Handhaving in Papendrecht. Handhavingsprogramma VERSIE

Transcriptie

1 Handhaving in Papendrecht Handhavingsprogramma VERSIE

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond Analyse Over de totstandkoming van dit programma Leeswijzer 5 2. Kaders, beleid en uitgangspunten Het huidige beleid als basis De kaders voor het handhaven Doelstellingen Beleidsuitgangspunten 7 3. Prioriteitenstelling Algemeen Risicoanalyse Prioriteiten 10 Tabel 3.1 Risicomatrix gemeente Papendrecht 11 Tabel 3.2 Prioriteiten Bouw- en Woningtoezicht en Ruimtelijke Ordening 12 Tabel 3.3 Prioriteiten Brandveiligheid 14 Tabel 3.4 Prioriteiten APV en bijzondere wetten, openbare orde 15 Tabel 3.5 Prioriteiten Milieu Doorwerken van de prioriteiten Organisatie en uitvoering van de handhaving Organisatie Integraal toezicht en handhaving Het programma en de regie Handhavingsthema De financiën Communicatie 22 Bijlage Wet- en regelgeving 25 2

3 1. Inleiding 1.1 Achtergrond Het vigerende handhavingsbeleid van de gemeente Papendrecht dateert van Op basis van dit handhavingsbeleid zijn door de gemeente Papendrecht handhavingsprotocollen vastgesteld die dateren van Ontwikkelingen op het gebied van handhaving, het collegeprogramma en nieuwe wet- en regelgeving (Wabo en kwaliteitseisen Bor), leiden tot een beschouwing van de actualiteit en toepasbaarheid van het huidige handhavingsbeleid. Daarnaast is het raadzaam, zowel vanuit een bestuurlijke als ambtelijke optiek te onderzoeken in hoeverre de handhavingsorganisatie verbeterbaar is. Redenen genoeg om het handhavingsbeleid in onze organisatie te analyseren en met verbetervoorstellen te komen. Naar onze mening is de inzet niet zozeer het ontwerpen van een geheel nieuw handhavingsbeleid, maar veel meer is de inzet pragmatisch te kijken naar het huidige beleid en nieuwe eisen die worden gesteld aan handhaving vanuit veranderde wet- en regelgeving. Dat is de basis voor het vernieuwd handhavingsprogramma in de gemeente Papendrecht. De invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) op 1 oktober 2010 is een ontwikkeling geweest met gevolgen, vooral voor de manier waarop wordt gehandhaafd (op basis van de omgevingsvergunning). Deze omgevingsvergunning vervangt vele andere oude vergunningsoorten (zoals de bouwvergunning, de sloopvergunning, de gebruiksvergunning, de milieuvergunning en de monumentenvergunning). De Wabo staat verder voor één loket, één vergunningaanvraag, één bevoegd gezag, één behandelprocedure, één rechtsbeschermingsprocedure en één handhavend bestuursorgaan. Dat betekent minder administratieve lasten voor bedrijven en burgers, betere dienstverlening, kortere procedures en geen tegenstrijdige voorschriften. Verder stelt de Wabo kwaliteitseisen aan de handhaving. Deze kwaliteitseisen zijn vastgelegd in het Besluit omgevingsrecht (Bor). In de Bor is de plicht geregeld om een handhavingsbeleid vast te stellen. Het handhavingsbeleid dient onder meer inzicht te geven in de doelen die een bestuursorgaan zichzelf stelt, welke prioriteiten daarbij worden gesteld, de manier waarop het toezicht wordt uitgeoefend, hoe over het toezicht wordt gerapporteerd en wat vervolgens met die bevindingen wordt gedaan, de wijze waarop sancties worden gehanteerd en hoe met andere bestuursorganen wordt samengewerkt. Op grond van de Bor dient tevens jaarlijks een uitvoeringsprogramma te worden vastgesteld waarin wordt aangegeven welke activiteiten het bestuursorgaan het komende jaar uitvoert. Daarnaast zijn zaken over de uitvoeringsorganisatie, de borging van middelen, monitoring en rapportage geregeld. Het opleggen van een zogenaamde bestuurlijke strafbeschikking is sinds medio van het jaar 2010 ingevoerd en biedt een verruiming van het handhavingsinstrumentarium. Een handhavingsprogramma is nodig omdat alles handhaven niet mogelijk is. Nog los gezien van de vraag of de overheid alle overtredingen kan voorkomen, verplicht de schaarse capaciteit in combinatie met de grootte van de handhavingstaakstelling de gemeente om keuzes te maken: waarop wordt actief en systematisch toezicht gehouden? De verleiding om bij schaarse capaciteit alleen op inkomende externe verzoeken tot handhaving af te gaan en te handhaven is groot. Dit wordt mede ingegeven door het feit dat een beginselplicht bestaat tot handhaving wanneer een burger hierom verzoekt. De vraag is of zo met de beschikbare capaciteit tot een werkelijke risico-inperking kan worden gekomen. Vandaar de wens om over te gaan tot programmatische handhaving. Programmatisch handhaven wil zeggen een structurele en integrale aanpak van de handhaving. Daarbij zijn prioriteiten gesteld en de handhavingsactiviteiten op elkaar afgestemd. In dit programma wordt aangegeven welke regels prioriteit krijgen in de handhaving ervan. Hieruit komt naar voren op welke thema s onze inspanningen worden gericht met het oog op een effectieve en efficiënte handhaving. Het handhavingsprogramma gaat over de handhavingstaken op het gebied van de ruimtelijke regelgeving, de bouwregelgeving, de milieuregelgeving, de regelgeving zoals opgenomen in de Algemene plaatselijke verordening (APV) en de zogenaamde bijzondere wetgeving (hieronder vallen bijvoorbeeld de Drank- en Horecawet en de Winkelsluitingstijdenwet). Dit alles wordt ook wel 3

