Overview. Tijd en aspect in L2. Visies op L2 acquisitie. Tweede taal-acquisitie: termen. L2 Acquisition. Temporaliteit in L2. Marieke Schouwstra
|
|
- Lander Dekker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Overview Marieke Schouwstra UiL OTS 16 juni 2008 Conclusie Tweede taal-acquisitie: termen Visies op L2 acquisitie Tweede taal-acquisitie = SLA (Second Language Acquisition) = L2A (L2 acquisition) SL - source language TL - target language Lange tijd dominante visie op L2-acquisitie: leerproces niet interessant op zich slechts verkeerde versie van TL Clive Perdue (en anderen): taalgebruik tijdens leerproces wel interessant Stabiel stadium: Basic Variety
2 ESF-project ESF-data: een ESF-project: verschillende SL en TL s langlopende studies volwassen L2 leerders geen taalonderwijs Basic Variety Waarom is de BV interessant? Stabiel systeem: Basic Variety: Zinnen georganiseerd rond werkwoord agent first, focus last Geen vervoeging v/h werkwoord ene keer raam kapotmaken + die jongen Turks Nederlands, Bron: Dietrich et al (1995) simpele principes onafhankelijk van SL en TL simpel, maar succesvol voor communicatie fossilisation Kan ons informatie geven over hoe taal georganiseerd is
3 Prebasic Variety Dit college Afgeleid van BV nog simpeler, zinnen georganiseerd rond zelfst. nw. pause film + ausgang mit freund und fraulein Italiaans Duits, Bron: Dietrich et. al. (1995) De analyse van temporaliteit in L2: : hoe analyseren? Temporaliteit in (Pre-)Basic Variety: empirische data Temporaliteit in de BV Temporaliteit in de BV opbouw zin: hele werkwoord plus argumenten geen vervoeging v/h werkwoord (geen verb-morphology)! gisteren ik bergen gaan naar Marokkaans Nederlands, Bron: Starren 2001, hoofdstuk 6 ik ankara niet school gaan ramadan Turks Nederlands, Bron: Starren 2001, hoofdstuk 6 een meisje eten klaar maken hij komen hij eten doen eten klaar en dan samen zitten en dan krant lezen Marokkaans Nederlands, Bron: Starren 2001, hoofdstuk 7 Nodig: flexibel systeem voor beschrijven tense/aspect
4 Klein (1994): Basic Time Structure Klein (1994): Basic Time Structure externe temporele eigenschappen Drie parameters: 1. topic time (TT) 2. time of utterance (TU) 3. time of situation (TSit) interne temporele eigenschappen lexicaal aspect past/present/future (tense) relatie tussen TT en TU aspect relatie tussen TT en TSit externe temporele eigenschappen: en temporele eigenschappen van de discourse He walks TT=TU, TT TSit He walked TT<TU He is walking TT=TU, TT TSit He has walked TT=TU, TT>TSit Centrale vraag: Hoe verhouden de verschillende TT s zich tot elkaar? Markeren van tense, aspect en discourse kan op twee manieren: expliciet (=met werkwoordsmorfologie) impliciet (=mbv adverbia of door pragmatische principes)
5 Kale nomina bijv. naamwoorden temporele adverbia Toch: verwijzing naar verleden en toekomst *en el hopital *Sp. in het* ziekenhuis demain ++ permis morgen toestemming (Spaans Frans, Bron: Benazzo 2007) Interviewer: Ben je goed in koken? seulement ici alleen hier jamais je [travaj] au Chili nooit ik werken in Chili (Spaans Frans, Bron: Benazzo 2007) Fixeren Topic Time, 2 mogelijkheden: unmarked kalendrische NP s, temporele adverbia Discourse: Principle of Natural Order (PNO): TT1<TT2<TT3 etc
