Référence bibliographique. "Prosodie en vreemdetaalverwerving : accentdistributie in het Frans en in het Nederlands als vreemde taal" Rasier, Laurent

Transcriptie

1 "Prosodie en vreemdetaalverwerving : accentdistributie in het Frans en in het Nederlands als vreemde taal" Rasier, Laurent Abstract In recent years quite a lot of attention has been paid to the suprasegmental features of speech. In the field of second language acquisition, by contrast, the study of prosodic systems suffers from a considerable under-representation. Situated in the double theoretical framework of contrastive linguistics and interlanguage analysis, this study investigates the strategies underlying the distribution of pitch accents in L2 Dutch and French as well as the factors influencing them. The Integrated Contrastive Model' used in this research involves four types of comparisons: Dutch (L1) - French (L1), Dutch (L1) - Dutch (L2), French (L1) - French (L2), Dutch (L2) - French (L2). Looking at Dutch and French L1 data, it appears that structural factors have a much stronger influence on the distribution of pitch accents in French than in Dutch, where their position in the utterance is mainly governed by semantic-pragmatic principles. Crucially, this contrast between the learners' L1 and L2 cons... Document type : Thèse (Dissertation) Référence bibliographique Rasier, Laurent. Prosodie en vreemdetaalverwerving : accentdistributie in het Frans en in het Nederlands als vreemde taal. Prom. : Hiligsmann, Philippe Available at: [Downloaded 2017/01/06 at 03:52:21 ]

2 INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF 3 INHOUDSOPGAVE 5 GEBRUIKTE AFKORTINGEN 11 INLEIDING 12 DEEL I: PROSODIE, ACCENTUERING EN VREEMDETAALVERWERVING: EEN STAND VAN ZAKEN 20 HOOFDSTUK I: VORMEN EN FUNCTIES VAN DE PROSODIE IN NATUURLIJKE TALEN Inleiding De prosodische structuur van natuurlijke talen: algemene karakterisering Linguïstische basis van de prosodie Ritme Accentsysteem Terminologie Het lexicale niveau: klemtoon lexicale tonen Het postlexicale niveau: accent Intonatie Intonatie als prosodisch verschijnsel Benaderingen van de intonatie van natuurlijke talen Intonatie en morfosyntaxis Pauzes Linguïstische basis van de prosodie: tussenbalans Fonetische verschijningsvormen van de prosodie Functies van de prosodie in het communicatieproces Linguïstische/discursieve functies Identificatie van woordvormen Segmentatie en structurering van de spraakstroom Hiërarchische indeling van de informatie Onderscheiden van zinstypes Paralinguïstische functies Interactiemanagement Signalering van attitude en emoties 55

3 Extralinguïstische functies Communicatieve functies van de prosodie: tussenbalans Prosodie en betekenis Dragen prosodische verschijnselen betekenis? Betekenis van prosodische parameters: universeel en/of taalspecifiek? Prosodie en betekenis: tussenbalans Besluit 63 HOOFDSTUK II: HET ACCENTONDERZOEK IN HET FRANS EN IN HET NEDERLANDS: EEN CONTRASTIEVE STAND VAN ZAKEN Inleiding Het Nederlandse onderzoek aan accent Klemtoon, accent en contrastaccent Focus, accent en semantische interpretatie Fonetische en fonologische aspecten Fonetische realisatie Fologische dimensie Theoretische modellen van de accentuering in het Nederlands Syntactische benadering Kritiek op de syntactische benadering Semantisch-pragmatische benadering Kritiek op de semantisch-pragmatische aanpak Op weg naar de focusbenadering Focusbenadering Kritiek op de focusbenadering Experimentele studies Lexico-syntactische effecten Accentplaatsing en informatieve geleding Focus en accent Modelvorming: Kruyt (1985) De accentuering in het Frans Le français, langue sans accent? Functie(s) van de accentuering Syncretisme van de accentuering en de intonatie 106