4 aangemerkt als de handhaving van de fysieke leefomgeving. Ten aanzien van de Drank- en Horecawet wordt het toezicht vanaf 1 januari 2013 door de gemeente verzorgd. Het doel van de Drank- en Horecawet (DHW) is het voorkomen van gezondheidsschade en verstoring van de openbare orde door alcoholgebruik. Op basis van de DHW is doorschenken aan personen onder invloed verboden evenals het schenken van zwak alcoholhoudende drank aan jongeren onder de 16 jaar en sterke drank aan jongeren onder de 18 jaar. De belangrijkste veranderingen op grond van de DHW zijn voor bedrijven: - het toezicht op de naleving van de wet komt geheel bij de gemeente te liggen. Gemeenten krijgen meer bevoegdheden op het gebied van regelgeving en handhaving; - jongeren onder de zestien jaar zijn zelf strafbaar wanneer ze in een horecagelegenheid of op de openbare weg in het bezit zijn van alcoholhoudende drank; - aan supermarkten en andere detailhandelaren die meer dan drie keer in een jaar de DHW overtreden, kan de burgemeester een tijdelijk verkoopverbod opleggen; - gemeenteraden krijgen de bevoegdheid toegangsleeftijden in de horeca te koppelen aan sluitingstijden; - gemeenteraden krijgen de bevoegdheid prijsacties (Happy Hours, stuntprijzen) te reguleren; - gemeenten worden verplicht voor paracommerciële instellingen (onder andere sport- en studentenverenigingen) een verordening op te stellen waarin onder andere de dagen en tijdstippen van alcoholverkoop worden vastgelegd. Deze verordening moet voor 1 januari 2014 zijn vastgesteld. De verdere invulling van het DHW toezicht wordt voor 1 januari 2014 voorbereid via een aparte werkgroep. De regelgeving hieromtrent wordt ten behoeve van uiterlijk de gemeenteraad van december 2013 aangeboden. De handhaving op milieugebied is qua uitvoering bij de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid neergelegd. De controles handhaving brandveiligheid zijn bij de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid neergelegd. Het aanschrijven ligt deels nog bij de medewerker bouw- en woningtoezicht. Ook op andere terreinen hebben wij een rol ten aanzien van handhaving en toezicht, zoals bijvoorbeeld kinderopvang, leerplicht e.d. Op deze terreinen is vaak sprake van uitbesteding van toezicht en controle, waarbij wij als gemeente de plicht hebben na te gaan of toezicht en controle goed worden uitgevoerd. Deze onderdelen hebben niet de primaire aandacht in deze notitie. 1.2 Analyse Waar regels zijn, moet worden gehandhaafd. Zo ook bij regels op het gebied van de fysieke leefomgeving. Deze regels zijn erop gericht de kwaliteit van de bebouwde en de onbebouwde omgeving te beschermen en waar mogelijk te verbeteren. Het gaat hierbij zowel om landelijke als om plaatselijke regelgeving. Het bestuur is verantwoordelijk voor de handhaving van regels. Het is niet mogelijk alle regels op dezelfde integrale wijze te handhaven. Dat betekent prioriteren. Dit kan in de vorm van een plan of handhavingsprogramma. Hierdoor zijn het niet de incidenten die handhaving bepalen maar bepaalt het gezag vooraf het beleid. In de uitwerkingsregels van de Wabo, het Besluit omgevingsrecht (Bor), is de plicht voor bestuursorganen om een handhavingsbeleid vast te stellen wettelijk verankerd. In het Bor wordt onder meer gesteld dat het handhavingsbeleid inzicht dient te geven in de prioriteitstelling, in de wijze waarop toezicht wordt uitgevoerd, de manier waarop sancties worden toegepast en welke afspraken met externe handhavingspartners worden gemaakt. De Wabo en daarmee de Bor stellen dus hogere eisen dan voorheen aan de coördinatie van de handhaving. Op dit moment is men in de gemeente Papendrecht op verschillende plaatsen in de organisatie actief op het gebied van handhaving. In een aantal gevallen is sprake van gecoördineerde handhavingsacties, maar over de hele linie kan de coördinatie van de handhaving worden versterkt in het licht van de eisen die de Wabo en de Bor stellen. Daarnaast kan ook de bestuurlijke prioriteitstelling aan de voorkant worden versterkt. De planning aan de voorkant en de verantwoording achteraf in de vorm van jaarverslagen kunnen sterker en dienen te voldoen aan de bestuurlijke eisen en wensen ten aanzien van de inhoud. Tot slot is het adequaat rapporteren over handhaving belangrijk om van te leren en eventuele verbeteringen aan te brengen. 4

5 1.3 Over de totstandkoming van dit programma Een projectgroep van medewerkers van de gemeente Papendrecht, onder leiding van en met ondersteuning van externe adviseurs, heeft zich bezig gehouden met de totstandkoming van dit integraal handhavingsprogramma voor de periode Hiertoe is in verschillende bijeenkomsten het huidig beleid geanalyseerd, een schets gemaakt van de recente ontwikkelingen, een zelfanalyse van de kwaliteitseisen en een prioriteitenstelling gemaakt. Vervolgens is dit materiaal als uitgangspunt genomen om het programma op te stellen. Bij de opstelling van dit handhavingsprogramma is gebruik gemaakt van publicaties van het Expertisecentrum Rechtshandhaving van het ministerie van Justitie. Het ministerie van Justitie heeft in opdracht van de stuurgroep Handhaven op Niveau een leidraad programmatisch handhaven ontwikkeld. Deze leidraad is gehanteerd voor de totstandkoming van dit handhavingsprogramma. 1.4 Leeswijzer Het handhavingsprogramma is als volgt opgebouwd: in hoofdstuk 2 wordt ingegaan op het beleidsmatige kader, doelstellingen en uitgangspunten van de gemeente Papendrecht ten aanzien van de handhaving; in hoofdstuk 3 zijn de prioriteitstelling en de doorwerking hiervan naar de handhavingspraktijk beschreven; in hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de organisatie en werkwijze van de gemeente Papendrecht op het gebied van integrale handhaving. 5

6 2. Kaders, beleid en uitgangspunten 2.1 Het huidig beleid als basis Het huidige beleid is weergegeven in het handhavingsplan uit In dit hoofdstuk wordt kort op dit beleid ingegaan. Met het oog op de nieuwe wetgeving is versterking van het integrale karakter van de handhaving in de gemeente Papendrecht noodzakelijk De kaders voor het handhaven Wat is handhaven? Onder het begrip handhaven wordt in enge zin verstaan: het door controle en het toepassen of dreigen met bestuursrechtelijke sancties bereiken dat regels worden nageleefd. In het rapport Handhaving op niveau wordt de voorkeur uitgesproken voor een ruime beschrijving van het begrip handhaven, namelijk alle middelen en instrumenten die direct of indirect bijdragen aan de bereidheid tot naleving van rechtsregels. Daaronder vallen alle vormen van toezicht/controle, maar bijvoorbeeld ook communicatievormen. Waarom handhaven wij? Wezenlijk is de beantwoording van de vraag waarom wij als gemeente de regels handhaven. Niet omdat de gemeente het wil. Regels worden gemaakt in het belang van de veiligheid van burgers en bedrijven en leefbaarheid van de woonomgeving. Het is dus in het belang van de burgers en bedrijven dat voldoende wordt toegezien op naleving van deze regels. Immers, de gebruiker van een bouwwerk wil niet dat het instort. En ook degene die met gevaarlijke stoffen werkt en zijn directe omgeving willen niet enig risico lopen door het gebruik van deze gevaarlijke stoffen. Daarnaast is handhaving nodig omdat naleving van regels niet vanzelfsprekend is. Onze samenleving kan echter alleen functioneren indien democratisch geformuleerde regels op een verantwoord niveau worden nageleefd. Dit kan alleen worden bereikt indien deze regels door de overheid ook consequent worden gehandhaafd. De gemeente heeft op basis van artikel 21 Grondwet, maar ook op basis van andere wetten een zorgplicht om te handhaven. Een van de kerntaken van de gemeentelijke overheid is dat de veiligheid van burgers en samenleving en de leefbaarheid in de gemeente worden gewaarborgd, voor zover dat binnen de invloedsfeer ligt van de gemeente. Uitleg waarom we handhaven In de voorlichting over onze handhavingsactiviteiten is het belangrijk steeds goed aan te geven waarom wordt gehandhaafd. Aan burgers en bedrijven moet dus niet alleen maar verteld worden dat we handhaven, maar ook waarom we dat doen en hoe. Dit soort communicatie is een deel van het handhavingsbeleid. 2.2 Doelstellingen Het handhavingsbeleid van de gemeente heeft een aantal doelstellingen: uniform beleid; extern draagvlak; programmatische handhaving; prioriteiten stellen. Uniform beleid Deze doelstelling is erop gericht dat door het formuleren en vaststellen van een handhavingsbeleid uniformiteit en samenwerking in de uitvoering van de handhaving door de gemeente Papendrecht gaan ontstaan. Draagvlak handhaving Het gemeentelijk handhavingsbeleid is erop gericht dat: burgers, bedrijven en instellingen binnen de gemeente Papendrecht weten welke visie de gemeente heeft op handhaving en op het evenwicht in verantwoordelijkheid tussen overheid en burger; dat de gemeente daadwerkelijk verantwoordelijkheid voor de handhaving neemt en daar publiekelijk ook verantwoording over aflegt; burgers, bedrijven en instellingen binnen de gemeente Papendrecht weten hoe de gemeente haar handhavingstaak op basis van uniformiteit en rechtszekerheid uitvoert; de uitvoering van de handhaving uiteindelijk leidt tot een beter nalevingsgedrag. Daarmee moeten 6