6 PNO in Prebasic Variety petit chien et garcon petit chien et garcon + à glace et garcon + e: boum glace et chien ++ sos Pools Frans, Benazzo 2006 in grote mate context-afhankelijk Temporal Displacement mbv kalendrische NP s De Basic Variety De Basic Variety meer temporele NP s temporele adverbia zinnen gestructureerd rond (hele) werkwoord dus ook Aktionsart Discourse: nog steeds veel gebruik PNO half tien pauze en dan viftig werken en dan pauze en dan bijna drie minuten blijven pauze en dan ik werken daar (Turks Nederlands, Dietrich et al 1995) ik ankara niet school gaan ramadan Turks Nederlands, Bron: Starren 2001, hoofdstuk 6
7 Tijdsduur in BV Couldn t language be much simpler? Het aangeven van tijdsduur gebeurt door het aangeven van bijv. de hoeveelheid minuten, uren, etc. Zonder gebruik van woorden als tijdens of gedurende ik een jaar schrijf Marokkaans Nederlands, Starren 2001 Klein & Perdue: BV is simpel maar effectief Waarom zijn niet alle talen zo? Waarom zou een L2-leerder zich nog verder ontwikkelen? Slim gebruik van temporele adverbia Slim gebruik van altijd Starren 2001: door slim gebruik van temporele adverbia kunnen sprekers veel aspectuele onderscheiden maken altijd nog verschillende positie in zin; verschillende functie : habitualiteit altijd ik wakker om acht uur toujours je fais le grand pikura TN/TF, Starren 2001 Altijd zegt iets over TT
8 Slim gebruik van altijd Slim gebruik van altijd : iteratie gisteren jaar ik altijd ongeluk gehad vandaag ik altijd weg met auto avant [ilmadi] toujours TN/MN/TF, Starren 2001 eerst: specificatie TT altijd zegt iets over tsit : contunuiteit drie dagen ik altijd auto rijden vannacht ik geen slapen, maar zij altijd slapen quatre mois toujours fatigue eerst: specificatie van TT altijd zegt iets over tsit events zijn atelisch Altijd : samengevat Slim gebruik van nog habitualiteit [ altijd TT ] [ tsit ] iterativiteit [ TT ] [ altijd tsit (telisch event) ] op dezelfde manier als met altijd combinatie met TT of met tsit details: Starren 2001, hoofdstuk 6 continuïteit [ TT ] [ altijd tsit (atelisch event) ] Informatiestructuur: topic en focus
9 Could language be simpler? Conclusie Conclusie temporele adverbia kunnen werkwoord-morfologie deels vervangen met strategisch plaatsen van de adverbia zijn veel combinaties mogelijk sommige dingen nog steeds niet goed uit te drukken: perfectiviteit maar ook: discourse-relaties: TT s ten opzichte van elkaar Als je meer details wilt kunnen uitdrukken, is de BV niet genoeg Prebasic Variety: Veel afhankelijk van context Relatie tussen TT en TU mbv adverbia en NP s Relatie tussen TT s mbv PNO Basic Variety: Sommige aspectuele relaties mbv temporele adverbia Maar niet alles; bijv. perfectiviteit niet goed uit te drukken Conclusie References Benazzo, S. (2006). The expression of temporality in early second language varieties and adult home signs. Paper presented at NIAS Workshop "Restricted Linguistic Systems as Winows on Language Genesis". Dietrich, R., Klein, W., and Noyau, C. (1995). The Acquisition of Temporality in a Second Language, volume 7 of Studies in Bilingualism. John Benjamins. Starren, M. (2001). The Second Time. The Acquisition of Temporality in Dutch and French as a second language. Ph.D. thesis, Netherlands Graduate School of Linguistics.