4 Domein en plasticiteitsgraad Zwakheid van de fonetische basis Hoeveel types accenten? De traditionele visie op de accentuering in het Frans Typologie van accentverschijnselen in het Frans Het Franse accentsysteem in beweging? Theoretische modellen van de accentuering in het Frans De syntactische school De morfologische school Accent in Metrische Fonologie Accent en ritme Accent en discours Contrastieve tussenbalans Besluit 143 HOOFDSTUK III: ACCENTUERING EN VREEMDETAALVERWERVING Inleiding De tussentaalhypothese Factoren in het uitspraakverwervingsproces Persoonsgebonden factoren Leersituatiegebonden factoren Accentuering en vreemdetaalverwerving Distributie van accenten in de zin Het Nederlands van Franstaligen Andere tussentaalvariëteiten Fonetische realisatie van accent Accentuering en markering van de informatiestructuur Besluit 169 DEEL II: ACCENTDISTRIBUTIE IN HET FRANS EN IN HET NEDERLANDS (T1 EN T2): EEN EXPERIMENTELE CONTRASTIEVE STUDIE 170 HOOFDSTUK IV: OPZET VAN HET ONDERZOEK Inleiding Onderzoeksvragen 172

5 4.2. Proefpersonen Selectieprocedure Profiel van de Franstalige leerders van het Nederlands Profiel van de Nederlandstalige leerders van het Frans Enkele punten van vergelijking tussen de NVT- en de FVT-leerders Methodologie Onderzoeksdesign: het Geïntegreerd Contrastief Model Uitgangspunt: het Frans en het Nederlands in contrast Studie van de leerderstaal: de performance-analyse Contrastieve studie van de leerderstaal Materiaal Leesopdracht Experimentele toets Naverteltaak Gesprek Aanleg van het corpus Testafname Opname en transcriptie van het materiaal Besluit 192 HOOFDSTUK V: ACCENTDISTRIBUTIE IN HET FRANS EN IN HET NEDERLANDS Inleiding Hypotheses en onderzoeksmethode Onderzoeksresultaten Accentuering en contextueel nieuwe zinselementen Accentuering en enkelvoudige contrastrelaties Accentuering en meervoudige contrastrelaties Bespreking van de resultaten Besluit 210 HOOFDSTUK VI: ACCENTDISTRIBUTIE IN HET NEDERLANDS ALS VREEMDE TAAL Inleiding Hypotheses en onderzoeksmethode Onderzoeksresultaten 215

6 Correctheidsgraad van de geproduceerde accentpatronen Nieuwswaarde en accentuering in T1- en T2-Nederlands Accentuering en contextueel nieuwe zinselementen Accentuering en enkelvoudige contrastrelaties Accentuering en meervoudige contrastrelaties Bespreking van de resultaten Besluit 231 HOOFDSTUK VII: ACCENTDISTRIBUTIE IN HET FRANS ALS VREEMDE TAAL Inleiding Hypotheses en onderzoeksmethode Onderzoeksresultaten Correctheidsgraad van de geproduceerde accentpatronen Nieuwswaarde en accentuering in T1- en T2-Nederlands Accentuering en contextueel nieuwe zinselementen Accentuering en enkelvoudige contrastrelaties Accentuering en meervoudige contrastrelaties Bespreking van de resultaten Besluit 250 HOOFDSTUK VIII: HET FRANS EN HET NEDERLANDS ALS VREEMDE TAAL IN CONTRAST Inleiding Hypotheses en onderzoeksmethode Onderzoeksresultaten Correctheidsgraad van de geproduceerde accentapatronen Accentuering en segmentering in T2-Frans en -Nederlands Accentuering en nieuwswaarde in T2-Frans en -Nederlands Accentuering en contextueel nieuwe zinselementen Accentuering en enkelvoudige contrastrelaties Accentuering en meervoudige contrastrelaties Bespreking van de resultaten Besluit 279

7 CONCLUSIES Overzicht van de studie Bespreking van de onderzoeksmethode Leertheoretische implicaties van het onderzoek Implicaties voor het NVT- en het FVT-onderwijs aan anderstaligen Didactische implicaties van de onderzoeksresultaten Kritische evaluatie van bestaand lesmateriaal voor het uitspraakonderwijs Verder onderzoek 296 BIBLIOGRAFIE 298 BIJLAGEN Vragenlijst t.a.v. Franstalige studenten die Nederlands leren Vragenlijst t.a.v. Nederlandstalige studenten die Frans leren (Vlaanderen) Vragenlijst t.a.v. Nederlandstalige studenten die Frans leren (Nederland) Vragenlijst t.a.v. docenten Nederlands Vragenlijst t.a.v. docenten Frans Corpus experimentele toets Transcriptieconventies Nederlands T Nederlands T Frans T Frans T2 399

8