7 Programmatische handhaving Een handhavingsprogramma is nodig omdat alles handhaven niet mogelijk is. Nog los van de vraag of de overheid alle overtredingen kan voorkomen verplicht de schaarse capaciteit, in combinatie met de omvang van de handhavingstaakstelling van gemeenten, tot het maken van keuzes waarop actief en systematisch toezicht wordt gehouden. De verleiding om bij schaarse capaciteit alleen op externe verzoeken tot handhaving af te gaan (het zogenaamde piepsysteem) is groot. De vraag is of zo met de beschikbare capaciteit tot een werkelijke risico-inperking kan worden gekomen. Het is van belang om in deze zelf tot keuze en prioriteitstelling te komen. Vandaar de keuze om over te gaan tot programmatische handhaving. Programmatisch handhaven is het cyclisch, democratisch, integraal en transparant handhaven. Het begint met een handhavingsprogramma waarin uitgangspunten, doelen en prioriteiten van de handhaving zijn vastgelegd en de uitvoering van de handhaving op hoofdlijnen wordt uitgewerkt. De uitvoering van de handhaving vindt zoveel mogelijk integraal plaats, volgens de uitgangspunten en richtlijnen van het handhavingsprogramma. Na planning en uitvoering van de handhaving, volgen evaluatie en bijsturing. Periodieke evaluatie van de handhavingsactiviteiten geeft inzicht in effecten en helpt mogelijke knelpunten in de handhaving op te sporen. Resultaten van de handhaving kunnen reden zijn om prioriteiten of de werkwijze aan te passen. Evaluatie maakt bijsturing mogelijk. In een bijgesteld handhavingsprogramma worden de aanpassingen vastgelegd. Na goedkeuring door de gemeenteraad dient dit programma weer als basis voor de nieuwe cyclus. Prioriteiten stellen De beschikbare capaciteit moet zo verstandig mogelijk worden ingezet, zodat overtredingen op de meest essentiële zaken worden voorkomen danwel worden aangepakt. Handhaven is dus keuzes maken. Prioriteiten moeten worden gesteld om zo te kunnen vaststellen op welke wijze aan de hand van de prioriteiten proactief toezicht en handhaving kunnen worden ingericht. Op basis van een risico analyse is een afweging gemaakt welke prioriteiten er zijn vanuit toezicht en handhaving. 2.3 Beleidsuitgangspunten In het handhavingsplan 2003 zijn door de gemeenteraad verschillende beleidsuitgangspunten vastgesteld. Deze kennen een hoog abstractieniveau, waardoor ze over het algemeen nog geldend zijn. Op basis van nieuwe wetgeving en het collegeprogramma zijn de beleidsuitgangspunten aangescherpt. De volgende beleidsuitgangspunten voor toezicht en handhaving worden in de gemeente Papendrecht gehanteerd. Beleidsuitgangspunt 1: Juridische kaders en beleid moeten correct gedefinieerd zijn De geformuleerde uitgangspunten en de uitwerking daarvan leiden er toe dat de gemeente op basis van (bestuurlijk) vastgestelde prioriteiten, planmatig, meetbaar en volgens vaste uitgangspunten en juridische randvoorwaarden haar handhavingstaak uitvoert. Beleidsuitgangspunt 2: Handhaving is elke handeling van de gemeente die er op gericht is de naleving van rechtsregels te bevorderen of een overtreding te beëindigen Het begrip handhaving houdt in Papendrecht het volgende in: communicatie over toezicht en handhaving; toezicht en controle op naleving van regelgeving; oordeelsvorming over bevindingen in het toezicht; het plegen van interventies (maatregelen en sancties). Beleidsuitgangspunt 3: De handhavingstaak dient zich van reactief naar proactief te ontwikkelen met betrekking tot de geprioriteerde thema s In de uitvoering van de handhaving worden inspanningen veelal gebaseerd op het zogenaamde piepsysteem, waarbij op basis van een klacht, melding of verzoek het handhavingsproces in gang wordt gezet. Dit systeem betekent, dat reactief wordt gehandhaafd. Dit hoeft geen verkeerde aanpak te zijn. Voor burgers is zo duidelijk dat op basis van een signaal actie wordt ondernomen. Echter, een piepsysteem alleen is onvoldoende om van adequate handhaving te kunnen spreken. Niet over elke situatie wordt gepiept of kunnen prioriteiten worden aangegeven. Dit kan tot een zekere mate van willekeur leiden. Het is dan ook van belang dat het bestuur aangeeft waar zij de handhavingsprioriteiten legt. 7