Tijd en aspect in L2
Marieke Schouwstra UiL OTS 7 juni 2009 Overview L2 Acquisition Temporaliteit in L2 Data: Prebasic Data: BV Conclusie L2 Acquisition Tweede taal-acquisitie: termen Tweede taal-acquisitie = SLA (Second Language
Nadere informatieDe evolutie van taal. Marieke Schouwstra UiL OTS, UU
De evolutie van taal Marieke Schouwstra UiL OTS, UU 1 geen taal taal 2 het taalevolutiedebat Vragen: Waarom is taal ontstaan? Wanneer is taal ontstaan? Welke structuur heeft taal? Aspecten: syntax/semantiek/fonologie/fonetiek
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands De vraag die in dit proefschrift centraal staat, betreft de aard van aspectuele verschillen in het Russisch. Het belangrijkste doel is het aanwijzen van een eigenschap of
Nadere informatieTransfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen
Samenvatting Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen Negen casestudies naar de verwerving van het Engels, Duits en Zweeds door volwassen moedertaalsprekers
Nadere informatieNederlands leren: makkelijk of moeilijk? Folkert Kuiken,
Nederlands leren: makkelijk of moeilijk? Folkert Kuiken, f.kuiken@uva.nl Landelijke Studiedag LOWAN-VO, Ede, 8 april 2019 George Orwell Animal farm 2 Alle talen zijn gelijkwaardig Zijn alle talen even
Nadere informatieDe plaatsing van tijdsadverbia in geïmproviseerde communicatie
Bachelorscriptie Cognitieve Kunstmatige Intelligentie De plaatsing van tijdsadverbia in geïmproviseerde communicatie Universiteit Utrecht, 12-07-2011 Kimberly Snoyl 3221008 1 e Begeleider: Drs. Marieke
Nadere informatieHoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders
Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders 1 Programma Aanleiding + Twee typen leerders Theorie: Expliciet vs. impliciet Focus on Form: hoe? Processing
Nadere informatieDeel 1: Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Deel 1: Persoonsvorm tegenwoordige tijd In deze les leer je zwakke werkwoorden als persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op de juiste manier spellen. De sterke werkwoorden leveren vaak geen d- of t-problemen
Nadere informatieTaalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI. Jan de Jong
Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI Jan de Jong Specific Language Impairment (SLI); Ned. equivalent: primaire taalstoornis 2 SLI is een taalachterstand, zonder dat
Nadere informatieHET UITDRUKKEN VAN EXISTENTIE IN VLAAMSE GEBARENTAAL
HET UITDRUKKEN VAN EXISTENTIE IN VLAAMSE GEBARENTAAL Onderzoeksrapport maart 2011 Danny De Weerdt University of Jyväskylä & Vlaams GebarentaalCentrum INLEIDING Het thema van dit onderzoeksrapport is het
Nadere informatieWe zijn tevreden mensen!
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Vlamingen bekennen: We zijn tevreden mensen! De Vlaamse regering wil de Vlamingen goed kennen. Daarom doet ze elk jaar een onderzoek.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29991 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Sun, Hongyuan Title: Temporal construals of bare predicates in Mandarin Chinese
Nadere informatie2b nr. 1 Zinnen met verschillende volgorde
OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen
Nadere informatieBijwoorden: meer informatie geven over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord een hele zin of een ander bijwoord - uitleg
Je ziet hier een plaatje van een man die aan het lopen is. Over de manier van lopen kun je aanvullende informatie geven. The man is walking fast. The man is walking slowly. De man loopt snel. De man loopt
Nadere informatie53. Anders ga je met pensioen!
53. Anders ga je met pensioen! Alex Reuneker, Universiteit Leiden 1 Het bijwoord anders kent volgens Smessaert en Van Belle (2010) drie typen gebruik, als in (1)-(3). (1) Ze zullen zich morgen anders gedragen
Nadere informatieBEGINNERSCURSUS DAG 2
1 BEGINNERSCURSUS DAG 2 A. FORCING Tekst: Hans en Hilde B. GRAMMATICA Vorming O.T.T. Substantief: de/ het Vraagwoorden Vraagzin (inversie) C. CONVERSATIE Elkaar vragen stellen (cfr. Voorstelling) Een gewone
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/142381
Nadere informatieHerhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie
Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,
Nadere informatieKijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.
Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,
Nadere informatieOnderzoeksvoorstel CKI-10
Onderzoeksvoorstel CKI-10 Hoofdaanvrager Marthélise Vervest Dorp 117 3405 BB Benschop e-mail: marthelise.vervest@phil.uu.nl telefoon: 0348-451863 Titel taalacquisitie bij dove kinderen Onderzoeksvraag
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieTeststrategie met behulp van heuristieken
Workshop TestNet Teststrategie met behulp van heuristieken www.improveqs.nl (info@improveqs.nl) Versie 2.0 1 Acknowledgements Met dank aan: Ruud Cox voor de vele discussies over dit onderwerp Fiona Charles
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 1 Nederland
Spreekopdrachten thema 1 Nederland Opdracht 1 bij 1.3 ** Speel het spel met de groep. Uitleg voor de docent: De docent begint. Hij zegt wat hij kan. Bijvoorbeeld: Ik kan koken. Laat de eerste cursist herhalen
Nadere informatieLTX016B05. Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis. College 7
LTX016B05 Nieuwe ontwikkelingen in de syntaxis College 7 2/121 Vandaag: vierde college Regeer- en Bindtheorie (4/6) 3/121 Vorige colleges:! structuur van alle woordgroepen (X -theorie) XP YP X X ZP specifier
Nadere informatieDe Sinn van fictie. Wouter Bouvy March 12, 2006
De Sinn van fictie Wouter Bouvy 3079171 March 12, 2006 1 Inleiding Hoe is het mogelijk dat mensen de waarheid van proposities over fictie zo kunnen bepalen dat iedereen het er mee eens is? Kan een theorie
Nadere informatiehandelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen
handelingswijzer redekundig ontleden zinsdelen Naslagwerk Voor leerlingen en ouders INHOUD INHOUD... 2 REDEKUNDIGE ONTLEDING: ZINSDELEN... 3 PERSOONSVORM (pv)... 3 WERKWOORDELIJK GEZEGDE (ww gez)... 3
Nadere informatieInleiding. Syntaxis: de combinaties van woorden tot woordgroepen en zinnen.
Zinnen 2 Inleiding Syntaxis: de combinaties van woorden tot woordgroepen en zinnen. Wat voor rol spelen de kenmerken van de woorden hierbij? Wat voor soort woordvolgordes vinden we? Hoe kunnen die woordvolgordes
Nadere informatieHet aspect van de imparfait en aanverwante kwesties
Het aspect van de imparfait en aanverwante kwesties Co Vet Workshop Romaanse Taalkunde Groningen, 18 June 2009 2/32 (1) Reineke entra (PS) dans le bureau de Arie (e 1 ), qui roulait (IMP) une cigarette
Nadere informatieTaalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014
Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige
Nadere informatieREGELS. Onderstreep het onregelmatige werkwoord in de zin.
261 261 REGELS 1 Onderstreep het onregelmatige werkwoord in de zin. 1 Kun je het boek even aanpakken? 2 Het hangt ervan af of je het goed aantekent. 3 Voordat ik het bekendmaak, zal ik je bellen. 4 Ik
Nadere informatieNéerlandais. Schoolmateriaal WOORDENSCHAT. Prépositions utiles. met avec op. sur in. dans.
WOORDENSCHAT Néerlandais Schoolmateriaal de boekentas de schoolagenda de lijm de pennendoos de klas de school de schaar de gom de slijper de balpen de vulpen de passer de lat de map de/het liniaal de jongen
Nadere informatie1 De lange klinkers en klinkerreductie
1 De lange klinkers en klinkerreductie Schrijven A1 - richting werk de man is kaal het been het stuur de boot de ka-le man de be-nen de stu-ren de bo-ten de zee de gieter de liter de drie ik ski Schrijven
Nadere informatieVAKBELEVING EN MOTIVATIE MODERNE VREEMDE TALEN.
1 VAKBELEVING EN MOTIVATIE MODERNE VREEMDE TALEN. LEERLINGENVERSIE. Beste leerling, Wij willen je vragen om deze vragenlijst in te vullen over het leren van moderne vreemde talen. Hierbij zijn er geen
Nadere informatieOnderzoek naar schrijfproceskenmerken bij MCI- en Alzheimerpatiënten
Onderzoek naar schrijfproceskenmerken bij MCI- en Alzheimerpatiënten Aanleiding Bestaande tests gericht op talige en cognitieve aspecten van dementiepatiënten: Uitgestelde woordherinnering Boston Naming
Nadere informatieWerkwoordoefeningen bij les 5
Werkwoordoefeningen bij les 5 Werkwoordoefening 1 1 Ik loop. Ik liep. 2 Ik loop naar huis. Ik liep naar huis. 3 Ik loop op straat. Ik liep op straat. 4 Ik ga naar school. Ik ging naar school. 5 Ik ga naar
Nadere informatieDrie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties
Ronde 3 Joost Hillewaere Eekhoutcentrum Contact: joost.hillewaere@kuleuven-kulak.be Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties 1. Inleiding Waarom leren kinderen taal op school? Taal heeft
Nadere informatie2c nr. 1 zinnen met want en omdat
OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen
Nadere informatieJ' à Amersfoort, Lindenlaan 23.
