eind Daarnaast vraagt een en ander een ontwikkeltraject dat aan de afdeling deskundigheidsbevordering als opdracht wordt meegegeven. Hierover dus t.z.t. meer in de jaarplannen. 6. In samenwerking met de inspectie zal de voorlichting ter hand worden genomen en het HAP-management zal op de werkvloer het melden stimuleren door successen als geslaagde verbeterprojecten breed te verspreiden. De doelstellingen kunnen niet worden bereikt zonder extra inzet van mensen en middelen. De benodigde menskracht en financiën zullen worden meegenomen in het meerjarenbeleidsplan dat Cohesie samen met dit plan in oktober 2010 voorlegt aan de ledenvergadering. En verder Natuurlijk wordt wat we bereikt hebben geconsolideerd. Het curriculum voor huisartsen kent de volgende onderwerpen: Eerste helft 2011: ouderenzorg Tweede helft 2011: acute zorg Eerste helft 2012: GGZ Tweede helft 2012: dermatologie/flebologie Eerste helft 2013: kindergeneeskunde Tweede helft 2013: interne geneeskunde Voor praktijkondersteuners en doktersassistentes wordt, waar dat opportuun is, in overleg met resp. het netwerk praktijkondersteuning of de scholingscommissie doktersassistentes aansluiting gezocht bij het curriculum van de huisartsen. De succesvolle Wanssumcursus wordt gecontinueerd. De verworvenheden van het project Opleiden, een gezamenlijke verantwoordelijkheid worden na afloop, medio 2011 onderdeel van de normale werkwijze van Cohesie, Gildeopleidingen en Calibris met als doel kwantitatief en kwalitatief zodanige stages aan doktersassistenten i.o. aan te kunnen bieden dat ze geïnteresseerd raken in een loopbaan in een huisartsenpraktijk. 6

7 Binnen de DBC s worden voor al de medewerkers binnen en buiten de organisatie bijeenkomsten en scholingen gehouden om de afgesproken zorg adequaat te kunnen leveren. Dit geldt ook voor vormen van zorg die in de vorm van aanvullende modules kan worden gecontracteerd zoals ouderenzorg. Het succesvolle beleid ter stimulering van het volgen van kaderopleidingen wordt voortgezet. De ervaringen uit de pilotpraktijken die samen met het Huis voor de Zorg het traject Praktijk in Perspectief hebben gevolgd, zullen gebruikt worden om tot een instrument voor patientenraadpleging te komen dat in alle praktijken structureel ingezet gaat worden. Adequaat geven van feedback (bijvoorbeeld van huisartsen aan triagisten) zal in de vorm van trainingen aangeboden gaan worden. Bijlage 1 afkortingenlijst Bijlage 2 structuur 7

8 Bijlage 1 Afkortingenlijst COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease DBC Diagnose Behandel Combinatie DGV Instituut voor verantwoord medicijngebruik DTO Diagnostisch Toets Overleg EKC Erkende Kwaliteits Consulent EVS Electronisch Voorschrijf Systeem FTO Farmacotherapeutisch Toets Overleg GGZ Geestelijke GezondheidsZorg GHOR Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen HAP HuisArtsenPost HKZ Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector LESA Landelijke Eerstelijns SamenwerkingsAfspraak LHV Landelijke HuisartsenVereniging LINKH Landelijk Implementatie Netwerk Kwaliteitsbeleid Huisartsenzorg NHG Nederlands Huisartsen Genootschap PAM Perifeer Accrediterings Medewerker RHO Regionale Huisartsen Organisatie ROAZ Regionaal Overleg Acute Zorg ROS Regionale Ondersteuning Structuur (in onze regio FAST 1 ste lijn) VIM Veilig Incidenten Melden WDH Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen WTZI Wet Toelating Zorg Instellingen 8

9 Bijlage 2 In de kring In Limburg zijn 5 krachtige regionale huisartsenorganisatie ontstaan, die een aantal taken op zich hebben genomen die in de LHV/NHG/LINKH nota zijn belegd bij de kring. De RHO s staan dichter bij het gemiddelde lid en hun werkgebied sluit beter aan bij de regionale zorginfrastructuur dan de kring. Bovendien is de RHO door al haar andere activiteiten in staat middelen te genereren om meters te maken (bv. aanstelling PAM). In een paar RHO s zijn ook de activiteiten van de WDH bij de organisatie ondergebracht. De rol van de kring Limburg in het kader van kwaliteitsbeleid zal de komende tijd verkend moeten worden. Tot dusver spreidt de kring niet veel ambitie op dit terrein ten toon. Er bestaat een kwartaaloverleg tussen de kwaliteits- en/of opleidingsfunctionarissen van de RHO s in de kring maar door de veelvuldige personele wisselingen en een gebrek aan mandaat is dit weinig effectief. Situatie binnen Cohesie: Besluitvorming Cohesie kent vier gremia waarbinnen beleidsbepaling op het gebied van kwaliteit tot stand komt. De directie is verantwoordelijk voor beleidsvoorbereiding en uitvoering De stafcommissie is het centrale adviserende orgaan Bij het bestuur en in laatste instantie de ledenvergadering berust de besluitvorming In de praktijk is het overleg in de stafcommissie cruciaal. Het is absoluut essentieel om de bezetting hiervan kwalitatief en kwantitatief op peil te houden. 9