8 Beleidsuitgangspunt 4: De samenwerking, afstemming, synergie, eenduidigheid in de handhaving bevorderen is noodzakelijk Ten aanzien van de handhaving zijn diverse instanties en diensten verantwoordelijk c.q. bevoegd. Als voorbeelden van externe partners zijn voor de gemeente te onderscheiden: politie, openbaar ministerie, belastingdienst, sociale zekerheidsorganen en Omgevingsdienst ZHZ. Afstemming tussen deze partners is noodzakelijk voor doelmatige handhaving. De gemeente zet hier actief op in. Beleidsuitgangspunt 5: De gemeente Papendrecht gedoogt zo min mogelijk. In tijdelijke overgangs- of overmacht situaties, dan wel bij een zeer zwaarwegend belang kan bij uitzondering worden gedoogd op basis van een gedoogbeschikking die met redenen omkleed is Beleidsuitgangspunt 6: Bij de handhaving van de regels door de gemeente Papendrecht wordt gestreefd naar een meersporenbeleid De handhaving van het recht geschiedt - naast de bestuursrechtelijke weg - ook op strafrechtelijke en privaatrechtelijke wijze, waarbij het eerste de voorkeur heeft. De rol van het strafrecht in de handhaving van bestuursrechtelijke wetgeving (bijvoorbeeld de milieuwetgeving) is de laatste jaren gegroeid. Heerste aanvankelijk de ultimum-remedium gedachte, nu wordt het strafrecht als gelijkwaardig en complementair beschouwd. Daar waar bestuursrechtelijk niet meer kan of hoeft te worden opgetreden (overtreding is ongedaan gemaakt, onomkeerbaar of er is geen zicht op herhaling) kan op basis van het strafrecht altijd ten aanzien van het begaan van de overtreding worden opgetreden, met als doel voorkoming van herhaling te bewerkstelligen. Ten aanzien van overtredingen wordt dan ook vaak een tweesporen aanpak gevolgd. Het doel blijft altijd dat de overtreding bestreden wordt en dat herhaling voorkomen wordt. Beleidsuitgangspunt 7: Meten is weten Niet alleen in de uitvoering van de handhaving geldt meten is weten ofwel controleren is constateren. Dit geldt ook ten aanzien van de effecten van handhaving. Alle constateringen met betrekking tot de handhaving worden schriftelijk vastgelegd. Het monitoren van handhaving heeft als doel het meten van effecten van toegepaste middelen. Beleidsuitgangspunt 8: Handhavingsbeleidsvoornemens en handhavingsresultaten worden, met inachtneming van de Wet openbaarheid van bestuur, openbaar gemaakt Publiciteit en openbaarheid zijn twee aspecten die een goede handhaving kwalitatief kunnen ondersteunen. Zo kunnen beleidsvoornemens alsook handhavingsresultaten worden gepubliceerd. Beiden hebben een voorlichtende maar zeker ook preventieve werking. De burger kan via de plaatselijke huis-aan-huisbladen worden voorgelicht over het handhavingsbeleid en de handhavingsactiviteiten van de gemeente Papendrecht. 8

9 3. Prioriteitenstelling 3.1 Algemeen Een prioriteitenstelling is nodig omdat in de praktijk alles evenveel en op dezelfde wijze uitvoeren een onmogelijke opgave is. De schaarse capaciteit in combinatie met de omvang van de handhavingstaakstelling van de gemeente verplicht de gemeente om keuzes te maken. Waarop wordt actief en systematisch toezicht gehouden? Het maken van deze keuzes wordt gedaan aan de hand van de prioriteitenstelling. Bij het stellen van de prioriteiten gebruiken we als hulpmiddel de risicoanalyse, waarbij het beleid en de uitgangspunten uit het vorige hoofdstuk de basis vormen. 3.2 Risicoanalyse Op basis van een risicoanalyse (beleidsinstrument ontwikkeld door het Expertisecentrum Rechtspleging en Rechtshandhaving) is voor Papendrecht gekomen tot een risico-inschatting ten aanzien van het proactief programmatisch toezicht houden en handhaven. De risicoanalyse is gebaseerd op de kans op een overtreding en het effect hiervan op de leefomgeving met als doel het in beeld brengen van risico s. De risicoanalyse is een hulpmiddel voor het maken van een keuze. De analyse helpt bij het rationaliseren van die keuze. Om te komen tot de risicoanalyse zijn als eerst alle handhavingstaken voor de gemeente bepaald. Deze handhavingstaken zijn getoetst aan de volgende zes negatieve effecten die met gedragsvoorschriften dienen te worden voorkomen: 1. fysieke veiligheid: letsel, al dan niet dodelijk; 2. kwaliteit: teruggang van de kwaliteit van het sociaal maatschappelijk leven, in het bijzonder wat betreft het gevoel van veiligheid; 3. financieel-economische schade; 4. verlies van of schade aan natuurschoon; 5. schade aan de (volks)gezondheid; 6. schade aan het bestuurlijke imago/stemmenverlies/bestuurlijk belang. Voor het invullen van de risicomatrix wordt gebruik gemaakt van een vijfpuntsschaal: 0 = n.v.t. 3 = gemiddeld 1= heel klein 4 = groot 2 = klein 5 = heel groot Daar waar 0 is ingevuld, zijn we van mening dat de gedragsregels geen invloed hebben op het betreffende criterium. Verder is gebruik gemaakt van de onderstaande kwalificering van de cijfers. Fysiek Kwaliteit Finec schade Natuur Volksgezondheid Imago 0 = geen effect Idem Idem Idem Idem Idem 1= pijn of letsel bij een individu 1= gering gevaar voor de gezondheid 2= pijn of letsel bij meer individuen 3= zwaar letsel bij een enkeling of gering letsel bij velen 4= dood van een enkeling of ernstig letsel bij velen 1= nauwelijks toename onveiligheidsgevoelens 2= enige toename onveiligheidsgevoelens 3= gemiddelde toename onveiligheidsgevoelens 4= grote toename onveiligheidsgevoelens 1= , 1= enige verstoring van het aanzien 2= 1.000, , 3= , , 4= , , 2= aanzienlijke aantasting van het aanzien 3= aantasting leefomgeving van enige duur 4= aantasting leefomgeving van lange duur 2= gevaar voor de volksgezondheid 3= groot gevaar voor de volksgezondheid e/o enige ziekte gevallen 4= veel ziekte gevallen e/o een enkel sterfgeval 1= nauwelijks bestuurlijk belang/aantasting imago 2= klein bestuurlijk belang/aantasting imago 3= gemiddeld bestuurlijk belang/aantasting imago 4= groot bestuurlijk belang/aantasting imago 9