Unité Diagnose Kopieerblad Hier kun je jezelf evalueren: Prima! Lukt bijna. Nog even oefenen. Vul hier je antwoorden in en vergelijk met het antwoordenblad. Als je een antwoord niet goed hebt of niet wist,
Nadere informatieEducatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Nadere informatie* A d r e s / A d r e s s e * A l g e m e e n n u m m e r / N u m é r o g é n é r a l * Fa x * G r a t i s g r o e n n u m m e r
2011-2013 S t r a t e g i s c h d r i e j a r e n p l a n P l a n s t r a t é g i q u e t r i e n n a l C e n t r u m v o o r g e l i j k h e i d v a n k a n s e n e n v o o r r a c i s m e b e s t r i
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Docenten in het hoger onderwijs zijn experts in wát zij doceren, maar niet noodzakelijk in hóe zij dit zouden moeten doen. Dit komt omdat zij vaak weinig tot geen training hebben gehad in het lesgeven.
Nadere informatieRéférence bibliographique. "Prosodie en vreemdetaalverwerving : accentdistributie in het Frans en in het Nederlands als vreemde taal" Rasier, Laurent
"Prosodie en vreemdetaalverwerving : accentdistributie in het Frans en in het Nederlands als vreemde taal" Rasier, Laurent Abstract In recent years quite a lot of attention has been paid to the suprasegmental
Nadere informatieIris marrink Klas 3A.
Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15
Nadere informatieThe expression of modifiers and arguments in the noun phrase and beyond van Rijn, M.A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The expression of modifiers and arguments in the noun phrase and beyond van Rijn, M.A. Link to publication Citation for published version (APA): van Rijn, M. A. (2017).
Nadere informatieBEGINNERSCURSUS DAG 6
1 BEGINNERSCURSUS DAG 6 A. FORCING Tekst: Het telefoongesprek B. GRAMMATICA Vorming van de V.T.T. gebruik Onregelmatige werkwoorden C. CONVERSATIE Telefoneren 2 REEKS I: HET DAGELIJKSE LEVEN Tekst Het
Nadere informatieB. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN VAN DE MASTEROPLEIDING LINGUISTICS
B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING LINGUISTICS FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel
Nadere informatieKan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten
Kan krom recht worden? De aanpak van ingeslepen taalfouten Ineke van de Craats inekevandecraats@casema.nl Vandaag Het verschijnsel stagnatie Voorbeelden uit de praktijk De hoofdzin: - het werkwoord (vorm
Nadere informatieCURSUSVERZICHT VOORJAAR 2017
CURSUSVERZICHT VOORJAAR 2017 Cursusnr Cursusnaam Lessen Startdatum Tijd Locatie Prijs TALEN 16-1004 Arabisch beginners 2 12x90 Wo 18-jan-17 20:45-22:15 ZV 175,00 16-1007 Arabisch beginners 1&2 intensief
Nadere informatieProbleem Ontrafeling
Probleem Ontrafeling Content A.Probleem Definitie B.Oorzaken Diagram C.Inspiratie A. Probleem definitie Een probleem definiëren is complex. Wat op het eerste oog een probleem lijkt, blijkt vaak een symptoom
Nadere informatie15 et qui paie le loyer?
g r a m m at i c a 15 et qui paie le loyer? Maak de zinnen af met de juiste vorm van payer en het voorwerp op de foto* 1 2 3 4 5 6 1 Paul le 2 Moi, je la 3 Mon frère et moi, nous 4 Les cousins la le 5
Nadere informatieBijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden
Bijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden Er zijn verschillende formules (Lengte-SDS, Target Height (in cm en SDS) om de lengte van een kind te beoordelen. Onderstaand worden deze
Nadere informatieKIESWIJZER LAAR & BERG Stroomkeuze vwo en MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo
KIESWIJZER LAAR & BERG 2016-2017 Stroomkeuze vwo en MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo Inhoud Inleiding... 3 Stroomkeuze vwo 3 en MYP 3... 4 Profielkeuze havo... 5 Maatschappijprofielen in havo 4 en
Nadere informatieSiméa Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper
Vertelvaardigheid: Kleuters versus kinderen met SLI Siméa 11-04-2013 Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper Inhoud Waar hebben we het over? Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie
Nadere informatieNA AR DE TOP V E R E N I G I N G 3. 0 U P D AT E J E W E R K I N G C U LT U U R N E T W E R K K E M P E N 2 3 F E B R U A R I
MET JE TEAM NA AR DE TOP V E R E N I G I N G 3. 0 U P D AT E J E W E R K I N G C U LT U U R N E T W E R K K E M P E N 2 3 F E B R U A R I 2 0 1 9 THE SKY IS THE LIMIT. OOK VOOR JOUW VERENIGING! THE SKY
Nadere informatieOntleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden.