10 5= meer doden 5= zeer grote toename onveiligheidsgevoelens 5= , 5= vernietiging leefomgeving 5= meer sterfgevallen 5= zeer groot bestuurlijk belang/aantasting imago Bij het invullen van de tabel wordt voor elke handhavingstaak de score per negatief effect weergegeven. Dit is het gemiddelde van de verwachte ernst van de gevolgen van overtreding van de gedragsregels die voor het desbetreffende beleidsveld gelden. De kans is gescoord op grond van de verwachte overtredingskans van die regels zonder handhavingsinspanning. Het belang dat de regel beschermt wordt afgewogen tegen de mate waarin wordt verwacht dat mensen die regel overtreden. Om tot het risico te komen moet van de zes criteria het gemiddelde worden berekend (totale negatieve effect). Vervolgens leidt dit gemiddelde maal de kans dat de regels worden overtreden zonder handhavingsinspanning tot een totaalscore, oftewel het risico. De risicoanalyse geeft aan waar vanuit de bestuurlijke optiek de risico s liggen binnen de gemeente Papendrecht en is de basis voor de risicomatrix (tabel 3.1). De handhavingstaken worden in de volgende paragraaf verder uitgediept en geprioriteerd per handhavingsthema (tabellen 3.2 t/m 3.5). Bij het indelen van de matrix is aan de voorkant uiterste zorgvuldigheid betracht. Daartoe is na een eerste vingeroefening ten aanzien van de invulling in gezamenlijkheid tot een tweede invulling overgegaan, waarbij getracht is zoveel mogelijk vanuit het zelfde referentiekader te denken en in te delen. Vervolgens is sprake van een bestuurlijke toets en aanscherping van de prioriteitstelling. 3.3 Prioriteiten Een onderscheid in prioriteiten is aangebracht via een indeling in bovennormaal en normaal. Op grond van deze resultaten worden de prioriteiten per thema weergegeven. Kort wordt weergegeven om welke regels het hier gaat en welke prioriteiten voor de komende periode zijn gesteld. Als onderdeel van het proces zijn uitgangspunten bepaald die als nadere duiding voor de prioriteitenbepaling gelden. 1. De prioriteitenbepaling vindt plaats op basis van een bestuurlijke afweging en veel minder of het liefst niet op basis van een politieke afweging (dat betekent dat zich plotseling voordoende handhavingsonderwerpen niet tot extra prioriteit leiden, anders dan dat op ieder handhavingsverzoek wordt gereageerd). 2. Er bestaat geen direct verband tussen personele inzet en handhavingsbelangen bij onderwerpen die een bovennormale prioriteit hebben gekregen. 3. De prioriteitenbepaling staat los van de vraag of voor alle prioriteiten voldoende ambtelijke capaciteit aanwezig is. 4. De vergunningsvoorwaarden zijn nu niet aan de orde, het gaat om handhaving en toezicht op het moment dat bijvoorbeeld een vergunning is verleend, of een bestemmingsplan is gemaakt. Sommige thema s waarvoor de prioriteiten worden bepaald in de tabellen kennen ook een aparte weg die heeft geleid tot vaststelling van prioriteiten (bijvoorbeeld via jaarplannen). In deze gevallen zullen de prioriteiten die nu gekozen worden leiden tot bijstelling dan wel tot een nieuwe prioriteiten bepaling in de plannen voor Blijvend is sprake van een wisselwerking tussen bestuurlijke prioriteitstelling en de concrete organisatorische en financiële mogelijkheden tot honorering daarvan. In de uitvoeringspraktijk zullen altijd keuzes gemaakt moeten worden. Het is van belang dat daarover systematisch en periodiek verantwoording wordt afgelegd. Deze rapportageplicht wordt toegevoegd als element in de reguliere planning en controlcyclus. 10

11 Tabel 3.1 Risicomatrix gemeente Papendrecht Thema Gemiddelde Fysiek Gemiddelde Kwaliteit Gemiddelde Finec Gemiddelde Natuur Gemiddelde Volksgezondheid Gemiddelde Imago Totale gemiddelde Kans Risico Verkeer 2,6 2,6 2,5 2,1 2,2 2,9 2,5 3 7,5 Milieuvergunning (w.o. risicovolle bedrijven) 4,4 4,3 4,4 4,4 4,3 4,7 4,4 4 17,7 Vandalisme ,0 4 16,0 Bouw en woningtoezicht 2,9 2,7 2,7 2,3 1,7 3,3 2,6 3 7,8 Geweld op straat 2,3 3 2,7 0,8 2,2 3 2,3 1 2,3 Kamerbewoning 1,3 2 1,2 1 1,5 2,8 1,6 2 3,3 Illegale tewerkstelling 1 1,6 1 0,2 0,6 2 1,1 1 1,1 Brandveiligheid gebouwen 3,4 2,9 2,9 1,4 2,9 3,6 2,9 3 8,6 Gebruiksvergunning 3,3 2,6 2,7 1,3 2,1 3,1 2,5 3 7,6 Afval/zwerfvuil 0, ,3 2,4 2,3 2,0 3 6,0 Parkeren, bekeuringen 1,7 2,4 3,1 2,1 1,7 3,4 2,4 4 9,6 Prostitutie 1,8 1,7 0,8 0,3 0,8 2,5 1,3 1 1,3 Horeca 1,7 1,7 1,5 1 1,2 2,3 1,6 2 3,1 Bestemmingsplan 1,6 2 1,9 3 0,9 2,6 2,0 2 4,0 Industrieel afval 2,2 2,5 2,8 3,3 2,8 3,3 2,8 1 2,8 Reclame 0,5 0,9 1,1 0,6 0,3 1,6 0,8 3 2,5 Marktzaken 0 0,4 0,8 0,6 0,2 1,6 0,6 1 0,6 Hondenbeleid 1 1,8 0,8 1 0,8 2,5 1,3 4 5,3 Openbare ruimte ,7 3 5,0 11

12 Tabel 3.2 Prioriteiten Bouw- en Woningtoezicht en Ruimtelijke Ordening Prioriteit boven normaal Bouwen in afwijking vergunning, brandtechnisch Asbestverwijdering particulieren Bouwen zonder vergunning grote bouwwerken, bedrijven, woningen Bouwen in afwijking vergunning, constructief Illegaal gebruik van panden Illegaal gebruik van gronden Illegale sloop Controle sloop (inclusief veiligheid sloopterrrein/omgeving) Bestemmingsplan Prioriteit normaal Bouwen zonder vergunning kleine bouwwerken, dakkapellen tuinhuisjes etc. Bouwen in afwijking vergunning, welstand Bouwen in afwijking vergunning bestemmingsplan Bouwen in afwijking vergunning, bouwfysisch Bouwen in afwijking vergunning, bruikbaarheid Bouwen in afwijking vergunning, energiezuinigheid/duurzaamheid Illegale bouwwerken geen gebouw zijnde (airco's, schotels, schuttingen) Huisvesting seizoensarbeiders Monumenten en archeologie Welstandsexces Staat van bestaande gebouwen en bouwwerken Agrarische woning gebruiken als burgerwoning In strijd met flora fauna wet/natuurbeschermingswet Gebruik/bouwen/sloop in strijd voorbereidingsbescherming 12

13 Bouw- en woningtoezicht Het wettelijk kader voor handhavingsthema bouw- en woningtoezicht, is vastgelegd in de Woningwet, de Wabo en enkele uitvoeringsregelingen zoals het Bouwbesluit en lokaal beleid zoals de Bouwverordening en het welstandsbeleid. Ten aanzien van de brandveiligheid zijn het Bouwbesluit en de Brandbeveiligingsverordening relevant. Bij monumenten en beschermde stad- en dorpsgezichten zijn naast de Woningwet, de Monumentenwet 1988 en de Subsidieverordening beeldbepalende panden 1994 van toepassing. Ruimtelijke ordening Voor het handhavingsthema ruimtelijke ordening is het wettelijk kader vastgelegd in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) en binnen de gemeente vigerende bestemmingsplannen. Prioriteiten Een risicoanalyse is gebaseerd op de kans op een overtreding en het effect hiervan op de leefomgeving. Bij de afweging tussen de prioriteiten wordt rekening gehouden met de vraag of een situatie (levens)bedreigend is (bijvoorbeeld brand- of constructieve veiligheid) of dat het effect van de overtreding onomkeerbaar (illegale sloop). 13