Ontleden Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij het redekundig ontleden verdeel je de zin in zinsdelen en geef je elk zinsdeel een redekundige naam. Deze zinsdelen
Nadere informatieGrammatica - Bijwoord vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61710 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieIn dit boekje zal je vragen vinden over: jezelf, je familie en je thuissituatie. Lees elke vraag aandachtig en antwoord zo nauwkeurig mogelijk.
In dit boekje zal je vragen vinden over: jezelf, je familie en je thuissituatie. Lees elke vraag aandachtig en antwoord zo nauwkeurig mogelijk. In deze vragenlijst zijn er geen foute of juiste antwoorden.
Nadere informatieSpelling & Formuleren. Week 2-7
Spelling & Formuleren Week 2-7 Tentamenstof Boek: Praktische cursus Spelling 6e druk Auteur: M. Klein & M. Visscher Alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 4 Proeftentamens zie Blackboard Succes! TEGENWOORDIGE
Nadere informatieP l u r a l i t e i t Hoorcollege Semantiek 28 maart 2012
P l u r a l i t e i t Hoorcollege Semantiek 28 maart 2012 Enkelvoud en meervoud in de morfosyntaxis: (1) a. Het meisje lacht/*lachen. b. De meisjes *lacht/lachen. c. Tina lacht/*lachen en Lotte lacht/*lachen.
Nadere informatieCollege 4: Gegeneraliseerde Kwantoren
Semantiek CKI/CAI Utrecht, herfst 2008 College 4: Gegeneraliseerde Kwantoren Onderwerpen: NP denotaties als verzamelingen van verzamelingen, monotoniciteit bij kwantoren, determiner denotaties als relaties
Nadere informatieLeren van woorden Herhalen en consolideren van kennis van woorden uit leerjaar 1 en 2.
Leerlijn Latijn Leerjaar 3 ( zelfstandige gymnasia klas 3, scholengemeenschap klas 4) - heeft betrekking op leerstof - heeft betrekking op vaardigheden Kernconcept Inhoud Eisen aan de leerling Activiteit
Nadere informatieGevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren
Gevoel voor volgorde: talen en onderzoekend leren Peter de Swart p.deswart@let.ru.nl Radboud Universiteit Nijmegen In de tuin werd er een lied gezongen door de vogel. 2 In het museum hing een heel duur
Nadere informatieSpiekkaart. Persoonsvorm - p.v.
Persoonsvorm - p.v. DE PERSOONSVORM IS EEN WERKWOORD 1. 2. 3. Zet de zin in een andere tijd: Muis schrijft een brief. Muis schreef een brief. Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm. Maak van de
Nadere informatieANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 3 VERVOER
ANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 3 VERVOER Opdracht 1 de fietser oversteken de bushalte de file Opdracht 8 Hoi Özkan, Gisteren was ik naar een feestje in Amsterdam. Ik had geen vervoer / fiets toen ik
Nadere informatieHet verschil met de zinnetjes uit les1 is dat deze zinnen ontkennende zinnen zijn.
ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON TWO Beste leerling! Fijn dat je aan deze tweede les begonnen bent! We hebben het nog even over de planning van het huiswerk. Leerlingen hanteren meestal de volgende regel:
Nadere informatieCursistenboek Taalklas.nl Hoofdstuk 1 Het huis
Cursistenboek Taalklas.nl Hoofdstuk 1 Het huis 1 Woorden 1 de badkamer 2 het bed 3 de deur 4 de doek 5 de doos 6 de douche 7 het huis 8 de huiskamer 9 de kapstok 1 10 de keuken 11 de muis 12 de muur 13
Nadere informatieExamenprogramma natuurkunde havo
Bijlage 1 Examenprogramma natuurkunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatieWetenschapscommunicatie. Sessie 2: schriftelijke rapporting
Wetenschapscommunicatie Sessie 2: schriftelijke rapporting Aandachtspunten (PDF) Voorbeeldtekstjes Wat is er slecht aan deze tekstjes? Wat zou jij verbeteren? (gebruik aandachtspunten als leidraad) Schrijfopdracht
Nadere informatieEuropees Referentiekader
Europees Referentiekader Luisteren Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken. Ik
Nadere informatieNiveaus Europees Referentie Kader
Niveaus Europees Referentie Kader Binnen de niveaus van het ERK wordt onderscheid gemaakt tussen begrijpen, spreken en schrijven. Onder begrijpen vallen de vaardigheden luisteren en lezen. Onder spreken
Nadere informatieHoe de school ruimte kan bieden voor interesse en identiteit
Hoe de school ruimte kan bieden voor interesse en identiteit dr. Thea van Lankveld, t.a.m.van.lankveld@uu.nl prof. dr. Sanne Akkerman s.f.akkerman@uu.nl Connected learning Learning is meaningful when it
Nadere informatiethey stay they are staying they will stay Past Simple Past Continuous Future Continuous
74 stay (ver)blijven Present Simple Present Continuous Future I stay I am staying I will stay you stay you are staying you will stay he/she/it stays he/she/it is staying he/she/it will stay we stay we
Nadere informatieBiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development
BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost
Nadere informatieKies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag.
21 21 HOOFDSTUK 2 Te laat! WOORDEN 1 Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 2 Ron,! De bus komt bijna! 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 4 We komen
Nadere informatieZ I N S O N T L E D I N G
- 1 - Z I N S O N T L E D I N G Waarom is zinsontleding zo belangrijk? Elke scholier op de middelbare school maar ook de kinderen op de lagere school, komen veelvuldig met zinsontleding in aanraking, eigenlijk
Nadere informatieGrammatica overzicht Theme 5+6
Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +
Nadere informatieDagboekverhaal van Christina Geusens
Dagboekverhaal van Christina Geusens (derde prijs GO! verhalenwedstrijd Geen muren geen grenzen, allemaal buren en unieke mensen ) 17 november 2007 Ik heb vandaag weer ruzie met Elia gemaakt, omdat hij
Nadere informatieMeer context kan de verkeerd geraden betekenis bijstellen Dit is echter niet altijd het geval Verkeerde associatie kan blijven hangen Intertaaltransparantie Maand, mois, month, Monat Garandeert geen directe
Nadere informatieTweetaligheid: taalontwikkeling of taalstoornis?
Tweetaligheid: taalontwikkeling of taalstoornis? Manuela Pinto 9 NOVEMBER 2012 CONGRES Taalfouten bij tweetalige kinderen Inherent aan tweetalige ontwikkeling? Signalen van SLI? SLI and grammatica Kwetsbare
Nadere informatieHoudt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.
- Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee
Nadere informatieOViN%symposium,2015,
OViN%symposium2015 CarelvanderLippe Donderdag12februari2015NWO%gebouwDenHaag Programma 12.00%13.00 Inloopmetlunch 13.00%13.15 InleidingdoorJosSchiepers(CentraalBureauvoordeStatistiek) dagvoorzitter 13.15%14.45
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/42365
Nadere informatieHoe leer ik uit... Naam: Klas:
Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...
Nadere informatieWe gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen.