14 Tabel 3.3 Prioriteiten Brandveiligheid Prioriteit boven normaal Blokkeren van, afgesloten of defecte vluchtroutes Overschrijden maximaal aantal personen Overtreden voorschriften gebruiksvergunning/melding Defecte noodverlichting Prioriteit normaal Terugdringen van loze meldingen automatische brandalarmen Defecte rook-/brandscheidingen, sprinkler, ontruimingsinstallatie, brandmeldinstallatie, rook- en warmteafvoerinstallatie Ontbreken gebruiksvergunning/melding op grond van Gebruiksbesluit Ontbreken vereiste logboeken, certificaten, documenten Ontbreken van of defecte blusmiddelen Brandveiligheid Voor het handhavingsthema brandveiligheid is het wettelijk kader vastgesteld in het Bouwbesluit en de Brandbeveiligingsverordening. Prioriteiten Bij het stellen van prioriteiten op grond van de brandveiligheid is gekeken naar de bedreiging/ aantasting van de openbare orde en veiligheid en de kans dat de overtreding zich voordoet. 14

15 Tabel 3.4 Prioriteiten APV en bijzondere wetten, openbare orde Prioriteit boven normaal Overlast hangjongeren Vernieling / Vandalisme Alcohol op straat Evenementen (initiatieven worden toegejuicht maar vragen zorgvuldige begeleiding. Juist een evenement moet goed worden begeleid opdat het een succes wordt) Plaatsen objecten op/langs de openbare weg Prostitutie/seksinrichtingen Geweld op straat Hard- en softdrugs Prioriteit normaal Drank en Horeca wet Vuurwerkoverlast Overhangend groen Illegaal plakken en graffiti Gebruik openbare ruimte zonder of in strijd met vergunning Winkeltijden Hondenpoep/loslopende honden Wildplassen Flyeren/verspreiden folders Driehoeksborden en andere reclameborden Zonder of in afwijking vergunning collecteren 15

16 Prioriteit normaal Standplaats zonder vergunning Aanhanger/caravan langer dan 3 dagen op openbare weg Illegale uitstalling Illegaal parkeren/fietsparkeren Kappen zonder vergunning Uitrit aanleggen zonder vergunning Hinderlijk houden van dieren Stoken in de open lucht zonder vergunning Markt APV en bijzondere weten en openbare orde De Algemene plaatselijke verordening, de Wet op de kansspelen, de Drank- en Horecawet en diverse beleidsnota s zijn leidend voor de taken en prioriteiten van dit handhavingsthema. Ook taken voortvloeiend uit andere verordeningen zijn ondergebracht in dit deelgebied. Toezicht drank en horeca Voor het handhavingsthema drank en horeca is het wettelijk kader vastgelegd in de Drank- en Horecawet (en in een nog aan de gemeenteraad voor te leggen apart beleidsdocument). Prioriteiten Bij het stellen van prioriteiten op grond van de APV wordt rekening gehouden met de bedreiging/aantasting van de openbare orde en veiligheid en de kans dat de overtreding zich voordoet. 16

17 Tabel 3.5 Prioriteiten Milieu Prioriteit boven normaal Foutieve opslag van gevaarlijke stoffen Onjuiste opslag of gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen Bedrijfsmatig verkopen vuurwerk Ontbreken milieuvergunning/melding of meer uitvoeren dan vergund Niet naleven voorschriften milieuvergunning of Activiteitenbesluit Industrieel afval Beheer en sanering tanks Asbest (handhaving door gemeente) Illegale lozingen in de bodem Illegale lozingen op oppervlaktewater Illegale stort van afval Illegale lozingen op het riool Prioriteit normaal Verbranding van afval (vooral in het buitengebied) Zwerfafval Gebruik van open haard of allesbrander Geluidsoverlast door tuinfeesten Geluidsoverlast door evenementen Geluidsoverlast door knalapparaten en beregeningsinstallaties Geluidsoverlast door technische apparatuur, zoals airco s en afzuigingen 17

18 Prioriteit normaal Mestopslag Geluidoverlast door blaffende honden Overlast/ gevaar als gevolg van agressieve honden Milieu Voor het handhavingsthema milieu zijn de regionale en landelijke milieuwetgeving van toepassing. Prioriteiten Bij het stellen van prioriteiten op grond van het milieu wordt rekening gehouden met de bedreiging/aantasting van de openbare orde en veiligheid en de kans dat de overtreding zich voordoet. 18

19 3.4 Doorwerking van de prioriteiten De in de vorige paragraaf weergegeven prioriteitenstelling geeft richting aan de inzet van mensen, middelen, de frequenties van toezicht en handhaving van de aspecten waarop tijdens toezicht en handhavingszaken wordt gelet. De prioriteitenstelling wil zeggen dat we overal aandacht aan besteden alleen met een verschillende handhavingsinzet. De prioriteitenstelling werkt vooral door in de manier waarop wordt gehandhaafd. Oftewel, bij handhavingsthema s met een prioriteit boven normaal past een andere, intensievere, toezichtfrequentie dan bij handhavingsthema s met een lagere prioriteit. Deze manier van doorwerking geldt ook voor de inzet van de mensen en middelen op de handhavingsthema s. In het uitvoeringsprogramma wordt dit door middel van een werkwijze per handhavingsthema verder uitgewerkt. Een globale uitwerking per prioriteit volgt hieronder. Prioriteit boven normaal Toezicht: Actief zoeken naar en nasporen van elke indicatie van illegale activiteiten. Het in kaart brengen en houden van legale activiteiten, door waarneming ter plaatse en bureaucontrole. Handhaving: elke bekend geworden overtreding wordt volgens stappenplan gehandhaafd; handhaving in projectvorm en steekproefsgewijs volgens stappenplan zoals omschreven in het uitvoeringsprogramma, met dien verstande dat de situaties met grote veiligheidsrisico s prioriteit krijgen; een verbeurde dwangsom wordt altijd geïnd. Prioriteit normaal Toezicht: Structureel steekproefsgewijs controleren dan wel op piepsysteem controleren. Handhaving: handhaving in projectvorm en steekproefsgewijs volgens stappenplan zoals omschreven in het uitvoeringsprogramma. Omvang van de steekproef hangt af van de beschikbare capaciteit; een verbeurde dwangsom wordt altijd geïnd. Meldingen Meldingen van burgers zullen worden beoordeeld en in overeenstemming met het stappenplan worden afgehandeld. Het bovenstaande is een principe aanpak van de verschillende prioriteiten. Onderzocht wordt welke onderdelen met de huidige capaciteit kunnen worden opgepakt en waar eventueel separate budgetten voor moeten worden geoormerkt om uitvoering mogelijk te maken. Een en ander wordt vastgelegd in een jaarlijks uitvoeringsprogramma handhaving. 19

20 4. Organisatie en uitvoering van de handhaving Alle afdelingen zijn betrokken bij toezicht en handhaving in de gemeente Papendrecht. Daarnaast is sprake van externe partners met een toezicht en handhavingstaak in de gemeente en is afstemming noodzakelijk. Een structuur en eenduidig inzicht in verantwoordelijkheden, taken, rollen en overlegstructuren is essentieel als voorwaarde voor de uitvoering van het handhavingsprogramma Organisatie Binnen de gemeentelijke organisatie zijn alle afdelingen betrokken bij de handhaving: Publiekszaken Ruimtelijke Ontwikkeling Maatschappelijke Ontwikkeling Beheer en Uitvoering Bestuur en Organisatie De gemeente Papendrecht gaat uit van integrale handhaving. Binnen de gemeentelijke handhaving worden de volgende twee hoofdgebieden onderscheiden: fysieke leefomgeving en de sociale omgeving. De fysieke leefomgeving, waar we ons op richten zoals eerder in de notitie is aangegeven, is onder te verdelen in bebouwde ruimte en openbare ruimte. Fysieke leefomgeving (bebouwde ruimte) In of vanuit inrichtingen, gebouwen en bouwwerken wordt een groot aantal activiteiten ontplooid waarop door de gemeente wordt toegezien. Op alle soorten van activiteiten is de Wabo-regelgeving van toepassing. Toezicht en bestuurlijke handhaving op de Wabo-milieutaken worden in mandaat uitgevoerd door de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ), op basis van een Gemeenschappelijke Regeling en een daaraan gekoppelde Uitvoeringsovereenkomst (UVO). De Veiligheidsregio ZHZ verzorgt de controles brandveiligheid (aanschrijvingen door bouw- en woningtoezicht van de gemeente). De gemeente voert verder de overige Wabotaken uit. Openbare ruimte Dit omvat alle handhavende taken om de openbare ruimte schoon, heel en veilig te houden. Het gaat hierbij met name om het toezien op regels die zijn gesteld in de Algemene plaatselijke verordening (APV), de Afvalstoffenverordening, de Parkeerverordening en de Wegenverkeerswet. Toezicht en handhaving worden uitgevoerd door medewerkers van verschillende afdelingen. Het toezicht in het kader van de openbare orde en veiligheid wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de politie, die ook strafrechtelijk optreedt. 4.2 Integraal toezicht en handhaving Het programma en de regie Het programma betreft de beleidsmatig verantwoordelijke afdelingen, opdrachtgevers handhaving en uitvoerders handhaving. Verantwoordelijk voor de uitvoering blijven de uitvoeringsorganisaties en de medewerkers per afdeling, die daarover zowel inhoudelijk als financieel verantwoording afleggen aan opdrachtgevers. Van belang is dat de handhaving op enigerlei wijze wordt gecoördineerd (mede ter ondersteuning van de opdrachtgevers). Binnen de afdelingen is de coördinerende rol belegd. Daarnaast geldt voor twee afdelingen dat de taak van coördinatie van de handhaving een meer omvattender invulling krijgt. Dat geldt voor Bestuur en Organisatie (B&O) en Ruimtelijke Ontwikkeling (RO). De coördinatie van de handhaving is deels een concernaangelegenheid (integrale coördinatie van de handhaving in combinatie met de taken openbare orde en veiligheid) en is ondergebracht bij de afdeling Bestuur en Organisatie. Bij de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling vinden de meeste lastige handhavingstrajecten op het gebied van de leefbare leefomgeving plaats. Ook zijn daar de meeste contacten met andere handhavingspartners. De volgende taken zijn bij B&O ondergebracht: - aanspreekpunt voor bestuurlijk overleg op hoofdlijnen; - jaarlijkse check op actualiteit van het handhavingsbeleid en initiatief voor eventuele aanpassing; - coördinatie van de totstandkoming van het jaarlijkse uitvoeringsprogramma; - coördinatie van de totstandkoming van het jaarlijkse handhavingsverslag. 20

21 De coördinatie van de handhaving bij RO houdt onder meer in: - het initiëren van een uitvoeringsoverleg bestaande uit themabijeenkomsten over vakinhoudelijke onderwerpen en bijeenkomsten waar uitvoeringsproblematiek, nieuwe wetgeving en professionalisering aan de orde komen; regie op coördinatie bij bijzondere incidentele en multidisciplinaire handhavingszaken; gemeentebrede regierol op operationeel niveau en verantwoordelijkheid voor de operationele afstemming tussen opdrachtgevers en uitvoerders en beleidsafdelingen en uitvoerders; afstemming met handhavingspartners over uitvoeringszaken. Het is evident dat tussen de coördinator handhaving bij B&O en de uitvoerende coördinatie bij RO regelmatig overleg en afstemming nodig is voor wat betreft de meer beleidsmatige zaken en de periodieke evaluatie. Het handhavingsprogramma voorziet in ieder geval in het volgende: een integraal handhavingsprogramma, als gemeentebreed kaderstellend beleidsdocument; het managementteam als opdrachtgeversoverleg waar beheers- en beleidsmatige zaken, aansturing en p&c-documenten zoals jaarplannen -verslagen worden besproken; een uitvoeringsoverleg bestaande uit themabijeenkomsten over vakinhoudelijke onderwerpen en bijeenkomsten waar uitvoeringsproblematiek, nieuwe wetgeving en professionalisering aan de orde komen; regie op coördinatie bij bijzondere incidentele en multidisciplinaire handhavingszaken door de handhavingcoördinator Ruimtelijke Ontwikkeling. De handhavingcoördinatoren hebben hierin gemeentebreed een regierol en treden coördinerend op. Tot slot vindt in diverse vormen wekelijks operationele afstemming plaats tussen opdrachtgevers en uitvoerders en beleidsafdelingen en uitvoerders Handhavingsthema Sommige handhavingsonderwerpen hebben een intensieve, meer geïntegreerde en gecoördineerde aanpak nodig en lenen zich voor een thema-aanpak. Handhaving is binnen een thema-aanpak één van de in te zetten instrumenten om de gestelde doelen te bereiken. Ieder jaar zal een jaarthema worden vastgesteld (initiatief van handhavingcoördinator bij B&O om dit te laten opnemen, waarbij ook een vertaling in de jaarplannen moet plaatsvinden) De financiën De volgende uren/ budgetten zijn beschikbaar voor de gemeentelijke handhaving: Overzicht formatie handhaving (inclusief toezicht en controle) Afdeling Beschrijving Omvang Ruimtelijke Ontwikkeling Handhavingstaken uur Ruimtelijke Ontwikkeling Toezicht en controle uur 21

22 Ruimtelijke Ontwikkeling Milieuhandhaving Taken worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst, maar vereisen ook interne coördinatie en aansturing uur (betreft uren OZHZ voor toezicht en handhaving) 300 uur (regie uren) Publiekszaken BOA-taken uur Publiekszaken Handhavingcoördinator / coördinatie BOA s 650 uur Publiekszaken Juridische handhaving bestuursdwang 200 uur Beheer en Uitvoering Uitvoeringshandhaving Afhankelijk van de vereiste inzet Bestuur en Organisatie Coördinatie handhaving 100 uur Bestuur en Organisatie Totale beschikbare uren Juridische ondersteuning handhavingsacties (concernbijdrage) uur, oftewel 9,27 fte (waarvan meer dan de helft voor de BOA s). Afhankelijk van de vereiste inzet Naast de beschikbare budgetten is een centraal handhavingsbudget van beschikbaar voor thematische handhaving Communicatie Aanvullend wordt samen met communicatie aan communicatieacties gedaan op het gebied van handhaving. Het gaat hierbij om: a. Publieksinformatie Versterking van de bekendheid van het handhavingsbeleid en de handhavingsorganisatie. Door duidelijkheid te verschaffen over regels en aanpak krijgen mensen een duidelijk beeld van het gemeentelijk beleid en worden handhavers en hun werk meer bekend. Terugkoppeling over de handhavingsresultaten is daar ook onderdeel van. Voorwaarde hierbij is dat alle handhavingspartners het op dezelfde manier uitdragen. Het resultaat hiervan moet een preventieve werking hebben. 22