Wordorder. We gaan het hebben over de woordvolgorde in Engelse zinnen. 2. SVO In de taalkunde wordt Engels als een SVO-taal beschouwd, vanwege de volgorde van woorden in een zin. SVO staat voor Subject,
Nadere informatieNiveaus van het Europees Referentiekader (ERK)
A Beginnend taalgebruiker B Onafhankelijk taalgebruiker C Vaardig taalgebruiker A1 A2 B1 B2 C1 C2 LUISTEREN Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete
Nadere informatieKIESWIJZER 2015. Laar & Berg STROOMKEUZE VWO EN MYP PROFIELKEUZE HAVO PROFIELKEUZE VWO
KIESWIJZER 2015 Laar & Berg STROOMKEUZE VWO EN MYP PROFIELKEUZE HAVO PROFIELKEUZE VWO INHOUD INLEIDING... 3 STROOMKEUZE V3 EN T3... 4 PROFIELKEUZE HAVO... 5 Maatschappijprofielen in havo 4 en 5... 6 Natuurprofielen
Nadere informatievoltooid tegenwoordige tijd
SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend
Nadere informatieDe schoonheid van curves
De schoonheid van curves De verwerving van werkwoordelijke inflectie Elma Blom Utrechts Instituut voor Linguïstiek OTS Finiet vs. Non-finiet [+ finiet] persoons-, getals- en tijdsinflectie (1) Ik loop/liep,
Nadere informatieGegeneraliseerde Kwantoren
Semantiek CKI Utrecht, lente 2012 Gegeneraliseerde Kwantoren Onderwerpen: NP denotaties als verzamelingen van verzamelingen, monotoniciteit bij kwantoren, determiner denotaties als relaties tussen verzamelingen,
Nadere informatieCoachend leidinggeven
Leidinggeven de baas, 28 maart 2011 Coachend leidinggeven Nynke Jansen TU Doel workshop Definiëren van coachend leidinggeven Reflecteren over jezelf als coach Oefenen van een coachingsgesprek Interactief,
Nadere informatiePerrez, Julien. Document type : Thèse (Dissertation)
"Connectieven, tekstbegrip en vreemdetaalverwerving : een studie van de impact van causale en contrastieve connectieven op het begrijpen van teksten in het Nederlands als een vreemde taal / Connectives,
Nadere informatieContent and Language Integrated Learning in de moderne vreemde talenles
Content and Language Integrated Learning in de moderne vreemde talenles Tessa Mearns 2 juni 2017 Bij ons leer je de wereld kennen 1 Doelen Aan het eind van deze workshop kunt u.. voorbeelden geven van
Nadere informatienaam :.. nr. : klas :.. computer :..
Je hebt het in de vorige module flink gewerkt. Nu kan je zelfstandig verder werken aan module 12. Lees steeds goed de opgave, zodat je weet wat je moet doen. Wanneer je een dialoog of een oefening moet
Nadere informatieBRAUN DigiFrame 1590 Gebruikshandleiding
BRAUN DigiFrame 1590 Gebruikshandleiding BRAUN PHOTO TECHNIK GMBH, Merkurstr. 8, 72184 Eutingen, Germany Eigenschappen: 1. Ondersteunde fotoformaten: JPEG, BMP, PNG 2. Ondersteund audioformaat: MP3 3.
Nadere informatieMindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis
Mindfulness (in de spoedzorg) Jeanine Nieuwenhuis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Alle hoofdstukken
Samenvatting Nederlands Alle hoofdstukken Samenvatting door een scholier 1969 woorden 28 april 2009 6 65 keer beoordeeld Vak Nederlands ~Hoofdstuk 1 Laat wat van je horen! De uiterlijke kenmerken van een
Nadere informatieZinsontleden en woordbenoemen groep 7/8
Zinsontleden en woordbenoemen groep 7/8 Naam: 1 Inhoudsopgave: 3 - Onderwerp 4 - Persoonsvorm 5 - Gezegde 6 - Lijdend voorwerp 7 - Meewerkend voorwerp 8 - Werkwoorden 8 - Zelfstandig naamwoorden 9 - Bijvoeglijk
Nadere informatieA. Coördinatie / nevenschikking = HOOFDZIN + HOOFDZIN Een hoofdzin heeft dezelfde grammaticale constructie als de simpele zin!
A. Coördinatie / nevenschikking = HOOFDZIN + HOOFDZIN Een hoofdzin heeft dezelfde grammaticale constructie als de simpele zin! 7 CONJUNCTIES * EN * MAAR *WANT *OF (betekenis: koffie of thee) * DUS * NOCH
Nadere informatieEU-Speak _ leslla docenten
EU-Speak _ leslla docenten Wat heeft een docent nodig om de laaggeletterde volwassen immigrant te leren lezen en schrijven? EU-Speak 1 Partners: Engeland, Zweden, Denemarken, Duitsland, Spanje, Nederland
Nadere informatieUitleg examen Nederlands kaderberoepsgerichte leerweg
Uitleg examen Nederlands kaderberoepsgerichte leerweg Het examen Nederlands voor de kaderberoepsgerichte leerweg bestaat uit leesteksten en kijk-/luisterteksten (en vaak ook een advertentietekst) waarover
Nadere informatie