23 b. Programmacommunicatie Hier gaat het om een benadering van de inhoud van het programma. Wat houdt het programma aan prioriteiten in en wat doen we om de aandacht te vragen voor handhavingsacties zoals controles. Tevens is het productaanbod 1 in de cycli van het handhavingsproces te weinig bekend. c. Organisatie- en managementcommunicatie Als de gemeente Papendrecht zich wil profileren en positioneren als handhavende gemeente, dan dient het management gericht te zijn op het kwalitatief goed functioneren van de handhavingsorganisatie in al haar facetten. d. Incidentencommunicatie Doet zich een acuut incident voor dan moet de communicatie daarop worden afgestemd. Hoe en waarmee is afhankelijk van het incident. Bij risicovolle dossiers moeten knelpunten gesignaleerd worden en het opstellen van draaiboeken kan een handvat bieden. Voorbeelden hiervan zijn de zogenaamde aanvalsplannen, brandbestrijdingsplannen, bereikbaarheidskaarten, bestemmingsplannen, risicoanalyse inzake de Externe Veiligheid. Het karakter van de gemeente Papendrecht en de potentiële risico s op het grondgebied zijn van invloed op de veiligheidsbeleving van de inwoners. Door stelselmatig en zo maximaal mogelijk aandacht te vragen voor de veiligheid ontstaat vertrouwen als optreden bij een incident toch noodzakelijk is. Ergo door een proactieve houding wordt de gemeente bij het ontstaan van een incident niet in een defensieve rol gebracht. Communicatiemiddelen De in te zetten communicatiemiddelen zijn onder te verdelen in: persoonlijke communicatie; gedrukte media, zoals folders, dag- en weekbladen; elektronische media, zoals internet en teletekst. Deels kunnen we bij de inzet van communicatiemiddelen aansluiten bij de bestaande middelen. Deels zal wellicht een extra financiële inspanning nodig zijn, die vooraf niet in te schatten is. Bij de te ontwikkelen communicatiemiddelen en -activiteiten is het noodzakelijk de volgende vragen te beantwoorden: hoe effectief en efficiënt wordt de doelgroep bereikt en wat is de meerwaarde van het gekozen middel? kan aansluiting worden gevonden bij landelijke activiteiten zoals bijvoorbeeld: Postbus 51, Sire en de Nationale Brandpreventieweek? Kritische succesfactoren Communicatie staat niet op zichzelf. Communicatie als instrument in het handhavingsbeleid en de uitvoering daarvan kan succesvol zijn als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: de politieke keuze van de profilering van de gemeente Papendrecht als handhaver moet helder zijn; de afgegeven vergunningen, vrijstellingen etc. moeten handhaafbaar zijn; een duidelijk en helder handhavingsprogramma; een transparant handhavingsproces (zeg wat je doet en doe wat je zegt: lik op stuk beleid); samenwerking tussen alle handhavingspartners; interne communicatie (communicatieve vaardigheden van individuele handhavers als ook tussen de partijen die zich met handhaving bezig houden). Monitoring en evaluatie Kenmerkend voor programmatisch handhaven is een systematisch handhaving volgens de handhavingsbeleidscyclus, ook wel aangeduid als Big 8. Deze is weer te geven als een 8-vormig figuur, waarvan het bovenste gedeelte zich in het domein van het beleid bevindt, en het onderste gedeelte betrekking heeft op de uitvoering. Het cyclische karakter maakt continue bijsturing mogelijk, leidende tot continue optimalisatie van het handhavingsbeleid. 1 Producten zijn: meldingen, controleaankondigingen, waarschuwingsbrief, aanschrijving, bestuursdwang/dwangsom en proces verbaal. 23

24 Figuur: The Big 8 Middels een jaarlijkse verslaglegging van de handhavingstaken van alle betrokken afdelingen wordt informatie vergaard, die dient als input voor het afstemmen van het beleid op de praktijk. Informatie die per deelgebied wordt vergaard heeft betrekking op: Het aantal uitgevoerde handhavingsacties; Het aantal geconstateerde overtredingen. Het jaarverslag dient als input voor een hernieuwde prioriteiten- en doelstelling, welke op hun beurt weer resulteren in een adequatere strategie en werkwijze. Van centraal belang bij deze herijking is de afweging tussen risico en beschikbare capaciteit. 24

25 BIJLAGE 1. Bijlage Wet- en regelgeving Taak Bouwen Bouwen Bouwen Bouwen Bouwen Bouwen Bouwen Brandveiligheid Rampen en Zware Ongevallen RBRW Cultuurbehoud Flora en Fauna Economie Horeca en recreatie Bouwen Huisvesting Milieu WET Wabo Woningwet Bouwverordening gemeente Papendrecht Bouwbesluit X Bouwstoffenbesluit Controle verwijdering asbest bij sloopvergunningen Asbestver Bouwbesluit per (is een taak waarbij Bouwen ondersteund bij handhaving) Wet Veiligheidsregio s X X49 Brandbeveiligingsverordening (t.z.t. AmvB bij Wet Veiligheidsregio s) Risicokaart (Binnenlandse Zaken) X Registratiebesluit gevaarlijke stoffen (VROM) X Wet explosieven voor civiel gebruik Registratiebesluit gevaarlijke stoffen Monumentenwet, incl. Wet op de Archeologische Lijst beeldbepalende panden 1994 (subsidie) Monumentenverordening Verdrag van Malta 1992 Welstandsnota, Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland Rijks-, provinciale- en gemeentelijke waardenkaarten Provinciale regels voor ruimte Flora en Faunawet Boswet - gemeentelijke kapverordening Natuurbeschermingswet Marktverordening Standplaatsverordening Drank- en Horecawet Verordening regelende de beperking van de mogelijkheid tot het verstrekken van sterke drank Wet op de Kansspelen Kansspelenverordening Besluit Eisen Inrichtingen Drank- en Horeca X Huisvestingswet Huisvestingsverordening Wet Milieubeheer + diverse uitvoeringsbesluiten Provinciale milieuverordening (afgifte afvalstoffen) Afvalstoffenwet / Afvalstoffenverordening Wet Geluidhinder Wet Bodembescherming + diverse uitvoeringsbesluiten Wet milieugevaarlijke stoffen Vuurwerkbesluit Besluit ozonlaag afbrekende stoffen Wms 2003 (inwm) Besluit broeikasgassen Wms 2003 (in Wm) Besluit Risico Zware ongevallen 25